I MIĘDZYNARODOWE SEMINARIUM NAUKOWE POLSKA - ROSJA - BIAŁORUŚ. PERSPEKTYWY WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ HUMANISTÓW

Transkrypt

1 208 Sebastian Kochaniec Katedra Badań Filologicznych Wschód - Zachód Uniwersytetu w Białymstoku I MIĘDZYNARODOWE SEMINARIUM NAUKOWE POLSKA - ROSJA - BIAŁORUŚ. PERSPEKTYWY WSPÓŁPRACY NAUKOWEJ HUMANISTÓW 14 m arca 2014 roku w Białymstoku odbyło się I M iędzynarodowe Seminarium Naukowe Polska - Rosja - Białoruś. Do grona organizatorów tego wyjątkowego dla współpracy humanistów na wschodzie wydarzenia należeli: Katedra Badań Filologicznych Wschód - Zachód, Wydział Filologiczny Uniwersytetu w Białymstoku, Stowarzyszenie Naukowe Oikoumene, Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego, Prezydent M iasta Białegostoku, Urząd Marszałkowski W o jew ództw a Podlaskiego, Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia, XI Liceum Ogólnokształcące im. Rotmistrza Witolda Pileckiego w Białymstoku. Debata humanistów z różnych państw Europy Środkowo-Wschodniej - w pierwotnym zamierzeniu organizatorów - m iała na celu między innymi podsum o wanie dotychczasowej współpracy naukowej ośrodków w Warszawie, Białymstoku, Moskwie, Mińsku i Grodnie. Podczas spotkania wyznaczono horyzonty kolejnych obszarów tematycznych, którymi można się wspólnie zająć w przyszłości. Jednak seminarium przypadło na trudny okres nasilających się napięć międzynarodowych, czas, w którym świat stanął na krawędzi wybuchu wojny. W takim kontekście szczera i otwarta rozmowa naukowców nabrała szczególnego wydźwięku. Stała się przede wszystkim wyrazem stanowczego sprzeciwu wobec ekspansywnych zjawisk niszczenia międzyludzkiego dialogu, a także negowania, odrzucania możliwości ponadpodziałowego, ponadpaństwowego porozumienia i współpracy. Seminarium Polska - Rosja - Białoruś - inauguracja obrad

2 N r 28/2014 Sebastian Kochaniec 209 Wyjątkowego charakteru seminarium nabrało też dzięki uroczystości honorującej dorobek naukowy prof. Swietłany Musijenko z Grodzieńskiego Uniwersytetu im. Janki Kupały. Uroczystość owa odbyła się tego samego dnia wieczorem. Prof. dr hab. Swietłana Filipowna Musijenko - filolog, polonistka, twórczyni Katedry Polonistyki na Uniwersytecie w Grodnie oraz znajdującego się tam Muzeum Zofii Nałkowskiej - to postać niezwykle zasłużona dla funkcjonowania polonistyki na wschodzie. Jest badaczką literatury polskiej XIX i XX wieku, w tym Mickiewicza, Orzeszkowej i Nałkowskiej. W Grodnie powołała M iędzynarodowy Instytut Adam a Mickiewicza, a w 1998 roku zorganizowała w Nowogródku i Grodnie m iędzynarodowy kongres Adam Mickiewicz i Kultura Światowa. Uroczystość uhonorowania prof. Musijenko była zarazem upamiętnieniem jej Mistrza, wybitnego rosyjskiego filologa, slawisty, polonisty prof. W iktora A. Choriewa ( ). Współpracownika, mentora i przyjaciela nie tylko prof. Swietłany Musijenko, która była jego uczennicą, lecz wielu zgromadzonych na seminarium przedstawicieli ośrodków humanistycznych Polski, Rosji i Białorusi. Profesor W iktor Aleksandrowicz Choriew to wybitny polonista i slawista rosyjski, wieloletni pracownik Instytutu Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk. Autor licznych książek na temat polsko-rosyjskich kontaktów literackich i kulturalnych w XIX i XX wieku, twórca nowej propozycji metodologicznej opisującej wzajemne relacje między kulturami narodowymi - imagologii; wieloletni współpracownik polskich placówek naukowych: Instytutu Badań Literackich PAN, Uniwersytetu Warszawskiego. Był wielokrotnie nagradzany zarówno w Polsce, jak i w Rosji. Seminarium Polska - Rosja - Białoruś - prof. Swietłana Musijenko Seminarium zostało podzielone na dwa segmenty. Pierwszy [Biblioteka Uniwersytecka im. Jerzego Giedroycia] składał się z panelu dyskusyjnego. Po przyw i taniu gości i otwarciu obrad przez prof. Jarosława Ławskiego (Katedra Badań Filologicznych Wschód - Zachód ) głos zabrali zaproszeni goście: prof. Józef Bachórz

3 210 I MIĘDZYNARODOWE SEMINARIUM NAUKOWE POLSKA - ROSJA - BIAŁORUŚ... (Uniwersytet Gdański), prof. Andrzej Baranów (Uniwersytet Edukologiczny w W ilnie), dr Mikołaj Chmielnicki (Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku), dr hab. Katarzyna Błachowska (Instytut Historyczny Uniwersytetu Warszawskiego), dr Mikołaj Chmielnicki (Białoruski Uniwersytet Państwowy w Mińsku), dr hab. Agnieszka Czajkowska, prof. AJD (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie), dr K rzysztof Czajkowski (Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie), dr Grzegorz Czerwiński (KBF Wschód - Zachód ), dr hab. Dmitrij Karnauchow (Państwowy Uniwersytet Pedagogiczny w Nowosybirsku), prof. Dariusz Kijowski (Prorektor ds. Organizacji i Rozwoju Uniwersytetu w Białymstoku), prof. Alina Kowalczykowa (Instytut Badań Literackich PAN), Pani Teresa Kryszyń (Prezes Zjednoczenia Społecznego Polska Macierz Szkolna na Białorusi), dr Jarosław Matwiejuk (Uniwersytet w Białymstoku), prof. W iktoria Moczałowa (Instytut Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk), Pan Alexey Moshlyak (Pierwszy Sekretarz Ambasady Federacji Rosyjskiej w Polsce), prof. Swietłana Musijenko (Państwowy Uniwersytet im. Janki Kupały w Grodnie), dr Grażyna Pawlak (IBL PAN), dr hab. Oksana Petrovskaja (Rosyjski Instytut Badań Strategicznych, Moskwa), Pan Wiesław Romanowski (Konsul Rzeczypospolitej Polskiej w Grodnie), prof. Mikołaj Sokołowski (Dyrektor IBL PAN), prof. Krystyna Szcześniak (Uniwersytet Gdański), Pan Aleksandr Kalkuta (Trzeci Sekretarz Ambasady Federacji Rosyjskiej w Polsce), dr hab. Jerzy Snopek, prof. PAN (IBL PAN), dr hab. Jan Snopko, prof. UwB (Uniwersytet w Białymstoku), dr Helena Bilutenko (Państwowy Uniwersytet im. Janki Kupały w Grodnie), dr hab. Jacek Wójcicki, prof. PAN (IBL PAN), dr Rafał Żytyniec (Muzeum Historyczne w Ełku). Seminarium Polska - Rosja - Białoruś - prof. dr Wiktoria Moczałowa W przedstawionych przez prelegentów diagnozach, uwagach oraz propozycjach określono tematykę i horyzonty możliwych do wspólnego podjęcia zagadnień naukowych. Obiecująco przedstawiały się wnioski płynące z debaty nad możliwością szerszego zaangażowania we współpracę naukową instytucji samorządowych,

4 N r 28/2014 Sebastian Kochaniec 211 organizacji, stowarzyszeń, przedstawicieli mniejszości narodowych. W szczególności zwrócono uwagę na takie zagadnienia, jak: wartość bezpośredniej współpracy (spotkania) naukowców; współpracę z organizacjami pozarządowymi; sposoby pozyskiwania funduszy poprzez plany wspólnych, szeroko zakrojonych przedsięwzięć naukowych, prowadzonych w ramach międzynarodowych programów badawczych; międzynarodowa wym iana studentów; staże pracowników naukowych na zagranicznych uczelniach; interdyscyplinarne projekty naukowe; rozszerzenie potencjału badawczego polskich i zagranicznych ośrodków naukowych poprzez utworzenie konsorcjum jednostek naukowych. Seminarium Polska - Rosja - Białoruś - Pan Alexey Moshlyak, Pierwszy Sekretarz Ambasady Federacji Rosyjskiej w Polsce Segment drugi [Książnica Podlaska im. Łukasza Górnickiego] w całości poświęcony został osobie prof. Swietłany Musijenko oraz wspomnieniom o prof. W iktorze Choriewie. Uroczyste spotkanie uświetnił śpiew chóru, w skład którego weszli uczniowie XI Liceum Ogólnokształcącego im. Rotmistrza W itolda Pileckiego w Białymstoku. Uroczystość poprowadziły dr Anna Janicka i dr Barbara Olech (Instytut Filologii Polskiej UwB), po czym prof. Anna Kieżuń przedstawiła zgromadzonym sylwetkę prof. Musijenko. Następnie głos zabrali goście: prof. Józef Bachórz (Uniwersytet Gdański); dr Grażyna Pawlak (Instytut Badań Literackich PAN); prof. Mikołaj Sokołowski (Dyrektor IBL PAN); dr hab. Jacek Wójcicki, prof. PAN (IBL PAN); Pan Alexey Moshlyak - Pierwszy Sekretarz Ambasady Federacji Rosyjskiej w Polsce; prof, dr Wiktoria Moczałowa (Instytut Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk); prof. Swietłana Musijenko (Państwowy Uniwersytet im. Janki Kupały w Grodnie); prof. Alina Kowalczykowa (IBL PAN). Nie obyło się bez wzruszeń, jak i akcentów humorystycznych, które niejednokrotnie przybierały formę anegdot.

5 212 I MIĘDZYNARODOWE SEMINARIUM NAUKOWE POLSKA - ROSJA - BIAŁORUŚ... Seminarium Polska - Rosja - Białoruś - od lewej pan Alexander Kalkuta, Trzeci Sekretarz Ambasady Federacji Rosyjskiej w Polsce oraz prof. Mikołaj Sokołowski, dyr. IBL PAN Uwieńczeniem seminarium stała się uroczysta kolacja, podczas której zaakcentowano chęć kontynuowania międzynarodowych spotkań humanistów, prowadzenia debat, rozmów, a przede wszystkim podejmowania wspólnych przedsięwzięć naukowych. Następnego dnia gości z zagranicy - prof. Świetłanę Musijenko oraz dr Wiktorię Moczałową - na oficjalne śniadanie zaprosiła prof. Beata Godlewska-Żyłkiewicz - Prorektor ds. nauki i współpracy z zagranicą na Uniwersytecie w Białym stoku. Podczas tego spotkania podejmowane były kwestie przyszłych projektów badawczych, które mogą wspólnie prowadzić Uniwersytet w Białymstoku, Uniwersytet im. Janki Kupały w Grodnie oraz Instytut Słowianoznawstwa Rosyjskiej Akademii Nauk. Seminarium w zgodnej opinii gości i organizatorów uznano za naukowy i organizacyjny sukces.