4. Opis wykonanych badań stosowanych lub prac rozwojowych oraz uzyskanych wyników w ramach poszczególnych zadań harmonogramu

Transkrypt

1 Raport roczny z realizacji projektu badawczorozwojowego pt.: Opracowanie i testowanie zintegrowanego systemu obserwacji zjawisk epizodycznych w Morzu Bałtyckim wykrywanie i ostrzeganie przed zagroŝeniem zakwitami glonów 4. Opis wykonanych badań stosowanych lub prac rozwojowych oraz uzyskanych wyników w ramach poszczególnych zadań harmonogramu Zadanie 1. Pomiary z wykorzystaniem aparatury BlueBox: a) odbiór i przetwarzanie danych z automatycznych pomiarów BlueBox w zakresie temperatury wody morskiej, zasolenia, zawartości tlenu i stęŝeń chlorofilua, b) odbiór próbek dyskretnych z promu i wykonanie oznaczeń stęŝeń chlorofilua i soli odŝywczych, c) opracowanie rozwiązań technicznych zabezpieczających BlueBox przed zamulaniem w porcie, d) modyfikacja systemu poboru próbek dyskretnych. Aparaturę BlueBox przeniesiono z jednostki Stena Nordica i zainstalowano ponownie na siostrzanym promie Stena Baltica. Automatyczne pomiary z wykorzystaniem aparatury BlueBox były prowadzone w 29 r. w sposób ciągły. Uzyskane dane podlegają weryfikacji i zostaną wprowadzone do bazy danych FerryBox (zad.2) oraz zamieszczone na stronie projektu w witrynie Zestawienie terminów poboru próbek dyskretnych w 29 r. przedstawiono w tab. 1. ZałoŜono dwutygodniową częstotliwość poboru próbek dyskretnych, natomiast w okresie wzmoŝonej intensywności zakwitów, częstotliwość poboru próbek zdecydowanie zwiększono (tab.1). Ze względu na problemy w funkcjonowaniu dozownika wody morskiej, występowały luki w pobranych próbkach (tab.1). Zgodnie z załoŝeniami projektu przyjęto zasadę poboru próbek dyskretnych w ciągu dnia, według zasad obowiązujących w programie monitoringu Bałtyku HELCOM COMBINE. Tablica 1 Zestawienie terminów poboru prób z systemu FerryBox w 29 r. Lp. Data Stacje GK4, GK5 GK2, GK3, GK4, GK5, GK6 GK4, GK5, GK6 GK2, GK3, GK4, GK5, GK6 GK2, GK3, GK4, GK5, GK6 GK2, GK3, GK4, GK5, GK6 GK5, GK6 1

2 W próbkach dyskretnych oznaczano strukturę gatunkową fitoplanktonu, stęŝenia chlorofilua i substancji biogennych. Przykładowe wyniki zmienności stęŝeń substancji odŝywczych i stęŝeń chlorofilua oznaczone w dyskretnych próbkach wody przedstawiają rys.2 i 3. Wyniki badań uzyskane z analiz próbek dyskretnych zamieszczono na stronie projektu w witrynie PO 4, TP, TOxN [mmol m 3 ] /16/29 3/8/29 3/28/29 4/17/29 5/7/29 5/27/29 data 6/16/29 7/6/29 7/26/29 8/15/29 9/4/29 9/24/ SiO 4, TN [mmol m 3 ]; chlorofila [mg m 3 ] PO4(L) TP(L) TOxN(L) SiO4(R) TN(R) Chla(R) Chlorofila [mg m 3 ] /3/9 29/3/29 29/4/18 29/5/8 29/5/28 29/6/17 29/7/7 29/7/27 29/8/16 29/9/5 kolejny pom iar Rys.2 Zmienność stęŝeń soli odŝywczych i chlorofilua na stacji GK5 w 29 r. Rys.3 Zmiany stęŝeń chlorofilua (średnia ze wszystkich stacji) w pomiarach dyskretnych w 29 r. 2

3 Zadanie 2. Opracowanie operacyjnej bazy danych: a) opracowanie systemu informatycznego do gromadzenia i udostępniania danych uzyskiwanych w projekcie w tym danych z BlueBox, danych z analiz laboratoryjnych i danych satelitarnych, b) opracowanie systemu transmisji danych pomiarowych Bluebox z promu drogą satelitarną do bazy danych w IMGW, c) gromadzenie i przetwarzanie danych pomiarowych z BlueBox, d) udostępnianie wstępnych danych z systemu BlueBox. W Ośrodku Oceanografii i Monitoringu Bałtyku OM IMGW opracowano i wdroŝono bazę danych Baza_BOX dla gromadzenia danych z automatycznych pomiarów ciągłych aparatury FerryBox dla następujących elementów: zasolenie, przewodnictwo wody morskiej, nasycenie tlenem, temperatura wody morskiej i fluorescencja. Oprogramowanie i baza danych współpracują z pakietem InterBase27. Z uwagi na wielkość bazy jest ona wieloplikowa, pliki noszą nazwy FERRYB_β.GDB, gdzie β = 1, 2, 3,... Dane do bazy danych wprowadzane są przez pliki tekstowe uzyskane z urządzenia typu data logger, gromadzącego dane pomiarowe online. Pliki wejściowe zawierają takie informacje jak: data pomiaru, czas pomiaru, długość geograficzna, szerokość geograficzna, wartość pomiaru (dla 9 czujników). PoniŜej przedstawiono niektóre funkcje bazy. Proces kontroli pliku wejściowego obejmuje ustalenie, na podstawie współrzędnych geograficznych, dwóch obszarów; α oznaczający port określony w opisie trasy jako z portu oraz β oznaczony jako do portu. W pliku wejściowym gromadzone są dane, gdy statek płynie pomiędzy portami obszar portu jest wyłączony ze zbierania i gromadzenia danych (urządzenie pomiarowe działa takŝe podczas postoju w porcie). Dane z bazy Ferry Box mogą być udostępniane w formie surowej, tzn. wszystkie zgromadzone dane pomiarowe lub przetworzonej, tzn. wybór danych następuje według załoŝonych kryteriów. Aktualnie dostępne są funkcje: wartości średnie z rejsów w kwadratach, wartości w subkwadratach i wartości w grupach subkwadratów. Funkcje te pozwalają na wybór lub obliczają wartości minimalne, wartości średnie i wartości maksymalne, np. dla poszczególnych miesięcy, dla wielolecia i dla ustalonej lokalizacji na trasie promu lub kwadratu. Obszar Bałtyku został podzielony na kolumny co 1º długości geograficznej i na pasy co,5º szerokości geograficznej. KaŜdy z tak określonych kwadratów został podzielony w pionie na 1 kolumn dodatkowych i w poziomie na 1 dodatkowych pasów tworzących subkwadraty. Uśrednione dane na trasie promu w tak ustalonej siatce subkwadratów przedstawiono na rys.4 i 5. Rys.4 Graficzny obraz rozkładu temperatury wody morskiej w subkwadratach między Gdynią i Karlskroną (dane z 27 r.) 3

4 Rys.5 Graficzny obraz rozkładu stęŝeń chlorofilua w wodzie morskiej w subkwadratach oraz w przebiegu ciągłym między Gdynią i Karlskroną (dane z 27 r.) 4

5 Zadanie 3. Identyfikacja i charakterystyka zakwitu glonów morskich na podstawie laboratoryjnej analizy próbek wody uzyskanych z BlueBox: a) analiza struktury gatunkowej, liczebności i biomasy fitoplanktonu w próbkach dyskretnych pobranych przez BlueBox, oznaczenie gatunków potencjalnie toksycznych b) analiza jakościowa i ilościowa hepatotoksyn i neurotoksyn produkowanych przez glony i sinice (HPLC, ELISA), c) ocena toksyczności próbek fitoplanktonowych metodą testu biochemicznego PPIA, d) ocena toksyczności próbek wody i fitoplanktonu metodą standardowych testów toksykologicznych na skorupiakach. W 29 r. w pracowni Regionalne Centrum Sinicowe w ramach projektu adano próbki wody pobrane w terminach jak podano w tab.1 (Zad.1). Przeprowadzono analizę jakościową i ilościową hepatoksyn produkowanych przez glony i sinice przy wykorzystaniu wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC) i testu immunoenzymatycznego (ELISA) oraz testów hamowania aktywności fosfataz białkowych (PPIA) (tab.2). Wykonano analizę ilościową i jakościową struktury gatunkowej fitoplanktonu, w tym pikoplanktonu (wyniki w opracowaniu). ANALIZA TOKSYN StęŜenia hepatotoksyny (nodularyny) oznaczone w badanych próbkach przy wykorzystaniu HPLC przedstawiono w tab.2. W badaniach HPLC toksynę wykryto jedynie w dniu StęŜenia nodularyny oznaczono takŝe innymi technikami analitycznymi przy pomocy testów ELISA i testów hamowania aktywności fosfataz białkowych (PPIA) (tab.2). Tablica 2 Porównanie wyników oznaczeń nodularyny (µg dm 3 ) uzyskanych z wykorzystaniem HPLC, testów ELISA i testów (PPIA) Data Stacja HPLC ELISA PPIA GK1 GK2 GK3 GK4 GK5 GK GK1 GK2 GK3 GK4 GK5 GK GK1 GK2 GK3 GK4 GK5 GK6,293,497,6 2,191,53,37 1,479,149,172,364 1,143 >1,6,31,351,294,812,699,415,317,22,498,693,215,39,539 1,86 Zastosowane metody analityczne potwierdziły stosunkowo niską czułość metody HPLC w porównaniu z technikami biochemicznymi. Testy ELISA wykrywają równieŝ nietoksyczne analogi mikrocystyn i nodularyn, a testy PPIA, poprzez hamowanie aktywności fosfataz wskazują równocześnie na toksyczność. Tak więc kaŝda z tych metod dostarcza swoistej informacji i ich wyniki naleŝy traktować komplementarnie. 5

6 Analiza techniką LCMS/MS wykazała obecność w próbkach równieŝ innych oligopeptydów produkowanych przez cyjanobakterie, o potencjalnym działaniu toksycznym. Są to aeruginozyny z grupy nodulapeptyn, hamujące aktywność proteaz. Na podstawie widm fragmentacyjnych stwierdzono, iŝ część tych oligopeptydów naleŝy do związków o nieznanej wcześniej strukturze. Próbki do badań hepatotoksyn pobierano takŝe podczas rejsów m/y Oceanograf 2 oraz ze stacji brzegowej na plaŝy w Gdyni (Zad.5). Badania ekotoksyczności pobranych próbek wody przeprowadzono w oparciu o test Artrotoxkit z organizmem testowym Artemia franciscana w IIIII stadium rozwoju. Wszystkie próbki wody, łącznie z tymi, w których oznaczono stosunkowo wysokie stęŝenia hepatotoksyny (z dnia ) okazały się nietoksyczne w stosunku do Artemia franciscana (wg klasyfikacji Persoon i in., 23). ANALIZA STRUKTURY GATUNKOWEJ W próbkach dyskretnych (zad.1, tab.1) wykonano oznaczenia jakościowe struktury gatunkowej fitoplanktonu oraz ilościowe liczebności i biomasy. Stosowano metodykę obowiązującą w programie monitoringu Morza Bałtyckiego HELCOM COMBINE. Zmiany struktury gatunkowej w sezonie wegetacyjnym 29 r., w odniesieniu do klas oraz biomasy i liczebności, przedstawiono na przykładzie stacji GK5 (rys.6a, b). W próbkach pobranych w pierwszej dekadzie lipca zaznacza się zdecydowana dominacja cyjanobakterii (Cyanophyceae) w całkowitej biomasie fitoplanktonu oraz znaczny ich udział w liczebności. NaleŜy podkreślić, Ŝe Nodularia spumigena, sinica produkująca hepatotoksynę nodularynę, w dniu 9 lipca 29 r. tworzyła 98% całkowitej biomasy fitoplanktonu na tej stacji. GK5 GK biomasa [mg m 3 ] liczebność [mln jedn m 3 ] data Cyanophyceae Bacillariophyceae Flagellates Chlorophyceae pozostałe Dinophyceae b) Cyanophyceae Bacillariophyceae Flagellates Chlorophyceae pozostałe Dinophyceae a) Rys.6 Zmiany struktury gatunkowej, biomasy (a) i liczebności (b) klas fitoplanktonu na stacji GK5 w 29 r. Wykonano takŝe analizę ilościową pikocyjanobakterii występujących w pobranych próbkach data Rys.7 Występowanie pikocyjanobakterii w kolejnych datach pobierania próbek (wartości uśrednione ze wszystkich stacji dla danej daty) oraz % agregatów pikocyjanobakterii w kolejnych datach Analiza występowania organizmów pikoplanktonowych w zaleŝności od stęŝeń substancji biogennych (przede wszystkich związków azotu) i biomasy sinic, takich jak Nodularia spumigena i Aphanizomenon flosaquae, moŝe pozwolić na wyjaśnienie dynamiki zmian populacji tych organizmów. 6

7 Zadanie 4. Identyfikacja i określenie zasięgu zakwitów fitoplanktonu na podstawie danych satelitarnych radiometru MODIS i/lub AVHRR: a) pozyskanie danych satelitarnych, b) kalibracja danych satelitarnych na podstawie pomiarów in situ stęŝeń chlorofilua wykonywanych przy pomocy automatycznego urządzenia zainstalowanego na promie pasaŝerskim GdyniaKarlskrona, c) przetwarzanie surowych danych do postaci map wybranych parametrów, np. temperatury powierzchniowej, stęŝeń chlorofilu a, d) identyfikacja i określenie zasięgu rozpływu wód upwellingowych, e) identyfikacja frontów hydrologicznych. Pozyskane z serwerów NASA surowe dane satelitarne zostały przetworzone do skorygowanych radiometrycznie i geometrycznie map radiacji oddolnej określonej tuŝ nad powierzchnią morza. W procesie tym dokonano korekcji atmosferycznej, przy czym zastosowano schemat korekcji dostosowany do specyficznych warunków biooptycznych panujących w stosunkowo mętnych wodach Bałtyku. Dane pomocnicze w celu określenia właściwości optycznych wód w rejonie poboru prób przez FerryBox gromadzono podczas rejsów r/v Oceania (zad.5). Skorygowane dane zostały uŝyte do wyliczenia map przypowierzchniowej koncentracji chlorofilua. Obliczenia wykonano wykorzystując dwa algorytmy satelitarne dedykowane specjalnie dla wód Bałtyku. Dodatkowo obliczono i przedstawiono w formacie png mapy koncentracji chlorofilua na podstawie standardowego algorytmu OC4 (O Reilly i in., 2). Przykładową mapę przypowierzchniowej koncentracji chlorofilua przedstawia rys.8 Rys.8 Mapa przypowierzchniowej koncentracji chlorofilua w dniu 21 kwietnia 29 r.; dodatkowo zaznaczono trasę promu Utworzony w projekcie katalog map przypowierzchniowej koncentracji chlorofilua w postaci plików HDF, jak i pliki graficzne (63 mapy) będące zobrazowaniem wyliczonych map zamieszczono na stronie projektu w witrynie Procedura przetwarzania danych AVHRR w zakresie temperatury wody morskiej obejmuje kilka etapów: rejestracja i archiwizacja surowych danych AVHRR, wstępne przetwarzanie wybranych scen obejmujące korekcję instrumentalną, geometryczną oraz obliczenie wartości albeda morza temperatury radiacyjnej, temperatury powierzchni morza (SST) oraz kąta zenitalnego i azymutu satelity, maskowanie zachmurzenia na chwilowych polach temperatury, tworzenie mapy temperatury (mozaiki dobowe) oraz mapowanie struktur termicznych (mapy frontów, zasięgu rozpływu wód rzecznych oraz występowania upwellingów przybrzeŝnych). 7

8 W celu weryfikacji danych satelitarnych porównano wartości temperatury zmierzonej w 28 r. in situ za pomocą automatycznego systemu BlueBox z temperaturą określoną na podstawie danych AVHRR, zarejestrowanych w zbliŝonym czasie. Istnieje bardzo silna, istotna statystycznie korelacja pomiędzy wartościami temperatury mierzonymi in situ i określonymi z poziomu satelitarnego (rys.9). Rys.9 ZaleŜność pomiędzy temperaturą określoną z poziomu satelitarnego i zmierzoną in situ Do tworzenia map SST wykorzystuje się techniki łączenia informacji zawartej w kolejnych scenach rejestrowanych w ciągu doby (maksymalnie 12 scen) z 3 satelitów (tzw. mozaikowanie; rys.1). Rys.1 NiepoŜądane efekty w mozaikach tworzonych metodą uśredniania niepełnych scen Przez większą część roku zachmurzenie w rejonie badań jest na tyle duŝe, Ŝe uzyskanie wystarczającej liczby danych w pikselu do uśredniania jest niemoŝliwe. W projekcie zaproponowano wykorzystanie do uzupełniania braków danych przed mozaikowaniem wynikami z modelu hydrodynamicznego oraz normowanie danych SST do wartości, jakie satelita zarejestrowałby ok. godz. 12: (rys.11). Rys.11 Rozkład powierzchniowy średniej obciętej wartości temperatury, obliczonych na podstawie zarejestrowanych w ciągu doby danych satelitarnych, uzupełnionych danymi modelowanymi 8

9 Wykrywanie frontów termicznych na zdjęciach satelitarnych opiera się głównie na technice filtracji metodą ruchomego okna z zastosowaniem filtrów typu edge detection, szacujących wielkość średniego gradientu na podstawie róŝnic przylegających do siebie pikseli (rys.12). Rys.12 Charakterystyka zmian temperatury w strefach frontalnych związanych z występowaniem zjawiska upwellingu oraz rozpływem wód rzecznych i zalewowych Chwilowe pola temperatury i dobowe pola temperatury (w formacie GeoTIFF) oraz przykłady produktów mapowania struktur termicznych (217 plików) zostały zamieszczone na stronie projektu w witrynie: 9

10 Zadanie 5. Badania terenowe wykonywane z pokładu innych statków badawczych w celu: a) walidacji danych satelitarnych i danych uzyskiwanych z systemu BlueBox, b) określenia specyficznych właściwości optycznych zakwitów glonów w celu prawidłowej interpretacji danych satelitarnych, c) opracowanie nowych algorytmów dostosowanych do lokalnej specyfiki akwenu. Podczas rejsów m/y Oceanograf 2, na stacjach GK1 i GK2 połoŝonych w obrębie Zatoki Gdańskiej, pobrano próbki wody powierzchniowej oraz z głębokości 5 m, 2 m i 6 m. Próbki pobrano w dniach w dniach , , , , , , , , i w okresie od maja do września,raz w tygodniu, pobierano takŝe próbki wody ze stacji brzegowej na plaŝy przy Bulwarze Nadmorskim w Gdyni. Próbki poddano analizie jakościowej i ilościowej hepatotoksyn produkowanych przez glony i sinice z zastosowaniem wysokosprawnej chromatografii cieczowej (HPLC), spektrometrii mas (LCMS/MS), testu immunoenzymatycznego (ELISA) oraz testu na hamowanie aktywności fosfataz białkowych (PPIA). Równoległe pobieranie próbek na statku i promie miało na celu porównanie wyników uzyskanych przy wykorzystaniu aparatury BlueBox z klasycznymi technikami pobierania materiału ze statków badawczych (batometr). Śladowe ilości nodularyny wykryto w próbkach pobranych z pokładu m/y Oceanograf 2 jedynie w dniach 16 czerwca i 3 czerwca 29. W próbkach fitoplanktonu pobranych ze stacji brzegowej w Gdyni, w dniu 29 czerwca 29, oznaczono najwyŝsze stęŝenie nodularyny wynoszące 5, mg dm 3 (5, µg dm 3 ). Jest to najwyŝsze stęŝenie tej toksyny, jakie dotychczas odnotowano w próbkach środowiskowych. W pozostałych próbkach pobranych ze stacji brzegowej, obecność nodularyny stwierdzono trzykrotnie: 16 czerwca 29,11 µg dm 3 29 czerwca ,9 µg dm 3 17 lipca 29 1,16 µg dm 3. Porównanie wyników uzyskanych przy zastosowaniu róŝnych technik analitycznych HPLC, testów ELISA i testów PPIA dało analogiczne rezultaty, jak w przypadku próbek dyskretnych z FerryBox najbardziej czułą metoda wykrywania i oznaczania ilościowego nodularyny okazała się metoda testów biochemicznych PPIA. Zgodnie z załoŝeniami projektu, obok danych uzyskiwanych bezpośrednio z pomiarów fluorymetrycznych urządzenia FerryBox, w trakcie rejsów statkiem r/v Oceania gromadzone są dane pomocnicze w celu określenia właściwości optycznych wód w rejonie poboru prób przez FerryBox. Dane te słuŝą do weryfikacji wybranych wielkości zmierzonych przez FerryBox oraz odpowiedniej kalibracji informacji satelitarnej z obszaru badań. W roku 29 przeprowadzono cztery rejsy badawcze, w czasie których wykonywano pomiary właściwości optycznych wody w rejonie i czasie rejestracji danych przez aparaturę umieszczoną na promie. Informacje o terminach przedstawione są w tab.3. Sondowania pionowe wykonywane były od powierzchni do dna, z rozdzielczością pionową ok. 3 cm, wartości wynikowe zostały interpolowane na pełne głębokości od m co 1 m. Pomiar ciągły wykonywany za pomocą układu flowthrough z częstotliwością próbkowania ok. 3 sekund, do przy zmieniającej się prędkości statku (prędkość max 8 węzłów) daje rozdzielczość przestrzenną próbkowania od 1 do 13m. Tablica 3 Terminy rejsów r/v Oceania w 29 r. zbieŝne z pomiarami FerryBox Data Początek pomiarów [UTC] Koniec pomiarów [UTC] Liczba sondowań pionowych Pomiar ciągły w drodze 21/4/29 6:41 13:59 4 nie 21/5/29 6:13 16:36 5 tak 15/9/29 6:41 11:35 3 tak 8/1/29 7:18 17:12 4 tak 1

11 Uzyskane zbiory danych zawierają następujące parametry: współczynnik osłabiania światła dla fal z zakresu nm, współczynnik absorpcji światła dla fal z zakresu nm, współczynnik rozpraszania światła dla fal z zakresu nm, temperatura wody morskiej, zasolenie, gęstość umowna, fluorescencja CDOM. Dane (22 profile), opatrzone nagłówkiem zawierającym pełną i wyczerpującą metainformację o kaŝdym zbiorze, zostały umieszczone w plikach ASCII, zostały zamieszczone na stronie projektu w witrynie: Na rys.13 przedstawiono graficzną wizualizację pomiarów ciągłych, obrazującą przestrzenne zróŝnicowanie właściwości optycznych wody morskiej. Rys.13 Wyniki pomiarów właściwości optycznych wody morskiej w dniu r.; górny panel (od lewej) widmo osłabiania światła w wdozie morskiej wzdłuŝ trasy statku, widmo absorbcji światła; środkowy panel (od lewej) zmiany temperatury (linia czerwona), zasolenia (linia niebieska) i współczynnika osłabiania światła (dla λ=555 nm), zmiany fluorescencji CDOM (barwnej rozpuszczonej materii organicznej) dla λ = 412 nm; dolny panel zmiany współczynnika osłabiania światła wzdłuŝ trasy promu 11

12 Zadanie 6. Przygotowanie produktów projektu: a) internetowy system prezentacji produktów projektu: i) wyników pomiarów automatycznych i analiz próbek dyskretnych (w formie danych cyfrowych i wykresów), ii) map potencjalnego zagroŝenia zakwitem toksycznych glonów udostępnianych w trybie operacyjnym, iii) map uzupełniających (np.: rozkładu temperatury wody, prądów morskich, rozpływu wód upwellingowych), b) opracowania naukowe i oceny wpływu na środowisko Bałtyku. Wyniki badań uzyskane w zad.1, tj. stęŝenia substancji biogennych i chlorofilua oznaczone w próbkach dyskretnych zostały wprowadzone do bazy danych oceanograficznych i są dostępne w postaci plików tekstowych oraz wykresów na stronie projektu w witrynie: Chwilowe pola temperatury i dobowe pola temperatury (w formacie GeoTIFF) oraz przykłady produktów mapowania struktur termicznych zostały zamieszczone na stronie projektu w witrynie: Podczas Baltic Sea Science Congress (Tallinn, Estonia, 1721 sierpnia 29) wygłoszono referat pt.: A study of Episodic Events in the Baltic Sea Combined in situ and Satellite System of Control ; M. Bartoszewicz, K. Bradtke, M. Darecki, N. Drgas, P. Kowalczuk, W. Kraśniewski, A. KręŜel, W. Krzymiński, Ł. Lewandowski, E. Łysiak Pastuszak, H. MazurMarzec, B. Piliczewski, S. Sagan, K. Sutryk, B. Witek. W dniu 23 października 29 r. w siedzibie IO PAN w Sopocie zorganizowano seminarium, na którym przedstawiono 9 prezentacji: Krótka informacja o załoŝeniach projektu Ferry Box; E. ŁysiakPastuszak, IMGW; FerryBox w IMGW narzędzie wspomagające monitoring środowiska morskiego Bałtyku; W. Krzymiński, IMGW Wstępne wyniki badań w 28 r.: substancje biogenne i chlorofila; Ł. Lewandowski, IMGW Ogólne załoŝenia bazy danych dla potrzeb FerryBox; W. Krzymiński, IMGW Charakterystyka fitoplanktonu Bałtyku południowego; K. Sutryk, IO UG Toksyczne zakwity cyjanobakterii w Morzu Bałtyckim; K. Sutryk, IO UG Wstępne wyniki badań ekotoksyczności; E. ŁysiakPastuszak, IMGW Temperatura powierzchni morza i dopływ energii słonecznej do Bałtyku na podstawie danych satelitarnych; A. KręŜel, IO UG Wykorzystanie danych satelitarnych MODIS w projekcie FerryBox; M. Darecki, IO PAN. W seminarium uczestniczyli przedstawiciele WIOŚ Gdańsk, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego, przedstawiciele Urzędu Wojewódzkiego oraz Urzędów Miast Gdańska i Gdyni, przedstawiciele Urzędu Morskiego w Gdyni i Sanepidu, a takŝe uczelni trójmiejskich i instytutów zajmujących się badaniami morza. W przygotowaniu są dwie publikacje: ŁysiakPastuszak E., Bartoszewicz M., Bradtke K., Darecki M., Drgas N., Kowalczuk P., Kraśniewski W., KręŜel A., Krzymiński W., Lewandowski Ł., MazurMarzec H., Piliczewski B., Sagan S., Sutryk K., Witek B., 21. Preliminary results of a project: a study of Episodic Events in the Baltic Sea Combined in situ and Satellite System of Control, Air&Water (quarterly journal of basic and applied research in atmospheric and water sciences with emphasis on Europe), IMGW, Warszawa; Sutryk K., MazurMarzec K., Kraśniewski W., Lewandowski Ł., ŁysiakPastuszak E., 21. Impact of biotic and abiotic factors on structure and dynamics of cyanobacteria in the southern Baltic Sea, Hydrobiologia (lub Journal of Marine Systems, lub Estuarine, Coastal and Shelf Science), Elsevier. 12