Temat szkolenia: Typy umów nazwanych i ich charakterystyka. Zasada swobody umów.

Transkrypt

1 Temat szkolenia: Typy umów nazwanych i ich charakterystyka. Zasada swobody umów. Wykładowca: dr Janusz Orłowski Projekt: Profesjonalista rozliczeń VAT jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego

2 Wystawianie faktur W świetle wyroku Sądu Najwyższego z r. (I CKN 323/99) faktura, w której został określony termin płatności, sporządzona przez pracownika wierzyciela, do zakresów obowiązków należało dokonywanie takich czynności, stanowi jednocześnie wezwanie do zapłaty w rozumieniu art. 455 KC. Zatrudnienie na stanowisku, obejmującym wystawianie faktur zawierających wezwanie do zapłaty w oznaczonym terminie jest równoznaczne z udzieleniem temu pracownikowi przez pracodawcę pełnomocnictwa do dokonywania takich czynności.

3 Wystawianie faktur - cd. Zgodnie z art. 80a Ordynacji podatkowej jeżeli odrębne ustawy nie stanowią inaczej, deklaracja może być podpisana także przez pełnomocnika podatnika, płatnika lub inkasenta. Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji oraz zawiadomienie o odwołaniu tego pełnomocnictwa składa się organowi podatkowemu właściwemu w sprawach podatku, którego dana deklaracja dotyczy. Jeżeli przepisy prawa podatkowego wymagają podpisania deklaracji przez więcej niż jedną osobę, pełnomocnictwo do podpisania tej deklaracji jest skuteczne, jeżeli udzieliły go wszystkie osoby. stosuje się przepisy dotyczące pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym że jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, podpisanie deklaracji przez pełnomocnika z obowiązku podpisania deklaracji

4 Inne czynności Pełnomocnictwo obejmuje umocowanie do składania oświadczeń woli ze skutkiem dla mocodawcy Pełnomocnictwo do składania deklaracji podatkowych zostało wprowadzone wobec potrzeb obrotu prawnego; jest to unormowanie bardzo szczególne Potrzeba odróżniać wykonywanie czynności przez pełnomocnika (składanie oświadczeń woli) od czynności faktycznych (np. przekazanie komuś informacji o czyimś oświadczeniu.

5 Pełnomocnictwo w stosunkach z elementem prawa obcego W świetle orzeczenia SN z 20 stycznia 1998 r. (I CKN 345/97) art. 12 ustawy z 1965 r. - Prawo prywatne międzynarodowe ma charakter normy ogólnej. Stosuje się do wszystkich czynności prawnych, chyba że przepis szczególny zawiera inne unormowanie. Brak w tej ustawie przepisu szczególnego dotyczącego pełnomocnictwa oznacza, że prawo właściwe dla wskazania formy pełnomocnictwa należy ustalać zgodnie z art. 12 tejże ustawy.

6 Problem przedstawiciela podatkowego art. 15 ust. 8 i 9 ustawy o VAT - przedstawicielem podatkowym może być osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, posiadające siedzibę na terytorium kraju, lub osoba fizyczna posiadająca stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju Przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązanie podatkowe podatnika, którego reprezentuje. ma pomagać podatnikowi nieposiadającemu rezydencji w państwie, w którym następuje opodatkowanie rozliczyć się z należnego w tym państwie członkowskim podatku.

7 Problem przedstawiciela podatkowego art. 96 ust. 4 - Podatnicy VAT nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju są obowiązani ustanowić przedstawiciela podatkowego Przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązanie podatkowe podatnika, którego reprezentuje. ma pomagać podatnikowi nieposiadającemu rezydencji w państwie, w którym następuje opodatkowanie rozliczyć się z należnego w tym państwie członkowskim podatku.

8 Problem przedstawiciela podatkowego Przedstawiciela podatkowego ustanawia się w drodze umowy w formie aktu notarialnego zawartej pomiędzy podatnikiem a podmiotem wymienionym w 2, który przedłożył podatnikowi zaświadczenie organu podatkowego o spełnieniu warunków, o których mowa w art. ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług oraz w 2 tego rozporządzenia. Umowa, o której mowa w ust. 1, powinna zawierać w szczególności nazwę lub imię i nazwisko podatnika, adres jego siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności lub miejsca zamieszkania za granicą, dane identyfikacyjne podmiotu wymienionego w 2, który jest ustanawiany przedstawicielem podatkowym, w tym numer identyfikacji podatkowej, nazwę lub imię i nazwisko, adres jego siedziby lub w przypadku osób fizycznych adres miejsca zamieszkania oraz adres, pod którym będzie prowadzona i przechowywana dokumentacja i ewidencja podatnika VAT.

9 Problem przedstawiciela podatkowego Przedstawicielem może być: jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny; przez ostatnie 24 miesiące terminowo rozliczała podatek od towarów i usług oraz inne podatki stanowiące dochód budżetu państwa; przez ostatnie 24 miesiące - osoba fizyczna będąca podatnikiem, a w przypadku podmiotów niebędących osobami fizycznymi - osoba będąca wspólnikiem, członkiem władz zarządzających, głównym księgowym nie podlegała odpowiedzialności na podstawie Kodeksu karnego skarbowego za popełnienie przestępstwa skarbowego; jest uprawniona do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości.

10 Wygasanie zobowiązań uwagi ogólne Zgodnie z art. 354 KC dłużnik winien wykonać zobowiązanie zgodnie z jego treścią i w sposób odpowiadający jego celowi społeczno-gospodarczemu oraz zasadom współżycia społecznego, a jeżeli istnieją w tym zakresie ustalone zwyczaje także w sposób odpowiadający tym zwyczajom. W taki sam sposób powinien także wierzyciel współdziałać przy wykonywaniu zobowiązania. Wykonanie zobowiązania jest zatem podstawowym celem takiego stosunku prawnego. Zaspokojenie stron stosunku zobowiązaniowego oznacza wygaśnięcie istniejącej między nimi więzi z tego tytułu.

11 Wygasanie zobowiązań niewykonanie zobowiązania Art. 451 KC dłużnik mający względem niewykonanie zobowiązania tego samego wierzyciela kilka długów tego samego rodzaju może przy spełnieniu świadczenia wskazać, który dług chce zaspokoić. Jednak to co przypada na poczet danego długu wierzyciel może przede wszystkim zaliczyć na związane z tym długiem zaległe należności uboczne oraz na zalegające świadczenia główne. Jeżeli dłużnik nie wskazał, który z długów chce zaspokoić, a przyjął pokwitowanie, w którym wierzyciel zaliczył otrzymane świadczenie na poczet jednego z tych długów, dłużnik nie może już żądać zaliczenia na poczet innego długu. W braku oświadczenia dłużnika lub wierzyciela spełnione świadczenie zalicza się przede wszystkim na poczet długu wymagalnego, a jeżeli jest kilka długów wymagalnych na poczet najdawniej wymagalnego.

12 Art. 455 KC: Wygasanie zobowiązań jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest oznaczony ani nie wynika z właściwości zobowiązania, świadczenie powinno być spełnione niezwłocznie po wezwaniu dłużnika do wykonania. Art. 458: jeżeli dłużnik stał się niewypłacalny albo jeżeli wskutek okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność, zabezpieczenie wierzytelności uległo znacznemu zmniejszeniu, wierzyciel może żądać spełnienia świadczenia bez względu na zastrzeżony termin. Art KC: Dłużnik, spełniając świadczenie, może żądać od wierzyciela pokwitowania. Koszty pokwitowania ponosi dłużnik, chyba że umówiono się inaczej.

13 Wygasanie zobowiązań Obok wykonania zobowiązania prawo cywilne reguluje dość szczegółowo zasady wygasania zobowiązań. Przed ich omówieniem należy tylko zaznaczyć, że inaczej niż np. w prawie podatkowym przedawnienie roszczenia nie oznacza jego wygaśnięcia! Zgodnie bowiem z art. 117 par. 2 KC po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Jednakże zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu przedawnienia jest nieważne.

14 Niemożliwość świadczenia (art. 387 par. 2 KC) Strona, która w chwili zawarcia umowy wiedziała o niemożliwości świadczenia, a drugiej strony z błędu nie wyprowadziła, jest obowiązana do naprawienia szkody, którą druga strona poniosła przez to, że zawarła umowę nie wiedząc o niemożliwości świadczenia.

15 Problem wyzysku i jego wpływu na istnienie zobowiązania Jeżeli jedna ze stron, wyzyskując przymusowe położenie, niedołęstwo lub niedoświadczenie drugiej strony, w zamian za swoje świadczenie przyjmuje albo zastrzega dla siebie lub dla osoby trzeciej świadczenie, którego wartość w chwili zawarcia umowy przewyższa w rażącym stopniu wartość jej własnego świadczenia, druga strona może żądać zmniejszenia swego świadczenia lub zwiększenia należnego jej świadczenia, a w wypadku gdy jedno i drugie byłoby nadmiernie utrudnione, może ona żądać unieważnienia umowy.

16 Świadczenie w miejsce wypełnienia Art. 453 KC stanowi, iż jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa. Jednakże gdy przedmiot świadczenia ma wady, dłużnik obowiązany jest do rękojmi według przepisów o rękojmi przy sprzedaży. Taką instytucję określa się w prawoznawstwie mianem datio in solutum. W praktyce często następuje przyjęcie np. rozliczenia w towarze zamiast zapłaty długu pieniężnego.

17 Typologia umów W zasadzie nie podaje się definicji umowy jako takiej. Wskazuje się natomiast istotne elementy umowy.

18 Umowa jako czynność prawna Jako czynność prawna umowa obejmuje zgodny zamiar stron do doprowadzenia do powstania, zmiany lub ustania określonych skutków prawnych. Poprzez umowę strony zaciągają określone zobowiązanie, obejmujące prawny obowiązek jej wykonania.

19 Umowa a obrót gospodarczy Umowa jest formą zaspokajania interesów jednostek poprzez czynności w obrocie gospodarczym. Jest podstawową formą zobowiązania do osiągania celu gospodarczego przez uczestników obrotu.

20 Specyfika przedmiotu umowy Czynność prawna, jaką jest umowa, może zmierzać do osiągnięcia skutków prawnych regulowanych na mocy zróżnicowanych przepisów prawnych. Umowy: zobowiązujące i rozporządzające Umowy przedwstępne (zobowiązujące do zawarcia innej umowy) Umowy dotyczące ustanowienia zabezpieczenia (hipoteki, zastawu) Umowy dotyczące spadku Umowy regulowane przepisami prawa pracy Umowy zawierane między przedsiębiorcami ( kontrakty ) Umowy w obrocie konsumenckim

21 Umowy Umowa zobowiązująca Wierzyciel może żądać od dłużnika określonego zachowania się. Jest to najobszerniejsza kategoria umów. Umowa rozporządzająca Umowa rozporządzająca polega na zaciągnięciu zobowiązania powodującego obciążenie (zmniejszenie) aktywów majątku podmiotu dokonującego takiego rozporządzenia.

22 Umowy Umowy nazwane i nienazwane Najczęściej występujące w obrocie prawnym umowy są normowane w przepisach ustaw (głównie kodeksu cywilnego); są to tzw. umowy nazwane. Umowy nienazwane inne, nieunormowane wprost w ustawach. Umowy zobowiązujące pod względem stron zobowiązania Umowa jednostronnie zobowiązująca (darowizna) Umowa dwustronnie zobowiązująca (świadczenie ciąży na obu stronach) Umowa wzajemna (świadczenia obu stron są względem siebie ekwiwalentne)

23 Umowy Umowy konsensualne i realne Umowa konsensualna dochodzi do skutku już na mocy oświadczeń woli jej stron. Umowa realna dochodzi do skutku z momentem faktycznego przeniesienia władztwa nad rzeczą. Umowy odpłatne i nieodpłatne Umowa ma charakter odpłatny, jeżeli każda strona ma uzyskać przysporzenie w jej majątku. Umowa nieodpłatna prowadzi do przysporzenia w majątku drugiej strony. Nie ma tu więc wzajemności. Umowy rezultatu i należytej staranności Umowa o zobowiązanie do osiągnięcia określonego rezultatu jest kwalifikowana pod względem jego osiągnięcia. Umowa o zobowiązanie starannego działania dłużnik ponosi odpowiedzialność za niedołożenie należytej staranności, do której został zobowiązany.

24 Dziękuję za uwagę Biuro projektu: Advisor Consulting Daniel Budaj ul. Limanowskiego 25/4, Olsztyn tel/fax Projekt: Profesjonalista rozliczeń VAT jest współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego 24