Miejsce sektora leśnodrzewnego

Transkrypt

1 Miejsce sektora leśnodrzewnego w rozwoju regionalnym Andrzej Schleser Wydział Rozwoju i Innowacji Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku Starogard Gdański, r.

2 Filary zielonej gospodarki Zrównoważona gospodarka leśna Rozwój społeczny Rozwój gospodarczy Ochrona środowiska 2

3 Główne zasady zielonej gospodarki Długotrwałe i zrównoważone gospodarowanie odnawialnymi zasobami naturalnymi Źródło: Środowisko o rozwój Polski. Deklaracja ekorozwoju, 1990, Mat.konf.:Nowe rozwiązania instytucjonalne w ochronie środowiska 3

4 Główne zasady zielonej gospodarki Efektywna eksploatacja nieodnawialnych źródeł energii Utrzymanie stabilności procesów ekologicznych i ekosystemów Źródło: Środowisko o rozwój Polski. Deklaracja ekorozwoju, 1990, Mat.konf.:Nowe rozwiązania instytucjonalne w ochronie środowiska 4

5 Główne zasady zielonej gospodarki Ochrona bioróżnorodności biologicznej Ogólna ochrona przyrody Źródło: Środowisko o rozwój Polski. Deklaracja ekorozwoju, 1990, Mat.konf.:Nowe rozwiązania instytucjonalne w ochronie środowiska 5

6 Główne zasady zielonej gospodarki Zachowanie i polepszenie stanu zdrowia, bezpieczeństwa pracy i dobrobytu Źródło: Środowisko o rozwój Polski. Deklaracja ekorozwoju, 1990, Mat.konf.:Nowe rozwiązania instytucjonalne w ochronie środowiska 6

7 DREWNO NATURALNE BOGACTWO POMORZA 7

8 8 Lasy w woj. pomorskim Województwo Powierzchnia lasów (tys.ha) % lesistości Lubuskie 687,7 49,2 Podkarpackie 675,6 37,9 Pomorskie 665,2 36,3 Zachodniopomorskie 810,1 35,4 Śląskie ,9 Warmińsko-mazurskie 748,4 31 Podlaskie 619,1 30,7 Dolnośląskie 591,9 29,7 Polska ,4 Małopolskie 434,9 28,6 Świetokrzyskie 329,5 28,1 Oplolskie ,6 Wielkopolskie 766,6 25,7 Kujawsko-pomorskie 421,1 23,4 Lubelskie 579,4 23,1 Mazowieckie 817,4 23 Łódzkie 387,5 21,3 Źródło : Rocznik statystyczny Leśnictwo 2014, GUS

9 Zasoby drewna Województwo Zapas drewna Pozyskanie drewna % zapasu Zachodniopomorskie % Podkarpackie % Warmińsko-mazurskie % Mazowieckie % Wielkopolskie % Lubuskie % Pomorskie % Podlaskie % Dolnośląskie % Lubelskie % Małopolskie % Kujawsko-pomorskie % Śląskie % Łódzkie % Świetokrzyskie % Opolskie % POLSKA % Źródło : Rocznik statystyczny Leśnictwo 2014, GUS 9

10 Powierzchnia Lasów Państwowych w ha Pozyskanie drewna w % przyrostu bieżącego Bieżący przyrost drewna rocznie m3/ha 9,14 7,27 7,26 7,67 7,53 4,68 3,47 3,

11 Drewno w województwie pomorskim Czy jest odpowiednio wykorzystany potencjał sektora leśno-drzewnego województwa? Jak wykorzystane są naturalne zasoby? Jakie są szanse rozwoju dla przemysłu przerobu drewna? Czy mamy regionalny produkt z drewna? 12

12 Zastosowanie drewna 85 r.pne r

13 Zużycie wyrobów przemysłu drzewnego i papierniczego w woj.pomorskim Wyrób Udział w zużyciu w % Miejsce w kraju Tarcica 6,10% 6 Płyty pilśniowe 1,60% 10 Płyty wiórowe 1,20% 12 Papier i tektura 1,50% 14 Źródło : Rocznik statystyczny Leśnictwo 2014, GUS 14

14 Diagnoza Zanik tradycji produkcji wyrobów z litego drewna Eksport surowca z regionu Brak ośrodka promującego drewno Szukanie nowych rozwiązań dla drewna Budownictwo drewniane Nowoczesne meble Stolarka budowlana Nowe produkty z drewna 15

15 16

16 Pomorski produkt drewniany 17

17 Fot. R.Kujawiak, SYTUACJA SEKTORA USŁUG LEŚNYCH 18

18 Forestry contractors the link in the forest wood chain Role of forestry contractors in the hardwood value chains in the South Baltic Region 19

19 Ministerstwo Gospodarki Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Ministerstwo Środowiska Działalność gospodarcza Obszary wiejskie Środowisko naturalne 20

20 90000 Struktura zatrudnienia w Lasach Państwowych źródło J.Kocel Firmy lesne w Polsce, Robotnicy Stanowiska nierobotnicze 21

21 Firmy leśne w Polsce Ok. 8 tys. podmiotów w Polsce wg GUS 3,5 tys. podpisanych umów z nadleśnictwami Przec. 8 firm na nadleśnictwo Zatrudnienie ok. 40 tys. Firmy leśne w RDLP Gdańsk 49 firm Zatrudnienie 1,1 tys. 4 firmy na nadleśnictwo 22

22 Obecne trendy spadek liczby ludności coraz mniejsza liczba urodzeń starzenie się społeczeństwa emigracje zarobkowe zmiany stylu życia rozwój nowych branż gospodarczych nowe podejście do pracy i spędzania czasu wolnego większe oczekiwania podniesienia komfortu życia 23

23 Spadek liczby ludności w Polsce Źródło: Prognoza ludności na lata , Główny Urząd Statystyczny 24

24 Spadek liczby ludności w Polsce Źródło: Prognoza ludności na lata , Główny Urząd Statystyczny 25

25 Zdiagnozowane problemy sektora usług leśnych Starzenie się kadry w przedsiębiorstwach Brak szkół dla robotników leśnych Zanikanie umiejętności Niedostateczna obecność sektora w orbicie działań instytucji wspierających przedsiębiorczość Niska atrakcyjność zawodu -bardzo trudne warunki pracy Zmiany społeczne Brak instrumentów dedykowanych przedsiębiorczości leśnej Brak nowych pracowników Zmniejszanie się dostępu do usług leśnych na wysokim poziomie 26

26 Procentowy udział pracowników na stanowiskach robotniczych wg stażu pracy w zakładach usług leśnych RDLP Gdańsk Źródło: Materiały projektu Hardwoods Are Good, 2011 do 4 lat 5-10 pow % 32% 49% 27

27 Fot. R.Kujawiak NISKA RANGA SEKTORA USŁUG LEŚNYCH 28

28 29 NISKA RANGA ZAWODU

29 Przeciętne wynagrodzenie w woj. pomorskim w sektorze przedsiębiorstw zł w leśnictwie w sektorze prywatnym zł Płaca minimalna brutto zł Źródło : Rocznik statystyczny Leśnictwo 2014, GUS 30

30 W zakładach usług leśnych pracuje dziś prawie 2 x więcej osób niż w Lasach Państwowych. Oznacza to, że głównym pracodawcą w sektorze leśnym w naszym kraju są właśnie prywatne przedsiębiorstwa Jednocześnie, tylko minimalny odsetek absolwentów kierunków leśnych pierwszą pracę znajduje w tych przedsiębiorstwach. 31 Źródło, Leśnictwo 2013, Główny Urząd Statystyczny

31 Absolwenci szkół podejmujący pracę po raz pierwszy zatrudnieni w leśnictwie Źródło:Leśnictwo 2013, Raport GUS Sektor publiczny Sektor prywatny Szkoły wyższe Szkoły średnie Szkoły zasadnicze Źródło : Rocznik statystyczny Leśnictwo 2013, GUS 32

32 Fot. Materiały archiwalne SIOMOL SZKOLNICTWO ZAWODOWE 33

33 Kursy korespondencyjne Źródło: Allegro.pl 34

34 35

35 36 Źródło: Materiały seminaryjne projektu Rzetelne Przedsiębiorstwo Leśne,2013, Piotr Marciniak, TL Tuchola

36 Potrzeby szkoleniowe przedsiębiorców Materiały Projektu Hardwoods Are Good, 2011 r. Zarządzanie Kursy językowe Technologie informatyczne Marketing Nie Tak Specjalistyczne szkolenia dla operatorów Procedury dotyczące ubiegania się o fundusze UE 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 37

37 Przy obecnych trendach wielu pracowników stanie się niezależnymi przedsiębiorcami, którzy będą musieli posiadać kompetencje w zakresie: ogólnego zarządzania rozliczania działalności, księgowości; zarządzania personelem i przywództwa prawa pracy; bezpieczeństwa i higieny pracy; technologii, zarządzania procesowego, planowania i organizacji pracy zarządzania ekosystemem leśnym, w tym wymogami dotyczącymi certyfikatów leśnych (E. Kastenholz,ENFE, 2012) Fot. R.Kujawiak 38

38 Fot. A.Schleser INSTRUMENTY WSPARCIA 39

39 Znajomość instytucji wspierających przedsiębiorczość Źródło: Materiały projektu Hardoods Are Good, Gdańsk 2011 nie znam znam/słyszałem korzystałem z pomocy lub doradztwa wojewódzkie urzędy pracy 0% 20% 80% parki technologiczne 0% 20% 80% inkubatory przedsiębiorczości 0% 27% 73% izby gospodarcze 0% 27% 73% specjalne ośrodki szkoleniowo-doradcze 13% 40% 47% Agencja Rozwoju Pomorza S.A. 20% 27% 53% powiatowe urzędy pracy 13% 40% 47% 40

40 Główne utrudnienia w prowadzeniu działaności gospodarczej wymienine przez przedsiębiorców źródło: materiały projektu Hardwoods Are Good Konkurencja ze strony podmiotów zagranicznych Utrudniony dostęp do kredytów bankowych Niestabilnośc i zmiennośc przepisów prawnych Ograniczony dostęp do prac Konkurencja na rynku usług leśnych Niekorzystne przepisy prawne Niskie stawki za usługi Wysokie obciążnenia podatkowe Brak umów wieloletnich 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 41

41

42

43 FotK.Bartkowiak ROLA PGL LP W KREOWANIU RYNKU USŁUG LEŚNYCH 44

44 120% Udział lasów publicznych w strukturze własności lasów źródło: Leśnictwo 2013, GUS 100% 100% 80% 82% 77% 60% 40% 64% 54% 52% 20% 30% 27% 26% 0% Białoruś Polska Czechy Litwa Słowacja Niemcy Finlandia Szwecja Austria 45

45 CELE STRATEGICZNE PGL LP DOTYCZĄCE SEKTORA USŁUG LEŚNYCH wypracowanie i wdrożenie standardów usług leśnych oraz zasad i procedur certyfikowania przedsiębiorców leśnych, doskonalenie kryteriów kwalifikowania dostawców do współpracy, pod kątem zapewnienia wysokiej jakości i terminowości wykonywanych usług, gromadzenie oraz dzielenia się wiedzą na temat jakości, terminowości i kosztów współpracy z przedsiębiorcami leśnymi. 46

46 OBECNE DZIAŁANIA PGL LP opracowanie standardów realizacji usług leśnych dla jednostek PGL LP; budowa bazy danych o przedsiębiorcach; budowanie systemu zarządzania jakością w PGL LP; uporządkowanie przepisów prawnych związanych z wykonywaniem prac leśnych. 47

47 Stabilny rynek usług leśnych Kompetentni pracownicy Instrumenty wsparcia Większy dopływ pracowników Określenie kompetencji i definicji pracowników leśnych Określenie programów szkoleniowych Umocowanie interesów sektora programach wspierających przedsiebiorczość Zwiększenie udziału PGL LP w strukturach wspierania przedsiębiorczości Podniesienie rangi zawodu Zwiększenie atrakcyjności pracy w firmach leśnych 48

48 ROZWÓJ SPOŁECZNY Kierunki rozwoju dla obszarów wiejskich 49

49 Społeczeństwo Rozwój turystyki opartej o walory przyrodnicze 50

50 Birdwatching -fakty Uprawiany głownie przez ludzi w wieku lata Najliczniej uprawiany przez mieszkańców miast poniżej 50 tys. Niezbędna infrastruktura Czatownie, ścieżki spacerowe, ścieżki w koronach drzew, wieże pomosty widokowe Produkt turystyczny dynamicznie się rozwijający Źródło: Źródło: Źródło: Birdwatching jako nowa forma tyrystyki na obszarach leśnych i przyrodniczo cennych w Polsce, E.Janeczko, D.Anderwald,

51 Runo leśne Województwo Skup owoców leśnych /t/ Lubelskie Pomorskie Zachodniopomorskie Mazowieckie Wielkopolskie 914 Warmińsko-mazurskie 548 Podlaskie 503 Kujawsko-pomorskie 403 Podkarpackie 359 Świetokrzyskie 225 Małopolskie 121 Łódzkie 102 Dolnośląskie 29 Lubuskie 29 Opolskie 1 Śląskie - Polska

52 Runo leśne Województwo Skup grzybów /t/ Wielkopolskie Pomorskie 590 Lubuskie 482 Zachodniopomorskie 239 Mazowieckie 230 Podlaskie 166 Łódzkie 137 Lubelskie 134 Dolnośląskie 85 Warmińsko-mazurskie 75 Kujawsko-pomorskie 66 Śląskie 20 Małopolskie 11 Świetokrzyskie 10 Podkarpackie 1 Opolskie - Polska

53 Edukacja 54

54 Przedszkola leśne Dzieci przebywają 7 godz. na świeżym powietrzu Przedszkola są czynne od 7-13 w każdych warunkach pogodowych przy temp. do -10 C Do zabawy służą materiały naturalne :piasek, glina, patyki, owady i kamyki Korzyści : Dzieci są bardziej odporne na infekcje Wykazują się większą samodzielnością i kreatywnością w porównaniu do dzieci chowanych w warunkach cieplarnianych Przekształcenie stylu życia całej rodziny Las jest jednym wielkim placem zabaw, a przyroda jest mądrą nauczycielką cierpliwą, życzliwą, ale też nieubłaganą sharingnature.com 55

55 Fot. R.Kujawiak PODSUMOWANIE 56

56 57 W WOJEWÓDZTWIE POMORSKIM DRZEMIE OGROMNY, NIEWYKORZYSTANY POTENCJAŁ ROZWOJU W OPARCIU O JEGO ZASOBY LEŚNE ORAZ JEGO MIESZKAŃCÓW

57 Kontakt: Andrzej Schleser Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Gdańsku Wydział Rozwoju i Innowacji Fot. A.Schleser andrzej.schleser@gdansk.lasy.gov.pl