Do obliczeń można wykorzystywać rozmaite algorytmy wykorzystujące najprostszych należą przedstawione niżej:

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Do obliczeń można wykorzystywać rozmaite algorytmy wykorzystujące najprostszych należą przedstawione niżej:"

Marian Ostrowski
6 lat temu
Przeglądów:

1 II Obliczenie krzywych parametrów geologiczno złożowych Najprostsza forma interpretacji geologiczno złożowej krzywych geofizyki wiertniczej obejmuje interpretacje krzywych zailenia (VCL) i porowatości efektywnej (PHI) II a. Obliczenie krzywych zailenia Krzywe zailenia można obliczać z zastosowaniem specjalistycznego oprogramowania, np. programu PetroWorks Pro v.2003, a dokładniej jego modułu Shale Volume. Do obliczeń można wykorzystywać rozmaite algorytmy wykorzystujące Do najprostszych należą przedstawione niżej: Do obliczenia zailenia wykorzystano krzywe promieniotwórczości gamma (GR), stosując formułę: V shgr = GR GR log sh GR GR clean clean gdzie: V sh - przyjęta do obliczeń wartość PG odpowiadająca czystym iłom V clean - przyjęta do obliczeń wartość PG odpowiadająca czystym piaskowcom V log odczytane z krzywej wskazania PG V sh GR - obliczone zailenie (tymczasowe) Analizując wycinki profili obejmujące baden środkowy i górny do obliczeń przyjęto następujące wartości brzegowe V clean = 20 API, V sh = 90 API. Przyjęte wartości są zgodne z zakresami zmienności wskazań PG podawanymi dla piaskowców i iłów w literaturze (np. Pirson 1963). Obliczone, tymczasowe wartości V sh GR wykorzystano w toku dalszych prac do obliczenia krzywych zailenia z zastosowaniem 2 algorytmów. Pierwszą z krzywych policzono najprostszą ale równocześnie najczęściej używaną metodą liniową (Linear Response to Shale), w której: V = V sh GR LINEAR sh GR gdzie:

2 V sh GR - obliczone zailenie (tymczasowe), V sh Linear GR - zailenie policzone metodą liniową. Alternatywną krzywą objętości iłów, reprezentuje algorytm Larionowa dla utworów trzeciorzędowych: Dodatkowo stworzono, także krzywą zailenia, która stanowi średnią arytmetyczną wyliczoną na podstawie wyżej opisanych rozwiązań. W przypadku uzyskania wielu wyników można też wykorzystywać wartości uśredniane (Vshale_Amean_ShVol). Krzywa PG Krzywa zailenia obliczona metodą liniową Krzywa zailenia obliczona metodą średniej arytmetycznej Krzywa zailenia obliczona metodą Larionowa dla skał trzeciorzędowych Do obliczeń zailenia każdym z zaprezentowanych algorytmów przyjęto: PG = 20 API dla piasków PG = 90 API dla iłów Przykładowy zakres zmienność wyników obliczania objętości iłów w profilu wiercenia na podstawie krzywej PG w zależności od zastosowanego algorytmu obliczeniowego Krzywe porowatości rzeczywistej (PHI)

3 Na podstawie krzywych porowatości neuronowej oraz wyżej opisanych krzywych zailenia estymowano krzywe porowatości rzeczywistej. Zastosowano do tego celu moduł MathPack programu PetroWorks (Papiernik, Zając 2003). Do przeliczenia wykorzystano formułę (Jarzyna, Bała, Zorski 1999): Φ = Φ N V sh Φ Nsh gdzie: Φ porowatość rzeczywista, Φ N porowatość neutronowa w jednostkach standardowych, V sh - objętościowa zawartość substancji ilastej, pobrana z krzywej zailenia, Φ Nsh objętościowa zawartość wody związanej w substancji ilastej. Porowatości policzone na podstawie krzywej zailenia liczonej metodą Larionowa dla skał III-rzędowych Porowatości policzone na podstawie krzywych zailenia liczonej metodą średniej arytmetycznej Przykładowy zakres zmienność wyników obliczania porowatości na podstawie krzywych zailenia i porowatości neutronowych. (Liczby w nazwach krzywych - na przykład PORO-030L oznaczają przyjętą do obliczeń zawartość wody związanej; dopisek L- krzywe bazujące na zaileniu liczonym metodą Larionowa)

4 Wyniki obliczeń porowatości rzeczywistej uzależnione od zawartości iłów i od zawartości wody związanej w ile (może wynosić nawet do 40% (Jarzyna i in. op. cit.). Osiągnięcie rozwiązania zbliżonego do optymalnego wymagało przetestowania wielu kombinacji tych parametrów. Stworzono kilkanaście wersji krzywych porowatości rzeczywistej, wykorzystując krzywe wyliczone metodami średniej arytmetycznej i Larionowa oraz różne zawartości wody związanej od 0.25 do 0.35% W Wariancie I i III do dalszych analiz przyjęto krzywą porowatości rzeczywistej Poro032 obliczoną na podstawie uśrednionej krzywej zailenia oraz zawartości wody związanej (Φ Nsh ) wynoszącej 32%. Krzywa porowatości przyjęta w Wariancie II i IV została policzona na podstawie zaileń liczonych metodą Larionowa i 30% zawartości wody związanej (Φ Nsh ). Przedstawiony diagram ukazuje że krzywe liczone na podstawie pokazuje, że krzywe porowatości rzeczywistej liczone na podstawie zailenia szacowanego metodą Larionowa są przy tych samych zawartościach wody związanej wyższe o ok. 3-5% niż ich odpowiedniki policzone na podstawie uśrednionej krzywej zailenia. Ten sam rysunek pozwala dostrzec jak duży jest wpływ ilości wody związanej na wyniki estymację porowatości. Interpretacja litologii lub litofacji w profilu wiercenia Do litofacjalnej interpretacji profilu wiercenia na podstawie interpretacji geofizyki wiertniczej wykorzystano program Lithology wchodzący w skład pakietu (StratWorks). Program umożliwia bezpośrednie definiowanie litologii na podstawie jednej krzywej, ale pomocniczo w jego oknie mogą być wyświetlane cztery dodatkowe krzywe ułatwiające interpretację (Rys.1).W przedstawianym przypadku interpretacje oparto na krzywej (VIL) W zależności od zmienności środowiskowej analizowanych profili geologicznych możliwa jest interpretacja w pełni automatyczna (gdy cały analizowany powstał w jednorodnym genetycznie środowisku), bądź ręczna, gdzie określone typy litologii są przypisywane do wskazanego zakresu zmienności krzywej na małych, manualnie wskazanych wycinkach krzywej. Automatyczne ustawienia interpretacyjne można indywidualizować dla poszczególnych wierceń. Możliwe jest również zastosowanie tych samych ustawień interpretacyjnych dla wielu wierceń, wskazanych przez interpretatora. W przypadku projektu Sokołów stosowano jednakowe ustawienia interpretacyjne dla wszystkich wierceń.

Ta forma prezentacji litologii może być wykorzystana w trakcie interpretacji przede wszystkim w sposób jakościowy. Interpretowana krzywa: suma zapiaszczenia i porowatości 0.

5 Wyniki interpretacji są zapisywane binarnie jako słupek zmienności litologicznej w bazie danych OpenWorks (dane określane jako LITH). Plik ten można przedstawić w formie graficznej jako słupek litologiczny w programie StratWorks (Single Well Viewer, Correlation). Ta forma prezentacji litologii może być wykorzystana w trakcie interpretacji przede wszystkim w sposób jakościowy. Interpretowana krzywa: suma zapiaszczenia i porowatości 0.0 IŁY+WĘGLANY PIASKOWCE+PHI IŁY+WĘGLANY PIASKOWCE+PHI 1.0 Piaskowce Iły Facja Ilasto-piaszczysta Facja piaszczysto-ilasta PISKOROWICE-2 Powiększony wycinek profilu otworu PISKOROWICE-2 Rys.1. Okno modułu interpretacji litologii (Lithology, StratWorks). Rudki Przykład z rejonu

Podobne dokumenty

Interpretacja krzywych sondowania elektrooporowego; zagadnienie niejednoznaczności interpretacji (program IX1D Interpex) Etapy wykonania:

Interpretacja krzywych sondowania elektrooporowego; zagadnienie niejednoznaczności interpretacji (program IX1D Interpex) Etapy wykonania: 1. Opisać problem geologiczny, który naleŝy rozwiązać (rozpoznanie