Poważne kłopoty biotechnologii na KUL

Transkrypt

1 Poważne kłopoty biotechnologii na KUL Katolicki Uniwersytet Lubelski ma poważne kłopoty finansowe i zwalnia kilkunastu wykładowców. Powodem jest nieprzyznanie obiecanej dotacji na nowy budynek wydziału biotechnologii KUL. Wydziałowi brakuje 15 mln złotych. Więcej: e Nabici_w_biotechnologie_.html?bo=1 Studia podyplomowe Medycyna Molekularna w Praktyce

2 Klinicznej Jak informuje UJ i PTDL w roku akademickim 2012/2013 w Medycznym Centrum Kształcenia Podyplomowego Uniwersytetu Jagiellońskiego rozpoczną się interdyscyplinarne studia podyplomowe Medycyna molekularna w praktyce klinicznej. Kierownikiem studiów jest prof. A. Dembińska-Kieć. Celem studiów ma być przeszkolenie słuchaczy w zakresie teorii oraz praktycznego wykorzystania technik molekularnych służących do nowoczesnej diagnostyki i terapii chorób w różnych dziedzinach medycyny. Studia mają charakter interdyscyplinarny, wykłady będą prowadzone przez specjalistów wielu dyscyplin medycznych z Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium, Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej- Curie, Oddział w Krakowie oraz Gliwicach. Cena studiów: 7500 zł za 3 semestry. Więcej: Budynek Wydziału Biotechnologii KUL

3 Niż demograficzny? Na pewno nie na uczelniach Choć maturzystów jest mniej w porównaniu do ubiegłego roku, publiczne uczelnie w dużych miastach nie narzekają na brak kandydatów. W tym roku najbardziej obleganymi kierunkami są: geodezja, prawo, filologie, budowa maszyn oraz finanse i rachunkowość. Budynek Wydziału Biotechnologii KUL Największą liczbę chętnych na jedno miejsce na kierunku finanse i rachunkowość odnotowano na Politechnice Rzeszowskiej oraz na Uniwersytecie Rzeszowskim. Jest także spore zainteresowanie na analogicznych kierunkach na Uniwersytecie Warszawskim, SGH i SGGW. Chętnych nie brakuje także na kierunkach związanych z budownictwem i inwestycjami. Tu przodują takie uczelnie jak Politechnika Warszawska, AGH oraz Politechnika Krakowska. Gospodarka przestrzenna stała się drugim po medycynie najbardziej popularnym kierunkiem na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim. Cieszy się także dużym powodzeniem na uczelniach w Lublinie czy Politechnice Poznańskiej. Medycyna, prawo, anglistyka, psychologia to od lat najbardziej oblegane kierunki. Dołączyły do nich w tym roku także nowo powstałe specjalności, na które uczelnia przewidziała bardzo ograniczoną liczbę miejsc. Należą do nich komunikacja wizerunkowa, o 50 miejsc rywalizuje 1861 osób, jazz i muzyka estradowa, tam z kolei o 10 miejsc walczy 95 osób, czy też hipologia i jeździectwo, gdzie chętnych jest 187, natomiast przygotowanych miejsc tylko 30.

4 Krajowymi Wiodącymi Ośrodkami Naukowymi zostały Rząd zadecydował, które ośrodki w Polsce otrzymują status Krajowych Naukowych Ośrodków Wiodących (KNOW), które otrzymają nawet po 50 mln zł na nowy sprzęt i badania naukowe. Wybrano 6 takich ośrodków. W naukach medycznych jako KNOW wybrano Konsorcjum Naukowe Collegium Medicum UJ i Instytutu Farmakologii PAN. W naukach farmaceutycznych jako KNOW wybrano Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. W dziedzinie Nauk o Zdrowiu status KNOW przyznano Centrum Badań Innowacyjnych w Białymstoku. Tworzą je wydziały Lekarski i Farmaceutyczny Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN. Status KNOW przyznawany jest raz na pięć lat. Przez ten czas jednostki KNOW mogą z budżetu państwa otrzymać dodatkowe finansowanie, wynoszące do 50 mln zł, a dotacje te mogą być przeznaczone na sprzęt, wzmocnienie potencjału naukowego i badawczego, rozwój kadry naukowej. Przyznawanie statusu KNOW najlepszym ośrodkom naukowym jest jednym z elementów reformy szkolnictwa wyższego z 2011 roku. W przyszłym roku status KNOW przyznawany będzie ośrodkom działającym w innych obszarach nauki. O

5 status KNOW ubiegać się mogą podstawowe jednostki organizacyjne uczelni, centra naukowe (działające wewnątrz uczelni lub stworzone we współpracy z innymi jednostkami), oraz konsorcja naukowe. Budynek Wydziału Biotechnologii KUL Klubowe spotkanie Klastra LifeScience Klaster LifeScience w Krakowie serdecznie zaprasza na klubowe spotkanie, którego tematem będzie skuteczny marketing i promocja. Doświadczenia własne oraz przykłady, z jakimi spotykamy się przy różnych okazjach (właśnie wróciliśmy z BIO 2012 w Bostonie) nasuwają ważną refleksję: w większości przypadków nie wykorzystujemy możliwości w zakresie marketingu, jakie stwarza sieć współpracy oraz marka Klastra. Na spotkaniu pokażemy praktyczne przykłady oraz przedyskutujemy możliwości wynikające z członkostwa w Klastrze. Wspólnie opracujemy wstępny plan i listę narzędzi, które w postaramy się w niedługim czasie wdrożyć do praktyki.

6 Zapraszamy wszystkich przedsiębiorców, specjalistów ds. marketingu oraz naukowców. Zachęcamy do dyskusji nad rolą Klastra w działaniach marketingowych firm i instytucji z obszaru life science. Udział w spotkaniu jest bezpłatny. Uprzejmie prosimy o potwierdzenie przybycia poprzez formularz dostępny tutaj. Zakończenie spotkania przewidziane około godziny Budynek Wydziału Biotechnologii KUL Błędy przedanalityczne Każdy z etapów badania począwszy od momentu zlecenia testu przez lekarza, poprzez pobranie krwi, analizę próbki, aż po interpretację wyniku na poziomie decyzyjnym, wiąże się z możliwością popełnienia błędu. Największa ilość błędów (45-85%) występuje na etapie przedanalitycznym. Można zatem pokusić się o stwierdzenie, że jakość informacji diagnostycznej kształtuje się głównie przed wykonaniem analizy.

7 Aby zminimalizować prawdopodobieństwo wystąpienia błędu należy stosować się do kolejnych poziomów modelu zarządzania jakością: wiedzy, akceptowanych warunków, jakości narzędzi oraz jakości realizowanych czynności. Co oznaczają owe tajemnicze poziomy? Wiedza intuicyjne działanie nie zawsze wskazywane jest jako główny czynnik decyzyjny. Nasze postępowanie diagnostyczne powinno być oparte przede wszystkim o dowody, o weryfikowalne informacje. Powinniśmy określić dopuszczalną zmianę przedanalityczną. Akceptowane warunki ścisłe określenie warunków pobrania, pory dnia, diety pacjenta. Na jakie odstępstwa jesteśmy w stanie się zgodzić, w jakim przypadku możemy zaakceptować zwiększone ryzyko odstępstwa od wartości prawidłowej. Jakość narzędzi podstawą do uzyskania prawidłowego wyniku jest staranny dobór i jakość stosowanych narzędzi diagnostycznych. Kluczowym elementem w tym przypadku jest dbałość o te narzędzia. Jakość realizowanych czynności postępowanie zgodnie z procedurą jest warunkiem uzyskania wiarygodnego wyniku. Każde, nawet niewielkie, odstępstwo może wywoływać istotne zmiany w uzyskanych rezultatach. Mając podstawową wiedzę na temat znaczenia poszczególnych poziomów zarządzania jakością, skoncentrujmy się zatem na czynnikach mających wpływ na zmienność badań oraz odchylenia od wartości prawidłowych. Dlaczego należy przyjść do laboratorium rano? Niektóre hormony, to jest: TSH, kortyzol, progesteron, prolaktyna, estradiol, testosteron, wykazują wahania dobowe, przy czym hormony płciowe dodatkowo są wydzielane pulsacyjnie. Doskonałym przykładem istotności różnic w uzyskanych rezultatach jest analiza stężenia TSH. Przy granicy decyzyjności 4mlU/ml, gdzie wszystkie wartości powyżej wymienionej mogą świadczyć o niedoczynności tarczycy i prawdopodobnie będą decydować o podjętym leczeniu, nie można pozwolić sobie na błąd. Przykładowo ten sam pacjent w godzinach porannych może uzyskać wyniki TSH około 5mIU/ml podczas gdy wykonanie badania w godzinach południowych, gdy poziom TSH we krwi spada, skutkuje otrzymaniem

8 wyniku około 2mIU/ml, co jest wartością prawidłową. Jakie zatem są rezultaty nieprzestrzegania właściwego czasu pobrania krwi do badań w tym przypadku? Jeżeli pacjentowi pobierzemy krew o godzinie 12, prawdopodobnie uzyska on wynik TSH w zakresach referencyjnych i właściwe leczenie nie zostanie podjęte mimo istniejącej niedoczynności. Istnieje oczywiście szereg zachowań zapobiegających wyżej wymienionemu zjawisku. Jednym z nich jest zaniechanie pobierania krwi w godzinach późniejszych niż poranne. W nagłych przypadkach, kiedy oznaczenie danego parametru jest niezbędne, należy opatrzyć wynik odpowiednim komentarzem, co pozwoli lekarzowi właściwie go zinterpretować. Pora pobrania krwi do badań wpływa także na zmienność stężenia glukozy, bilirubiny, elektrolitów, żelaza. Istotną rolę w tej materii odgrywa dieta. W przypadku stężenia żelaza wahania dobowe mogą sięgać nawet 20-30%, co znacząco wpływa na jakość wyniku. U 72% osób najwyższe stężenie żelaza uzyskujemy o godzinie 8 rano. Ciekawe zmiany plasują się także na poziomie komórkowym. Okazuje się, że jedno z podstawowych badań jakim jest morfologia krwi, wykazuje różnice w zależności od czasu pobrania krwi. Po przebudzeniu poziom erytrocytów, limfocytów i eozynofili intensywnie się obniża. Przykładowo, gdy krew zostanie pobrana o godzinie 7 możemy uzyskać wynik krwinek czerwonych rzędu 5,2 mln/mm3 podczas gdy o godzinie 16 wartość ta spada do 4,9 mln/mm3. Czy jestem na czczo? Wiele błędów przedanalitycznych związanych jest z niewłaściwym rozumieniem przez pacjenta frazy być na czczo. Określenie to oznacza, że krew należy pobrać po 12 godzinach od ostatniego posiłku. Takie postępowanie pozwala uniknąć błędnej interpretacji wyników badań laboratoryjnych. Procentowa zmiana parametrów po standardowym 700 kcal posiłku to 15-20% wzrost w przypadku trójglicerydów, aminotransferazy asparaginianowej, bilirubiny, fosforanów, glukozy, 3-10 % wzrost dla aminotransferzay alaninowej, potasu, kwasu moczowego, mocznika, białka, albuminy, wapnia, sodu i cholesterolu oraz kilkuprocentowy spadek dehydrogenazy mleczanowej. Stabilność próbki a jakość wyniku badania laboratoryjnego

9 Glukoza nie jest parametrem stabilnym we krwi pełnej. W takich warunkach jej poziom spada o 5-7% na godzinę. Jest to poważny problem diagnostyczny. Znaleziono sposób hamowania procesu rozkładu glukozy we krwi pełnej. Jako inhibitor procesu glikolizy zastosowano fluorek sodu. Nie jest to jednak rozwiązanie idealne, ponieważ sole fluoru hamują aldolazę, enzym znajdujący się daleko w szlaku rozkładu glukozy, co pozwala na postęp glikolizy jeszcze przez 1-2 godziny i po tym czasie obniża uzyskane wyniki o 5-10%. Podjęto zatem próby sporządzenia innych mieszanin składników zapobiegających tak nagłemu spadkowi glukozy w próbce badanej. Metody te jednak podnosiły koszty badania tak bardzo, że zaniechano ich stosowania. Wydaje się, że jedynym skutecznym i ergonomicznym sposobem jest schłodzenie próbki do około 0 C. Alternatywą jest także zastosowanie separatora w probówce. Wartościowość wyników uzyskanych z krwi włośniczkowej oraz krwi żylnej Aby móc właściwie porównać wyniki uzyskane z krwi włośniczkowej i żylnej należy przestrzegać pewnych zasad. Badań z krwi włośniczkowej nie powinno się wykonywać u pacjentów odwodnionych, z zaburzeniami krążenia, przy badaniu osocza w koagulologii oraz testach wymagających większych objętości krwi. Stężenie niektórych parametrów różni się we krwi włośniczkowej i żylnej. Należą do nich: glukoza, białko całkowite, wapń, potas. Ponadto bilirubina oznaczona z krwi włośniczkowej jest bardzo wrażliwa na światło UV, stąd też należy zminimalizować ekspozycję próbki poprzez szybkie pobranie i transport w odpowiednich zaciemnionych pojemnikach. Występują także różnice w parametrach morfotycznych krwi, ale klinicznie nie są one na tyle istotne, aby odrzucić możliwość oznaczenia morfologii z krwi włośniczkowej. Czy oznaczać parametry w surowicy czy osoczu? W wielu krajach nie stosuje się oznaczeń parametrów w surowicy krwi. Uznaje się, że osocze uzyskane przy zastosowaniu odpowiedniego antykoagulanta (in vitro) przypomina osocze krwi krążącej (in vivo). Wśród niezaprzeczalnych zalet osocza można wymienić oszczędność czasu próbki na osocze można odwirować od razu po pobraniu, podczas gdy krew pobrana na skrzep musi ulec wykrzepieniu. Wydajność próbki jest większa uzyskujemy 15-20% więcej osocza w porównaniu do surowicy. Uzyskanie osocza

10 jako materiału diagnostycznego zapobiega także tak zwanemu opóźnionemu wykrzepianiu, które jest utrapieniem powodującym zatykanie igieł analizatorów i tym samym opóźniającym pracę w laboratorium. Rezultaty uzyskane z osocza mogą się różnić od tych uzyskanych z surowicy. W surowicy stwierdzono wyższe stężenie składników pochodzących z płytek krwi (potas, fosforany, magnezu, AST, LDH, serotonina, NSE oraz cynk) i niższą zawartość składników zużywanych przez komórki oraz podczas krzepnięcia (glukoza, białko całkowite). Należy także pamiętać, że przy pozyskiwaniu surowicy dochodzi do lizy erytrocytów i leukocytów, co skutkuje między innymi podniesieniem stężenia wolnej hemoglobiny i cytokin. Stosowanie antykoagulantów w celu pozyskania osocza może wiązać się także z negatywnymi implikacjami: kontaminacją przy oznaczaniu kationów czy też interferencjami fibrynogenu w heterogennych metodach immunochemicznych. Osocze nie powinno być stosowane w elektroforezie (uniemożliwia interpretację wyników) oraz badaniach wykonywanych techniką PCR (heparyna hamuje reakcje metaboliczne lub katalityczne). Hemoliza najczęstszy rodzaj błędu przedanalitycznego Hemoliza to uwolnienie wewnątrzkomórkowych komponentów erytrocytów oraz innych elementów morfotycznych krwi do przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Problem dotyczy około 3% próbek, przy czym aż 97% tego zjawiska powstaje in vitro. Oznacza to, że istnieje pewien błąd, który należy wyeliminować, aby nie pojawiła się ona ponownie. Powodem powstawania hemolizy in vitro może być trudny dostęp do żyły, cienkie żyły, zbyt wąska igła, pobranie za pomocą strzykawki, zbyt energiczne mieszanie próbki, nieprawidłowa pozycja przechowywania próbki do czasu transportu, zbyt wysoka/niska temperatura transportu, zbyt długi czas od pobrania do analizy. Wszystkie te czynniki można skutecznie wyeliminować. W działalności każdego laboratorium powinniśmy uwzględnić 9 podstawowych etapów, w których istnieje możliwość popełnienia błędu: 1. zlecenie badań przez lekarza

11 2. pobranie materiału do badań 3. identyfikacja pacjenta i próbki 4. transport 5. rozdział materiału oraz jego przygotowanie do analiz 6. analiza 7. przygotowanie raportów/wyników badań 8. interpretacja wyników 9. podjęte działania Wszystkie wymienione etapy zostały usystematyzowane przez George a Lunberga i znane są dzisiaj jako pętla Lundberga [1]. Dlatego też pierwszą i najważniejszą zasadą prowadzącą do uzyskania wiarygodnych wyników badań laboratoryjnych jest współpraca pomiędzy przedstawicielami poszczególnych zawodów medycznych. Odpowiedni kontakt diagnosty laboratoryjnego z pielęgniarką i lekarzem, budowanie wzajemnego zrozumienia pomiędzy nimi, dzielenie się spostrzeżeniami natury medycznej oraz wiedzą na temat chorób, wydaje się być najlepszym sposobem na wyeliminowanie wielu błędów przedanalitycznych. mgr Agnieszka Helis, diagnosta laboratoryjny *** Redakcja portalu dolinabiotechnologiczna.pl dziękuje serdecznie wykładowcy dr Wojciechowi Gernandowi oraz organizatorowi spotkania Panu Benedyktowi Cebo z firmy CEBO za umożliwienie podzielenia się z naszymi Czytelnikami powyższym opracowaniem.

12 Centrum Nowych Technologii Medycznych w Szczecinie już otwarte! W dniu 17 lipca 2009r. została podpisana umowa dotycząca dofinansowania projektu Centrum Nowych Technologii Medycznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Przedsięwzięcie to odnosiło się do wybudowania nowego budynku szkolnictwa wyższego. I tak 28 czerwca 2012 r. zostało oficjalnie otwarte Centrum Nowych Technologii Medycznych. Obiekt ten jest wyposażony w laboratoria, sale seminaryjne, aparaturę dydaktyczna oraz urządzenia niezbędne do wprowadzenia rozwiązań ICT. Centrum Nowych Technologii Medycznych będzie spełniało również funkcje jednostki uczelnianej wraz ze studentami oraz kadrą dydaktyczną PUM wyspecjalizowaną w biotechnologii medycznej. Centrum posiada pięć kondygnacji. Jego łączna powierzchnia to 4 tys. metrów kwadratowych, a całkowity koszt budowy wyniósł ponad 24,5 mln zł. Projekt otrzymał wsparcie unijne z Programu Infrastruktura i Środowisko w wysokości ponad 22,7 mln zł. Budynek Wydziału Biotechnologii KUL

13 Fundacja na rzecz Nauki Polskiej uhonorowana przez Komisję Europejską Fundacja na rzecz Nauki Polskiej (FNP) została nagrodzona przez Komisję Europejską za wprowadzanie postanowień zapisanych w Europejskiej Karcie Naukowca oraz Kodeksie postępowania podczas rekrutacji pracowników naukowych. FNP została założona w 1991 roku. Jest niezależną instytucją typu non-profit, której głównym celem jest wspieranie polskiej nauki, a jej dewiza to: Wspierać najlepszych, aby mogli stać się jeszcze lepsi. Jako pierwsza instytucja w Polsce uzyskała znak HR Excellence in Research, co oznacza, że wykonywane przez nich procedury finansowania są ściśle wzorowane na tych rekomendowanych przez Komisje Europejską. Aż kilka miesięcy trwała sama procedura przyznawania wyróżnień. Był to tak długi okres, ponieważ przeprowadzano anonimowe ankiety wśród laureatów programów FNP, wnikliwie i dokładnie analizowano procedury finansowe wykorzystywane przez Fundację w odniesieniu do wytycznych zawartych w Europejskiej Karcie Naukowca oraz Kodeksie. Gratulujemy i życzymy dalszych sukcesów! Źródło informacji:

14 Budynek Wydziału Biotechnologii KUL Koło Studentów Biotechnologii (KSB) Politechnika Gdańska Jesteśmy kołem naukowym działającym przy Katedrze Mikrobiologii Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej, pod opieką prof. dr hab. Józefa Kura i dr Gracjany Klein-Raina. Koło powstałe w 2000 roku zrzesza studentów różnych wydziałów interesujących się biotechnologią oraz pokrewnymi jej naukami. Głównym celem Koła jest zwiększenie świadomości polskiego społeczeństwa na temat dziedziny nauki jaką jest biotechnologia jedna z najbardziej przyszłościowych zarówno dla przemysłu jak i medycyny dziedzina nauki, łącząca ze sobą techniki inżynieryjne i biologię. Działalność KSB obejmuje realizację licznych projektów naukowych oraz organizację wykładów otwartych oraz szkoleń mikrobiologicznych dla uczniów trójmiejskich liceów. Oprócz tego jako członkowie Koła Studentów Biotechnologii bierzemy aktywny udział w organizowanych

15 ogólnopolskich konferencjach naukowych związanych z naszą dziedziną zainteresowań, na których przedstawiamy wyniki naszych badań w formie plakatów czy wystąpień i prezentacji ustnych. Sami także organizujemy seminaria wewnętrzne, wydziałowe czy nawet międzyuczelniane. Do naszej działalności można też zaliczyć prowadzenie konkursów o tematyce biotechnologicznej, m. in konkurs wiedzy Bio. R.E Biotechnologia: Rozrywka i Edukacja oraz konkurs plastyczny Zbuduj swój model DNA. Aktualne projekty badawcze prowadzone obecnie w ramach naszego Koła to m.in. Badanie flory bakteryjnej sopockiej fontanny Grzybek, Analiza bakterii w pomieszczeniach różnego przeznaczenia i Wykorzystanie procesu fermentacji etanolowej w produkcji wina. Koło jest zawsze otwarte na młodych, aktywnych studentów interesujących się biotechnologią. Więcej informacji na temat naszej działalności można znaleźć na stronie internetowej koła. Budynek Wydziału Biotechnologii KUL JCI zostało udziałowcem funduszu

16 Life Fund Nasz partner Jagiellońskie Centrum Innowacji (JCI) zostało udziałowcem funduszu kapitałowego Life Fund, który będzie wspierał projekty z branży nauk przyrodniczych. Fundusz wystartuje we wrześniu 2012 roku i będzie oferował dofinansowanie maksymalnie do 1,5 mln Euro. 19 czerwca 2012 roku Krajowy Fundusz Kapitałowy S.A., DGA S.A. oraz Life Fund Sp. z o.o., którego kluczowym udziałowcem jest Jagiellońskie Centrum Innowacji (JCI), podpisały umowę o dotyczącą wsparcia finansowego Funduszowi Kapitałowemu Life Fund Sp. z o.o. S.K.A. Udziałowcami podmiotu są spółka doradczo inwestycyjna DGA S.A. (74,9%) oraz Jagiellońskie Centrum Innowacji Sp. z o.o (25,1%). Fundusz Kapitałowy dysponować będzie środkami wniesionymi po połowie przez KFK i DGA w postaci 30 mln zł, które inwestowane będą do końca 2015 roku głównie w projekty z branży life science. Nowy Fundusz Inwestycyjny działać będzie w formie spółki komandytowoakcyjnej, a zarządzać nią będzie Life Fund Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu. Celem działania funduszu będzie pozyskiwanie potencjalnych projektów z rynku nauk przyrodniczych. Wejście kapitałowe w dany projekt opiniować będzie Komitet Inwestycyjny Funduszu Life Fund Sp. z o.o. S.K.A. Umowa pomiędzy DGA S.A., KFK S.A. i Life Fund Sp. z o.o. jest umową warunkową, a strony w ciągu dwóch miesięcy 60 dni uzgodnią załączniki do umowy, statut Funduszu oraz postarają się o zgodę Prezesa Urzędu Ochrony Konkurecji i Konsumentów. Budynek Wydziału Biotechnologii KUL

17