Gatunki obce w Morzu Bałtyckim: inwazja czy zasiedlanie?
|
|
- Alicja Osińska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Gatunki obce w Morzu Bałtyckim: inwazja czy zasiedlanie? Anna Szaniawska Instytut Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego, Al. Piłsudskiego 46, Gdynia, oceasz@ug.edu.pl W ciągu ostatnich 50-ciu lat obserwujemy istotne zmiany w ekosystemach morskich (Kotta i inni, 2006), w tym w strefie brzegowej mórz i oceanów. Szereg organizmów żywych uległo wyginięciu, ale równocześnie wiele gatunków roślin i zwierząt niespodziewanie pojawiło się w rejonach, w których do tej pory nie występowały (Leppakoski i inni, 2002). Proces globalizacji ma swoje odzwierciedlenie i skutki nie tylko w ekonomii i gospodarce człowieka, ale również w przyrodzie. Pojawianie się nowych taksonów stało się wyznacznikiem niespotykanych do tej pory zmian (Dukes i Mooney, 1999). Powstała groźba ujednolicenia świata flory i fauny (Mack i inni, 2000, Pimentel i inni, 2001). Większość nowo pojawiających się gatunków nie ogranicza się do konkretnego rejonu, ale szybko się rozprzestrzenia i zasiedla nowe akweny. Pojawienie się obcego zaburza istniejącą równowagę w ekosystemie i negatywnie wpływa na bioróżnorodność, na rodzime gatunki flory i fauny. Dlatego pierwsza reakcja z reguły bywa negatywna. Pojawiło się pojęcie śmieci biologiczne (biological pollution) porównujące je do toksycznych związków chemicznych (Olenin i inni, 2007). Zasiedlanie nowych akwenów podzielić można na etapy: transport organizmów do nowych miejsc (Mack i inni, 2000), osiedlanie się i rozwój populacji w nowym akwenie (Veltman i in., 1996). W niektórych przypadkach zasiedlanie przybiera charakter inwazji (Shigesada i Kawasaki, 1997). Istnieją gatunki obce, które po pewnym czasie stają się elementem nowego ekosystemu i istotnym ogniwem w sieci troficznej zbiornika. Z reguły, nowo zasiedlane rejony charakteryzują się niewielką ilością gatunków i znajdują się one pod dużym wpływem wywołanym działalnością człowieka (Reise i inni, 2006). Bałtyk, będąc morzem młodym, mającym jedynie około lat, półzamkniętym, wrażliwym na zmiany czynników środowiskowych i poddany antropogenicznej presji jest szczególnie narażony na inwazję gatunków obcych, a wolne nisze ekologiczne zagospodarowane są przez eurytermiczne i euryhalinowe gatunki obce. Gatunki te są zarówno pochodzenia morskiego, jak i słodkowodnego (Hallfors i inni, 1981). Większość gatunków obcych dostających się do Bałtyku pochodzi z Ameryki Pn. i rejonu Ponto- kaspijskiego (Andrushaitis i Andrushaitis, 2003). Niektóre docierają do Bałtyku z wód południowej Azji i Pacyfiku. Jedynie około 20% stanowią inne i niezidentyfikowane rejony (Leppakoski i Olenin, 2000) (Rys. 1).
2 Ameryka Północna Rejon Pontokaspijski Azja Południowowschodnia i Pacyfik Inne rejony Nieznane Rys. 1 Pochodzenie gatunków obcych w Bałtyku (według Leppakoski i Olenin, 2000) Obce gatunki morskie najczęściej dostają się do Bałtyku z wodami balastowymi statków lub na ich kadłubach (Murphy i in. 2002). Każdego roku około bilionów ton wód balastowych ulega wymianie (Dudek i in., 2005). Gatunki słodkowodne przenikają do Bałtyku przede wszystkim rzekami i kanałami, których sieć została bardzo rozbudowana w XX wieku. Większość nowych gatunków znacznie częściej zasiedla strefę brzegową niż otwarte wody morskie (Olenin i Leppakoski, 1999, Nehring 2006, Zaiko i inni, 2010). Zatoki i estuaria bardziej narażone są na zasiedlanie przez gatunki obce niż wybrzeża skaliste, piaszczyste czy wody śródlądowe. Bliskość portów sprzyja temu zjawisku. Gatunki obce znajdujące się w Bałtyku, podobnie jak w swoich rodzimych akwenach, zasiedlają przybrzeżne rejony, ich zatoki i estuaria (Reise i inni, 2006). Gatunki obce, które osiągnęły sukces w Bałtyku cechują się dużą liczebnością w rejonie pochodzenia. Odporne są na zmiany czynników środowiskowych jednocześnie mogą żyć w różnych środowiskach. Są gatunkami charakteryzującymi się dużą tolerancją na zmiany czynników biotycznych i abiotycznych. Z reguły są gatunkami wszystkożernymi, o dużych zdolnościach reprodukcyjnych, wytwarzających stadia przetrwalnikowe. Cechują się szybkim wzrostem i dojrzewaniem. Zdolność przyczepiania się ułatwia niektórym wtórną introdukcję. Często nie mają wrogów w nowo zasiedlanym środowisku. Obce gatunki makrozoobentosowe należą do najskuteczniej zasiedlających nowe rejony przybrzeżne, ich zatoki i estuaria (Nehring, 2006). W Zatoce Puckiej średnio około 17% makrozoobentosu stanowią gatunki obce (Janas i Kendzierska, 2014). Wiele z nich to bezkręgowce związane z dnem zbiornika. W Zalewie Wiślanym stanowią 27% wszystkich gatunków zoobentosowych (Ezhova i inni, 2005). W Niemieckich wybrzeżach Morza Północnego stanowią one 10 % makrozoobentosu (Nehring, 2002). W Zatoce Fińskiej aż 90% to gatunki obce (Orlova i inni, 2006), a w Zalewie Kurońskim ponad 90% (Zaiko i inni, 2007) (Rys. 2).
3 Rys. 2 Udział gatunków obcych w makrozoobentosie Bałtyku (według Janas i Kendzierska, 2014, Ezhova i inni, 2005, Nehring, 2002, Orlova i inni, 2006, Zaiko i inni, 2007; Mapa: Szymanek, L.) Większość gatunków obcych odgrywa negatywną rolę w środowisku zasiedlania. Wpływają na bioróżnorodność i wypierają gatunki rodzime. Doskonałym przykładem jest Gammarus tigrinus, którego pojawienie się spowodowało wyparcie rodzimych gatunków z tego rodzaju (Szaniawska i inni, 2005, Surowiec i Dobrzycka-Krahel, 2008). Obecność gatunków obcych powoduje zmiany w przepływie energii w ekosystemie. Porastając budowle znajdujące się w wodzie niszczą je i utrudniają ich funkcjonowanie (np. Amphibalanus improvisus i Dreissena polymorpha). Obce gatunki pasożytów wywołują choroby u gatunków rodzimych. Inne powodują zmiany w jakości wody jak np. toksyczny glon Prorocentrum minimum, czy bruzdnica Alexandrium tamarense. Niektóre niszczą brzegi np. krab Eriocheir sinensis. Są też gatunki obce odgrywające pozytywną rolę. Tak zwane gatunki bio-
4 inżynieryjne tworzą nowe habitaty, miejsca schronienia dla innych organizmów. Niektóre jak np. Marenzelleria spp. mogą być wykorzystane w procesie bioremediacji zdegradowanego zbiornika (Olenin i Leppakoski, 1999). Ważną rolę odgrywają organizmy oczyszczające toń wodną np. A. improvisus i D. polymorpha. Gatunki obce mogą stanowić dodatkowe źródło pokarmu np. wioślarka Cercopagis pengoi dla ciernika i Rithropanopeus harrisii dla węgorza, babki byczej i kormorana. Również niektóre gatunki obce z rzędu Amphipoda stając się istotnym ogniwem w sieci troficznej są pokarmem dla wielu gatunków ryb przemysłowych. Gatunki obce mogą być nowym surowcem w procesach biotechnologicznych. Na przykład ich chityna, kolagen czy barwniki karotenoidowe mogą być wykorzystane w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym. Niektóre mogą stanowić nowe źródło pokarmu dla człowieka i zwierząt hodowlanych. Rola i znaczenie gatunków obcych w Bałtyku nie zawsze jest jednoznaczna, dlatego każdy przypadek należy rozpatrywać indywidualnie, pamiętając, że niektóre z nich jak A. improvisus czy Mya arenaria zostały wprowadzone do Bałtyku ponad 100 lat temu i dzisiaj stanowią jego integralna część. Literatura Andrushaitis J.T., Andrushaitis A., The Baltic Sea: Its past, present and future, Science & the Environment Symposium V on the Baltic Sea, Dukes J.S., Mooney H., 1999, Does global change increase the success of biological invaders? Trends of Ecology and Evolution, 14, Dudek M., Modrzejewska H., Szydłowska-Herbut G., Wody balastowe zagrożeniem środowiska morskiego. Ekologia i Technika Vol.XIII 6, Ezhova E., Spirido O., Patterns of spatial and temporal distribution of the Marenzelleria cf. viridis population in the lagoon and marine environment in the southern Baltic Sea, Oceanol. Hydrobiol. Stud., Suppl. 1, Hallfors G., Niemi A., Ackefors H., Lassing, Leppakoski E., Biological oceanography. W: A. Voipio (ed.) The Baltic Sea. Elsevier, Amsterdam-Oksford-New York: Janas U., Kendzierska H., Benthic non- indigenous species among indigenous species and their habitat preferences in Puck Bay (southern Baltic Sea).Oceanologia 56 (3). Pp Leppakoski E., Olenin S., Non-native species and rates and rats of spread: lesson from the brackish Baltic Sea. Biological invasions 2: Leppakoski E., Olenin S., Gollasch S., The Baltic Sea A Field Laboratory For Invasion Biology. W: Leppakoski E i inni (eds.) Invasive Aquatic Species of Europe, Kluwer Academic Publisher, Mack R,N., Simberloff D,S., Lonsdale W.M., Evans H., Clout M., Bazzaz F.A., 2000, Biotic invasions: Causes, epidemiology, global consequences, and control. Ecol. Appl., 10, Olenin S., Leppakoski E., Non- native animals in the Baltic Sea: alternation of benthic in coastal inlets and lagoons, Hydrobiologia, 393 (O), ,
5 Olenin S., Minchin D., Daunys D., Assessment of biopollution in aquatic ecosystems. Mar. Pollut. Bull., 55 (7-9), ), j.marpolbul Orlova M. I., Telesh I.V., Berezina N.A., Maximov A.A., Litvinchuk L.F., Effect of nonindigenous species on diversity and community functioning in the eastern Gulf of Finland (Baltic Sea), Helgol. Mar. Res., 60 (2), Murphy K.R., Ritz D., Hewitt C.L., Heterogeneous zoo-plankton distribution in a ships ballast tanks. Journal of Plankton Research 24 (7), Nehring S.,2002. Biological invasions into Garman waters: an evolution of the importance of different human-mediated vectors from nonindigenous macrozoobenthic species, [w:] Invasive species in Europe: distribution, impacts and managements, E. Leppakoski S., Gollasch S., Olenin S., (eds.), Kluwer Acad. Publ., Dordrecht, Nehring S., Four arguments why so many alien species settle into estuaries, with special reference to the German river Elbe. Helgol. Mar. Res. 60: Pimentel D., McNair S., Janecka J., Wightman J., Simmonds C., O,Connell C., Wong E., Russell L., Zern J., Aqiuno T., 2001, Economic and environmental threats of alien plant, animal, and microbe invasions. Agric. Ecosyst. Environ., 84, Reise K., Olenin S., Thieltges D,W., Are Aliens threatening European aquatic coastal ecosystems? Helgol. Mar. Res., 60, Shigesada N., Kawasaki K., Biological Invasions: Theory and Practice, Oxford University Press, Surowiec J., Dobrzycka- Krahel A., New data on the non- indigenous gammarids in the Vistula Delta and the Vistula Lagoon, Oceanologia, 50 (3), Szaniawska S., Normant M., Łapucki T., Gammarus tigrinus Sexton, 1939 (Crustacea, Amphipoda) a new immigrant in the Puck Bay, southern Baltic Sea, Oceanol. Hydrobiol. Stud., 34, Zaiko A., Olenin S., Daunys A., Nalepa T., Vulnerability of benthic habitats to the aquatic invasive species., Biol. Invasions, 9 (6), , dx. doi.org/ /sl Zaiko A., Lehtiniemi M., Narscius A., Olenin S., 2010, Assessment of bioinvasion impacts on a regional scale: a comparative approach. Biological Invasions. 13 (18), Veltman C.J., Sean N., Crawley M.J Correlates of introduction successes in exotic New Zealand birds. Am. Nat. 147,
TESTOWANIE METOD MONITORINGU GATUNKÓW OBCYCH W PORCIE GDYNIA*
TESTOWANIE METOD MONITORINGU GATUNKÓW OBCYCH W PORCIE GDYNIA* Monika Normant Instytut Oceanografii, Uniwersytet Gdański, Gdańsk * Badania prowadzone w ramach projektu Baltic Sea Pilot Project BALSAM we
Bardziej szczegółowoKrabik amerykański Rhithropanopeus harrisii
Krabik amerykański Rhithropanopeus harrisii (Gould, 1841) z Zatoki Gdańskiej (południowy Bałtyk): rozmieszczenie, struktura populacji i podstawowe procesy fizjologiczne Joanna Hegele-Drywa Gatunki obce
Bardziej szczegółowoI ROK SPECJALNOŚĆ OCEANOGRAFIA BIOLOGICZNA, SPECJALIZACJA BIOLOGIA MORZA. Ćw E E Z E Z
Plan stacjonarnych studiów II stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2018-2020 I ROK SPECJALNOŚĆ OCEANOGRAFIA BIOLOGICZNA, SPECJALIZACJA BIOLOGIA MORZA SEMESTR ZIMOY 1 Ć Język angielski / English
Bardziej szczegółowoPlan stacjonarnych studiów II stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia
Plan stacjonarnych studiów II stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2017-2019 I ROK SPECJALNOŚĆ OCEANOGRAFIA BIOLOGICZNA SPECJALIZACJA BIOLOGIA MORZA SEMESTR ZIMOY 1 pkt. ECTS Ć Język angielski
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE WSKAŹNIKA BPL DO OCENY STANU BIOZANIECZYSZCZENIA POLSKIEJ CZĘŚCI ZALEWU WIŚLANEGO
Inżynieria Ekologiczna Ecological Engineering Vol. 41, 2015, 61 68 DOI: 10.12912/23920629/1829 ZASTOSOWANIE WSKAŹNIKA BPL DO OCENY STANU BIOZANIECZYSZCZENIA POLSKIEJ CZĘŚCI ZALEWU WIŚLANEGO Monika Agnieszka
Bardziej szczegółowoBioróżnorodność makrozoobentosu w fiordach arktycznych
Bioróżnorodność makrozoobentosu w fiordach arktycznych rozprawa habilitacyjna Maria Włodarska-Kowalczuk Zakład Ekologii Morza Pracownia Ekosystemów Morskich Bioróżnorodność makrozoobentosu w fiordach arktycznych
Bardziej szczegółowoLiczba godzin. SEMESTR ZIMOWY 1 Język angielski / English E Seminarium I / Seminar I Z Ekofizjologia zwierząt morskich /
Plan stacjonarnych studiów II stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2015-2017 I ROK SPECJALNOŚĆ OCEANOGRAFIA BIOLOGICZNA SPECJALIZACJA BIOLOGIA MORZA Przedmiot SEMESTR ZIMOWY 1 Język angielski
Bardziej szczegółowoGatunki obce w Morzu Bałtyckim i w systemie prawnym
Tutoring Gedanensis Tutoring Gedanensis 2(1) 32 36 (2017) ISSN 2451-1862 Gatunki obce w Morzu Bałtyckim i w systemie prawnym Marta B. Tykarska Uniwersytet Gdański, Wydział Oceanografii i Geografii, Instytut
Bardziej szczegółowoLiczba godzin. pkt Razem Wykł. lab aud W ĆW. SEMESTR ZIMOWY 1 Język angielski / English E Seminarium I / Seminar I Z
Plan stacjonarnych studiów II stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2017/2018-2018/2019 I ROK SPECJALNOŚĆ OCEANOGRAFIA BIOLOGICZNA SPECJALIZACJA BIOLOGIA MORZA Przedmiot SEMESTR ZIMOWY 1 Język
Bardziej szczegółowoPLAN STACJONARNYCH STUDIÓW DRUGIEGO STOPNIA
PLAN STACJONARNYCH STUDIÓW DRUGIEGO STOPNIA WYDZIAŁ: OCEANOGRAFII I GEOGRAFII KIERUNEK: OCEANOGRAFIA Specjalności: Specjalizacje: Oceanografia Biologiczna Biologia morza Ekobiotechnologia morska Ochrona
Bardziej szczegółowoNOWE NABYTKI BIBLIOTEKI MIR w Gdyni
NOWE NABYTKI BIBLIOTEKI MIR w Gdyni STYCZEŃ - LUTY 2011 Książki i wydawnictwa seryjne: 1. Cyfrowy świat dokumentu/ Ed. H. Hollender: Warszawa: CPI, 2011, 276 s. Sygn. 27.1 2. Witek Z. et al.: Nutrrient
Bardziej szczegółowoINWAZJA BABKI BYCZEJ NEOGOBIUS MELANOSTOMUS (PALLAS, 1814) EKOZAGROŻENIE CZY WZBOGACENIE ŚRODOWISKA?
Katarzyna Stepanowska 1, Marcin Biernaczyk 1, Konrad Wrzecionkowski 1, Zbigniew Neja 1 INWAZJA BABKI BYCZEJ NEOGOBIUS MELANOSTOMUS (PALLAS, 1814) EKOZAGROŻENIE CZY WZBOGACENIE ŚRODOWISKA? Streszczenie.
Bardziej szczegółowoZlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2017/18 The Ice Winter 2017/18 on the Polish Baltic Sea Coast
Zlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2017/18 The Ice Winter 2017/18 on the Polish Baltic Sea Coast Ida Stanisławczyk ida.stanislawczyk@imgw.pl Sezon zimowy 2017/18 na polskim wybrzeżu należał
Bardziej szczegółowoLiczba godzin. pkt Razem Wykł. lab aud W ĆW. SEMESTR ZIMOWY 1 Język angielski / English E Seminarium I / Seminar I Z
Plan stacjonarnych studiów II stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2016-2018 I ROK SPECJALNOŚĆ OCEANOGRAFIA BIOLOGICZNA SPECJALIZACJA BIOLOGIA MORZA Przedmiot SEMESTR ZIMOWY 1 Język angielski
Bardziej szczegółowoZbiorowiska makrozoobentosu w rejonie ujścia Wisły (Zatoka Gdańska)
Zbiorowiska makrozoobentosu w rejonie ujścia Wisły (Zatoka Gdańska) Mikołaj Mazurkiewicz 1, Maria Włodarska-Kowalczuk 2, Lech Kotwicki 2, Marek Zajączkowski 2 1 Wydział Oceanografii i Geografii, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoSPOTKANIE Z MORZEM BAŁTYCKIM PROJEKT EDUKACJI EKOLOGICZNEJ dla miasta Gdynia
SPOTKANIE Z MORZEM BAŁTYCKIM PROJEKT EDUKACJI EKOLOGICZNEJ dla miasta Gdynia Projekt Spotkanie z Morzem Bałtyckim został dofinansowany ze środków WYDZIAŁU ŚRODOWISKA URZĘDU MIASTA GDYNI ma na celu jak
Bardziej szczegółowoSzczególne przykłady oddziaływania eutrofizacji w przybrzeżnej strefie Bałtyku
Krzysztof Skóra, Stacja Morska Instytutu Oceanografii Uniwersytetu Gdańskiego Szczególne przykłady oddziaływania eutrofizacji w przybrzeżnej strefie Bałtyku Rzeczy duże i małe Foto Dariusz Bógdał Miejsce
Bardziej szczegółowoWpływ wód balastowych na bioróżnorodność organizmów poroślowych Portu Gdynia
Wpływ wód balastowych na bioróżnorodność organizmów poroślowych Portu Gdynia Raport został sporządzony przez Instytut Oceanologii w Sopocie reprezentowany przez Profesora PAN Piotra Kuklińskiego i mgr
Bardziej szczegółowo2.2.6. Wskaźnik opisowy W10 Śmieci w morzu
Raport do Komisji Europejskiej dot. Wstępnej oceny stanu środowiska morskiego 133 2.2.6. Wskaźnik opisowy W10 Śmieci w morzu W10: Właściwość ani ilość znajdujących się w wodzie morskiej nie powodują szkód
Bardziej szczegółowoPoniedziałek. 3 ćw Lab. Gatunki obce w środowisku. dr hab. M. Normant-Saremba, prof. Środa. dr hab. M. Normant-Saremba, prof. nadzw.
Gdynia, 28.09.206 r. Specjalność: Oceanografia biologiczna Specjalizacja: Biologia morza (BM) 8.20 0.00 Ekologia morza cz.. prof. dr hab. M. Wołowicz 2 0.5.50 Język angielski mgr M. Michałowska BM 8.00
Bardziej szczegółowoZlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2015/2016 The Ice Winter 2015/2016 on the Polish Baltic Sea Coast
Zlodzenie polskiej strefy przybrzeżnej w zimie 2015/2016 The Ice Winter 2015/2016 on the Polish Baltic Sea Coast Ida Stanisławczyk ida.stanislawczyk@imgw.pl Sezon zimowy 2015/2016 na polskim wybrzeżu należał
Bardziej szczegółowoŚledź (Clupea harengus) jest ważnym gatunkiem z punktu widzenia funkcjonowania ekosystemu (Varpe et al., 2005, Pikitch et al., 2014), a także odgrywa
Śledź (Clupea harengus) jest ważnym gatunkiem z punktu widzenia funkcjonowania ekosystemu (Varpe et al., 2005, Pikitch et al., 2014), a także odgrywa istotną rolę ekonomiczną, stanowiąc znaczną część połowów
Bardziej szczegółowoPlan stacjonarnych studiów I stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2017/ /2020
Plan stacjonarnych studiów I stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2017/2018-2019/2020 I ROK Razem Wykł. SEMESTR ZIMOWY 1 Język łaciński / Latin Course 30 30 Konwersatorium 2 Z y humanistyczne
Bardziej szczegółowoNAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter.
002 Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym studia I stopnia 2017/18/19/20 NAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter. SEMESTR 1 Uchwała RW Nr 125/2017 z dnia 25 maja 2017
Bardziej szczegółowoPlan stacjonarnych studiów I stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia
Plan stacjonarnych studiów I stopnia kierunku Oceanografia cykl kształcenia 2016-2019 I ROK Razem Wykł. SEMESTR ZIMOWY 1 Język łaciński / Latin Course 30 30 Konwersatorium 2 Z y humanistyczne / 15 15 1
Bardziej szczegółowoWłodzimierz Meissner. Uniwersytet Gdański Pracownia Ekofizjologii Ptaków Katedra Ekologii i Zoologii Kręgowców
Włodzimierz Meissner Uniwersytet Gdański Pracownia Ekofizjologii Ptaków Katedra Ekologii i Zoologii Kręgowców Najważniejsze akweny dla ptaków morskich Ławica Środkowa? Ławica Słupska Zatoka Pucka Zatoka
Bardziej szczegółowo2.2. Analiza dominujących presji i oddziaływań
Raport do Komisji Europejskiej dot. Wstępnej oceny stanu środowiska morskiego 66 2.2. Analiza dominujących presji i oddziaływań 2.2.1. Wskaźnik opisowy W2 Gatunki obce W2: Gatunki nierodzime wprowadzone
Bardziej szczegółowoPoniedziałek. Wtorek. Środa. dr hab. M. Normant-Saremba, prof. nadzw. Czwartek
Gdynia, 28.0.206 r. I rok stacjonarnych studiów II stopnia na kierunku OCEANOGRAFIA semestr zimowy 206/207 Specjalność: Oceanografia biologiczna Specjalizacja: Biologia morza (BM) 8.20 0.00 Ekologia morza
Bardziej szczegółowoObce gatunki ryb w jeziorach lobeliowych
Projekt jest finansowany ze środków Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego 2009 2014 w ramach Funduszu Małych Grantów dla Programu Operacyjnego PL02 Ochrona Różnorodności Biologicznej
Bardziej szczegółowoBioakustyka #
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nazwa przedmiotu Bioakustyka Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod ECTS 13.0.0022 Zakład Oceanografii Fizycznej
Bardziej szczegółowoNAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter.
002 Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym studia I stopnia 2018/19/20/21 NAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter. SEMESTR 1 Uchwała RW Nr 147/2018 z dnia 28 czerwca 2018
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka introdukcji obcych gatunków na podstawie jakości wód balastowych zrzucanych w Porcie Gdynia.
ZAKŁAD BADAWCZO-ROZWOJOWY ZESPÓŁ LABORATORIÓW BADAŃ ŚRODOWISKOWYCH Adres: Telefon: (58) 511-62-28 Al. R z e c z y p o s p o l i t e j 8 E - mail: rs@cto.gda.pl 80-369 G D A Ń S K Fax: (58) 511-63-97 R
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT. dr Aldona Dobrzycka-Krahel
AUTOREFERAT przedstawiający opis dorobku oraz osiągnięć naukowych na stopień naukowy doktora habilitowanego dziedzina: Nauki o Ziemi dyscyplina: Oceanologia dr Aldona Dobrzycka-Krahel Uniwersytet Gdański
Bardziej szczegółowo3.
1 2 3 4. :.1 1392 1390..2 m.adib@sbu.ac.ir 3. mkzadeh@gmail.com ) 1385 15. (..4 yousefi.mary@gmail.com....... 134. 22. 1347 1389 1391. 1392. .. 1392 1389.. 5... 6 : (4 (3 (2 (1 (5 (10 (9 (8 (7 (6 (14 (13
Bardziej szczegółowoPORASTANIE KADŁUBÓW MAŁYCH STATKÓW JAKO SPOSÓB ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ MAKROZOOBENTOSU
Inżynieria Ekologiczna nr 37, maj 2014, s. 72 79 DOI: 10.12912/2081139X.18 PORASTANIE KADŁUBÓW MAŁYCH STATKÓW JAKO SPOSÓB ROZPRZESTRZENIANIA SIĘ MAKROZOOBENTOSU Joanna Cupak 1, Monika Hałupka 1, Piotr
Bardziej szczegółowoINWAZJE BIOLOGICZNE JAKO ZAGROŻENIE DLA PRZYRODY
Progress in Plant Protection / Postępy w Ochronie Roślin, 47 (1) 2007 INWAZJE BIOLOGICZNE JAKO ZAGROŻENIE DLA PRZYRODY WOJCIECH SOLARZ Instytut Ochrony Przyrody PAN Al. Mickiewicza 33, 31-120 Kraków solarz@iop.krakow.pl
Bardziej szczegółowoEkofizjologia zwierząt morskich #
Ekofizjologia zwierząt morskich #13.8.0390 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nazwa przedmiotu Ekofizjologia zwierząt morskich Nazwa jednostki prowadzącej
Bardziej szczegółowoMariusz Sapota. profesor UG dr hab. Instytut Oceanografii tel.: (+48 58) 6601601 Uniwersytet Gdański fax: (+48 58) 6202165
Mariusz Sapota profesor UG dr hab. Instytut Oceanografii tel.: (+48 58) 6601601 Uniwersytet Gdański fax: (+48 58) 6202165 Al. M. Pilsudskiego 46, 81-378 Gdynia, Polska e-mail: ocems@univ.gda.pl Wykształcenie
Bardziej szczegółowoStosowanie metod akustycznych do badań ekosystemów morskich #
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Nazwa przedmiotu Stosowanie metod akustycznych do badań ekosystemów morskich Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
Bardziej szczegółowoNAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter.
002 Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym studia I stopnia 2017/18/19/20 NAZWA PRZEDMIOTU pkt ECTS E/Z suma godz wykł. konw. sem. ćw. lab. ćw. ter. SEMESTR 1 Uchwała RW Nr 125/2017 z dnia 25 maja 2017
Bardziej szczegółowoBałtyk część ekosystemu Polski. Jan Marcin Węsławski Instytut Oceanologii PAN, Sopot 2016
Bałtyk część ekosystemu Polski Jan Marcin Węsławski Instytut Oceanologii PAN, Sopot 2016 Prawie 10% powierzchni Polski to morze Bałtyk w oczach Polaków morze problemów Z czym kojarzy się Bałtyk: - Zanieczyszczenia
Bardziej szczegółowoKODEKS DOBREJ PRAKTYKI RYBACKIEJ w Rybołówstwie Przybrzeżnym Bałtyku a szczególnie Zatoki Pomorskiej
KODEKS DOBREJ PRAKTYKI RYBACKIEJ w Rybołówstwie Przybrzeżnym Bałtyku a szczególnie Zatoki Pomorskiej Kodeks dobrej praktyki rybackiej został opracowany w celu zapewnienia standaryzacji prowadzenia racjonalnej
Bardziej szczegółowoPodstawowe informacje o Naturze 2000 i planach ochrony
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Podstawowe informacje o Naturze 2000 i planach
Bardziej szczegółowoLiczba godzin. Ćw. lab. aud E E E E Z Z E E
Plan stacjonarnych studiów I stopnia kierunku Oceanografia - cykl kształcenia 2018-2021 I ROK Razem ykł. pkt. ECTS Ć SEMESTR ZIMOY 1 Język łaciński / Latin Course 30 30 konwersatorium 2 Z y humanistyczne
Bardziej szczegółowoObce statki, nasze problemy transport morski a środowisko
Tutoring Gedanensis Tutoring Gedanensis 2(1) 23 31 (2017) ISSN 2451-1862 Obce statki, nasze problemy transport morski a środowisko Iga M. Budzyńska 1, Marta B. Tykarska 2 Uniwersytet Gdański, Wydział Oceanografii
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 78 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 504 9 Organizmy
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I rok II rok Wymiar godzin 1. 2. 3. 4. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 866 9
Bardziej szczegółowoPomorski Program Edukacji Morskiej
Pomorski Program Edukacji Morskiej Skarby Bałtyku Fauna Morza Bałtyckiego Ryby morskie Morza Bałtyckiego Co to jest ryba? Ryby tradycyjna nazwa zmiennocieplnych kręgowców wodnych oddychających skrzelami,
Bardziej szczegółowoPytania ogólne I etapu XII Edycji Konkursu Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski
Pytania ogólne I etapu XII Edycji Konkursu Poznajemy Parki Krajobrazowe Polski 1. Organizmy tworzące plankton słodkowodny charakteryzują się: a) przynależnością do świata zwierząt, b) brakiem zdolności
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 124 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 796 8 Organizmy modelowe w badaniach
Bardziej szczegółowoZarządzanie wodami opadowymi w Warszawie z punktu widzenia rzeki Wisły i jej dorzecza
Zarządzanie wodami opadowymi w Warszawie z punktu widzenia rzeki Wisły i jej dorzecza Przemysław Nawrocki Fundacja WWF Polska Warsztaty WYKORZYSTANIE ZIELONEJ INFRASTRUKTURY W ZAGOSPODAROWANIU WÓD OPADOWYCH,
Bardziej szczegółowoBioakumulacja. Gatunek Miejsce połowu Długość [cm] Waga [g]
RTĘĆ W RYBACH W POLSKIEJ STREFIE BRZEGOWEJ BAŁTYKU* WPROWADZENIE. Rtęć obecna w morzu ulega bioakumulacji oraz biomagnifikacji w łańcuchu troficznym, dlatego w organizmach wodnych metal ten występuje nawet
Bardziej szczegółowoPrzyrodnicze uwarunkowania planowania przestrzennego w Polskich Obszarach Morskich z uwzględnieniem Sieci NATURA 2000
Przyrodnicze uwarunkowania planowania przestrzennego w Polskich Obszarach Morskich z uwzględnieniem Sieci NATURA 2000 Ecosystem Approach to Marine Spatial Planning Polish Marine Areas and the NATURA 2000
Bardziej szczegółowoW Polsce zapisy obu dyrektyw zostały przetransponowane do ustawy o ochronie przyrody
Morskie obszary Natura 2000 O sieci Natura 2000 Sieć Natura 2000 jest jednym z narzędzi Unii Europejskiej mającym powtrzymać utratę walorów przyrodniczych w UE. Filarami prawnymi Natury 2000 są dwie dyrektywy:
Bardziej szczegółowoNowy podział na jednolite części wód powierzchniowych (wody przejściowe i przybrzeżne) na lata
Nowy podział na jednolite części wód powierzchniowych (wody przejściowe i przybrzeżne) na lata 2021-2027 Wojciech Kraśniewski, Włodzimierz Krzymiński IMGW-PIB oddział Morski w Gdyni Weryfikacja liczby
Bardziej szczegółowoGIS jako narzędzie w zarządzaniu gatunkami chronionymi na przykładzie bałtyckich ssaków morskich
GIS jako narzędzie w zarządzaniu gatunkami chronionymi na przykładzie bałtyckich ssaków morskich Konferencja GIS W NAUCE 4-5 czerwca 2012 Łódź Anna Piszewska BAŁTYCKIE SSAKI MORSKIE Foka obrączkowana Phoca
Bardziej szczegółowoPoniedziałek. Wtorek Ekologia morza prof. dr hab. M. Wołowicz w. A. dr R. Lasota. 1 Lab. Genetyka organizmów morskich 2) ćw.
Specjalność: Oceanografia biologiczna Specjalizacja: Biologia morza (BM) 10.30 1.0 Język angielski mgr Mirosława Michałowska 1 504 8.00 9.45 Ekologia morza prof. dr hab. M. Wołowicz w. A 10.00 11.45 Genetyka
Bardziej szczegółowoProjekty planów ochrony dla obszarów Natura 2000 wyznaczonych na Zalewie Szczecińskim
Projekty planów ochrony dla obszarów Natura 2000 wyznaczonych na Zalewie Szczecińskim 25 maja 2012 r. Andrzej Zych Inspektorat Ochrony Wybrzeża Urząd Morski w Szczecinie Zgodnie z art. 27a ust. 2 ustawy
Bardziej szczegółowoProgram Edukacji Morskiej 2011 w liczbach
O Programie Program Edukacji Morskiej w Gdańsku jest realizowany na zlecenie Prezydenta Miasta Gdańska przez Fundację Gdańską. Pomysłodawcą akcji jest Mateusz Kusznierewicz, Ambasador Miasta Gdańska ds.
Bardziej szczegółowoESTUARIUM RZEKI WIEPRZY JAKO SIEDLISKO BEZKRĘGOWCÓW DENNYCH
Krystian Obolewski 1, Paweł Burandt 2, Katarzyna Glińska-Lewczuk 2 ESTUARIUM RZEKI WIEPRZY JAKO SIEDLISKO BEZKRĘGOWCÓW DENNYCH Streszczenie. W pracy przedstawiono wyniki badań nad strukturą ilościowo-jakościową
Bardziej szczegółowoInwazje biologiczne w środowiskach słodkowodnych
Inwazje biologiczne w środowiskach słodkowodnych Wybrane zagadnienia Skrypt dla studentów studiów I i II stopnia na kierunkach biologia i ochrona środowiska NR 154 Włodzimierz Serafiński, Małgorzata Strzelec,
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska 1. 2. 3. 4. w. w. w. w. aud. lab. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska 8 Organizmy modelowe w badaniach toksykologicznych 10
Bardziej szczegółowoBioakustyka #
Nazwa przedmiotu Bioakustyka Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Kod ECTS 13.0.0022 Zakład Oceanografii Fizycznej Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) prof. UG, dr hab. Natalia Gorska Studia
Bardziej szczegółowoDominika Saniewska CURRICULUM VITAE
Dominika Saniewska CURRICULUM VITAE WYKSZTAŁCENIE 2007-2013 2002-2007 Wydział Oceanografii i Geografii, Uniwersytet Gdański Stopień doktora w dziedzinie Nauk o Ziemi w zakresie oceanologii Wydział Biologii,
Bardziej szczegółowoNeogobiusmelanostomus
Nowe wyzwania w zakresie kontroli rozprzestrzeniania się inwazyjnych gatunków obcych w przyrodzie Warszawa, 13-14 października 2015 Usuwanie gatunków obcych w strefie przybrzeżnej -doświadczenia z Zatoki
Bardziej szczegółowoSiedliska denne Metodyka waloryzacji biologicznej zespołów bentosu
Siedliska denne Metodyka waloryzacji biologicznej zespołów bentosu Andrzej Osowiecki, Lidia Kruk-Dowgiałło, Magdalena Błeńska Zakład Ekologii Wód Instytut Morski w Gdańsku Konferencja Środowiskowe Aspekty
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.
Dz.U.2011.258.1549 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych
Bardziej szczegółowoLogistyka odbioru wód balastowych w portach polskich
Zofia Jóźwiak 1 Logistyka odbioru wód balastowych w portach polskich 668 Wstęp Wody balastowe wykorzystywane są powszechnie w transporcie morskim w celu zapewnienia stateczności jednostkom pływającym.
Bardziej szczegółowoPrzedmioty podstawowe. Przedmioty kierunkowe. Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I 1. 2. 3. podstawowe kierunkowe 1 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 556 11 Analityka substancji toksycznych
Bardziej szczegółowokierunek: Ochrona Środowiska studia niestacjonarne II stopnia realizacja od roku akad. 2017/2018 ECTS w semestrze Przedmioty podstawowe
specjalność: Analityka i toksykologia środowiska I podstawowe kierunkowe 110 Przedmioty specjalnościowe - Analityka i toksykologia środowiska specjalnościowe 344 11 Analityka substancji toksycznych w środowisku
Bardziej szczegółowoGatunki obce problemem ogólnoświatowym
Gatunki obce problemem ogólnoświatowym Konwencja o ochronie różnorodności biologicznej Szczyt Ziemi, Rio de Janeiro, 1992 Europejska strategia dotycząca inwazyjnych gatunków obcych Konwencja Berneńska,
Bardziej szczegółowoWyrobiska poczerpalne w Zatoce Puckiej
Wyrobiska poczerpalne w Zatoce Puckiej K. Szefler, R. Opioła, S. Rudowski, L. Kruk-Dowgiałło Instytut Morski w Gdańsku Prace czerpalne na Zatoce Puckiej w latach 1989-1997 Prace czerpalne prowadzone były
Bardziej szczegółowoBIOLOGICZNE MONITOROWANIE WÓD W ŚWIETLE DYREKTYWY WODNEJ UE. JACEK SICIŃSKI Katedra Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii Uniwersytet Łódzki
BIOLOGICZNE MONITOROWANIE WÓD W ŚWIETLE DYREKTYWY WODNEJ UE JACEK SICIŃSKI Katedra Zoologii Bezkręgowców i Hydrobiologii Uniwersytet Łódzki DYREKTYWA 2000/60/WE WATER FRAME DIRECTIVE PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO
Bardziej szczegółowoStrategiczna ocena oddziaływania na środowisko projektu Krajowego Programu Ochrony Wód Morskich
Strategiczna ocena oddziaływania na środowisko projektu Krajowego Programu Ochrony Wód Morskich Plan prezentacji 1. Wprowadzenie 2. Stan środowiska Bałtyku 3. Potrzeba strategicznej oceny 4. Ocena strategiczna
Bardziej szczegółowoMapy zagrożenia powodziowego od strony morza
Mapy zagrożenia powodziowego od strony morza Wyniki - Centrum Modelowania Powodzi i Suszy w Gdyni Monika Mykita IMGW PIB Oddział Morski w Gdyni 28.11.2012 r. Obszar działania CMPiS w Gdyni Obszar działania
Bardziej szczegółowoStudium Uwarunkowań. zagospodarowania przestrzennego Polskich Obszarów Morskich. III Bałtycki Okrągły Stół
Studium Uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego Polskich Obszarów Morskich III Bałtycki Okrągły Stół 18.11.2014 Jacek Zaucha Monika Michałek Magdalena Matczak Juliusz Gajewski STUDIUM - zespół Kierownik
Bardziej szczegółowoFunkcja stawów karpiowych w środowisku.
Funkcja stawów karpiowych w środowisku. Cel zajęć: poznanie roli stawów w przyrodzie i gospodarce człowieka. Cele operacyjne: Uczeń: - poznaję rolę stawów jako zbiorników retencyjnych, - wyjaśnia rolę
Bardziej szczegółowoGLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland
GLOBAL METHANE INITIATIVE PARTNERSHIP-WIDE MEETING 12-14.10.2011 Kraków, Poland INSTITUTE OF TECHNOLOGY AND LIVE SCIENCES POZNAŃ BRANCH Department of Environmental Management in Livestock Buildings and
Bardziej szczegółowoС R A C OV I E N S I A
POLSKA AKADEMIA NAUK Z A K Ł A D Z O O L O G I I S Y S T E M A T Y C Z N E J I D O Ś W I A D C Z A L N E J A C T A Z O O L O G I C A С R A C OV I E N S I A Tom X X Kraków, 30. IX..1975 Nr 13 Stanisław
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia r.
wersja 4., projekt z dnia 1 VI 2011 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia................... 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych
Bardziej szczegółowoOchrona morskich siedlisk kluczem do skutecznej ochrony gatunków zagrożonych i osiągania pożytków ekonomicznych
Spotkanie przedstawicieli GR Nowa Perspektywa Finansowa oraz GR ds. Ocen Oddziaływania na Środowisko, funkcjonujących w ramach Sieci Partnerstwo : Środowisko dla Rozwoju Ochrona morskich siedlisk kluczem
Bardziej szczegółowoefekty kształcenia grupa zajęć** K7_K03 K7_W05 K7_U02 K7_W05 A Z K7_K02 K7_W05 K7_U02 A Z K7_U03 K7_U04 K7_W01
WYDZIAŁ: KIERUNEK: poziom kształcenia: profil: forma studiów: PLAN STUDIÓW Wydział Chemiczny Zielone Technologie i Monitoring / Green Technologies and Monitoring II stopnia ogólnoakademicki stacjonarne
Bardziej szczegółowoWiciowce nanoplanktonowe: po co zajmować się czymkolwiek innym?
Wiciowce nanoplanktonowe: po co zajmować się czymkolwiek innym? Dr Kasia Piwosz Zakład Oceanografii Rybackiej i Ekologii Morza Plan prezentacji Kim są wiciowce nanoplanktonowe? Jaka jest ich rola w środowisku
Bardziej szczegółowoImplementacja art. 8 i 9 Ramowej Dyrektywy ws. Strategii Morskiej 2008/56/WE
Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku GIOŚ Małgorzata Marciniewicz-Mykieta Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej PIB Włodzimierz Krzymiński Implementacja art. 8 i 9 Ramowej Dyrektywy ws.
Bardziej szczegółowoNowa typologia wód przejściowych i przybrzeżnych w Polsce. Wojciech Kraśniewski, Włodzimierz Krzymiński IMGW-PIB oddział Morski w Gdyni
Nowa typologia wód przejściowych i przybrzeżnych w Polsce Wojciech Kraśniewski, Włodzimierz Krzymiński IMGW-PIB oddział Morski w Gdyni JCWP i typy wód wg typologii z 2004 roku JCWP i typy wód wg typologii
Bardziej szczegółowoAutoreferat. Genetyczne podstawy restytucji populacji szczupaka, sandacza i zostery morskiej w Zatoce Puckiej
Autoreferat Genetyczne podstawy restytucji populacji szczupaka, sandacza i zostery morskiej w Zatoce Puckiej mgr Magdalena (Gonciarz) Płecha Instytut Genetyki i Biotechnologii, Wydział Biologii, Uniwersytet
Bardziej szczegółowoW 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej
W 30 lat od Raportu Komisji Brundtland Konwencja o Różnorodności Biologicznej Czy dbamy o Naszą Wspólną Przyszłość? Anna Kalinowska Uniwersytet Warszawski Uniwersyteckie Centrum Badań nad Środowiskiem
Bardziej szczegółowodr inż. Andrzej Jagusiewicz, Lucyna Dygas-Ciołkowska, Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektor Ochrony Środowiska
dr inż. Andrzej Jagusiewicz, Lucyna Dygas-Ciołkowska, Dyrektor Departamentu Monitoringu i Informacji o Środowisku Główny Inspektor Ochrony Środowiska Eutrofizacja To proces wzbogacania zbiorników wodnych
Bardziej szczegółowoZnaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego. Krzysztof Kujawa
Znaczenie zadrzewień śródpolnych dla ochrony różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego Krzysztof Kujawa Różnorodność biologiczna Zróżnicowanie wszystkich żywych organizmów występujących na Ziemi
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Biologia środowiskowa. Kod Punktacja ECTS* 2. Dr Lucjan Schimscheiner Dr Robert Kościelniak
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Biologia środowiskowa Environmental Biology Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Dr Lucjan Schimscheiner Dr Robert Kościelniak Zespół dydaktyczny Dr Laura Betleja Dr Marek
Bardziej szczegółowoBADANIA ZANIECZYSZCZEŃ NAFTOWYCH ŚRODOWISKA WODNEGO
Adam Stelmaszewski Akademia Morska w Gdyni BADANIA ZANIEZYSZZEŃ NAFTOWYH ŚRODOWISKA WODNEGO Artykuł poświęcony jest omówieniu zawartości zanieczyszczeń naftowych w przybrzeżnej wodzie Zatoki Gdańskiej
Bardziej szczegółowoInwazyjne gatunki obce to rośliny, zwierzęta, patogeny i inne organizmy, które
Inwazyjne gatunki obce to rośliny, zwierzęta, patogeny i inne organizmy, które nie są rodzime dla ekosystemów i mogą powodować szkody w środowisku lub gospodarce, lub teŝ negatywnie oddziaływać na zdrowie
Bardziej szczegółowoGospodarka morska w Polsce 2009 roku
Tekst opublikowany w internecie pod adresem: http://www.egospodarka.pl/52652,gospodarkamorska-w-polsce-2009,1,39,1.html (2011-02-02) 07.05.2010, 12:50 Gospodarka morska w Polsce 2009 roku Morska i przybrzeżna
Bardziej szczegółowoIV. ŚRODOWISKO BIOTYCZNE OBSZARÓW POLARNYCH
IV. ŚRODOWISKO BIOTYCZNE OBSZARÓW POLARNYCH Obcy w Antarktyce Katarzyna Chwedorzewska 1, Maria Olech 1, 2, Małgorzata Korczak 1 1 Polska Akademia Nauk, Warszawa, 2 Zakład Badań i Dokumentacji Polarnej,
Bardziej szczegółowoPLANY OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 PLH ZALEW WIŚLANY I MIERZEJA WIŚLANA I PLB ZALEW WIŚLANY SPOTKANIE KONSULTACYJNE ZAGROŻENIA DLA OBSZARÓW
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko PLANY OCHRONY OBSZARÓW NATURA 2000 PLH ZALEW
Bardziej szczegółowoMonitoring Bałtyku źródłem rzetelnej informacji o środowisku morskim
Monitoring Bałtyku źródłem rzetelnej informacji o środowisku morskim W. Krzymioski Oddział Morski IMGW PIB M. Marciniewicz-Mykieta Departament Monitoringu i Informacji o Środowisku - GIOŚ Konferencja Środowiskowe
Bardziej szczegółowoOcena stopnia degradacji ekosystemu Jeziora Sławskiego oraz uwarunkowania, moŝliwości i metody jego rekultywacji.
Ocena stopnia degradacji ekosystemu Jeziora Sławskiego oraz uwarunkowania, moŝliwości i metody jego rekultywacji. Ryszard Wiśniewski Pracownia Hydrobiologii Stosowanej, Instytut Ekologii i Ochrony Środowiska
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r.
Dziennik Ustaw Nr 258 15110 Poz. 1549 1549 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ŚRODOWISKA 1) z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych
Bardziej szczegółowoPrzyczyny i skutki inwazji biologicznych na świecie i w Polsce
Przyczyny i skutki inwazji biologicznych na świecie i w Polsce Wojciech Solarz ARTYKUŁY / ARTICLES Abstrakt. Gatunki obce, to według definicji Konwencji o Różnorodności Biologicznej (CBD) takie gatunki,
Bardziej szczegółowo77 Co to jest mapa? Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa. 78 Wielkie odkrycia geograficzne. Orientacja w terenie, szkic, plan, mapa
Plan wynikowy Przedmiot nauczania: Przyroda Klasa VI Miesiąc: Kwiecień / Maj / Czerwiec Opracował: mgr Jarosław Garbowski Nazwa programu nauczania: Na tropach przyrody Wydawnictwo Nowa Era 19 Nr lekcji
Bardziej szczegółowo