SERWIS ELEKTRONIKI. 4/2000 Kwiecieñ 2000 NR50. Od Redakcji

Transkrypt

1 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 Kwiecieñ 000 NR50 Od Redakcji Z ma³ym poœlizgiem, pierwsza edycja Bazy Porad Serwisowych na CD, dotar³a do odbiorców. W tym miejscu pragniemy przypomnieæ, e nie bêdzie mo na jej nabyæ w tych miejscach, w których tradycyjnie nabywacie kolejne numery Serwisu Elektroniki i Dodatków Specjalnych. Podobnie jak w przypadku wersji dyskietkowej, bazê mo na zamawiaæ w redakcji za zaliczeniem pocztowym lub wysy³aj¹c odpowiedni¹ kwotê na nasze konto - wówczas koszty wysy³ki pokrywa wydawca. Generalnie nie ma wiêkszych problemów z instalacj¹ i u ytkowaniem programu. W pojedynczych przypadkach, mniej doœwiadczonym u ytkownikom komputerów, udzielamy wyczerpuj¹cych informacji, jak poradziæ sobie z instalacj¹ i konfiguracj¹ programu. Wszystkich u ytkowników programu zachêcamy do dzielenia siê swoimi uwagami i spostrze eniami dotycz¹cymi jego dzia³ania. Nie dotrzymaliœmy obietnicy, e zdecydowanie zmniejszymy iloœæ miejsca poœwiêconego przestrojeniom sprzêtu radiowego. Proœby Czytelników nap³ywaj¹ce do redakcji spowodowa³y, e zdecydowaliœmy siê jeszcze w tym numerze zamieœciæ spor¹ dawkê przestrojeñ. Jednak ju od przysz³ego numeru bêdzie tych informacji zdecydowanie mniej. Nie bêdzie chyba zbyt du ¹ przesad¹ je eli powiemy, e na podstawie zamieszczonych opisów konkretnych modeli oraz ogólnych zaleceñ naszych fachowców od przestrojeñ, mo na przestroiæ wiêkszoœæ sprzêtu krajowej produkcji. Je eli nie znajdziecie Pañstwo opisu, który dotyczy dok³adnie interesuj¹cego Was modelu, to mo e znajdzie siê coœ na zasadzie podobieñstwa (np. taka sama g³owica). Paradoksalnie sprzêt produkcji zachodniej stwarza wiêcej problemów - pomimo tego, e konstrukcyjnie by³ on przygotowany do odbioru w wy szym paœmie UKF. Jest to zwi¹zane z bardziej zaawansowanymi rozwi¹zaniami konstrukcyjnymi, które zosta³y w nim zastosowane (np. synteza czêstotliwoœci). Do takiego sprzêtu postaramy siê w przysz³oœci wracaæ. W kolejnym Dodatku Specjalnym nr 14 zapowiadana ju wczeœniej kontynuacja opisu trybów serwisowych odbiorników telewizyjnych firmy Grundig (sposób wejœcia, regulacje serwisowe, funkcje specjalne, metody strojenia). Dodatkowa wk³adka do numeru 4/000: OTVC Hanseatic CTV-70/113 PIP 4 A, OTVC Nordmende chassis F3+ (Thomson ICC8) 4 A, OTVC Philips chassis CP110 A, Monitor Panasonic TX1713MA/TX, TX1713MAA/TX, TX1713MAB A. Wydawca: Wies³aw Haligowski Adres: Gdañsk ul. Gen. Hallera 169/17 Adres do korespondencji: Serwis Elektroniki Gdañsk, ul. Gen. Hallera 169/17 tel./fax (058) , serwel@gdansk.sprint.pl Redaguj¹: Redaguje zespó³ pod kierownictwem Grzegorza Szóstakowskiego. El bieta Dobrzyñska (sekretarz redakcji). Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania skrótów, zmiany tytu³ów oraz poprawek w nades³anych tekstach. Spis treœci Przestrajamy g³owice UKF podstawy teoretyczne... 8 Przestrajamy g³owice UKF - zalecenia praktyczne Przestrajamy odbiornik Lena - metoda I Przestrajamy odbiornik Lena - metoda II... 1 Przestrajamy tuner AS-5 Diory Przestrajamy radiomagnetofon RMS451 Kasprzaka Przestrajamy g³owicê GFE-101 z tunerów Meluzyna, Kleopatra, TSH-105, TSH-110/111, i zestawu Polonez 16 Przestrajamy zestaw Panasonic RX-CT Przestrajamy radiomagnetofon Sanyo C Przestrajamy odbiorniki Jowita i Wanda... 1 Przestrajamy odbiornik samochodowy Safari 6 - R Przestrajamy odbiornik samochodowy Safari A... 3 Przestrajamy odbiornik Pionier Stereo DSP Przestrajamy odbiornik RE-101 Pionier Uzupe³nienie do przestrojenia radiomagnetofonu Klaudia 6 Odpowiadamy na listy Czytelników... 6 Porady serwisowe... 9 Opcje serwisowe i sposoby napraw OTVC Samsung z chassis Z Odbiornik satelitarny MSS1000 (cz.) Przegl¹d chassis stosowanych w OTV firmy Philips (cz.9). 4 Chassis L9.1E firmy Philips - tryb serwisowy, regulacje oraz sposoby wyszukiwania uszkodzeñ (cz.).. 44 Opis chassis ICC6 firmy Thomson (cz.) Opis budowy i dzia³ania magnetowidów Grundig: GV00..., GV10, GV11, GV0,..., MV005, MV105, MV115, SE100VPS, SE10VPT (cz.)... 5 Chassis Z4 firmy Panasonic (cz.4) Og³oszenia i informacje Wk³adka: Magnetowid Grundig GV00, GV00VPS, GV00GB, SE100VPS, GV09VPS/Barcelona, MV005, GV01VPT, GV01GB, GV10, GV11, MV115, MV105, GV0VPT, GV0PDC, GV9VPT/ Florenz, SE10VPT (czêœæ ) - 4 A. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoœci za treœæ reklam. Wyci¹gi barwne: Pracownia Grafiki Komputerowej i Przygotowania do Druku 4 KOLOR Druk: Drukarnia offsetowa POLIGRAFIA s.c Gdañsk, ul. Hynka 69 Czasopismo nie jest kolportowane w sieci Ruchu. Mo na je nabyæ w sklepach sprzedaj¹cych czêœci elektroniczne i ksiêgarniach technicznych na terenie ca³ego kraju. Przedruk ca³oœci lub fragmentów publikacji zamieszczonych w Serwisie Elektroniki jest dozwolony po uzyskaniu zgody redakcji. Reklama: informacja o warunkach reklamy - tel./fax (058)

2 Przestrajamy g³owice UKF - podstawy teoretyczne Przestrajamy g³owice UKF podstawy teoretyczne Jerzy Gremba Przestrojenie zakresu UKF polegaj¹ce na zmianie pasma odbieranych czêstotliwoœci z zakresu MHz (standard OIRT) na zakres MHz (standard CCIR), oznacza prawie dwuipó³krotne poszerzenie odbieranego pasma. Górna czêstotliwoœæ odbieranych sygna³ów ulega zwiêkszeniu o 34MHz, natomiast maksymalna czêstotliwoœæ heterodyny osi¹ga wartoœæ 119MHz. Podstawowym obwodem strojonym w g³owicy UKF jest równoleg³y obwód rezonansowy, sk³adaj¹cy siê z cewki indukcyjnej powietrznej lub rdzeniowej oraz pojemnoœci bêd¹cej zazwyczaj wypadkow¹ pojemnoœci¹ kondensatorów o sta- ³ej pojemnoœci, kondensatorów o zmiennej pojemnoœci (trymerów) i diod pojemnoœciowych. W rzeczywistym obwodzie rezonansowym UKF nale y uwzglêdniæ równie tzw. pojemnoœæ rozproszon¹, która powiêksza wypadkow¹ pojemnoœæ równoleg³ego obwodu rezonansowego. W praktyce serwisowej podczas przestrajania najczêœciej zmniejsznym elementem obwodu rezonansowego g³owicy jest kondensator, natomiast znacznie rzadziej jest modyfikowany element indukcyjny (cewka). Kilka wzorów matematycznych Jeœli przyjmiemy za czêstotliwoœæ œrodkow¹ pasma OIRT wartoœæ 70MHz, a pasma CCIR - 98MHz, wówczas dla przyjêtej sta³ej indukcyjnoœci obwodu rezonansowego zachodzi zale noœæ: = f OIRT C C = 0.5 C CCIR OIRT OIRT f CCIR gdzie: C CCIR pojemnoœæ obwodu rezonansowego dla zakresu MHz, C OIRT pojemnoœæ obwodu rezonansowego dla zakresu MHz, f OIRT czêstotliwoœæ œrodkowa pasma OIRT, f CCIR czêstotliwoœæ œrodkowa pasma CCIR. Z powy szego wyra enia matematycznego wynika, e wypadkowa pojemnoœæ obwodu rezonansowego wzmacniacza w.cz. przy przestrojeniu ze standardu OIRT na standard CCIR powinna wynosiæ po³owê wartoœci pojemnoœci wypadkowej przed przestrojeniem. Nale y zauwa yæ, e zmiana pojemnoœci w obwodzie zale y od stosunku czêstotliwoœci podniesionych do kwadratu. W przypadku obwodów rezonansowych heterodyny powy - sze wyra enie przybiera postaæ: = f 0 (OIRT) C C = 0.55 C 0 (CCIR) 0 (OIRT) 0 (OIRT) f 0 (CCIR) gdzie: C o (CCIR) - pojemnoœæ obwodu rezonansowego heterodyny dla zakresu MHz, C o (OIRT) - pojemnoœæ obwodu rezonansowego heterodyny dla zakresu MHz, f o (OIRT) - czêstotliwoœæ œrodkowa heterodyny pasma OIRT, f o (CCIR) - czêstotliwoœæ œrodkowa heterodyny pasma CCIR. Wniosek: Wypadkowa pojemnoœæ obwodów rezonansowych g³owicy (obwodów rezonansowych wzmacniacza w.cz. oraz heterodyny) powinna byæ w przybli eniu dwukrotnie mniejsza po przestrojeniu tych obwodów. Dobór kondensatorów w obwodzie strojonym g³owicy Typowe obwody rezonansowe najczêœciej stosowane w strojonych obwodach wzmacniaczy w.cz. g³owicy UKF przedstawiono na rysunkach 1 i : Uk³ad strojony kondensatorem obrotowym (rys.1): Pojemnoœæ wypadkowa obwodu z rysunku 1 wynosi: C W = C + C T + C S + C R gdzie: C pojemnoœæ kondensatora o sta³ej pojemnoœci, C T pojemnoœæ trymera, C S pojemnoœæ kondensatora strojeniowego (obrotowego), C R pojemnoœæ rozproszona. Pojemnoœæ rozproszon¹ stanowi zastêpcza pojemnoœæ monta owa elementów tworz¹cych obwód rezonansowy z uwzglêdnieniem pojemnoœci wyjœciowej uk³adu poprzedzaj¹cego obwód i uk³adu obci¹ aj¹cego obwód rezonansowy. Uk³ad strojony diodami pojemnoœciowymi (rys.): Wypadkowa pojemnoœæ obwodu z rys. wynosi: C W = C + C T + C D + C R gdzie: C D pojemnoœæ diod pojemnoœciowych (zastêpcza pojemnoœæ z³o ona z szeregowo po³¹czonych pojemnoœci poszczególnych diod pojemnoœciowych). Rys.. Czêstotliwoœæ rezonansowa wy ej wymienionych obwodów wynosi: 1 f= Π L Cw L C C T C S C R Rys.1. L C C T C R R C D W praktyce, podczas przestrajania dysponujemy dwoma wymiennymi elementami pojemnoœciowymi: kondensatorem C oraz trymerem C T. Kondensator C zapewnia skokow¹ zmianê pojemnoœci wypadkowej obwodu rezonansowego, natomiast trymer wyrównawczy umo liwia korektê w³aœciwego zakresu przestrajania obwodu rezonansowego dla górnej czêstotliwoœci. 8 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

3 Przestrajamy g³owice UKF - podstawy teoretyczne Kondensator skracaj¹cy Zarówno w obwodach przestrajanych kondensatorem obrotowym, jak i w obwodach przestrajanych za pomoc¹ diod pojemnoœciowych, stosowane s¹ tzw. kondensatory skracaj¹ce. W³¹czone s¹ one w szereg z kondensatorem obrotowym lub z diodami pojemnoœciowymi. Schematy obwodów z kondensatorami skracaj¹cymi przedstawiono na rysunkach 3 i 4. L C C T Rys.3. C SK C S L C C T Rys.4. Umo liwiaj¹ one zmniejszanie wp³ywu zmian pojemnoœci przy pe³nym zakresie k¹ta obrotu rotora kondensatora obrotowego oraz wp³ywu zmian pojemnoœci diod pojemnoœciowych na przestrajany obwód rezonansowy. W³¹czenie kondensatorów skracaj¹cych w szereg z kondensatorem obrotowym umo - liwia zastosowanie tych ostatnich z ró nymi zakresami zmian pojemnoœci (kondensatory ró nych typów, ró nych firm itd.) do wspó³pracy z tymi samymi g³owicami UKF. Podczas przestrajania, czêsto okazuje siê, e dwa z pozoru jednakowe odbiorniki radiowe s¹ wyposa one w ró ne kondensatory obrotowe. Z tego powodu nale y podchodziæ krytycznie do gotowych recept dotycz¹cych zalecanych wartoœci pojemnoœci kondensatorów, które nale y zastosowaæ w celu przestrojenia g³owicy. Kondensator sprzêgaj¹cy obwód heterodyny z uk³adem ARCz Podczas przestrajania odbiornika nie nale y zapominaæ o prawid³owym doborze pojemnoœci kondensatora sprzêgaj¹cego obwód rezonansowy heterodyny z uk³adem ARCz. W praktyce, nale y zmniejszyæ wartoœæ jego pojemnoœci do oko³o 40 50%. Typowa wartoœæ pojemnoœci tego kondensatora wynosi 1 pf (dla standardu OIRT). W przypadku zbyt du ej wartoœci pojemnoœci tego kondensatora wystêpuje zjawisko przeci¹gania do s¹siednich, silniejszych stacji radiowych. Z kolei zastosowanie za ma³ej pojemnoœci sprzêgaj¹cej z uk³adem ARCz, powoduje zmniejszenie skutecznoœci dzia³ania uk³adu ARCz, a w granicznym przypadku nawet wyeliminowanie tej funkcji. Schemat pokazuj¹cy sposób przy³¹czenia do obwodu re- C ARCz R 1 zonansowego heterodyny, diody pojemno- L C C T C S D ARCz œciowej uk³adu ARCz przedstawiono na rysunku Rys C SK C D R R 1 Kondensator wejœciowy mieszacza samowzbudnego Kondensator ten stosowany jest w g³owicach dwutranzystorowych, w których stopieñ mieszacza pracuje w uk³adzie samowzbudnym. W³¹czony jest pomiêdzy emiter tranzystora mieszacza a plus napiêcia zasilaj¹cego. Spotykana zazwyczaj wartoœæ pojemnoœci tego kondensatora w g³owicach standardu OIRT (g³ównie w starszych konstrukcjach) wynosi pf. Przy przestrojeniu do standardu CCIR wartoœæ tej pojemnoœci powoduje zrywanie oscylacji heterodyny powy ej 100MHz. Aby heterodyna mog³a pewnie pracowaæ do czêstotliwoœci co najmniej 10MHz nale y zmniejszyæ wartoœæ tej pojemnoœci o oko³o 30%. Schemat uk³adu w³¹czenia kondensatora wejœciowego mieszacza samowzbudnego przedstawiono na rys.6. Jeœli wartoœæ pojemnoœci tego kondensatora w g³owicy wynosi 7 33 pf, nie nale y go wymieniaæ. Ze wzm w.cz. Zasilanie Rys.6. Z obwodu heterodyny Wyjœcie mieszacza Polaryzacja Szerokopasmowy obwód wejœciowy Schemat szerokopasmowego obwodu sprzêgaj¹cego anten¹ z wejœciem wzmacniacza w.cz. przedstawiono na rys.7. Czêstotliwoœci œrodkowe obwodów C1 - L1 i C L ró ni¹ siê od œrodkowej czêstotliwoœci pasma OIRT (70MHz) w sposób nastêpuj¹cy: czêstotliwoœæ œrodkowa obwodu C1 L1 jest mniejsza od 70MHz, czêstotliwoœæ œrodkowa obwodu C L jest wiêksza od 70MHz. ie dostrojenie obwodów powoduje bardziej równomierne przenoszenie pasma MHz oraz t³umienie sygna³ów le ¹cych poza tym pasmem. W przypadku przestrajania tych obwodów na pasmo MHz, pojemnoœæ C1 nale y zmniejszyæ o oko³o 45%, natomiast pojemnoœæ C o oko³o 55%. Na rys.8 przedstawiono inny uk³ad szerokopasmowego obwodu wejœciowego z dzielnikiem pojemnoœciowym C, C3 i C4 dopasowuj¹cym impedancjê falow¹ wzmacniacza w.cz. do impedancji falowej anteny. W uk³adzie tym pojemnoœci C i C3 (wypadkowa ich pojemnoœci wynika z ich szeregowego po³¹czenia) wspólnie z indukcyjnoœci¹ L transformatora w.cz. stanowi¹ obwód rezonansowy dostrojony do czêstotliwoœci nieco mniejszej ni 70MHz, natomiast obwód pierwotny C1 L1, do czêstotliwoœci nieco wiêkszej od 70MHz. Przy przestrajaniu na pasmo MHz, powy sze pojemnoœci nale y zmniejszyæ w sposób nastêpuj¹cy: C1 o oko³o 55%, C, C3, C4 o oko³o 45%. We anteny C 1 L 1 Tr L Wy wzm. w. cz. C Zasilanie Rys.7. Podwójny obwód rezonansowy wzmacniacza w.cz. Schemat podwójnego, przestrajanego obwodu rezonansowego pracuj¹cego na wyjœciu wzmacniacza w.cz. przedstawiono na rys.9. Tego typu obwód strojenia zastosowano miêdzy We anteny C 1 C L 1 L Rys.8. Wy wzm. w. cz. C C 3 C 4 R 1 R Polaryzacja SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 9

4 Przestrajamy g³owice UKF - zalecenia praktyczne D 1 Ze wzm. w.cz. C 1 C T1 C T C D L 1 C SP L Zasilanie Rys.9. Do mieszacza Napiêcie strojenia innymi w g³owicach serii GFE firmy Diora. Obwody z cewkami L1 i L s¹ ze sob¹ sprzê one indukcyjnie. Przy przestrojeniu na pasmo MHz mo e siê okazaæ, e stopieñ sprzê- enia pomiêdzy tymi dwoma strojonymi obwodami rezonansowymi nie jest wystarczaj¹cy i w efekcie daje za ma³e wzmocnienie wzmacniacza w.cz. Stopieñ sprzê enia tych obwodów, a co za tym idzie równie wzmocnienie wzmacniacza w.cz., mo na zwiêkszyæ poprzez przy³¹czenie kondensatora C SP o niewielkiej pojemnoœci rzêdu. 3.3 pf. } Przestrajamy g³owice UKF - zalecenia praktyczne Miros³aw Sokó³ Du a iloœæ typów odbiorników wymagaj¹cych przestrojenia, a jednoczeœnie podobieñstwo uk³adowe zastosowanych w nich g³owic, sk³oni³a mnie do opisania ogólnych zasad praktycznych, maj¹cych zastosowanie przy przestrajaniu.ograniczona iloœæ miejsca nie pozwala opisaæ szczegó³owo sposobu przestrajania ka dego modelu. Nie ma te takiej potrzeby, gdy przy przestrajaniu obowi¹zuj¹ pewne zasady, które mo na dla wielu modeli z powodzeniem zastosowaæ. Dla wiêkszoœci odbiorników radiowych podstawow¹ zasad¹ przy przestrajaniu g³owicy UKF, z pasma 65 74MHz na pasmo MHz, jest zmniejszenie o po³owê pojemnoœci w obwodach rezonansowych wzmacniacza w.cz. i heterodyny. Na pojemnoœæ w obwodzie rezonansowym sk³adaj¹ siê: pojemnoœæ elementu przestrajaj¹cego - diody warikapowej lub agregatu pojemnoœciowego, pojemnoœæ trymera dostrajaj¹cego obwód dla górnej czêstotliwoœci zakresu przestrajania, pojemnoœæ kondensatora równoleg³ego do obwodu, pojemnoœæ kondensatora szeregowego i diody warikapowej obwodu ARCz. W g³owicach UKF przestrajanych diodami warikapowymi w wiêkszoœci przypadków wylutowujemy lub wycinamy kondensatory równolegle do³¹czone do cewek, diod warikapowych i trymerów, w ka dym z obwodów strojonych wzmacniacza w.cz. i oscylatora. W g³owicach UKF przestrajanych agregatami pojemnoœciowymi, w zale noœci od typu agregatu, wylutowujemy kondensatory równolegle do³¹czone do cewek, kondensatorów agregatu i trymerów, w ka dym z obwodów strojonych wzmacniacza w.cz. i oscylatora i w razie potrzeby wlutowujemy w ich miejsce kondensatory rzêdu kilkunastu pf. Je eli g³owica posiada nieprzestrajany obwód antenowy, to nale y zmniejszyæ o po³owê pojemnoœci decyduj¹ce o czêstotliwoœci œrodkowej tego obwodu. Uwaga 1: Je eli pojemnoœci kondensatorów sta³ych w obwodach strojonych dla pasma 65,5 74MHz s¹ ma³e (poni- ej 10pF), to przy przestrajaniu mo e zaistnieæ koniecznoœæ zmniejszenia liczby zwojów cewek w obwodach strojonych. W g³owicach z dodatkowym obwodem ARCz, w przypadku przeci¹gania stacji lub niemo noœci¹ pokrycia zakresu heterodyny, zmniejszamy pojemnoœæ szeregow¹ do diody warikapowej ARCz o po³owê. G³owice UKF spotykane w odbiornikach: Dwutranzystorowe z mieszaczem samowzbudnym - sprzêt popularny. Obwód antenowy nie przestrajany - zmniejszamy pojemnoœci o po³owê, mieszacz samowzbudny - zmniejszamy pojemnoœæ w emiterze je eli ma wartoœæ powy ej 39pF. Trzytranzystorowe z wydzielon¹ heterodyn¹ - sprzêt œredniej i wysokiej klasy. Pamiêtajmy o ograniczeniu skutecznoœci uk³adu ARCz. Na uk³adzie scalonym - g³ównie sprzêt importowany. Na wejœciu czêsto filtr BPF, który zastêpujemy filtrem na pasmo MHz lub szeregowym kondensatorem pf. Czynnoœci wstêpne przed przestrojeniem 1. Przed przestrojeniem nale y sprawdziæ prawid³owoœæ pracy urz¹dzenia na zakresie MHz pos³uguj¹c siê generatorem w.cz. lub konwerterem.. Nastêpnie nale y zdemontowaæ obudowê urz¹dzenia. W razie potrzeby nale y zdj¹æ pokrywkê z ekranu g³owicy UKF. 3. Teraz mo na przyst¹piæ do wykonania przeróbek wewn¹trz g³owicy UKF, ewentualnie korzystaj¹c z zamieszczonych opisów i rysunków podobnych odbiorników. Przestrojenie g³owicy UKF polega na: zestrojeniu heterodyny na pokrycie zakresu: - trymerem ustawiamy górn¹ czêstotliwoœæ - 119MHz, - cewk¹ ustawiamy doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny - 98MHz. Uwaga : W razie trudnoœci z pokryciem zakresu nale y maksymalnie zmniejszyæ pojemnoœci w obwodzie. W g³owicach strojonych diodami warikapowymi mo emy obni yæ doln¹ granicê napiêcia przestrajania z 3V do np. V. zestrojeniu obwodów wzmacniacza w.cz. na maksymalne i równomierne wzmocnienia g³owicy w ca³ym paœmie: - trymerami obwodów regulujemy wzmocnienie dla górnej czêstotliwoœæ zakresu - 108MHz, - cewkami regulujemy wzmocnienie dla dolnej czêstotliwoœæ zakresu MHz. W sprzêcie wyposa onym we wskaÿnik poziomu sygna³u AM/FM, na podstawie jego wskazañ mo emy oceniæ wzmocnienie g³owicy. } 10 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

5 Przestrajamy odbiornik Lena - metoda I Przestrajamy odbiornik Lena Jerzy Gremba, Sebastian Gremba Schemat ideowy g³owicy UKF odbiornika radiowego Lena przedstawiono na rys.1. Sposób jej przestrojenia jest nastêpuj¹cy: 1. Zlokalizowaæ na p³ytce drukowanej odbiornika elementy potrzebne podczas przestrajania. Wymieniane kondensatory s¹ dosyæ ³atwe do zlokalizowania, poniewa na ich obudowach opisana jest pojemnoœæ, a wartoœci te nie powtarzaj¹ siê w uk³adzie g³owicy. Kondensatory C101, C10 i C103 s¹ po³o one w pobli u transformatora wejœciowego L101 L10 (charakterystyczny gwintowany rdzeñ ferrytowy z nawiniêtymi na nim dwoma uzwojeniami) i tranzystora T101. Kondensator C109 jest umieszczony obok tranzystora T (BF195).. Przed rozpoczêciem przestrajania nale y od³¹czyæ uk³ad ARCz, poprzez zwarcie wyprowadzeñ kondensatora C34 do masy, poniewa uk³ad ARCz w tym odbiorniku jest w³¹czony po wybraniu zakresu UKF na sta³e. 3. Wymontowaæ kondensatory C101, C10, C103, C105, C116, C117 i C119 montuj¹c w ich miejsce elementy zgodnie z tabel¹ 1. Z górnej czêœci cewki heterodyny L106 odwin¹æ 4 zwoje, a nastepnie przesun¹æ odczep prowadz¹cy do kondensatora C113 o zwoje w stosunku do górnej krawêdzi cewki po zmniejszeniu liczby zwojów. 4. Pokrêt³em strojenia odbiornika wybraæ na skali górn¹ czêstotliwoœæ zakresu UKF i trymerem C115 ustawiæ górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny na wartoœæ 118.7MHz + 0.5MHz. Nastêpnie, pokrêt³em strojenia wybraæ na skali doln¹ czêstotliwoœæ zakresu i cewk¹ L106 ustawiæ doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny wartoœæ 98.MHz 0.5MHz. Powy sze czynnoœci powtórzyæ kilkakrotnie, a do uzyskania wymaganego pasma przestrajania heterodyny. Czêstotliwoœæ heterodyny nale y kontrolowaæ czêstoœciomierzem o zakresie co najmniej 10 MHz, wyposa onym w pêtlê pomiarow¹. W przypadku jego braku nale y w pobli- u skrajnych pozycji skali odbiornika znaleÿæ dwie stacje o Do AM Tabela 1. Wartoœci wymienianych elementów Oznaczenie Wartoœci elementów dla zakresów elementu MHz MHz C101 8 pf 47 pf C10 47 pf 7 pf C pf 68 pf C pf - C pf zwora C117 1 pf 5.1 pf C pf 33 pf znanych czêstotliwoœciach i przeprowadziæ regulacjê z uwzglêdnieniem zapasu przestrajania dla pozycji skrajnych kondensatora przestrajania C Po zestrojeniu heterodyny przyst¹piæ do strojenia obwodu wyjœciowego wzmacniacza w.cz. W tym celu ustawiæ czêstotliwoœæ sygna³u wejœciowego w pobli u wartoœci 106MHz i trymerem C104 regulowaæ na maksymalne wzmocnienie. Nastêpnie, dla czêstotliwoœci sygna³u wejœciowego oko³o 90MHz regulowaæ cewk¹ L103 równie na maksymalne wzmocnienie. Powy sze czynnoœci powtarzamy kilkakrotnie, a do uzyskania wyrównanego wzmocnienia na krañcach zakresu przestrajania odbiornika. Sygna³ wejœciowy z generatora w.cz. nale y podawaæ na wejœcie antenowe odbiornika. Wzmocnienie wzmacniacza w.cz. nale y kontrolowaæ przy pomocy woltomierza selektywnego przy³¹czonego do wyjœcia p.cz. g³owicy. W przypadku nie dysponowania aparatur¹ pomiarow¹ nale y zlokalizowaæ dwie stacje radiowe le ¹ce w pobli u czêstotliwoœci 106MHz i odpowiednio 90MHz oraz przeprowadziæ dla nich regulacje na maksymalne wzmocnienie wzmacniacza w.cz. szacuj¹c si³ê g³osu odbieranej stacji. 6. Roz³¹czyæ wyprowadzenia kondensatora C34 i sprawdziæ skutecznoœæ dzia³ania uk³adu ARCz. UI d e,8v 0,8V 7,1V f L101 L10 A B,1V 7,1V C D C101 8p C10 47p T101 BF195 C103 10p R101 1k R10 10k C508 C104 5/0 C105 16p k m R Ω L103 C106 10n AAP153 C107 5,1p R Ω 1 L104 C108 1n C119 56p R106 1k BF195 C11 5,6p T10 AAP153 C110 10n 8p R107 10k C113 1,4V L105 L106 k m 10n C116 75p C509 C115 5/0 C117 1p BB105G D103 Zasilanie F1 C307 Wy.p.cz n L C118 10n R108 10Ω Polaryzacja C109 C111 R Ω C35 47n ARCz 10n 10n Rys.1. Schemat ideowy g³owicy UKF odbiornika Lena. } SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 11

6 Przestrajamy odbiornik Lena Przestrajamy odbiornik Lena - metoda II Miros³aw Sokó³ Odbiornik Lena by³ produkowany w trzech wersjach, przy czym wersja 3 elektrycznie ró ni³a siê od wersji wczeœniejszych, gdy zastosowano w niej uk³ad scalony tunera AM/FM Sony i zapewniono mo liwoœæ odbioru obu pasm UKF. G³ównym utrudnieniem przy przestrajaniu tego odbiornika jest dok³adne zaekranowanie g³owicy. W tym artykule podam najmniej pracoch³onny sposób przestrojenia g³owicy UKF poprzez przeciêcie odpowiednich œcie ek i dolutowanie dodatkowych kondensatorów od strony druku, bez koniecznoœci wylutowania ekranu z p³ytki i wymiany wielu elementów. Dojœcie do elementów strojonych g³owicy mo liwe jest od strony elementów poprzez otwory w ekranie. Na rysunku 1 pokazano rozmieszczenie elementów istotnych dla przestrojenia. Najpierw przecinamy œcie ki ko³o trymerów C104, C115 i przylutowujemy kondensatory 8.pF zgodnie z rysunkiem 1b, a nastêpnie stroimy g³owicê. W odbiornikach, w których zastosowano trymer C104 nie trzeba w jego pobli u montowaæ kondensatora 8.pF. Uwaga 1: Nie przecinajmy œcie ek w obrêbie obwodu antenowego, gdy jak siê okaza³o w praktyce nie jest to konieczne, co wyjaœniê w dalszej czêœci opisu. Przestrojenie g³owicy UKF polega na: zestrojeniu heterodyny na pokrycie zakresu - trymerem C115 ustawiamy górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny - 10MHz (praktycznie na minimum pojemnoœci), - cewk¹ L106 regulujemy doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny - 97MHz (cewka L106 ma rdzeñ mosiê ny, który niewiele przestraja obwód, dlatego niekiedy nale y dobieraæ wartoœæ do³o onego kondensatora 8.pF przy trymerze C115). Po zestrojeniu heterodyny bêdzie ona pokrywa³a zakres z zapasem od do 4MHz. zestrojeniu obwodu wzmacniacza w.cz. na maksymalne i równomierne wzmocnienia g³owicy w ca³ym paœmie: - trymerem C104 regulujemy wzmocnienie dla górnej czêstotliwoœæ zakresu - 108MHz, - cewk¹ L103 regulujemy wzmocnienie dla dolnej czêstotliwoœæ zakresu MHz. Uwaga : Trymer C104-5/0pF na ogó³ nie by³ stosowany i wówczas pojemnoœæ kondensatora C105 wynosi³a 33pF zamiast 16pF. W takich odbiornikach cewk¹ L103 ustawiamy maksimum wzmocnienia g³owicy dla œrodka pasma (98MHz). Uwaga 3: W trakcie produkcji wprowadzono w obrêbie g³owicy zmianê rozk³adu mas, co pokazno na rysunku 1. Pomiary wykaza³y, e praktycznie nie trzeba przestrajaæ obwodu antenowego - nie poprawia³o to czu³oœci. Je eli stwierdzimy, e odbiornik ma za ma³¹ czu³oœæ, mo- emy przeci¹æ œcie ki w pobli u kondensatorów C101 C103 i przylutowaæ kondensatory o wartoœciach podanych na rysunku 1. Przyczyn¹ gorszej czu³oœci mo e byæ jednak za ma³e wzmocnienie tranzystora we wzmacniaczu w.cz. Podany sposób przestrojenia heterodyny zapewnia jednoczeœnie zmniejszenie skutecznoœci uk³adu ARCz, co ma istotne znaczenie, gdy uk³ad ARCz z diod¹ D103 jest w³¹czony na sta³e. Rozk³ad mas w obrêbie wzmacniacza w.cz. powoduje, e obwód antenowy ma ma³¹ selektywnoœæ i praktycznie nie trzeba go przestrajaæ, co zdecydowanie zmniejsza pracoch³onnoœæ przy przestrajaniu. W innych odbiornikach o trudnym dostêpie do elementów mo- emy równie pos³u yæ siê opisanym sposobem przestrajania. - miejsca przeciêcia œcie ek - miejsca przeciêcia œcie ek dla obwodu antenowego - zmiany wprowadzone przez producenta w trakcie produkcji - kondensatory do przylutowania od strony druku Agregat pojemnoœciowy Uwaga 1: Zmieniono p³ytkê - przerwano masê C508 C509 Agregat pojemnoœciowy C508 C509 Ekran g³owicy C103-10p A B L101 L10 C101-8p C104 5/0p (brak) C105-16p (33p) C116-5p Uwaga 3: Zlikwidowano trymer i zwiêkszono wartoœæ C105 Uwaga : Wyciêto wyprowadzenie ekranu C115 5/0p L106 C117-1p D103 BB105G C103-10p 68p A B L101 L10 C101-8p 47p C104 5/0p (brak) 8p C105-16p (33p) C116 5p - nie lutowaæ kondensatora 8,pF je eli w p³ytce jest trymer C104 8p C115 5/0p L106 C117-1p D103 BB105G L103 L103 C10-47p Uwaga 4: Po³¹czono masy srebrzank¹ 7p C10-47p a) przed przeróbk¹ b) po przeróbce Rys.1. Schemat monta owy i sposób przygotowania odbiornika radiowego Lena typ MOT-77 do przestrojenia. } 1 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

7 Przestrajamy tuner AS-5 Przestrajamy tuner AS-5 Diory Miros³aw Sokó³ Tuner AS-5 o strojeniu rêcznym by³ tañsz¹ alternatyw¹ tunera z syntez¹ AS-9 Diory, którego sposób przestrojenia opisano w numerze 10/99 SE. Tuner Hi-Fi AS-5 Diory ró ni siê rozwi¹zaniem elektrycznym od innych tunerów Diory, choæ ma podobnie rozwi¹zan¹ g³owicê UKF i dekoder stereo jak tuner AS-9. Zasadnicza ró nica polega na zastosowaniu nietypowego uk³adu wzmacniacza p.cz. AM/FM i umieszczeniu g³owicy UKF wprost na p³ycie g³ównej. Konstrukcjê tego tunera oparto na uk³adach scalonych: TDA4100 (Siemens) - wzmacniacz p.cz. i detektor AM/FM, TDA1578 (Philips) - dekoder stereo, UL stabilizator napiêcia do przestrajania g³owicy UKF. W tunerze oprócz p³ytki g³ównej zastosowano dodatkow¹ p³ytkê ze wskaÿnikiem poziomu sygna³u AM/FM na 5 diodach LED. W dalszej czêœci artyku³u bli ej opisany zostanie uk³ad TDA4100, dekoder TDA1578 opisany zosta³ w numerze 4/99 SE na stronie 50. G³owica UKF, której schemat elektryczny i rysunek monta owy znajduje siê na rys.1, zmontowana jest na p³ytce g³ównej tunera. Ekran g³owicy stanowi prostok¹tna opaska z blachy z przegrod¹ wewnêtrzn¹ i z pokrywk¹ od góry. G³owica nie jest ekranowana od spodu, co u³atwia dostêp do elementów. Na rysunku monta owym pokazano elementy, które nale y zmieniæ lub usun¹æ przed rozpoczêciem przestrajania g³owicy. 300Ω 75Ω ANT-FM L1 C1 3 10p obwód przesuwnika fazy 1 obwód przesuwnika fazy 13 wyj. m.cz. toru FM 14 wyj. ster. wskaÿ. poziomu 15 zasilanie toru FM 16 zasilanie toru AM 17 sta³a czas. ARW p.cz. AM 18 wyj. m.cz. toru AM 19 wej. p.cz. toru AM 0 kondensator blokuj¹cy 1 napiêcie stabilizowane Regulacja +5V R7 L kHz C96 18p TDA 4100 L US TDA1578 C 18p D1 BB104B R1-68k T1 BF961 D G S G1 R - 100k C5-1n R3-0R R5 - R R6-56R D - BB104B R4-68k C6-3 10p C97 18p C15-10n R7-100R C19 10n L C7-1n C3-1n L3 C18-1n G³owica UKF tunera AS-5 C98 18p C8 3 10p R13 - k D3-BB104B C9 p R8-68k C10 4p7 C0-3 10p R10-7k 40 R9-5k6 C - 0p5 C99-18p T R15 BF R L5 C11 10p 11 wyjœcie ARCz C4 R11 100R R17 10n 10 kondensator blokuj¹cy R1-3k3 C16 - p 68k 9 wej. wzm. p.cz FM L4 R18 8 kondensator blokuj¹cy C17 T3 C3 68k 51p BF440 6p8 7 wej. II wzm. p.cz AM 6 wej. I wzm. p.cz AM D5 R14-4k7 D4 BB105G 5 sta³a czasowa ARW AM BB104G 4 wyj. p.cz. AM 3 wyj. het. AM na licznik Napiêcie strojenia 3 5V heterodyna AM 1 masa Kondensatory C96 C99, które trzeba wylutowaæ przed przestrojeniem oznaczono przez: - na schemacie ideowym, - na rysunku monta owym. R58 Regulacja generatora pêtli PLL 76kHz Wyjœcie detektora R4 TABELA 1 - Zmiana wartoœci elementów przy przestrajaniu Oznaczenie elementu Wartoœæ dla zakresu MHz 1 Wartoœæ dla zakresu MHz C96 C99 18pF wylutowaæ C17** 51pF 33pF C3*** 6,8pF 3,3pF ** - C17 - zmniejszyæ gdy heterodyna nie wzbudza siê dla wy szych czêstotliwoœci *** - C3 - zmniejszyæ gdy heterodyna nie pokrywa ca³ego zakresu i ARCz dzia³a zbyt mocno Napiêcie poziomu sygna³u Regulacja przes³uchów Detektor FM L R16 - k C13-100p C1 10n L6 16 C8 470n C14 10p C7 0µ 16V C1-100p R6 100k C86 C85 µ 0n 16V 37 R7 100k C89 0n Rys.1. Schemat ideowy g³owicy UKF i rysunek monta owy p³ytki g³ównej tunera AS-5 oraz opis wyprowadzeñ uk³adu scalonego wzmacniacza p.cz. i detektora AM/FM TDA US1 TDA MW/LW Napiêcie L3 przestrajania 3 5V 44 MONO WYCISZ- AM/FM 45 /STEREO ANIE L7 P³ytka g³ówna tunera AS-5 + 5V A L C8 R74 R75 L6 C1 C97 C98 C96 C6 C17 C99 C3 L4 C0 L1 L7 16 R0 100R R7 47k R74 100k R75 4k7 R75 ARW Wyjœcie p.cz Zasilanie +14,3V ARCz -A- R74 US3 - UL1550 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 13

8 Przestrajamy tuner AS-5 We wzmacniaczu w.cz. zastosowano dwubramkowy tranzystor MOSFET BF961, natomiast w mieszaczu i heterodynie zastosowano tranzystory PNP odpowiednio BF414 i BF440. Sygna³ z obwodu wejœciowego (L1, C1, C96 i D1) podawany jest wprost na bramkê G1 tranzystora T1, a na bramkê G podawane jest napiêcie ARW. Dla bardzo ma³ych poziomów sygna³u o wartoœci napiêcia ARW decyduje dzielnik z³o ony z rezystorów R1 R3. Napiêcie proporcjonalne do poziomu sygna³u z anteny podawane jest z wyprowadzenia 15 uk³adu US1 - TDA4100 na bazê tranzystora T4, który zmniejsza napiêcie na bramce G i ogranicza w ten sposób wzmocnienie wzmacniacza wejœciowego w.cz. Na wyjœciu wzmacniacza w.cz. znajduje siê podwójny obwód rezonansowy (L, C6, C97, D i L3, C8, C98, D3). Do wejœcia mieszacza na tranzystorze T, pracuj¹cego w uk³adzie wspólnego emitera, doprowadzony jest sygna³ z obwodu wyjœciowego wzmacniacza w.cz. poprzez dzielnik z³o ony z kondensatorów C9 i C10 oraz sygna³ z heterodyny poprzez kondensator C. Heterodyna na tranzystorze T3 - BF440 pracuje w uk³adzie Hartley a. Obwód heterodyny tworzy cewka L4 z kondensatorami C0, C99, dioda D4 oraz dioda ARCz D5 do³¹czona poprzez kondensator C3. Sygna³ do sterowania diod¹ ARCz pobierany jest z wyjœcia 11 uk³adu wzmacniacza p.cz. i detektora AM/FM US1 - TDA4100 poprzez filtr z³o ony z elementów R6, C85 i C86. Wzmacniacz p.cz. Na wyjœciu mieszacza g³owicy znajduje siê podwójny filtr pasmowy p.cz. FM na cewkach L6, L7, z którego sygna³ wzmacniany jest w uk³adzie na tranzystorze T5 i po przejœciu przez filtry ceramiczne F1, F - FCM- 10,7MHz podawany jest na wyprowadzenie 9 uk³adu TDA4100 (pp.6, 7). Uk³ad TDA4100 o wyprowadzeniach opisanych na rysunku 1 zawiera: Tor AM, w sk³ad którego wchodzi: regulowany wzmacniacz w.cz. (n.6,7, ARW n.5), mieszacz (wyj. p.cz. n.4), dwupunktowy oscylator do 30MHz (n. i wyj. na licznik n.3), regulowany wzmacniacz p.cz. (wej. n.0, ARW n.18), demodulator z trzystopniowym filtrem aktywnym dolnoprzepustowym o fg = 5kHz (wyj. n.19), uk³ad sterowania wskaÿnika (n.15) oraz mo liwoœæ do³¹czenia dodatkowego filtra w czêœci m.cz. Tor FM, w sk³ad którego wchodzi: szeœciostopniowy wzmacniacz p.cz. (wej. n.9, odblokowania n.8, 10), symetryczny demodulator koincydencyjny (obwód n.1,13, wyj. m.cz. n.14), uk³ad sterowania wskaÿnika (n.15) i wyjœcie ARCz (n.11). Uk³ad TDA4100 posiada, dla torów AM i FM, oddzielne wejœcia oraz oddzielne wyjœcia m.cz. Wyjœcia napiêcia sterowania wskaÿnika poziomu (n.15) i napiêcia odniesienia (n.) dla torów AM i FM s¹ po³¹czone. Detektor FM stroi siê cewk¹ L9 na minimum zniekszta³ceñ stereo i maksimum sygna³u m.cz. na wyjœciu oraz na minimaln¹ ró nicê napiêcia sta³ego miêdzy punktami pomiarowymi 46 i 47 (<30mV). Dekoder stereo. Sygna³ m.cz. z wyjœæ detektorów AM (n.19 - US1) i FM (n.14 - US1) doprowadzany jest do wejœcia (n.6) dekodera stereo typu PLL na uk³adzie US - TDA1578. Dekoder ten posiada zewnêtrzny obwód generatora 76KHz z³o- ony z elementów C63, R57 i R58. Czêstotliwoœæ generatora reguluje siê potencjometrem R58 i mo na j¹ zmierzyæ na wyprowadzeniu 4 - pp 43, ³¹cz¹c ten punkt z plusem zasilania poprzez rezystor 100kΩ (tylko na czas pomiaru). Na wyjœciu dekodera znajduj¹ siê uk³ady deemfazy (kana³ L: R47, C57 i kana³ P: R48, C58) oraz filtry pilota i podnoœnej (kana³ L: R6, L15, R64 i kana³ P: R61, L14, R63). Przes³uchy dekodera reguluje siê potencjometrem R4. Odbiór stereofoniczny sygnalizowany jest œwieceniem diody STEREO D8 do³¹czonej do wyprowadzenia uk³adu. Uk³ad TDA1578 jest wyposa ony w uk³ady p³ynnego przechodzenia do pracy monofonicznej (U 4-5 ) i do wyciszania szumów (U 3-5 ) dla zmniejszaj¹cego siê poziomu sygna³u na wejœciu antenowym (n.15 US1). Po wciœniêciu przycisku MONO, a tak e po w³¹czeniu AM nastêpuje zwarcie wyprowadzenia 14 dekodera do masy i prze- ³¹czenie dekodera w tryb pracy monofonicznej. Przestrojenie g³owicy na pasmo MHz Poni ej podano procedurê przeróbki i przestrojenia g³owicy tunera AS-5 na pasmo MHz (rys.1): 1. Od³¹czyæ tuner od sieci i wykrêciæ wkrêty mocuj¹ce pokrywê po bokach i jeden wkrêt mocuj¹cy pokrywê do œcianki tylnej. Po zdjêciu pokrywy uzyskuje siê dostêp od góry do p³ytki g³ównej z g³owic¹ UKF. Aby móc swobodnie wymieniaæ elementy g³owicy, nale y dodatkowo zdj¹æ pokrywkê ekranu i pokrywkê doln¹ obudowy, zamocowan¹ 4 wkrêtami do dna.. Teraz mo na przyst¹piæ do wykonania przeróbek wewn¹trz g³owicy UKF. Najpierw nale y wylutowaæ kondensatory C96 C99, zaznaczone na rysunku 1 kolorem czarnym. Kondensatory oznaczone kolorem szarym na rys.1 zmieniamy w sytuacji gdy: C17 - z 51pF na 33pF, gdy heterodyna nie chce siê wzbudzaæ dla wy szych czêstotliwoœci pasma MHz, C3 - z 6.8pF na 3.3pF, gdy mamy problemy z pokryciem górnego zakresu i gdy stacje s¹ zbyt mocno przeci¹gane podczas strojenia. 3. Na czas strojenia nale y zewrzeæ punkty pomiarowe 46 i 47, do³¹czone do wyprowadzeñ 11 i uk³adu scalonego US1 - w ten sposób wy³¹czymy uk³ad ARCz. Po w³¹czeniu tunera ustawiamy wskazówkê skali w prawym skrajnym po³o eniu i trymerem C0 ustawiamy górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny równ¹ 119MHz. Nastêpnie ustawiamy wskazówkê skali w lewym skrajnym po³o eniu i cewk¹ L4 ustawiamy doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny równ¹ 98MHz. Powy sze regulacje nale y kilkakrotnie powtórzyæ. 4. Po zestrojeniu heterodyny nale y zestroiæ obwody wzmacniacza w.cz. kilkukrotnie stroj¹c na maksimum wzmocnienia: trymerami C1, C6 i C8 dla czêstotliwoœci 108MHz, cewkami L1, L i L3 dla czêstotliwoœci 87.5MHz. Wzmocnienie g³owicy mo emy oceniæ na podstawie wskazañ wskaÿnika poziomu sygna³u AM/FM lub poprzez pomiar napiêcia na wyprowadzeniu 15 uk³adu US1 - TDA4100. Po wstêpnym zestrojeniu nale y za³o yæ pokrywkê ekranu g³owicy i przykrêciæ 4 wkrêtami pokrywkê od strony dna. Zaekranowanie g³owicy wprowadzi pewne rozstrojenie obwodów, dlatego nale y ponownie powtórzyæ procedurê strojenia. } 14 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

9 Przestrajamy radiomagnetofon RMS451 Przestrajamy radiomagnetofon RMS451 Kasprzaka Miros³aw Sokó³ Tor radiowy radiomagnetofonu RMS451 oparto o uk³ad scalony U416B Telefunkena i dekoder stereo MC1309 Motoroli lub UL1609 CEMI. W artykule oprócz sposobu przestrojenia g³owicy UKF opisano uk³ad wzmacniacza p.cz. FM i tunera AM U416B. G³owica UKF Na wejœciu toru FM znajduje siê g³owica UKF o schemacie ideowym i monta owym pokazanym na rysunku 1. G³owica UKF zmontowana jest na p³ytce radiowej radiomagnetofonu bez adnych ekranów. Na rysunku monta owym pokazano elementy, które nale y wymieniæ lub regulowaæ przy przestrajaniu. We wzmacniaczu w.cz. zastosowano tranzystor BF414 a w mieszaczu samowzbudnym tranzystor BF441. Na wejœciu wzmacniacza w.cz. na tranzystorze T301 zastosowano szerokopasmowy, transformatorowy uk³ad dopasowuj¹cy na cewkach L301 i L30 dopasowuj¹cy impedancjê wzmacniacza w.cz. do impedancji anteny. Na wyjœciu wzmacniacza w.cz., pracuj¹cego w uk³adzie wspólnej bazy, znajduje siê pojedynczy obwód rezonansowy na cewce L303 i kondensatorach C305, C306. Dopasowania impedancji wyjœciowej wzmacniacza w.cz. do impedancji wejœciowej mieszacza dokonano za pomoc¹ dzielnika z³o onego z kondensatorów C307 i C308. Na wejœciu mieszacza zastosowano uk³ad na elementach L304, C309 i R304 zapewniaj¹cy t³umienie sygna³u p.cz. Dioda D301 zapobiega powstawaniu znieksztaceñ w mieszaczu dla du ych sygna³ów, a dioda D303 zabezpiecza wzmacniacz p.cz. przed przesterowaniem. Obwód oscylatora sk³ada siê z cewki L305 i kondensatorów C313 C315. Sygna³ p.cz. z obwodu F1 jest wzmacniany w uk³adzie na tranzystorze T303 i poprzez filtr p.cz. F - FCM10,7 doprowadzany jest do wyprowadzenia uk³adu scalonego IC500 - U416B. Bazy tranzystorów T30 i T303 polaryzowane s¹ napiêciem obni anym na diodzie D30 - BAP811. Uk³ad scalony U416B Uk³ad scalony U416B (rys.) zawiera: wzmacniacz p.cz. AM/FM - wejœcie n.1 i, demodulator AM/FM - obwód n.1 i 13, wyjœcie m.cz. n.8, wyjœcie ARW/ARCz n.14, stopieñ wejœciowy AM - wejœcie n.6, odsprzê enie n.7, mieszacz AM - wyjœcie n.4, oscylator AM - n.5, wzmacniacz m.cz. o G V =10dB - wejœcie n.9, wyjœcie n.10. Obwód demodulatora FM zrealizowano na dwóch sprzê- onych filtrach F3, F4 strojonych na prawid³owy przebieg krzywej S. Sygna³ m.cz. z wyjœcia demodulatora FM jest wzmacniany w wewnêtrznym wzmacniaczu uk³adu U416B i poprzez uk³ad korekcji fazy (potencjometr regulacji przes³uchów R901 i kondensator C901) podawany jest na dekoder stereo IC900 - MC1309 z pêtl¹ synchronizacji fazowej. Czêstotliwoœæ 76kHz generatora pêtli PLL dekodera reguluje siê potencjometrem R90. Sygna³ z wyjœcia dekodera stereo wzmacniany jest w stopniach pracuj¹cych z tranzystorami T601 i T701, na wyjœciu których znajduj¹ siê potencjometry regulacji g³oœnoœci i wzmacniacze mocy m.cz. na dwóch uk³adach scalonych UL148K. G³owica UKF radiomagnetofonu RMS451 ANTENA FM L301 1 C301 4n7 L30 R301-1k8 6,V R30-15k T301 BF414 R303-39k C303-4n7 D301 - BAYP95 L303 C306 1p C305-5/0p C304 - C=14p7 C307 5p6 C308-33p 5 R304-1k T30 BF441 8V L304 C p R305-1k C311-4n7 R C31-6p8 D303 BAYP95 C319 47p C313 - C=14p7 L305 F1 3 1 C314-3/10p C315-18p R308-1k T303 BF441 C316 1n 0,8V R ,3V R C318-4n7 R31-70 Wyjœcie p.cz. F FCM - 10,7 C314 C315 C313 L305 C304 Agregat pojemnoœciowy F1 C30 4n7 C305 L301/L30 R Zasilanie R C317 10n 8,8V D30 BAP811 R307 8k C310 10n TABELA - Zmiana wartoœci elementów przy przestrajaniu Oznaczenie elementu C306 C315 Wartoœæ dla zakresu MHz 1pF 18pF Wartoœæ dla zakresu MHz - - L303 C306 i - oznaczono kondensatory, które trzeba wylutowaæ przed przestrojeniem g³owicy Rys.1. Schemat ideowy i rysunek monta owy g³owicy UKF radiomagnetofonu RMS451. SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 15

10 Przestrajamy tunery Meluzyna, Kleopatra, TSH i zestaw Polonez WYJŒCIE ARW / ARCZ U 416 B ODSPRZÊ. WEJŒCIA P.CZ. OBWÓD DEMODULATORA WEJŒCIE P.CZ. P.CZ. AM/FM 1 3 ZASILANIE 11 DEMODULATOR AM/FM WZM. W.CZ. I MIESZACZ AM 4 WYJŒCIE WZMAC. M.CZ. Czynnoœci wstêpne Przed przestrojeniem nale y sprawdziæ prawid³owoœci pracy radiomagnetofonu na zakresie MHz, w razie potrzeby pos³uguj¹c siê generatorem w.cz. lub konwerterem. Radiomagnetofon demontujemy odkrêcaj¹c 4 wkrêty z ty³u obudowy i wkrêty od strony przedniej (poni ej skali). Ponadto musimy œci¹gn¹æ pokrêt³o strojenia umieszczone z boku obudowy. Po wyjêciu ramy odbiornika uzyskamy dostêp do p³ytki radiowej i elementów g³owicy UKF. 10 OSCYLATOR AM 5 MASA WYJŒCIE OSCYLATOR MIESZACZA AM AM WEJŒCIE WZMAC. WYJŒCIE M.CZ. DEMODULATORA 9 WZM M.CZ. 6 WEJŒCIE AM 8 7 ODSPRZÊ. WEJŒCIA AM Rys.. Schemat blokowy uk³adu scalonego U416B. Na rysunku 1 pokazano rozmieszczenie elementów istotnych dla przestrojenia. Przed przestrojeniem g³owicy wylutowujemy kondensatory C306 i C315. Przestrojenie g³owicy UKF Przestrojenie g³owicy UKF polega na: zestrojeniu heterodyny na pokrycie zakresu - trymerem C314 ustawiamy górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny - 119MHz dla agregatu pojemnoœciowego otwartego, - cewk¹ L305 regulujemy doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny - 98MHz dla agregatu pojemnoœciowego zamkniêtego. zestrojeniu obwodu wzmacniacza w.cz. na maksymalne i równomierne wzmocnienia g³owicy w ca³ym paœmie: - trymerem C305 regulujemy wzmocnienie dla górnej czêstotliwoœci zakresu - 108MHz, - cewk¹ L303 regulujemy wzmocnienie dla dolnej czêstotliwoœci zakresu MHz. Uwaga: Je eli nie dysponujemy licznikiem czêstotliwoœci i generatorem w.cz. lub wobuloskopem, to nale y znaleÿæ dwie stacje o znanych czêstotliwoœciach po³o one blisko krañców zakresu i do nich dostroiæ heterodynê i obwód wzmacniacza wejœciowego g³owicy na pokrycie zakresu i maksymalne wzmocnienie. } Przestrajamy g³owicê GFE-101 z tunerów Meluzyna, Kleopatra, TSH-105, TSH-110/111, i zestawu Polonez Miros³aw Sokó³ G³owica GFE-101 G³owica GFE-101, której schemat elektryczny i rysunek monta owy znajduje siê na rysunku 1, stanowi oddzielny zaekranowany podzespó³ wlutowywany do p³ytki tunera. Na rysunku monta owym pokazano elementy, które nale y zmieniæ lub usun¹æ przy przestrajaniu, aby unikn¹æ koniecznoœci wylutowywania g³owicy z bloku tunera. We wzmacniaczu w.cz., mieszaczu i heterodynie zastosowano tranzystory BF15. Na wejœciu wzmacniacza w.cz. na tranzystorze T101 zastosowano d³awiki L103 i L104 pe³ni¹ce rolê dopasowania szumowego obwodu wejœciowego (L101, D101, C10 i C103). Na wyjœciu wzmacniacza w.cz., pracuj¹cego w uk³adzie wspólnej bazy, znajduje siê podwójny obwód rezonansowy (L105, D10, C106, C107 i L106, D103, C108, C117). Do wejœcia mieszacza na tranzystorze T10, pracuj¹cego w uk³adzie wspólnego emitera, doprowadzony jest sygna³ z obwodu wyjœciowego wzmacniacza w.cz. poprzez dzielnik pojemnoœciowy C109 i C110 oraz sygna³ z heterodyny poprzez kondensator C111. Heterodyna na tranzystorze T103 pracuje w uk³adzie wspólnej bazy. Dziêki zasilaniu g³owicy ujemnym napiêciem (-1V) cewka L111 obwodu heterodyny, jak i cewki obwodów w.cz. i wyjœcia mieszacza, do³¹czone s¹ wprost do masy. W obwodzie heterodyny zastosowano diodê ARCz D105 - BA507 polaryzowan¹ z dwóch stron napiêciem z wyjœcia demodulatora FM i napiêciem odniesienia. Na wyjœciu mieszacza g³owicy znajduje siê filtr pasmowy p.cz. FM L108. Przestrojenie g³owicy na pasmo MHz Poni ej podano procedurê przeróbki i przestrojenia g³owicy GFE-101 na pasmo MHz: 1. Przed przestrojeniem nale y sprawdziæ prawid³owoœci pracy toru tunera FM na zakresie MHz z do³¹czon¹ anten¹, w razie potrzeby pos³uguj¹c siê generatorem w.cz. lub konwerterem.. Nastêpnie nale y wy³¹czyæ tuner lub zestaw i od³¹czyæ go od sieci. Po zdjêciu obudowy uzyskamy dostêp do p³ytki tunera i g³owicy UKF oraz do potencjometru reguluj¹cego napiêcie strojenia i ewentualnie do programatora. 3. Przed przestrojeniem nale y sprawdziæ napiêcie zasilania (wyprowadzenie 4 g³owicy) i przestrajania diod warikapowych (wyprowadzenie 10 g³owicy) i ewentualnie je wyregulowaæ. Napiêcie przestrajania dla skrajnych czêstotliwoœci zakresu powinno wynosiæ odpowiednio: +3V - dla 65.5MHz i +5V - dla 73MHz. 4. Teraz mo emy przyst¹piæ do wykonania przeróbek wewn¹trz g³owicy GFE-101. Po wy³¹czeniu tunera lub zestawu najpierw nale y zdj¹æ pokrywkê z obudowy g³owicy i wyci¹æ 16 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

11 Przestrajamy tunery Meluzyna, Kleopatra, TSH i zestaw Polonez ANT-FM ANTENA 3 1 G³owica UKF GFE-101 L101 L108 C11 7 C10 13p C10 C101 1n0 L111 C p 6 C13 L103 L104 D101 BB104B R k C108 C104-1n0 C106 C107 R10-4k3 L106 L105 GFE-101 R104-15k C105-1n0 10 R105-10R T101 BF15 R103-13k C103 C R k 3 L101 D10 - BB104B C p C107 13p L105 R11 k4 C117 33p R114 k C115 1n0 C119-3p3 R R L111 T103 BF15 Rys.1. Schemat ideowy i rysunek monta owy g³owicy UKF GFE-101. C118-1n0 R113-6k D103 C109 BB104B 10p R k C10 4p7 R118-0k C p R116 - k0 R117 8k D104 BB104G C15 1n C14-1n0 R119-30k D105 BA507 R10-30k Masa Napiêcie strojenia 3 5V Kondensatory C10, C107, C108 i C10, które trzeba wymontowaæ oznaczono przez: - na schemacie ideowym, - na rysunku monta owym. Kondensator C13 obwodu ARCz (oznaczony jako ) - zmieniæ na 3.3pF L106 C p C108 13p C110 p 6 L107 R108-13k C111 0p5 T10 BF15 C114 10p R109 - k R110-1k5 R111 70R C13 6p8 C113-10n C1 300p C114 10p L108 L110 C116 1n 7 Wyjœcie p.cz. 8 9 Masa 4 Zasilanie 5 Masa 13 1 ARCz lub wy³amaæ szczypami kondensatory C10, C107, C108 i C10, zaznaczone na rysunku 1 kolorem czarnym. Kondensator C13 oznaczony kolorem szarym przecinamy szczypami na pó³ i usuwamy ok³adziny pozostawiaj¹c wyprowadzenia, do których lutujemy kondensator 3.3pF. Po wyciêciu zbêdnych kondensatorów i zmniejszeniu wartoœci kondensatora obwodu ARCz mo emy przyst¹piæ do zestrojenia g³owicy. 5. Po w³¹czeniu urz¹dzenia nale y wy³¹czyæ ARCz. Pokrêt³em strojenia ustawiamy górn¹ czêstotliwoœæ zakresu UKF (napiêcie strojenia +5V) i trymerem C11 ustawiamy górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny równ¹ 119MHz. Nastêpnie pokrêt³em strojenia ustawiamy doln¹ czêstotliwoœæ zakresu UKF (napiêcie strojenia +3V) i cewk¹ L111 ustawiamy doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny równ¹ 98MHz. Powy sze regulacje nale y kilkakrotnie powtórzyæ. 6. Po zestrojeniu heterodyny nale y zestroiæ obwody wzmacniacza w.cz. kilkakrotnie stroj¹c na maksimum wzmocnienia: dla górnej czêstotliwoœci zakresu (108MHz) trymerami C103, C106 i C117, dla dolnej czêstotliwoœci zakresu (87.5MHz) cewkami L101, L105 i L106. Wzmocnienie g³owicy mo emy oceniaæ na podstawie wskazañ wychy³owego wskaÿnika sygna³u AM/FM. Je eli nie dysponujemy generatorem w.cz. i/lub licznikiem czêstotliwoœci o zakresie do 10MHz, to nale y znaleÿæ dwie stacje po³o one blisko krañców zakresu i do nich dostroiæ tor tunera FM stroj¹c heterodynê i obwody wzmacniacza wejœciowego g³owicy na pokrycie zakresu i maksymalne wzmocnienie. Po zestrojeniu nale y za³o yæ pokrywkê g³owicy i ewentualnie skorygowaæ zestrojenie. Demonta tunerów Meluzyna, Kleopatra, TSH-105 i TSH- 110/111 jest spraw¹ stosunkowo prost¹ i maj¹ one ³atwy dostêp do p³ytki tunera. W tunerach z programatorem stacji nale- y pamiêtaæ o sprawdzaniu napiêcia przestrajania uzyskiwanego z potencjometrów programatora, gdy je eli ma ono wê - szy zakres ni napiêcie ze strojenia rêcznego, to wówczas nie wszystkie stacje bêd¹ odbierane. Zestaw muzyczny Polonez Stereo DSS-361 W zestawie Polonez przyjêto nietypowe rozwi¹zania konstrukcyjne elektryczne i mechaniczne, dlatego pokrótce je opiszê. Zestaw Polonez umo liwia u ytkownikowi odbiór na falach d³ugich stacji Warszawa I i zaprogramowanie odbioru 5 stacji na zakresie UKF (nie ma strojenia rêcznego). Trzy wskaÿniki wychy³owe informowa³y: o czêstotliwoœci stacji, o poziomie sygna³u oraz o dostrojeniu do stacji ( 0 detektora) - podobnie jak w odbiorniku Radmor 510. Konstrukcja mechaniczna zestawu jest taka, i aby uzyskaæ dostêp do p³ytek tunera, wzmacniacza i zasilacza nale y zdemontowaæ wpierw pokrywê górn¹ z mechanizmami magnetofonu i gramofonu. Poni ej podano procedurê demonta u zestawu. Demonta obudowy zestawu 1. Zdemontowaæ os³onê górn¹ gramofonu i magnetofonu odchylaj¹c j¹ pod k¹tem 10 0 wyci¹gn¹æ j¹ z zawiasów.. Zdemontowaæ pokrywê górn¹: a/ odkrêciæ 4 wkrêty mocuj¹ce boczki i zdj¹æ je, b/ odkrêciæ wkrêty mocuj¹ce tyln¹ czêœæ obudowy do pokrywy górnej, c/ odkrêciæ dwa wkrêty po bokach urz¹dzenia (zakryte normalnie przez boczki), d/ uchwyciæ pokrywê za krótsze boki w tylnej czêœci, unieœæ jej tyln¹ czêœæ do góry pod k¹tem 30 0 i wysun¹æ j¹ do ty³u, e/ od³¹czyæ wtyk zasilaj¹cy, kabel po³¹czeniowy do magnetofonu i przewód do gramofonu i nastêpnie od³o yæ pokrywê na bok. } SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 17

12 Przestrajamy zestaw Panasonic RX-CT900 Przestrajamy zestaw Panasonic RX-CT900 Miros³aw Sokó³ Wiêkszoœæ sprzêtu radiowego o strojeniu rêcznym nie przysparza wiêkszych k³opotów przy przestrajaniu. Problemy pojawiaj¹ siê wtedy gdy zastosowano syntezê czêstotliwoœci. Przed przestrojeniem g³owicy UKF konieczne jest wóczas prze³¹czenie procesora na obs³ugê zakresu MHz. Niestety nie zawsze siê to udaje i wówczas trzeba podj¹æ decyzjê czy zainstalowaæ konwerter czêstotliwoœci czy te jakoœ przerobiæ uk³ad syntezy i przestroiæ g³owicê UKF. ich problemów przysparza szczególnie sprzêt firm Technics i Panasonic, gdy zastosowane w nich procesory steruj¹ce przystosowane s¹ do odbioru pasma MHz, bez mo liwoœci prze³¹czenia na obs³ugê zakresu MHz. Przyk³adem jest zestaw RX-CT900, którego schemat przys³a³ jeden z czytelników z zapytaniem, jak ma go dostosowaæ do odbioru stacji w górnym paœmie UKF. Rozpatrzyæ tu mo na nastêpuj¹ce mo liwoœci: sprowadzenie przez serwis i wymianê p³ytki z procesorem i wyœwietlaczem LCD oraz przestrojenie g³owicy. Jest to rozwi¹zanie na tyle kosztowne, e stawia pod znakiem zapytania jego sensownoœæ. Wymiana samego procesora jest trudna, gdy ma on 80 wyprowadzeñ. zainstalowanie konwertera czêstotliwoœci: - z jednym rezonatorem kwarcowym o czêstotliwoœci np. 30MHz. Jest to rozwi¹zanie tanie i mo liwe do wykonania przez osobê ma³o doœwiadczon¹. Mankamentem jest odbiór stacji w zakresie o szerokoœci dolnego pasma, czyli dla rezonatora kwarcowego 30MHz uzyskamy odbiór w zakresie MHz. - z dwoma prze³¹czanymi rezonatorami kwarcowymi o czêstotliwoœciach 4 i 34MHz. Uzyskamy wówczas odbiór ca- ³ego pasma, lecz bêdziemy musieli dodatkowym prze³¹cznikiem prze³¹czaæ podzakresy 88 98MHz i MHz. Maj¹c konwerter z jednym rezonatorem kwarcowym mo emy go dostosowaæ do odbioru dwóch podzakresów, dodaj¹c drugi rezonator i prze³¹czaj¹c je prze³¹cznikiem umieszczonym obok konwertera. Prze³¹cznik ten musi byæ po³¹czony z prze³¹czanymi rezonatorami bardzo krótkimi przewodami. Trzeba pamiêtaæ o tym, e konwertery wprowadzaj¹ wiele zak³óceñ do odbioru stacji, lecz w zamian ³atwo siê je instaluje i nie ingeruje siê do uk³adów odbiornika. Zastosowanie innego rezonatora kwarcowego w uk³adzie syntezy dla pracy na zakresie UKF. Je eli chcemy aby tor tunera odbiera³ zakresy AM i nowy zakres UKF, to musimy zastosowaæ prze³¹czanie rezonatorów kwarcowych w uk³adzie syntezy np. za pomoc¹ przekaÿnika sterowanego szyn¹ prze³¹czaj¹c¹ AM na FM. Rozwi¹zanie takie opisano w SE 1/000. WHIP ANTENNA Z1 IC1 - AN705 3 T1 6 Wyjœcie p.cz. TP1 C1 J15PC L Zasilanie FM Q1 R0 100K C4 JP FM-RF R4 47K C5 K0.001 C1 C4 J0.47 R.K J0.47 Q TP G³owica UKF i uk³ad syntezy zestawu RX-CT900 R1 47K C K0.001 R3 47K C3 C8 K0.001 M0.01 Q3 Q4 D1 R1 100K R5 33K R3 100K C9 C5 C K0.001 CT1-0P R6 10K M0.01 K0.001 R5 47 C6 J15P C6 K4.7P L C7 K X1 C7 J15P C35 J10P FM-OSC D R6 100K C8 K0.001 C9 JP L4 C30 J15PC C10 K0.001 IC - LM7001 CE 14 3 Clock 13 4 Data C369 C31 K0.001 R4 4.7K C34 K0.001 C3 K4.7P R7 47 R 100K Q5 C11 K0.001 R9 10K R Rys.1. Schemat ideowy g³owicy UKF i uk³adu syntezy zestawu Panasonic RX-CT R8 100K C15 - K0.001 D3 R11 100K R30 47 R9 47 C13 - K0.001 R L5 R1 100K D4 Zasilanie +9V Napiêcie przestr. FM, LW Napiêcie przestr. MW Napiêcie z przetwornicy Heterodyna AM C14-J1 MW LW Szyny z µp 18 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

13 Przestrajamy zestaw Panasonic RX-CT900 AM OSC OUT - bufor oscylatora AM OSC - oscylator VREF - napiêcie referencyjne AM IN 1 - wejœcie wzm. w.cz. AM IN - wejœcie wzm. w.cz. AM MIX - wyjœcie mieszacza AM AGC - wyjœcie ARW AM IF - wejœcie wzm. p.cz LA165 AM ADJ - regulacja autostopu 14 FM ADJ - regulacja autostopu/wyciszania 13 AM OUT - wyjœcie m.cz. AM 1 19 FM VCC AM FM-IN LA165 Vcc FM-IF Q.DET AMP LEVEL LEVEL DIT DIT S-CURVE RF MIX AM - IF DET FM-OUT AM-OUT FM IF - wejœcie p.cz. FM IF - odsprzê enie FM IF - odsprzê enie GND - masa FM DET - demodulator FM DET - demodulator Napiêcie zasilania+vcc TUN IND - wskaÿnik dostrojenia FM AFC- wyjœcie ARCz FM OUT - wyjœcie m.cz NAR SM - reg. pasma wsk. poz. AM ANT 18 OSC 1 OSC BUF Rys.. Schemat blokowy i opis wyprowadzeñ uk³adu wzmacniacza p.cz. i detektora AM/FM LA165. REG 0 GND 4 FM-signal bandwith AGC S-METER LED Driver SD ADJ AM-signal bandwith VSM FM-adj AM-adj 8 VCC Mankamentem tego rozwi¹zania jest odbiór w paœmie o szerokoœci oko³o 14MHz np MHz, a nie w ca³ym paœmie górnego UKF-u oraz brak prawid³owych wskazañ na wyœwietlaczu. Uzyskamy jednak znacznie lepsz¹ jakoœæ odbioru ni przy u yciu konwertera. Je eli nie zale y nam na odbiorze zakresów AM, to tym sposobem mo emy przestroiæ zestaw, zmieniaj¹c jedynie rezonator kwarcowy w uk³adzie syntezy i przestrajaj¹c g³owicê UKF. Zestaw RX-CT900 W torze radiowym zestawu RX-CT900 zastosowano nastêpuj¹ce uk³ady scalone: - AN705 (IC1 - rys.1) - g³owica UKF o schemacie aplikacyjnym podobnym do uk³adów TA7358 firmy Toshiba (opis w SE /000 str.) lub LA1185 firmy Sanyo. - LM7001 (IC - rys.1) - uk³ad syntezy czêstotliwoœci (opis w SE 8/99 str.4). Sposób zmiany rezonatora kwarcowego z 7.MHz na 10MHz dla tego uk³adu i przestrojenie w ten sposób tunerów Technics ST610L i ST600L opisano w SE 1/ LA165 - wzmacniacz p.cz. z demodulatorem FM i tuner AM - schemat blokowy i opis wyprowadzeñ pokazano na rys.. - BA133L - dekoder stereo. Zestawem steruje mikroprocesor IC401 - D75306GF umieszczony na jednej p³ytce razem z wyœwietlaczem BU-516 AZ. Na podstawie schematu trudno stwierdziæ, czy istnieje mo liwoœæ prze³¹czenia tego procesora na obs³ugê pasma MHz. Jedynym elementem, który mo e na to wskazywaæ jest dioda D405 do³¹czona do wyprowadzeñ 45 i 48 mikroprocesora IC401, przy której umieszczono napis Eband. Je eli wylutowanie tej diody nie przyniesie spodziewanych rezultatów, to proponujê przestroiæ zestaw wed³ug poni szego opisu. Przestrojenie zestawu na pasmo MHz 1. Przed przeróbk¹ nale y sprawdziæ napiêcie przestrajania na rezystorze R1dla czêstotliwoœci 64 i 74MHz. Nastêpnie nale y wylutowaæ rezonator kwarcowy X1 do³¹czony do uk³adu syntezy IC -LM7001 (rys.1). Powinien on mieæ czêstotliwoœæ 7.MHz. W jego miejsce wlutowujemy rezonator o czêstotliwoœci 10MHz.. Teraz mo na przyst¹piæ do przestrojenia g³owicy UKF. Najpierw przestroimy heterodynê. W tym celu wylutujemy kondensator C30 do³¹czony równolegle do cewki L4 i diody waraktorowej D oraz pod³¹czamy woltomierz cyfrowy do rezystora R1. Heterodynê stroimy cewk¹ L4 sprawdzaj¹c czy napiêcie w punkcie TP101 wynosi: - dla górnej czêstotliwoœci zakresu 8±V, - dla dolnej czêstotliwoœci zakresu ±1V. Czêstotliwoœæ heterodyny mo emy zmierzyæ pêtl¹ do³¹czon¹ do licznika czêstotliwoœci i sprzê on¹ z cewk¹ L4. Czêstotliwoœæ ta powinna zmieniaæ siê w zakresie MHz. 3. Po przestrojeniu heterodyny mo emy przestroiæ obwody wzmacniacza wejœciowego w.cz. z uk³adu IC1 - AN705: - filtr antenowy Z1. Je eli jest to filtr na pasmo MHz, wystarczy wylutowaæ kondensator C4. Je eli zastosowano filtr na pasmo 64 74MHz, nale y go wylutowaæ i wstawiæ w jego miejsce zworê lub filtr na pasmo MHz. - filtr wyjœciowy FM-RF (D1, CT1, L3). Poniewa w obwodzie tym nie ma dodatkowej pojemnoœci, to nale y trymer CT1 ustawiæ wstêpnie na minimum pojemnoœci. Wzmacniacz w.cz. stroimy na maksimum wzmocnienia: - dla dolnej czêstotliwoœci zakresu cewk¹ L3, - dla górnej czêstotliwoœci zakresu trymerem CT1. W razie trudnoœci ze zestrojeniem obwodu zmniejszyæ liczbê zwojów cewki L3. Wzmocnienie g³owicy mo emy oceniaæ na podstawie pomiaru napiêcia, proporcjonalnego do poziomu sygna³u, wystêpuj¹cego na nó ce 13 uk³adu IC3 - LA165 (rys.) lub na nó - ce + kondensatora elektrolitycznego C Je eli chcemy aby zestaw nadal prawid³owo pracowa³ na zakresach AM, to nale y za pomoc¹ przekaÿnika prze³¹czaæ dwa rezonatory kwarcowe w uk³adzie syntezy: 7.MHz dla AM i 10MHz dla FM. PrzekaŸnik mo e byæ sterowany napiêciem zasilania g³owicy UKF pobranym przed rezystorem R30 (rys.1). Opis takiego rozwi¹zania znajduje siê w SE 1/000 (str.10 1). } SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 19

14 Przestrajamy radiomagnetofon Sanyo C-4 Przestrajamy radiomagnetofon Sanyo C-4 Jerzy Gremba, Sebastian Gremba Schemat g³owicy UKF przedstawiono na rys. 1, a sposób jej przestrojenia jest nastêpuj¹cy: 1. Zlokalizowaæ w czêœci odbiorczej radiomagnetofonu elementy potrzebne podczas przestrajania. Kondensatory C101 i C10 znajduj¹ siê w bezpoœrednim s¹siedztwie transformatora w.cz. L101. Trymery VCT-1 i VCT- umieszczone s¹ na kondensatorze strojeniowym VC-1/VC-. Nastêpnie wymontowaæ kondensatory C101, C10, C105, C14 i C11, a w ich miejsce wlutowaæ elementy zgodnie z tabel¹ 1. Nale y zwróciæ uwagê na typy wymienianych kondensatorów. W przypadku kondensatorów C11 i C14 zalecane jest stosowanie stabilnych temperaturowo kondensatorów typu NP0.. Wy³¹czyæ uk³ad ARCz poprzez zwarcie wyprowadzeñ kondensatora C Strojenie nale y rozpocz¹æ od heterodyny. W tym celu pokrêt³em strojenia ustawiæ wskaÿnik skali na maksymaln¹ czêstotliwoœæ zakresu i trymerem VCT- regulowaæ górn¹ czêstotliwoœci heterodyny na wartoœæ 118.7MHz + 0.5MHz. Nastêpnie ustawiæ na skali doln¹ czêstotliwoœæ zakresu i cewk¹ L104 regulowaæ a do uzyskania czêstotliwoœci heterodyny równej 97.8MHz 0.5MHz. Powy sze czynnoœci nale y wykonaæ kilkakrotnie, a do uzyskania wymaganego zakresu przestrajania heterodyny z uwzglêdnieniem 0.5MHz zapasu na krañcach zakresu. Czêstotliwoœæ heterodyny powinna byæ kontrolowana za pomoc¹ czêstoœciomierza wyposa- onego w pêtlê pomiarow¹. W przypadku braku czêstoœciomierza wykonaæ powy sze regulacje dla dwóch znanych czêstotliwoœci stacji le ¹cych w pobli u skrajnych pozycji na skali odbiornika (np. 106MHz i 90MHz) zlokalizowanych przy pomocy innego odbiornika z zakresem UKF MHz, dodaj¹c odpowiedni zapas przestrajania heterodyny. 4. Zestrojenie obwodu wyjœciowego wzmacniacza w.cz. przeprowadziæ reguluj¹c na maksimum wzmocnienia dla sygna- ³u o czêstotliwoœci oko³o 106 MHz trymerem VCT-1, a nastêpnie dla sygna³u o czêstotliwoœci 90MHz - cewk¹ L10. Dla uzyskania wyrównanego wzmocnienia wzmacniacza w.cz. w paœmie MHz, czynnoœci te powtórzyæ kilkakrotnie. Sygna³ z generatora sygna³owego w.cz. przy³¹czyæ do wejœcia g³owicy UKF - punkt TP101. Regulacjê wzmocnienia wzmacniacza w.cz. mo na kontrolowaæ mikrowoltomierzem selektywnym do³¹czonym do wyjœcia p.cz. g³owicy. W przypadku braku aparatury pomiarowej regulacje obwodu wzmacniacza w.cz. wykonaæ dla dwóch kolejno wybranych stacji, których czêstotliwoœci znajduj¹ siê w pobli- y krañców zakresu MHz, reguluj¹c na maksymalne wzmocnienie wed³ug si³y g³osu odbieranej stacji. 5. Usun¹æ zwarcie wyprowadzeñ kondensatora C11. Sprawdziæ dzia³anie uk³adu ARCz. do anteny teleskopowej TP103 TP101 TP10 L100 C101 p L153 10µH L101 C103 1,V R103 7,V 100p 56Ω Q101 SC999E C10 0p 1,9V R101 k7 R10 15k C104 µ01 VC-1 VCT-1 C108 4p C105 L10 p C106 µ01 L103 C p Q10 SC999D µ H 1,8V R104 15k C11 µ 01 1,1V 7,5V R105 1k L01 Q01 SK1E wy p.cz. Do CF01 C113 µ01 C107 µ01 Polaryzacja R107 C115 µ01 Tabela 1. Wartoœci wymienianych elementów Oznaczenie Wartoœci elementów dla zakresów elementu MHz MHz C101 pf 1 pf C10 0 pf 10 pf C105 pf - C11 * pf 1 pf C14 * pf - * kondensatory typu NP0 Rys.1. Schemat ideowy g³owicy UKF radiomagnetofonu Sanyo C-4. C11 P(NPO) L104 1S553 D10 ARCz C13 p (NP0) VC- VCT- 330 C15 R111 15k 15p (NPO) C14 p(npo) C17 15p (NPO) R Q103 SC930E 7,5V 1,9V C16 1,V 33p R11 1k Zasilanie C131 µ01 } 0 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

15 Przestrajamy odbiorniki Jowita i Wanda Przestrajamy odbiorniki Jowita i Wanda Jerzy Gremba, Sebastian Gremba Odbiorniki Jowita i Wanda wyprodukowane przez Eltrê wyposa one s¹ w identyczn¹ g³owicê, której schemat ideowy przedstawiono na rys.1. Elementy g³owicy (poza kondensatorem strojenia) umieszczone s¹ na p³ytce drukowanej GT-3. Sposób przestrojenia g³owicy jest nastêpuj¹cy: 1. Po wyjêciu konstrukcji noœnej odbiornika z obudowy nale- y zlokalizowaæ p³ytkê g³owicy GT-3 po³o on¹ obok kondensatora obrotowego, a nastêpnie odlutowaæ po³¹czenia (401 do 411) p³ytki g³owicy z uk³adem elektrycznym i odkrêciæ od korpusu odbiornika. W celu unikniêcia pomy³ki podczas pod³¹czania p³ytki g³owicy do uk³adu odbiornika, warto oznaczyæ poszczególne przewody, zgodnie z oznaczeniami na p³ytce. Uwaga 1: Masy p³ytek PP-4, PW-4, PW-5 i g³owicy UKF znajduj¹ siê na innych potencja³ach ni masy p³ytek PN-6 i PZS-1 i nie mog¹ byæ po³¹czone galwanicznie, gdy nast¹pi zwarcie uk³adu zasilania. Ró nica potencja³ów tych mas jest równa napiêciu na stabilizatorze i wynosi 4.4V.. Zlokalizowaæ elementy g³owicy potrzebne podczas wykonywania czynnoœci przestrajania. Kondensatory C401, C40 i C403 s¹ po³o one w bezpoœrednim s¹siedztwie transformatora w.cz. stanowi¹cego rdzeñ ferrytowy z nawiniêtymi dwoma uzwojeniami. Kondensator C409 jest w³¹czony pomiêdzy emiter tranzystora mieszacza T40 a masê. Jedno wyprowadzenie kondensatora C415 jest pod³¹czone do katody diody pojemnoœciowej uk³adu ARCz. 3. Wylutowaæ kondensatory C401, C40, C403, C405, C409, C413 i C415, a w ich miejsce wlutowaæ elementy, zgodnie z tabel¹ 1. Nastêpnie pod³¹czyæ p³ytkê g³owicy do uk³adu odbiornika. Wy³¹czyæ uk³ad ARCz (przycisk ARCz w pozycji zwolnionej). Uwaga : W niektórych seriach producent stosowa³ kondensator strojeniowy o innej pojemnoœci sekcji FM ( 8.pF). Dla tego typu kondensatora strojeniowego nale y w miejsce kondensatorów C405 i C413 zamontowaæ zwory. Tabela 1. Wartoœci wymienianych elementów Oznaczenie Wartoœci elementów dla zakresów elementu MHz MHz C pf 30 pf C40 75 pf 47 pf C pf 7 pf C pf 33 pf C pf 68 pf (lub zwora*) C415 0 pf 8. pf C pf 75 pf (lub zwora*) *) zob. Uwaga 4. Strojenie rozpoczynamy od heterodyny. W tym celu pokrêt³em strojenia ustawiamy na skali górn¹ czêstotliwoœæ zakresu i trymerem C414 regulujemy górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny na wartoœæ 118.7MHz + 0.5MHz. Nastêpnie pokrêt³em strojenia ustawiamy doln¹ czêstotliwoœæ na skali i cewk¹ L104 regulujemy do uzyskania dolnej czêstotliwoœci heterodyny wynosz¹cej 98.7MHz 0.5MHz. Poniewa regulacje te s¹ zale ne, nale y je przeprowadziæ kilkakrotnie a do uzyskania pe³nego zakresu przestrajania heterodyny. Czêstotliwoœæ heterodyny nale y kontrolowaæ czêstoœciomierzem wyposa onym w pêtlê pomiarow¹. 5. Ustawiæ czêstotliwoœæ znanej stacji nadajcej w pobli u 106MHz i trymerem C407 regulowaæ na maksymalne wzmocnienie wzmacniacza w.cz. Z kolei, dla czêstotliwoœci stacji oko³o 90MHz regulowaæ cewk¹ L40 równie na maksymalne wzmocnienie wzmacniacza w.cz. Powy - sze regulacje nale y wykonaæ kilkakrotnie, a do uzyskania wyrównanego wzmocnienia w odbieranym paœmie MHz. Regulacje te mo na przeprowadziæ do³¹czaj¹c do wejœcia antenowego (punkt 401) krótki przewód i szacuj¹c wzmocnienie wzmacniacza w.cz. po sile g³osu odbieranej stacji. C40 14,7 Do toru AM C16 30 C C41 14,7 401 We anteny L C C40 75 R401 1k C T401 BFP15 R40 5k1 D401 DOG58 AAP155 R403 5k1 L40 R C404 10n C C408 3p6 L403 R C C41 10 C R C C411 6n8 R407 4k7 T40 BFP15 R408 10k L404 C414 4,5 0 C415 0 C R k D40 BBP60 C419 10n D403 AAP-155 (DOG-58) F9 C417 B C 160 F R C418 10n E Wy p.cz ARCz 406 Zasilanie 403 Rys.1. Schemat ideowy gowicy UKF odbiorników Jowita i Wanda. } SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 1

16 Przestrajamy odbiornik Safari 6 - R801 Przestrajamy odbiornik samochodowy Safari 6 - R801 Jerzy Gremba, Sebastian Gremba Schemat ideowy g³owicy UKF odbiornika Safari 6 R801 przedstawiono na rys.1. Sposób przestrojenia g³owicy UKF: 1. Zdemontowaæ mechanizm strojenia g³owicy, od³¹czyæ od uk³adu elektrycznego odbiornika i zdemontowaæ obudowê (ekran) g³owicy.. Poniewa mechanizm strojenia zakresu UKF jest wyposa- ony w dwa rdzenie mosiê ne, nale y je zdemontowaæ i zamocowaæ rdzenie ferrytowe, pozyskane np. z uszkodzonej g³owicy UKF podobnego typu, wykorzystuj¹c rdzenie sekcji AM. Uwaga: Ferrytowe rdzenie stosowane w wariometrach starszych modeli odbiorników Safari (np. Safari ) nie nadaj¹ siê do wykorzystania ze wzglêdu na ich wiêksz¹ œrednicê. Koniecznoœæ wymiany rdzeni strojeniowych wynika z niemo noœci uzyskania pe³nego zakresu przestrajania w paœmie MHz w ca³ym zakresie regulacji wariometru (skali strojenia) odbiornika bez zmiany liczby zwojów cewek wariometru UKF. 3. Wy³¹czyæ uk³ad ARCz poprzez zwarcie do masy wyprowadzenia 1 g³owicy. 4. Wylutowaæ kondensatory C101, C103, C105, C113, C11, a w ich miejsce zamontowaæ elementy, zgodnie z tabel¹ Umieœciæ p³ytkê drukowan¹ g³owicy w obudowie i zamontowaæ mechanizm strojenia. 6. Strojenie rozpoczynamy od heterodyny. Dla wykrêconych maksymalnie rdzeni cewek wariometru (co odpowiada górnej czêstotliwoœci zakresu na skali odbiornika), trymerem C114 regulowaæ górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny 118.7MHz + 0.5MHz. Nastêpnie pokrêt³em strojenia wprowadzamy rdzenie do cewek wariometru (odpowiada to dolnej czêstotliwoœci zakresu na skali odbiornika) i wkrêtem regulacyjnym rdzenia cewki L104 regulujemy doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny, która powinna wynosiæ 98.7MHz 0.5MHz. Powy sze czynnoœci regulacyjne nale y powtórzyæ kilkakrotnie, a do uzyskania wymaganego zakresu przestrajania heterodyny z 0.5MHz marginesem na krañcach pasma. W przypadku trudnoœci w uzyskaniu w³aœciwego zakresu przestrajania heterodyny nale y dobraæ kondensator C113 w zakresie pojemnoœci 3.9 pf do 10 pf. Tabela 1. Wartoœci wymienianych elementów Oznaczenie Wartoœci elementów dla zakresów elementu MHz MHz C pf 0 pf C pf 18 pf C pf 8, pf C113 * 7 pf 5,6 pf C11 5,6 pf 3,3 pf L10 * rdzeñ mosiê ny rdzeñ ferrytowy L104 * rdzeñ mosiê ny rdzeñ ferrytowy * opis w tekœcie Czêstotliwoœæ heterodyny nale y mierzyæ przy pomocy czu- ³ego czêstoœciomierza wyposa onego w pêtlê pomiarow¹. W przypadku braku czêstoœciomierza nale y dostroiæ odbiornik kolejno do znanych stacji, których czêstotliwoœci nadawania le ¹ w pobli u krañców zakresu MHz. 7. Nastêpnym krokiem jest zestrojeniem obwodu wyjœciowego wzmacniacza w.cz. W tym celu dla sygna³u wejœciowego o czêstotliwoœci oko³o 106MHz nale y regulowaæ trymerem C106 na maksymalne wzmocnienie wzmacniacza w.cz. Z kolei, dla czêstotliwoœci sygna³u wejœciowego wynosz¹cej oko³o 90MHz regulacjê nale y wykonaæ wkrêtem rdzenia cewki L10. Powy sze regulacje nale y powtórzyæ kilkakrotnie, a do uzyskania wyrównanego wzmocnienia wzmacniacza w.cz. w ca³ym paœmie przestrajania g³owicy. Regulacje wzmacniacza w.cz. przeprowadzamy, kontroluj¹c wzmocnienie wzmacniacza w.cz. przy pomocy mikrowoltomierza selektywnego na wyjœciu p.cz. g³owicy. W przypadku braku aparatury zestrojenie wzmacniacza w.cz. mo na przeprowadziæ, doprowadzaj¹c sygna³ z krótkiej (kilkanaœcie cm) anteny, dostrajaj¹c odbiornik kolejno do czêstotliwoœci znanych stacji (106MHz i 90MHz) i reguluj¹c na maksymaln¹ si³ê g³osu odbieranej stacji. 8. Od³¹czyæ zwarcie wyprowadzenia ARCz (do masy) i sprawdziæ skutecznoœæ dzia³ania uk³adu ARCz. We anteny 6 5 C101 33p L101 R101 k C10 4n7 3,5V 10,7V C103 33p C104 4n7 4,7V T101 BF195 R10 1k R103 18k C105 33p D101 DG507A 3/8p C103 4n7 C106 L10 R104 C108 8Ω p C p PP C109 33p L103,6V 10V R108 C111 4n7 R105 1k5 330Ω T10 BF195 R k 3,V D10 C11 100p BB105 3p3 R106 3k3 R107 8k C113 7p C114 3/8p C116 5p6 L104 C118 4n7 C p R Ω 11V L105 C119 4n7 R Ω 100p 3 Wy p.cz. Rys.1. Schemat ideowy g³owicy UKF odbiornika samochodowego Safari 6 - R801. C117 L106 11,5V 5 C115 4n7 C1 4n ARCz Masa odbiornika Zasilanie } SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

17 Przestrajamy odbiornik Safari A Przestrajamy odbiornik samochodowy Safari A Jerzy Gremba, Sebastian Gremba W odbiorniku Safari A zastosowano g³owicê GFS-7, której schemat ideowy przedstawiono na rys.1. Demonta odbiornika zdj¹æ pokrêt³a, wykrêciæ wkrêty umieszczone w bocznych œciankach, zdj¹æ obudowê odbiornika, wyj¹æ izolacyjne przek³adki preszpanowe. Demonta g³owicy UKF zdj¹æ ramkê ze skal¹, wysun¹æ rdzenie wariometru, obracaj¹c pokrêt³em strojenia, odlutowaæ przewody i punkt lutowniczy ³¹cz¹cy korpus z obudow¹ g³owicy, wykrêciæ dwa wkrêty mocuj¹ce i wyj¹æ g³owicê, odlutowaæ od obudowy g³owicy (ekranu) przewód oraz wyprowadzenie kondensatora 1nF, wysun¹æ p³ytkê z obudowy. Sposób przestrojenia g³owicy 1. Po zdjêciu ekranu i od³¹czeniu g³owicy od uk³adu elektrycznego odbiornika, zdemontowaæ kondensatory C101, C10, C106, C111, C115, C11 oraz wlutowaæ w ich miejsce elementy, zgodnie z tabel¹ 1. Rozmieszczenie elementów na p³ytce drukowanej g³owicy przedstawiono na rys., natomiast rozmieszczenie elementów regulacyjnych na rys.3.. Przesun¹æ odczep cewki wariometru L105, do którego przylutowany jest kondensator C117 (100pF) o jeden zwój w kierunku krawêdzi cewki od strony filtru L Za³o yæ ekran g³owicy, przylutowaæ przewody ³¹cz¹ce z uk³adem odbiornika oraz kondensator 1nF i zamontowaæ g³owicê do odbiornika umieszczaj¹c w cewkach rdzenie wariometru. 4. Zasiliæ odbiornik napiêciem 13.V. Wykrêciæ pokrêt³em strojenia maksymalnie rdzenie wariometru odpowiada to górnej czêstotliwoœci zakresu na skali odbiornika. Trymerem C116 nale y stroiæ a do uzyskania górnej czêstotli- woœci heterodyny wynosz¹cej 118.7MHz + 0.5MHz. Nastêpnie, pokrêt³em strojenia wprowadziæ rdzenie do cewek wariometru odpowiada to dolnej czêstotliwoœci na skali odbiornika. Reguluj¹c wkrêtem zmieniaj¹cym po³o enie rdzenia cewki L105 wariometru doprowadziæ do uzyska- Tabela 1. Wartoœci wymienianych elementów Oznaczenie Wartoœci elementów dla zakresów elementu MHz MHz C101 1 pf 8. pf C10 7 pf 1 pf C pf - C111 7 pf 18 pf C pf - C11 10 pf 5.6 pf C109 L103 C103 C104 C101 L10 R101 C10 L101 C106 R104 R10 D101 C B C108 C110 C107 T101 C114 L104 C105 C116 C111 E C11 R103 R107 E R106 T10 R105 C10 B C C117 C115 C113 L105 L109 L106 L108 C11 L105 L1,L L3 L103 D10 C116 L106 C107 L107 L10 Rys.3. Rozmieszczenie elementów regulacyjnych. R109 C1 Rys.. Rozmieszczenie elementów. R108 C118 C119 R110 We. anteny Masa anteny Masa Zasilanie +7.5V Masa wy p.cz. Wy p.cz. ARCz We. ant C101 1 L101 C103 4n7 L10 C104 1n R101 1k T101 C10 7 R10 1k C105 1n R103 18k BF195 C D101 GD507A C108 1n C110 3 C R L103 C109 1n R105 1k C111 7 L104 C R106 8k C113 10n C114 3 T10 BF195 D10 BBP105G C115 C R107 3k3 C1 10n C L105 C ARCz Rys.1. Schemat ideowy g³owicy UKF GFS-7 odbiornika samochodowego Safari A. R k R110 0k L106 R L107 C L108 C C10 10n L109 Zasilanie 7,5V 1.6 Wy p.cz C13 1n SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 3

18 Przestrajamy odbiornik Pionier Stereo DSP-10 nia dolnej czêstotliwoœci heterodyny równej 98.MHz 0.5 MHz. Powy sze regulacje nale y przeprowadziæ kilkakrotnie a do uzyskania wymaganego zakresu przestrajania heterodyny. Czêstotliwoœæ heterodyny kontrolowaæ za pomoc¹ czêstoœciomierza. 5. Po zestrojeniu heterodyny mo na przyst¹piæ do zestrojenia wzmacniacza w.cz. W tym celu pokrêt³em strojenia ustawiamy czêstotliwoœæ znanej stacji w pobli u górnej wartoœci zakresu np. oko³o 106MHz i trymerem C107 stroimy na maksymalne wzmocnienie wzmacniacza w.cz. Nastêpnie, pokrêt³em strojenia wybieramy stacjê o znanej czêstotliwoœci le ¹c¹ w pobli u dolnej wartoœci zakresu np. oko³o 90MHz i wkrêtem regulujemy po³o enie rdzenia cewki L103 wariometru do uzyskania maksymalnego wzmocnienia wzmacniacza w.cz. Powy sze regulacje nale y przeprowadziæ kilkakrotnie, a do uzyskania wyrównania wzmocnienia na krañcach pasma MHz. Wzmocnienie nale y kontrolowaæ po przy³¹czeniu do wyjœcia p.cz. woltomierza selektywnego lub mo na je oceniaæ po sile g³osu odbieranej stacji. } Przestrajamy odbiornik Pionier Stereo DSP-10 Jerzy Gremba, Sebastian Gremba Odbiornik radiowy Pionier Stereo DSP-10 firmy Diora, wyposa ony jest w g³owicê UKF, której schemat ideowy pokazano na rys.1. Sposób przestrojenia g³owicy na zakres MHz jest nastêpuj¹cy: 1. Wylutowaæ kondensatory C88, C1, C5, C7, C13 i C96, a w ich miejsce zamontowaæ elementy, zgodnie z tabel¹ 1. Uwaga: W p³ycie odbiornika znajduj¹ siê otwory przeznaczone do monta u trymerów C77 i C76 do strojenia obwodów heterodyny i wzmacniacza w.cz. Zastosowanie tych trymerów pozwala na dok³adniejsze zestrojenie g³owicy. Po zastosowaniu trymerów nale y zmniejszyæ wartoœci kondensatorów C5 i C13 do wartoœci oznaczonych w tabeli przez ( )*.. Wy³¹czyæ uk³ad ARCz poprzez zwarcie wyprowadzeñ kondensatora C Strojenie rozpoczynamy od ustawienia czêstotliwoœci heterodyny. Pokrêt³em strojenia ustawiamy na skali odbiornika skrajne czêstotliwoœci zakresu UKF i cewk¹ L104 ustawiamy najpierw górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny równ¹ 118.7MHz + 0.5MHz, a nastêpnie doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny równ¹ 98.7MHz 0.5MHz. Powy sze czynnoœci nale y powtórzyæ kilkakrotnie, a do uzyskania wymaganego pasma przestrajania heterodyny. W przypadku zastosowania trymerów wymienionych w punkcie 1, górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny ustawiamy trymerem C77, a doln¹ czêstotliwoœæ cewk¹ L4. Czêstotliwoœæ heterodyny nale y kontrolowaæ przy pomocy czêstoœciomierza wyposa onego w pêtlê pomiarow¹. 4. Kolejn¹ czynnoœci¹ jest zestrojenie obwodu wzmacniacza Tabela 1. Wartoœci wymienianych elementów Oznaczenie Wartoœci elementów dla zakresów elementu MHz MHz C88 7pF 15pF C1 4 pf 1 pf C5 30 pf 1 pf (6.8 pf )* C7 51 pf 33 pf C13 36pF 1pF(6.8pF)* C pf 3.3 pf * - wartoœci kondensatorów C5 i C13 przy zastosowaniu dodatkowych trymerów o pojemnoœci 3 10 pf w.cz. Cewk¹ L nale y stroiæ na maksymalne wzmocnienie dla œrodkowej czêstotliwoœci zakresu (98MHz). Do wejœcia g³owicy nale y doprowadziæ sygna³ z generatora sygna³owego w.cz. Wzmocnienie mo na kontrolowaæ przy³¹czaj¹c do wyjœcia p.cz. sondê woltomierza selektywnego w.cz. W przypadku wykorzystania trymerów, obwód wzmacniacza w.cz. stroimy trymerem C76 na maksymalne wzmocnienie dla czêstotliwoœci oko³o 106MHz, a cewk¹ L dla czêstotliwoœci oko³o 90MHz. Regulacje nale y powtórzyæ kilkakrotnie w celu uzyskania wyrównanego wzmocnienia dla czêstotliwoœci zakresu MHz. Uwaga: W przypadku braku aparatury pomiarowej, do wejœcia antenowego odbiornika do³¹czyæ krótki odcinek przewodu i wykonaæ czynnoœci strojenia wzmacniacza w.cz., szacuj¹c wzmocnienie po sile g³osu odbieranych stacji. 5. Usun¹æ zwarcie nó ek kondensatora C95 i sprawdziæ skutecznoœæ dzia³ania uk³adu ARCz. 300Ω C88 7p P O K L1 K P C1 4p 6,7V T1 BF195 11V 7,3V L K P AAYP37 D1 C16 C6 4p7 L3 C7 51p T BF195,4V 11,3V 3V C11 100p R9 00R AAP153 C10 4p7 K6 L4 D C1 C96 6p8 D8 BBP60 L5 R59 100k L6 R3 10k C17 100p ARCz C 1n R R4 5k6 C3 1n R5 00R C4 1n C5 30p R6 k C8 330p C9 1n R7 10k R8 33k C13 36p C14 4n7 R13 330R k Wy. p.cz. R10 Zasilanie C15 100R 33n Rys.1. Schemat ideowy g³owicy odbiornika Pionier Stereo DSP-10. } 4 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000

19 Przestrajamy odbiornik RE-101 Pionier 85 Przestrajamy odbiornik RE-101 Pionier 85 Jerzy Gremba, Sebastian Gremba GA C80 7p C81 L80 33p C8 4,7n R80 1k D³80 C84 4,7n R81 1k T80 BF414 R8 C83 4,7n 3,3k L81 C85 7p BB104B C87,p C88 33p D80 R83 56k C86 4,7n K3 K4 Napiêcie strojenia Tabela 1. Wartoœci wymienianych elementów Oznaczenie Wartoœci elementów dla zakresów elementu MHz MHz C7 7 pf 6.8 pf ( lub trymer 3 10 pf) C4 43 pf 18 pf C5 51 pf 7 pf C14 1 pf - Schemat ideowy g³owicy UKF odbiornika RE-101 Pionier 85 pokazano na rys.1. Cech¹ charakterystyczn¹ tej g³owicy jest zastosowanie w niej uk³adu scalonego TDA7000, pe³ni¹cego funkcje: heterodyny, mieszacza, dwustopniowego filtru aktywnego, ogranicznika, demodulatora kwadraturowego. Ponadto zawiera on uk³ad wyciszania oraz pêtlê stabilizacyjn¹ czêstotliwoœci (FLL). Schemat blokowy uk³adu TDA7000 pokazano na rys.. Wzmacniacz w.cz. zrealizowano na tranzystorze T80 (BF414). Jest on przestrajany za pomoc¹ diody pojemnoœciowej D80 (BB104B). Sygna³ z wyjœcia wzmacniacza jest doprowadzany do mieszacza w uk³adzie scalonym TDA7000. Cech¹ charakterystyczn¹ uk³adu jest brak cewek lub filtrów monolitycznych w stopniach p.cz. i demodulatorze. Obwód heterodyny znajduj¹cej siê wewn¹trz uk³adu scalonego stanowi cewka L, kondensatory C13 i C14 oraz dioda pojemnoœciowa D1. Na wyjœciu mieszacza znajduje siê aktywny filtr p.cz., którego pierwszy stopieñ jest dolnoprzepustowym obwodem drugiego rzêdu o czêstotliwoœci ustalanej za pomoc¹ kondensatorów C10 i C11, drugi stopieñ jest obwodem pierwszego rzêdu, którego dolna czêstotliwoœæ przenoszenia jest ustalana za pomoc¹ kondensatora C, a górna C1 i ostatnia czêœæ, to dolnoprzepustowy obwód pierwszego rzêdu, o czêstotliwoœci którego decyduje kondensator C3. Do demodulatora jest doprowadzany sygna³ z wyjœcia ogranicznika oraz napiêcie p.cz. przesuniête w fazie o 90 pobierane z wyjœcia aktywnego filtru szerokopasmowego. Filtr ten zapewnia wzmocnienie równe jednoœci dla wszystkich czêstotliwoœci i zmienne przesuniêcie fazowe. Jego czêstotliwoœæ mo na zmieniaæ za pomoc¹ kondensatora C8. Wielkoœæ napiêcia m.cz. uzyskiwanego z demodulatora jest uzale niona od g³êbokoœci modulacji sygna³u odbieranej stacji. W celu zmniejszenia zniekszta³ceñ nieliniowych, które pojawi- ³yby siê przy nominalnej czêstotliwoœci poœredniej 70 khz i maksymalnej dewiacji odbieranego sygna³u, zastosowano w uk³adzie pêtlê FLL, która ogranicza tê dewiacjê w torze p.cz. W uk³adzie scalonym TDA7000 znajduje siê tak e korelacyjny uk³ad wyciszania szumów, odbioru s³abych sygna³ów, odbiorów bocznych wynikaj¹cych z krzywej S oraz t³umienia sygna³ów lustrzanych. Sk³ada siê on z szerokopasmowego filtru w³¹czonego w szereg z filtrem demodulatora. Przesuniêcie fazy przez ten filtr mo na regulowaæ za pomoc¹ kondensatora C9. Wyjœcie filtru jest do³¹czone do mieszacza, który ustala korelacjê miêdzy nieopóÿnionym, ograniczonym sygna³em p.cz. a opóÿnionym i odwróconym sygna- ³em. Obwód wyciszania jest sterowany sygna³em z mieszacza. W wypadku wysokiej korelacji, tj. zgodnoœci faz sygna³ów, obwód ten przepuszcza sygna³y m.cz., a w przypadku przeciwnym wyt³umia je. Rezystor R1 i kondensator C17, znajduj¹ce siê na wyjœciu uk³adu scalonego, stanowi¹ filtr deemfazy. Uk³ad TDA7000 mo e byæ zasilany napiêciem 4. 5.V. Sposób przestrojenia g³owicy jest nastêpuj¹cy: 1. Programatorem wybraæ zakres FM1 i sprawdziæ zakres napiêcia przestrajania obwodów UKF. Dolna wartoœæ tego napiêcia powinna wynosiæ 3V (punkt pomiarowy P3 na p³ytce programatora: K napiêcie +3V, K1 masa), w przypadku ró nicy wyregulowaæ rezystorem nastawnym R7 umieszczonym na p³ytce programatora. Górna wartoœæ tego napiêcia powinna wynosiæ oko³o 30V (pomiar na wyprowadzeniu 6 p³ytki programatora).. Programatorem wybraæ zakres FM1 i odpowiadaj¹cym mu potencjometrem ustawiæ maksymaln¹ czêstotliwoœæ zakresu UKF. Nastêpnie wybraæ zakres FM i odpowiadaj¹cym mu potencjometrem nastawiæ doln¹ czêstotliwoœæ zakresu UKF. Wybór zakresu jest sygnalizowany œwieceniem odpowiedniej diody LED. 3. Zdemontowaæ kondensatory: C85, C4, C5 i C14 i w ich miejsce wlutowaæ elementy, zgodnie z tabel¹ Strojenie nale y rozpocz¹æ od zestrojenia obwodu heterodyny. W tym celu nale y w³¹czyæ zakres FM1 programatora i trymerem C13 ustawiæ górn¹ czêstotliwoœæ heterodyny C 3n3 C5 51p US1 TDA7000 C76 C10 3n3 (3,6V) (3,6V) C p (3,6V) C11 (4,4V) p C3 150p (3,6V) (4,V) 1 7 R45 C1 C13 C4 43p (4,V) 4n7 3 10p 68k 13 6 R4 L C14 D1 L1 1p k (1,3V) C6 n C15 (4,V) 10n C16 BB104G 15 4 C7 100n C17 1n8 10n C C8 33n 330p (4V) (1,5V) R1 k 17 C9 C19 0p (4V) (3,8V) C D 150n 0 µ /10V Zasilanie (7,V) BZP683C4V7 R3 10 Rys.1. Schemat ideowy g³owicy odbiornika RE-101 Pionier 85.,n (4, 5,V) Napiêcie strojenia C 100n Wyjœcie m. cz. SERWIS ELEKTRONIKI 4/000 5

20 Odpowiadamy na listy Czytelników na wartoœæ MHz. Nastêpnie prze³¹czyæ na zakres FM i cewk¹ L ustawiæ doln¹ czêstotliwoœæ heterodyny 88.07MHz. Strojenie nale y powtórzyæ kilkakrotnie a do uzyskania w³aœciwego zakresu przestrajania heterodyny. Czêstotliwoœæ heterodyny nale y kontrolowaæ przy pomocy czu³ego czêstoœciomierza z wykorzystaniem pêtli pomiarowej. 5. Nastêpn¹ czynnoœci¹ jest zestrojenie obwodu wzmacniacza w.cz. i obwodu wejœciowego uk³adu scalonego TDA7000. W tym celu na wejœcie antenowe nale y podaæ z generatora w.cz. sygna³ o czêstotliwoœci 106MHz zmodulowany sygna³em o czêstotliwoœci 1kHz i ustawiæ zakres FM1. Zdemodulowany sygna³ wyjœciowy nale y mierzyæ miernikiem m.cz. przy³¹czonym do punktu pomiarowego P umieszczonym na p³ytce bazowej odbiornika (K8 sygna³, K7 masa). Cewkami L81 wzmacniacza i L1 obwodu US1 stroiæ na maksymalny sygna³ na wyjœciu m.cz. Po prze³¹czeniu na zakres FM i ustawieniu czêstotliwoœci generatora na 90MHz nale y sprawdziæ poziom sygna³u m.cz. na wyjœciu uk³adu TDA7000 i skorygowaæ go AP X Korelator 10k Sterowanie wyciszaniem Up 7k AP X Uk³ad wyciszania Generator szumu Demodulator 10k Filtr pêtli Ogranicznik 13,6k 700Ω 1,4V 700Ω X Mieszacz Oscylator cewkami L81 i L1. Bardziej precyzyjne zestrojenie wzmacniacza jest mo liwe po zast¹pieniu kondensatora C85 trymerem o pojemnoœci 3 do 10 pf. Mo liwa jest wówczas lepsza wspó³bie noœæ strojenia obwodów wzmacniacza i heterodyny w ca³ym paœmie przenoszenia UKF. } 1k Filtr p. cz. TDA7000,k,k + Filtr p. cz AP - Filtr szerokopasmowy Up - Napiêcie zasilania Rys.. Schemat blokowy uk³adu scalonego TDA ,7k 4,7k Uzupe³nienie do przestrojenia radiomagnetofonu Klaudia Uzupe³nienie dotyczy artytku³u zamieszczonego w nr 3/000 Serwisu Elektroniki. W punkcie 3 opisuj¹cym czynnoœci przygotowawcze, przed przestrojeniem nale y dodaæ: Odwin¹æ 4 zwoje z górnej czêœci cewki heterodyny L305. Nastêpnie przesun¹æ odczep prowadz¹cy do kondensatora C314 o zwoje, licz¹c od górnej krawêdzi cewki po zmniejszeniu liczby zwojów. } Odpowiadamy na listy Czytelników Pan Pawe³ T. Odbiornik TV 1" Philips 5KV55/0B, chassis G90AE, typ mikroprocesora TMP47C434N-3555, pamiêæ 4C0CP, kooprocesor MAB8461PW196 - uzupe³nienie odpowiedzi z numeru 11/99 Pojawiaj¹ce siê po w³¹czeniu odbiornika impulsy na szynach SDA i/lub SCL przy spadku napiêcia do oko³o.5v 3.5V, jak równie brak fonii przy prawid³owym obrazie, wskazuje na to, e albo po magistrali I C przesy³ane s¹ informacje, albo magistrala jest zak³ócana przez któryœ z elementów. Wyœwietlany na ekranie znak F7 sygnalizowaæ mo e nieprawid³ow¹ pracê modu³u teletekstu i ten modu³ nale y sprawdziæ w pierwszej kolejnoœci. Zdarza siê, e zwora SMD3901 (zasilanie +5V) przerywa lub jest niedok³adnie wlutowana. Podejrzany element najlepiej zast¹piæ nowym. Je eli uk³ad teletekstu pracuje poprawnie, nale y sprawdziæ podstawowe elementy wspó³pracuj¹ce z mikroprocesorem, a wiêc kwarc (1760) 4MHz (przelutowaæ, ewentualnie wymieniæ) oraz pamiêæ ST4C0CP IC7770. Sprawdziæ nale y równie kondensatory elektrolityczne C843 (0µF/16V), C640 (680µF/40V), C660 (680uF/16V). Tego rodzaju uszkodzenie mo e pochodziæ tak e od odbiornika podczerwieni, dlatego nale y sprawdziæ napiêcia na jego wyjœciu. Powinny one wynosiæ odpowiednio 0V, 5V, 4V (5Vss). Przebiegi wychodz¹ce z odbiornika podczerwieni nale y obserwowaæ na ekranie oscyloskopu. Powiny one (bez dzia³ania pilota) byæ modulowane jednakowo, je eli jest inaczej uszkodzenie le y w³aœnie w tym uk³adzie.w ten sposób doszliœmy do podstawowego elementu, którego uszkodzenie zdarza siê niestety w tym typie chassis doœæ czêsto, jest to mikroprocesor IC770 (TMP47C434N-3555). W przypadku jego uszkodzenia wraz z wymian¹ mikroprocesora nale y zamontowaæ na niego ekran dostarczany zwykle z mikroprocesorem i instrukcj¹ monta u. M. Sz. 6 SERWIS ELEKTRONIKI 4/000