AKTUALIZATOR LMN PROGRAM DO AKTUALIZACJI LEŒNYCH MAP NUMERYCZNYCH AKTUALIZATOR LMN SOFTWARE TO UPDATE DIGITAL FOREST MAPS. Wstêp

Transkrypt

1 Aktualizator POLSKIE LMN TOWARZYSTWO progra do aktualizacji INFORMACJI leœnych PRZESTRZENNEJ ap nuerycznych ROCZNIKI GEOMATYKI 2004 TOM II ZESZYT AKTUALIZATOR LMN PROGRAM DO AKTUALIZACJI LEŒNYCH MAP NUMERYCZNYCH AKTUALIZATOR LMN SOFTWARE TO UPDATE DIGITAL FOREST MAPS Roan Soliñski, Wieñczys³aw Plutecki Taxus SI, Warszawa Slowa kluczowe: leœna apa nueryczna, aktualizacja, standard Keywords: digital forest ap, updating, standard Wstêp Oprograowanie Aktualizator LMN powsta³o w raach wykonywanego przez firê Taxus SI Sp. z o.o. na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Pañstwowych (DGLP). Podstawowe za³o enia przyjête do realizacji projektu: o liwoœæ uzupe³nienia systeu LAS o inforacje niezbêdne do ³¹czenia danych opisowych z baz¹ geoetryczn¹, odu³owa budowa prograu, zgodnoœæ z za³o eniai zarz¹dzenia 74/2001 DGPL definiuj¹cego standard LMN, ipleentacja zaawansowanych funkcji edycyjnych z zachowanie zró nicowania uprawnieñ poszczególnych u ytkowników prograu. Prace prograistyczne ka dego z wyienionych etapów zosta³y poprzedzone przygotowanie opracowania analitycznego, wykonanego w narzêdziach CASE StP. W raach projektu powsta³y nastêpuj¹ce odu³y prograowe: Aktualizator LMN aplikacja do aktualizacji leœnych ap nuerycznych, Kontrola LMN aplikacja do kontroli leœnych ap nuerycznych, TraKo progra do transforacji i konwersji danych geoetrycznych, progra rozbudowuj¹cy strukturê systeu LAS, o nowe tablice zdefiniowane przez standard LMN.

2 138 Roan Soliñski, Wieñczys³aw Plutecki Charakterystyka ogólna prograu Aktualizator LMN Aplikacja Aktualizator LMN (rys. 1) stanowi³a kluczowy produkt projektu. Jako œrodowisko tworzenia prograu wybrano obiektowy jêzyk prograowania Microsoft C# oraz koponent GIS MapObjects 2.2 firy ESRI. Wybór ten nie by³ przypadkowy i zapewnia³ uproszczenie procedury instancyjnej oraz dostêp do szerokiej gay funkcji obs³ugi apy dostêpnych w raach wsponianego MapObjects. Aktualizator LMN obejuje obs³ugê leœnej apy nuerycznej od oentu jej przekazania przez wykonawców w strukturze zdefiniowanej za³¹cznikie nr 3 do standardu LMN, poprzez aktualizacjê, do generowania warstw pochodnych i udostêpnienia ich przegl¹darko GIS w nadleœnictwie. Struktura danych przekazywanych przez wykonawców leœnej apy nuerycznej ró ni siê od struktury bazy geoetrycznej funkcjonuj¹cej w nadleœnictwie. Ró nica ta wynika przede wszystki z faktu u ytkowania przez nadleœnictwa systeu LAS, który z regu³y nie jest dostêpny dla fir wykonuj¹cych apy nueryczne. Rozgraniczenie tych dwóch struktur uo liwia przejrzyst¹ definicjê zakresu inforacyjnego przekazywanych warstw oraz daje o liwoœæ funkcjonowania bazy geoetrycznej w œcis³y powi¹zaniu z baz¹ danych nadleœnictwa. Aktualizator LMN daje o liwoœæ iportu warstw przekazywanych przez wykonawców leœnej apy nuerycznej do struktury przewidzianej za³¹cznikie nr 1 do standardu Rys. 1. Okno g³ówne prograu Aktualizator LMN

3 Aktualizator LMN progra do aktualizacji leœnych ap nuerycznych 139 LMN. Po wykonaniu iportu warstwy og¹ zostaæ równie wyeksportowane ponownie do postaci za³¹cznika nr 3. Pod ty wzglêde za³¹cznik nr 3 jest pewnego rodzaju forate wyiany danych geoetrycznych. Operacje te dostêpne s¹ w raach odu³u Iport/Eksport aplikacji (rys. 2). Po iporcie danych apa nueryczna o e byæ aktualizowana w nadleœnictwie lub prace te og¹ zostaæ zlecane firo zewnêtrzny. Prace aktualizacyjne zgrupowane s¹ w sesje edycyjne. W raach pojedynczej sesji o - na dokonywaæ odyfikacji jednej lub wielu warstw. Aplikacja blokuje ty say warstwy przed jednoczesn¹ odyfikacj¹ przez wielu u ytkowników. Opisywany echaniz zarz¹dza ty say bezkolizyjn¹ edycj¹ przez wielu u ytkowników z jednoczesny zachowanie o liwoœci korzystania z aktualnej wersji danych w trybie tylko do odczytu. Rozpoczêcie edycji danej warstwy geoetrycznej uaktywnia odpowiedni zestaw narzêdzi edycyjnych ró ny w zale noœci od rodzaju obiektów (punkty, linie, poligony). Zestaw operacji sk³adaj¹cych siê na aktualizacjê leœnej apy nuerycznej w œrodowisku Aktualizator LMN o na podzieliæ na nastêpuj¹ce etapy: otwarcie sesji edycyjnej, edycji jednej lub wielu warstw objêtych sesj¹ z u ycie odpowiedniej etody wprowadzania geoetrii dostosowanej do rodzaju ateria³u Ÿród³owego, powi¹zanie zaktualizowanych obiektów geoetrycznych z baz¹ danych systeu LAS (adresowanie obiektów), zakniêcie sesji edycyjnej poprzedzone wykonanie kontroli i kopii zapasowej, stworzenie warstw pochodnych i przes³anie ich do lokalizacji udostêpnionej przegl¹darko GIS. Rys. 2. Wyiana danych poiêdzy wykonawc¹ apy nuerycznej i nadleœnictwe

4 140 Roan Soliñski, Wieñczys³aw Plutecki Otwarcie sesji edycyjnej Po otwarciu sesji edycyjnej u ytkownik zobligowany jest do wype³nienia inforacji opisuj¹cych wprowadzane ziany, czyli tzw. dziennika aktualizacji. Inforacje te dotycz¹: rodzaju wprowadzanej ziany, wyszczególnienia zienianych obiektów, np. przez wyszczególnienie ich adresów leœnych, definicji Ÿród³a pochodzenia i etody pozyskania danych, nazwy u ytkownika wprowadzaj¹cego zianê, daty poiaru. Inforacje te zostaj¹ zapaiêtane i istnieje o liwoœæ ich ziany w oencie zaykania sesji. Edycja warstw geoetrycznych Po otwarciu sesji edycyjnej u ytkownik okreœla, któr¹ warstwê edytuje i ty say blokuje jej edycjê dla innych u ytkowników. W zale noœci od wyiarowoœci warstwy pojawia siê odpowiedni zestaw narzêdzi edycyjnych zgrupowanych w odpowiedni pasku. Aktualizator LMN uozliwia zianê geoetrii obiektów za pooc¹: wektoryzacji, poiarów busolowych (etoda biegunowa oraz z ijanie stanowisk) (rys. 3), doiarów prostok¹tnych (poiarów liniowych), edycji ze wspó³rzêdnych, Rys. 3. Wyrównanie ci¹gu busolowego

5 Aktualizator LMN progra do aktualizacji leœnych ap nuerycznych 141 siatki prostok¹tów, iportu danych i wykorzystanie danych z poiarów GPS (zaawansowane operacje kopiowania obiektów poiêdzy warstwai). Aktualizator LMN jest równie wyposa ony w odu³ do kalibracji danych rastrowych obejuj¹cej zianê skali, przesuniêcie i obrót. Wszystkie etody wyposa one s¹ w przyjazny, graficzny interfejs u ytkownika. Powi¹zanie danych geoetrycznych z baz¹ danych systeu LAS Sposób adresowania jest specyficzny dla edytowanej warstwy. Ogólny scheat tego procesu obejuje: wybranie obiektu na apie, wywo³anie okna atrybutów, ustawienia wartoœci kodów i lub adresów w oknie dialogowy, akceptacji wprowadzonych ustawieñ. Okna dialogowe do adresowania obiektów wyposa one s¹ w s³owniki, co znacznie u³atwia wprowadzanie wartoœci oraz redukuje ryzyko wyst¹pienia ewentualnych b³êdów. Dla ka dej z edytowanych warstw pojawia siê inne okno dialogowe i w³aœciwy zestaw s³owników. Rys. 4. Okno dialogowe adresowania obiektu podstawowego

6 142 Roan Soliñski, Wieñczys³aw Plutecki Zakniêcie sesji edycyjnej Po wprowadzeniu zian w geoetrii obiektów i ich zaadresowaniu u ytkownik zayka sesjê edycyjn¹. Operacja ta poprzedzona jest wykonanie kontroli i kopii zapasowej zawieraj¹cej wersjê danych przed zian¹. W przypadku wyst¹pienia b³êdów u ytkownik o e anulowaæ zaykanie sesji edycyjnej, zakoñczyæ j¹ z b³êdai lub wycofaæ siê z wprowadzonych zian. Wyniki kontroli zapisywane s¹ do plików, co u³atwia lokalizacjê i poprawê ewentualnych b³êdów. Aktualizator LMN zapewnia dostêp do przegl¹dania stanu poszczególnych sesji edycyjnych, które zapisane s¹ w dzienniku aktualizacji. Z poziou interfejsu prograu o liwe jest równie zarz¹dzanie kopiai zapasowyi (rys. 5), które powstaj¹ nie tylko w przypadku koñczenia sesji edycyjnych, ale og¹ byæ równie wykonane w dowolny oencie. Kopie zapasowe przechowywane s¹ w skopresowanych archiwach w katalogu aplikacji i og¹ byæ archiwizowane na noœniku CD. Rys. 5. Zarz¹dzanie kopiai zapasowyi Tworzenie warstw pochodnych Aktualizacja leœnej apy nuerycznej prowadzona jest na warstwach okreœlonych przez standard LMN jako warstwy podstawowe. Struktura warstw podstawowych nie zapewnia pe³nego kofortu pracy z ap¹ w œrodowisku przegl¹darek GIS.

7 Aktualizator LMN progra do aktualizacji leœnych ap nuerycznych 143 Aktualizator LMN posiada echaniz generowania warstw pochodnych, które zawieraj¹ pe³ny zakres inforacji dotycz¹cy atrybutów i geoetrii. Warstwy pochodne generowane przez progra s¹ zgodne ze specyfikacj¹ opisan¹ w za³¹czniku nr 1 do standardu LMN. W przypadku udostêpnienia warstw pochodnych na dysku sieciowy o liwe jest korzystanie z tych saych danych przez wiele stanowisk przegl¹darek w nadleœnictwie. Operacja tworzenia warstw pochodnych jest koñcowy etape prac aktualizacyjnych, których efekt jest udostêpniany pozosta³y u ytkowniko systeu GIS. Opcjonalnie Aktualizator LMN uo liwia równie przes³anie warstw pochodnych do systeu RDLP poprzez protokó³ FTP, gdzie nastêpuje agregacja danych z poszczególnych nadleœnictw. Podsuowanie Oprograowanie Aktualizator LMN jest narzêdzie uwzglêdniaj¹cy specyfikê gospodarki leœnej i jej aspektu przestrzennego. Zgodnoœæ ze standarde LMN oraz funkcjonalnoœæ stwarzaj¹ szerokie o liwoœci w zakresie wykorzystania prograu w iarê wdra ania ap nuerycznych w poszczególnych nadleœnictwach. Dodatkowe zalety prograu to jego skalowalnoœæ oraz niskie koszty w porównaniu z ewentualny przystosowanie, któregoœ z dostêpnych na rynku narzêdzi typu Dektop GIS. Suary In the paper, Aktualizator LMN software is presented, used to update digital forest aps (LMN), adapted to the requireents of the LMN Standard introduced by Regulation 74/2001 of the Director General of the State Forests (DGLP). The software was developed by the copany TAXUS SI Sp. z o.o. and it was coissioned by DGLP within the fraework of a project covering also 3 other types of software: 1) Kontrola LMN (to control digital forest aps), 2) TraKo (to transfor and convert geoetric data) 3) software expanding the structure of the LAS syste by new tables defined by the LMN Standard. The application Aktualizator LMN was developed in object prograing language Microsoft C# with the application of GIS MapObjects 2.2 of the copany ESRI. Advantages of the software are: its ability of scaling and low costs as copared with possible adaptation of an instruent of the Dektop GIS type available in the arket. The Aktualizator LMN covers servicing of a digital forest ap fro the oent of transferring it to the contractors in the structure defined in Annex No.3 to the LMN Standard, to its updating and to generating derivative layers and aking the available to GIS viewers in the forest district. A digital ap ay be updated in the forest district or works ay be coissioned to outside copanies. Updating works are grouped into editorial sessions. In a single session one or a few layers ay be odified. Thus, the application blocks siultaneous odification of layers by different users. This echanis allows to anage separate editions by any users and at the sae tie to continue using the current version of data in the read-only ode. Beginning of the edition of a given geoetric layer activates the appropriate set of editorial tools, which differ in relation to various objects (points, lines, polygons). The following stages of an editorial session are distinguished: 1) opening of the session, 2) edition of one or any layers (vectorisation, copass easureents, rectangular offsets, edition fro coordinates, grids of rectangles, iport of data and use of data fro GPS easureents, calibration of raster data), 3) linking of updated geoetric objects with the database of the LAS syste, 4) closing of

8 144 Roan Soliñski, Wieñczys³aw Plutecki the session preceded by carrying out control and producing a backup copy, 5) creation of derivative layers and sending the to localization accessible to GIS viewers. Aktualizator LMN provides an option which also akes it possible to transfer derivative layers via FTP protocol to the RDLP syste, where data fro individual forest districts is aggregated. Roan Soliñski, Wieñczys³aw Plutecki wplutecki@taxussi.co.pl