PROTOKÓŁ. z IV spotkania warsztatowego w ramach priorytetu I i II, w ramach Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w Dorzeczu Wisły Środkowej

Transkrypt

1 PROTOKÓŁ z IV spotkania warsztatowego w ramach priorytetu I i II, w ramach Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w Dorzeczu Wisły Środkowej Mazowiecki Urząd Wojewódzki Godz. 10:00, , Warszawa W spotkaniu uczestniczyli: 1. Mateusz Balcerowicz, Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego ds. Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w dorzeczu Wisły Środkowej 2. Małgorzata Bogucka- Szymalska, MUW 3. Michał Tomusiak, MUW 4. Andrzej Balcverzak, OTKZ 5. Wojciech Bareja, Stowarzyszenie Osiedle Rekreacyjne ŚlęŜany 6. Jan Bęben, WINB Bydgoszcz 7. Wojciech Biegański, WZMiUW Białystok 8. Aleksander Błaszczyk, Pełnomocnik Wojewody Lubelskiego 9. Dorota Dąbrowska, WINB Łódź 10. Witold Drowanowski, Pełnomocnik Wojewody Podlaskiego 11. Marian DroŜniewski, WINB Bydgoszcz 12. Tomasz Dudkowski, WZMiUW Kielce 13. Jerzy Dzierdź, WZMiUW Olsztyn 14. Mirosław Gajdak, Miejska Pracowania Planowania Przestrzennego 15. Dariusz Gronek, Ekspert Programu 16. Adam Jacewicz, Projekt Wisła 17. Mirosława Kamieńska, WINB Warszawa 18. Paweł Kozikowski, Pełnomocnik Wojewody Kujawsko Pomorskiego 19. Stanisław Maciejewski, Pełnomocnik Marszałka Woj. Mazowieckiego 20. Artur Magnuszewski, Ekspert Programu 21. Piotr Michaluk, WZMiUW Warszawa 22. BoŜena Paluch, WZMiUW Kielce 23. Jolanta Pawlak, BAiPP 24. Andrzej Pichla, WZMiUW Lublin 25. Zbigniew Popek, Ekspert Programu 26. Janusz Rzepka, Pełnomocnik Starosty Piaseczyńskiego 27. Andrzej Sobieraj, WZMiUW Łódź 28. Marek Sokołowski, Pełnomocnik Wojewody Łódzkiego 29. Wiesław Stachurski, WINB Białystok 30. Adam Sulejewski, Pełnomocnik Prezydenta m. st. Warszawy 31. Wojciech Tarnowski, Urząd Miejski w Łomiankach 32. Bogusław Wiącek, RZGW 33. Marian Wilmanowicz, Pełnomocnik Marszałka Woj. Kujawsko Pomorskiego 34. Ewa Zakrzewska, Miejska Pracownia Planowania Przestrzennego 35. Witold Ziółkowski, OTKZ 36. Jan śelazo. Ekspert Programu 37. Hanna Ignaciuk, PUW 38. Anna śebrowska, OTKZ IMGW 39. Andrzej Sadurski, Ekspert Programu 40. Jerzy Zieliński, RZGW 41. Sylwia Janczyk, Łódzki Urząd Wojewódzki 42. Adam Madejski, RDOŚ Lublin 43. Bronisław Kamieński, Ekspert Programu 44. Dariusz Sierzputowski, Urząd Miejski w Łomiankach 45. Anna Andrzejewska, Kampinoski Park Narodowy

2 PROGRAM SPOTKANIA Lp. Priorytet Zagadnienie Część I - godz Otwarcie spotkania Priorytet I InŜynierskie środki ochrony przed powodzią Priorytet II Proekologiczne działania dla ochrony przed powodzią Wnioski z warsztatu II Przedstawienie tematu i celu spotkania IV Stan techniczny stopni wodnych oraz urządzeń hydrotechnicznych na zbiornikach wodnych Stopień zagroŝenia powodziowego związanego z awarią stopnia wodnego i funkcjonowaniem zbiornika za szczególnym uwzględnieniem zbiornika włocławskiego, zegrzyńskiego i sulejowskiego. Określenie przyczyn (innych niŝ zły stan techniczny urządzeń) powodujących zwiększenie ryzyka powodziowego w obrębie zbiorników Podsumowanie i wnioski. Przerwa Część II - godz Wnioski z warsztatu II Przedstawienie tematu i celu spotkania IV Zbiorniki retencyjne, mogące mieć znaczenie dla ochrony przeciwpowodziowej. Zabezpieczenie hydrologicznometeorologiczne zbiorników retencyjnych. Prowadzący Mateusz Balcerowicz Kierownik Programu Małgorzata Bogucka-Szymalska Ekspert PBPDWS Czas (min ) 5 10 Uczestnicy 40 RZGW w Warszawie, Uczestnicy 40 Uczestnicy 20 Małgorzata Bogucka-Szymalska Ekspert PBPDWS Michał Tomusiak 10 5 Uczestnicy 40 Uczestnicy Podsumowanie i wnioski. Michał Tomusiak 10 Zakończenie spotkania

3 Przebieg spotkania 1. Otwarcie spotkania Otwarcia spotkania dokonał Mateusz Balcerowicz, Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego ds. Programu. Tytułem wstępu p. Balcerowicz przywitał wszystkich przybył i poinformował, Ŝe wszelkie dokumenty powstałe w toku prac nad Programem dostępne są na stronie Programu, w zakładce dokumenty do pobrania. 2. Priorytet I: InŜynierskie środki ochrony przed powodzią Głos zabrała Małgorzata Bogucka Szymalska, Koordynator priorytetu I. Swoją wypowiedź rozpoczęła ona od informacji organizacyjnej dotyczącej programu merytorycznego warsztatów- podniesiony zostanie głównie temat stopni wodnych. Jednocześnie, p. Bogucka Szymalska powiedziała, Ŝe obszar działania Programu kończy się na stopniu Włocławskim i Wojewoda Mazowiecki jasno zaznaczył, iŝ w ramach Programu nie będzie rozpatrywana kwestia zabezpieczenia w/w stopnia Włocławskiego. Zainteresowanie tymŝe stopniem nie osłabło, nie mniej jednak ogranicza się ono do badania hydrologicznych skutków oddziaływania stopnia, a nie stopnia jako takiego. Głos zabrał Artur Magnuszewski, Ekspert Programu. Prof. Magnuszewki podjął temat sedymentacji w Jeziorze Włocławskim i Zegrzyńskim. Proces sedymentacji na tych zbiornikach jest procesem dość powolnym- w skali roku osadza się warstwa grubości zaledwie ok. 7-8 cm. Problem moŝe natomiast stanowić fakt akumulacji osadu ze zbiornika Zegrzyńskiego w okolicach ujścia Bugu. Kolejnym referentem był Adam Jacewicz, z Projektu Wisła, który równieŝ podjął temat zbiornika Włocławskiego, a konkretnie problemów wynikających z funkcjonowania stopnia. Część problemów wynika z błędów konstrukcyjnych- zbyt wysokiego usytuowania progów jazu i elektrowni. Błędy te powodują zatrzymanie ruchu rumowiska, a co za tym idzie odkładanie się powaŝnej warstwy odsypów na przełomie pomiędzy zbiornikiem a naturalnie płynącą rzeką w okolicy Płocka. Kolejnym problemem wynikającym z wadliwej konstrukcji stopnia jest fakt rozmywania się dna w okolicach dolnego stanowiska. Problem stanowią równieŝ lodowe zatory świeŝowe, na przejściu pomiędzy Wisłą i zbiornikiem; oraz utrudnienia wynikające z przepuszczania lodu przez zaporę. Ostatni problem stanowi zbyt mała przepustowość wszystkich urządzeń hydrotechnicznych w obszarze Stopnia Włocławskiego. W efekcie poruszenia tematu róŝnych sposobów walki z akumulacją rumowiska przez Małgorzatę Bogucką Szymalską, głos zabrał Jerzy Zieliński, z RZGW w Warszawie. Powiedział on, Ŝe inna niŝ pogłębianie rzeki, metoda walki z sedymentacją to np. karmienie rzeki, czyli przerzucanie, za pomocą rury, osadów poniŝej stopnia rzecznego. Jest ona niestety niezwykle kosztowna i brak na nią funduszy. Do dyskusji ponownie włączył się Adam Jacewicz i zaproponował inną metodę walki z sedymentacją, polegającą na obniŝeniu, w jazie, części progów zatrzymujących rumowisko. Jeden z dyskutantów opisał sytuację Zbiornika Zegrzyńskiego. Powiedział on, Ŝe prace pogłębiarskie w tamtym rejonie są juŝ planowane i częściowo przeprowadzane. Program prac

4 na Zbiorniku Sulejowskim równieŝ jest juŝ przygotowany i rozpoczęły się starania o sfinansowanie tegoŝ przedsięwzięcia. Wnioskiem z tej części dyskusji jest pomysł, aby zawrzeć w Programie potrzebę monitorowania akumulacji rumowiska na zbiornikach: Włocławskim, Sulejowskim i Zegrzyńskim. Bogusław Wiącek, z RZGW zaproponował równieŝ uporządkowanie działań programowych wg kryterium waŝności i pilności. Następnie głos zabrał Dariusz Gronek, z Hydroprojektu, pełniący funkcję eksperta Programu. Powiedział on, Ŝe błędy inŝynieryjne nie były przyczyną Ŝadnej z krajowych powodzi. Problem nie tkwi w samych urządzeniach infrastruktury hydrotechnicznej, a w błędnym ich uŝytkowaniu. Wyraził równieŝ pogląd, Ŝe brak konsekwencji i determinacji w realizowaniu długoterminowych projektów skazuje ogół działań związanych z gospodarką wodną na niepowodzenie. Nadmienił równieŝ, Ŝe nie uda się rozwiązać problemu stopnia we Włocławku bez wybudowania nowego stopnia w rejonie Ciechocinek Nieszawa. Kolejnym dyskutantem był Jan śelazo, Ekspert Programu. Poprosił RZGW i inne tego typu instytucje o wskazanie konkretnych zadań mających na celu poprawę sytuacji na Wiśle (bagrowanie, itp.) i umieszczenie ich w Programie, a co za tym idzie sfinansowanie tych zadań z funduszy programowych. Głos zabrała ponownie Małgorzata Bogucka Szymalska i zapytała się uczestników warsztatów, czy moŝliwe jest określenie rezerwy powodziowej omawianych zbiorników wodnych. Zapytała równieŝ czy istnieje potrzeba zorganizowania nowych zbiorników wodnych o charakterze przeciwpowodziowym. W odpowiedzi, jeden z dyskutantów udzielił informacji, iŝ co prawda zbiorniki we Włocławku i Zegrzu nie dysponują rezerwą powodziową, nie mniej jednak manewrując powierzchnią uŝytkową (wynoszącą kilkadziesiąt mln m/3) moŝna zmniejszyć o kilka centymetrów kulminację fali powodziowej. W kontekście drugiego pytania, powiedziano, iŝ mimo zapotrzebowania na zbiorniki o charakterze przeciwpowodziowym nie ujmuje się ich stworzenia w Ŝadnych planach zagospodarowania przestrzennego. W ramach podsumowania, Małgorzata Bogucka Szymalska podkreśliła, Ŝe główne problemy natury powodziowej związane ze zbiornikami wodnymi to intensywna kumulacja rumowiska i sedymentacja zmniejszająca objętość zbiorników i podnosząca poziom wody. Podstawowe zadania, które mogłyby zostać wpisane do Programu, to makroniwelacja i bagrowanie zbiorników o kluczowym znaczeniu przeciwpowodziowym. 3. Priorytet II Proekologiczne działania dla ochrony przed powodzią Drugą część spotkania rozpoczął Michał Tomusiak, Koordynator priorytetu II. Na początku swojej wypowiedzi po krótce nakreślił dalszy plan spotkania, a następnie podjął temat zabezpieczenia hydrologicznego zbiorników retencyjnych. Referent zapytał się uczestników dyskusji, czy na zbiornikach nieposiadających rezerwy przeciwpowodziowej stosuje się zrzuty w celu przechwycenia części fali powodziowej, a jeśli tak, to czy te działania są w jakiś sposób zsynchronizowane.

5 W odpowiedzi, jeden z dyskutantów powiedział, Ŝe działania takie są prowadzone, a synchronizacja występuję w pewnym stopniu, np. pomiędzy zbiornikami Włocławskim i Zegrzyńskim. Głos zabrał Bogusław Wiącek, udzielając informacji, Ŝe stosowanie zrzutów jest w pełni planowane i kontrolowane. Przykładowo, jeŝeli stan wody w Annopolu przekroczy pewien poziom, a wg prognoz ma się jeszcze podnieść, zbiornik w Dębem zrzuca nagromadzaną wodę uzyskując pewną pojemność kryzysową. Ponownie głos zabrała Małgorzata Bogucka Szymalska. Podjęła temat osłony meteorologiczno hydrologicznej i powiedziała, Ŝe niestety zbiorniki wodne nieposiadające rezerwy powodziowej nie mogą zostać objęte tą osłoną. Warto by spróbować wpłynąć na rozszerzenie kryteriów w/w osłony w celu umoŝliwienia objęcia nią największych zbiorników z rejonu zainteresowania Programu. Głoś został udzielony Markowi Sokołowskiemu, Pełnomocnikowi Wojewody Łódzkiego. Zaproponował on, zastosowanie, w ramach Programu, monitoringu obiektów melioracyjnych- zapór przy pomocy kamer, jak równieŝ elektronicznego monitorowania poziomu piętrzeń itp. Ponownie zabrał głos Michał Tomusiak i zapytał się uczestników spotkania czy zasadnym byłoby analizowanie zabezpieczenia hydrologiczno meteorologicznego na małych zbiornikach wodnych. Odpowiedzi podjął się przedstawiciel WZMiUW- u w Białymstoku. Opisał on sytuację rzeki Jerzgni, na której utworzyła się łacha blokująca sprawny przepływ wody. Usunięcie łachy, co zwiększyłoby przepływ o 5 m/3 na sekundę, jest niestety nierealne ze względu na brak wystarczających funduszy i sprzeciw środowisk ekologicznych. Głos zabrał Wojciech Bareja, ze Stowarzyszenia Osiedle Rekreacyjne ŚlęŜany. Podjął temat ekologów i fakt moŝliwości unikania ich ingerencji poprzez stosowanie się do zasad związanych z zapisem o instytucji celu publicznego. Zaapelował równieŝ o zastanowienie się, na jakich zasadach i które przepisy prawne mogłyby i powinny zostać zmienione na potrzeby Programu. Głos został udzielony BoŜenie Paluch, z WZMiUW-u w Kielcach. Powracając do tematu osłon, powiedziała, Ŝe po obserwacji 6 zbiorników wodnych w górnym rejonie rzeki Kamiennej jest przekonana, co do zasadności objęcia ich w/w osłoną hydrologiczno meteorologiczną. Ponownie głos zabrał Michał Tomusiak. Podjął temat zbiorników wodnych, nieposiadających, w załoŝeniach, charakteru przeciwpowodziowego- zbiorniki małej retencji, stawy rybne itp. Zapytał się dyskutantów, czy ich zdaniem warto zajmować się tymi zbiornikami w kontekście ochrony przeciwpowodziowej. Jako pierwszy odpowiedzi udzielił Andrzej Pichla, z WZMiUW-u w Lublinie. Wyraził pogląd, iŝ małe zbiorniki odgrywają istotną rolę w opóźnianiu odpływów wód z małych zlewni cząstkowych i w związku z tym naleŝy poświęcić im trochę uwagi. Zmieniając temat, wypowiadający się zwrócił uwagę na potrzebę zastosowania systemowego programu

6 zarządzania pracami programowymi oraz na potrzebę współpracy hydrologów z przyrodnikami, w celu osiągnięcia sukcesu w Programie. Głos zabrał Zbigniew Popek, Ekspert Programu, który w pełni poparł przedmówcę i podkreślił wagę środków małej retencji. Zwrócił uwagę w szczególności na elementy takie jak: zalesianie, renaturyzacja mokradeł, systemy melioracyjne i retencyjne wykorzystanie dolin. Kolejnym dyskutantem był Stanisław Maciejewski, Pełnomocnik Marszałka Województwa Mazowieckiego. Powiedział, Ŝe środki małej retencji są istotne, ale głównie w globalnej skali gospodarki wodnej, natomiast w temacie bezpośredniej ochrony przeciwpowodziowej z pewnością wywołują mniej widoczne efekty. Podkreślił natomiast istotność kompensaty utraconej retencji glebowej na skutek procesów urbanizacyjnych. Następnie głos zabrał Marian Wilmanowicz, Pełnomocnik Marszałka Województwa Kujawsko Pomorskiego. Podjął temat zrównowaŝonej gospodarki wodnej. Wg badań, co 3 lata występuje zjawisko suszy, a co 8 lat zjawisko powodzi, w związku, z czym zajmując się gospodarką wodną nie moŝna skupiać się jedynie na powodzi, a naleŝy brać pod uwagę oba te zjawiska. Co za tym idzie, zbiorniki małej retencji budowane były z zgodzie z załoŝeniami zrównowaŝonej gospodarki wodnej. W następnej kolejności, referent zwrócił uwagę na potrzebę umieszczania zbiorników retencyjnych w planach urbanizacyjnych. Na zakończenie głos zabrał ponownie Michał Tomusiak, który serdecznie podziękował wszystkim uczestnikom warsztatów za przybycie i wkład merytoryczny w dyskusję. Sporządził: Jan Dryszel (praktykant WBZK)