Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

Transkrypt

1

2 2 Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

3 Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 3

4 Fundacja Promilitaria XXI, wydawca portalu-mundurowego.pl podjęła się wydania pierwszego numeru Katalogu innowacyjnych produktów krajowego przemysłu obronnego na 2013 r. w wersji elektronicznej, jak również drukowanej. Znajduje się w nim trzydzieści jeden nowych wyrobów polskiej myśli konstruktorskiej i technologicznej na etapie wdrażania do produkcji w 2012 r. W tym celu zwróciliśmy się do producentów o wybór najbardziej zaawansowanych rozwiązań i pomoc w prezentacji swoich osiągnięć. Znaczna część zamieszczonych w katalogu produktów miała swoją premierę na XX Międzynarodowym Salonie Przemysłu Obronnego (MSPO) w Kielcach i otrzymała nagrodę DEFENDER. Wyroby te powstały dzięki dofinansowaniu przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, które jest jednym z ważniejszych źródeł wspierania rozwoju przemysłu obronnego. Warto podkreślić również, że wiele z prezentowanych produktów opracowano i wdrożono ze środków własnych firm, kosztem wyrzeczeń i niepewności, czy znajdzie się zbyt na rynku krajowym i międzynarodowym. Ostra konkurencja powoduje, że maleje rentowność sprzedaży wyrobów polskiego sektora zbrojeniowego, w rezultacie firmy nie mogą na badania i rozwój wydawać tyle, ile jest to konieczne dla zapewnienia coraz wyższych wymagań stawianych przez polską armię, czy inne służby mundurowe. Koło się zamyka. Dlatego na szczególne uznanie zasługują propozycje znacznego zwiększenia w najbliższej dekadzie środków budżetowych na modernizację techniczną sił zbrojnych (lata ), w tym również na prace wdrożeniowe. Od pomysłu do wdrożenia sprzętu do produkcji droga bywa kosztowna i daleka, poczynając od przygotowania dokumentacji do wyprodukowania serii próbnej o charakterze pilotażowym, przeprowadzenie badań testowych i ich weryfikację z założeniami. Zachęcamy do wyboru tej właśnie drogi, a nie na skróty prowadzącej do szybkich i nie zawsze celowych - zakupów za granicą. Prawie jedna trzecia wymienionych w katalogu produktów stanowi efekt współpracy naukowców i praktyków z przemysłu. Ta konsolidacja wysiłków jest bardzo korzystna, gdyż ogranicza ryzyko inwestycji, służy wymianie poglądów i zwiększa szanse na eksport innowacyjnych rozwiązań oraz pozyskanie środków finansowych na tzw. wkład własny do projektów realizowanych ze środków unijnych i z budżetu państwa. Mam nadzieję, że przygotowany przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego pakiet innowacyjnych rozwiązań ułatwiających współpracę przedsiębiorców z jednostkami naukowymi nie pozostanie na papierze. Chodzi w szczególności o przyznanie praw majątkowych wynalazcom oraz możliwość przekazywania od 2014 r. przez firmy 1 proc. podatku CIT na rzecz jednostek naukowych. Chcemy promować nowatorskie pomysły i wyroby polskiego przemysłu obronnego w kontekście wagi i roli prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych dla bezpieczeństwa i obronności państwa. Jestem przekonany, że kolejne edycje katalogu będą zawierały pełniejszy obraz tego, co dzieje się w polskich laboratoriach, warsztatach badawczych oraz na poligonach testujących polski sprzęt i uzbrojenie i przyczynią się do poszerzenia wiedzy o nowych produktach oraz usługach dla potrzeb resortów mundurowych w Polsce. Zachęcam firmy do współpracy i do lektury 4 Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

5 W grudniu 2012 r. minister obrony narodowej podpisał Plan Modernizacji Technicznej (PMT), który wspólnie z zatwierdzonym wcześniej Programem rozwoju Sił Zbrojnych RP w latach stanowi drogowskaz dla modernizacji polskiej na najbliższe dziesięciolecie. Czego można się spodziewać w 2013 r.? Zgodnie z założeniami PMT, tylko w latach wydatki na modernizację techniczną sił zbrojnych wyniosą ok. 37,8 mld zł. Stanowi to ok. 27,9 proc. całego budżetu obronnego zaplanowanego na poziomie ok. 135,5 mld zł, przy utrzymaniu wskaźnika 1,95 proc. PKB do roku poprzedniego. W 2013 r. wydatki na modernizację techniczną Sił Zbrojnych RP zwiększą się o 11,8 proc. w stosunku do wykonania roku poprzedniego, osiągając niespotykany do tej pory poziom ok. 7,8 mld zł. Pieniądze będą przeznaczone na wydatki majątkowe, w tym na zakupy uzbrojenia i sprzętu wojskowego (UiSW) w wysokości (5,6 mld zł), modernizację UiSW (402 mln zł) i prace rozwojowe (336 mln zł), a także na wydatki bieżące (1,4 mld zł), w tym na zakupy amunicji i materiałów wybuchowych (375 mln zł) i remont UiSW ( 1 mld zł). Należy podkreślić, że w budżecie MON uwzględniono ok. 157 mln zł publicznych środków, które resort obrony narodowej przekazuje poprzez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego na projekty badawczo-rozwojowe Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR). Na realizację projektów związanych z bezpieczeństwem i obronnością, NCBiR planuje wydać w tym roku ok. 300 mln zł, co stanowi niewielki zaledwie 2-procentowy wzrost. Chodzi o projekty do tzw. IX poziomu zaawansowania technologicznego. Ponad 140 mln zł stanowią zobowiązania NCBiR z lat poprzednich. Najwięcej pochłoną 43 projekty nagrodzone w konkursie nr 3/2013 o łącznej kwocie dofinansowania ponad 550 mln zł, z tego tylko w ubiegłym roku wydano zaledwie 112 mln zł. Beneficjantami 28 projektów będzie MON a 10 MSW. Na prace badawcze i rozwojowe w obszarze bezpieczeństwa i obronności są również przeznaczane środki własne firm pochodzące z zysku lub kredytów oraz dokapitalizowania. Np. Grupa Bumar została w 2012 r. dokapitalizowana przez Ministerstwo Skarbu Państwa kwotą ok. 350 mln zł, która zostanie przeznaczona m.in. na opracowanie amunicji programowalnej oraz wdrożenie elementów systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej. Grupa Bumar przeznaczy na prace badawczo-rozwojowe ok. 337 mln zł, z czego najwięcej wyda Bumar Amunicja (ok. 134 mln zł), Bumar Elektronika (100 mln zł) oraz Bumar Lądowy (89 mln zł). Zdaniem Mariusza Andrzejczaka, wiceprezesa Bumaru ds. Rozwoju i Technologii, wydatki są zgodne z priorytetami ustalonymi w Planie Modernizacji Technicznej ( PMT) na lata Należy przypomnieć, że w PMT, za priorytetowe uznano programy operacyjne obejmujące niżej wymienione obszary: system obrony powietrznej i obrony przeciwlotniczej, śmigłowce wsparcia bojowego, zabezpieczenia i VIP, zintegrowane systemy wsparcia dowodzenia oraz zobrazowania pola walki, bezzałogowe systemy rozpoznawcze i rozpoznawczo-uderzeniowe, indywidualne wyposażenie i uzbrojenie żołnierza, symulatory i trenażery, lotnictwo transportowe, modernizacja wojsk rakietowych i artylerii, kołowe transportery opancerzone, przeciwpancerne pociski kierowane, zwalczanie zagrożeń na morzu, samolot szkolno-treningowy, modernizacja Wojsk Pancernych i Zmechanizowanych. Nad założeniami ww. programów oraz szczegółowymi projektami pracują w resorcie obrony narodowej dedykowane pod zasadnicze programy zespoły etatowe powołane z inicjatywy Waldemara Skrzypczaka, podsekretarza stanu w MON. - Jest to od wielu lat oczekiwana, znacząca innowacja, która daje realne szanse osiągnięcia zakładanych w programach celów podkreśla Lech Łączyński, główny specjalista ds. rozwoju w Inspektoracie Uzbrojenia. W 2013 r. NCBiR planuje ogłosić konkurs na realizację jednego lub dwóch programów strategicznych, przy czym termin będzie zależał od opracowania przez MON założeń i przygotowania konkretnych projektów. Na nowe projekty dofinansowane przez NCBiR przewidziano ok. 160 mln zł. Wszystko wskazuje na to, że pierwszy konkurs będzie dotyczył systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej, który jest możliwy do zrealizowania dzięki inicjatywie ustawodawczej Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego popartej przez rząd Donalda Tuska. Niezbędne środki zagwarantowano Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 5

6

7 w nowelizacji ustawy z 21 maja 2001 roku o modernizacji technicznej i finansowaniu sił zbrojnych. Najwyższy priorytet W pierwszej kolejności wojsko jest zainteresowane modernizacją systemu obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej średniego zasięgu Wisła, zdolnego razić cele powietrzne na odległość do 100 km oraz posiadającego zdolność zwalczania rakiet balistycznych. Jako jeden z elementów tego systemu może być rozważana, opracowana na zlecenie i pod nadzorem Ministerstwa Obrony Narodowej dla potrzeb wojsk radiotechnicznych, mobilna stacja radiolokacyjna NUR-15 (TRS-15). W styczniu 2013 r. Inspektorat Uzbrojenia podpisał z Bumarem Elektronika umowę na dostawę do końca marca 2017 r. 8 trójwspółrzędnych radarów średniego zasięgu wraz z pakietem logistycznym. Pierwsze dostawy przewidziano w 2015 r. Należy podkreślić, że dwa zestawy zmodernizowanej wersji TRS-15 (wersja C) zostały wykorzystane w Nadbrzeżnym Dywizjonie Rakietowym MW. Zestawy zawierają m.in. bardzo nowoczesne systemy rozpoznania swój- obcy. Pod koniec stycznia 2013 r. Inspektorat Uzbrojenia podpisał także z Bumar Elektronika drugą umowę na dostawę dla Wojsk Rakietowych i Artylerii do 2017 r. siedem radiolokacyjnych zestawów rozpoznania artyleryjskiego RZRA Liwiec. Radar sprawdził się w Afganistanie. Pierwszy zestaw ma być przekazany w ciągu 28 miesięcy od podpisania umowy, czyli do 30 listopada Przedtem jednak zestaw przejdzie badania poligonowe wraz z testami funkcjonalnymi. Mamy praktycznie gotowy system obrony przeciwlotniczej krótkiego i bardzo krótkiego zasięgu - zapewnia Mariusz Andrzejczak, wiceprezes Bumaru. Przewiduje on w 2013 r. zakończenie prac rozwojowych i dostawę dla wojska- po zakończeniu prowadzonych pod nadzorem Inspektoratu Uzbrojenia badań zdawczo-odbiorczych - 2 egz. samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych PO- PRAD. W tym roku powinny zakończyć się prowadzone przez BUMAR własne prace badawczo - rozwojowe połączone z testowaniem na poligonie rakiety dwustopniowej krótkiego zasięgu BŁYSKAWICA. Z kolei badania poligonowe modernizowanych przenośnych zestawów przeciwrakietowych GROM- zostały zaplanowane w 2014 r. Na TYTANA i BSL trzeba poczekać Zakłada się, że od 2016 rozpoczną się dostawy indywidualnego wyposażenia żołnierza przyszłości TYTAN. Program obejmuje opracowanie i integrację kilkudziesięciu elementów wyposażenia będących na różnych poziomach zaawansowania technologicznego. Cześć prac badawczo-rozwojowych zostanie sfinansowanych ze środków NCBiR na podstawie umowy podpisanej w grudniu 2012 r., ale główne prace rozwojowe zostaną sfinansowane przez MON. Zasadniczy wysiłek merytoryczny będzie spoczywał na Inspektoracie Uzbrojenia, który odpowiada za całość organizacji i realizacji tego programu uzbrojenia. Przyjęcie takiego sposobu działania spowoduje, że opracowane w ramach środków ze NCBiR elementy wyposażenia nie trafią na półkę, ale będą wpisywały się w przyjęte założenia taktyczno-techniczne i zostaną wykorzystane w wyrobie finalnym. foto (2) R. Choroszy Istotnym elementem systemu pozyskiwania nowego uzbrojenia są badania i testowanie. Inspektorat Uzbrojenia posiada duże doświadczenie w praktycznym weryfikowaniu rzeczywistych parametrów taktyczno-technicznych opracowywanych pod jego nadzorem lub oferowanych z produkcji rynkowej wyrobów. W tym roku przeprowadzimy kilkadziesiąt takich badań i testów Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 7

8

9 o różnym stopniu skomplikowania. Dotyczyć one będą zarówno opracowywanych w ramach nadzorowanych przez IU prac rozwojowych prototypów, jak i produktów z oferty rynkowej - zapowiada Lech Łączynski z Inspektoratu Uzbrojenia. Pozwoli to na obiektywną ocenę walorów pozyskiwanego uzbrojenia i wprowadzenie do eksploatacji w SZ RP tylko tych wyrobów, które spełniają wymagania wojska. foto (1) R. Ch. Duże emocje wzbudza rozpoczęta w ubiegłym roku procedura zakupu 70 śmigłowców wsparcia bojowego i zabezpieczenia w czterech różnych wersjach specjalistycznych (48 szt. wielozadaniowo-transportowych, 10 szt. poszukiwawczo-ratowniczych, 6 szt. ratownictwa morskiego oraz 6 szt. do zwalczania okrętów podwodnych. Z uwagi na ogromny koszt zamówienia i skomplikowane procedury, wybór maszyn - jak ocenia Inspektorat Uzbrojenia - nastąpi dopiero 2014 r. Chodzi również o wybór pakietu logistycznego i zintegrowanego systemu szkolenia wraz z pakietem szkoleniowym. Ponadto kontynuowane są zakupy śmigłowca GŁUSZEC będącego efektem nadzorowanej przez MON pracy rozwojowej mającej na celu modernizację śmigłowca wsparcia bojowego W-3WA. W resorcie obrony narodowej trwają prace analityczno-koncepcyjne w zakresie BSL mini, krótkiego zasięgu, średniego zasięgu oraz MALE. Inspektorat Uzbrojenia przewiduje opracowanie jeszcze w tym roku pełnego studium wykonalności oraz przygotowanie wstępnych założeń taktyczno-technicznych na pozyskanie dla wszystkich rodzajów SZ bezzałogowych systemów powietrznych (BSP) różnych klas. Będzie to podstawa merytoryczna uruchomienia procedur przetargowych. Wiceminister Obrony Narodowej Waldemar Skrzypczak wielokrotnie zapowiadał, że przy tym i wielu innych projektach wymagających zaawansowanych technologii konieczna będzie współpraca firm polskich i zagranicznych oraz polonizacja wyrobów. Bezzałogowa wieża do Rosomaka W 2013 r. Inspektorat Uzbrojenia planuje zawarcie umowy na pracę rozwojową, której efektem ma być wprowadzenia do służby od 2016 r. niszczyciela min Kormoran II. Planuje się także zakup okrętu podwodnego wraz z uzbrojeniem i pakietem logistycznym oraz szkoleniowym. Ponadto w tym roku będą prowadzone analizy niezbędne do opracowania założeń taktyczno-technicznych dla okrętu patrolowego do zwalczania min CZAPLA oraz okrętu obrony wybrzeża MIECZNIK (docelowo 3 szt.). Plany przewidują także wyposażenie Nadbrzeżnego Dywizjonu Marynarki w kolejne rakiety NSM (Naval Strike Missile). Na razie wojsko dysponuje 12 rakietami NSM. Dostawy mają się zakończyć zgodnie z umową podpisaną cztery lata temu w roku Nowym wyzwaniem dla przemysłu polskiego będzie uruchomienie przez Inspektorat Uzbrojenia realizacji pracy rozwojowej mającej na celu opracowanie wieży bezzałogowej dla KTO Rosomak. Naturalnym liderem takiego konsorcjum wydaje się Huta Stalowa Wola S.A., która do końca 2013 r. powinna zrealizować pracą rozwojową pod nazwą Kompanijny moduł ogniowy 120 mm moździerzy samobieżnych RAK. Badania kwalifikacyjne moździerza zaplanowano w IV kwartale br., zaś dostawa 8 modułów dywizjonowych dla Wojsk Lądowych powinna nastąpić do roku Jeszcze w tym roku zostanie podpisana umowa na dostawę 307 podwozi bazowych dla wersji specjalnych KTO Rosomak. Obecnie realizowana jest umowa z 2003 roku, zgodnie z którą od 2004 roku do 2013 wojsko miało dostać 359 Rosomaków w wersji bojowej. W Planach Modernizacji Technicznej przewiduje się podpisanie jeszcze w 2013 r. umowy na remont i modernizację 128 czołgów Leopard-2 A4. Dostawa zmodernizowanych czołgów dla Wojsk Lądowych powinna nastąpić w latach W tym roku IU planuje także podpisać umowę na zakup prawie 900 samochodów średniej ładowności o wysokiej mobilności różnego zastosowania. W tej sprawie trwają negocjacje z jedynym producentem w Polsce samochodów ciężarowych firmą JELCZ KOMPONENTY sp. z o.o. Resort obrony planuje, że pierwsze pojazdy trafią do armii jeszcze w tym roku, chociaż realnym wydaje się rok przyszły. Wartość kontraktu na dostawę wszystkich samochodów to mln zł. W 2013 r. wojsko powinno otrzymać znacznie więcej symulatorów i trenażerów do szkolenia żołnierzy niż w latach ubiegłych. Planowany jest zakup m.in. symulatora lotu śmigłowca SW-4, laserowego symulatora strzelań do czołgu Leopard-2 A4 oraz trenażera dla kierowcy czołgu Leopard-2 A4, a także sytemu szkolno-treningowego Śnieżnik. R.Ch. Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 9

10 Krzysztof Łaba, kierownik Działu Realizacji Projektów na Rzecz Bezpieczeństwa i Obronności Państwa Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Narodowe Centrum Badań i Rozwoju na prace rozwojowe i wdrożeniowe związane z bezpieczeństwem i obronnością państwa będzie w 2013 r. dysponować kwotą 300 mln zł. Jeżeli odliczymy aktualne zobowiązania, na nowe projekty i programy planujemy przeznaczyć ok. 160 mln zł. Pieniądze będą przeznaczone przede wszystkim na projekty rozwojowe, których wyniki pozwalają na osiągnięcie najwyższych poziomów gotowości technologii od VII do IX. Ogłoszenie nowych konkursów w znacznym stopniu zależy jednak od decyzji siedmioosobowego Komitetu Sterującego NCBR do spraw badań naukowych i prac rozwojowych w obszarze bezpieczeństwa i obronności państwa, składającego się z przedstawicieli różnych resortów i sektorów gospodarki. Planujemy uruchomienie dwóch programów strategicznych na rzecz obronności, w tym program modernizacji systemu obrony powietrznej i przeciwlotniczej. Nie ukrywam, że jest to temat traktowany przez Prezydenta RP, Radę Ministrów oraz Ministerstwo Obrony Narodowej jako priorytet. Tym niemniej, by rozpocząć jego realizację Centrum musi otrzymać z MON założenia programu, czyli konkretne informacje jakie projekty będą wchodzić w skład programu i jaki jest oczekiwany wynik końcowy ich realizacji. Na razie tego nie wiemy. A jest to podstawowy warunek dalszych prac nad ustanowieniem programu strategicznego i przedłożenia go do ustanowienia do Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Dopiero wtedy możemy ogłosić konkurs na realizację konkretnych projektów. Byłbym zadowolony, gdyby udało się w tym roku ustanowić jeden program strategiczny i w jego ramach ogłosić konkurs na realizację projektów. Z mojego doświadczenia wynika, że procedury opracowania i ustanowienia programu strategicznego trwają średnio od 8 do 18 miesięcy, w zależności od tego czy wymagane jest zrealizowanie studium wykonalności czy jest już zrealizowane, a przecież nie mamy jeszcze w Centrum założeń programu strategicznego. Jesteśmy gotowi maksymalnie, na ile pozwalają przepisy, skrócić wszelkie formalności. Nie chcemy finansować projektów odkładanych na półkę. Dlatego wprowadzamy zmiany. Od 2011 r. założenia każdego projektu są uzgadniane z ministerstwem zainteresowanym wynikiem końcowym realizowanego projektu, założyliśmy również, że użytkownik końcowy powinien mieć realny wpływ na ocenę projektu oraz sposób i wynik jego realizacji. Dlatego od początku realizacji projektu aż do jego rozliczenia nadzór merytoryczny będzie sprawował przedstawiciel użytkownika końcowego poprzez udział w zespole nadzorującym. Jeśli dojdziemy do wniosku, że realizacja projektu nie spełni zakładanego celu i oczekiwanych efektów, to przerwiemy jego realizację i finansowanie. Z drugiej strony oczekujemy, że jeżeli projekt spełni wszystkie założenia, to nowy produkt powinien mieć w zasadzie 100-procentową pewność zamówienia ze strony MON lub instytucji podlegających MSW. Moim zdaniem, przejście od prac badawczo-rozwojowych do wdrożeniowych powinno być płynne. 10 Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

11 Projekty współfinansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju z zakresu bezpieczeństwa i obronności, których realizacja zakończy się w 2013 r. Akademia Morska w Gdyni: Mobilny system dowodzenia, obserwacji, rozpoznania i łączności, Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie: Wytworzenie systemu oceny i rozwoju kompetencji menadżerskich kadry kierowniczej Policji, Politechnika Wrocławska: System monitorowania i detekcji aktywności istot żywych w pomieszczeniach zakrytych i budynkach oraz ochrony i monitorowania obiektów z latającym nanorobotem w układzie entomoptera, Wojskowa Akademia Techniczna: Opracowanie projektu i budowa demonstratora technologii ultralekkiego samolotu jako elementu sieciocentrycznego systemu wsparcia rozpoznania i dowodzenia, Akademia Górniczo-Hutnicza: Panelowe niskoczęstotliwościowe źródło dźwięku do oddziaływania odstraszającego w zastosowaniach specjalnych, Instytut Energetyczny: Napędy małej mocy do zasilania bezzałogowych środków latających z wykorzystaniem ogniw paliwowych, Instytut Inżynierii Materiałów Polimerowych i Barwników w Toruniu, Oddział Zamiejscowy Elastomerów i Technologii Gumy w Piastowie: Zastosowanie efektywnych biocydów, w tym peptydów przeciwdrobnoustrojowych, jako biobójczych komponentów tworzyw i materiałów powłokowych w celu polepszenia właściwości środków ochrony przed skażeniami, AMZ - KUTNO Sp. z o.o.: Kołowy, pływający transporter opancerzony - mobilny nośnik systemów wykrywania i identyfikacji materiałów niebezpiecznych z możliwością wykorzystania podczas stanów klęsk żywiołowych, Wojskowa Akademia Techniczna: System obrony aktywnej do ochrony obiektów mobilnych przed pociskami z głowicami kumulacyjnymi, Instytut Odlewnictwa: Opracowanie konstrukcji oraz technologii wykonania zawieszenia hydroaktywnego w mobilnych obiektach bezzałogowych odpornych na zagrożenia typu IED, Wojskowa Akademia Techniczna: Laserowy system do zdalnego wykrywania materiałów wybuchowych i innych substancji niebezpiecznych metodą spektroskopii plazmy wzbudzanej laserowo, Bumar Elektronika, S.A.: Opracowanie demonstratora technologii radaru śledzącego do kierowania artylerią przeciwlotniczą, Bumar Elektronika, S.A.: Optoelektroniczny, wielowidmowy system wspomagający lądowanie samolotów, Wojskowa Akademia Techniczna: Opracowanie nowoczesnych stanowisk szkoleniowych zwiększających skuteczność działań ratowników, Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej PIB: Zwiększenie bezpieczeństwa pożarowego obiektów budowlanych poprzez opracowanie nowoczesnego systemu monitoringu pożarowego na terenie RP, Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej: Opracowanie innowacyjnego środka przeznaczonego do usuwania zanieczyszczeń i skażeń z infrastruktury drogowej oraz przemysłowej, Szkoła Główna Służby Pożarniczej: Technologie zabezpieczeń przeciwwybuchowych miejsc składowania materiałów sypkich, Wyższa Szkoła Policji w Szczytnie: Symulator kierowania pojazdami uprzywilejowanymi podczas działań typowych i ekstremalnych, Politechnika Wrocławska: Opracowanie metody replikacji śladów kryminalistycznych, Instytut Technologii Bezpieczeństwa MORATEX: Opracowanie technologii namiotu do ujawniania śladów estru kwasu cyjanoakrylowego, Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa: Techniki biometryczne oraz PKI w nowoczesnych dokumentach tożsamości i ochronie systemów informacyjnych, ATM S.A.: System zarządzania bezpieczeństwem teleinformatycznym jednostek administracji publicznej oraz resortu obrony narodowej, wraz z narzędziami wspomagającymi zwalczanie cyberterroryzmu i ochronę teleinformatycznej infrastruktury krytycznej, WB Electronics S.A. : Opracowanie małego bezpilotowego wiropłata. Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 11

12 Dużym wyzwaniem dla Bumaru będzie modernizacja systemu obrony powietrznej i przeciwrakietowej, najważniejszego i najkosztowniejszego programu w Planie Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych na lata Rozmowa z dr. Mariuszem Andrzejczakiem, wiceprezesem Zarządu Bumaru ds. Technologii i Rozwoju W przyjętej w grudniu 2012 r. strategii Grupy Bumar, zakłada się w latach podwojenie przychodów do ok. 6 mld zł, przy radykalnym zwiększeniu wydatków na badania i rozwój. Z jakiego pułapu startujecie? Obecnie ok. 10 proc. przychodów Grupy Bumar wydajemy na prace innowacyjne. Jest to kwota od 200 do 300 mln zł. Skąd te rozbieżności? Część projektów zaliczanych przez Inspektorat Uzbrojenia do wdrożeniowych, my kwalifikujemy jako produkcyjne. Na przykład, gdy wyprodukujemy serię próbną uzbrojenia. W naszej ocenie, nie są to prace badawczo rozwojowe, ale w niektórych statystykach są tak kwalifikowane. Z jakich źródeł pochodzą środki na prace badawczo rozwojowe? Większość projektów jest finansowana ze środków Inspektoratu Uzbrojenia oraz Narodowego Centrum Badań i Rozwoju (NCBiR), a także z funduszy strukturalnych oraz - jeszcze do niedawna - z Europejskiej Agencji Obrony i 7. Programu Ramowego. Zakładamy, że będziemy jeszcze skuteczniej pozyskiwać środki z NCBiR oraz Inspektoratu Uzbrojenia, tj. na poziomie ok. 200 mln zł rocznie. Jeszcze w 2013 r. zakładamy utworzenie Funduszu Rozwoju w ramach grupy kapitałowej Bumaru, aby zwiększyć dofinansowanie prac badawczo-rozwojowych i wdrożeniowych ze środków własnych. Dodatkowo uzupełnimy je z trzech innych źródeł: części marży handlowej, odpisu z przychodów z inwestycji, np. ze sprzedaży spółek zależnych oraz wymienionego sprzętu, a także z pozbywania się zbędnych nieruchomości. 12 Jesteśmy na to przygotowani. Od dawna inwestujemy m.in. w radary systemu krótkiego i średniego zasięgu. W tym celu wykorzystujemy m.in. środki własne pozyskane z dokapitalizowania od Ministerstwa Skarbu Państwa (ok. 350 mln zł przyp. R.Ch.). Oprócz tego wygraliśmy konkurs NCBiR na sfinansowanie prac badawczo-rozwojowych dla radarów średniego zasięgu. W efekcie mamy praktycznie gotowy system obrony przeciwlotniczej krótkiego i bardzo krótkiego zasięgu. Porozmawiajmy o poszczególnych elementach tego systemu. MON oczekuje, że jeszcze w tym roku do wojska trafią 2 egzemplarze samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych POPRAD. Obecnie odbywa się etap certyfikacji, czyli tak naprawdę sprawdzenia poligonowych zestawów POPRAD. W trakcie badań testowych pojawiły się pewne uwagi ze strony wojskowych, co oczywiście uwzględnimy i jeszcze w tym roku dostarczymy 2 zestawy POPRAD dla MON. Na jakim etapie prac badawczo-rozwojowych znajduje się zdalnie sterowany system przeciwlotniczy HYDRA? Trwają prace badawczo-rozwojowe. W tej chwili przechodzimy z etapu demonstratora technologii do prototypu, który nie był jeszcze testowany w warunkach poligonowych. Chcemy armatę kal. 35 mm wyposażyć w tzw. amunicję programowalną do zwalczania celów bezpilotowych. Główne prace są skupione na tym, aby układy programowania amunicji rozwinąć, a po części pozyskać licencję do niektórych elementów. System ma być przeznaczony do zwalczania środków napadu powietrznego, zwłaszcza samolotów, śmigłowców, rakiet skrzydlatych i środków bezpilotowych na bardzo małych i średnich wysokościach. Może niszczyć także lekko opancerzone cele lądowe i nawodne. Jednym z istotnych elementów systemu jest zestaw rakietowo-artyleryjski PILICA. To kolejny projekt, który - podobnie jak HYDRA - jest finansowany przez państwo. Pieniądze pochodzą z dokapitalizowania Grupy Bumar przez Ministerstwo Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

13 Skarbu Państwa. Rozpoczynamy kolejny etap rozbudowy systemu artyleryjsko- -rakietowego. Założenie jest takie, że mają to być dwa działka kal. 23 mm plus rakiety GROM. Zabudowę mamy już gotową. Obecnie pracujemy nad rozproszoną architekturą systemu. Staramy się zabezpieczyć dane, które mają trafić bezpośrednio do samej baterii. Chodzi o ochronę kryptograficzną i zgodność z naszymi przepisami, które są bardzo, ale to bardzo restrykcyjne. Elementem niezbędnym do stworzenia kompletnej osłony przeciwlotniczej dla Polski będzie dwustopniowa rakieta krótkiego zasięgu BŁYSKAWICA. Pod koniec ubiegłego roku odbyły się próby poligonowe, które pokazały jakie elementy należy poprawić. W marcu br. planujemy kolejne testy poprawionej wersji rakiety. Dla nas najważniejsze jest to, że BŁYSKAWICA jako projekt powinna zakończyć się w październiku 2013 r. i tego terminu dotrzymamy. Duże nadzieje, w tym także eksportowe Bumar wiąże z modernizacją przenośnych zestawów przeciwrakietowych GROM do wersji PIORUN. Ale o tym projekcie słyszy się od dawna, a efektów nie widać. Nie ukrywam, że pojawiły się pewne problemy związane z modernizacją, ale zostały one pokonane przez Bumar Amunicję. Planujemy w przyszłym roku certyfikację produktu, czyli badania poligonowe. Drugim ważnym programem strategicznym dla MON jest system indywidualnego wyposażenia żołnierza TYTAN. MON oczekuje, że w połowie 2013 r. zostaną przedstawione do testowania dwie wersje zestawu. Przypominam, że Inspektorat Uzbrojenia sfinansował jedynie tzw. studium wykonalności programu. Natomiast nie przydzielił środków na prace badawczo -rozwojowe. W związku z tym oczekiwania, że w połowie tego roku powstaną gotowe zestawy TYTANA do przetestowania są przedwczesne. Kolejny etap prac badawczo-rozwojowych planujemy wykonać ze środków pozyskanych w ramach konkursu nr 3/2012 z NCBiR na realizację 11 projektów. Umowy w tej sprawie zostały podpisane dopiero w grudniu 2012 r. W większości przypadków MON podał terminy 2-3 letnie. Łatwo więc można ocenić, kiedy będą pierwsze wyniki prac. Zapewniam, że z naszej strony harmonogramy będą dotrzymane. Priorytetem dla wojska są także bezzałogowe środki powietrze. W MON trwają żmudne prace nad założeniami tego programu operacyjnego. Czy Bumar przedstawi ofertę? Chcemy uczestniczyć w części naziemnej projektu oraz w pracach nad głowicami optoelektronicznymi i radarami. Jeśli pojawi się potrzeba opracowania sprzętu do walki radioelektronicznej, to również będziemy w tym uczestniczyli. Nie ma co ukrywać, że niektóre technologie są niedostępne dla Bumaru. Wielu sceptyków twierdzi, że z Bumarem nie da się współpracować. Nie jest to prawda. Przykładem na to, że potrafimy dobrze współpracować jest właśnie program bezzałogowców, gdzie wspólnie z WB Elektronics SA oraz izraelską firmą ELBIT mamy przygotowaną ofertę, z dobrze podzielonym zakresem odpowiedzialności. Nie mamy ambicji dostarczania płatowców, podobnie jak WB Elektronics S.A. nie planuje wchodzić w obszar głowic optoelektronicznych i konkurować z Przemysłowym Centrum Optyki S.A. Jeśli chodzi o programy międzynarodowe, to należy wspomnieć o tym, że to w Zakładach Mesko - w ramach offsetu - udało się wdrożyć amunicję i materiały wybuchowe sprzedawane na rynku amerykańskim. Ponadto udana współpraca z firmą Kongsberg Defence and Aerospace przy budowie Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego Marynarki Wojennej świadczy także o tym, że Bumar może współdziałać z każdym zagranicznym partnerem przy tworzeniu m.in. systemu obrony przeciwlotniczej średniego zasięgu. Nie będziemy w stanie sami przygotować rakiet średniego zasięgu. Ale za to jesteśmy zdeterminowani pozyskaniem nowych technologii na równoprawnych warunkach. Nie brakuje opinii, że lepiej jest kupować sprzęt i uzbrojenia niż czekać długie lata na niepewne efekty prac badawczych. Jeśli wszystko chcemy kupować od kogoś innego, to po co nam siły zbrojne? Może warto wynająć ochroniarzy, którzy będą bronili naszych granic. Po co wydawać środki budżetowe na siły zbrojne, które są zbędnym kosztem dla państwa? A jednak każde państwo je utrzymuje, bo chce zapewnić strategiczne bezpieczeństwo swoim obywatelom. Jednym z elementów tego bezpieczeństwa jest przemysł obronny, dostarczający wszystko to co jest niezbędne do prowadzenia działań zbrojnych. Od tego roku zmieniły się zasady finansowania prac badawczo-rozwojowych przez państwo poprzez zmianę prawa przemysłowego, czy też zwiększeniu własnego udziału firm. Czy taka polityka zachęca do wykładania przez firmy własnych pieniędzy? Takie są tendencje w większości państw Unii Europejskiej. W niektórych przypadkach udział własny firm w pracach badawczo-rozwojowych dochodzi do 50 proc. Dlatego tworzymy Fundusz Rozwoju. Rozumiemy także, dlaczego MON chce mieć prawa własności do pomysłów, które zostały sfinansowane ze środków Skarbu Państwa. Jest to zabezpieczenie interesów państwa w przypadku, gdy jakaś firma upadnie. Jest to zrozumiałe. Ponadto uważamy, że po to, aby więcej pieniędzy wydawać na badania i rozwój, to efektami trzeba się podzielić. Jeśli założymy, że zabezpieczony będzie interes Skarbu Państwa, a z drugiej strony, będą możliwości eksportu danej technologii i modernizacji, to będzie to zdrowy kompromis. Należy także zmobilizować przemysł i firmy, aby chciały wykładać swoje pieniądze na rozwój, ustalając wkład własny na rozsądnym poziomie. Wtedy będzie więcej projektów na działania innowacyjne w sektorze zbrojeniowym. Dziękuję za rozmowę Rozmawiał: Ryszard Choroszy Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 13

14 Po raz pierwszy pojazd ASD Mariner zaprezentowano na XX MSPO w Kielcach jako efekt prac rozwojowych konsorcjum z udziałem AMZ- Kutno Sp. z o.o. (lidera projektu), Przemysłowego Instytutu Motoryzacji, Akademii Morskiej w Gdyni oraz Sprint, sp. z o.o. Konstrukcja pojazdu pływającego pozwala na adaptowanie zabudowy do potrzeb niemal każdej służby cywilnej czy wojskowej. Może być wykorzystany w sytuacjach kryzysowych, podczas dużych akcji ratowniczych, w przypadku klęsk żywiołowych czy monitoringu imprez masowych. Wyposażony w odpowiednie systemy łączności telefonicznej i radiowej pojazd umożliwia np. monitoring wizyjny miejsca zdarzenia. ASD Mariner mieści 4 osobową załogę podstawową (kierowca, dowódca i 2 operatorów). Dodatkowo zainstalowano w nim jeden fotel składany dla kolejnego członka załogi. Pojazd powstał jako efekt projektu rozwojowego (nr 0 R ) pt. Mobilny system dowodzenia, obserwacji i rozpoznania i łączności, sfinansowany w latach ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Projekt zrealizowało konsorcjum z udziałem AMZ- Kutno Sp. z o.o. (lidera projektu), Przemysłowego Instytutu Motoryzacji, Akademii Morskiej w Gdyni oraz Sprint, sp. z o.o. Charakterystyka pojazdu: Silnik: Iveco Tector F4A E3681E o pojemności 5880 cm sześć. Skrzynia biegów: 6-biegowa manualna Prędkość pływania: ok. 10 km/h Masa własna: 8500 kg. 14 Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

15 Kolejną nowością AMZ-Kutno na XX MSPO w Kielcach był prototyp Ciężkiego Pływającego Kołowego Transportera Opancerzonego 8x8 (CPK- TO 8x8) Hipopotam. Jest to pojazd pływający 4 osiowy. Zabiera maksymalnie do 5 ton ładunku przy masie całkowitej wynoszącej 32 tony. Dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii kompozytowych oraz systemów ochrony indywidualnej może zapewnić w kabinie maksymalny możliwy stopień ochrony balistycznej i przeciwminowej (na poziomie IV wg STANAG czyli chroni przed skutkiem ostrzału pociskami przeciwpancernymi 14,5 114 mm B32 z odległości 200 m przy prędkości 911 m/s). Konstrukcja Hipopotana pozwala na szybką adaptację wnętrza w zależności od prowadzonego rodzaju działań. Po wyposażeniu w kabinę opancerzoną pojazd może m.in. transportować znormalizowane kontenery 20 stopowe, które służą w armii jako mobilne laboratoria lub stanowiska dowodzenia. Ponadto może holować przyczepy specjalistyczne, a także - po niewielkich przeróbkach - służyć jako modułowy wóz wsparcia technicznego lub nawet być mobilną haubicą. Jak zapewniają w AMZ, pojazd nie jest konkurencją, lecz uzupełnieniem dla KTO Rosomak. CKPTO Hipopotam jest pojazdem wykonanym w ramach projektu finansowanego ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, wybranego w XII konkursie na realizację projektów rozwojowych. Za opracowanie Hipopotama odpowiadało konsorcjum, złożone z lidera AMZ-Kutno oraz Wojskowego Instytutu Techniki Inżynieryjnej (WITI) we Wrocławiu, Wojskowego Instytutu Techniki Pancernej i Samochodowej (WITPiS) w Sulejówku, Wojskowej Akademii Technicznej (WAT) w Warszawie, Przemysłowego Instytutu Motoryzacji (PIMot) w Warszawie oraz Politechniki Gdańskiej. Powstał od podstaw, bez sięgania po istniejące podwozia, tak jak to miało miejsce w przypadku wcześniejszych opracowań AMZ-Kutno, czyli Dzików, Turów czy Żubrów. Charakterystyka techniczna: Silnik: TCD 2015 V08 DEUTZ 480 KW o pojemności cm sześć. Skrzynia: ZF 7HP biegowa Prędkość max: do 110 km/godz. Masa własna: 26 ton Masa do pływania: 29 ton. Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 15

16 Bydgoskie Zakłady Elektromechaniczne BELMA S.A. w ramach prac własnych firmy, finansowanych ze środków spółki opracowały inteligentną minę MPBK-ZN, która oprócz wysokiej skuteczności przebicia, w tym osłon przeciwkumulacyjnych samonaprowadza się na wybrane cele oraz umożliwia bezprzewodowe prowadzenie nadzoru nad jej stanem gotowości przez co jest bezpieczna dla saperów. Mina przeciwburtowa kierowana z zapalnikiem niekontaktowym i układem resetującym MPB-ZN przeznaczona jest do eliminowania z pola walki wozów bojowych i środków transportowych poprzez rażenie bocznych części tych obiektów. Mina jest skuteczna także do zwalczania pojazdów z pancerzami reaktywnymi. Stosowana może być do minowania terenów zurbanizowanych, przełęczy górskich, kompleksów leśnych oraz w każdych warunkach, gdzie użycie innych min przeciwpancernych jest utrudnione lub niecelowe. Prace nad miną MPBK-ZN specjaliści z bydgoskiej Belmy rozpoczęli trzy lata temu. Mina wyposażona jest w zapalnik niekontaktowy akustyczno-termalny umożliwiający poprawne wykrycie, identyfikację oraz lokalizację celu. Czujniki akustyczne zapewniają zdalne wykrycie oraz samonaprowadzenie się miny na cel rażenia, a następnie ustawienie osi rażenia miny z wyprzedzeniem do namierzonego celu. Zadziałanie miny następuje gdy obrys celu przecina oś rażenia miny (czujnika termalnego). Mina wyposażona jest w układ do bezprzewodowego przekazywania informacji drogą radiową pomiędzy operatorem (ze stanowiska kierowania minami na polu minowym) a miną. Układ do bezprzewodowej komunikacji z miną zapewnia alternatywny sposób sterowania i detonacji miną przez operatora z odległości do 300m oraz umożliwia zdalne sterowanie stanem zabezpieczenia miny, pozwalając na wielokrotne wprowadzenie i wyprowadzenie ze stanu gotowości bojowej przez operatora na określony czas. Bezprzewodowy nadzór nad stanem gotowości sprawia, że mina jest bezpieczna dla saperów i w przypadku zmiany priorytetów umożliwia zmianę rejonu pola minowego. Posiada dwa stopnie zabezpieczenia, gwarantujące bezpieczeństwo obsługi zarówno w czasie transportu, przechowywania oraz w procesie minowania terenu. Dane techniczne: masa: 35 kg, wymiary: 330 x 780 x 640 mm przebijalność: 100 mm / m zasilanie: bateryjne 3,6 V czas aktywności miny: w każdych warunkach atmosferycznych bez zmiany źródeł zasilania przez czas nie krótszy niż 30 dni. Mina posiada cechę nieusuwalności i odporności na: silne pola magnetyczne wytwarzane przez radiostacje wyładowania atmosferyczne wysokonapięciowe elektryczne linie przesyłowe rozminowywanie trałem elektromagnetycznym wybuch sąsiedniej miny silny sygnał dźwiękowy. 16 Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

17 Samobieżny przeciwlotniczy zestaw Poprad produkcji Bumar Elektronika jest przeznaczony do niszczenia celów powietrznych na małych i średnich wysokościach przy użyciu samonaprowadzających się pocisków rakietowych. Zestaw jest przystosowany do współpracy w systemie zautomatyzowanego kierowania obroną przeciwlotniczą, skąd otrzymuje łączami cyfrowymi wskazanie celów do zniszczenia. Wysokie parametry dynamiczne napędów głowicy śledzącej umożliwiają zwalczanie szybkich celów manewrujących. Do śledzenia celów powietrznych zastosowano kamerę termalną (FLIR), pozwalającą na skuteczne prowadzenie walki w dzień i w nocy. Zestaw jest wyposażony w urządzenie zapytujące swój-obcy, co minimalizuje możliwość pomyłkowego zwalczania samolotów własnych i zwiększa autonomię wykorzystania na polu walki. Małe wymiary i masa zapewniają łatwe przebazowanie urządzenia na duże odległości różnego rodzaju środkami transportu. Zestaw jest zamontowany na podwoziu samochodu Dzik, ale jego konstrukcja pozwala na łatwy montaż także na innych pojazdach. Główne części składowe zestawu: pojazd bazowy wysuwana hydraulicznie głowica śledzącocelownicza, zawierający: zestaw sensorów elektrooptycznych (kamera termalna i dalmierz laserowy), urządzenie zapytujące swój-obcy, cztery wyrzutnie pocisków rakietowych GROM, zespół napędowy w dwóch osiach komputer kierowania ogniem system nawigacji i orientowania system łączności i transmisji danych system zasilania z agregatem prądotwórczym. Zestaw Poprad stanowi ważny element budowy systemu obrony przeciwlotniczej krótkiego zasięgu. W 2013 r. przewidziano dostawę 2 egz. zestawu Poprad do jednostki bojowej i szkoleniowej. Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 17

18 System Wykrywczo-Gaśniczy STOPFIRE jest przeznaczony do wykrywania pożaru i wybuchu we wczesnym stadium rozwoju oraz do szybkiego gaszenia pożaru i tłumienia wybuchu w przedziałach załogi, napędowym oraz na zewnątrz wozu bojowego. 18 System jest niezwykle skuteczny, o dużej szybkości działania, za co Bumar PCO S.A. otrzymał nagrodę DEFENDER podczas XX Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach. Jest to efekt prac polskich inżynierów, którzy wyszli naprzeciw wzrastającym potrzebom w segmencie specjalistycznych systemów gaśniczych. Tego typu system staje się standardem w wyposażeniu nowoczesnych armii świata. System STOPFIRE reaguje na przebicie pancerza przez strumień kumulacyjny oraz na pożar lub wybuch paliwa, poprzez automatyczne uruchomienie urządzeń gaśniczych i wyzwolenie środka gaśniczego, nie dopuszczając tym samym do rozprzestrzeniania się ognia i całkowitego zniszczenia pojazdu. Innowacyjny środek gaśniczy stosowany w systemie jest nie tylko nieszkodliwy dla ludzi, ale także bezpieczny dla środowiska. System STOPFIRE podnosi standardy bezpieczeństwa pracy załóg oraz pośrednio wpływa na efektywność bojową pojazdu wzrasta prawdopodobieństwo przeżycia załogi i przetrwania pojazdu nawet w przypadku wystąpienia zagrożeń typu pożar czy wybuch paliwa. Budowa systemu: Centrala wykrywczo-gaśnicza (SCWG), Optyczna czujka płomienia (SCO), Czujka ciepła (SCC), Układy gaśnicze do przedziału napędowego, załogi oraz do ochrony zewnętrznej pojazdu (UGPN, UGPZ, UGOZ), Wyposażenie dodatkowe okablowanie. Cechy charakterystyczne Charakterystyka techniczna: Zasilanie standardowe: 17 34,5V DC (nomi- Bardzo duża szybkość systemu: nalne 27V DC) Odporność na narażenia działania czas wykrycia i środowiskowe wymienione w NO-06-A103 eliminacji zagrożenia w przedziale załogi dla przypadku dla urządzeń instalowanych na czołgach, bojowych wozach piechoty, kołowych wybuchu paliwa spowodowanego przebiciem zbiorni- transporterach opancerzonych: grupa N10 i N11 Klasa szczelności urządzeń składowych: IP65. ka przez pocisk kumulacyjny nie przekracza 150 ms, Bardzo dobra selektywność odporność systemu na oświetlenie światłem sztucznym, światłem słonecznym, płomień wylotowy z broni ręcznej, płomień zapalniczki itp. Stały nadzór nad pracą urządzeń wykrywczych oraz gaśniczych, Łatwa dostępność części zamiennych i środków gaśniczych oraz niskie koszty obsługi serwisowej, Duża podatność na modernizacje i dostosowanie do potrzeb użytkownika, Polska konstrukcja urządzeń wykrywczych i gaśniczych oparta w dużej części na polskich komponentach. Korzyści wynikające z użycia systemu STOPFIRE: Wzrost prawdopodobieństwa przetrwania pojazdu, Ograniczenie szkód spowodowanych wybuchem pożaru, Ochrona pojazdu podczas transportu i garażowania system działa nieprzerwanie zarówno w trakcie działań operacyjnych, jak również podczas postoju lub transportu wozu bojowego. Parametry konstrukcyjne systemu oraz odporność i wytrzymałość urządzeń zostały potwierdzone podczas badań prowadzonych przez Wojskowy Instytut Techniki Pancernej i Samochodowej. Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

19 Podstawowe dane techniczne: Powiększenie: x 1 Kąt pola widzenia: 40 stopni Zakres regulacji ostrości: od 25 cm do Zakres regulacji dioptrii minimalnie: od 6 do +2 Wodoszczelność: minimum 9 m Temperaturowy zakres pracy: od 35oC do + 50oC Zasilanie: 1 bateria alkaliczna AA 1,5V lub CR123 3,0V lub bateria litowa AA 3,6V lub akumulator AA 1,2V Minimalny czas pracy: 20 godzin dla baterii alkalicznej AA Masa noktowizora ze źródłem zasilania: 270 g Masa noktowizora z nasadką ClipIR: 420 g MU-3M miniaturowy monokular noktowzyjny, to najnowsze urządzenie noktowizyjne BUMAR PCO S.A. przeznaczone do obserwacji przez indywidualnego użytkownika w warunkach nocnych. Jest to obecnie najlżejsze urządzenie noktowizyjne na świecie. Urządzenie po zamontowaniu na broni może współpracować z celownikiem kolimatorowym lub holograficznym i być wykorzystywane jako strzelecki celownik noktowizyjny. Możliwy jest także montaż urządzenia na mostku i wykorzystanie go jako gogli noktowizyjnych dla kierowców pojazdów. Monokular może być montowany na każdym typie hełmu, z wykorzystaniem istniejącyche standardowyche mocowań np. monokulara MU-3. Podstawowa kompletacja MU-3M: Noktowizor monokular MU 3M, Ramię monokulara prawy/lewy, Adapter Flip up do montażu na hełmie, Uchwyt na hełm, Adapter do montażu na broni, na szynie Mil Std 1913, Uprząż nagłowna NPL-2, Sznurek zabezpieczający (neck cord). Masa MU-3M bez baterii to 250g. Konstrukcja monokulara oparta jest na 16 mm wzmacniaczu obrazu XR5 z systemem autogating. Dzięki zastosowaniu nowoczesnej optyki asferycznej, urządzenie jest także znacznie krótsze od dotychczas produkowanych monokularów całkowita długość to 97mm. Noktowizor może pracować w zestawie z nasadką termowizyjną ClipIR, umożliwiając w ten sposób obserwację w trybie fuzji obrazów: noktowizyjnego i termalnego. Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 19

20 System grupowego celu powietrznego VER- MIN został opracowany w latach przez konsorcjum firm: EUROTECH Sp. z o.o. i Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia. System umożliwia tworzenie kompleksowej sytuacji taktycznej dla w pełni rozwiniętego systemu dowodzenia wojsk OPL podczas szkolenia bojowego pododdziałów przeciwlotniczych. System VERMIN może być wykorzystywany do zabezpieczenia bojowych strzelań rakietowych i artyleryjskich podczas szkolenia pododdziałów obrony przeciwlotniczej z zestawów bliskiego i średniego zasięgu. Dzięki wysokiemu poziomowi automatyzacji możliwe jest symulowanie wymaganych sytuacji taktycznych i wykonanie lotów wielu platform jednocześnie poruszających się po różnych trajektoriach. Ponadto możliwe jest przygotowanie różnych, nieszablonowych wariantów zadań szkoleniowych w środowisku symulacyjnym. Może być przeznaczony m.in. do szkolenia pododdziałów zestawów przeciwlotniczych w przechwytywaniu i śledzeniu celu; jako cel do strzelań bojowych z rakietowych i lufowych zestawów przeciwlotniczych małego i średniego zasięgu oraz do testów nowego uzbrojenia przeciwlotniczego. System VERMIN składa się ze: stacji kontroli lotu, wyrzutni pneumatycznej, dowolnej ilość imitatorów celu powietrznego MJ-7 Szogun, stanowiska monitoringu dla kierownika strzelań, które wraz oprogramowaniem umożliwia jednoczesne operowanie do sześciu platform nadzorowanych przez dwóch operatorów. Podstawowym elementem systemu VERMIN jest samolotowy imitator celu powietrznego MJ- 7 Szogun. Cechy unikalne imitatora w skali kraju: cyfrowy autopilot (własne rozwiązanie), wykonanie z podzespołów wolnych od ograniczeń handlowych, Podstawowe parametry imitatora: Rozpiętość: 3,16 m Długość: 1,97 m Masa własna: 23 kg Masa ładunku: 6 kg Prędkość: km/h Zasięg: 200 km Długotrwałość lotu: 1 h. pełna wiedza o kodach oprogramowania, możliwość modyfikacji, autonomiczny lot, możliwość zmiany parametrów trasy w trakcie lotu, naziemna stacja kontroli - wizualizacja parametrów lotu i pozycji na mapie, planowanie misji, realizacja zadanej misji niezależnie od łączności z NSK, system sterowana i nawigacji sprawdzony na platformach z napędem elektrycznym i spalinowym. System był stosowany podczas szkolenia wojsk OPL w kraju oraz zagranicą i uzyskał pozytywny wynik. Zapewnia efektywne szkolenie przy zachowaniu relatywnie niskich kosztów Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r

21 Nowy, modułowy system broni strzeleckiej MSBS-5,56 ma w przyszłości stać się podstawą uzbrojenia polskich żołnierzy. Produkcja nowej broni ma rozpocząć się w 2014 r. po wybudowaniu nowego kompleksu Fabryki Broni Łucznik. Nowa broń ma zastąpić używane dotychczas w polskiej armii karabinki Beryl i Mini Beryl, bazujące na starych rozwiązaniach konstrukcyjnych. Program MSBS-5,56 rozwijany jest w ramach indywidualnego systemu walki Tytan. Cechami nowej broni jest ergonomia i modułowość. Poszczególne moduły karabinka, np. granatnik zastępowany opcjonalnie łożem, czy też komora spustowa, kolba i lufa, dają możliwość łatwej ich konfiguracji, w zależności od potrzeb użytkownika na polu walki. Podstawowy karabinek, który jest bazą do rozwinięcia całego systemu MSBS posiada szesnastocalową lufę, składaną na bok kolbę teleskopową, regulowaną bakę policzkową. Broń zasilana jest z magazynków standardowych amerykańskiego systemu AR zawierających 30 sztuk naboi, ale można też zakładać do niego magazynki ze 100 nabojami. System zawiera także m.in. podwieszany granatnik, urządzenie niezbędne do wspierania żołnierzy podczas misji bojowych. Dzięki nowatorskim rozwiązaniom konstrukcyjnym istnieje możliwość bardzo szybkiej wymiany magazynka. Specjalna szyna na grzbiecie karabinka pozwala na przymocowanie do niego przyrządów celowniczych zgodnych ze standardami przyłącza Mil STD Koncepcja Fabryki Broni Łucznik i WAT rozwijana będzie częściowo ze środków Narodowego Centrum Badań i Rozwoju w ramach konkursu nr3/2012 o planowanym okresie realizacji w ciągu czterech lat. W efekcie ma zostać wyłoniony nowy system broni strzeleckiej: trzy warianty karabinków w układzie klasycznym (karabinek, Model nowego pistoletu ma być stopniowo wdrażany do produkcji od 2014 r. po wybudowaniu nowego kompleksu fabrycznego w radomskiej podstrefie Tarnobrzeskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej EURO PARK WISŁOSAN. karabinek maszynowy i karabinek wyborowy) oraz pięć w układzie bezkolbowym (karabinek, subkarabinek, karabinek-granatnik, karabinek wyborowy, karabinek maszynowy). Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r 21

22 Dywizjonowy moduł ogniowy 155 mm samobieżnych haubic REGINA wszedł na uzbrojenie Wojsk Lądowych pod koniec listopada 2012 r. Za wdrożenie systemu Huta Stalowa Wola S.A. otrzymała na XX MSPO w Kielcach nagrodę Ministra Obrony Narodowej. W skład dywizjonowego modułu ogniowego wchodzą: 155 mm samobieżne haubice KRAB», zautomatyzowany system dowodzenia i kierowania ogniem dywizjonu TOPAZ, system zaopatrywania dywizjonu w amunicję oraz wykonywania remontu-uzbrojenia i elektroniki. Pod koniec listopada 2012 r. pierwsza partia elementów dywizjonowego modułu ogniowego została przekazana 11. Mazurskiemu Pułkowi Artylerii im Józefa Bema w Węgorzewie. Było to osiem KRABÓW, trzy wozy dowódcze, wóz amunicyjny, wóz remontu uzbrojenia i elektroniki oraz wóz oficera łącznikowego. W zależności od usytuowania w strukturze, dywizjonowy moduł ogniowy REGINA może być uzupełniony o: pododdział rozpoznania wzrokowego, stację radiolokacyjną LIWIEC, bezpilotowe samoloty rozpoznawcze, stację meteo BAR. 155 mm haubica KRAB przeznaczona jest do niszczenia: systemów rakietowych, baterii artylerii i rakiet przeciwlotniczych, stanowisk dowodzenia, węzłów łączności i umocnień terenowych, pododdziałów zmechanizowanych i zmotoryzowanych i ważnych obiektów zaplecza. Haubice kal. 155 mm KRAB wykorzystują amunicję zgodną ze standardami NATO, zdolne posyłać pociski na odległość nawet 40 kilometrów. Dzięki amunicji precyzyjnej, cyfrowym systemom kierowania ogniem, i wykorzystywaniu danych np. ze zdalnie kierowanych samolotów zwiadowczych, jest w stanie trafiać w cel z nadzwyczajną precyzją. KRAB posiada m.in. system nawigacji lądowej i dowiązania topograficznego, komputerowy system kierowania ogniem, system łączności wewnętrznej FONET i zewnętrzny (radiostacja cyfrowa RRC 9311-AP), automatyczny sygnalizator skażeń chemicznych i promieniotwórczych TAFIOS B, system przeciwpożarowy i przeciwwybuchowy, dziennie i nocne przyrządy obserwacyjne kierowcy i dowódcy, system ostrzegania i samoosłony, celownik do strzelania na wprost DFS 90, radar balistyczny MVRS-700 SCD, agregat prądotwórczy i hydrauliczny zespół mocy Innowacyjne produkty krajowego przemysłu obronnego w 2013 r