VII Międzynarodowa konferencja "Astronomia i XXI wieku i jej nauczanie

Transkrypt

1 VII Międzynarodowa konferencja "Astronomia i XXI wieku i jej nauczanie Konferencja rozpocznie się 17 października 2014 roku, o godz. 17:00 w Małopolskim Centrum Dźwięku i Słowa w Niepołomicach, ul. Zamkowa 4. Będzie połączona z obchodami 50-lecia istnienia Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego. Poznaj szczegółowe informacje Komety widoczne w maju Maj stwarza dobre warunki do obserwacji dwóch komet, które da się dojrzeć przez lornetkę. Pierwsza z tych komet to dobrze nam znana C/2011 L4 (PanSTARRS). Dała ona piękny pokaz na półkuli południowej w lutym i marcu b.r., po czym przeszła na niebo północne, na którym świeciła ze sporą jasnością wynoszącą około 1 mag. Ginęła wtedy jednak w łunie zachodzącego Słońca i jej dojrzenie było trudne. Wytrawny obserwator nie miał jednak problemów z dojrzeniem jej gołym okiem, a w lornetce pokazywała się w pełnej krasie z szerokim wahlarzowatym warkoczem. Obecnie C/2011 L4 (PanSTARRS) oddala się od Ziemi i Słońca, a jej blask słabnie. Wciąz jednak wynosi 7 magnitudo, co czyni ją obiektem dostrzegalnym przez niewielką lornetkę. Do jej dojrzenia wystarczą typowe instrumenty o obiektywach mm. Co ważne, kometa stała się obiektem okołobiegunowym, można więc ją w Polsce obserwować przez całą noc. Właśnie przeszła z konstelacji Kasjiopei do Cefeusza, a pod koniec maja znajdzie się w gwiazdozbiorze Małej Niedźwiedzicy.

2 Druga kometa to C/2012 F6 (Lemmon). Największą frajdę sprawiła ona obserwatorom na półkuli południowej, gdzie świeciła jako obiekt o jasności 5 magnitudo będąc dostrzegalną gołym okiem. Obecnie jej blask wynosi 7 magnitudo i obiekt staje się dostępny do obserwacji w Polsce. W tej chwili kometa świeci w gwiazdozbiorze Pegaza, a w drugiej połowie maja znajdzie się w konstelacji Andromedy. W ciągu całego miesiąca jej blask zmniejszy się dwukrotnie. C/2012 F6 (Lemmon) najlepiej obserwować nad ranem. W pierwszej dekadzie miesiąca, godzinę przed wschodem Słońca, odnajdziemy ją niespełna 15 stopni nad wschodnim horyzontem. Pod koniec miesiąca warunki geometryczne się trochę poprawią, bo wysokość ta wzrośnie do 30 stopni. (Tekst: Arkadiusz Olech) Piknik Naukowy w Warszawie Tegoroczny, 17 Piknik Naukowy Polskiego Radia i Centrum Nauki Kopernik w Warszawie odbędzie się 15 czerwca. Centrum Astronomiczne im. M. Kopernika będzie w nim uczestniczyło wraz z instytutami stowarzyszonymi w Konsorcjum GeoPlanet. Więcej szczegółów wkrótce Zacmienie Księżyca 25 kwietnia 2013, w godzinach od 21:54 do 22:21 Księżyc częściowo schował się w cień Ziemi. Maksymalna faza, która wystąpiła o godzinie 22:08 wyniosła tylko 1.5%, ale i tak zjawisko było doskonale widoczne gołym okiem.

3 Powyższe zdjęcie w fazie maksymalnej zaćmienia wykonano w Warszawie aparatem Canon EOS 50D z obiektywem Canon EF 300 mm f/2.8l IS USM II oraz telekonwerterem 1.4x. Warunki nie były najlepsze, bo przeszkadzały cienkie chmury. Autor zdjęcia i tekstu: Arkadiusz Olech Kometa C/2011 L4 (PanSTARRS) już na naszym niebie! Kometa C/2011 L4 (PanSTARRS) została odkryta 6 czerwca 2011 roku. Od razu po obliczeniu parametrów orbity okazało się, że mamy do czynienia z długookresową kometą (powraca do Słońca co ponad 100 tysięcy lat), która porusza się po orbicie nachylonej 84.2 stopnia do ekliptyki (a więc płaszczyzna jej orbity jest prawie prostopadła do płaszczyzny orbity Ziemi). Kometa zbliża się maksymalnie do Słońca na odległość tylko 0.3 jednostki astronomicznej (odrobinę bliżej niż Merkury) i w takiej właśnie odległości znajdzie się 10 marca 2013 roku. Wstępne obliczenia mówiły, że w tym momencie jej blask powinien sięgnąć okolic -1 magnitudo, a więc że kometa będzie świecić tak jak najjaśniejsze gwiazdy na niebie. Niedobre wieści były takie, że maksimum swojego blasku obiekt osiągnie w odległości kątowej tylko 15 stopni od Słońca, a w okresie poprzedzającym przejście przez peryhelium (najbliżej Słońca) będzie widoczny na półkuli południowej. Dzisiaj wiemy już więcej. Na przełomie roku 2012 i 2013 wzrost jasności komety trochę się załamał, a zmodyfikowane efemerydy mówiły o maksymalnym blasku wynoszącym 2.5 magnitudo. To nie brzmi już tak imponująco jak -1 magnitudo, ale i tak jest jasnością pozwalającą dojrzeć kometę gołym

4 okiem. I faktycznie tak się stało. W ostatnich tygodniach obiekt był bez problemów dostrzegalny okiem nieuzbrojonym i przemieszczał się przez konstelacje Żurawia, Ryby Południowej, Rzeźbiarza i Wieloryba, cały czas jaśniejąc. Co więcej, kilka ostatnich obserwacji wskazywało na to, że blask komety jest ciut większy niż wynikało z poprawionej efemerydy i maksymalnie może nawet dojść do 2 magnitudo. Dnia 10 marca kometa PanSTARRS przeszła przez peryhelium i przesunęła się na część nieba, która jest dostępna obserwacjom z półkuli północnej. W dniach marca będzie na niebie wciąż bardzo blisko Słońca (15 stopni) i dojrzenie jej z Polski będzie bardzo trudne. Dnia 12 marca, pół godziny po zachodzie Słońca, obiekt będzie świecił tylko niespełna 10 stopni nad zachodnim horyzontem. Wieczór 13 marca stwarza dość dobrą okazję do posłużenia się młodym Księżycem jako drogowskazem. Jego wąski sierp będzie świecił kilka stopni nad kometą. Dojrzenie obu obiektów wciąż będzie trudne. Choć oba powinny być widoczne gołym okiem, właśnie w tym momencie może przyjść nam z pomocą lornetka. Wyjście na obserwacje tuż po godzinie 18 i przejrzenie zachodniego horyzontu niewielkim instrumentem o średnicy obiektywu mm i powiększeniu 7-10 razy może ułatwić nam zlokalizowanie Księżyca, a także świecącej pod nim komety. Używając lornetki zwiększamy także swoje szanse na dojrzenie głowy i warkocza C/2011 L4 (PanSTARRS). Bardzo dobre warunki do obserwacji wystąpią po 15 marca. Wtedy blask komety powinien wciąż wynosić około 3 magnitudo, a jednocześnie 45 minut po zachodzie Słońca powinna świecić kilkanaście stopni nad zachodnim horyzontem. Koniec marca stworzy już bardzo dobre warunki geometryczne, a jednocześnie blask komety powinien wynosić 4 magnitudo. Bez problemów dojrzymy ją gołym okiem, a użycie lornetki pozwoli rozpoznać szczegóły jej głowy i warkocza. W tym czasie kometa będzie przemieszczać się przez konstelacje Ryb i Andromedy. Dzięki temu, dnia 6 kwietnia dojdzie do spotkania komety z jasną i efektowną galaktyką M31. W drugiej połowie kwietnia C/2011 L4 (PanSTARRS) przejdzie do konstelacji Kasjopei i stanie się w Polsce obiektem okołobiegunowym czyli takim, który nigdy nie chowa się pod horyzont. W maju znajdziemy ją w gwiazdozbiorze Cefeusza, a w czerwcu w Małej Niedźwiedzicy. Świecąc w okolicy północnego bieguna nieba będzie widoczna na stałej wysokości prawie 50 stopni nad północnym horyzontem. Nawet wtedy jej blask powinien wynosić około 8 magnitudo więc nie powinniśmy mieć problemów z dojrzeniem jej przez lornetkę o obiektywie mm. (Tekst: Arkadiusz Olech)

5 Planetoida widzialna przez lornetkę Planetoida 2012 DA14 została odkryta 23 lutego 2012 roku w OAM Observatory w La Sagra w Hiszpanii. Po obliczeniu jej orbity, okazało się, że należy ona do grupy planetoid bliskich Ziemi (typ Apollo) i 15 lutego 2013 roku znajdzie się tuż obok naszej planety. Jasność 2012 DA14 wskazuje, że mamy do czynienia z niewielkim obiektem o średnicy 45 metrów. To co czyni z 2012 DA14 obiekt wyjątkowy, to fakt, że 15 lutego przeleci tuż obok Ziemi. Dokładnie o godzinie naszego czasu planetoida znajdzie się 34 tys. km od centrum naszej planety - bliżej niż umieszczone są satelity geostacjonarne. Będzie to najbliższy przelot planetoidy od lat 90-tych XX wieku, kiedy to zaczęliśmy dość regularnie przeczesywać przestrzeń kosmiczną w poszukiwaniu tego typu obiektów. Planetoida podczas największego zbliżenia będzie świecić z blaskiem 7,4 magnitudo, więc będzie widoczna przez lornetki. Najlepsze warunki do jej obserwacji wystąpią w Indonezji. Dość dobre będą mieli także obserwatorzy w Azji, wschodniej Europie i Australii. Tym razem do zderzenia z Ziemią na pewno nie dojdzie. Grawitacja naszej planety zmieni jednak orbitę 2012 DA14 (np. jej okres obiegu Słońca zmieni się z 368 do 317 dni). Do następnego znaczącego zbliżenia dojdzie 16 lutego 2046 roku i wtedy odległość planetoidy od Ziemi będzie wynosić 60 tysięcy kilometrów. Od tego jak zmieni się orbita planetoidy podczas dwóch najbliższych przejść zależy jej dalszy los. Najprawdopodobniej bowiem również w czasie kolejnego zbliżenia - 16 lutego 2110 roku - obiekt nie zderzy się z Ziemią. Jego rozmiary są jednak na tyle małe, że nie zagraża on naszej planecie. Jeśli ciało przetrwa przejście przez atmosferę, może spowodować spadek niewielkiego meteorytu i niewielkie zniszczenia w skali lokalnej. (Tekst: Arkadiusz Olech, CAMK, PAN) XVII Warszawski Festiwal Nauki Tegoroczny, XVII Warszawski Festiwal Nauki odbędzie się w dniach września Impreza festiwalowa "Dzień Otwarty w Centrum Astronomicznym im. M. Kopernika PAN"

6 odbędzie się w niedzielę, 22 września Serdecznie zapraszamy. Szczegółowy program Dnia Otwartego w CAMK, PAN Projekcja filmu o Wojciechu Fangorze Od Astronomii do Malarstwa i spotkanie z Mistrzem w CAMK W poniedziałek, 7 stycznia 2013 roku o godz. 18:15, w CAMK, dbędzie się projekcja filmu Romana Fangora, dokumetującego astronomiczne pasje jego Ojca. Po filmie spotkanie z Mistrzem. Czytaj więcej o tym wydarzeniu Największy meteoryt znaleziony w Polsce Największy meteoryt znaleziony w Polsce waży 261 kilogramów. Został wydobyty z ziemi 8 października 2012 roku. 13 listopada 2012 roku w Morasku (północnej części Poznania). Jest to fragment meteorytu, który upadł na Ziemię pomiędzy 2700 a 4100 rokiem przed naszą erą. Nowoodnaleziony fragment można oglądać w Muzeum Ziemi na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Więcej szczegółów w serwisie Nauka w Polsce Całkowite zaćmienie Słońca w Australii

7 13 listopada 2012 roku w Północnej Australii i na wyspach Pacyfiku będzie można oglądać całkowite zaćmienie Słońca. Początek fazy całkowitego zaćmienia o godz. 21:35 czasu środkowoeuropejskiego. Zaćmienie Słońca w Australii będzie można oglądać na żywo w Internecie, np. pod adresami: Dzień Otwarty w Centrum Astronomicznym im. Mikołaja Kopernika W niedzielę 23 września, w godzinach 9:00-16:00 otwieramy drzwi Centrum dla Gości. W czasie Dnia Otwartego w CAMK, organizowanego w ramach XVI Warszawskiego Festiwalu Nauki, oferujemy naszym Gościom wykłady i prezentacje, sesję pytań i odpowiedzi, stoiska z literaturą i sprzętem astronomicznym, zajęcia dla dzieci, prezentacje Towarzystwa Miłośników Astronomii i inne atrakcje. Wstęp wolny, zapraszamy wszystkich. Zobacz szczegółowy program Program XIX Seminarium dla Nauczycieli Fizyki "Astronomia i Astrofizyka w szkołach ponadpodstawowych" W dniach września odbędzie się XIX Seminarium dla Nauczycieli Fizyki. Zobacz program Seminarium Wrześniowe atrakcje na niebe

8 Wrzesień będzie dobrym miesiącem do oglądania jasnych planet oraz spotkania Księżyca z Jowiszem. Czytaj więcej Poranny taniec Wenus i Jowisza Obecnie, dwiema najjaśniejszymi planetami na naszym niebie są Jowisz i Wenus. Tak się składa, że w pierwszych dwóch dekadach lipca świecą one w tym samym rejonie nieba i widać je nad ranem, nisko nad północno-wschodnim horyzontem. Jakby tego było mało, planety przebywają tuż obok najjaśniejszej gwiazdy z konstelacji Byka - Aldebarana i znajdującej się tuż obok gromady gwiazdowej o nazwie Hiady. W okolicach 15 lipca do całej tej grupy dołączy jeszcze wąski rogal Księżyca znajdującego się kilka dni przed nowiem. Ponieważ ciał jest dużo, dostajemy całą listę ciekawych wydarzeń, których możemy oczekiwać w ciągu najbliższych kilkunastu dni. Już 4 lipca, przez sam środek Hiad przedefiluje bardzo jasna Wenus. Trzy dni później, Aldebaran, Wenus i Jowisz ustawią się prawie w jednej lini, przy czym najdalsze obiekty z tej trójki będzie dzielił dystans tylko 6 stopni. Do jeszcze bliższego spotkania dojdzie 9 lipca. Tego dnia Wenus i Aldebaran zbliżą się do siebie na odległość troszkę mniejszą niż 1 stopień! Najwięcej wrażeń dostarczy nam dzień 15 lipca. Tego ranka, w najmniejszej odległości od siebie (niespełna 4 stopnie) znajdą się Wenus i Jowisz. Jakby tego było mało sam Jowisz zostanie zakryty przez tarczę Księżyca zbliżającego się do nowiu! Zakrycie to będzie widoczne z terenu naszego kraju.

9 Zjawisk do obserwacji jest więc wiele. Problemy są w zasadzie dwa. Po pierwsze, aby je zobaczyć trzeba zrywać się z łóżka przed świtem. Na obserwacjach warto być około godziny przed wschodem Słońca, czyli dnia okolicach godziny 3-3:30 rano. Po drugie, musimy mieć dobry widok na wschodni i północno-wschodni horyzont. Opisywane obiekty będą się bowiem znajdować tylko 10 stopni nad horyzontem. Trzecia, zupełnie osobna sprawa, to pogoda. Do obserwacji potrzebujemy bowiem bezchmurnego nieba. Wszystkie obiekty, o których była mowa są bardzo jasne i dobrze lub doskonale widoczne gołym okiem. Nie potrzeba więc używać do obserwacji żadnych specjalistycznych instrumentów. Miłym dodatkiem może być jednak lornetka, która bardzo często pozwoli zobaczyć wszystkie ciała na raz w jednym polu widzeni Autor tekstu: Arkadiusz Olech (CAMK, PAN) Saturn, Spica i Księżyc razem na wieczornym niebie W środę 27 czerwca i w czwartek wieczorem będziemy mogli obserwować Księżyc przechodzący niedaleko Saturna i Spiki. Czytaj więcej Od 23 czerwca 2012 Niebo Kopernika jest trójwymiarowe Od soboty, 23 czerwca 2912 roku, pokazy w planetarium w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie będą prezentowane w technice 3D. Pierwszą z trójwymiarowych prezentacji będzie film Trzeci wymiar życia. Poznaj więcej szczegółów.

10 Rozpoczyna się VIII edycja konkursu "Popularyzator nauki" Jak informuje serwis Nuka w Polsce: Konkurs "Popularyzator Nauki 2012", organizowany przez serwis Nauka w Polsce Polskiej Agencji Prasowej oraz Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, jest rozgrywany w dwóch podstawowych kategoriach: naukowiec lub instytucja naukowa oraz dziennikarz, redakcja lub instytucja nienaukowa. Uhonorowane będą także dodatkowo najlepsze prezentacje podczas festiwali czy pikników naukowych. Kandydatów do nagrody - za ich zgodą - zgłaszać mogą instytucje i środowiska naukowe, Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a także redakcja serwisu Nauka w Polsce. Zgłoszenia mogą przesyłać również sami zainteresowani udziałem w konkursie. Termin zgłoszeń upływa 31 października 2012 r. Sylwetki kandydatów będą prezentowane na łamach serwisu. Poznaj wiecej szczegółów.