Surowicze stê enia IgE w populacji zaka onych HIV

Transkrypt

1 Alergia Astma Immunologia, 1996, 1(2), Surowicze stê enia IgE w populacji zaka onych HIV w Polsce JERZY KRUSZEWSKI, S AWOMIR TARKA, ANNA MUSZYÑSKA, ALICJA R CZKA, JANUSZ ŒLUSARCZYK*, MAREK RADKOWSKI*, WALDEMAR HALOTA**, ANITA OLCZAK**, DOROTA DYBOWSKA** Klinika Chorób Infekcyjnych i Alergologii Instytutu Medycyny Wewnêtrznej Centralnego Szpitala Klinicznego Wojskowej Akademii Medycznej w Warszawie, ul. Szaserów 128, Warszawa * Zak³ad Immunopatologii Instytutu Chorób ZakaŸnych i Paso ytniczych Akademii Medycznej w Warszawie **Katedra i Klinika Chorób ZakaŸnych Akademii Medycznej w Bydgoszczy Celem pracy by³a ocena zale noœci surowiczych stê eñ IgE (ssige) od stopnia obserwowanego niedoboru w zakresie limfocytów T CD4+ w grupach osób z terenu Polski, w ró nych fazach zaka enia HIV. U 138 chorych i 144 zdrowych dawców krwi dokonano jednoczasowo 177 oznaczeñ: bezwzglêdnej liczby limfocytów T CD4+ (CD4+) we krwi obwodowej oraz ssige. Antygeny CD4 na komórkach krwi obwodowej oznaczno pos³uguj¹c siê metod¹ cytometrii przep³ywowej. SsIgE oznaczano pos³uguj¹c siê metod¹ fluorometryczn¹ FAST IgE. Analizê wyników przeprowadzono dla ca³ej grupy zaka onych i w podgrupach wyodrêbnionych na podstawie wartoœci CD4+: CD4+>500, CD4+<500, 200<CD4+<500, CD4+<200 i CD4+>200, oraz wartoœci SsIgE: SsIgE>135 IU/ml issige<135 IU/ml. W podgrupach wyodrêbnionych na podstawie wartoœci CD4+ stwierdzono statystycznie istotne ró nice w zakresie ssige miêdzy podgrup¹ CD4+>500 i CD4+<200, natomiast w zakresie lnige miêdzy grup¹ osób zdrowych a podgrupami zaka onych HIV z CD4+<500 i CD4+<200 oraz miêdzy podgrupami zaka onych: CD4+>500 i CD4+<500, CD4+>500 i CD4+<200 oraz CD4+>200 i CD4+<200. Wartoœci œrednie CD4+ w ca³ej grupie zaka onych HIV by³y istotnie ni sze ni u osób zdrowych. W obu podgrupach zaka onych HIV wyodrêbnionych na podstawie ssige œrednie te równie ró ni³y siê istotnie. Stwierdzono te istotnie czêstsze wystêpowanie zwiêkszonych ssige w podgrupie zaka onych HIV z CD4+<200 w porównaniu z grup¹ osób zdrowych i podgrupami zaka onych z CD4+>500 i CD4+>200. Wykazano równie istotnoœæ korelacji miêdzy wartoœciami CD4+ a ssige i lnige dla ca³ej grupy zaka onych HIV oraz w podgrupach zaka onych z CD4+>200, CD4+<500 i 500>CD4+>200. Uzyskane wyniki dowodz¹ istnienia zwi¹zku ssige z wartoœciami CD4+ we krwi obwodowej u zaka onych HIV. Stwierdzenie takiego zwi¹zku ju we wczesnych okresach zaka enia HIV przemawia za istotnym rozkojarzeniem mechanizmów regulacji procesów immunologicznych w pocz¹tkowych okresach zaka enia HIV. Wprowadzenie U osób w póÿnych okresach zaka enia HIV obserwuje siê stosunkowo czêste wystêpowanie odczynów alergicznych [1-10]. Wystêpowanie, lub nawet zwiêkszone ryzyko wyst¹pienia, g³ównie natychmiastowych reakcji alergicznych stanowiæ mo e istotny praktyczny problem zw³aszcza w aspekcie profilaktyki i leczenia powik³añ tego zaka enia (alergia na leki) [7, 9, 10]. Wiadomo, e w przypadku ró nego typu niedoborów immunologicznych obserwuje siê zwiêkszenie surowiczych stê eñ IgE (ssige) [11-14], reaginy warunkuj¹cej wystêpowanie alergicznych reakcji natychmiastowych [7, 15]. Czêœæ autorów wykaza³a, e w przypadku niedoborów immunologicznych powstaj¹cych w wyniku zaka enia HIV, dochodzi do poliklonalnej aktywacji limfocytów B, czego wyrazem jest nadprodukcja immunoglobulin, w tym równie IgE [9, 14, 16-19], przy jednoczesnym upoœledzeniu swoistej odpowiedzi humoralnej na wiele antygenów (wzglêdne niedobory humoralne) [18, 20]. Choæ mechanizm tej aktywacji nie jest do koñca poznany prace niektórych autorów sugeruj¹, e nasilenie syntezy IgE u zaka onych HIV postêpuje wraz z narastaniem niedoborów w zakresie subpopulacji limfocytów T CD4+ [5, 9, 17]. Zjawisko nadprodukcji IgE u zaka onych HIV, maj¹ce swój wyraz nie tylko w zwiêkszeniu jej surowiczych stê eñ, mo e mieæ równie okreœlone konsekwencje kliniczne w postaci szczególnej predyspozycji do rozwoju reakcji alergicznych IgEzale nych [4, 8, 7, 15], co t³umaczy³oby stwierdzan¹ sk³onnoœæ do reakcji alergicznych u chorych w zaawansowanych okresach zaka enia HIV. Trzeba podkreœliæ, e choæ synteza IgE w decyduj¹cej mierze zale y od czynników endogennych (w tym zw³aszcza uwarunkowanych genetycznie), to mo liwy jest tu równie istotny wp³yw czynników egzogennych. Jak wynika z badañ epidemiologicznych przeprowadzonych w ró nych regionach œwiata, ssige mog¹ byæ zwiêkszone u znacz¹cego odsetka osób wystêpuj¹c w zale noœci np. od regionu od kilkunastu do ok. 50% populacji [21,22-27]. Zatem analizy obejmuj¹ce ocenê ssige powinny uwzglêdniaæ dane charakteryzuj¹ce pod tym wzglêdem analizowany region.

2 110 Kruszewski J. i wsp. Surowicze stê enia IgE w populacji zaka onych HIV w Polsce Celem pracy by³a ocena ssige w grupie osób z terenu Polski, w ró nych fazach zaka enia HIV, z uwzglêdnieniem czêstoœci wystêpowania podwy szonych stê eñ oraz zale noœci ssige od stopnia obserwowanego niedoboru w zakresie limfocytów T CD4+. MATERIA I METODY Badaniami objêto 138 osób (œrednia wieku 23±12 lat) w ró nych okresach nosicielstwa HIV. Podczas okresowych kontroli w latach dokonano u nich we krwi obwodowej oraz w surowicy jednoczasowo 177 oznaczeñ: bezwzglêdnej liczby limfocytów T CD4+ (CD4+) we krwi obwodowej oraz ssige. U 27 zaka onych badania takie wykonano dwukrotnie w odstêpie co najmniej 2 lat, natomiast u 6-trzykrotnie. Grupê kontroln¹ stanowi³o 144 zdrowych dawców krwi w podobnym przedziale wieku (œrednia 21±7 lat), u których wykluczono zaka enie HIV i której szczegó³owy opis zawarty jest w naszej poprzedniej pracy [24]. Dowodem zaka enia HIV by³o co najmniej dwukrotne wykrycie przeciwcia³ anty-hiv przesiewowym testem Vironostika HIV Uni-Form II firmy Organon Teknika (Holandia), co nastêpnie potwierdzano testem Western Blot przy u yciu zestawu tej samej firmy. Antygeny CD4 na komórkach krwi obwodowej oznaczano pos³uguj¹c siê metod¹ cytometrii przep³ywowej, stosuj¹c przeciwcia³a monoklonalne firmy Ortho Pharmaceutical Inc. (USA) i zalecan¹ metodykê postêpowania. SsIgE oznaczano pos³uguj¹c siê metod¹ fluorometryczn¹ FAST IgE firmy Biowhittaker (USA). Otrzymane bezwzglêdne wartoœci ssige przedstawiano równie w postaci logarytmu naturalnego (lnige). Za zwiêkszone, zgodnie z zaleceniem producenta, uznawano wartoœci ssige powy ej 135 IU/ml. Obok analizy parametrów dla ca³ej grupy osób zdrowych i zaka onych HIV, dokonano ich analizy w podgrupach zaka onych wyodrêbnionych na podstawie - wartoœci CD4+: CD4+>500, CD4+<500, 500>CD4+>200, CD4+<200, CD4+>200 oraz - wartoœci ssige: ssige>135 IU/ml i ssige<135 IU/ml. Analiza obejmowa³a porównanie i ocenê istotnoœci ró nic wartoœci œrednich odpowiadaj¹cych parametrów oraz czêstoœci wystêpowania zwiêkszonych ssige przy u yciu odpowiednio: testu t-studenta oraz oraz testu χ 2, jak równie istotnoœæ wspó³czynnika korelacji liniowej wartoœci CD4+ we krwi obwodowej oraz bezwzglêdnych i zlogarytmowanych wartoœci ssige w wyodrêbnionych grupach zaka onych HIV. WYNIKI 1. Surowicze stê enia IgE Wartoœci œrednie oraz istotnoœæ ró nic œrednich w poszczególnych grupach zestawiono w tab. I. Nie stwierdzono istotnej ró nicy wartoœci œrednich ssige i lnige miêdzy grupami osób zdrowych i ca³¹ grup¹ zaka onych HIV. Porównuj¹c bezwzglêdne wartoœci œrednich ssige w podgrupach zaka onych HIV stwierdzono istotne ró nice (p<0,05) miêdzy podgrup¹ z CD4+>500 a CD4+<200. Istotne ró nice (p<0,05) stwierdzono porównuj¹c œrednie lnige w grupach osób zdrowych z zaka onymi z CD4+<500 i CD4+<200 oraz w podgrupach zaka onych CD4+>500 z CD4+<500 i CD4+<200 jak równie z CD4+>200 i CD4+<200. Wartoœci œrednie CD4+ w obu grupach zaka onych HIV wyodrêbnionych na podstawie kryterium ssige (ssige<135 IU/ml i ssige>135 IU/ml) ró ni³y siê istotnie miêdzy sob¹ oraz w porównaniu ze œredni¹ u osób zdrowych. 2. Czêstoœæ wystêpowania zwiêkszonych surowiczych stê eñ IgE Czêstoœæ wystêpowania zwiêkszonych ssige u osób zdrowych przedstawiono w tab. II. Nie stwierdzono istotnych ró nic czêstoœci wystêpowania zwiêkszonych ssige miêdzy grupami osób zdrowych ica³¹ grup¹ zaka onych HIV, a odpowiednie odsetki Tabela I. Œrednie wartoœci (+sd) bezwzglêdnej liczby komórek CD4+ we krwi obwodowej oraz surowiczych stê eñ IgE w grupach zaka onych HIV i u osób zdrowych GRUPA CD4+ IgE lnige n 1/ml n IU/ml 1. Zdrowi , a, b, c, d, e, IgE>135, IgE< IgE>135, IgE<135 d, e, IgE>135, IgE<135 3,601+1, Zaka eni HIV , a, b, c, d, e IgE>135, IgE<135 IgE>135, IgE<135 3,875+1,539 a. CD4+> , 2, b, c, d, e, IgE> e, IgE>135, IgE<135 d, e, IgE>135, IgE<135 3,568+1,478 b. CD4+> , 2, a, c, d, e, IgE> IgE>135, IgE<135 e, IgE>135, IgE<135 3,752+1,498 c. 200<CD4+< , 2, a, b, d, e, IgE>135, IgE< IgE>135, IgE<135 IgE>135, IgE<135 3,939+1,517 d. CD4+< , 2, a, b, c, e, IgE< IgE>135, IgE<135 1, a, IgE>135, IgE<135 4,083+1,559 e. CD4+< , 2, a, b, c, d, IgE< a, IgE>135, IgE<135 4,373+1,624 IgE> , a. b, e, IgE< , 2, a, b, c, d, e, IgE<135 5,881+0,851 IgE< , d, e, IgE< , 2, a, b, c, d, e, IgE>135 3,169+1,042 w górnych wierszach podano symbol grupy, z któr¹ œrednie ró ni³y siê istotnie statystyczne (p<0,05) 1, a, b, IgE>135, IgE<135 1, 2, a, b, c, d, e, IgE<135 1, 2, a, b, c, d, e IgE>135

3 Kruszewski J. i wsp. Surowicze stê enia IgE w populacji zaka onych HIV w Polsce 111 wynosi³y 22 i 25%. W grupach zaka onych HIV, wraz ze zmniejszaniem siê wartoœci CD4+, obserwowano wzrost czêstoœci chorych ze zwiêkszonymi ssige. Najni szy odsetek (14%) obserwowano w grupie z CD4+>500 natomiast najwy szy (46%) w grupie zaka onych z CD4+<200, co istotnie ró ni³o tê grupê z grup¹ osób Tabela II. Czêstoœæ wystêpowania zwiêkszonych surowiczych stê eñ IgE (ssige>135 IU/ml) u osób zdrowych i w grupach zaka onych HIV GRUPA n IgE>135 IgE<135 Istotnoœæ n % n % χ 2 z grup¹ 1. Zdrowi e 2. Zaka eni HIV e a. CD4+> e b. CD4+> e c. 200<CD4+< d. CD4+< e. CD4+< ,2,a,b zdrowych, ca³¹ grup¹ zaka onych HIV oraz podgrupami z CD4+>500 icd4+> Korelacje bezwzglêdnej liczby limfocytów T CD4+ we krwi obwodowej z bezwzglêdnymi i zlogarytmowanymi wartoœciami surowiczych stê eñ IgE Analizê istotnoœci wspó³czynników korelacji dla wartoœci CD4+ z wartoœciami ssige oraz lnige przedstawiono w tab. III, a wybrane aspekty równie na ryc. 1 i 2. Dla ca³ej grupy zaka onych HIV stwierdzono statystycznie istotn¹ ujemn¹ korelacjê zarówno w przypadku ssige (p<0, 05) jak i lnige (p<0, 01). Istotnoœæ wspó³czynnika korelacji stwierdzono równie w podgrupach zaka onych z CD4+>200 i CD4+<500 oraz 200<CD4+<500. Mimo, e w grupie z CD4+<200 wartoœci bezwzglêdne wspó³czynnika korelacji by³y stosunkowo wysokie (wy sze ni dla ca³ej grupy zaka onych HIV) zale noœæ ta nie by³a statystycznie istotna (ryc. 2). uwzglêdniono ró nice istotne statystycznie (p<0,05) Tabela. III. Wartosci wspó³czynników korelacji i istotnoœæ korelacji bezwzglêdnej liczby limfocytów T CD4+ we krwi obwodowej z bezwzglêdnymi i zlogarytmowanymi wartoœciami surowiczych stê eñ IgE w grupach zaka onych HIV GRUPA n IgE ln IgE 2. CD r = - 0,1796 p = 0,017* r = - 0,2236 p = 0,003* a. CD4+ > r = - 0,0255 p = 0,833 r = - 0,0726 p = 0,547 b. CD4+ > r = - 0,1387 p = 0,100 r = - 0,1707 p = 0,042* c. 200 < CD4+ < r = - 0,2763 p = 0,021* r = - 0,2617 p = 0,029* d. CD4+ < r = - 0,2240 p = 0,022* r = - 0,2425 p = 0,013* e. CD4+ < r = - 0,2728 p = 0,113 r = - 0,2187 p = 0,207 IgE > r = 0,0561 p = 0,715 r = 0,0272 p = 0,859 IgE < r = - 0,1203 p = 0,169 r = - 0,1055 p = 0,229 * zaznaczono korelacjê istotn¹ statystycznie (p<0,05) surowicze stężenie IgE (IU/ml) surowicze stężenie IgE (IU/ml) bezwzględna liczba limfocytów T CD4+/µl liczba limfocytów T CD4+/µl Ryc. 1. Krzywa regresji wartoœci ssige i bezwzglêdnej liczby limfocytów T CD4+ we krwi obwodowej w ca³ej grupie chorych zaka onych HIV (wsp. korelacji r=-0,1796; p<0,05; przedzia³ ufnoœci 95%). Ryc. 2. Krzywa regresji wartoœci ssige i bezwzglêdnej liczby limfocytów T CD4+ we krwi obwodowej w grupie 35 zaka onych HIV ze znacznego stopnia upoœledzeniem odpornoœci (CD4+<200) (wsp. korelacji r=-0,2728; nz; przedzia³ ufnoœci 95%).

4 112 Kruszewski J. i wsp. Surowicze stê enia IgE w populacji zaka onych HIV w Polsce OMÓWIENIE Wyniki uzyskane w obecnej pracy wskazuj¹ na istnienie istotnych ró nic w zakresie syntezy IgE u zaka onych HIV w porównaniu z osobami zdrowymi. Podobnie jak to ma miejsce w przypadku niektórych wrodzonych niedoborów immunologicznych [11-14], równie w nabytym zespole niedoborów odpornoœci w wyniku zaka enia HIV dochodziæ mo e do znacz¹cej nadprodukcji tej immunoglobuliny. Potwierdzaj¹ to wczeœniejsze obserwacje czêœci autorów z ró nych krajów o wystêpowaniu zwiêkszonych ssige w póÿnych okresach zaka enia HIV (wyst¹pienia AIDS) i stanowi¹ dowód stymuluj¹cego wp³ywu zaka enia HIV na syntezê IgE [4,5,9,14,17,19,27-30]. Zjawiska takiego nie obserwuje siê u dzieci zaka onych HIV [1, 14]. W grupie z zaawansowanym zaka eniem, którego wyrazem by³o obni enie CD4+<200, œrednie wartoœci ssige oraz odsetki zaka onych z podwy szonymi wartoœciami ssige by³y najwy sze i ró ni³y siê istotnie w porównaniu z grup¹ we wczesnym okresie zaka enia (CD4+>500). Prezentowane badania potwierdzaj¹ równie istnienie zwi¹zku ssige z CD4+ we krwi obwodowej u zaka onych HIV. Interesuj¹ce, e w odró nieniu od prac innych autorów [4, 5, 9, 14, 17, 19, 27-30], w naszych badaniach zwi¹zek ten by³ istotny ju we wczesnych okresach zaka enia HIV, kiedy nie stwierdzano jeszcze ewidentnego iloœciowego niedoboru w zakresie limfocytów T CD4+. W grupie zaka onych z obni eniem CD4+<200 bezwzglêdna wartoœæ wspó³czynnika korelacji by³a co prawda stosunkowo wysoka, lecz zale noœæ ta nie by³a statystycznie istotna. Powodem takiej sytuacji mog³y byæ: wp³yw powszechnie wystêpuj¹cych zaka eñ oportunistycznych w tym okresie, szeroki przedzia³ w jakim zawiera³y siê wartoœci ssige oraz ma³a liczebnoœæ tej grupy. Badania w tej grupie chorych bêd¹ kontynuowane. Prezentowane wyniki uzyskane w polskiej populacji zaka onych HIV, generalnie zgodne z badaniami innych autorów [4, 5, 9, 14, 17, 19-30], maj¹ istotne znaczenie zarówno z praktycznego jak i teoretycznego punktu widzenia. Na podstawie obecnych oraz wczeœniejszych badañ [1-3, 5, 9, 14, 17, 19, 27-33] mo na uznaæ, e wzrost ssige u zaka onych HIV mo e byæ nie tylko wskaÿnikiem pozwalaj¹cym przewidywaæ mo liwoœæ alergicznych reakcji natychmiastowych (IgEzale nych), lecz równie mo e stanowiæ istotn¹ informacjê o postêpie zaka enia. Czêœæ autorów uwa a, e bêd¹ca konsekwencj¹ g³êbokich zaburzeñ immunologicznych, wzmo ona synteza IgE, maj¹ca swój wyraz w zwiêkszeniu ssige, mo e u zaka onych HIV byæ wskaÿnikiem z³ym rokowniczo [5, 27]. Wniosek taki iewentualne jego praktyczne wdro enie wymagaj¹ jednak potwierdzenia badaniami indywidualnej dynamiki ssige w miarê rozwoju zaka enia, co bêdzie przedmiotem dalszych badañ. Nale y podkreœliæ, e nasze wstêpne pojedyncze badania u zaka onych HIV ze znacznie zwiêkszonymi ssige, jak równie dane z prac innych autorów [6,10, 14,32] wydaj¹ siê sugerowaæ, e w zakresie IgE pobudzenie syntezy dotyczy wy³¹cznie nieswoistych IgE. W toku zaka enia HIV nie stwierdzono pojawiania siê nowych swoistych IgE dla okreœlonych alergenów [14,32], a czêstoœæ wystêpowania zwiêkszonych ssige swoistych dla pospolitych alergenów atopowych jest podobna jak u osób zdrowych [9,14]. Jak ju wspomniano zjawisko narastania ssige w miarê rozwoju zaka enia HIV jest uwarunkowane nieswoist¹ poliklonaln¹ aktywacj¹ limfocytów B, której wyrazem jest opisywana przez innych autorów [9,14,16-19] wzmo ona synteza wiêkszoœci pozosta³ych klas immunoglobulin. Ta nadmierna synteza ma jednak cechy wybiórczoœci, co z jednej strony mo e prowadziæ do syntezy autoprzeciwcia³ (choroby autoimmunologiczne), a z drugiej ograniczenia lub nawet ca³kowitego zahamowania syntezy niektórych klas immunoglobulin lub rodzajów swoistych przeciwcia³, co sk³ada siê na stan wzglêdnego niedoboru odpowiedzi humoralnej. Mechanizm takiej aktywacji limfocytów B jest z³o ony i nie do koñca poznany. Poniewa zjawiska tego nie obserwuje siê u ma³ych dzieci oraz w schy³kowym okresie AIDS, uwa a siê, e do jego wyst¹pienia konieczny jest pewien stopieñ sprawnoœci mechanizmów immunologicznych. Byæ mo e istotne znaczenie ma tu zwiêkszona podatnoœæ na stymulacje wirusem Epsteina-Barr [35, 36]. Podobnie jak wczeœniejsze doniesienia innych autorów [27,28,30,34,36] nasze badania wyraÿnie wskazuj¹ na znaczenie iloœciowego upoœledzenia limfocytów T CD4+ w patogenezie zjawiska zwiêkszania siê ssige w przebiegu zaka enia HIV. Regulacja syntezy IgE przez limfocyty B zale na jest od wielu czynników (IL-4 i inne cytokiny, aktywnoœæ subpopulacji limfocytów T, wirus Epstein-Barr'a, glikokortykoidy, receptor o niskim powinowactwie dla IgE - CD23+, czynniki wi¹ ¹ce IgE itp.) [14, 15, 20, 28, 35-37]. W nasilaniu syntezy IgE, wg obecnych pogl¹dów, zasadnicze znaczenie ma wzajemna relacja aktywnoœci subpopulacji limfocytów T CD4+ (Th 1 i Th 2 ), czego wyrazem jest okreœlony profil cytokin wydzielanych przez subpopulacje Th 2, promuj¹cych syntezê IgE [15,34,35]. Postêpuj¹cy niedobór w zakresie subpopulacji limfocytów T CD4+ jest jedn¹ z najbardziej charakterystycznych konsekwencji zaka enia HIV. Aktualna wartoœæ CD4+ we krwi obwodowej jest uznanym parametrem oceny postêpu zaka enia HIV, bêd¹c nie tylko podstaw¹ okreœlania stopnia zaawansowania zaka enia, ale tak e wdro enia profilaktyki rozwoju AIDS przy u yciu leków [20,36,37]. Bior¹c pod uwagê powy sze stwierdzenia, nadprodukcja IgE u zaka onych HIV mog³aby wynikaæ z zaburzenia równowagi wzajemnej aktywnoœci subpopulacji limfocytów T - Th 1 i Th 2, na rzecz Th 2, w nastêpstwie

5 Kruszewski J. i wsp. Surowicze stê enia IgE w populacji zaka onych HIV w Polsce czego dochodzi³oby do zmian profilu cytokin w kierunku stymulacji syntezy IgE (zwiêkszenie wydzielania IL-4, przy ograniczeniu INF-γ). Nie wyklucza to wspó³istnienia innych przyczyn pobudzenia syntezy IgE np. w nastêpstwie wyst¹pienia zaburzeñ wzajemnych interakcji limfocytów T CD4+ i B gdzie HIV mog³y spe³niaæ rolê kostymulatora na podobnej zasadzie jak to siê dzieje w przypadku wirusa Epsteina-Barr [34]. Prezentowane badania maj¹ znaczenie zarówno dla lekarzy zajmuj¹cych siê problematyk¹ HIV/AIDS jak 113 i dla alergologów i to nie tylko w ramach teoretycznych dociekañ. Przedstawione w obecnej pracy przes³anki teoretyczne potwierdzone obserwacjami klinicznymi sugeruj¹, e w rozwi¹zywaniu czêœci z³o onych problemów klinicznych chorych zaka onych HIV konieczna bêdzie wzajemna wspó³praca lekarzy obu specjalnoœci. Piœmiennictwo 1. Ellaurie M., Rubinstein A., Rosenstreich D.L.: IgE levels in pediatric HIV-1 infection. Ann. Allergy Asthma Immunol. 1995, 75: Yu R.C., Evans B., Cream J.J.: Cold urticaria, raised IgE and HIV infection. J. R. Soc. Med. 1995, 88(5): Paganelli R., Scala E., Mezzaroma I. i wsp.: Immunologic aspects of hiperimmunoglobulinemia E-like syndrome in patients with AIDS. J. Allergy Clin. Immunol. 1995, 95: Small C.B., Kaufman A., Armenaka M. i wsp.: Sinusitis and atopy in human immunodeficiency virus infection. J. Infect. Dis. 1993, 167: Israel-Biet D., Labrousse F., Tourani J. M. i wsp.: Elevation of IgE in HIV- infected subjects: a marker of poor prognosis. J. Allergy Clin Immunol. 1992, 89: Horvath A.:Total and specific IgE in sera of HIV positive and HIV negative homosexual male (regulation of IgE synthesis in HIV infection). Acta Biomed. Ateneo Parmense 1992, 63: Sample S., Lenehan G.A., Serwonska M.H.i wsp.: Allergic diseases and sinusitis in acquired immunodeficiency syndrome. J. Allergy Clin. Immunol. 1989, 83: Parkin J.M., Eales L-J., Galazka A. R. i wsp. : Atopic manifestations in the acquired immunodeficiency syndrome: response to recombinant interferon gamma. B.M.J. 1987, 294: Sample S., Chernoff D.N., Lenahan G.A. i wsp.: Elevated serum concentration of IgE antibodies to environmental antigens in HIV- positive male homosexuals. J. Allergy Clin. Immunol. 1990, 86: Ring J., Kraus K., Froschl M. i wsp.: AIDS, HIV infection and allergy [Abstract]. J.Allergy Clin. Immunol. 1988, 81: Buckey R., Fiscus M.: IgD and IgE concentrations in immunodeficiency diseases. J. Clin.Invest. 1975, 55: Polmar S.H., Waldman T.: IgE in immunodeficiency. Am. J. Pathol. 1972, 69: Waldman T., Polmar S.H., Balestra W. i wsp.: Immunoglobulin E in immunologic deficiency diseases. II Serum IgE concentration of patients with acquired hypogammaglobulinemia, myotonic dystrophy, intestinal lymphangiectasia and Wiscott- Aldrich syndrome. J. Immunol. 1972, 109: Koutsonikolis A., Nelson R.P., Fernandez-Caldas E. i wsp.: Serum total and specific IgE levels in children infected with human immunodeficiency virus. J. Allergy Clin.Immunol. 1996, 97: De Vnes J.E., Aversa G.G., Punnonen J. i wsp.: Regulation of immunoglobulin E synthesis by cytokines. W: Advances in Allergology and Clinical Immunology, wyd. Godard Ph., Bousquet L., Michel F.B.; New Jersey, The Parthenon Publishing Group. 1992: Schnittman L., Lane K., Higgins K.L. i wsp.: Direct polyclonal activation of human B lymphocytes by the acquired immunodeficiency virus. Science. 1986, 233: Wright D.N., Nelson R. P., Ledford D.K. i wsp.: Serum IgE and human immunodeficiency virus (HIV) infection. J.Allergy Clin.Immunol. 1990, 85: Mizuma H., Litwin S., Zolla-Pazner S.: B-cell activation in HIV-infection: relationship of spontaneus immunoglobulin secretion to various immunological parameters. Clin.Exp. Immunol. 1988, 71: Wright D.N., Nelson R.P., Ledford D.K. i wsp.: Serum IgE and human immunodeficiency virus (HIV). [Abstract]. J. Allergy Clin. Immunol. 1988, 81: Fauci A.S.: Multifactoral nature of immunodeficiency virus disease: implications for therapy. Science. 1993, 262: Johansson S.G.O., Mellbin T., Vahlguist Bo.: Immunoglobulin levels in Ethiopian preschool children with special reference to high concentrations of immunoglobulin E. Lancet. 1968, 1: Grundbacher F.J.: Causes of variation in serum IgE levels in normal populations. J. Allergy Clin. Immunol. 1975, 56: Orren A., Dowdle E.B.: The effects of sex and age on serum IgE concentration in three ethnic groups. Int.Archs.Allergy Immunol. 1975, 48: Kruszewski J. W¹sek Z. R¹czka A. i wsp.: Stê enie swoistych i nieswoistych IgE w surowicy u dawców krwi. Pol.Tyg.Lek. 1988, 43: Barbee R., Halonen M., Lebowitz M. i wsp.: Distribution of IgE in a community population sample:correlations with age, sex, and allergen skin test reactivity. J.Allergy Clin.Immunol. 1981, 68: Javris D. :The distribution of specific and total IgE in Europe. w: Proceedings I of the XVI European Congress of Allergology and Clinical Immunology. Madrid 1995, wyd. Basomba A., Sastre J., Bologna: Monduzzi Editore. 1995, Vigano A., Principi N., Crupi L. i wsp.: Elevation of IgE in HIV- infected children and its correlation with the progression of disease. J.Allergy Clin.Immunol. 1995, 95: Pagannelli R., Scala E., Ansotegui I.J. i wsp.: The CD8+ lymphocytes provide helper activity for IgE synthesis in human immunodeficiency virus-infected patients with hyper-ige. J.Exp.Med. 1995, 181: Fresard A., Vindimian M., Genin C. i wsp.: Immunoglobulins E and human immunodeficiency virus infection (HIV). Pathol. Biol. 1994, 42: Ferrazzi M., De Rinaldis M.L., Sallotti A. i wsp.: Serum IgE levels in human immunodeficiency virus (HIV)-1 infected patients: correlation between IgE and CD4+ cells. Riv.Eur.Sci. Med.Farmacol. 1993, 15:

6 114 Kruszewski J. i wsp. Surowicze stê enia IgE w populacji zaka onych HIV w Polsce 31. Miguez-Burbano M.J., Shor-Posner G., Fletcher M.A. i wsp.: Immunoglobulin E levels in relationship to HIV-1 disease, route of infection, and vitamin E status. Allergy. 1995, 50: Mazza D.S., Grieco M.H., Reddy M.M. i wsp.: Serum IgE in patients with human immunodeficiency virus infection. Ann. Allergy, Asthma, Immunol. 1995, 74: Shor-Posner G., Miguez-Burbano M.J., Lu Y. i wsp.: Elevated IgE level in relationship to nutritional status and immune parameters in early human immunodeficiency virus-1 disease. J. Allergy Clin.Immunol. 1995, 95: Vercelli D., Geha R. S.: Regulation of IgE synthesis. W: Asthma and rhinitis, wyd. W.W. Busse, S.T. Holgate, Cambridge: Blackwell Science Inc.1995, Mc Clain K.L., Leach C.T., Jenson H.B. i wsp.: Association of Epstein-Barr virus with leiomyosarcomas in young people with AIDS. N. Engl. J. Med. 1995, 332: Kaplan C., Morel-Kopp M.C., Kieny M.P. i wsp.: CD4 count in HIV infection is positively correlated to interferon gamma and negatively correlated to interleukin-10 in vitro production. AIDS. 1996, 10: Vigano A., Principi N., Villa M.L. i wsp.: Immunologic characterization of children vertically infected with human immunodeficiency virus, with slow or rapid disease progression. J. Pediatr. 1995, 126: Serum IgE concentrations in HIV infected patients in Poland JERZY KRUSZEWSKI, S AWOMIR TARKA, ANNA MUSZYÑSKA, ALICJA R CZKA, JANUSZ ŒLUSARCZYK, MAREK RADKOWSKI, WALDEMAR HALOTA, ANITA OLCZAK, DOROTA DYBOWSKA Summary The aim of the study was to evaluate the relationship between serum IgE concentrations (ssige) and the degree of observed CD4+ cells immunodeficiency in group of HIV-positive patients from Poland. The study population consisted of 138 HIVpositive patients in different period of HIV infection and 144 HIV-negative healthy blood donors. They were defined with 177 determinations at the same time: CD4+ T lymphocyte absolute numbers (CD4+) in peripheral blood and ssige. CD4 antigens on the T lymphocytes were determined by the flow cytometry method. SsIgE concentration were determined by fluoroallergosorbent test. The analysis of parameters for the whole HIV - infected group and in sugroups was made. The subgroup were classified according to the criteria of CD4+: CD4+>500, CD4+<500, 200<CD4+<500, CD4+<200 and CD4+>200, as well as SsIgE value: SsIgE>135 IU/ml and SsIgE<135 IU/ml. The present study states such statistically significant differences: - in the subgroups classified according to CD4+ - in the range of ssige average values - between the HIV-positive subgroups with CD4+>500 and CD4+<200, and - in the range of lnige average values - among HIV-negative control group and HIV-positive subgroups with: CD4+<500, CD4+<200, and among HIV-positive subgroups with: CD4+>500 and CD4+<500, CD4+>500 and CD4<200 as well as CD4+>200 and CD4+<200, - in the range of CD4+ average values - between the whole HIV-positive group and HIV-negative control group, and also between two HIV-positive subgroups: ssige>135 IU/ml and ssige<135 IU/ml. The frequency of ssige >135 IU/ml was significantly higher in the HIV-positive subgroup with CD4+<200 in comparison with the HIV-negative control group and the HIV-positive subgroup with CD4+>500 and CD4+>200. There was also a significant correlation between CD4+ and ssige as well as lnige for the whole HIV-positive group, and in the subgroups with CD4+>200, CD4+<500 and 500>CD4+>200. The obtained results suggest the correlation of the ssige and T CD4+ cell counts in HIV infected individuals. This relationship was easily visible in early period of HIV infection and is probably the expression of considerable immunologic disregulation of HIV infection.