O B L I C Z A N I E S K Ł A D U R A C J O N A L N E G O S U R O W C Ó W M I N E R A L N Y C H

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "O B L I C Z A N I E S K Ł A D U R A C J O N A L N E G O S U R O W C Ó W M I N E R A L N Y C H"

Transkrypt

1 O B L I C Z A N I E S K Ł A D U R A C J O N A L N E G O S U R O W C Ó W M I N E R A L N Y C H opracował : opracowanie zawiera Andrzej Pytliński stron tekstu.18. tablic 2. poz. bibliograf. 6. B o l e s ł a w i e c nr archiw. 1/ /18

2 - 2 - S p i s t r e ś c i. 1. Wprowadzenie 2. Tablica minałów 3. Masy molowe tlenków elementarnych 4. Metodyka obliczeń 5. Przykłady 5.1. Przykład Przykład Przykład Przykład Wykaz piśmiennictwa obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych. 2/18

3 W P R O W A D Z E N I E. Pojęcie składu racjonalnego zostało wprowadzone przez niemieckiego chemika Hermana Bollenbacha pod koniec wieku XIX. Skład racjonalny t.j. skład hipotetycznych minerałów tworzących dany surowiec jest określany na podstawie składu chemicznego przedstawionego w konwencji tlenkowej. Wyliczenie zawartości minerałów w danym surowcu jest możliwe przy następujących założeniach : - że, jakościowy skład minerałów w danym surowcu został określony innymi metodami ; n.p. mikroskopowymi, termicznymi / DTA / dyfrakcją rentgenowską lub innymi. - że, dla każdego minerału przyjmuje się umownie hipotetyczny skład chemiczny, wyrażony w konwencji tlenkowej, stanowiący t. zw. minał czyli formalnie doskonały skład molowy minerału, jednakowy dla wszystkich rzeczywistych minerałów danego typu. W dawniejszych latach, przy małym upowszechnieniu ilościowych oznaczeń składu fazowego, skład racjonalny odgrywał istotną rolę m. in. w ceramice. Aczkolwiek współcześnie zastępuje się pojęcie składu racjonalnego, rzeczywistym składem mineralnym oznaczanym ilościowo metodami analizy fazowej, tradycyjny skład racjonalny według H. Bollenbacha odgrywa ciągle istotną rolę, chociażby jako porównawczy. Podstawą obliczenia składu racjonalnego jest umowne przyjęcie postaci minału Przykładowo dla kaolinitu przyjmowany jest minał o postaci Al Si0 2 2 H 2 0. Żaden rzeczywisty minerał nie spełnia tego składu z bezwzględną dokładnością. Rzeczywiste kaoliny, zawierające duże ilości kaolinitu mają skład na tyle zbliżony, że przyjęcie przytoczonego minału jest powszechnie akceptowane. Dla niektórych minerałów, których składy znacznie różnią się zależnie od ich pochodzenia ustalenie minału jest trudne. Pojawiają się też rozbieżności w postaci minału ustalanego przez różnych badaczy. Wszystko to powoduje, że skład racjonalny nie powinien być utożsamiany ze składem mineralogicznym. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 3/ 18

4 T A B L I C A M I N A Ł Ó W. Kaolinit Al Si0 2 2 H ,51 46,54 13,95 Metakaolinit Al Si0 2 45,92 51,08 Haloizyt Al Si0 2 4 H ,66 40,84 24,50 Pirofyllit Al Si0 2 H ,30 66,70 5,00 Illit 4 Al Si0 2 K H 2 0 minał prof. Mc Kensiego 31,20 50,56 7,21 11,03 3 Al Si0 2 K H 2 0 minał własny CEWAP 24,53 57,81 7,56 10,10 Montmorillonit / sodowy / 5 Al Si0 2 2 Na H ,35 66,02 5,68 4,95 Montmorillonit / wapniowy / bentonit 5 Al Si0 2 2 Ca0 6 H ,48 66,38 5,17 4,97 Ortoklaz / mikroklin / Al Si0 2 K ,32 64,75 16,93 Albit Al Si0 2 Na ,44 68,73 11,82 0bliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 4 / 18

5 - 5 - Petalit Al Si0 2 Li ,65 78,47 4,88 Ortoklaz litowy Al Si0 2 Li ,71 73,22 6,07 Spodumen Al Si0 2 Li ,40 64,57 8,03 Eukryptyt ( zeolit litowy ) Al Si0 2 Li ,46 47,68 11,86 Anortyt Al Si0 Ca0 36,65 43,19 20,16 Celzjan Al Si0 2 Ba0 27,15 32,00 40,85 Muskowit 3 Al Si0 2 K H ,40 45,25 11,83 4,52 Biotyt 2 Al Si0 2 4 Fe0 K H ,91 39,00 26,66 8,74 6,69 Lepidolit / paucilitionit / 5 Al Si0 2 3 Li K H ,37 45,78 5,69 11,58 4,58 Kolemanit 3 B Ca0 5 H ,81 27,28 21,91 obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 5 / 18

6 = 6 - Talk 3 Mg0 4 Si0 2 H ,90 63,35 4,75 Magnezyt Mg0 C0 2 47,81 52,19 Magnezyt uwodniony / hydromagnezyt / Mg0 C0 2 3 H ,11 31,80 Kalcyt, aragonit Ca0 C0 2 56,03 43,97 Dolomit Mg0 Ca0 2 H ,86 30,41 47,73 Syderyt Fe0 C0 2 62,02 37,98 Diaspor Al H ,99 15,01 Boksyt Al H ,89 26,11 Gibbsyt / wodorotlenek glinu / Al H ,35 34,65 Andaluzyt, syllimanit. Al Si0 2 62,93 37,07 obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 6 / 18

7 Mullit Al Si0 2 71,80 28,20 Kordieryt 2 Al Mg0 5 Si0 2 34,84 13,79 51,37 Enstatyt Mg0 Si0 2 40,17 59,8 Gips Ca0 S0 3 2 H ,35 47,60 19,05 Anhydryt Ca0 S0 3 41,19 58,81 Wollastonit Ca0 Si0 2 48,29 51,71 Ilmenit Fe0 Ti ,35 52,65 obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 7 / 18

8 Masy molowe tlenków elementarnych do obliczania minałów w konwencji tlenkowej. H ,016 Li ,88 B ,64 C0 2 44,01 Na ,99 Mg0 40,32 Al ,94 Si0 2 60,06 P ,96 S0 3 80,07 K ,19 Ca0 56,08 Ti0 2 79,90 Mn0 2 86,93 Cr ,02 Fe0 71,85 Fe ,70 Cu0 79,54 Zn0 81,38 Zr ,22 Ag ,76 Cd0 128,41 Sn ,70 Ba0 153,36 Au ,40 Hg0 216,61 Pb ,21 Bi ,00 4. Metodyka obliczeń. Obliczenie składu racjonalnego wymaga znajomości dwóch informacji : - składu chemicznego w konwencji tlenkowej, - jakościowego składu mineralogicznego oznaczonego metodami mineralogicznymi lub fazowymi. Obliczenie rozpoczyna się od wyszukania pierwiastka charakterystycznego dla minerałów występujących w rozważanym surowcu. Przyładowo jeżeli w surowcu ilastym jakościowa analiza fazowa wykazuje występowanie illitu, to pierwiastkiem charakterystycznym będzie potas K, ponieważ potas nie występuje w innych minerałach ilastych. Wiedząc ile potasu zawiera hipotetyczny illit / minał illitu / oblicza się zawartość illitu w rozważanym surowcu ilastym. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 8 / 18

9 - 9 - Z illit = 100 ZK 2 0 : K 2 0 minał gdzie Z illit -- procentowa zawartość illitu w surowcu Z K procentowa zawartość K 2 0 wg analizy chemicznej K 2 0 minał - procentowa zawartość K 2 0 w illicie wg minału. Następnie należy obliczyć ile pozostałych składników wiąże ze sobą oznaczona zawartość illitu. Ilości te są następujące : - tlenek glinu związany z illitem ZZ illit Al = Z illit x Al illit minał : tlenek krzemu związany z illitem ZZ illit Si0 2 = Z illit x Si0 2 illit minbał : strata prażenia związana z illitem ZZ illit STR = Z illit x STR illit minał : 100. gdie ZZ illit Al procentowa zawartość Al związana z z wyznaczoną zawartością illitu, Al 2 0 illit minał - procentowa zawartość Al w illicie wg przyjętego minału, ZZ illit Si0 2 - procentowa zawartość Si0 2 związana z wyznaczoną zawartością illitu, Si0 2 illit minał - procentowa zawartość Si0 2 w illicie wg przyjętego minału, ZZ illit STR - Procentowa wielkość straty prażenia wynikająca z wyznaczonej zawartości illitu, STR illit minał - procentowa strata prażenia illitu wg przyjętego minału. Kolejnym etapem obliczenia jest wyznaczenie zawartości składników / tlenków / pozostałych, po odjęciu składników związanych z illitem. Ilości te są następujące : - pozostały tlenek glinu PAl = ZAl ZZ illit Al pozostały tlenek krzemu PSi0 2 = ZSi0 2 - ZZ illit Si0 2 obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 9 / 18

10 pozostała strata prażenia PSTR = ZSTR - ZZ illit STR gdzie ZAl zawartość Al wg analizy chemicznej surowca, ZSi0 2 - zawartość Si0 2 wg analizy chemicznej surowca, ZSTR - strata prażenia wg analizy chemicznej surowca, PAl pozostały Al po odjęciu Al związanego z wyznaczoną ilością illitu, PSi0 2 - pozostały Si0 2 po odjęciu Si0 2 związanego z wyznaczoną zawartością illitu, PSTR - pozostała strata prażenia po odjęciu straty wynikającej z wyznaczonej zawartości illitu. W prowadzonym tu rozumowaniu strata prażenia traktowana jest jako składnik w składzie chemicznym surowca. Ostatnio wyniki analizy chemicznej podawane są często w stosunku do masy bezwodnej po wyprażeniu w 1000 o C. W takim przypadku dla wykonania obliczeń składu racjonalnego podaną analizę chemiczną należy przeliczyć tak, aby strata prażenia stanowiła składnik w składzie chemicznym oraz aby wszystkie składniki, wraz ze stratą prażenia zamykały się do 100 %. Kolejnym etapem obliczenia składu racjonalnego jest /najczęściej / wyznaczenie zawartości kaolinitu. Dla pozostałych składników pierwiastkiem charakterystycznym jest glin, który po odjęciu illitu występuje już tylko w kaolinicie. Zawartość kaolinitu wyznacza się na podstawie minału kaolinitu Z kao = 100 PZAl : Al 2 0 3minał gdzie Z kao - zawartość kaolinitu w rozważanym surowcu Al 2 0 3minał - zawartość Al w kaolinicie wg przyjęteg0 minału. Kolejnym etapem obliczeń jest określenie ilości składników związanych z wyznaczoną ilością kaolinitu. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 10 / 18

11 Tlenek krzemu związany z kaolinitem ZZ kao Si0 2 = Z kao x Si0 2 kao minał : 100 Strata prażenia związana z kaolinitem ZZ kao STR = Z kao x STR kao minał : 100 gdzie ZZ kao Si0 2 - procentowa zawartość Si0 2 związana z wyznaczoną zawartością kaolinitu, Si0 2 kao minał - procentowa zawartość Si0 2 w kaolinicie wg przyjętego minału, ZZ kao STR - strata prażenia wynikająca z wyznaczonej ilości kaolinitu, STR kao minał - strata prażenia kaolinitu wg przyjętego minału. Na podstawie wyliczonych danych można określić zawartość krzemionki, która pozostała niezwiązana z illitem i kaolinitem. Krzemionka ta stanowi wolny kwarc : KWARC = ZSi0 2 - PSi0 2 - ZZ kao Si0 2 gdzie KWARC - procentowa zawartość kwarcu w rozpatrywanym surowcu, ZSi0 2 - procentowa zawartość krzemionki podana w składzie chemicznym surowca. W analogiczny sposób wyznacza się zawartość substancji palnych / węgla i związków organicznych /: C/Org = STR - PSTR - ZZ kao STR gdzie C/Org - procentowa zawartość substancji palnych, t.j. węgla i substancji organicznych, STR - procentowa wielkość straty prażenia podana w składzle chemicznym surowca. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 11 / 18

12 Przyklady obliczeń 5.1. Przykład 1 W pewnym surowcu ilastym stwierdzono rentgenograficznie występowanie kaolinitu, illitu i kwarcu jako głównych minerałów tego surowca. W charakterystyce tego surowca określono stratę prażenia na 8,85 % oraz podano skład chemiczny masy bezwodnej i odwęglonej po wyprażeniu w 1000 o C jako : Si0 2-67,66% Al ,65 % K 2 0-2,52 % pozostałe - 1,17 % Należy określić skład racjonalny tego surowca. W pierwszej kolejności należy przeliczyć podany skład masy wyprażonej na skład masy suchej. W tym celu wszystkie zawartości tlenkow należy pomnożyć przez wskaźnik e = [100 STR ] : 100. e = [100 8,85 ]: 100 = 0,9115. Skład masy suchej będzie następujący : Si0 2-61,67 % Al ,12 % K 2 0-2,30 % Str. praż. - 8,85 % pozostałe - 1,06% razem - 100,00 % Zamknięcie przeliczenia na 100,00 % jest sprawdzeniem prawidłowości przeliczenia. Pierwiastkiem charakterystycznym jest potas, ponieważ w oznaczonych jakościowo minerałach potas występuje tylko w illicie. Jest więc możliwość obliczenia zawartości illitu z potasu / przyjęto własny minał liitu K 2 0 minał = 7,56 % / Z illit = 100 x 2,30 : 7,56 = 30,4 % obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 12 / 18

13 Illit wiąże ze sobą : tlenku glinu 30,4 x 24,53 : 100 = 7,46 % tlenku krzemu 30,4 x 57,81 : 100 = 17,57 % straty prażenia 30,4 x 7,56 : 100 = 2,30 % Na pozostałe składniki pozostaje tlenku glinu 26,12-7,46 = 18,66 % tlenku krzemu 61,67-17,57 = 44,10 % straty prażenia 8,85-2,30 = 6,55 % Pierwiastkiem charakterystycznym jest teraz glin, ponieważ glin występuje tylko w kaolinicie. Zawartość kaolinitu może nyć więc wyznaczona z Al : Z kao = 100 x 18,66 : 39,51 = 47,23 % Kaolinit wiąże ze sobą tlenku krzemu 47,23 x 46,54 : 100 = 21,98 % straty prażenia 47,23 x 13,95 : 100 = 6,59 % Zawartość kwarcu wynosi : KWARC 61,67-21,98-17,57 = 22,12 % Zawartość węgla i części organicznych wynosi C/ Org 8,85-2,30-6,55 = 0,00 Ostatecznie skład racjonalny rozważanego surowca jest następujący : Kaolinit 47,2 % Illit 30,4 % Kwarc 22,1 % Substancje palne 0,0 % Inne 0,3 % Razem 100, 0 % Przy prawidłowo wykonanej analizie chemicznej w składzie racjonalnym powinien pozostać resztkowy udział na minerały nieoznaczone Zwykle są to minerały żelaza i tytanu, których ilość jest zbyt mała, aby mogły być wykryte w jakościowej analizie mineralogicznej. Przytoczony przykład jest autentyczny i pochodzi z kontroli okresowej rzeczywiście produkowanego surowca ilastego w jednym z zakładów na Dolnym Śląsku. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 13 / 18

14 Przykład 2. Pewna masa porcelanowa została poddana badaniom mineralogicznym i chemicznym. W masie tej stwierdzono występowanie ortoklazu, albitu, kaolinitu i kwarcu. Wynik analizy chemicznej podano dla stanu wysuszonego wraz ze stratą prażenia zamykającą skład do 100 % Si0 2 54,82 % Al ,83 % Na 2 0 2,04 % K 2 0 1,75 % Str. prażenia 8,96 % pozostałe 3,60 % Pierwiastkami charakterystycznymi są sód i potas. Sód występuje tylko w albicie a potas tylko w ortoklazie. Możliwe jest więc wyznaczenie zawartości skaleni. Albit Z Ab = 100 x 2,04 : 11,82 = 17,26 % Ortoklaz Z Or = 100 x 1.75 : 16,93 = 10,34 % Tlenek glinu związany z albitem ZZ ab Al = 17,26 x 19,44 : 100 = 3,36 % Tlenek glinu związany z ortoklazem ZZ Or Al = 10,34 x 18,32 : 100 = 1,88 % Razem tlenek glinu związany ze sakaleniami ZZ sk Al = 3,36 + 1,88 = 5,24 % Krzemionka związana z albitem ZZ ab Si0 2 = 17,26 x 68,73 : 100 = 11,86 % Krzemionka związana z ortoklazem ZZ or Si0 2 = 10,34 x 64,75 : 100 = 6,70 % Razem krzemionka związana ze skaleniami ZZ sk Si0 2 = 11,86 + 6,70 = 18,56 % Skalenie nie są związane ze stratą prażenia. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 14 / 18

15 Pozostały tlenek glinu P Al = 29,83-5,24 = 24,59 % Pozostała krzemionka P Si0 2 = 54,82-18,56 = 36,26 % Pozostała strata prażenia, bez zmian jak w masie pierwotnej P STR = 8,96 % Pierwiastkiem charakterystycznym dla pozostałości po skaleniach jest glin, ponieważ tulko glin wchidzi w skład kaolinitu. Zawartość kaolinitu Z kao = 100 P Al : Al minał Z kao = 100 x 24,59 : 39,51 = 62,24 % Krzemionka związana z kaolinitem ZZ kao Si0 2 = 62,24 x 46,54 : 100 = 28,07 % Strata prażenia związana z kaolinitem ZZ kao STR = 62,84 x 13,95 : 100 = 8,77 % Zawartość kwarcu wynosi KWARC = 36,26-28,07 = 8,19 % Zawartość organicznych substancji palnych i węgla wynosi C/Org = 8,96-8,77 = 0,19 % Ostatecznie skład racjonalny rozpatrywanej masy porcelanowej jest następujący : Kaolinit 62,2 % Ortoklaz 10,3 % Albit 17,3 % Kwarc 8,2 % Substancje organiczne 0,2 % Pozostałe 1,8 % Zwraca uwagę stosunkowo wysoka ilość pozostałych składników. Prawdopodobnie jest to spowodowane pominięciem Ca0 w obliczeniach. Skalenie a szczególnie albit zawiera zwykle domieszkę anortytu. Domieszkę tę można wyznaczyć w obliczeniach racjonalnych przyjmując wapń jako pierwiastek charakterystyczny. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 15/ 18

16 Przykład 3. Pewien surowiec kaolinowy wykorzystywany jest do wytwarzania spieku o składzie mullitu. Dla zapewnienia takiego składu dodawany jest gibbsyt / wodorotlenek glinu / W składzie chemicznym stosowanego kaolinu oznaczono w masie suchej Si0 2-55,6 % Al % K 2 0-0,7 % Stratę prażenia - 11,1 % Wiadomo, ze w kaolinie używanym do wytwarzania palonki, kaolinitowi towarzyszy illit. Należy obliczyć w jakim stosunku wagowym należy mieszać kaolin z gibbsytem. Obliczenie należy rozpocząć od wyeliminowania illitu, który w procesie wytwarzania spieku będzie pełnił rolę mineralizatora. Zawartość illitu wyniesie Z illit = 100 x 0,7 : 7,56 = 9,26 % Tlenek glinu związany z illitem wynosi ZZ illit Al = 9,26 x 24,53 : 100 = 2, 27 % Tlenek krzemu związany z illitem wynosi ZZ illit Si0 2 = 9,26 x 57,81 : 100 = 5,35 % Strata prażenia związana z illitem wynosi ZZ illit STR = 9,26 x 10,10 : 100 = 0,94 % Do syntezy mullitu pozostało Al = 31,50-2,27 = 29,23 % Si0 2 = 55,60-5,35 = 50,26 % STR = 11,1 0-0,94 = 10,16 % Strata prażenia nie bierze udziału w syntezie mullitu a więc, na każde 100 części wagowych surowca, po wyprażeniu do syntezy mullitu pozostanie Al = 29,23 części wagowych Si0 2 = 50,26 części wagowych Glin całkowicie wejdzie w skład mullitu. obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 16 / 18

17 Umożliwi to uzyskanie 100 x 29,23 : 62,93 = 46,45 cz. wag. mullitu Krzemionka związana z mullitem wyniesie ZZ mull Si0 2 = 46,45 x 37,07 : 100 = 17,22 cz. wag. Pozostała niezwiązana krzemionka wyniesie P Si0 2 = 50,26-17,22 = 33,04 cz. wagowe. Na związanie tej krzemionki w mullit potrzeba części wagowych Al = 33,04 x 62,93 : 37,07 = 56,09. Gibbsyt zawiera wg minału 65,35 % Al Aby wprowadzić wymaganą ilość tlenku glinu trzeba wprowadzić gibbsytu 56,09 : 65,35 x 100 = 90,42 części wagowe Ostatecznie : Na każde 100 części wagowych stosowanego kaolinu należy wprowadzić 90,4 części wagowych gibbsytu aby otrzymać spiek o składzie mullitu Przykład 4. W pewnej kopalni gipsu i anhydrytu eksploatowany jest pokład zawierający mieszaninę tych minerałów o zmieniającym się składzie. Zmienność ta utrudnia przeróbkę wydobywanego surowca i wsad do przeróbki wymaga uśredniania. Do tego celu konieczna jest znajomość zawartości gipsu i anhydrytu w każdej partii wydobywczej. Dla pewnej partii wydobywczej surowca wykonano oznaczenie straty prażenia i uzyskano wynik 16,98 %. Należy określić jaka jest procentowa zawartość gipsu i anhydrytu w tej partii surowca do przeróbki. W mieszaninie gipsu i anhydrytu składnikiem charakterystycznym jest strata prażenia, ponieważ stratę prażenia wykazuje tylko gips. Zawartość gipsu może być bezpośrednia wyliczona Z gios = 100 x 16,98 : = 89,13 % Zawartość anhydrytu wyniesie Z anh = ,13 = 10,87 % Eksploatowana partia surowca zawiera 89,1 % gipsu i 10,9 % anhydrytu obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 17 / 18

18 Wykaz piśmiennictwa. 1. Bolewski A, Manecki A - Mineralogia Szczegółowa. Wydawn. PAE Warszawa Borkowska M., Smulikowski K. - Minerały Skałotwórcze. Wydawn Geolog. Warszawa Bolewski A., Parachoniak W. - Petrografia.Wydawn. Geolog. Warszawa Stoch L - Minerały Ilaste Wydawn. Geolog. Warszawa Wyszyńska A. - Chemia Ceramiczna. Wydawn. Szkolne i Pedagog. Warszawa Praca zbiorowa AGH - Encyklopedia Surowców Mineralnych. Wydawn. PAN Kraków K O N I E C obliczanie składu racjonalnego surowców mineralnych 18 / 18

19

20

Geopolimery z tufu wulkanicznego. dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach

Geopolimery z tufu wulkanicznego. dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach Geopolimery z tufu wulkanicznego dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach Tuf wulkaniczny skład i właściwości Tuf wulkaniczny jest to porowata skała należąca do skał okruchowych, składająca

Bardziej szczegółowo

Geopolimery z tufu wulkanicznego. dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach

Geopolimery z tufu wulkanicznego. dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach Geopolimery z tufu wulkanicznego dr hab. inż. Janusz Mikuła prof. PK mgr inż. Michał Łach Tuf wulkaniczny skład i właściwości Tuf wulkaniczny jest to porowata skała należąca do skał okruchowych, składająca

Bardziej szczegółowo

Procentowa zawartość sodu (w molu tej soli są dwa mole sodu) wynosi:

Procentowa zawartość sodu (w molu tej soli są dwa mole sodu) wynosi: Stechiometria Każdą reakcję chemiczną można zapisać równaniem, które jest jakościową i ilościową charakterystyką tej reakcji. Określa ono bowiem, jakie pierwiastki lub związki biorą udział w danej reakcji

Bardziej szczegółowo

1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne

1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1. PODSTAWOWE PRAWA I POJĘCIA CHEMICZNE 5 1. Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 1.1. Wyraź w gramach masę: a. jednego atomu żelaza, b. jednej cząsteczki kwasu siarkowego. Odp. 9,3 10 23 g; 1,6 10 22

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 817 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 26 września 2016 r. Nazwa i adres OCZYSZCZALNIA

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1017

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1017 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1017 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 23 stycznia 2019 r. Nazwa i adres: AB 1017

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami.

Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. Zadanie 1. [ 3 pkt.] Uzupełnij zdania, wpisując brakującą informację z odpowiednimi jednostkami. I. Gęstość propanu w warunkach normalnych wynosi II. Jeżeli stężenie procentowe nasyconego roztworu pewnej

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1050 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7, Data wydania: 14 lipca 2015 r. Nazwa i adres AB 1050 AKADEMIA

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WSTĘP DO NAUK O ZIEMI

WYKŁAD HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe WSTĘP DO NAUK O ZIEMI WYKŁAD 2017 Historia geologii, minerały, skały HISTORIA GEOLOGII starożytność XVI-XVII wiek XVIII-XIX wiek (początki) kamienie milowe PLANETA ZIEMIA BUDOWA WNĘTRZA ZIEMI MINERAŁY, SKAŁY POWIERZCHNIA ZIEMI

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII

SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII SCENARIUSZ LEKCJI CHEMII Temat: PIERWIASTKI, ICH NAZWY I SYMBOLE Wymagania podstawy programowej uczeń: I.9) posługuje się symbolami pierwiastków ( ): H, C, N, O, Na, Mg, Al, Si, P, S, Cl, K, Ca, Fe, Cu,

Bardziej szczegółowo

SUROWCE MINERALNE. Wykład 10

SUROWCE MINERALNE. Wykład 10 SUROWCE MINERALNE Wykład 10 WYBRANE NIEMETALICZNE SUROWCE MINERALNE surowce krzemionkowe, tj. zasobne w SiO 2, surowce glinowe, glinokrzemianowe i zawierające alkalia, surowce ilaste, surowce wapniowe,

Bardziej szczegółowo

1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru

1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru 1. Stechiometria 1.1. Obliczenia składu substancji na podstawie wzoru Wzór związku chemicznego podaje jakościowy jego skład z jakich pierwiastków jest zbudowany oraz liczbę atomów poszczególnych pierwiastków

Bardziej szczegółowo

Chemia Grudzień Styczeń

Chemia Grudzień Styczeń Chemia Grudzień Styczeń Klasa VII IV. Łączenie się atomów. Równania reakcji chemicznych 1. Wiązania kowalencyjne 2. Wiązania jonowe 3. Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji 4. Elektroujemność

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY STECHIOMETRII

PODSTAWY STECHIOMETRII PODSTAWY STECHIOMETRII 1. Obliczyć bezwzględne masy atomów, których względne masy atomowe wynoszą: a) 7, b) 35. 2. Obliczyć masę próbki wody zawierającej 3,01 10 24 cząsteczek. 3. Która z wymienionych

Bardziej szczegółowo

XXV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW

XXV KONKURS CHEMICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW IMIĘ I NZWISKO PUNKTCJ SZKOŁ KLS NZWISKO NUCZYCIEL CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTŁCĄCE Inowrocław 12 maja 2018 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁW XXV KONKURS CHEMICZNY DL GIMNZJLISTÓW ROK SZKOLNY 2017/2018 ZDNIE

Bardziej szczegółowo

Zadanie 3 Zapisz wzory sumaryczne głównych składników przedstawionych skał i minerałów. kalcyt kreda kwarc gips agat

Zadanie 3 Zapisz wzory sumaryczne głównych składników przedstawionych skał i minerałów. kalcyt kreda kwarc gips agat CZĘŚĆ 1 Zadanie 1 Wyjaśnij pojęcia. wapno palone, hydraty, zaprawa gipsowa, zaprawa wapienna, wietrzenie skał, wapno gaszone, próchnica, degradacja gleby, właściwości sorpcyjne gleby, wapno palone, degradacja

Bardziej szczegółowo

OBLICZENIA STECHIOMETRIA STECHIOMETRIA: INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH

OBLICZENIA STECHIOMETRIA STECHIOMETRIA: INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH 1 OBLICZENIA STECHIOMETRIA STECHIOMETRIA: INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH Np.: WYZNACZANIE ILOŚCI SUBSTRATÓW KONIECZNYCH DLA OTRZYMANIA OKREŚLONYCH ILOŚCI PRODUKTU PODSTAWY OBLICZEŃ CHEMICZNYCH

Bardziej szczegółowo

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA

EGZAMIN POTWIERDZAJĄCY KWALIFIKACJE W ZAWODZIE Rok 2018 CZĘŚĆ PRAKTYCZNA Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczęcia egzaminu Układ graficzny CKE 2017 Nazwa kwalifikacji: Organizacja procesów wytwarzania wyrobów ze szkła Oznaczenie kwalifikacji: A.47

Bardziej szczegółowo

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12

X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 ŁÓDZKIE CENTRUM DOSKONALENIA NAUCZYCIELI I KSZTAŁCENIA PRAKTYCZNEGO X Konkurs Chemii Nieorganicznej i Ogólnej rok szkolny 2011/12 Imię i nazwisko Szkoła Klasa Nauczyciel Uzyskane punkty Zadanie 1. (10

Bardziej szczegółowo

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 9

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 9 SUROWCE I RECYKLING Wykład 9 WYBRANE NIEMETALICZNE SUROWCE MINERALNE surowce krzemionkowe, tj. zasobne w SiO 2, surowce ilaste, surowce glinowe, glinokrzemianowe i zawierające alkalia, surowce wapniowe,

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [

Bardziej szczegółowo

PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza

PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza PROJEKT: Innowacyjna usługa zagospodarowania popiołu powstającego w procesie spalenia odpadów komunalnych w celu wdrożenia produkcji wypełniacza Etap II Rozkład ziarnowy, skład chemiczny i części palne

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW

KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW POUFNE Pieczątka szkoły 16 styczeń 2010 r. Kod ucznia Wpisuje uczeń po otrzymaniu zadań Imię Wpisać po rozkodowaniu pracy Czas pracy 90 minut Nazwisko KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 687

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 687 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 687 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 23 marca 2015 r. Nazwa i adres FERROCARBO

Bardziej szczegółowo

Zasady zapisywania wzorów krzemianów

Zasady zapisywania wzorów krzemianów Zasady zapisywania wzorów krzemianów Wzór chemiczny podaje skład chemiczny danego związku Rodzaje wzorów 1. Tlenkowy pokazuje skład ilościowy i jakościowy 2. Koordynacyjny oprócz składu ilościowego i jakościowego

Bardziej szczegółowo

WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera

WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera WyŜsza Szkoła InŜynierii Dentystycznej im. prof. Meissnera ANALIZA POŁĄCZENIA WARSTW CERAMICZNYCH Z PODBUDOWĄ METALOWĄ Promotor: Prof. zw. dr hab. n. tech. MACIEJ HAJDUGA Tadeusz Zdziech CEL PRACY Celem

Bardziej szczegółowo

PL B1. Zestaw surowcowy przeznaczony do otrzymywania autoklawizowanych wyrobów wapienno-piaskowych

PL B1. Zestaw surowcowy przeznaczony do otrzymywania autoklawizowanych wyrobów wapienno-piaskowych RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 230731 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 407793 (22) Data zgłoszenia: 03.04.2014 (51) Int.Cl. C04B 28/18 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE

WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH Oddział Krakowski STOP XXXIV KONFERENCJA NAUKOWA Kraków - 19 listopada 2010 r. Marcin PIĘKOŚ 1, Stanisław RZADKOSZ 2, Janusz KOZANA 3,Witold CIEŚLAK 4 WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA

Bardziej szczegółowo

Materiały pomocnicze do przedmiotu Chemia I dla studentów studiów I stopnia Inżynierii Materiałowej

Materiały pomocnicze do przedmiotu Chemia I dla studentów studiów I stopnia Inżynierii Materiałowej Materiały pomocnicze do przedmiotu Chemia I dla studentów studiów I stopnia Inżynierii Materiałowej Opracowali: Jarosław Chojnacki i Łukasz Ponikiewski, Wydział Chemiczny, Politechnika Gdaoska, Gdaosk

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1186 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7 Data wydania: 20 stycznia 2016 r. Nazwa i adres organizacji

Bardziej szczegółowo

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi:

2.4. ZADANIA STECHIOMETRIA. 1. Ile moli stanowi: 2.4. ZADANIA 1. Ile moli stanowi: STECHIOMETRIA a/ 52 g CaCO 3 b/ 2,5 tony Fe(OH) 3 2. Ile g stanowi: a/ 4,5 mmol ZnSO 4 b/ 10 kmol wody 3. Obl. % skład Fe 2 (SO 4 ) 3 6H 2 O 4. Obl. % zawartość tlenu

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych

Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych Podstawowe pojęcia i prawa chemiczne, Obliczenia na podstawie wzorów chemicznych 1. Wielkości i jednostki stosowane do wyrażania ilości materii 1.1 Masa atomowa, cząsteczkowa, mol Masa atomowa Atomy mają

Bardziej szczegółowo

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI

Kuratorium Oświaty w Lublinie ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Kuratorium Oświaty w Lublinie.. Imię i nazwisko ucznia Pełna nazwa szkoły Liczba punktów ZESTAW ZADAŃ KONKURSOWYCH Z CHEMII DLA UCZNIÓW GIMNAZJUM ROK SZKOLNY 2016/2017 ETAP TRZECI Instrukcja dla ucznia

Bardziej szczegółowo

SUROWCE MINERALNE. Wykład 14

SUROWCE MINERALNE. Wykład 14 SUROWCE MINERALNE Wykład 14 WYBRANE NIEMETALICZNE SUROWCE MINERALNE surowce krzemionkowe, tj. zasobne w SiO 2, surowce glinowe, glinokrzemianowe i zawierające alkalia, surowce ilaste, surowce wapniowe,

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 10 grudnia 2015 r. Nazwa i adres INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY

WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY Pieczątka szkoły Kod ucznia Liczba punktów WOJEWÓDZKI KONKURS CHEMICZNY DLA UCZNIÓW DOTYCHCZASOWYCH GIMNAZJÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 30.10.2018 r. 1. Test konkursowy zawiera 22 zadania. Są to zadania

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Nauczyciel: Marta Zielonka Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady bezpiecznej pracy

Bardziej szczegółowo

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018

Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018 Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2017/2018 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA ZADAŃ I SCHEMAT PUNKTOWANIA Maksymalna liczba punktów

Bardziej szczegółowo

Analiza strukturalna materiałów Ćwiczenie 4

Analiza strukturalna materiałów Ćwiczenie 4 Akademia Górniczo Hutnicza Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Chemii Krzemianów i Związków Wielkocząsteczkowych Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Kierunek studiów: Technologia chemiczna

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 921 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 03 czerwca 2016 r. Nazwa i adres: AB 921 OKRĘGOWA

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 950

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 950 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 950 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3, Data wydania: 5 maja 2011 r. Nazwa i adres INSTYTUT PODSTAW

Bardziej szczegółowo

KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH

KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH IMIĘ I NAZWISKO PUNKTACJA SZKOŁA KLASA NAZWISKO NAUCZYCIELA CHEMII I LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE Inowrocław 14 maja 2011 Im. Jana Kasprowicza INOWROCŁAW KONKURS CHEMICZNY KLAS TRZECICH GIMNAZJALNYCH ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I)

REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I) Ćwiczenie 12 REAKCJE CHEMICZNE KATIONÓW I ANIONÓW (CZĘŚĆ I) Obowiązujące zagadnienia: Grupy analityczne kationów; i grupowe dla poszczególnych grup analitycznych kationów; Minimum wykrywalności; Rozcieńczenie

Bardziej szczegółowo

7. Obliczenia zapisane w brudnopisie nie bgd4 oceniane. 4. Zadanta czytaj uwazrue i ze zrozumieniem.

7. Obliczenia zapisane w brudnopisie nie bgd4 oceniane. 4. Zadanta czytaj uwazrue i ze zrozumieniem. Kuratorium O6wiaty w Lublinie Imie i nazwisko ucznia Pelna nazwa szkoly Liczba punkt6w ZESTAW ZADAN KONKURSU CHEMICZNEGO DLA UCZNIoW GIMNAZIUM ROK SZKOLNY 201il20r8 ETAPTRZECI Instrukcja dla ucznia 1.

Bardziej szczegółowo

BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE.

BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE. BADANIE WYNIKÓW NAUCZANIA Z CHEMII KLASA I GIMNAZJUM. PYTANIA ZAMKNIĘTE. 1. Którą mieszaninę można rozdzielić na składniki poprzez filtrację; A. Wodę z octem. B. Wodę z kredą. C. Piasek z cukrem D. Wodę

Bardziej szczegółowo

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 8

SUROWCE I RECYKLING. Wykład 8 SUROWCE I RECYKLING Wykład 8 WYBRANE NIEMETALICZNE SUROWCE MINERALNE surowce krzemionkowe, tj. zasobne w SiO 2, surowce ilaste, surowce glinowe, glinokrzemianowe i zawierające alkalia, surowce wapniowe,

Bardziej szczegółowo

w_08 Chemia mineralnych materiałów budowlanych c.d. Chemia metali budowlanych

w_08 Chemia mineralnych materiałów budowlanych c.d. Chemia metali budowlanych w_08 Chemia mineralnych materiałów budowlanych c.d. Chemia metali budowlanych Spoiwa krzemianowe Kompozyty krzemianowe (silikatowe) kity, zaprawy, farby szkło wodne Na 2 SiO 3 + 2H 2 O H 2 SiO 3 +

Bardziej szczegółowo

Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki. Instrukcja SUROWCE MINERALNE.

Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki. Instrukcja SUROWCE MINERALNE. Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Instrukcja SUROWCE MINERALNE Laboratorium IV Surowce boksytowe, węglanowe surowce wapniowe i magnezowe oraz

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 25 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres INSTYTUT

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 02/10

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 02/10 PL 215751 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 215751 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 385658 (51) Int.Cl. C04B 14/04 (2006.01) C04B 20/04 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1449

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1449 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1449 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 6 Data wydania: 31 sierpnia 2018 r. Nazwa i adres ARCELORMITTAL

Bardziej szczegółowo

Zagospodarowanie odpadów wiertniczych w aspekcie ochrony środowiska naturalnego

Zagospodarowanie odpadów wiertniczych w aspekcie ochrony środowiska naturalnego Zagospodarowanie odpadów wiertniczych w aspekcie ochrony środowiska naturalnego J.Fijał **, A. Jamrozik *, A. Gonet *, St. Stryczek *, L. Czekaj * AGH Akademia Górniczo-Hutnicza * Wydział Wiertnictwa,

Bardziej szczegółowo

Ceramic Glaze Recipes

Ceramic Glaze Recipes Zastosowanie wzoru SEGERA do obliczania składu szkliw Ceramic Glaze Recipes Obliczanie składów szkliw metodą SEGERA, techniki formowania wyrobów ceramicznych oraz efektywne wykorzystanie zasobów w przemyśle

Bardziej szczegółowo

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW

UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW UKŁAD OKRESOWY PIERWIASTKÓW Michał Sędziwój (1566-1636) Alchemik Sędziwój - Jan Matejko Pierwiastki chemiczne p.n.e. Sb Sn Zn Pb Hg S Ag C Au Fe Cu (11)* do XVII w. As (1250 r.) P (1669 r.) (2) XVIII

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL BUP 16/16

PL B1. POLITECHNIKA ŁÓDZKA, Łódź, PL BUP 16/16 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 228088 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 411011 (22) Data zgłoszenia: 21.01.2015 (51) Int.Cl. C08L 83/04 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do SIWZ Instytut Chemii i Techniki Jądrowej Warszawa, ul Dorodna 16 Tel. (22) ; Fax (22)

Załącznik nr 1 do SIWZ Instytut Chemii i Techniki Jądrowej Warszawa, ul Dorodna 16 Tel. (22) ; Fax (22) Załącznik nr 1 do SIWZ Instytut Chemii i Techniki Jądrowej 03 195 Warszawa, ul Dorodna 16 Tel. (22) 504 12 20; 504 12 14 Fax (22) 811 19 17 Wykonanie projektu procesowego instalacji pozyskiwania uranu

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a. Zadania

Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a. Zadania Elektrochemia - prawa elektrolizy Faraday a Zadania I prawo Faraday a Masa substancji wydzielonej na elektrodach podczas elektrolizy jest proporcjonalna do natężenia prądu i czasu trwania elektrolizy q

Bardziej szczegółowo

Opracował: dr inż. Tadeusz Lemek

Opracował: dr inż. Tadeusz Lemek Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria i Gospodarka Wodna w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracował:

Bardziej szczegółowo

SUROWCE MINERALNE. Wykład 4

SUROWCE MINERALNE. Wykład 4 SUROWCE MINERALNE Wykład 4 Rozpowszechnienie niektórych pierwiastków w skorupie ziemskiej (Norton 1974) Nb Procesy powstawania minerałów i ich zespołów dzielimy na: 1.procesy magmowe, 2.procesy hipergeniczne,

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: ...

Nazwy pierwiastków: ... Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 274 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 7, Data wydania: 16 maja 2011 r. Nazwa i adres organizacji macierzystej

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 861

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 861 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 861 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 16, Data wydania: 20 listopada 2018 r. Nazwa i adres PRACOWNIA

Bardziej szczegółowo

3. Jaka jest masa atomowa pierwiastka E w następujących związkach? Który to pierwiastek? EO o masie cząsteczkowej 28 [u]

3. Jaka jest masa atomowa pierwiastka E w następujących związkach? Który to pierwiastek? EO o masie cząsteczkowej 28 [u] 1. Masa cząsteczkowa tlenku dwuwartościowego metalu wynosi 56 [u]. Masa atomowa tlenu wynosi 16 [u]. Ustal jaki to metal i podaj jego nazwę. Napisz wzór sumaryczny tego tlenku. 2. Ile razy masa atomowa

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1365

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1365 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1365 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 2 Data wydania: 15 października 2013 r. Nazwa i adres: AB

Bardziej szczegółowo

Wyrażanie stężeń. Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii. opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM

Wyrażanie stężeń. Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii. opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Wyrażanie stężeń Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Stężenie procentowe Stężenie procentowe (procent wagowy, procent masowy) wyraża stosunek

Bardziej szczegółowo

Elektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1

Elektrochemia elektroliza. Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 Elektrochemia elektroliza Wykład z Chemii Fizycznej str. 4.3 / 1 ELEKTROLIZA POLARYZACJA ELEKTROD Charakterystyka prądowo-napięciowa elektrolizy i sposób określenia napięcia rozkładu Wykład z Chemii Fizycznej

Bardziej szczegółowo

SUROWCE MINERALNE. Wykład 3

SUROWCE MINERALNE. Wykład 3 SUROWCE MINERALNE Wykład 3 Analiza termiczna Metody termiczne polegają na rejestrowaniu zmian niektórych właściwości fizycznych bądź składu chemicznego substancji mineralnych, jakie zachodzą w czasie ich

Bardziej szczegółowo

MODUŁ 3. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE Z PRZYKŁADAMI ZADAŃ

MODUŁ 3. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE Z PRZYKŁADAMI ZADAŃ MODUŁ 3. WYMAGANIA EGZAMINACYJNE Z PRZYKŁADAMI ZADAŃ E.22. Eksploatacja instalacji i urządzeń do wytwarzania i przesyłania energii cieplnej ZADANIE PRAKTYCZNE Opracuj dokumentację związaną z przeprowadzeniem

Bardziej szczegółowo

Scenariusz lekcji z przedmiotu chemia dla klas I zakres podstawowy; czas trwania lekcji 45 min.

Scenariusz lekcji z przedmiotu chemia dla klas I zakres podstawowy; czas trwania lekcji 45 min. 1 Autor scenariusza: Hanna Bliźniak Scenariusz lekcji z przedmiotu chemia dla klas I zakres podstawowy; czas trwania lekcji 45 min. Cykl: Reakcje chemiczne Temat: Typy reakcji chemicznych Hasła programowe:

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 868 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3 Data wydania: 21 lipca 2009 r. Nazwa i adres organizacji

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII

WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII KOD UCZNIA... WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII Termin: 16.03. 2010 r. godz. 10 00 Czas pracy: 90 minut ETAP III Ilość punktów za rozwiązanie zadań Część I Część II Część III numer zadania numer

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. Temat 3. Podatność magnetyczna cząstek respirabilnych zawartych w powietrzu, a ich właściwości mutagenne

Zadanie 1. Temat 3. Podatność magnetyczna cząstek respirabilnych zawartych w powietrzu, a ich właściwości mutagenne Zadanie 1. Temat 3. Podatność magnetyczna cząstek respirabilnych zawartych w powietrzu, a ich właściwości mutagenne Tadeusz Magiera, Zygmunt Strzyszcz, Marzena Rachwał, Barbara Janus. Sieć Naukowa Środowisko

Bardziej szczegółowo

imię i nazwisko numer w dzienniku klasa

imię i nazwisko numer w dzienniku klasa Test po. części serii Chemia Nowej Ery CHEMIA I grupa imię i nazwisko numer w dzienniku klasa Test składa się z 8 zadań. Czytaj uważnie treść poleceń. W zadaniach. 5., 7.., 3. 7. wybierz poprawną odpowiedź

Bardziej szczegółowo

XXIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych. Etap II. Poznań, Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3

XXIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych. Etap II. Poznań, Zadanie 1. Zadanie 2. Zadanie 3 XXIII Konkurs Chemiczny dla Uczniów Szkół Ponadgimnazjalnych Etap II Zadanie 1 Poniżej zaprezentowano schemat reakcji, którym ulegają związki manganu. Wszystkie reakcje (poza prażeniem) zachodzą w środowisku

Bardziej szczegółowo

STRUKTURA STOPÓW UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

STRUKTURA STOPÓW UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego STRUKTURA STOPÓW UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wykresy układów równowagi faz stopowych Ilustrują skład fazowy

Bardziej szczegółowo

Ważniejsze składniki mineralne - Minerały ilaste, tlenki żelaza oraz węglany

Ważniejsze składniki mineralne - Minerały ilaste, tlenki żelaza oraz węglany Opracował dr inż. Cezary Kaźmierowski (UAM) i mgr M. Hahnel (KGiR WMiI UP w Poznaniu) 1 Ważniejsze składniki mineralne - Minerały ilaste, tlenki żelaza oraz węglany W skorupie ziemskiej występuje ponad

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 097

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 097 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 097 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 5 lutego 2016 r. AB 097 Kod identyfikacji

Bardziej szczegółowo

WYKAZ METOD BADAWCZYCH WBJ-2 (osady ściekowe, szlamy, gleby)

WYKAZ METOD BADAWCZYCH WBJ-2 (osady ściekowe, szlamy, gleby) L.p. Badany obiekt 1 Gleby ph Oznaczany składnik lub parametr badawcza potencjometryczna Sposób wykonania (nr instrukcji operacyjnej, nr normy itp.) Wymaganie prawne (informacja o metodzie referencyjnej)

Bardziej szczegółowo

Zadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O

Zadanie 2. (1 pkt) Uzupełnij tabelę, wpisując wzory sumaryczne tlenków w odpowiednie kolumny. CrO CO 2 Fe 2 O 3 BaO SO 3 NO Cu 2 O Test maturalny Chemia ogólna i nieorganiczna Zadanie 1. (1 pkt) Uzupełnij zdania. Pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 16 znajduje się w.... grupie i. okresie układu okresowego pierwiastków chemicznych,

Bardziej szczegółowo

Chemia nieorganiczna. Copyright 2000 by Harcourt, Inc. All rights reserved.

Chemia nieorganiczna. Copyright 2000 by Harcourt, Inc. All rights reserved. Chemia nieorganiczna 1. Układ okresowy metale i niemetale 2. Oddziaływania inter- i intramolekularne 3. Ciała stałe rodzaje sieci krystalicznych 4. Przewodnictwo ciał stałych Pierwiastki 1 1 H 3 Li 11

Bardziej szczegółowo

Chemia I Semestr I (1 )

Chemia I Semestr I (1 ) 1/ 6 Inżyniera Materiałowa Chemia I Semestr I (1 ) Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Maciej Walewski. 2/ 6 Wykład Program 1. Atomy i cząsteczki: Materia, masa, energia. Cząstki elementarne. Atom,

Bardziej szczegółowo

Budowa atomu Wiązania chemiczne

Budowa atomu Wiązania chemiczne strona 1/8 Budowa atomu Wiązania chemiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Budowa atomu: jądro i elektrony, składniki jądra, izotopy. Promieniotwórczość i

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 975

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 975 PCA ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 975 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 27 lipca 2015 r. Nazwa i adres ENVI-CHEM

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1525

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1525 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1525 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 3 Data wydania: 27 maja 2016 r. AB 1525 Nazwa i adres UNIWERSYTET

Bardziej szczegółowo

Właściwości tworzyw autoklawizowanych otrzymanych z udziałem popiołów dennych

Właściwości tworzyw autoklawizowanych otrzymanych z udziałem popiołów dennych Właściwości tworzyw autoklawizowanych otrzymanych z udziałem popiołów dennych dr inż. Zdzisław Pytel Wydział Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Katedra Technologii Materiałów Budowlanych V Międzynarodowa

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Lista badań prowadzonych w ramach zakresu elastycznego nr AB 550

Lista badań prowadzonych w ramach zakresu elastycznego nr AB 550 Lista badań prowadzonych w ramach zakresu elastycznego nr AB 550 ZESPÓŁ LABORATORIÓW ENERGOPOMIAR Sp. z o.o. Wydanie nr 2 Imię i nazwisko Podpis Data Weryfikował Damian Adrjan 27.04.2016 Zatwierdził Katarzyna

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 20/10

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 20/10 PL 219060 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 219060 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 390244 (22) Data zgłoszenia: 21.01.2010 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

WNIOSEK REKRUTACYJNY NA ZAJĘCIA KÓŁKO OLIMPIJSKIE Z CHEMII - poziom PG

WNIOSEK REKRUTACYJNY NA ZAJĘCIA KÓŁKO OLIMPIJSKIE Z CHEMII - poziom PG WNIOSEK REKRUTACYJNY NA ZAJĘCIA KÓŁKO OLIMPIJSKIE Z CHEMII - poziom PG Imię i nazwisko: Klasa i szkoła*: Adres e-mail: Nr telefonu: Czy uczeń jest już uczestnikiem projektu? (odp. otoczyć kółkiem) Ocena

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE

PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE PODSTAWOWE POJĘCIA I PRAWA CHEMICZNE Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Jaka jest średnia masa atomowa miedzi stanowiącej mieszaninę izotopów,

Bardziej szczegółowo

uczeń opanował wszystkie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe

uczeń opanował wszystkie wymagania podstawowe i ponadpodstawowe 1 Agnieszka Wróbel nauczyciel biologii i chemii Plan pracy dydaktycznej na chemii w klasach pierwszych w roku szkolnym 2015/2016 Poziom wymagań Ocena Opis wymagań podstawowe niedostateczna uczeń nie opanował

Bardziej szczegółowo

PROCESY BIOGEOCHEMICZNE NA LĄDACH

PROCESY BIOGEOCHEMICZNE NA LĄDACH PROCESY BIOGEOCHEMICZNE NA LĄDACH Ekosystemy lądowe Ekosystemy wodne Ekosystemy lądowe Ekosystemy wilgotne Ekosystemy wodne Ekosystemy lądowe Ekosystemy wilgotne Ekosystemy wodne skała macierzysta Wietrzenie

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 14/12

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 14/12 PL 218561 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 218561 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 393413 (51) Int.Cl. G01N 27/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Bogusława Kozub; nauczyciel chemii w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Płazie

Bogusława Kozub; nauczyciel chemii w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Płazie Bogusława Kozub; nauczyciel chemii w Publicznym Gimnazjum nr 5 w Płazie Temat: Surowce i tworzywa pochodzenia mineralnego. Temat realizowany metodą projektu. Celem projektu jest zapoznanie się uczniów

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 2: Stężenia

Ćwiczenia nr 2: Stężenia Ćwiczenia nr 2: Stężenia wersja z 5 listopada 2007 1. Ile gramów fosforanu(v) sodu należy zużyć w celu otrzymania 2,6kg 6,5% roztworu tego związku? 2. Ile należy odważyć KOH i ile zużyć wody do sporządzenia

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 933

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 933 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 933 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14 Data wydania: 16 stycznia 2019 r. Nazwa i adres: ZAKŁADY

Bardziej szczegółowo

Analiza i monitoring środowiska

Analiza i monitoring środowiska Analiza i monitoring środowiska CHC 017003L (opracował W. Zierkiewicz) Ćwiczenie 1: Analiza statystyczna wyników pomiarów. 1. WSTĘP Otrzymany w wyniku przeprowadzonej analizy ilościowej wynik pomiaru zawartości

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo