BOHATEROWIE EPOPEI ADAMA MICKIEWICZA PT. PAN TADEUSZ

Transkrypt

1 BOHATEROWIE EPOPEI ADAMA MICKIEWICZA PT. PAN TADEUSZ

2 TADEUSZ SOPLICA Tadeusz Soplica to jeden z głównych bohaterów epopei narodowej Adama Mickiewicza pt. "Pan Tadeusz". Urodził się prawdopodobnie w 1794r., w czasie insurekcji kościuszkowskiej. Jak można przypuszczać, imię to otrzymał na cześć przywódcy powstania - Tadeusza Kościuszki. W chwili przyjazdu do Soplicowa w 1811r. ma ok. 17 lat. Jego rodzicami byli Jacek Soplica oraz pewna kobieta, którą ten poślubił z rozpaczy po tym, jak przyjaciel Jacka - Stolnik Horeszko - odmówił mu ślubu z jego córką - Ewą Horeszkówną. Tadeusz był wychowywany przez brata Jacka - Sędziego Soplicę. O wyglądzie zewnętrznym Tadeusza, możemy powiedzieć, że jest wysoki, szczupły i przystojny. Nie miał smykałki do nauki, zamiast tego wolał jazdę konną i uczestnictwo w polowaniach. Z cech charakteru naszego bohatera wyróżniały się: rozsądek, uprzejmość i szacunek dla starszych osób. Był to typ romantyka. Pragnął przeżyć miłość i od razu zakochał się w pannie, którą spotkał we dworze w jednej z komnat. Młody Tadeusz był patriotą, który nade wszystko cenił to, co polskie: polską przyrodę, zwyczaje, tradycje itp. Nie zapomnijmy także, że podczas swoich zaręczyn z Zosią, Tadeusz zwrócił wolność chłopom, którzy pracowali na jego ziemiach.

3

4 ZOSIA Jedną z kobiecych postaci pojawiających się w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza jest Zosia. Po śmierci matki, Ewy Horeszkówny, opiekę nad nią powierzono Telimenie, która bardzo dbała o jej wychowanie. W chwili rozpoczęcia akcji utworu Zosia miała czternaście lat. Jasne, błyszczące oczy, złote włosy i rumiane policzki dodawały jej niezwykłego uroku. Była delikatną, szczupłą dziewczynką, która poruszała się z niebywałą lekkością i zwinnością. Swoją typowo słowiańską urodą potrafiła oczarować mężczyzn zafascynowała Tadeusza. Wygląd Zosi niewątpliwie odpowiada jej temperamentowi. Charakteryzowały ją przede wszystkim dobroć, serdeczność i odwaga, o czym świadczy fakt, że podczas kłótni zasłoniła Gerwazego przed atakiem gości Soplicy. Ponadto była skromna, niekiedy wstydliwa. Uczucie, którym darzyła Tadeusza było niezmiernie gorące, szczere i dojrzałe. Z jej zamiłowania do przyrody a także sposobu spędzania wolnego czasu wyłoniły się kolejne charakterystyczne cechy, a mianowicie szczerość, naturalność oraz prostota. Mickiewiczowska Zosia lubiła bowiem wiejskie życie, pełne zabaw, radości a także i pracy. Mickiewiczowską Zosię nie sposób ocenić jednoznacznie. Choć wydawała się niedojrzała, to z biegiem czasu w jej wnętrzu tkwiła już nie tylko Zosia, lecz Zofia dojrzała, pewna siebie kobieta, gotowa na związek małżeński z ukochanym Tadeuszem.

5

6 JACEK SOPLICA Główną postacią "Pana Tadeusza jest ojciec tytułowego bohatera - Jacek Soplica. Człowiek, który w walce o wolność ojczyzny poświęcił całe swoje życie. Był on bratem Sędziego Soplicy. W trakcie czytania lektury, poznajemy go jako ks. Robaka, lecz jego blizny i zachowanie wskazywały na to, że nie zawsze był mnichem i w przeszłości mógł służyć w szeregach wojskowych. Ze względu na to, że zmienia on całkowicie swoje życie, zaliczamy go do postaci dynamicznych. Jacek Soplica pochodził z jednej z liczniejszych litewskich rodzin, był przedstawicielem raczej ubogiej szlachty. W młodości był ulubieńcem okolicznej szlachty. Był znany również jako "wąsal", ze względu na swoje długie, ogromne, sumiaste wąsy od ucha do ucha. Z uwagi na swój bojowy charakter, został przywódcą drobnej szlachty litewskiej i zaskarbił sobie jej zaufanie. Jacek nie siedział samotnie, a poparcia swej idei niepodległościowej szukał wśród mas szlachty zaściankowej i chłopstwa, pobudzając w nich patriotyzm. Jacek Soplica był z natury bardzo żywiołowy, charakteryzowały go impulsywność, porywczość i brak opanowania. Był człowiekiem kłótliwym, gwałtownym nieokiełzanym i samowolnym. Był powszechnie znany jako awanturnik, warchoł, paliwoda, zabijaka i zawadiaka. Cechowała go również śmiałość, którą przejawiał w licznych potyczkach, porachunkach i pojedynkach ze szlachtą. Był świetnym strzelcem i szermierzem, najlepszym na Litwie. Dzięki tym wszystkim cechom bała się go cała szlachta. Mimo wszystko był szczery, otwarty oraz prostolinijny. Ufny, ale jednocześnie mało podejrzliwy i bardzo naiwny.

7

8 SĘDZIA SOPLICA Nie znamy jego imienia. W młodości zaręczony z córką Wojskiego, która umiera przed ich ślubem. Sędzia do końca pozostaje wiernym swej młodzieńczej miłości i sam siebie nazywa wdowcem. Nigdy wcześniej nie poznał osobiście starszego brata, Jacka. Najpierw przebywał w szkole jezuickiej, a potem przez dziesięć lat służył na dworze ojca Podkomorzego, Wojewody. Prawdopodobnie dzięki niemu objął swój urząd. Po ucieczce Jacka za granicę, obejmuje Soplicowo i sprawuje opiekę nad jedynym synem brata. Po Targowicy otrzymuje również część ziem, należących niegdyś do Horeszków. Jest dobrym gospodarzem, który szanuje i poważa swoich włościan. Dla niego dzień pracy kończy się razem z zachodem słońca. W Soplicowie dba o przestrzeganie starych szlacheckich obyczajów, można go nazwać strażnikiem dawnej tradycji. Z utęsknieniem wypatruje wojsk polskich i wolności dla Litwy. Daje się ponieść emocjom i, wsłuchany w słowa Robaka, widzi siebie na czele powstania.

9

10 TELIMENA Jedną z głównych bohaterek epopei Adama Mickiewicza pt.: "Pan Tadeusz" była Telimena. Przez wiele lat mieszkała w Petersburgu, gdzie obracała się w wyższych sferach. Sprawiała więc wrażenie osoby wykształconej i obytej w towarzystwie. Od jakiegoś czasu mieszkała w Soplicowie, opiekując się jednocześnie Zosią. Pochodziła z rodu Horeszków. Telimena była kobietą dojrzałą, ale mimo to wciąż piękną. Jak pisze poeta: "Kibić miała wysmukłą, kształtną, pierś powabną (...)". Jej czarne włosy pozwijane były w pukle, poprzeplatane wstążkami. Miała czarne oczy, jasną cerę i piękne, czerwone usta. Była to kobieta efektowna, ubierała się modnie, można nawet powiedzieć, że zbyt elegancko, jak na wiejskie otoczenie Soplicowa: Telimena potrafiła się poruszać z wielką gracją. Była świadoma swojego wieku i umiejętnie tuszowała oznaki starości. Bohaterka utworu była kobietą pewną siebie. Wiedziała doskonale czego chce, a dzięki swojemu sprytowi i przebiegłości z łatwością potrafiła osiągnąć cel. Flirtuje z kilkoma bohaterami naraz. Za wszelką cenę chciała wyjść za mąż, by nie zostać sama na starość. Ostatecznie wyszła za Rejenta. Telimena kochała Zosię i pragnęła dla niej jak najlepiej, również dlatego jej romans z Tadeuszem zakończył się. Telimena to postać interesująca, ale i intrygująca. Charakteryzuje ją kobieca kokieteria, która jest u niej bardzo wyraźna. Nie można do końca przewidzieć jej poczynań. Uwodzi Tadeusza, nie jest jej obojętny Hrabia, W końcu wychodzi za Rejenta.

11

12 HRABIA HORESZKO Hrabia jest krewnym Horeszków i posiada prawa do zamku. W cały sporze o posiadłość wykazuje postawę neutralną, czego nie akceptuje Gerwazy - klucznik i oddany sługa nieżyjącego Stolnika. Hrabia jest młodzieńcem w wieku zbliżonym do Tadeusza, postrzeganym przez szlachtę litewską jako dziwak. Wynika to z jego irracjonalnego postrzegania świata. Nie interesuje się tym jak odbiera go społeczeństwo, gdyż jest artystą. Jego "życiem" jest malarstwo. To właśnie z jego powodu jeździ do obcych landów, szukając natchnienia. Młody Horeszko nie utożsamia się ze swoją ojczyzną - Polską. Fascynuje go cudzoziemszczyzna i trendy aktualne w innych państwach (szczególnie we Włoszech). Jest typowym przykładem kosmopolity. Możliwe, że będąc sierotą wychowywaną za granicą jego podejście do tradycji uległo zmianie. Hrabia jest typowym romantykiem. Żyje marzeniami i wyidealizowanym światem uczuć. Z duchem romantyzmu traktuje kobietę jako świętość. Wierzy w przeznaczenie i wieczną miłość. Na zdradę reaguje jak typowy romantyk. Uważam, że hrabia Horeszko jest barwną postacią w "Panu Tadeuszu" i nadaje całej epopei zabarwienie romantyczne.

13

14 WOJSKI HRECZECHA Wojski Hreczecha, jeden z bohaterów epopei romantycznej Adama Mickiewicza,,Pan Tadeusz jest dalekim krewnym i przyjacielem Sędziego. W utworze pełni rolę marszałka dworu, pomaga także w gospodarstwie. Mickiewicz przedstawił go jako niezrównanego gawędziarza, zarządcę kuchni oraz mistrza ceremonii. Nie są to jedyne talenty, jakimi dysponuje nasz bohater. Jest on bowiem urodzonym myśliwym. Bycie autorytetem w dziedzinie myśliwstwa to dla niego mało. Wojski jest także mistrzem w rzucaniu nożem na odległość, o czym nie waha się wspominać przy każdej nadarzającej się okazji. Próbuje także pogodzić zwaśnione rody, zdaje sobie przecież sprawę, że do niczego to nie prowadzi. Jest także świetnym zarządcą kuchni, co udowodnił organizując ucztę zaręczynową Zosi i Tadeusza. Wojski może pochwalić się także czynem patriotycznym. Swego czasu wespół z woźnym Sędziego.

15

16 REJENT BOLESTA Sługa carski, pełniący obowiązki doradcy sędziego i komisarza nadzorującego policję. Należy do niego pies Kusy. Przyjaciel Sędziego i Maćka Dobrzyńskiego. Jest urzędnikiem przy sądzie ziemskim w Nowogródku. Myśliwy z zamiłowania. Z uporem spiera się z Asesorem o to, czyj chart jest lepszy. Zaręcza się z Telimeną, która w intercyzie ślubnej zmusza go do zrzucenia kontusza szlacheckiego na rzecz francuskiego fraka. Nie wiadomo jednak, kiedy zaczął zabiegać o jej rękę. Gubi pierścień zaręczynowy, a kiedy wchodzi do sali zamkowej, najwyraźniej czuje się skrępowany swoim nowym wizerunkiem. Na jego widok Maciek Dobrzyński mówi głośno głupiec.

17

18 ASESOR Jest zapalonym myśliwym, posiada charta Sokoła, którego uważa za najszybszego i najzwinniejszego, dlatego rywalizuje o rację z Rejentem i jego chartem Kusym. Urzędnik, sprawujący nadzór nad policją ziemską powiatu, prawdopodobnie z racji tego jest gościem Sędziego. W czasach swojej dawnej świetności, związany z dworem Sanguszków. Posiadał złotą obrożę, dar od księcia, którą zamierzał zostawić jako dziedzictwo dzieciom (a która ostatecznie zostaje fantem w sporze i przechodzi w ręce Rejenta). Właściciel psa Sokoła, o którego wyższość wykłóca się z Rejentem. Wyraźnie zainteresowany Telimeną, często okazuje zazdrość o kobietę. Podczas najazdu na Soplicowo chce aresztować Hrabiego, lecz zostaje przez niego ogłuszony. W finale Asesor pojawia się u boku swojej narzeczonej, Tekli.

19

20 STOLNIK HORESZKO Był magnatem, właścicielem licznych wsi, dóbr ziemskich i chłopów. W jego zamku odbywały się różne uczty, polowania, sejmy powiatowe i bale. W czasie tych uczt grała orkiestra, a po zamku chodziła liczna służba. Stolnik wyprawiając w zamku liczne zabawy, polowania próbował przypodobać się drobniejszej szlachcie ponieważ wiele zależało od jej głosów na sejmikach. Szlachta zaś szukała pomocy i rady u stolnika, bo był on najwyższą osobą w powiecie. Ten pozornie łaskawy i życzliwy człowiek był wyniosły, twardy, przywykły do rozkazywania i nie ulegał emocjom. W stosunku do rodziny był tyranem wolał unieszczęśliwić córkę niż wydać ją za Soplicę, którego kochała. Stolnik twierdził, że nie był odpowiednim kandydatem ze względu na stan majątkowy i pochodzenie. Horeszko był patriotą i człowiekiem o szerokich horyzontach, popierał konstytucje 3 maja.

21 EWA HORESZKÓWNA Piękna córka Stolnika, zakochana w Jacku Soplicy. W poemacie występuje głównie we wspomnieniach Gerwazego i księdza Robaka/Jacka Soplicy. Późniejsza żona kasztelana witebskiego, matka Zosi. Została zesłana na Syberię wraz ze swoim mężem i tam zmarła. Zosią po śmierci matki opiekowała się Telimena.

22

23 GERWAZY RĘBAJŁO Gerwazy Rębajło to szlachcic. Jest służącym w zamku stolnika Horeszki. Sprawuje tam urząd klucznika odpowiedzialnego za otwieranie i zamykanie wszystkich drzwi w zamku. Jest starszym, ale energicznym człowiekiem. Gerwazy jest wysokim i dobrze zbudowanym mężczyzną. Ma czerstwą i pomarszczoną twarz o zdrowym wyglądzie. Charakteryzuje go łysina na głowie z licznymi i widocznymi bliznami mówiącymi o jego waleczności. Gerwazy, mimo iż nie otwiera już drzwi w zamku, za pasem trzyma pęk kluczy. Zawsze nosi przy sobie wielką szablę (rapier), którą nazwał Scyzorykiem. Gerwazy Rębajło to człowiek posępny i ponury. Jest wiernym i lojalnym sługa swego pana Horeszki. To zabijaka biorący udział w wielu walkach. Potrafi świetnie władać bronią. Jest mówcą o dużej sile przekonywania. Człowiek odważny i nieustępliwy. Gdy Jacek Soplica zbił jego pana, Gerwazy stał się zaprzysięgłym wrogiem rodu Sopliców. Jednak po spowiedzi i śmierci Jacka Soplicy zmienia przekonanie.

24

25 JANKIEL Stary Żyd, dzierżawca dwóch karczm: Horeszków oraz Sopliców. W młodości przez kilkanaście lat żył z talentu śpiewania i grania na cymbałach. Swoim muzykowaniem na Litwie zyskał nie tylko majątek, ale również sławę i miłość u ludzi. Po latach sławy, syty zysków i chwały Jankiel osiadł we wsi Soplicowo wraz z rodziną. Jako karczmarz żydowskiego pochodzenia był bardzo uczciwy. Nie oszukiwał swoich klientów, a wręcz przeciwnie, był dla nich zawsze życzliwy. Choć nie cierpiał pijaństwa to dbał o dobre samopoczucie swoich gości i sprowadzał dla nich muzykantów. Z natury był człowiekiem poczciwym, a więc życzliwym wobec ludzi. Dlatego też zabawiał gości rozmową, muzyką wiejskich muzykantów oraz dobrym winem czy też potrawą. Choć od wielu lat dzierżawił karczmę nikt ze szlachty nie skarżył się na Jankiela. Wręcz przeciwnie goście chętnie w każdą niedziele uczestniczyli w zabawach, czy też chrzcinach, a nawet weselach. Stary żyd ciesząc się szacunkiem wśród ludzi często też łagodził ich spory. Ze szlachtą żył w zgodzie i niejednokrotnie służył jej swoją radą, nie tylko księdzu Robakowi, lecz również Hrabiemu i Soplicom.

26

27 MACIEJ DOBRZYŃSKI Maciej Dobrzyński jest jednym z bohaterów epopei Adama Mickiewicza pt.:,,pan Tadeusz. Ponieważ cechował się spokojem i powagą, był szlachetny, odważny, waleczny, honorowy i mądry, stał na czele szlachty zaściankowej. Nieobcy był mu szacunek i poważanie zubożałej szlachty. Sylwetka Macieja Dobrzyńskiego może posłużyć jako wzór męstwa i patriotyzmu. Bohater uczestniczył bowiem w konfederacji barskiej i powstaniu kościuszkowskim, podczas którego wsławił się bohaterskimi i wymagającymi wielkiej odwagi czynami. Dobrzyński był osobą bardzo honorową, ale także impulsywną i zawziętą. Na przykład nienawidził zaborców z całego serca, co więcej, nienawidził ich tak bardzo, że kiedy Polska została podzielona przez rozbiory, starał się nie wychodzić z domu tylko dlatego, aby nie spotkać na drodze swej jakiegoś Moskala, bo wtedy na pewno wyrządziłby mu krzywdę. Jako przywódca szlachty zaściankowej, bardzo dumnej ze swego herbu, miał poczucie jej równości wobec całego stanu szlacheckiego. Bohater bardzo idealizował przeszłość szlachecką, był przywiązany do tradycji, obyczajów, narodowego stroju. Był zdecydowanym przeciwnikiem francuszczyzny.

28

29 DZIĘKUJĘ ZA OBEJRZENIE PREZENTACJI