Regionalna polityka innowacji w województwie śląskim

Transkrypt

1 Regionalna polityka innowacji w województwie śląskim Monika Ptak- Kruszelnicka Kierownik Referatu Zarządzania i monitorowania Wydział Europejskiego Funduszu Społecznego Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Katowice, 27 kwietnia 2011r.

2 I. Polityka innowacyjna województwa śląskiego w latach oraz po 2013 roku 2

3 Opracowanie (2003) i wdrażanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego ( ) Chronologia projektów: Jednostka Zarządzająca RSI GAPP S.A. UMWŚL GAPP S.A. UMWŚL Wydział EFS UMWŚL Wydział EFS ICPW Branżowy Punkt Kontaktowy 5.PR.UE Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS GARR S.A. Limburg Development Agency GOM Limburg UM Wydział SP UM Wydział SP UM Wydział EFS Agence Regionale de Developpement Nord Pas de Calais Źródła finansowania Projekt RIS Silesia 5 Program Ramowy UE Działanie 2.6 ZPORR Działanie 8.2 PO Kapitał Ludzki Działanie 8.2 PO Kapitał Ludzki Procedura wyboru projektu Konkursowa Konkursowa Systemowa Systemowa 3

4

5 Śląska Deklaracja na rzecz rozwoju Deklaracja pod hasłem Ludzie są podstawą przewagi konkurencyjnej gospodarki województwa śląskiego Śląska Deklaracja na rzecz rozwoju Kreatywnego Regionu Innowacyjnego podpisywana przez kadrę zarządzającą instytucji środowiska innowacyjnego jest wyrazem gotowości regionu do podejmowania wspólnych działań skierowanych na podniesienie poziomu konkurencyjności województwa śląskiego w rozszerzonej UE. 5

6 Analiza SWOT dla regionu (dla Programu Wykonawczego RIS ) Słabe strony Spadek pozycji województwa w rankingu RIPI (syntetyczny wskaźnik potencjału innowacyjnego regionów) w porównaniu z rokiem 2005 Niski udział nakładów na B+R w PKB, niski udział finansowania działalności B+R ze środków prywatnych, pomimo tendencji wzrostowej Niski współczynnik aktywnych przedsiębiorstw w odniesieniu do liczby mieszkańców Niski poziom zatrudnienia w firmach usługowych wysokich technologii Niedostateczny poziom świadomości istnienia RSI i korzyści z niej płynących wśród kluczowych aktorów procesów innowacyjnych Niski poziom efektywności nowo powstałych instytucji otoczenia biznesu (parki, inkubatory, centra transferu technologii) Wymogi legislacyjne jako podstawowy czynnik mobilizujący przedsiębiorców do wprowadzania nowych rozwiązań; brak myślenia perspektywicznego o budowaniu trwałej przewagi konkurencyjnej w oparciu o innowacyjność; Mocne strony Rosnąca liczba składanych wniosków patentowych, Wysoki poziom zatrudnienia w działalności B+R na tle pozostałych województw Wysoki udział przedsiębiorstw ponoszących nakłady na działalność innowacyjną oraz przedsiębiorstw, które wprowadzają innowacje Jeden z najwyższych w kraju współczynnik zysków przedsiębiorstw do przychodów z całokształtu działalności, oraz wskaźnik przychodów przypadających na jeden zakład Znaczny potencjał instytucjonalny w zakresie B+R (zarówno pod względem liczby jednostek, liczebności kadr, jak i praktycznego ukierunkowania sektora naukowego) Najwyższy w kraju wskaźnik nakładów przedsiębiorstw przemysłowych na działalność innowacyjną Wysoka aktywność podmiotów z województwa śląskiego w 6. PR UE Wysoki poziom aktywności instytucji i firm z regionu w aplikowaniu o wsparcie z funduszy strukturalnych Specyficzna kultura społeczeństwa: zdolność do samoorganizacji, inicjatywa, solidność, wysoka aktywność społeczna Zacieśnienie współpracy na linii nauka Istniejące w regionie inicjatywy klastrowe,

7 Analiza SWOT dla regionu (dla Programu Wykonawczego RIS ) Zagrożenia Pogorszenie sytuacji gospodarczej skutkujące spadkiem zainteresowania tematem innowacyjności wśród interesariuszy RSI Procedury związane z rozliczaniem projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych; trudności z osiągnięciem założonych rezultatów Procedury związane z prawem zamówień publicznych, Niska aktywność samorządów lokalnych w zakresie przyciągania inwestorów, angażowania się w inicjatywy realizowane w partnerstwie W dłuższej perspektywie wyczerpanie się środków finansowych na innowacyjność w ramach funduszy strukturalnych; konieczność poszukiwania alternatywnych źródeł finansowania Konflikt interesów naukowców i przedsiębiorców Stereotyp województwa śląskiego jako regionu przemysłu ciężkiego, w którym dominują obszary zdegradowane Szanse 5. pozycja w rankingu potencjału innowacyjnego (RIPI) na tle innych województw Polski w roku 2007 Instytucje Krajowego Systemu Usług Wyodrębnienie się liderów w ramach istniejących zalążków sieci współpracy/partnerstw/klastrów, Nacisk na politykę innowacyjną ze strony EU oraz dostępne w ramach obecnej perspektywy finansowej środki z funduszy strukturalnych na innowacje Przejęcie przez firmy z sektora MSP standardów narzucanych przez duże koncerny, związane z prowadzeniem działalności innowacyjnej, Kryzys gospodarczy jako czynnik wymuszający wprowadzanie innowacji Wykreowane w poprzednim okresie programowania możliwości realizacji dużych projektów badawczych Powołanie Śląskiej Rady Innowacji Bardziej intensywna współpraca pomiędzy nauką a samorządem oraz biznesem

8 Wyzwania polityki proinnowacyjnej w latach Kształtowanie i wdrażanie zintegrowanej polityki innowacji i rozwoju technologii w województwie śląskim, z angażowaniem przedstawicieli kluczowych sektorów wzrostu. Zwiększanie poziomu kreatywności, przedsiębiorczości i innowacyjności we wszystkich warstwach społeczeństwa. Rozwijanie silnych płaszczyzn sieciowych. Rozwijanie platformy otwartej innowacji. 8

9 Wstępne założenia wyzwań polityki proinnowacyjnej Finansowe ryzyko działalności innowacyjnej przedsiębiorstw Potencjał innowacyjny grup kapitałowych i korporacji przemysłowych Znoszenie asymetrii informacji w RSI. Zarządzanie wiedzą aplikacyjną w systemie wsparcia publicznego innowacji Innowacje w sektorze usług publicznych Infrastruktura gospodarki wiedzy Kreowanie inteligentnych rynków dla technologii przyszłości Kultura innowacyjna 9

10 Rola Zarządu Województwa w kształtowaniu regionalnej polityki proinnowacyjnej Mobilizacja środowisk gospodarczych, samorządowych, edukacyjnych i naukowych do podejmowania inicjatyw proinnowacyjnych, przede wszystkim przy wykorzystaniu funduszy strukturalnych Programowanie rozwoju innowacji w regionie w okresie Identyfikacja kluczowych technologii regionu Realizacja kampanii promującej światowe osiągnięcia regionu (biznesu oraz sfery naukowo-badawczej) Wspieranie rozwoju kadr dla Gospodarki Opartej na Wiedzy Kształtowanie przyszłych rynków pracy 10

11 II. Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego na lata

12 Wdrażanie Regionalnej Strategii Innowacji Projekt systemowy IP lata : I edycja II edycja III edycja Okres realizacji Lider Projektu Partnerzy Projektu czerwiec 2008 czerwiec 2009 Urząd Marszałkowski Wydziały EFS oraz SP UM Cieszyn (Śląski Zamek Przedsiębiorczości) lipiec czerwiec 2011 Urząd Marszałkowski Wydział EFS Politechnika Śl. ASP GIG AE Budżet ,00 PLN ,00 PLN lipiec 2011 grudzień 2012 Urząd Marszałkowski Wydział EFS W zależności od wyników współpracy w ramach II edycji 12

13 Projekt systemowy Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego II edycja Cel główny projektu: - podniesienie potencjału gospodarczego regionu, poprzez stworzenie klimatu i warunków sprzyjających rozwojowi innowacji i gospodarki opartej na wiedzy. Cele szczegółowe: - zintegrowanie środowiska nauki, badań, przemysłu oraz samorządów poprzez stworzenie i rozwój trwałej platformy współpracy na rzecz innowacji i informacji, - promowanie i wspieranie kultury innowacji wśród aktorów Regionalnego Systemu Innowacji i w społeczeństwie regionu - wykorzystanie najlepszych praktyk jako inspiracji dla podejmowania działań innowacyjnych oraz kreowanie wizytówki regionu - tworzenie i rozwój narzędzi strategicznego zarządzania rozwojem innowacyjnym

14 II edycja projektu systemowego IP Wybrane zadania do realizacji Koordynacja prac i organizacja posiedzeń: Komitet Sterujący RIS Śląska Rada Innowacji Międzywydziałowy Zespół ds. Innowacji UM Opracowanie Programu Wykonawczego dla RSI oraz rozpoczęcie prac Programu nad aktualizacją RIS Opracowanie Rekomendacji dla Programu Rozwoju Technologii w woj. śl. na lata Regionalne Platforma Rozwoju Innowacji Kadry dla innowacji Monitoring i ewaluacja RIS Obserwatorium Rozwoju Innowacyjnego woj. śląskiego INNOBSERVATOR SILESIA Promocja RIS i innowacji w regionie Realizator Lider Projektu Lider Projektu, POL ŚL, AE Lider Projektu, POL ŚL, GIG, AE Lider Projektu, POL ŚL, AE Lider Projektu, POL ŚL Lider Projektu Lider Projektu, ASP

15 Struktura systemu zarządzania i wdrażania RIS Zarząd Województwa Śląskiego Komitet Sterujący RIS Jednostka Zarządzająca RSI Jednostka Koordynująca Wdrażanie RIS Śląska Rada Innowacji Międzywydziałowy Zespół ds. Innowacji UMWŚL Obserwatorium Rozwoju Innowacji Śląska Platforma Rozwoju Innowacji Projekty systemowe UMWŚL 15

16 Model współpracy eksperckiej równoległa praca zespołów

17 Programowanie rozwoju innowacyjnego województwa śląskiego

18 Zespół ds. aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji Prace Zespołu uwzględniają istniejący kontekst RSI, w szczególności poszerzające się sukcesywnie od roku 2000 grono aktorów rozwoju innowacyjnego województwa śląskiego. We wstępnej fazie prac Zespołu postawiono hipotezę o braku równowagi pomiędzy stroną popytową i podażową zmiany innowacyjnej w województwie śląskim. Dlatego też, jako podstawę modelu badawczego przyjęto układ relacji między popytem a podażą oraz instytucjami finansującymi. Za kluczowe wyzwania Regionalnego Systemu Innowacji uznano poniższe zagadnienia: finansowe ryzyko działalności innowacyjnej przedsiębiorstw potencjał innowacyjny grup kapitałowych i korporacji przemysłowych znoszenie asymetrii informacji w rsi; zarządzanie wiedzą aplikacyjną w systemie wsparcia publicznego innowacji innowacje w sektorze usług publicznych infrastruktura gospodarki wiedzy (i mapy wiedzy) kreowanie inteligentnych rynków dla technologii przyszłości kultura innowacyjna

19 Uszczegółowienie specyfiki prac analitycznych Zespołu Zespół zarekomendował zlecenie opracowań analitycznych o następującej tematyce: badanie ewaluacyjne - analiza źródeł finansowania przedsięwzięć innowacyjnych w przedsiębiorstwach województwa śląskiego; najważniejsze bariery związane z finansowaniem działalności innowacyjnej wskazywane przez przedsiębiorców; innowacje w sektorze usług publicznych; ewaluacja wg wskaźników zaproponowanych w RSI; propozycje uzupełnienia (eliminacji luki badawczej); badania potrzeb informacyjnych firm - stopień wykorzystania technologii informatycznych (ICT) w MŚP; - wykorzystanie narzędzi do analizy innowacyjności w przedsiębiorstwach; - poziom wiedzy przedsiębiorców na temat dostępnych źródeł finansowania i ich oczekiwania co dalszej edukacji w tym zakresie; - oczekiwania przedsiębiorstw w zakresie instrumentów finansowych; - analiza informacji w zakresie innowacji generowanych przez uczelnie, JBR, inne centra innowacji; - identyfikacja oczekiwań mieszkańców co do wzrostu poziomu usług publicznych; - analiza ośrodków transferu i dyfuzji innowacji dla firm w regionie, świadczących usługi publiczne; -identyfikacja oczekiwań firm polskich i w krajach sąsiadujących co do zakresu użytecznego zbioru informacji o infrastrukturze gospodarki wiedzy zlokalizowanej w województwie śląskim; -badanie stopnia upowszechnienia dokumentów strategicznych dotyczących innowacji w wśród przedsiębiorców; badania klastrów - charakterystyka klastra; zasoby klastra; procesy w klastrze; wyniki klastra; potencjał wzrostu klastra; strategia klastra

20 Zespół ds. aktualizacji RSI proces badawczy do czerwca 2011 Cele Zadania Efekty 1. Rozpoznanie wyzwań strategicznych dla RIS (lub innowacyjnego rozwoju regionu) na lata Analiza uwarunkowań realizacji wyzwań strategicznych dla RIS (lub innowacyjnego rozwoju regionu) na lata Wizja RIS na lata Wskazanie wyzwań strategicznych panele eksperckie 2. Opracowanie wstępnych założeń wyzwań strategicznych wg wypracowanego schematu 1. Analiza informacji wtórnych 2. Opracowanie wytycznych do prac realizowanych w ramach projektu systemowego i służących ocenie przyjętych wyzwań strategicznych 3. Synteza wyników Raport 1 wyzwania strategiczne dla RIS marzec 2010 Raport 2 Ocena możliwości realizacji wyzwań strategicznych dla RIS Weryfikacja wyzwań strategicznych dla RIS na lata Opracowanie jednolitej metodyki opisującej strategiczne kierunki dla RIS Kierunki strategiczne rozwoju RIS Raport 3 Wizja RIS na lata

21 Zespół ds. aktualizacji RSI proces badawczy i konsultacyjny do grudnia 2011 Cele Zadania Efekty 4. Ustalenia strategiczne RIS 1. Wskazanie priorytetów oraz celów 2. Opracowanie przedsięwzięć kluczowych Struktura priorytetów i celów 5. Fora regionalne wokół ustaleń strategicznych i przedsięwzięć kluczowych 1. Warsztaty i spotkania panelowe z udziałem przedstawicieli RSI 2. Podsumowanie prac Zespołu i konsultacji Przedsięwzięcia kluczowe 6. Monitorowanie i system wdrażania RIS 1. Opracowanie systemu monitorowania RIS 2.Opracowanie mapy Regionalnego Systemu Innowacji 3. Określenie liderów w zakresie przedsięwzięć kluczowych Opracowanie kompleksowego RSI

22

23 Zespół ds. opracowania Programu Rozwoju Technologii Celem ogólnym Programu Rozwoju Technologii jest: Identyfikacja potencjału regionu z uwzględnieniem przyszłego okresu programowania opracowanie Programu rozwoju Technologii na lata wynikało z konieczności opracowania strategicznego planu rozwoju technologicznego regionu. PRT jest: - spójny z wyznaczonymi kierunkami rozwoju regionu określonymi w dokumentach strategicznych; - rzetelną diagnozą potencjału innowacyjnego regionu; - elementem budowania konsensusu pomiędzy środowiskami gospodarczymi, naukowo-badawczymi, okołobiznesowymi i administracją odnośnie strategicznych kierunków rozwoju technologicznego regionu oraz wzmacniania pozycji konkurencyjnej regionu; - dokumentem strategicznym wyznaczającym kierunki aplikacji technologicznych oraz potencjalnych inicjatyw klastrowych; -mapą drogową działań organizacyjnych i zmian w systemie finansowania innowacji w regionie; PRT służy: - identyfikacji potrzeb i możliwości m.in. przedsiębiorców, JBR - wyznaczeniu nowych kierunków rozwoju edukacji (wsparcie zawodów krytycznych); - dostosowanie systemu edukacji do potrzeb rynku pracy oraz technology society; - określenie kryteriów wyboru projektów innowacyjnych w przyszłym okresie programowania;

24 Założenia Programu Rozwoju Technologii Dla poprawnego zidentyfikowania kierunków technologicznych : - zmapowano potencjał endogeniczny regionu, - określono kierunki rozwoju regionu ze szczególnym uwzględnieniem obszarów problemowych; Program zawiera następujące elementy: - wyznaczone obszary zastosowań technologii, - nowe innowacyjne kierunki technologiczne, - kierunki wymagające dalszych badań, - rekomendacje dotyczące zmian prowno-organizacyjnych i dystrybucji środków dotacyjnych na innowacje.

25 SCHEMAT LOGICZNY PRAC ZEASPOŁU Analiza SWOT Przegląd dokumentacyjny Kryteria priorytetyzacji Zadanie 1 Zadanie 2 Zadanie 3 Panele eksperckie Badanie potencjału Mapy potencjału Zadanie 4 Zadanie 5 Narzędzia benchmarkingu Badania ankietowe Konsultacje instytucjonalne i eksperckie Panele eksperckie Weryfikacja Kierunki rozwoju technologicznego regionu Projekt PRT Obszary aplikacji technologicznych Panele eksperckie

26 Lista kluczowych obszarów technologicznych

27 Lista kluczowych obszarów technologicznych

28 Lista kluczowych obszarów technologicznych

29 Założenia polityki wsparcia klastrów w regionie 1. Diagnoza stanu obecnego ekspertyza w zakresie analizy klastrów i budowy modelu polityki rozwoju klastrów w województwie śląskim 2. Rekomendacje dotyczące możliwości wsparcia klastrów ekspertyza w zakresie analizy klastrów i budowy modelu polityki rozwoju klastrów w województwie śląskim 3. Monitoring na podstawie bazy danych 4. Rozwój protechnologiczny regionu Program Rozwoju Technologii 5. Podręcznik dobrych praktyk (klastry i inicjatywy klastrowe)

30 Diagnoza stanu obecnego - ekspertyza klastrów Identyfikacja klastrów i inicjatyw klastrowych w województwie śląskim w kontekście kształtowania polityki klastrowej Cel: Ocena poziomu rozwoju klastrów w województwie śląskim i identyfikacja potrzeb wspierania ich działań Teza: Istnieją określone specjalizacje wokół których rozwijają się inicjatywy klastrowe i klastry w województwie śląskim Etapy i efekty badań: 1. Analiza skupisk w województwie śląskim efekt: identyfikacja możliwości tworzenia klastrów 2. Analiza inicjatyw klastrowych w województwie śląskim efekt: ocena możliwości ich rozwoju i potrzeb w zakresie wsparcia 3. Analiza klastrów w województwie śląskim efekt: ocena poziomu rozwoju klastrów i wskazanie potrzeb w zakresie Zakończenie prac: czerwiec 2011

31 Rekomendacje dotyczące możliwości wsparcia Model polityki klastrowej dla województwa śląskiego Cel: opracowanie modelu polityki wspierania klastrów w województwie śląskim opartego na założeniach world class cluster Teza: Klastry jako katalizator (stymulator) procesów rozwoju regionu Etapy badań: 1. Analiza porównawcza polityk klastrowych w wybranych krajach i regionach UE (prace eksperckie) 2. Model polityki klastrowej dla województwa śląskiego ekspercka praca zespołu Zakończenie prac: czerwiec 2011

32 Podręcznik dobrych praktyk (klastry i inicjatywy klastrowe) Przykłady dobrych praktyk (świat i kraj) w zakresie transferu technologii oraz współpracy pomiędzy sektorem naukowo-badawczym a biznesem w ramach struktur sieciowych i klastrowych. Skierowany do sektora MŚP Podstawa do stworzenia śląskiego modelu transferu technologii Realizator Główny Instytut Górnictwa Dostępny od czerwca 2011 r.

33 Interaktywna mapa klastrów województwa śląskiego W ramach projektu systemowego pt. Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego Poddziałania Regionalne Strategie Innowacji Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki na reorganizowanej stronie zostanie utworzona interaktywna mapa klastrów województwa śląskiego (grudzień 2010). Mapa pozwoli na szybki dostęp do aktualnych danych dotyczących funkcjonujących klastrów i inicjatyw klastrowych oraz parków przemysłowych i technologicznych w województwie śląskim. Źródło Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Śląskiego

34 Narzędzia promocji działań proinnowacyjnych województwa śląskiego Biblioteka multimedialna innowacji

35 Zespół ds. opracowania Planu Promocji Innowacji na lata Plan Promocji Innowacji ma na zadanie określić narzędzia oraz kierunki promocji RSI, a także kultury innowacyjnej oraz szeroko rozumianego zagadnienia innowacyjności w regionie w latach Wynik prac Zespołu: - wykonanie badania stopnia świadomości oraz potrzeb informacyjnych grup docelowych RIS przed realizacją kampanii informacyjno-promocyjnej w ramach projektu systemowego Zarządzanie, wdrażanie i monitorowanie Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Śląskiego ; - opracowanie metodologii i założeń Planu Promocji Innowacji, w tym: analiza pakietów medialnych, opracowanie bazy kontaktów, opracowanie bazy komunikatów w oparciu o RSI, opracowanie graficzne dokumentów, - opracowanie Planu Promocji Innowacji w ramach którego zostanie przeprowadzona kampania informacyjnopromocyjna (kwiecień czerwiec 2011);

36 Zespół ds. opracowania założeń konkursu INNOSILESIA Regionalny Konkurs INNOSILESIA CELEM JEST PROMOCJA DOBRYCH PRAKTYK INNOWACYJNYCH W REGIONIE - w 2011 roku -pierwsza edycja konkursu Na potrzeby realizacji zadania przeprowadzono prace w zakresie: - opracowania założeń i regulaminu Regionalnego Konkursu INNOSILESIA; 3 kategorie konkursowe: Innowator Śląska, Re-produkt, Dizajn w przestrzeni publicznej - opracowanie wizualizacji Konkursu; - stworzenie strony internetowej konkursu INNOSILESIA; - organizacja uroczystej gali podsumowującej jego wyniki (16/17 czerwca 2011).

37 Animatorzy Innowacji Kadry dla innowacji

38 Regionalne Obserwatorium Rozwoju Innowacyjnego INNOBSERVATOR SILESIA

39 Regionalny monitoring innowacji województwa śląskiego. Narzędzia tworzenia wiedzy kompleksowość monitoringu Działanie: Opracowywane dane regionalne przez Urząd Statystyczny w Katowicach na zlecenie UMWŚL od 2000r. Rezultat: Baza regionalnych danych statystycznych w zakresie nauki, techniki i innowacji (N+T+I). Rezultat: Regionalne Tablice Wynikowe Innowacji Województwa Śląskiego dla lat Działanie: Badania ankietowe potrzeb informacyjnych przedsiębiorstw oraz instytucji regionu oraz w zakresie wdrażania RIS. Rezultat: Baza projektów realizowanych w regionie. Rezultat: Badania ewaluacyjne w zakresie wdrażania RIS. Działanie: Monitoring bieżących działań proinnowacyjnych podejmowanych w regionie. Rezultat: Serwis regionalny Rezultat: Biblioteka multimedialna w zakresie innowacji. Działanie: Kompleksowe analizy tematyczne opracowywane przez ekspertów krajowych oraz ekspertów Śląskiej Rady Innowacji. Rezultat: Diagnoza strategiczna w zakresie rozwoju innowacji regionu. 39

40 Efekty monitoringu innowacji lata Rozwój protechnologiczny regionu: Identyfikacja sektorów wzrostowych Programowanie rozwoju innowacyjnego: - Diagnoza potencjału (opinie ŚRI) na potrzeby opracowania PW oraz RIS Baza regionalnych danych statystycznych w zakresie N+T+I. Regionalne Tablice Wynikowe Innowacji Województwa Śląskiego 40

41 Rezultaty RIS źródłem nowych partnerstw Edukacja Szkolnictwo zawodowe Stypendia doktoranckie Technologie kształcenia. PRT rozwój protechnologiczny regionu, nowe technologie RIS a następnie Design-Silesia Design - kompetencje Cieszyna i ASP przekładają się na kreowanie jakości przestrzeni publicznej wspólnie z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego 41

42 Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego Wydział Europejskiego Funduszu Społecznego Zespół ds. Regionalnej Strategii Innowacji Katowice, ul. Dąbrowskiego 23, pokój tel./fax Dziękuję za uwagę 42