metody diagnostyczne

Transkrypt

1 Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu E sytuacja epidemiologiczna oraz metody diagnostyczne Piotr Grabarczyk Zakład Wirusologii XIX Zjazd Polskiego Towarzystwa Diagnostyki Laboratoryjnej Kraków, 3-6 września 2017 r.

2 Wirus zapalenia wątroby typu E HEV (hepatitis E virus) Sayed IM et al. Hepatology 2015: 62,6: Kamar N et al. Clin Microb Review 2014, 27, 1: Panda SK et al. J Clin Experiment Hepatol 2013,3,2: Taksonomia rodzaj Hepevirus, rodzina Hepeviridae rok odkrycia 1983 Budowa organizacja genomu drogi przenoszenia tropizm polimorfizm wirus bezotoczkowy, średnica nm RNA, nt., 3 ORFs droga pokarmowa, transplantacje, transfuzje, wertykalnie hepatocyty genotypy 1-7, 1 serotyp 2

3 Wcześniejsze epidemie HEV 3

4 Genotypy HEV Analiza filogenetyczna 52 pełnych genomów HEV Pavio N. et al.. Zoonnotic hepatis E:animal reservoirs and emerging risk Vet. Res

5

6 Drogi przenoszenia HEV Zakaźność przez transfuzję-42% - Hewitt, Lancet 2014 ID 50 = 3,9log IU/ml Flan B. IPFA/PEI workshop, Lizbona maj 2016 Na podstawie Sayed IM i wsp. Hepatology 2015

7 Przebieg kliniczny Hoofnagle JH, N Engl J Med 2012 Rein DB Hepatology 2012 Stramer SL, Dodd RY. Transfusion 2013 Stramer SL i wsp. Transfusion 2009 Zakażenia genotypem 1 i 2 z gwałtownymi objawami, samoograniczające się, rocznie: 20 milionów 3 miliony przypadków ostrego WZW zgonów. 7

8 Wirusowe zapalenie wątroby typu E Okres wylęgania choroby: 2 tyg. - 2 miesięcy (średnio 40 dni). Ostre zapalenie wątroby - ostre, samoograniczające się, normalizacja kliniczna i biochemiczna po kilku tygodniach - Podostre uszkodzenie wątroby (pacjenci z przewlekłymi chorobami wątroby) Przewlekłe zapalenie wątroby - pacjenci HEV+ z obniżoną odpornością (głównie biorcy SOT, HSCT, ale również chorzy HIV+, z białaczką itp.) Objawy poza wątrobowe - neurologiczne ( syndrom Guillain-Barre, zespół Parsonage'a i Turnera, zapalenie mózgu)

9 Zakażenia HEV w Polsce (1) Rok 2005 Zapalenie wątroby typu E u dwóch studentów pochodzących z Indii. U jednego zakażenie powikłane zapaleniem trzustki. 9

10 Zakażenia HEV w Polsce (2) Rok 2008 Serologiczne markery zakażenia HEV u 11% student hinduskich studiujących w Polsce Przybysze z terenów endemicznego występowania HEV mogą być potencjalnym źródłem zakażeń w Polsce

11 Zakażenia HEV w Polsce (3) Rok 2013 Anty-HEV IgG: nie stwierdzono u jeleni, saren, żubrów i kozic, wykryto u 44,4% dzików (do 100% w województwach zachodnich) 11

12 Zakażenia HEV w Polsce (4) Rok ,9% chorych anty-hev dodatnich Najprawdopodobniej rodzime zakażenia HEV szerzą się w Polsce

13 Zakażenia HEV w Polsce (5) Rok 2015 u 206/1027 (25%) myśliwych wykryto anty-hev IgG 13

14 Zakażenia HEV w Polsce (6) Owoce i warzywa

15 Częstość anty-hev u dawców krwi w rożnych krajach /IgG/test Wantai, na podstawie, Hepatitis E - International Forum, Vox Sang. Vox 2015 Sanguinis / (2016) 110, (max) Polska - Gdańsk Francja II (płd-zach) (średnia-average) Polska Polska - Białystok (min) Holandia Francja I Francja II Hiszpania USA UK-płdZachód UK - Anglia Włochy Austria Kanada UK Szkocja Częstość anty-hev: niska umiarkowana wysoka - Badania dawców, IHiT 2015

16 70 60 Częstość anty-hev IgG w grupach wiekowych polskich dawców krwi (dane E.Sulkowska i wsp. IHiT, Warszawa 2015) IgG 60, , , ,75 20 IgM ,92 0,39 1,2 1,

17 Częstość anty-hev klasy IgG i IgM - mężczyźni vs kobiety (dane E.Sulkowska i wsp. IHiT, Warszawa 2015) 50 46,48 IgG , , IgM ,27 1,51 0,82 all males females all males females 5 0

18 Częstość anty-hev klasy IgG i IgM mężczyźni vs kobiety w grupach wiekowych 70 (dane E.Sulkowska i wsp. IHiT, Warszawa 2015) częstość (%) n=589 n=581 n=584 n=471 n= >58 grupy wiekowe M K n=1575 n=813

19 Częstość wykrywania anty-hev w województwach (dane E.Sulkowska i wsp. IHiT, Warszawa 2015) 19 IgG IgM

20 Wykrywanie RNA HEV u polskich dawców krwi liczba donacji IHiT Miejsce badania RCKiK Warszawa Łącznie Zbadanych Negatywnych ch (częstość) 1/ / /1.265 Powtarzalnie reaktywnych (częstość) 2 1/ / /2.109

21 Charakterystyka dawców reaktywnych w badaniu RNA HEV (1) Wynik badania RNA HEV (TMA) Nr (donacji) płeć dawca wiek RCKiK 1 (535) K P 30 Warszawa 2 (847) M P 19 Warszawa 3 (148) K P 25 Warszawa 4 (382) M P 20 Warszawa 5 (366) M P 25 Warszawa 6 (251) M P 38 Warszawa 7 (415) M W 29 Warszawa 8-21 M P 28 Lublin M P 30 Łódź M P 52 Kraków przeglądowego W powtórzeniach W rozcieńczeniach S/CO (3,59) (10,33) (1,33) (10,73) (20,7) (11,79) (22,88) (2,67) (54,42) (5,83) Liczba ch /badanych s/co 4-krotnym 8-krotnym 16-krotnym 0/7 - neg neg Neg 0/6 - neg neg Neg 0/6 - neg neg Neg 6/6 5/7* 11,5, 7,09; 2,45,11,46; 11,05; 7,97 (4,72, 1,43;4,02; 8,78; 6,66; 1,99) (2,77) Neg neg (1,12) Neg (1,36) nb nb nb nb nb 7/7* (32,42; 18,68; 19,33; 5,09; 30,13; 24,71) (5,29) (4,54) (4,93) 0/2 - neg neg Neg 2/2 (40,83; 43,05) (42,92) (32,35) 21 (42,10) 2/2 (1,90; 4,39) neg neg neg

22 Charakterystyka dawców ch w badaniu RNA HEV (2) Nr donacji (końcówka) Data pobrania (liczba dni od dnia pobrania próbki indeksowej) Wynik badania anty-hev Badania potwierdzenia IgG IgM qpcr wynik 1 (535) negatywny Negatywny Ujemny (332) (+231) negatywny Negatywny Ujemny 2 (847) negatywny Negatywny Ujemny 3 (148) negatywny Negatywny Ujemny Wynik (607) (+94) negatywny Negatywny 4 (382) negatywny Negatywny 5 (366) negatywny Negatywny (206) (+28) (s/co 16,04) (s/co 2,07) DODATNI 16 IU/ml DODATNI 22 IU/ml nb 6 (251) negatywny Negatywny nb (771) (939) (772) (+63) (+140) (+203) (s/co 19,43) (s/co 15,69) (s/co 2,9) Negatywny 7 (415) negatywny Negatywny nb nb nb 22 DODATNI 60 IU/ml (11,26) Negatywny Ujemny negatywny Negatywny DODATNI 4 IU/ml negatywny Negatywny ujemny

23 Analiza filogenetyczna dwóch izolatów HEV od polskich dawców krwi identyfikacja zakażeń genotypem 3 (podtypy 3c i 3i) Sally Baylis, PEI Victor Corman, Berlin

24 Wykrywanie RNA HEV u dawców krwi Kraj (rok badania) Szkocja (2012) Anglia ( ) Stany Zjednoczone (2013) Katalonia (2013) Holandia ( ) Francja (2012) Austria ( ) Częstość RNA HEV Format badania Liczba przebadanych donacji źródło 1/ IDT Cleland A Vox Sang /1.848 MP Hewitt PE Lancet /9.500 IDT Stramer Sl Transfusion /3.333 IDT Sauleda S Transfusion /1.321 MP Hogema BM Transfusion /2.218 MP Gallian P Emerg infect Dis /8.415 MP Fischer C Plos One 2015

25 Wykrywanie RNA HEV u dawców krwi Kraj (rok badania) Częstość RNA HEV Format badania Liczba przebadanych donacji źródło Szkocja (2012) Anglia ( ) Stany Zjednoczone (2013) Katalonia (2013) Holandia ( ) Francja (2012) Austria ( ) Polska (2015) Polska (2015) 1: / ID Cleland A Vox Sang /1.848 MP Hewitt PE Lancet /9.500 IDT Stramer Sl Transfusion /3.333 IDT Sauleda S Transfusion /1.321 MP Hogema BM Transfusion /2.218 MP Gallian P Emerg infect Dis /8.415 MP Fischer C Plos One /2.745 IDT E.Sulkowska, IHiT 2015 (nie publikowane) 1/1.791 IDT Gdowska RCkIK W-wa 2015 (nie publikowane)

26 Klasyfikacja endemiczności HEV propozycja ECDC na podstawie wyników badań dawców R.Demianovic warsztaty IPFA/PEI, Lizbona maj 2016 Endemiczność częstość przeciwciał (IgG) zapadalność Niska <10% <1: Umiarkowana 10%-20% 1: :2.500 wysoka >20% >1:2.500 POLSKA IgG 45%, RNA HEV - 1:2.200

27 Zapalenie wątroby typu E w Anglii (do września 2016) Publikacja z 2017 eurosurvaillance Częstość IgG anty-hev: 4,6-16% Vox Sang Jan;110(1):

28 Zapalenie wątroby typu E w Polsce (do marca 2016)? 28 Częstość anty-hev IgG: 43% Badania ZW IHiT

29 Przebieg i diagnostyka zakażeń HEV RNA HEV utrzymuje się we krwi średnio 63 dni (Hogema BH, Transfusion 2015) HEV Ag jest wykrywany u % zakażonych z RNA HEV (Gui-Ping J Clin Microb 2015) Anty-HEV IgM pojawiają się po 3-5 dniach od pojawienia się żółtaczki dniach i zanikają po 5 miesiącach (Myint KSA Trans R Soc Trop Med. Hyg 2005) Stężenie IgG maleje z czasem Przeciwciała anty-hev nie mają charakteru neutralizującego 29

30 Różnice w swoistości i czułości testów serologicznych Porównanie testów do badania anty-hev TEST Czułość (%) Swoistość (%) Źródło Wantai/Fortress Zhou et al. {2008b]; Abravanel et al. [2013]; Pas et al. [20013] Adaltis Abravanel et al. [2013]; Pas et al. [20013]; Wu et al. [2014] Dia.pro Pas et al. [20013] MP.Genlabs Myint et al. [2006]; Drobeniuc et al. [2010]; Zhou et al. {2008b]; Pas et al. [20013]; Wu et al. [2014] DSI Drobeniuc et al. [2010]; Pas et al. [20013] Mikrogen recomwell Drobeniuc et al. [2010]; Pas et al. [20013]; Wu et al. [2014] 30

31 Zakażenia HEV w Polsce (7) Częstość przeciwciał anty-hev IgG w województwie Wielkopolskim - Znaczenie doboru testu EUROIMMUN Anti-Hepatitis E virus (HEV) ELISA (Lubeck, Germany) Dawcy krwi - 4/105 (3,8%) Pacjenci HIV+ - 1/105 (0,95%) WANTAI HEV-IgG ELISA (Beijing Wantai Biological Pharmacy Enterprise Co., Ltd.) Dawcy krwi - 122/246 (49,6%) Pacjenci HIV /244 (50,8%)

32 Polscy dawcy krwi powtarzalnie reaktywni w badaniu anty-hev IgM (dane E.Sulkowska i wsp. IHiT, Warszawa 2015) Western blot dodatnich/badanych RR IgM 17/19 (89,5%) Liczba (%) donacji IgM RR z powtarzalnie reaktywnym wynikiem w badaniu IgG RNA HEV TMA real-time PCR 24 (80%) 0/30 0/30

33 Testy molekularne IS nr 6329/ IU/ml Genotyp 3a 33

34 c.d.n. Dziękuję za uwagę! 34