Białystok, października 2015 roku

Transkrypt

1 I Ogólnopolska Konferencja Naukowa Białystok, października 2015 roku

2 2

3 I Ogólnopolska Konferencja Naukowa Białystok, października 2015 roku 3

4 . 4

5 ZYGMUNT GLOGER PISARZ, MYŚLICIEL, UCZONY 5

6 PROGRAM KONFERENCJI Białystok, października 2015 r. ZAGADNIENIA BADAWCZE KONFERENCJI: Gloger jako pisarz, publicysta, reporter. Wartości estetyczne i poznawcze pism Glogera. Gloger jako historyk, archeolog, kolekcjoner warsztat badawczy twórcy, jego wybory metodologiczne. Podlasie, pogranicze Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego w pismach Glogera jego obraz Europy i świata. Gloger jako poeta. Gloger jako epistolograf; rękopisy Glogera; problemy edytorskie. Inni, swoi, obcy w pismach Glogera: Litwini, Rosjanie, Niemcy, Ukraińcy, Białorusini, Żydzi, Europejczycy etc. Gloger-etnograf a Gloger wobec kmieci. Idee romantyczne i pozytywizm w pismach Glogera. Nauka w publicystyce Glogera. Gloger o przemyśle, rolnictwie, gospodarce: konserwatywny liberał? Gloger i gatunki literackie: reportaż, felieton, studium, poemat itp. Gloger w Jeżewie, Tykocinie, Łomży, Białymstoku, na Podlasiu. Recepcja pism Glogera w Polsce i Europie Środkowo- Wschodniej. 6

7 7

8 8

9 Przeszłość bez tradycji i podań, czymże byłaby dla nas? Chyba ruinami pamiątkowego ogrodu, z którego odarto bluszcz pnący się i dzikie ziele, aby starą cegłę spieniężyć; chyba zbiorem faktów, choć ważnych, ale już obojętnych dla nas, bo zerwaliśmy tę nić dziwnego uczucia i uroku, która zowie się tradycją. Göthe do historyków, roztrząsających ściśle stare germańskie podania i uważających je tylko za bajki, powiedział, iż: wielcy byli ludzie ci, którzy potworzyli te bajki, a niewielcy ci, którzy je obalają. Wspólność tradycji jest jedną z podwalin jedności każdego społeczeństwa; stąd kosmopolityzm obala tradycje, a wszelka narodowość bez nich traci swe cechy. Nie rozumiemy społeczeństwa bez narodowości, a narodowości bez tradycji. Człowiek pojedynczy, ogołocony z wszelkich wspomnień i świadomości przeszłości swojej i bliskich swoich, staje się wielce podobnym do tego kwiatka, który w jednym dniu przekwitając, pragnie tylko kilka godzin słońca dla siebie, obojętny na wczoraj i na jutro. Zygmunt Gloger, Podania i tradycje, Kronika Rodzinna 1868, nr 19. * Nie ulega wątpliwości, że mniejsze lub większe uznanie kobiety w każdym narodzie i społeczeństwie jest miarą jego oświaty i uobyczajenia. Godność kobiety to nie znaczy jej emancypacja, ale jej stanowisko w społeczeństwie takie, jakie Opatrzność i sama natura wskazała tej połowie rodu ludzkiego. Otóż ze zbliżenia kobiety do tego stanowiska sądzić można o każdym społeczeństwie. Stanowisko niewiasty u nas w dawnych czasach było wysokim i charakterystycznym, a wcale różnym od tego, co u sąsiednich widzimy ludów. Powodem tej odrębności były przyczyny miejscowe i cały nasz ustrój społeczny. Mężowie i ojcowie rodzin, zajęci głównie życiem publicznym, zostawiali swym połowicom główny zarząd spraw domowych i gospodarskich. To było powodem, że działanie niewiast naszych obok świętych obowiązków matki i gospodyni domu, przechodziło poza jego ściany, gdzie niewiasta kierując całym mieniem stykała się codziennie ze światem i ludźmi i łączyła z nim węzłem towarzysko-społecznego życia. Zygmunt Gloger, Gospodarność dawniejsza (I), Kronika Rodzinna 1870, z.10. 9

10 KOMITET NAUKOWY KONFERENCJI: Prof. Andrzej Baranow Litewski Uniwersytet Edukologiczny Prof. Alina Kowalczykowa Instytut Badań Literackich PAN Prof. Halina Krukowska Uniwersytet w Białymstoku Prof. Józef Maroszek Uniwersytet w Białymstoku Prof. Swietłana Musijenko Grodzieński Uniwersytet im. J. Kupały Prof. Bogusław Nowowiejski Uniwersytet w Białymstoku Prof. Beata Obsulewicz-Niewińska Katolicki Uniwersytet Lubelski Prof. Ewa Paczoska Uniwersytet Warszawski Prof. Rościsław Radyszewski Narodowy Uniwersytet im. T. Szewczenki Prof. Adam Regiewicz Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie Prof. Marek Rutkowski Politechnika Białostocka Prof. Urszula Sokólska Uniwersytet w Białymstoku KOMITET ORGANIZACYJNY KONFERENCJI: Prof. Jarosław Ławski Przewodniczący Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód, Uniwersytet w Białymstoku Dyr. Jan Leończuk Wiceprzewodniczący Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku Dr Łukasz Zabielski Sekretarz Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku Dr Anna Janicka Uniwersytet w Białymstoku Dr Wojciech Kalinowski Stowarzyszenie Naukowe Oikoumene Dr Grzegorz Czerwiński Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód Dr Marta Białobrzeska Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód Mgr Daniel Znamierowski Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku 10

11 Mgr Sebastian Kochaniec Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku Mgr Grzegorz Kowalski Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku Mgr Izabela Szymańska Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku Mgr Urszula Adamska Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód GOSPODARZE KONFERENCJI: Dyrektor Jan Leończuk Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku Prof. Jarosław Ławski Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku 11

12 ZYGMUNT GLOGER PISARZ, MYŚLICIEL, UCZONY 12

13 INFORMACJE ORGANIZACYJNE: Godz Przyjazd i zakwaterowanie Gości. Telefony awaryjne: Dr Łukasz Zabielski ( ) Mgr Grzegorz Kowalski ( ) Hotel: Hotel Wyższej Szkoły Finansów i Zarządzania w Białymstoku, ul. Ciepła 40 (wejście od ulicy Jagienki) Dojazd do hotelu: z dworca PKP taksówką lub autobusami linii 18 (wysiąść na 5 przystanku Sienkiewicza Biuro Projektów ) Posiłki (23 i 24 października): Śniadania: 23 i 24 października w Hotelu WSFiZ (ul. Ciepła 40) Obiady: 23 października Centrum Astoria, ul. H. Sienkiewicza 4 24 października Obiad wieńczący wycieczkę (Tykocin) Kolacja: 23 października w Centrum Astoria, ul. Sienkiewicza 4 Miejsce obrad: Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego, ul. J. Kilińskiego 16. Komitet Organizacyjny: Dział Naukowy, Promocji i Wydawnictw Książnicy Podlaskiej im. Łukasza Górnickiego, ul. Kilińskiego 16, pokój 33, piętro II, Białystok, tel , dzialpromocji@ksiaznicapodlaska.pl Katedra Badań Filologicznych Wschód Zachód, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Plac Uniwersytecki 1, pokój 75, piętro I, Białystok, tel lub

14 Źródło: Z. Gloger, Budownictwo drewniane i wyroby z drzewa w dawnej Polsce, t. 1, Warszawa 1907, s

15 IMPREZY TOWARZYSZĄCE KONFERENCJI: 23 października Godz Spotkanie z panią Magdaleną Zawidzką-Kwiatkowską Sala Czytelnia Książek, Książnica Podlaska, ul. J. Kilińskiego 16 (I piętro) - Promocja I tomu Pism rozproszonych Z. Glogera. Prowadzenie dr Łukasz Zabielski, mgr Grzegorz Kowalski 23 października Godz Uroczysta kolacja Restauracja Astoria, ul. Sienkiewicza października Godz Wycieczka Szlakami Glogera Oprowadza mgr Izabela Szymańska Trasa wycieczki obejmuje kilka przystanków związanych z osobą Zygmunta Glogera: Białystok Choroszcz Jeżewo Tykocin. 15

16 16

17 23 PAŹDZIERNIKA 2015 ROKU (PIĄTEK) Godz Śniadanie w hotelu. Godz Studenci prowadzą uczestników Konferencji na miejsce obrad. I. UROCZYSTE OTWARCIE KONFERENCJI NAUKOWEJ: Miejsce inauguracji: Czytelnia Główna Książnicy Podlaskiej (I piętro) Godz Powitanie Gości: Prof. Jarosław Ławski Dyr. Jan Leończuk Idea i cel Konferencji: dr Łukasz Zabielski Uroczyste otwarcie: pani Magdalena Zawidzka-Kwiatkowska Komunikaty: mgr Grzegorz Kowalski. 17

18 II. OBRADY PLENARNE Godz Prowadzenie: Prof. Dorota Rembiszewska (Instytut Slawistyki PAN, Warszawa) 1. Prof. Magdalena Piotrowska (UAM, Poznań), Budowanie wspólnoty w przestrzeni społecznej (kilka uwag na marginesie Obchodów weselnych Z. Glogera) 2. Prof. Dominique Porębska-Quasnik (UW, Warszawa), Źródła historyczne Zygmunta Glogera w dziedzinie Etnomuzykologii. Nowa metoda badawcza w zakresie odkrycia rodzimych cech muzycznych 3. Prof. Bogusław Dopart (UJ, Kraków), Polski rok obrzędowy według Zygmunta Glogera 4. Prof. Ewa Ihnatowicz (UW, Warszawa), Rok polski. Literackie sensy i konteksty 5. Prof. Jan Zieliński (Berno, Szwajcaria) Kto był tak niesamowicie inteligentny? Przerwa na kawę: III. OBRADY PLENARNE Godz Prowadzenie: Prof. Krzysztof Filipow (UwB, Białystok) 1. Prof. Bogusław Nowowiejski (UwB, Białystok), Obraz gwary i ziemi podlaskiej w 2 poł. XIX wieku (na podstawie słowniczka tykocińskiego Zygmunta Glogera) 18

19 2. Dr Izabela Kopania (Instytut Sztuki PAN, Warszawa), Materiały wizualne i kształtowanie narracji na temat kultury polskiej na przełomie XIX i XX wieku. Przypadek Zygmunta Glogera 3. Prof. Beata Obsulewicz-Niewińska (KUL, Lublin), Gloger a polscy pozytywiści 4. Prof. Urszula Kowalczuk (UW, Warszawa), Historia między mapografią a topografią. Kilka uwag o Geografii historycznej ziem dawnej Polski Dyskusja: IV. OBIAD Godz Centrum Astoria, ul. Sienkiewicza 4 V. ZESPÓŁ I Godz Prowadzenie: Prof. Urszula Sokólska (UwB, Białystok) 1. Prof. Dorota Rembiszewska (Instytut Slawistyki PAN, Warszawa), Między archaicznością a nowoczesnością. O języku pism Zygmunta Glogera 19

20 2. Prof. Beata Kuryłowicz (UwB, Białystok), Zygmunt Gloger kolekcjoner wyrazów? Uwagi o leksykograficznej działalności uczonego z Jeżewa 3. Prof. Urszula Sokólska (UwB, Białystok), Zygmunta Glogera refleksje lingwistyczne Przerwa na kawę: godz Dr Michał Siedlecki (Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego), Czytelnictwo, prasa, biblioteki we wczesnych pismach Glogera do 1876 roku 5. Mgr Grzegorz Kowalski (Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego), Dolinami rzek. Zygmunt Gloger a podróżopisarstwo krajowe Dyskusja: VI. ZESPÓŁ II Godz Prowadzenie: Ks. prof. Jerzy Sikora (UKSW, Warszawa) 1. Dr Barbara Noworolska (Białystok), Dolinami rzek Glogera. Wartości estetyczne i poznawcze krajobrazu 2. Dr Marta M. Kacprzak (Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie), Jan Kochanowski w pracach Zygmunta Glogera. Poezja staropolska a badania XIX-wiecznego etnografa 3. Dr Anna Janicka (UwB, Białystok), Obraz kobiety w pismach Zygmunta Glogera. Rozpoznania Przerwa na kawę: godz Dr Łukasz Zabielski (Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego), Ziemianina portret własny. O Koźmiana i Glogera ethosie dobrego gospodarza 20

21 5. Ks. prof. Jerzy Sikora (UKSW, Warszawa), Rzeka Zygmunta Glogera i rzeka Czesława Miłosza studium porównawcze Dyskusja: VII. ZESPÓŁ III Godz Prowadzenie: Prof. Beata Obsulewicz-Niewińska (KUL, Warszawa) 1. Prof. Krzysztof Filipow (UwB, Białystok), Numizmatyka w Encyklopedii staropolskiej Zygmunta Glogera 2. Mgr Andrzej Rataj (Muzeum Etnograficzne w Krakowie), Gloger i Kolberg 3. Dr Magdalena Woźniewska-Działak (UKSW, Warszawa), Pytania o rację bytu narodowego. Wokół Ojczyzny ze stanowiska chrześcijańskiego Zygmunta Glogera Przerwa na kawę: godz Dr Konrad Kazimierz Szamryk (UwB, Białystok), Wizja, wizje czy rewizja wspólnej podróży? Reportaż Białowieża w albumie Zygmunta Glogera a Z puszczy Białowieskiej Henryka Sienkiewicza 2. Dr Adrianna Adamek-Świechowska (UG, Gdańsk), Reporterskie spotkanie Zygmunta Glogera i Henryka Sienkiewicza w Puszczy Białowieskiej 3. Mgr Sebastian Kochaniec (Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego w Białymstoku) Flamandzkie malowanie. O wyobraźni etnograficznej Zygmunta Glogera Dyskusja: Godz Przerwa na kawę 21

22 Godz Spotkanie z panią Magdaleną Zawidzką-Kwiatkowską Promocja 1 tomu Pism rozproszonych Z. Glogera Godz Uroczysta kolacja 24 PAŹDZIERNIKA 2015 ROKU (SOBOTA) Godz Zbiórka przed Książnicą Podlaską (ul. J. Kilińskiego 16) Białystok (około 2,5 godziny) Pałac Branickich, ogrody Wzgórze katedralne Rynek i ratusz Cerkiew św. Mikołaja Około godz Wyjazd autokarami sprzed Książnicy Podlaskiej do: Choroszcz Letnia rezydencja Branickich Jeżewo Pozostałości po zespole dworskim Zygmunta Glogera Tykocin Synagoga Kościół św. Trójcy Zamek Posiłek: Tykocin, Restauracja Alumnat, ul. Poświętna 1 Powrót do Białegostoku: około godz. 16:00. 22

23 23

24 ZYGMUNT GLOGER PISARZ, MYŚLICIEL, UCZONY 24

25 INFORMACJE DLA REFERENTÓW: Owocem spotkania będzie tom pokonferencyjny. Na Państwa teksty czekamy do 30 grudnia 2015 roku. Jest to termin ostateczny. Książka ukaże się w 2016 roku z datą 2016 roku. Objętość tekstów: do 30 stron znormalizowanych, przypisy polskie, mile widziane ilustracje (czarno-białe). Książka ukaże się w Naukowej Serii Wydawniczej Colloquia Orientalia Bialostocensia wydawanej przez Książnicę Podlaską im. Łukasza Górnickiego oraz Katedrę Badań Filologicznych Wschód Zachód. Naukowa Seria Wydawnicza: COLLOQUIA ORIENTALIA BIALOSTOCENSIA Białystok to miejsce i dynamiczna przestrzeń pograniczna w głębokim znaczeniu: stykają się tutaj przecinające Europę na pół płyty cywilizacji łacińskiego Zachodu i bizantyjskiego Wschodu. Ścierają się tu, ale nie niszczą wzajemnie, Orient ze światem Zachodu, Bałtowie ze Słowianami, prawosławni z katolikami, Białorusini z Polakami. Miasto niemal wygasłej, niegdyś żywej tradycji żydowskiej, nieopodal którego leżą ośrodki polskiego islamu: Kruszyniany i Bohoniki. Kolokwia Wschodnie to idea służąca międzykulturowej i międzyreligijnej wymianie myśli, utrwalaniu źródeł pamięci i tożsa- 25

26 mości kulturowo-historycznej, badaniu świadectw literackich, artystycznych, przedstawiających przenikanie się wiar, kultur i tożsamości. Colloquia Orientalia Bialostocensia to naukowa seria wydawnicza, której zadaniem jest publikowanie materiałów źródłowych i prac naukowych dotyczących: Kultury, literatury, historii Europy Środkowej i Wschodniej. Cywilizacyjnego i kulturowego pogranicza Europy i innych kontynentów, Orientu, Południa, Śródziemnomorza. Pierwszej Rzeczypospolitej oraz kultur krajów sąsiednich: słowiańskich, bałtyckich, germańskich, romańskich. Wielkiego Księstwa Litewskiego, Podlasia, Kresów, pogranicza wschodniego. Kultur i religii mniejszości: Białorusinów, Żydów, Karaimów, Ukraińców, Rosjan, prawosławnych, protestantów, mieszkańców Prus Wschodnich. Tradycji narodów Wschodu, języków ludów zamieszkujących tę kulturową przestrzeń. Źródło: Z. Gloger, Białowieża w albumie, Warszawa

27 ZYGMUNT GLOGER PISARZ, MYŚLICIEL, UCZONY 27

28 28

29 29

30