1(4)/2015. Konteksty Pedagogiczne

Transkrypt

1 1(4)/2015 Konteksty Pedagogiczne In t e n c jo n a l n o ś ć w e d u ka c ji

2 RADA NAUKOWA Irena Adamek, Giuseppe Annacontini, Radmila Burkovićova, Piero Crispiani, Daniela Dato, Alwira Galkiene, Zdzisława Janiszewska-Nieścioruk, Wojciech Kojs, Wiesława Korzeniowska, Mirosław Kowalski, Ewa Kubiak-Szymborska, Liliya Morska, Kareł Neubauer, Krzysztof Orleański, Sławomir Przybyliński, Alina Szczurek-Boruta, Urszula Szuścik, Bogusław Śliwerski, Jolanta Zielińska ZESPÓŁ REDAKCYJNY Redaktor naczelna: Joanna Skibska (kontakt: Z-ca redaktora naczelnego: Remigiusz J. Kijak Redaktor językowy: Justyna Wojciechowska (kontakt: Redaktor statystyczny: Ewa Kochanowska Redaktorzy tematyczni: Rafał Majzner, Iwona Malorny, Monika Miczka-Pajestka REDAKTOR NUMERU Justyna Wojciechowska ISSN: Redakcja wydawnicza i korekta: Elżbieta Krok Skład: LIBRON Projekt okładki: LIBRON WYDAWCA Katedra Pedagogiki Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej Wydawnictwo LIBRON ADRES REDAKGI Katedra Pedagogiki Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej ul. Willowa 2, Bielsko-Biała tel. 33/ kp@ath.bielsko.pl Wydawnictwo LIBRON Filip Lohner al. Daszyńskiego 21/13, Kraków tel. 12/ office@libron.pl Nakład: 200 egzemplarzy

3 S pis treśc i Słowo wstępne / 7 Pr ac e p o g l ą d o w e Marzenna Magda-Adamowicz Najbliższe otoczenie w kreatywności werbalnej dziecka / 13 Krystyna Żuchelkowska Zasady funkcjonowania i zadania rady rodziców w przedszkolu / 33 Ewa Kochanowska Szkoła jako przestrzeń dialogu w relacjach nauczyciel - uczeń w praktyce edukacyjnej / 49 Ewa Szatan Przestrzeń muzyczna dziecka w wymiarze klasy szkolnej / 63 Stanisław Ciupka Różne ujęcia dyskursu religijnego / 75 Ba d a n i a e m p ir y c z n e Ewa Zimny Awans zawodowy nauczycieli przedszkoli w ocenie ich przełożonych / 93 Anna Dziemianko Wykorzystanie metody Ireny Majchrzak podczas zabaw z dziećmi w przedszkolu / 105 D o n ie s ie n ia z p r a k t y k i Anna Dziemianko Ewaluacja wdrażanej metody Ireny Majchrzak podczas zabaw z dziećmi w przedszkolu / 143 Oksana Dąbrowska, Anatoly Chuprikov, Bogdan Popowski Delfinoterapia jako rodzaj pomocy dla dzieci z opóźnieniem w rozwoju oraz metoda wpływająca na rozwój komunikacji / 151

4 R ecenzje Ewelina Gajewska Recenzja książki Dziecięce poznawanie świata. Mowa i jej rozumienie pod redakcją Liliany Madelskiej i Justyny Wojciechowskiej (Wydawnictwo Naukowe ATH, Bielsko-Biała 2013) / 171 Janina Sabat Recenzja książki Marka Kaczmarzyka Zielony Mem (Śląski Ogród Botaniczny, Mikołów 2012) / 175 Sp r a w o z d a n ia Maciej Kołodziejski Sprawozdanie z I Międzynarodowej Konferencji Naukowej Twórczość codzienna w teorii i praktyce edukacyjnej. Nauczyciel jako refleksyjny i krytyczny praktyk, Pułtusk maja 2014 r. / 181 Marianna Styczyńska, Natalia Gumińska, Cecylia Nawrot, Kenny Spence, Colin Chisholm Sprawozdanie z IV Międzynarodowej Konferencji Eksperckiej Nowe Horyzonty w Edukacji Przedszkolnej. Men in Childcare / 187 Autorzy / 195

5 StOWO WSTĘPNE Wola sama w sobie nie ma kierunku, to intencja nadaje woli kierunek1. Sławomir Mrożek Praktyczne wdrożenie teoretycznej wiedzy jest centralnym odniesieniem dla aktualnych rozważań osób, które poddają refleksji zagadnienia związane z edukacją2. Podstawy pedagogicznych teorii korelują między innymi z charakterem następujących po sobie etapów rozwoju umysłu człowieka, przy czym uznane modele umysłu ucznia koncentrują się wokół poszczególnych celów edukacyjnych. Modele, poza sformułowaniem koncepcji umysłu (co pozwala dokonać wyboru metod nauczania), stanowią koncepcję relacji, jakie zachodzą w przestrzeni wyznaczonej wspólnie przez umysł i kulturę. Uczenie się i nauczanie - przy uwzględnieniu przemian zachodzących we współczesnym świecie wymagają ciągłych analiz, których wyniki mają służyć efektywności uczenia się i nauczania3. Modele umysłu i modele pedagogii łączą się w koncepcjach, które zakładają: postrzeganie dzieci jako uczących się przez naśladowanie nabywanie umiejętności praktycznych; postrzeganie dzieci jako uczących się wskutek ekspozycji na działania dydaktyczne nabywanie wiedzy deklaratywnej; postrzeganie dzieci jako myślących rozwój 1 S. Mrożek, Małe listy, Kraków 1981, s Małgorzata Żytko podkreśla, że edukacja elementarna nie stanowiła wcześniej odniesienia dla tak szerokich badań empirycznych. Jak pisze autorka, świadome postulowanie zmian oraz odrzucenie stereotypów wymagają wcześniejszego monitorowania poziomu osiągnięć, por. M. Żytko, Metodyczne stereotypy w edukacji elementarnej w świetle badań osiągnięć językowych i matematycznych 9-latków, [w:] Paradygmaty współczesnej dydaktyki, red. L. Hurło, D. Klus- -Stańska, M. Łojko, Kraków 2009, s J.S. Bruner, Kultura edukacji, przeł. T. Brzostowska-Tereszkiewicz, wstęp A. Brzezińska, Kraków 2006, s. 82. K o n teksty Pedagogiczne 1(4)/2015

6 8 / Słow o wstępne: wymiany intersubiektywnej; postrzeganie dzieci jako wiedzących - zarządzanie wiedzą obiektywną4. Każdy z modeli może być ujmowany z różnej perspektywy, przy czym w każdym kluczowa jest intencjonalność działania wpisana w edukację. Jako osoba odpowiedzialna za koncepcję przewodnią 4. numeru Kontekstów Pedagogicznych przyjęłam, iż intencjonalny oznacza mający cel, zamierzony, umyślny5. Autorzy tekstów współtworzących niniejsze wydanie czasopisma z całą stanowczością dowiedli, iż edukacja jest zespolona z intencjonalnością, która posiada wpływ decydujący o kierunku pedagogicznych działań i nie dotyczy jedynie dziecka/ucznia, ale ustanawia się również wobec nauczycieli czy rodziców. Intencjonalnosć jest obecna w każdej przestrzeni wyznaczonej granicami koncepcji stanowiących podłoże myślenia Autorów. Często nie ma o niej mowy wprost, ale nieprzerwanie wpisana jest w wielowymiarowe działania pedagogiczne. Obszar rozważań został zawężony do werbalnej kreatywności dziecka ze wskazaniem na jego najbliższe otoczenie, do funkcjonowania rady rodziców w przedszkolu, szkoły będącej miejscem dla wydarzania się dialogu. Przemyślenia naukowe odwołują Czytelnika do intencjonalności ujmowanej w perspektywie muzycznej, jak również intencjonalności dyskursu religijnego. Odniesieniem dla naukowych refleksji stało się zagadnienie awansu zawodowego nauczycieli w ewaluacji dokonanej przez przełożonych, a także zabawy z dziećmi w wieku przedszkolnym z wykorzystaniem metody Ireny Majchrzak. Autorzy wskazali również na intencjonalność pracy z dzieckiem, którego rozwój jest opóźniony, przy czym w sposób szczególny uwzględniono jego komunikację z otoczeniem. Treść sprawozdań z konferencji naukowych oraz recenzje publikacji otwierają przed Czytelnikiem przestworze, w którym On sam z łatwością może odnaleźć i wskazać różnorodność charakteru intencjonalności w edukacji oraz ich symbiozę warunkującą rozwój, a także uczenie. Mając na uwadze, że kontekst istnienia nadaje intencjonalności znaczenie i kierunek realizacji pedagogicznych działań, należy pamiętać, iż edukacja stanowi złożony proces zdobywania wiedzy, umiejętności i kompetencji, które nie mogą być odkrywane ani we wzajemnej izolacji, ani w izolacji od praktyki. Zapraszając odbiorców do lektury, należy mieć nadzieję, że wskazany krąg tematyczny 4 Ibidem, s Por. Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 2001, s K o n teksty Pedagogiczne 1(4)/2015

7 StOWO WSTĘPNE / 9 w nieodległej przyszłości stanie się inspiracją dla naukowych refleksji i dyskusji, ponieważ temat otwiera szerokie spektrum rozważań. Pragnę podkreślić jego ważność i dziękuję za zaangażowanie wszystkim, których wysiłek sprawił, że publikacja powstała. Justyna Wojciechowska