Przewodnik po SFF. 1. Jak działa SFF?

Transkrypt

1 Przewodnik po SFF SFF (Style File Format, j.pol. Format Plików Aranżacji) to format stosowany przez firmę Yamaha w elektronicznych instrumentach muzycznych (PSR, Tyros, Clavinova). Format zbudowano w oparciu o format midi SMF0 (Standard Midi File j.pol Standard Pliku Midi). Ze względu na pochodzenie, SFF daje się łatwo otworzyć w większości edytorów midi jednak bardzo często zastosowanie zmian i zapisanie pliku doprowadza do uszkodzenia (lub w ogóle wykasowania) ważnych danych odpowiedzialnych za sterowanie akompaniamentem, dlatego nie polecam prób edycji styli edytorami midi. SFF GE (Style File Format Guitar Edition zwany także SFF2) to nowszy format wspierający aranżacje oparte na brzmieniach Mega Voice, charakteryzuje się zwiększoną ilością parametrów. Do edycji styli przeznaczony jest program o nazwie StyleMagic YA i to właśnie na bazie tego programu powstał ten przewodnik. Zapraszam do lektury. 1. Jak działa SFF? Czy zastanawiałeś się kiedyś jak to jest, że po włączeniu funkcji automatycznego akompaniamentu i uderzeniu w klawisze lewej ręki instrument zaczyna pięknie odgrywać wybraną sekcję w zadanej tonacji? Wszystko to dzieje się za sprawą przechowywanych w pliku SFF schematów nut i kontrolerów midi dla każdej sekcji, ich zapętlania oraz odpowiedniego transponowania (za wyjątkiem ścieżek Rhytm) przez wewnętrzny komputer keyboardu, zwany aranżerem. Sekcje mogą mieć różną długość, zazwyczaj jest to: Intro A, Ending A 1 takt, (przez aranżer odtwarzana tylko raz po wyzwoleniu) Intro B, Ending B 1 lub więcej taktów, (przez aranżer odtwarzana tylko raz po wyzwoleniu) Intro C, Ending C 1, więcej lub jeszcze więcej taktów, (przez aranżer odtwarzana tylko raz po wyzwoleniu) Main A, B, C, D przyjęło się stosować parzystą ilość taktów 2, 4, 8, jednak nie jest to regułą, (przez aranżer odtwarzana w pętli) Fill In AA, AB, BB, BA, CC, DD, Break 1 takt, (przez aranżer odtwarzana tylko raz po wyzwoleniu)

2 Sekcja zaczyna się zawsze od zdarzenia marker w którego etykiecie występuje nazwa sekcji. StyleMagic posiada szablony nazw sekcji, unikasz w ten sposób błędów literowych podczas wprowadzania. Końcem sekcji jest początek innej sekcji lub zakończenie ścieżki midi. Zobacz rysunek przedstawiający narzędzie o nazwie Multiedytor. Przeanalizujmy: Main A zaczyna się w takcie , posiada dwa takty i kończy się w Fill In AA zaczyna się w takcie , posiada jeden takt i kończy w Main B zaczyna się w takcie , posiada dwa takty i kończy w , itd. Jest jeszcze sekcja SInt zaczyna się ona zawsze w i w tym przypadku kończy w SInt to sekcja inicjalizacyjna, zawiera potrzebne kontrolery dla masteringu, wyboru brzmienia na ścieżkach oraz syseksy ustawiające efekty. Ustawienia zawarte w SInt mają charakter globalny, oddziałujący na wszystkie sekcje, oprócz tego sekcja może posiadać ustawienia lokalne, działające tylko w niej samej i mające priorytet nad globalnymi. Uwaga SInt nie zawiera nut, nie może ich zawierać! Nuty na obrazku to te zielone kwadraty. Jeśli przerabiasz midi na styl, Twoim zadaniem jest wybranie odpowiednich fragmentów i wstawienie markerów sekcji. Generalnie wstawia się je zawsze na pierwszą miarę taktu. Nie wstawiasz sekcji SInt, sekcja ta zostanie dodana automatycznie po utworzeniu tabeli CASM i wykonaniu Walidacji SFF - będzie o tym dalej. Co zrobić, jeśli po Twoim podziale midi na sekcje, ich długość jest zbyt wielka, np.: wstawiłeś marker Fill In BB a następny merker występuje po 24 taktach, przecież Fill In może mieć tylko 1 takt!?

3 Zakończ sekcję markerem END_SEC (możesz użyć tego markera aby zaznaczyć koniec jakiejkolwiek sekcji), następnie użyj z menu programu Narzędzia->Usuń END_SEC. StyleMagic usunie nadmiarowe takty oznaczone markerem END_SEC. Uwaga! Marker END_SEC służy tylko do celów projektowych, instrumenty nie znają tego markera! Myślę, że teraz już wiesz, jak podzielić midi na sekcje? Po to, w jaki sposób wstawiać, usuwać, edytować markery i obsługiwać Multiedytor zapraszam do instrukcji obsługi. 2. Switch chord i Switch key. Jak to się dzieje, że style w instrumencie mają 8 ścieżek, natomiast w pliku SFF jest ich 16cie i wszystko gra, wszystko się mieści, nic nie brakuje? Przypomnijmy ścieżki stylu: Rhytm Sub (domyślnie rolę tą pełni 9 ścieżka midi) Rhytm Main (domyślnie rolę tą pełni 10 ścieżka midi) Bass (domyślnie rolę tą pełni 11 ścieżka midi) Chord 1 (domyślnie rolę tą pełni 12 ścieżka midi) Chord 2 (domyślnie rolę tą pełni 13 ścieżka midi) Pad (domyślnie rolę tą pełni 14 ścieżka midi) Phrase 1 (domyślnie rolę tą pełni 15 ścieżka midi) Phrase 2 (domyślnie rolę tą pełni 16 ścieżka midi) I tak właśnie zagra midi, który zaraz po podzieleniu na sekcje zapiszesz jako *.STY i wrzucisz do instrumentu. Instrument nie wykorzysta ścieżek od 1-8 i usłyszysz tylko to co jest na ścieżkach od 9 do 16. Jednak SFF przewiduje wykorzystanie wszystkich ścieżek, nawet tych z zakresu 1-8. Omówię to na przykładzie ścieżki Bass: To co widzisz poniżej to Edytor CASM i ustawienia dla ścieżek nr 2 i nr 11, dla sekcji Main D. Uwaga - Edytor CASM wywołasz z poziomu Konsoli mikserskiej po wybraniu konkretnej sekcji innej niż Global Przyjrzyj się uważnie, czy widzisz różnicę? Myślę, że tak, a co z niej wynika to już omawiam.

4 Pole Name tutaj wpisujesz 8 znakową nazwę ścieżki, nazwa nie ma wpływu na pracę aranżera, służy tylko po to, abyś mógł łatwo identyfikować ścieżkę. Style Part bardzo ważne pole, to tutaj przypisujesz rolę ścieżce midi, masz do wyboru 8 pozycji - Rhytm Sub, Rhytm Main, Bass, Chord 1, Chord 2, Pad, Phrase 1, Phrase 2. Żółta ikona pioruna obok, służy do przywoływania wartości domyślnych, dla danej roli. Zauważ, że obie ścieżki posiadają tę samą role, jednak podczas odgrywania, dwóch naraz nie słychać! Przyjrzyj się uważnie polu Switch chord, nie są identycznie ustawione, są ustawione tak, że jedno jest jakby negatywem drugiego. W praktyce wygląda to tak, że ścieżka nr 2 będzie źródłem dla ścieżki Bass tylko wtedy gdy aranżer otrzyma jedną z zaznaczonych funkcji (1+2+5, dim, 7(#11), 7(13), 7(b13), Maj7aug, 7aug), dla pozostałych funkcji źródłem będzie ścieżka nr 11. To jest właśnie Switch chord i Switch key - mechanizm podobny w działaniu do zwrotnicy kolejowej.

5 Switch Chord i Switch Key zawiera informacje dla aranżera o tym która ścieżka midi ma służyć jako schemat źródłowy dla ścieżki stylu. Proste aranżacje przeważnie są oparte na pojedynczych ścieżkach, jednak są aranże, głównie firmowe, które posiadają ścieżki alternatywne, tak jak w powyższym przypadku. Analogicznie, można stworzyć alternatywną ścieżkę dla konkretnego dźwięku bazowego, wówczas odpowiednio ustawiasz ptaszki w polu Switch key. Na samym dole okna znajdują się pola informujące na której ścieżce i w której sekcji jesteś, niemniej możesz za ich pomocą przejść do ustawień w innej sekcji lub innej ścieżki. Pamiętaj przypisuj rolę ścieżce a nie odwrotnie! Przycisk z ikoną strzałek przeładowuje ustawiania (wraca do ustawień zapisanych w pliku). Do testowania Switch Chord i Switch Key służy pole Auto Selekcja znajdziesz je mi. w Konsoli mikserskiej. Jeśli podzieliłeś plik midi markerami i na tym zakończyłeś pracę to po uruchomieniu Konsoli mikserskiej (najlepiej z poziomu Menedżera sekcji) nie zobaczysz kolorowych ikonek z napisami Rythm1, Rhytm2, Bass, Chord1, Chord2, Pad, Phrase1, Phrase2 tyko szare pole z napisem CASM. Oznacza to, że Twoje ścieżki jeszcze nie otrzymały ról i pracują na domyślnych (będzie słychać tylko te od 9 do 16). Co więcej Twój plik nie jest jeszcze stylem! Stanie się nim dopiero, gdy klikniesz jedno z szarych pól z napisem CASM, lub wybierzesz z menu programu

6 Narzędzia->Autotworzenie CASM. To właśnie na tym etapie wybierzesz format pliku, jeden z dwóch dostępnych, SFF1 lub SFF2 (SFF GE). Jeśli wybierzesz niewłaściwy dla Twojego instrumentu, nie martw się, StyleMagic posiada konwerter formatów: menu Narzędzie- >Konwertuj SFF1 do SFF2 (lub odwrotnie). Działa to także na gotowe style! Uwaga - Autotworzenie CASM działa tylko na ścieżki 9-16, ustawia wartości domyślne dla parametrów pracy stylu takich jak: Chord Root (Source Root), Chord Type (Source Type), Range Of Zones (tylko dla SFF2), Highest Key (High Key), Low Limit Key, High limit Key, NTR, NTT, RTR, prawdopodobnie będziesz musiał poprawić ustawienia! Na zakończenie pamiętaj o wykonaniu Walidacji SFF, która wstawi marker SInt oraz odpowiednio przebuduje sekcję SInt. Uwaga - Autotworzenie CASM domyślnie wykonuje także Walidację SFF więc nie musisz jej dodatkowo robić. Gdy Twój plik midi posiada już sekcje, tablicę CASM i nadany jeden z formatów SFF, staje się plikiem stylu, na tym etapie powinien już być widoczny Menedżer OTS. Jednak zanim zaczniesz przygodę z OTS, Twój aranż wymaga doszlifowania, uporządkowana nut, dostrojenia parametrów.

7 3. Po co tyle parametrów CASM, co to takiego jest? Aby aranżer widział co ma robić (jak reagować na zmiany akordów, jakie stosować przewroty, czy transponować, w jakim zakresie transponować) ze schematami nut zapisanymi na ścieżkach w poszczególnych sekcjach musi mieć odpowiednie informacje. Informacje te zapisane są w pliku stylu w tabeli CASM. Wszystkie parametry zarówno dla formatu SFF1 oraz SFF2 (SFF GE) możesz edytować w StyleMagic. Schemat źródłowy: Source Root pryma źródłowa. Tutaj ustawiasz (informujesz aranżer) na jakiej prymie źródłowej jest oparty schemat źródłowy zapisany na ścieżce. Source chord - akord źródłowy. Tutaj ustawiasz (informujesz aranżer) na jakim akordzie jest oparty schemat źródłowy. Ustawienia tych parametrów określają oryginalną tonację schematu źródłowego, czyli tonację jaka występuje na ścieżce midi w konkretnej sekcji. Domyślne ustawienie tonacji to CM7 (z prymą odtwarzania C i typem akordu M7 ). Zalecam sprowadzanie nut do tej tonacji na ścieżkach źródłowych we wszystkich sekcjach Main, Fill In oraz Break. Wewnątrz tych sekcji akordy nie powinny ulegać zmianie. Tonacja źródłowa w sekcjach Intro i Ending też powinna być dokładnie określona jednak tutaj akordy mogą ulegać zmianie. Przykłady dźwięków gdy prymą źródłową jest C: Uwaga powyższy schemat nie ma zastosowania dla ustawienia NTR na wartość Guitar w SFF2.

8 Auto start jeśli zaznaczysz, aranżer będzie uruchamiał odtwarzanie ścieżki już po wciśnięciu przycisku Start/Stop, generalnie zaznaczenie stosuje się tylko do ścieżek Rhytm. Tablica akordowa NTR - reguła transpozycji dźwięków. Parametr ten określa względne położenie prymy w akordzie, powstałe w wyniku przekształcenia (przez aranżer) ze schematu źródłowego, zgodnie z zagranym akordem. Dostępne parametry to: Trans - transpozycja prymy. Przy transpozycji prymy utrzymane są odległości, czyli różnice wysokości między dźwiękami. Na przykład dźwięki C3, E3 i G3 w tonacji C są zmieniane na dźwięki F3, A3 i C4 przy transpozycji prymy na F. Ustawienia te są stosowane do kanałów zawierających partie melodyczne (rola Phrase). Fixed stała pryma. Przy tym ustawieniu dźwięki pozostają bardzo blisko poprzedniej tonacji. Na przykład dźwięki C3, E3 i G3 w tonacji C są zamieniane na dźwięki C3, F3 i A3 przy transpozycji na F. Ustawienia te są stosowane do kanałów zawierających partie akordów (rola Chord, Pad). Guitar tylko w SFF2 (SFF GE). Ustawienie stosowane wyłącznie dla transpozycji akompaniamentu gitary. Nuty są transponowane w taki sposób, aby odzwierciedlały jak najbliżej naturalne palcowanie na gitarze. NTT tablica transpozycji dźwięków. Dostępne parametry dla NTR ustawionego na Trans lub Fixed. BYPASS (Obejście) MELODY (Melodia) CHORD (Akord) Przy ustawieniu parametru NTR na wartość Fixed zastosowanie tabeli transpozycji nie powoduje żadnej transpozycji dźwięków. Przy ustawieniu parametru NTR na wartość Trans zastosowanie tabeli transpozycji powoduje przekształcenie tylko prymy. Parametr ten służy do transpozycji linii melodycznych. Jest przeznaczony dla ścieżek melodycznych, takich jak Phrase 1 i Phrase 2. Parametr ten służy do transpozycji akordów. Jest przeznaczony dla ścieżek akordowych, takich jak Chord 1 i Chord 2, szczególnie jeśli

9 zawierają partie akordowe gitary lub fortepianu. MELODIC MINOR (Mol melodyczny) MELODIC MINOR 5th (Mol melodyczny z kwintą) HARMONIC MINOR (Mol harmoniczny) HARMONIC MINOR 5th (Mol harmoniczny z kwintą) NATURAL MINOR (Mol naturalny) NATURAL MINOR 5th (Mol naturalny z kwintą) DORIAN (Dorycki) Przy zmianie granego akordu z durowego na molowy parametr ten obniża interwał tercjowy w gamie o pół tonu. Przy zmianie akordu z molowego na durowy parametr ten podwyższa molowy interwał tercjowy o pół tonu. Pozostałe dźwięki nie zmieniają się. Parametr ten jest stosowany do kanałów melodycznych sekcji, które reagują tylko na akordy durowe i molowe, czyli do wstępów (Intro) i zakończeń (Ending). Parametr ten działa jak transpozycja Melodic Minor opisana powyżej, ale dodatkowo podwyższenie lub obniżenie akordu wpływa na przemianę kwinty schematu źródłowego. Przy zmianie granego akordu z durowego na molowy parametr ten obniża interwał tercjowy i sekstowy w gamie o pół tonu. Przy zmianie akordu z molowego na durowy parametr ten podwyższa molowy interwał tercjowy oraz zmniejszony interwał sekstowy o pół tonu. Pozostałe dźwięki nie zmieniają się. Parametr ten stosuje się do kanałów akordowych sekcji, które reagują tylko na akordy durowe i molowe, czyli do wstępów (Intro) i zakończeń (Ending). Parametr ten działa jak transpozycja Harmonic Minor opisana powyżej, ale dodatkowo podwyższenie lub obniżenie akordu wpływa na przemianę kwinty schematu źródłowego. Przy zmianie granego akordu z durowego na molowy parametr ten obniża tercję, sekstę i septymę w gamie o pół tonu. Przy zmianie akordu z molowego na durowy parametr ten podwyższa małą tercję, zmniejszoną sekstę oraz zmniejszoną septymę o pół tonu. Pozostałe dźwięki nie zmieniają się. Parametr ten stosuje się do kanałów akordowych sekcji, które reagują tylko na akordy durowe i molowe, czyli do wstępów (Intro) i zakończeń (Ending). Parametr ten działa jak transpozycja Natural Minor opisana powyżej, ale dodatkowo podwyższenie lub obniżenie akordu wpływa na przemianę kwinty schematu źródłowego. Przy zmianie granego akordu z durowego na molowy parametr ten obniża interwał tercjowy i sekstowy w gamie o pół tonu. Przy zmianie akordu z molowego na durowy parametr ten podwyższa molowy interwał tercjowy oraz zmniejszony interwał septymowy o pół tonu. Pozostałe dźwięki nie zmieniają się. Parametr ten stosuje się do kanałów akordowych sekcji, które reagują tylko na akordy durowe i molowe, czyli do wstępów (Intro) i zakończeń

10 (Ending). DORIAN 5th (Dorycki z kwintą) Parametr ten działa jak transpozycja Dorian opisana powyżej, ale dodatkowo podwyższenie lub obniżenie akordu wpływa na przemianę kwinty schematu źródłowego. Dostępne parametry dla NTR ustawionego na Guitar (tylko w SFF2). ALL-PURPOSE Parametr ten obejmuje zarówno granie rytmiczne jak i arpedżio. (wszystkie możliwości) STROKE (uderzanie rytmiczne) ARPEGGIO Nadaje się do rytmicznego grania dźwiękami gitary. Niektóre dźwięki mogą być tłumione jest to normalne zjawisko dla tego ustawienia. Nadaje się do grania dźwiękami gitary w stylu arpedżio. Najlepiej brzmi gdy schemat źródłowy jest oparty na czterech nutach. BASS ON/OFF Na ścieżkach, których ta funkcja jest włączona, będą odtwarzane podstawy basowe akordów, gdy instrument rozpozna akord w przewrocie basowym. HIGH KEY / NOTE LIMIT Highest Key (High Key) - określa najwyższy dźwięk (limit górnej oktawy) dla transponowanego dźwięku podstawowego. Jeśli dźwięk po transpozycji miałby być wyższy, zostanie obniżony o oktawę. Parametr jest dostępny tylko w przypadku ustawienia wartości Trans dla parametru NTR.

11 Note Limit (Low limit Key, High Limit Key) - określa zakres dźwięków (od najniższego do najwyższego) dla brzmień zarejestrowanych w ścieżkach stylu. Dzięki odpowiedniemu ustawieniu można zapewnić realistycznie brzmienie instrumentów akompaniujących, ponieważ nie będą wykraczały poza swój naturalny zakres dźwięków (np. wysokie dźwięki kontrabasu albo niskie fletu piccolo). Faktycznie generowane dźwięki są automatycznie dostosowywane do ustawień zakresu dźwięków. RTR (Reguła wyzwalania). Ustawienia tego parametru określają, czy dźwięki przestają wybrzmiewać, czy są podtrzymywane, oraz jak zmienia się ich wysokość podczas zmiany akordów. STOP (Zatrzymanie) PITCH SHIFT (Przełączenie tonacji) Dźwięki przestają wybrzmiewać. Wysokość dźwięku zmieni się bez ponownego narastania, dostosowując się do typu nowego akordu. PITCH SHIFT TO ROOT (Przełączenie tonacji do prymy) Wysokość dźwięku zmieni się bez ponownego narastania, dostosowując się do prymy nowego akordu. RETRIGGER (Ponowne wyzwolenie) Dźwięk jest ponownie wyzwalany z nowym narastaniem o wysokości dostosowanej do następnego akordu. RETRIGGER TO ROOT (Ponowne wyzwolenie do prymy) Dźwięk jest ponownie wyzwalany z nowym narastaniem o wysokości dostosowanej do prymy następnego akordu. Jednak oktawa nowego dźwięku pozostaje taka sama.

12 Range of Zones (tylko w SFF2) Style File Format Guitar Edition (SFF GE, zwany także SFF2), wprowadza możliwość podzielenia klawiatury ścieżki stylu na strefy. Każda strefa może posiadać odrębny schemat źródłowy i odrębne ustawienia parametrów CASM (wyżej wymienionych). Rozwiązanie takie najczęściej stosuje się gdy na ścieżce źródłowej występuje brzmienie Mega Voice a schemat zawiera oprócz nut grających, nuty wyzwalające efekty Mega Voice. Efekty Mega Voice są dostępne powyżej nuty C6 i dla nich należy ustawić odrębną strefę, używając w niej ustawień NTR=FIXED i NTT=BAYPAS. Sprawi to, że aranżer nie będzie transponował tych nut (podobnie ustawia się NTR i NTT dla ścieżek Rhytm). Ścieżkę źródłową możesz podzielić na 3 strefy, domyślnie jest włączona strefa Mid i obejmuje ona zakres wszystkich oktaw (od C-2 do G8). Podsumowanie To było by wszystko jeśli chodzi o parametry pracy stylu, jeśli spotkałeś się z tym pierwszy raz możesz mieć wrażenie, że jest to zbyt skomplikowane uwierz mi, to nie jest trudne! Opanujesz to najszybciej pracując na programie StyleMagic i czytając niniejszy przewodnik. Przetestuj różne kombinacje ustawień, baw się tym, popełniaj błędy nawet celowo, jeśli usłyszysz to na własne uszy szybciej zapamiętasz poszczególne niuanse. Program StyleMagic nie odtworzy Ci stylu zgodnie z zadanymi parametrami, zrobi to tylko keyboard, dlatego zapisuj swój styl testowy i słuchaj w instrumencie. Po techniczne informacje dotyczące obsługi StyleMagic zapraszam do instrukcji obsługi, jest w niej omówione każde narzędzie wraz z slajdami, pokazany jest także diagram który wskazuje jakie narzędzie gdzie jest dostępne. Dziękuję