Zró nicowanie przestrzenne gmin wiejskich na obszarach chronionych w województwie œwiêtokrzyskim w latach

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE MA OPOLSKIEJ WY SZEJ SZKO Y EKONOMICZNEJ W TARNOWIE Z. 1(12)/2009 UKASZ POP AWSKI* Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych w województwe œwêtokrzyskm w latach S ³ o w a k l u c z o w e: rozwój lokalny, obszary wejske, województwo œwêtokrzyske, obszary chronone S t r e s z c z e n e: Zachowane œrodowska naturalnego wymaga przyjêca odpowednej strateg dla trwa³ego rozwoju spo³eczno-gospodarczego, ne tylko na obszarach chrononych. Przedstawono badana taksonomczne dla gmn wejskch w województwe œwêtokrzyskm o przewadze terenów objêtych prawn¹ ochron¹ w zakrese ochrony przyrody. W ramach tych badañ, na podstawe dostêpnych danych z 50 badanych gmn, przeprowadzono delmnacjê tych gmn pod k¹tem rozwoju trzema najbardzej rozpowszechnonym metodam. Pozwol³o to na uzyskane nformacj, które gmny s¹ najlepej rozwnête, a które najs³abej. 1. Wprowadzene Zgodne z ustaw¹ z dna 16 kwetna 2004 r. o ochrone przyrody (Dz. U. z 2004 r., nr 95, poz. 880) w Polsce stneje szereg form ochrony przyrody, a w szczególnoœc park krajobrazowe obszary chrononego krajobrazu. W Polsce obszary chronone obejmuj¹ 33,1% powerzchn kraju, przy czym ch obszar w poszczególnych regonach jest zró ncowany. Najwêkszy udza³ odnotowuje sê w województwe œwêtokrzyskm 62%. W województwe tym wœród 72 gmn wejskch w 49 przewa aj¹ omawane obszary chronone w ca³oœc powerzchn. * Dr n. ukasz Pop³awsk jest pracownkem Katedry Ekonom na Wydzale Rolnczo- -Ekonomcznym Unwersytetu Rolnczego m. Hugona Ko³³¹taja w Krakowe, tel. (12) ; autor jest równe wyk³adowc¹ w Ma³opolskej Wy szej Szkole Ekonomcznej w Tarnowe.

2 152 ukasz Pop³awsk Park krajobrazowe wraz z parkam narodowym, rezerwatam przyrody obszaram chrononego krajobrazu tworz¹ uk³ad wzajemne uzupe³naj¹cych sê form ochrony przyrody, a zw¹zany z tym stopeñ rygoru prawnego zale y od lokalnych warunków. Na przestrzen ostatnch lat nastêpuje wzrost powerzchn tych obszarów w ca³oœc obszaru Polsk; gdy w 1980 r. wynos³ 3,5%, to w 1999 r. ju 33,1% (Ochrona Œrodowska, 2004, s ). Podstawowym celem przedstawonego dza³ana jest utrzymane naturalnych procesów przyrodnczych, stablnoœc ekosystemów, a w szczególnoœc zachowane boró norodnoœc. W œwetle obow¹zuj¹cych przepsów w naszym kraju obszary parków krajobrazowych chrononego krajobrazu s¹ najbardzej predysponowane do wprowadzana de zrównowa onego rozwoju. Wed³ug Sekerskego (2002) stotne znaczene w zachowanu równowag œrodowska przyrodnczego na obszarach wejskch posadaj¹ te kerunk zagospodarowana, które decyduj¹ o prawd³owym funkcjonowanu œrodowska przyrodnczego, a wêc bêd¹ to: kanalzacja oczyszczane œceków, gazyfkacja, sk³adowane utylzacja odpadów oraz promowane ekologcznych kerunków rozwoju gospodarczego obszarów wejskch, a zw³aszcza rolnctwa ntegrowanego, ekologcznego oraz agroturystyk. Nnejsza praca naw¹zuje do problematyk ekorozwoju obszarów chrononych poszukuje odpowedz dotycz¹cych czynnków rozwoju gmn wejskch na obszarach chrononych, dlatego celem opracowana jest przedstawene zró ncowana przestrzennego gmn wejskch na obszarach chrononych województwa œwêtokrzyskego. 2. Zakres metodyka badañ Badana maj¹ce na celu okreœlene podstaw dla kerunków rozwoju obszarów chrononych w województwe œwêtokrzyskm s¹ prowadzone przez autora od 1998 r. trwaj¹ do dna dzsejszego. Zaprezentowane wynk obejmuj¹ badana wykonane od maja 2004 do lstopada 2006 r. Zaweraj¹ one mêdzy nnym rozpoznane czynnków wp³ywaj¹cych na welofunkcyjny ekorozwój obszarów chrononych. Dane statystyczne oraz nne matera³y uzyskane z gmny stanow³y element uzupe³naj¹cy do szerszych badañ. Uwzglêdnone jednostk stanow³y 61% gmn wejskch w województwe œwêtokrzyskm 90% jednostek wejskch o przewadze w ch powerzchn obszarów chrononych. W nnejszej pracy pos³u ono sê analz¹ statystyczn¹ taksonomczn¹, któr¹ objêto wszystke 50 gmn wyró nonego województwa, wykorzystuj¹c przy tym dane pochodz¹ce przede wszystkm z urzêdów statystycznych, sêgaj¹c mêdzy nnym do Powszechnego Spsu Rolnego z 2002 r. Analzowane dane pozyskano równe z jednostek admnstracj publcznej, takch jak: Zarz¹d Województwa Œwêtokrzyskego oraz Wojewódzk Inspektorat Ochrony Œrodowska w Kelcach.

3 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Warunk sedlskowe rolnctwa opsane zosta³y na podstawe waloryzacj przestrzen produkcyjnej w uwzglêdnonych gmnach. Czêœæ danych oraz wynków badañ za 2006 r. pochodz z pracy magsterskej Justyny Kozo³ 1. Grupowane jednostek terytoralnych przeprowadzono ze wzglêdu na ch rozwój oraz dba³oœæ o ochronê œrodowska, co pownno u³atwæ w³aœcwym organom podejmowane decyzj w zakrese wsperana rozwoju spo³eczno-gospodarczego, dotycz¹ce np.: rozdza³u œrodków publcznych, dokonywana wyboru lokalzacj nwestycj tp. Delmtacj gmn dokonano metod¹ standaryzacj, wzorca Hellwga oraz z zastosowanem untaryzacj zerowanej (Grabñsk, 1992; Kuku³a, 2000; Walesak, 1996). Wszystke zmenne dobrano za pomoc¹ procedur zaproponowanych w pracy zborowej pod red. A. Zelasa (2000), w pracy A. Malny (2004), a tak e M. Kolendy (2006). W analze danych prezentacj wynków badañ pos³u ono sê programam Statstca, Statgraph oraz paketem Offce dla œrodowska Wndows oraz Mapnfo. Przestrzenne rozmeszczene rozpatrywanych gmn z uwzglêdnenem w ch powerzchn obszarów chrononych zaprezentowano na rys. 1. Rys. 1. Mapa pogl¹dowa gmny o przewadze obszarów chrononych w woj. œwêtokrzyskm 1 Justyna Kozo³, Lokalzacja a rozwój gmn wejskch na przyk³adze województwa œwêtokrzyskego, praca magsterska napsana pod kerunkem dr. n. ukasza Pop³awskego, Katedra Ekonom Unwersytetu Rolnczego m. Hugona Ko³³¹taja w Krakowe, maszynops nepublkowany.

4 154 ukasz Pop³awsk 3. Dobór zmennych zastosowane metody grupowana Do badana dla r. wybrano wstêpne 138 zmennych. Ne znalezono w Banku Danych Regonalnych wartoœc za rok 2006 dla nastêpuj¹cych zmennych: X130, X131, X132, X133, X134, które ne zosta³y zakwalfkowane do badana dla 2006 r. Wykaz wszystkch zmennych zaprezentowano w za³¹cznku. W celu wyboru zmennych dagnostycznych do badañ przeprowadzono: analzê pozomu zró ncowana zmennych (wykluczono w ten sposób zmenne charakteryzuj¹ce sê zmennoœc¹ Vs pon ej 10%), redukcjê pozosta³ych zmennych powelaj¹cych nformacje przy zastosowanu metody parametrycznej. W wynku redukcj zmennych powelaj¹cych nformacje, do dalszego etapu (normowana) zakwalfkowanych zosta³o 50 zmennych: X21, X27, X32, X36, X40, X50, X51, X55, X59, X61, X62, X63, X72, X73, X75, X81, X83, X84, X85, X86, X87, X88, X89, X92, X95, X100, X101, X103, X104, X105, X106, X107, X108, X109, X110, X114, X116, X117, X119, X120, X122, X123, X125, X129 bêd¹cych stymulantam, X25, X45, X60, X70, X94, X95 bêd¹cych destymulantam. Zadanem metod taksonomcznych jest podza³ nejednorodnej zborowoœc elementów na grupy bardzej jednorodne ze wzglêdu na wybrany zespó³ w³asnoœc zwanych cecham dagnostycznym. Tradycyjne wyró na sê w tym zakrese dwa rodzaje procedur okreœlanych manem: metod bezwzorcowych metod wzorcowych (Steczkowsk, Zelaœ, 1981). Szczegó³owy ops tych metod mo na znaleÿæ w pracach Steczkowskego (1966), Steczkowskego Zelasa (1981), Nowaka (1990), Grabñskego (1992) Walesaka (1996). W celu utworzena lnowego porz¹dkowana gmn województwa œwêtokrzyskego na obszarach chrononych zastosowano metody bezwzorcowe metodê wzorca (Grabñsk, 1992). Istotnym zagadnenem w budowe zmennej agregatowej jest podza³ zmennych na stymulanty destymulanty. Stymulant¹ nazywa sê tak¹ cechê, której wy sze wartoœc pozwalaj¹ zakwalfkowaæ dany obekt jako lepszy z punktu wdzena realzowanego badana. Destymulant¹ zaœ okreœla sê zmenn¹, której wysoke wartoœc œwadcz¹ o nskej pozycj obektu (B¹k, Sompolska-Rzechu³a, 2006). Destymulanty, za pomoc¹ prostych transformacj, mo na przekszta³cæ w stymulanty: x j max x 1, 2,..., n j 1, 2,..., p j Metody bezwzorcowe sprowadzaj¹ sê do wyznaczena zmennej syntetycznej bêd¹cej funkcj¹ znormalzowanych cech zboru wyjœcowego. Wykorzystano trzy sposoby normalzacj zmennych. Cechy przekszta³ca sê zazwyczaj wed³ug nastêpuj¹cego wzoru (Kuku³a, 2000):

5 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych x j x j k a b, 1, 2,..., n j 1, 2,..., p gdze a, b, c parametry normalzacj. Wykorzystano nastêpuj¹ce przekszta³cena: standaryzacjê (a x, k 1, b s ): j j x x j j x, tak wyznaczona zmenna ma warancjê równ¹ jeden, a œredn¹ j s j zero, untaryzacjê (a mn x j, b max x j, k 1): x mn x j j x, mara ta powoduje unormowane cech na przedza³ [,] 01 j max x mn x j j z zachowanem ró nej warancj, normalzacjê (a 0, max x, k 1): j x j x, mara ta powoduje zachowane zró ncowanej warancj proporcj mêdzy wartoœcam znormalzowanym a perwotnym. j max x j W metodach wzorcowych zak³ada sê stnene tzw. obektu modelowego wzorcowego, w stosunku do którego wyznacza sê odleg³oœc taksonomczne badanych obektów. Najczêœcej w praktyce wykorzystuje sê marê Hellwga, która opera sê na pojêcu wzorca rozwoju, którym jest obekt abstrakcyjny o wspó³rzêdnych zestandaryzowanych: z 01, z 02,..., z 0K, gdze: z max{ x }, jeœl X 0k k k jest stymulant¹, a z mn{ x }, jeœl X 0k k k jest destymulant¹. Nastêpne wyznacza sê odleg³oœc ka dego obektu badana od tak ustalonego wzorca rozwoju o postac: 1 K 2 2 d z z ( ) k k ( 1, 2,..., N). 0 k 1 Utworzona zmenna syntetyczna ne jest unormowana, dlatego do porz¹dkowana obektów czêœcej stosuje sê wzglêdny taksonomczny mernk rozwoju zdefnowany jako: d z 1 ( 1, 2,..., N), d 0

6 156 ukasz Pop³awsk gdze: 1 N N d 0 d 2s d, d d, s d d d N ( ) 1 N. 1 Tak utworzony mernk przyjmuje wartoœc z przedza³u [0,1]. Im wartoœc s¹ bl sze jednoœc, tym dany obekt jest mnej oddalony od wzorca. Syntetyczne mernk rozwoju zastêpuj¹ ops badanych obektów za pomoc¹ welu cech opsem za pomoc¹ jednej agregatowej welkoœc. Umo lwa to, poza uszeregowanem obektów, równe ch podza³ na grupy o zbl onym pozome rozwoju. Na podstawe wartoœc mernka syntetycznego mo na wyodrêbnæ cztery grupy typologczne obektów, obejmuj¹ce obekty o wartoœcach mernka z nastêpuj¹cych przedza³ów: grupa 1: g g s g grupa 2: g s g g g grupa 3: g g g s g grupa 4: g g s g Do perwszej grupy nale ¹ obekty rozwnête najbardzej pod wzglêdem analzowanego zjawska, natomast ostatna grupa zawera obekty os¹gaj¹ce najn szy pozom rozwoju. Odleg³oœæ poszczególnych gmn od wyznaczonego wzorca rozwoju wyznaczono za pomoc¹ wzoru (Kunasz, 2006): k 2 d z z 0 ( ) ( = 1, 2,..., m j = 1, 2,..., k) j 0 j j 1 Utworzona na podstawe wzoru mara syntetyczna d, ne jest ostateczne unormowana. W celu jej unormowana skonstruowano tzw. wzglêdn¹ marê syntetyczn¹ (wzglêdny mernk rozwoju (z )) o postac (Kunasz, 2006): z d d ( = 1,..., m) Przy czym odleg³oœæ wzorcow¹ d 0 wyznacza sê ze wzoru: d 0 d 2s d gdze: d przecêtna odleg³oœæ mêdzy obektam a wzorcem s d odchylene standardowe, wyznaczone ze wzorów: d 1 n n d 0 1, s d 1 n ( d d) 0 2

7 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Po dokonanu odpowednch oblczeñ (przy u ycu wy ej wymenonych wzorów) na zestandaryzowanych zmennych dagnostycznych przyjêtych do badana, otrzymano zbór wzglêdnych mernków rozwoju (tabl. 1). Pos³uguj¹c sê kryterum malej¹cej wartoœc mernka syntetycznego (tabl. 1) sporz¹dzono rankng badanych gmn (tabl. 1). Nastêpne na baze uporz¹dkowanych wartoœc przeprowadzono podza³ tych podmotów ze wzglêdu na pozom badanego zjawska na cztery grupy typologczne (bardzo dobre, dobre, s³abe bardzo s³abe). Grance przedza³ów zmennej wyznaczono w oparcu o oblczone wartoœc: œrednej arytmetycznej odchylena standardowego mernka syntetycznego. Zbór badanych obektów zosta³ podzelony na grupy obejmuj¹ce obekty o wartoœcach zmennej syntetycznej z nastêpuj¹cych przedza³ów (Kunasz, 2006): grupa I (bardzo dobre): z z s z grupa II (dobre): z sz z z grupa III (s³abe): z z z s z grupa IV (bardzo s³abe): z z s z gdze: z œredna arytmetyczna, s z odchylene standardowe, zmenna syntetyczna. z 4. Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Polska centralna wschodna charakteryzuje sê slnym zró ncowanem, ze s³abym lokalnym oœrodkam mejskm, wysok¹ monofunkcyjnoœc¹ rolncz¹, nekorzystn¹ struktur¹ wykszta³cena sln¹ mgracj¹ do mast. Ponadto stneje tam znaczne zró ncowane agrarne pog³êbaj¹ca sê staroœæ wekowa meszkañców, z bezrobocem jawnym ukrytym. Zró ncowane terenów wejskch mmo welu cech wspólnych powoduje konecznoœæ wykorzystana w³asnych predyspozycj do rozwoju, które s¹ zdetermnowane w poszczególnych gmnach przez nastêpuj¹ce czynnk: po³o ene z tego tytu³u rentê po³o ena, hstoryczne ukszta³towane struktury gospodark, rangê charakter rolnctwa, stan nfrastruktury, sytuacjê demografczn¹ pozom bezroboca, strukturê spo³eczno-zawodow¹, zasoby kapta³u stosunk w³asnoœcowe, postawy spo³eczne, a zw³aszcza stosunek do przedsêborczoœc, sprawnoœæ nstytucj na tym obszarze. Ponadto znacz¹cy wp³yw ma aktywnoœæ samorz¹dów gmnnych ludnoœc. We wszystkch gmnach zbadano wspó³czynnk zmennoœc, który przy zadanych cechach wynós³ Vs > 10%. Zmenne dla 2004 r., które ne maj¹ Vs > 10%, zosta³y wyelmnowane, to jest: X4, X5, X7, X8, X11, X15, X16, X17, X22, X48 (za³¹cznk). W za³¹cznku przedstawono wykaz wszystkch wskaÿnków oraz tych

8 158 ukasz Pop³awsk po segregacj.w wynku tych badañ dokonano delmtacj obszarów chrononych ze wzglêdu na cechy wewnêtrzne. Badana taksonomczne wykonane metodam: wzorca Helwga, standaryzacj, untaryzacj zaprezentowano w tablcach 1 2 dla lat Wynk badañ taksonomcznych dla 2004 r. Metoda 1 Metoda 2 Metoda 3 Tablca 1 Gmna Muncpalty Wed³ug wzorca Hellwga Gmna Muncpalty Gmna Muncpalty Standaryzacja Untaryzacja Strawczyn 0, Kje 1 Kje 0,44484 Perzchnca 0, Perzchnca 0, Perzchnca 0, Stkówka Nowny 0, Stkówka Nowny 0, Paw³ów 0, Radoszyce 0, Solec Zdrój 0, Mcha³ów 0, Solec Zdrój 0, Paw³ów 0,76571 Brody 0, Pekoszów 0, Brody 0, Waœnów 0, Mas³ów 0, Waœnów 0, Zagnañsk 0, Kje 0, Strawczyn 0, Solec Zdrój 0,41873 Medzana Góra 0, Zagnañsk 0, opuszno 0, Górno 0, Mcha³ów 0, Strawczyn 0, Iwanska 0, opuszno 0, Wodzs³aw 0,41379 Paw³ów 0, Krasocn 0, Stkówka Nowny 0, Wœlca 0, Sobków 0, Ruda Malenecka 0, Zagnañsk 0, Ruda Malenecka 0,64566 Wœlca 0, Waœnów 0, Wodzs³aw 0, Baækowce 0, Daleszyce 0, Wœlca 0,63905 Krasocn 0, Mrzec 0, Baækowce 0, Sobków 0, Bodzechów 0, Daleszyce 0, Bodzechów 0,39902 Krasocn 0, Mas³ów 0, Daleszyce 0, opuszno 0, Pekoszów 0, Oksa 0, Bogora 0, Bodzechów 0,52306 Pekoszów 0, Kluczewsko 0, Mrzec 0, Mas³ów 0, Stopnca 0,0627 Oksa 0, Raków 0, Brody 0, Radoszyce 0, S³upa Konecka 0,392388

9 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Metoda 1 Metoda 2 Metoda 3 cd. tabl. 1 Gmna Muncpalty Wed³ug wzorca Hellwga Gmna Muncpalty Gmna Muncpalty Standaryzacja Untaryzacja Wodzs³aw 0, Górno 0, Górno 0, Pacanów 0, Medzana Góra 0, Mrzec 0, Raków 0, Stopnca 0, Medzana Góra 0, Bl yn 0, Raków 0,47083 Z³ota 0, Sobków 0, Pacanów 0, Opatowec 0, Mcha³ów 0, S³upa Konecka 0, Stopnca 0, agów 0, Iwanska 0, Radoszyce 0, Baækowce 0, Ba³tów 0, Ba³tów 0, ¹czna 0, Bogora 0, Bogora 0, Ruda Malenecka 0, Z³ota 0, Pacanów 0,38115 Nag³owce 0, Smyków 0, Iwanska 0,37745 Smyków 0, ¹czna 0, ¹czna 0, Oksa 0, Bl yn 0, Smyków 0, Mnów 0, Opatowec 0, Nag³owce 0, Ba³tów 0, Nag³owce 0, Bl yn 0, S³upa Jêdrzejowska 0, Kluczewsko 0, Gnojno 0, Z³ota 0, Imelno 0, agów 0, Opatowec 0, Gnojno 0, Kluczewsko 0, Tuczêpy 0, agów 0,26613 Imelno 0, Skar ysko Koœcelne 0, Mnów 0, Nowy Korczyn 0, S³upa Konecka 0, Nowy Korczyn 0, Mnów 0, Imelno 0, Tuczêpy 0, Tuczêpy 0, Nowy Korczyn 0, Szyd³ów 0, Szyd³ów 0, Oleœnca 0, Oleœnca 0, S³upa Jêdrzejowska 0, Szyd³ów 0,00043 S³upa Jêdrzejowska 0, Oleœnca 0, Gnojno -0,01278 ród³o: badana w³asne. Skar ysko Koœcelne 0 Skar ysko Koœcelne 0,330835

10 160 ukasz Pop³awsk Rys. 2. Wynk grupowana standaryzacj¹ dla 2004 r. I grupa sk³adaj¹ca sê z 11 gmn (ozn. kó³kem) II grupa sk³adaj¹ca sê z 16 gmn (ozn. kwadratem) III grupa sk³adaj¹ca sê z 16 gmn (ozn. trójk¹tem) IV grupa sk³adaj¹ca sê z 7 gmn (ozn. krzy ykem) 0 grupa ne rozpatrywana w badanach ród³o: badana w³asne. Na podstawe otrzymanych wynków wyodrêbnono 4 grupy gmn do sebe podobnych, to jest: najlepej rozwnêtych, g³ówne po³o onych wokó³ Kelc oraz c¹gów komunkacyjnych bardzo dobrze wyposa onych w nfrastrukturê oraz posadaj¹cych znaczne dochody od podmotów gospodarczych (do tych gmn mo na zalczyæ Perzchncê, Stkówkê Nowny, Solec Zdrój, Strawczyn), typowo rolnczych z lekko rozwnêtym przemys³em /lub po³o onych wzd³u c¹gów komunkacyjnych, mêdzy nnym: Szyd³ów, Oleœnca, Nowy Korczyn, Tuczêpy, Skar ysko Koœcelne,

11 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Rys. 3. Wynk badañ przeprowadzonych metod¹ untaryzacj zerowanej dla 2004 r. I grupa sk³adaj¹ca sê z 11 gmn (ozn. kó³kem) II grupa sk³adaj¹ca sê z 16 gmn (ozn. kwadratem) III grupa sk³adaj¹ca sê z 16 gmn (ozn. trójk¹tem) IV grupa sk³adaj¹ca sê z 7 gmn (ozn. krzy ykem) 0 grupa ne rozpatrywana w badanach ród³o: badana w³asne. typowo rolnczych, s¹ to m.n. Ba³tów Nag³owce, przemys³owo rolnczych, gdze znaczna czêœæ meszkañców pracuje w Kelcach, s¹ to mêdzy nnym: Górno, Medzana Góra, Daleszyce lub lokalne centra, jak Krasocn lub Wœlca czy opuszno. Ka da jednostka organzacyjna pownna byæ rozpatrywana ndywdualne, ze szczególnym uwzglêdnenem wewnêtrznych czynnków rozwojowych, które decyduj¹ o kerunkach jej rozwoju oraz mo lwoœcach wprowadzana ekorozwoju.

12 162 ukasz Pop³awsk Rys. 4. Wynk badañ przeprowadzonych metod¹ wzorca Hellwga dla 2004 r. I grupa sk³adaj¹ca sê z 8 gmn (ozn. kó³kem) II grupa sk³adaj¹ca sê z 17 gmn (ozn. kwadratem) III grupa sk³adaj¹ca sê z 17 gmn (ozn. trójk¹tem) IV grupa sk³adaj¹ca sê z 8 gmn (ozn. krzy ykem) 0 grupa ne rozpatrywana w badanach ród³o: badana w³asne. W dalszej kolejnoœc rozpatrywano, które gmny s¹ najbardzej podobne do sebe pod k¹tem rozwoju, w oparcu o wszystke metody. 5. Zró ncowane przestrzenne gmn dla 2006 r. Na podstawe wynków zaprezentowanych w tablcy 2, sporz¹dzono mapk ukazuj¹ce podza³ badanych gmn na poszczególne grupy rozwojowe przedstawono je na rysunkach.

13 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Tablca 2 Wynk badañ taksonomcznych dla 2006 r. Metoda 1 Metoda 2 Metoda 3 Gmna Muncpalty Wed³ug wzorca Hellwga Gmna Muncpalty Gmna Muncpalty Standaryzacja Untaryzacja Stkówka Nowny 0,13043 Stkówka Nowny 1 Stkówka Nowny 0,43759 Wodzs³aw 0,10326 Mcha³ów 0, Mcha³ów 0,43583 Pekoszów 0,10073 Wodzs³aw 0, Wodzs³aw 0,43068 S³upa Jêdrzejowska 0,09970 Ruda Malenecka 0, Opatowec 0,42449 Radoszyce 0,08812 Opatowec 0, Ruda Malenecka 0,41487 Mas³ów 0,08385 Zagnañsk 0, Zagnañsk 0,40979 Perzchnca 0,08017 Krasocn 0, Baækowce 0,40536 Mcha³ów 0,08016 Brody 0, S³upa Jêdrzejowska 0,40089 Pacanów 0,07791 Baækowce 0, Brody 0,39980 Daleszyce 0,07768 Pekoszów 0, Gnojno 0,39948 Ruda Malenecka 0,07700 Gnojno 0, S³upa Konecka 0,39887 Nag³owce 0,07686 Daleszyce 0, Pekoszów 0,39876 Brody 0,07581 S³upa Konecka 0, Z³ota 0,39369 agów 0,07523 Sobków 0, Sobków 0,39351 Raków 0,07033 S³upa Jêdrzejowska 0, Krasocn 0,38873 Strawczyn 0,06807 agów 0, Nag³owce 0,38513 Kluczewsko 0,06640 Z³ota 0, Oksa 0,38462 Zagnañsk 0,06591 Pacanów 0, Raków 0,38232 Waœnów 0,06553 Raków 0, Daleszyce 0,38223 Krasocn 0,06418 Mas³ów 0, agów 0,38207 Paw³ów 0,06253 Nag³owce 0, Pacanów 0,38185 Bodzechów 0,06075 Oksa 0, opuszno 0,38047 Smyków 0,06059 Paw³ów 0, Mas³ów 0,37498 Opatowec 0,05946 Ba³tów 0, Waœnów 0,37433 Sobków 0,05876 Smyków 0, Ba³tów 0,37391 Bl yn 0,05809 opuszno 0, Nowy Korczyn 0,37317 Z³ota 0,05371 Waœnów 0, Strawczyn 0,37158 Ba³tów 0,05308 Bodzechów 0, Paw³ów 0,37031 Bogora 0,04868 Nowy Korczyn 0, Bodzechów 0,36773 Iwanska 0,04808 Strawczyn 0, Szyd³ów 0,36694

14 164 ukasz Pop³awsk Metoda 1 Metoda 2 Metoda 3 cd. tabl. 2 Gmna Muncpalty Wed³ug wzorca Hellwga Gmna Muncpalty Gmna Muncpalty Standaryzacja Untaryzacja Baækowce 0,04630 Szyd³ów 0, Imelno 0,36299 Medzana Góra 0,04089 Imelno 0, Kje 0,35755 Górno 0,03790 Bl yn 0, Solec Zdrój 0,35501 Solec Zdrój 0,03744 Radoszyce 0, Perzchnca 0,35458 Nowy Korczyn 0,03654 Kje 0, Kluczewsko 0,35303 Szyd³ów 0,03337 Solec Zdrój 0, Radoszyce 0,35298 Oksa 0,03289 Perzchnca 0, Bl yn 0,35248 Tuczêpy 0,03144 Kluczewsko 0, Smyków 0,35206 Gnojno 0,03130 Górno 0, Stopnca 0,34496 S³upa Konecka 0,03118 Stopnca 0, ¹czna 0,34468 Stopnca 0,03001 ¹czna 0, Wœlca 0,34442 opuszno 0,02997 Wœlca 0, Górno 0,34268 Kje 0,02990 Iwanska 0, Tuczêpy 0,32995 Imelno 0,02681 Tuczêpy 0, Mrzec 0,32984 Mnów 0,02679 Medzana Góra 0, Iwanska 0,32887 Mrzec 0,02160 Mrzec 0, Bogora 0,32859 Skar ysko Koœcelne 0,01581 Mnów 0, Medzana Góra 0,32784 ¹czna 0,00745 Bogora 0, Mnów 0,32507 Wœlca 0,00540 Oleœnca 0, Oleœnca 0,32080 Oleœnca 0,00057 Skar ysko Koœcelne ród³o: opracowane w³asne na podstawe: Kozo³, W wynku podza³u badanych gmn na grupy na baze uporz¹dkowanych wartoœc mernków syntetycznych uzyskanych w metodze standaryzacyjnej (rys. 5) do grupy I (gmn najbardzej rozwnêtych) zalczono 10 gmn, do grupy II 16 gmn, do grupy III 15 gmn, a do grupy IV 9 gmn. Najwy sz¹ lokatê wœród gmn zajmuje, podobne jak w 2004 r., Stkówka Nowny (tabl. 2). Gmna ta zlokalzowana jest w bezpoœrednm s¹sedztwe Kelc posada du e wp³ywy z podatku od osób prawnych. Wysok pozom rozwoju posadaj¹ równe nne gmny z bezpoœrednego s¹sedztwa Kelc, s¹ to: Zagnañsk, Pekoszów, Mas³ów, Daleszyce. 0 Skar ysko Koœcelne 0,30636

15 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Rys. 5. Podza³ badanych gmn na grupy na baze uporz¹dkowanych wartoœc mernków syntetycznych uzyskanych w metodze standaryzacyjnej ród³o: Kozo³, Wœród gmn ostatn¹ lokatê zajmuje gmna Skar ysko Koœcelne (tabl. 2). Gmna ta, wraz z gmnam Wœlca, Oleœnca, Tuczêpy, Bogora, Iwanska, Mrzec, zlokalzowana jest peryferyjne w stosunku do stolcy województwa œwêtokrzyskego. Wyj¹tek wœród gmn najs³abej rozwnêtych (grupa IV) stanow¹ Mnów Medzana Góra, które mmo po³o ena w pobl u Kelc s¹ gmnam s³abo rozwnêtym. Analzuj¹c rozmeszczene gmn (rysunk) nale ¹cych do grup II III, ne mo - na, w przecweñstwe do 2004 r., jednoznaczne stwerdzæ, jak po³o ene danej gmny wp³ywa na jej rozwój.

16 166 ukasz Pop³awsk Rys. 6. Podza³ gmn na grupy na baze uporz¹dkowanych wartoœc mernków syntetycznych uzyskanych w metodze untaryzacj zerowanej ród³o: Kozo³, W wynku podza³u gmn na grupy w oparcu o metodê untaryzacj zerowanej (rys. 6) mo na stwerdzæ, e w sk³ad grupy I (gmn najbardzej rozwnêtych) wchodz 7 gmn, grupy II 19 gmn, grupy III 16 gmn, grupy IV 8 gmn. Podza³ gmn na grupy, jak równe rozmeszczene tych gmn zaprezentowane na rys. 6, jest zbl one do podza³u rozmeszczena gmn na rys. 5. Wynk dla metody untaryzacj zerowanej metody standaryzacyjnej s¹ bardzo podobne. Zdecydowana wêkszoœæ tych gmn charakteryzuje sê du ym pozomem rozwoju (nale ¹ do I II grupy rozwojowej). Perwsz¹ grupê stanow¹ gmny po³o one

17 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Rys. 7. Podza³ gmn na grupy na baze uporz¹dkowanych wartoœc mernków syntetycznych uzyskanych w metodze wzorca rozwoju ród³o: Kozo³, w s¹sedztwe masta wojewódzkego (Kelc). Wyj¹tek stanow¹ gmny Mnów Medzana Góra, bêd¹ce gmnam bardzo s³abo rozwnêtym. Do kolejnej grupy zakwalfkowano gmny po³o one blsko g³ównych traktów komunkacyjnych (dróg krajowych). Z analzy gmn wchodz¹cych w sk³ad tej grupy mo na stwerdzæ, zdecydowana wêkszoœæ z nch charakteryzuje sê wysokm pozomem rozwoju. Trzeca grupa to gmny z du ¹ lczb¹ podmotów gospodarczych dobrze rozwnêt¹ nfrastruktur¹ technczn¹. Nale ¹ do nej g³ówne gmny dobrze rozwnête. Ostatn¹ grupê tworz¹ gmny ze s³abo rozwnêt¹ nfrastruktur¹ technczn¹

18 168 ukasz Pop³awsk o typowym charakterze rolnczym. W grupe tej znajduj¹ sê przede wszystkm gmny s³abo rozwnête (III IV grupa). Jednak wyró næ w ramach tej grupy mo - na równe gmny z I II grupy ne zakwalfkowane do adnej z wczeœnejszych grup (Mcha³ów, S³upa Jêdrzejowska, S³upa Konecka, Gnojno, Waœnów, Oksa). Analzuj¹c badana, mo na w dalszym c¹gu stwerdzæ, gmny znajduj¹ce sê w bezpoœrednm s¹sedztwe masta wojewódzkego (Kelc) to w wêkszoœc gmny dobrze bardzo dobrze rozwnête. W odnesenu do pozosta³ych grup rozwoju trudno jednoznaczne stwerdzæ, jak po³o ene wp³ywa na rozwój danej gmny (Kozo³, 2008). 6. Wnosk Na podstawe przeprowadzonych badañ mo na wyc¹gn¹æ nastêpuj¹ce wnosk: badane gmny wejske województwa œwêtokrzyskego to w wêkszoœc gmny dobrze s³abo rozwnête (nale ¹ce do II III grupy rozwojowej); gmna Stkówka Nowny zajmuje perwsz¹ pozycjê we wszystkch rankngach dla r.; najlepej rozwnête gmny to przede wszystkm gmny po³o one w bezpoœrednm s¹sedztwe du ego oœrodka mejskego oraz wzd³u g³ównych traktów komunkacyjnych; na przestrzen 2 lat funkcjonowana w Un Europejskej mo na stwerdzæ, e jak w 2004 r. rozpatrywane gmny mo na by³o u³o yæ w krêg w zale noœc od rdzena (masto Kelce), tak obecne ne jest to ju mo lwe. Bblografa B¹k I., Sompolska-Rzechu³a A Rankng województw Polsk pod wzglêdem pozomu produkcj artyku³ów rolnczych. Acta Agrara et Slvestra, Vol. XLVII. Sekcja Ekonomczna. Kraków: Wyd. PAN Oddza³ Kraków. Grabñsk T Metody aksonometr. Kraków: Wydawnctwo Akadem Ekonomcznej. Grabñsk T., Wydymus S., Zelaœ A Metody taksonom numerycznej w modelowanu zjawsk spo³eczno-gospodarczych. Pod red. naukow¹ A. Zelasa. Warszawa: Wydawnctwo Naukowe PWN. ISBN Kolenda M Taksonoma numeryczna. Klasyfkacja, porz¹dkowane analza obektów welocechowych. Wroc³aw: Wydawnctwo Akadem Ekonomcznej m. Oskara Langego we Wroc³awu. ISBN Kozo³ J Lokalzacja a rozwój gmn wejskch na przyk³adze województwa œwêtokrzyskego. Praca magsterska napsana pod kerunkem dr. n. ukasza Pop³awskego. Kraków: Katedra Ekonom Unwersytetu Rolnczego m. H. Ko³³¹taja. Maszynops nepublkowany. Kuku ³ a K Metoda untaryzacj zerowanej. Warszawa: Wydawnctwo Naukowe PWN. ISBN

19 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych Kunasz M Przyk³ad zastosowana metod WAP do analzy procesów gospodarowana zasobam ludzkm w przedsêborstwe. W: Kapta³ ludzk w gospodarce opartej na wedzy. Pod red. D. Kopycñskej. Szczecn: Wyd. Prntgroup. ISBN Malna A Welowymarowa analza przestrzennego zró ncowana struktury gospodark Polsk wed³ug województw. Zeszyty Naukowe. Sera Specjalna: Monografe. ISSN , nr 162. Kraków: Akadema Ekonomczna. ISBN Nowak E Metody taksonomczne w klasyfkacj obektów spo³eczno-gospodarczych. Warszawa: PWE. ISBN Ochrona Œrodowska Warszawa: GUS. ISSN Sekersk J Rolnctwo weœ polska wobec wspó³czesnych wyzwañ rozwojowych ntegracyjnych. Tarnów: Wyd. Ma³opolskej Wy szej Szko³y Ekonomcznej. ISBN Steczkowsk J Zasady metody rejonzacj produkcj rolnczej. Warszawa: Wyd. PWRL. Steczkowsk J., Zelaœ A Statystyczne metody analzy cech jakoœcowych. Warszawa: PWE. ISBN Wa l e s a k M Metody analzy danych marketngowych. Warszawa: Wydawnctwo Naukowe PWN. ISBN Zelaœ A.(red.) Taksonomczna analza przestrzennego zró ncowana pozomu yca w Polsce w ujêcu dynamcznym. Kraków: Wyd. Akadem Ekonomcznej. ISBN Za³¹cznk Wykaz danych do taksonom X1 gêstoœæ zaludnena (osób/km 2 ), X2 przyrost naturalny (na 1000 ludnoœc), X3 zameldowana ogó³em na pobyt sta³y gmnne na powerzchnê gmny, X4 udza³ ludnoœc w weku przedprodukcyjnym, X5 udza³ ludnoœc w weku produkcyjnym, X6 udza³ ludnoœc w weku poprodukcyjnym, X7 udza³ ludnoœc w weku do 34 lat w ogólnej lczbe ludnoœc, X8 udza³ ludnoœc w weku lat, X9 udza³ ludnoœc w weku do 55 lat, X10 ludnoœæ w weku pon ej 15 lat, X11 ludnoœæ w weku lat, X12 ludnoœæ w weku 64 lat wêcej, X13 udza³ w populacj osób w weku 64 lat wêcej w stosunku do grupy osób do 15 lat, X14 pracuj¹cy/ca³kowtej lczby ludnoœc, X15 femnzacja w grupe weku lat, X16 wspó³czynnk femnzacj, X17 wskaÿnk obc¹ ena demografcznego, X18 wskaÿnk obc¹ ena spo³ecznego, X19 wskaÿnk lokalzacj spo³ecznej, X20 pracuj¹cy na 1000 ludnoœc, X21 lczba meszkañ na 1000 ludnoœc, X22 powerzchna u ytkowa meszkañ na 1 osobê w m 2, X23 powerzchna u ytkowa 1 meszkana w m 2, X24 lczba oddanych meszkañ na 1000 ludnoœc, X25 lczba ucznów szko³y podstawowej na 1 szko³ê,

20 170 ukasz Pop³awsk X26 lczba ludnoœc przypadaj¹ca na placówkê pocztow¹ (30 VI), X27 udza³ obszarów prawne chrononych w powerzchn ogólnej, X28 udza³ lesstoœc w powerzchn ogólnej, X29 wydatk maj¹tkowe nwestycyjne gmn (w z³ na 1 meszkañca), X30 dochody bud etów gmn, subwencje ogólne razem ³¹czne z subwencj¹ oœwatow¹ (w z³ na 1 meszkañca), X31 dochody bud etów gmn, dotacje z bud etu pañstwa razem (w z³ na 1 meszkañca), X32 dochody z bud etów gmn, dotacje otrzymane z funduszy celowych ogó³em (w z³ na 1 meszkañca), X33 dochody z bud etów gmn, dotacje celowe z porozumeñ jednostek samorz¹du terytoralnego w z³ na 1 meszkañca, X34 dochody subwencje (w z³ na 1 meszkañca), X35 dochody bud etów gmn ogó³em (w z³ na 1 meszkañca), X36 dochody w³asne bud etów gmn na 1000 meszkañców, X37 czêœæ dochodów gmny stanow¹cych dochody bud etu pañstwa w z³ (w z³ na 1 meszkañca), X38 udza³ wydatków na opekê spo³eczn¹ w strukturze wydatków bud etowych gmny, X39 udza³ nwestycj w strukturze wydatków bud etowych gmny, X40 udza³ dochodów w³asnych gmny do dochodów gmny, X41 lczba prywatnych przedsêborstw na 1000 ludnoœc w weku produkcyjnym, X42 lczba zarejestrowanych w REGON jednostek na 1000 meszkañców, X43 wskaÿnk loœc podmotów gospodarczych osób fzycznych na 1000 meszkañców, X44 wskaÿnk lokalzacj przestrzennej, X45 bezrobotn zarejestrowan w lczbe ludnoœc w weku produkcyjnym, X46 udza³ bezrobotnych w lczbe ludnoœc ogó³em, X47 udza³ bezrobotnych kobet w lczbe bezrobotnych ogó³em, X48 stopa zatrudnena (udza³ pracuj¹cych do ogó³u ludnoœc w weku produkcyjnym), X49 pracuj¹cy w przemyœle do pracuj¹cych ogó³em, X50 pracuj¹cy w sektorze rolnczym do pracuj¹cych ogó³em, X51 pracuj¹cy w us³ugach ogó³em us³ug rynkowe + nerynkowe w pracuj¹cych ogó³em, X52 pracuj¹cy w us³ugach rynkowych do pracuj¹cych ogó³em, X53 pracuj¹cy w us³ugach nerynkowych w pracuj¹cych ogó³em (udza³), X54 udza³ podatku rolnego w dochodach w³asnych gmn, X55 ksêgozbór na 1000 ludnoœc, X56 d³ugoœæ sec kanalzacyjnej w km na 1 km 2, X57 d³ugoœæ sec wodoc¹gowej w km, X58 zu yce wody z wodoc¹gów w gosp. domowych na 1 meszkañca (w m 3 ), X59 udza³ ludnoœc obs³ugwanej przez oczyszczalne œceków w ludnoœc ogó³em, X60 lczba ludnoœc przypadaj¹ca na 1 sklep (31 XII), X61 lczba lekarzy medycyny na meszkañców (31 XII), X62 lczba stomatologów na meszkañców, X63 lczba zawartych ma³ eñstw na 1000 ludnoœc, X64 œredna welkoœæ stada byd³a w szt. na gospodarstwo, X65 œredna welkoœæ stada trzody chlewnej w szt. na gospodarstwo, X66 udza³ gruntów ornych w gosp. ndywd. w %, X67 œredna powerzchna UR w ndywd. gosp. rolnych (w ha), X68 udza³ u ytków rolnych w gosp. ndywd. w %, X69 udza³ u ytków zelonych w gosp. ndywd. w %, X70 udza³ gospodarstw o powerzchn 5 10 ha w ogólnej lczbe gospodarstw %, X71 udza³ gospodarstw o powerzchn ha w ogólnej lczbe gospodarstw, X72 udza³ gospodarstw o powerzchn powy ej 50 ha w ogólnej lczbe gospodarstw, X73 obsada byd³a (szt. na 100 ha UR),

21 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych X74 obsada trzody chlewnej (szt. na 100 ha UR), X75 powerzchna u ytków rolnych (w ha na 1 meszkañca), X76 udza³ gosp. rolnych prow. dza³. rolncz¹, X77 udza³ gosp. rolnych prow. dza³. rolncz¹ pozarolncz¹, X78 udza³ gruntów ornych pod zasewam w gospodarstwach ndywdualnych [ha] do powerzchn ca³kowtej gosp. ndywdualnych [ha], X79 odsetek gospodarstw ndywdualnych kerowanych przez osoby ze œrednm wykszta³cenem rolnczym, X80 odsetek gospodarstw ndywdualnych kerowanych przez osoby z zawodowym wykszta³cenem rolnczym, X81 udza³ wydatków na ochronê œrodowska w wydatkach bud etów gmn ogó³em, X82 udza³ wydatków na ochronê œrodowska, w tym na gosp. œcekow¹ ochronê wód w wydatkach bud etów gmn ogó³em, X83 udza³ wydatków na ochronê œrodowska, w tym na ochronê powetrza atmosferycznego klmatu w wydatkach bud etów gmn ogó³em, X84 udza³ wydatków na ochronê œrodowska, w tym na gospodarkê odpadam w wydatkach bud etów gmn ogó³em, X85 udza³ wydatków na gosp. wodn¹ ogó³em w wydatkach bud etów gmn ogó³em, X86 udza³ wydatków na gosp. wodn¹, w tym na ujêca doprowadzena wody w wydatkach bud etów gmn, X87 udza³ kobet radnych wœród wszystkch radnych, X88 udza³ osób radnych z wykszta³cenem wy szym polcealnym wœród wszystkch radnych, X89 udza³ osób radnych z wykszta³cenem œrednm wœród wszystkch radnych, X90 udza³ kobet pracuj¹cych wœród ogó³u pracuj¹cych, X91 pracuj¹cy w sektorze publcznym do ogó³u pracuj¹cych, X92 pracuj¹cy w sektorze prywatnym do ogó³u pracuj¹cych, X93 pracuj¹cy w przemyœle budownctwe do ogó³u pracuj¹cych, X94 loœæ œceków odprowadzonych do zu yca wody w dm 3, X95 lczba ucznów przypadaj¹ca na 1 gmnazjum, X96 lczba dzec przypadaj¹ca na 1 przedszkole, X97 lczba meszkañców przypadaj¹ca na placówkê bbloteczn¹, X98 subwencje ogó³em do przychodu bud etu ogó³em, X99 udza³ dofnansowañ pozyskanych z nnych Ÿróde³ do przychodu bud etu gmny ogó³em, X100 wydatk bud etów gmn na gosp. meszkanow¹, X101 udza³ dofnansowañ pozyskanych z nnych Ÿróde³ do wydatków bud etu gmny ogó³em, X102 wydatk na admnstracjê publczn¹ do wydatków gmn ogó³em, X103 wydatk na oœwatê wychowane do wydatków ogó³em, X104 wydatk na ochronê zdrowa do wydatków ogó³em, X105 wydatk na opekê spo³eczn¹ do wydatków ogó³em, X106 wydatk na gospodarkê komunaln¹ ochronê œrodowska do wydatków ogó³em, X107 wydatk na kulturê ochronê dzedzctwa narodowego do wydatków ogó³em, X108 wydatk na kulturê fzyczn¹ sport do wydatków ogó³em, X109 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON sektor publczny do podmotów zarejestrowanych ogó³em, X110 zarejestrowane w REGON spó³k cywlne do podmotów zarejestrowanych ogó³em, X111 zarejestrowane w REGON spó³dzelne do podmotów zarejestrowanych ogó³em, X112 zarejestrowane w REGON fundacje, stowarzyszena organzacje do podmotów zarejestrowanych ogó³em, X113 zarejestrowane w REGON osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gosp. do podmotów zarejestrowanych ogó³em,

22 172 ukasz Pop³awsk X114 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj rolnctwo, ³owectwo leœnctwo rolnctwo do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X115 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj przemys³ razem do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X116 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj przetwórstwo przemys³owe do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X117 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj budownctwo do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w regon wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X118 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj naprawy handel do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X119 hotele restauracje do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X120 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj transport, gospodarka magazynowa ³¹cznoœæ do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X121 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj poœrednctwo fnansowe do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X122 podmoty gospodark narodowej zarejestrowane w REGON w sekcj obs³uga neruchomoœc frm do podmotów gosp. narod. zarejestrowanej w REGON wed³ug wybranych sekcj ogó³em, X123 osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug wybranych sekcj, w tym przetwórstwo przemys³owe przez osoby fzyczne wed³ug sekcj ogó³em, X124 osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug wybranych sekcj, w tym budownctwo przez osoby fzyczne wed³ug sekcj ogó³em, X125 osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug wybranych sekcj, w tym handel naprawy przez osoby fzyczne wed³ug sekcj ogó³em, X126 osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug wybranych sekcj, w tym hotele, restauracje naprawy przez osoby fzyczne wed³ug sekcj ogó³em, X127 osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug wybranych sekcj, w tym transport, gospodarka magazynowa ³¹cznoœæ przez osoby fzyczne wed³ug sekcj ogó³em, X128 osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug wybranych sekcj, w tym poœrednctwo fnansowe przez osoby fzyczne wed³ug sekcj ogó³em, X129 osoby fzyczne prowadz¹ce dza³alnoœæ gospodarcz¹ wed³ug wybranych sekcj, w tym obs³uga neruchomoœc frm przez osoby fzyczne wed³ug sekcj ogó³em, X130 bezrobotn z prawem do zas³ku wœród ogó³u zarejestrowanych, X131 seæ drogowa w km na 100 km 2, X132 abonenc telefon przydomowej na 1000, X133 udza³ œrodków na dofnansowane zadañ gmn ze Ÿróde³ pozabud etowych do przychodu bud etu gmn ogó³em, X134 turyœc zagranczn korzystaj¹cy z noclegów do korzystaj¹cych z noclegów ogó³em, X135 wskaÿnk rolnczej przestrzen produkcyjnej, X136 obszary chrononego krajobrazu do powerzchn ogó³em gmny, X137 razem park krajobrazowe obszary chrononego krajobrazu do powerzchn ogó³em gmny, X138 obszary chronone do powerzchn ogó³em gmny. Ne znalezono w BDR danych za rok 2006 dla nastêpuj¹cych zmennych: X130, X131, X132, X133, X134. Zmenne te ne zosta³y zakwalfkowane do badana dla 2006 roku.

23 Zró ncowane przestrzenne gmn wejskch na obszarach chrononych The Spatal Dfferentaton of Rural Muncpaltes n Protected Areas n Œwêtokrzyske Vovodeshp n S u m m a r y: The Œwêtokrzysk Regon ncludes the Œwêtokrzyske mountan range, havng an area of 2776 km² and the populaton of two hundred and twenty-eght thousand people. The Œwêtokrzysk Regon s very nterestng owng to ts beautful landscape and many nterestng monuments of culture. Forests and mneral resources become ts the natural resources of ths regon. There are also numerous monuments of Polsh hstory and culture here. These values determne ts protectve, scentfc, tourst and ddactc functons. Ths regon has a global system of protectve areas, whch comprses 62% of total areas. The paper presents an orgnal and as yet unpublshed taxonometrcal analyss of the economc actvty, nfrastructure and other factors n the protected area of the Œwêtokrzyske vovodeshp. K e y w o r d s: local development, rural muncpaltes, Œwêtokrzyske vovodeshp, protected areas