PROCEDURY MEDYCZNE Tytuł: Standard postępowania podczas zakładania/usuwania drenażu klatki piersiowej

Transkrypt

1 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 1 z 6 Cel procedury: Określenie oraz ujednolicenie standardów postępowania podczas wykonywania drenażu jamy klatki piersiowej u pacjentów Oddziału Intensywnej Terapii, z powodu odmy opłucnej. Zakres: - opis procedury (przygotowanie, niezbędny sprzęt, technika wykonania) - wskazania oraz przeciwwskazania do wykonywania drenażu klatki piersiowej - możliwe powikłania drenażu klatki piersiowej - procedury bezpieczeństwa pacjenta - procedury bezpieczeństwa personelu medycznego Zakres obowiązywania: Jednostki organizacyjne SP SK Nr 1 w Zabrzu, w których udzielane jest świadczenie. Odpowiedzialność: Personel medyczny wykonujący procedurę: lekarz specjalista, lekarz rezydent pod nadzorem i za zgodą lekarza specjalisty, przeszkolony personel pielęgniarski. Nadzór nad przestrzeganiem standardów postępowania : zgodnie z przyjętą w SPSK Nr 1 w Zabrzu strukturą organizacyjną. Przebieg procedury: Drenaż klatki piersiowej w Oddziale Intensywnej Terapii zakładany jest przez lekarza specjalistę lub rezydenta pod nadzorem lekarza specjalisty oraz asystującą pielęgniarkę ze wskazań pilnych i w warunkach zagrożenia życia pacjenta. W pozostałych sytuacjach postępowaniem z wyboru jest wykonanie drenażu w trybie planowym w warunkach Bloku Operacyjnego po wcześniejszej konsultacji torakochirurgicznej i/lub postępowanie zgodne z zaleceniami konsultanta specjalisty chirurgii klatki piersiowej 1. Przygotowanie: a) zestaw opatrunkowy z narzędziami do szycia (nici, skalpel, imadło) oraz środkami do dezynfekcji pola operacyjnego b) 20 ml 1% lignocainy c) skalpel

2 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 2 z 6 d) dreny do klatki piersiowej (10-14 F lub 28-30f w przypadku urazu/płynu) e) zestaw butli/kompakt f) konektory g) środki ochrony osobistej (sterylne fartuchy, rękawiczki, maski) 2. Miejsce założenia drenu: a) I przestrzeń międzyżebrową w linii środkowo obojczykowej (w niektórych przypadkach odmy opłucnowej), b) V VIII przestrzeń międzyżebrową w linii pachowej środkowej (w pozostałych przypadkach). c) W przypadku ograniczonego zbiornika powietrza lub płynu miejsce wprowadzenia drenu wyznacza się w zależności od umiejscowienia zbiornika. W Oddziale Intensywnej Terapii obowiązuje wykonanie rtg klatki piersiowej oraz kontroli ultrasonograficznej jam opłucnowych przez przystąpieniem do procedury celem doboru optymalnego dostępu. 3. Rodzaj drenu a) dreny sztywne, specjalnie przeznaczone do drenażu jamy opłucnej, o średnicy F, na przykład dreny typu Thorax firmy Sherwood lub Mallinckrodt. b) dreny gumowe lub lateksowe z wyciętymi bocznymi otworami (w niektórych przypadkach ropniaka opłucnej stosuje się dreny Pezzera z zachowaną główką). 4. Technika wprowadzania drenu Procedurę należy przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym i/lub analgosedacji/znieczuleniu ogólnym Założenie/usunięcie drenażu następuje w warunkach sterylnych po wcześniejszym przygotowaniu pola operacyjnego (dezynfekcja środkami odkażającymi oraz obłożenie pola sterylnymi chustami) a) Ułożyć chorego zależy od miejsca drenażu b) Naciąć skórę na długości ok. 1 1,5 cm c) Wypreparować na tępo, disektorem, kanał sięgający do przestrzeni międzyżebrowej. Kanał powinien przebiegać skośnie, co oznacza, że skórę należy naciąć niżej niż planowany otwór w międzyżebrzu d) Ostrożnie preparując wprowadzić disektor do jamy opłucnej ponad górnym brzegiem żebra, a następnie wycofać go i założyć przez środek rany

3 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 3 z 6 pojedynczy, odroczony szew materacowy (szew niewchłanialny, monofilowy nr 1 lub 2) do wykorzystania przy usuwaniu drenu do zamknięcia kanału. e) Przez wypreparowany kanał wprowadzić do jamy opłucnej pęsetę anatomiczną "wytyczającą drogę" drenu. f) Między rozwartymi ramionami pęsety wsunąć do jamy opłucnej koniec drenu. g) Dren przyszyć się do skóry szwem niewchłanialnym monofilowym Nr 0 lub 1, wytwarzając "stopkę h) Połączyć dren z układem butli drenażowych za pomocą drenu łączącego i) Wykonać kontrolne gadanie RTG klatki piersiowej Alternatywne techniki drenażu polegają na wprowadzeniu drenów przez światło trokara oraz zastosowaniu drenów z mandrynem. W przypadku odmy najlepiej wprowadzić dren aż do szczytu jamy opłucnej, natomiast w przypadku płynu, ropniaka lub krwiaka należy wprowadzać dren płycej, tak aby ostatni boczny otwór w drenie leżał tuż ponad opłucną ścienną blisko przepony. Pojedynczy dren stosuje się w przypadku: odmy, ropniaka, krwiaka, chylothorax, po pneumonektomii lub torakotomii bez uszkodzenia płuca. Dwa dreny stosuje się po resekcjach płucnych z zachowaniem części miąższu płuca 5. Technika usuwania drenu: a) Drenaż należy usuwać w analgosedacjii przestrzegając zasad aseptyki b) Przeciąć "stopkę" szwu mocującego dren i zawiązać końce szwu materacowego założonego podczas wprowadzania drenu w węzeł chirurgiczny, ale bez jego zaciskania. c) Choremu poleca się oddychać przez chwilę szybko i głęboko, a następnie wykonać próbę Valsalvy w tym czasie asystent szybkim ruchem wysuwa dren, a jednocześnie operator zaciska węzeł szwu pozostawionego podczas zakładania drenu. 6. Wskazania i przeciwwskazania do wykonywania drenażu klatki piersiowej: Wskazaniami do drenażu opłucnowego są: a) odma opłucnowa w trybie ratunkowym odma prężna, odma krwotoczna, odma otwarta, odma po pneumonektomii b) płyn w jamie opłucnowej - ropniak opłucnej, krwiak opłucnej, chylothorax

4 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 4 z 6 Przeciwwskazania bezwzględne: brak Przeciwwskazania względne: c) a) istotne zaburzenia krzepnięcia d) b) infekcja w miejscu planowanego drenażu 7. Możliwe powikłania drenażu klatki piersiowej: a) zakażenia b) krwotok z naczyń międzyżebrowych c) wysięk do opłucnej d) zrosty w jamie opłucnej e) uszkodzenie narządów leżących pod przeponą i samej przepony f) zrastanie i uszkodzenie płuca g) wysunięcie się drenu i spowodowanie odmy wtórnej h) zmniejszenie wydolności oddechowej (spłycony oddech spowoduje obkurczenie oskrzelików) i) obrzęk płuc w wyniku zbyt szybkiego rozprężania płuca 8. Bezpieczeństwo pacjenta : a) Przed drenażem klatki piersiowej: w przypadku pacjenta przytomnego należy przedstawić wyczerpujące informacje na temat badania, ze wskazaniem metody postępowania i możliwymi powikłaniami oraz uzyskać pisemną zgodę na przeprowadzenie drenażu klatki piersiowej. (Załącznik nr 1) w przypadku pacjenta nieprzytomnego, w stanie zagrożenia życia uznaje się zgodę domniemaną należy wykonać oraz zapoznać się z wynikami badań dodatkowych - tj RTG klatki piersiowej, EKG, ocena układu krzepnięcia (APTT, PT, INR), liczba płytek krwi należy oznaczyć HBsAg, p/c anty-hcv oraz anty-hiv u pacjenta. należy ocenić stan kliniczny chorego oraz wykonać badanie fizykalne pacjenci przed wykonaniem procedury bezwzględnie musza mieć zabezpieczony drożny dostęp dożylny pacjenci bez przeciwwskazań powinni otrzymać analgosedację, zawsze wykonuje się znieczulenie miejscowe z wyboru przy użyciu 1-2% lignocainy.

5 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 5 z 6 b) podczas procedury: wymagane jest monitorowanie podstawowych funkcji życiowych EKG, HR, BP, SpO2. wymagana jest podaż tlenu i/lub oraz wentylacja mechaniczna z FiO2 0,1 w przypadku pacjentów zaintubowanych, należy stosować najmniejszą skuteczna dawkę znieczulenia miejscowego, leki sedujące i/lub znieczulenia ogólnego dawkuje się zgodnie z zaleceniami lekarza anestezjologa z zachowaniem wymogów bezpieczeństwa, zestaw reanimacyjny powinien być gotowy do użycia w każdym momencie. c) po wykonaniu procedury: część pacjentów może wymagać suplementacji O2, należy kontynuować monitorowanie podstawowych funkcji życiowych, należy wykonać kontrolne RTG klatki piersiowej celem oceny opłożenia drenów i skuteczności drenażu, wymagana jest analgezja w okresie po zabiegu. 9. Bezpieczeństwo personelu medycznego: Pracownicy narażeni są na ryzyko przeniesienia zakażeń od chorego przez kontakt z krwią i/lub wydzielinami chorego Bezwzględnie należy stosować środki ochrony osobistej podczas wykonywania procedury. Pracownicy wykonujący procedury inwazyjne powinni mieć aktualne sczepienia przeciw WZW B oraz TBC, a ich immunokompetencja powinna być regularnie kontrolowana. Bibliografia: opracowanie własne.

6 Data obowiązywania: Wydanie: 1 Strona 6 z 6 Załącznik nr 1 ZGODA NA ZAŁOŻENIE/USUNIĘCIE DRENAŻU KLATKI PIERSIOWEJ Dane osobowe pacjenta: IMIĘ I NAZWISKO PESEL.. Nr historii choroby Lekarz przeprowadził/a ze mną rozmowę wyjaśniającą problemy dotyczące wykonania drenażu klatki piersiowej. Podczas rozmowy mogłem/am pytać o wszystkie interesujące mnie problemy dotyczące rodzaju planowanego zabiegu i znieczulenia, z uwzględnieniem ryzyka i powikłań, które mogą wystąpić przed, w trakcie i po wykonaniu w/w procedury. Zrozumiałem/am wszystkie informacje i wyjaśnienia i nie mam więcej pytań. Zgadzam się na wykonanie w/w zabiegu w znieczuleniu ogólnym/w sedacji/w znieczuleniu miejscowym. Zgadzam się na towarzyszące zabiegowi postępowanie, takie jak: infuzje płynów, podawanie niezbędnych leków przed zabiegiem, w czasie zabiegu i po zabiegu, zakładanie cewników dożylnych. Zgadzam się na uzasadnione medycznie zmiany lub rozszerzenie postępowania lekarskiego, w tym na zmianę rodzaju i zakresu znieczulenia, na zmianę planowanej techniki i zakresu zabiegu. Imię i nazwisko. Data Podpis Pacjenta.. Podpis i pieczątka lekarza