Farmakoterapia drugiej linii u dzieci i młodzieży chorych na astmę przewlekłą
|
|
- Elżbieta Cichoń
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Prof. dr hab. n. med. Anna Jung Klinika Pediatrii i Nefrologii Dziecięcej WIM w Warszawie; kierownik: prof. dr hab. n. med. Anna Jung Farmakoterapia drugiej linii u dzieci i młodzieży chorych na astmę przewlekłą The second line therapy in children and adolescents with chronic astma. S u m m a r y In the treatment of chronic asthma most important is regular anti-inflammatory treatment inhaled glucocorticosteroids. Proinflammatory leukotrienes, which are not completely inhibited by inhaled corticosteroids, may contribute to asthmatic problem. The anti-inflammatory effects of inhaled corticosteroids and montelukast may be complementary. In the other way most important is quick relief from asthma symptoms can be achieved with combination treatment consisting of inhaled glucocorticosteroids and long acting ß2 agonists.... Podstawowe znaczenie w leczeniu astmy przewlekłej ma stosowanie leków przeciwzapalnych, głównie glikokortykosteroidów wziewnych (WGKS). Efekt przeciwzapalny WGKS może być wzmocniony przez dodanie leków antyleukotrienowych, które kontrolują tzw. drugą ścieżkę zapalenia w astmie na którą nie działają glikokortykosteroidy. Z drugiej strony ważnym elementem leczenia jest oddziaływanie bronchodilatacyjne długodziałających ß2 mimetyków zmniejszających objawy astmy i poprawiających jakość życia. Częstość występowania astmy sprawia, że jest ona jedną z najczęstszych chorób przewlekłych. Istotą choroby jest przewlekły proces zapalny, który może doprowadzić do przebudowy ściany oskrzeli i powstania nieodwracalnych zmian obturacyjnych. Dochodzi do nich w wyniku uwalniania mediatorów zapalenia przez komórki zapalne mastocyty, eozynofile, neutrofile i limfocyty. Głównymi mediatorami, które w astmie powodują obrzęk śluzówki i skurcz mięśni gładkich oskrzeli, zwiększają wydzielanie śluzu, uszkadzają nabłonek dróg oddechowych są między innymi histamina, prozapalne cytokiny i leukotrieny. Celem leczenia chorych na astmę jest zapobieganie i likwidowanie objawów choroby oraz zapewnienie pełnej wydolności czynnościowej układu oddechowego. Dzięki lepszemu poznaniu patofizjologii astmy poprawiły się możliwości jej leczenia ale głównym kierunkiem działania pozostaje leczenie przeciwzapalne. Podstawowymi lekami o działaniu przeciwzapalnym stosowanymi w astmie są glikokortykosteroidy. Ich działanie jest wynikiem zmniejszenia ekspresji cząstek adhezyjnych, hamowania syntezy i uwalniania z komórek zapalnych mediatorów zapalenia, jak również stymulowania apoptozy komórek zapalnych. Wieloośrodkowe badania kliniczne wykazały, że glikokortykosteroidy wziewne (WGKS) stosowane w leczeniu astmy zwiększają wartości wskaźników wentylacyjnych, minimalizują częstość i ciężkość choroby, zdecydowanie poprawiają jakość życia (16). Międzynarodowy konsensus dotyczący zaleceń leczenia astmy GINA (ang. Global Initiative For Astma) wskazuje na WGKS jako podstawową terapię astmy przewlekłej, niezależnie od stopnia jej ciężkości (9). U większości dzieci chorych na astmę lekką lub umiarkowaną monoterapia WGKS w małych lub średnich dawkach zapewnia wystarczającą kontrolę choroby. Problemem wymagającym starannego rozważenia staje się wybór leku, który należy dodać do terapii u chorych na astmę umiarkowaną lub ciężką niedostatecznie kontrolowaną WGKS. Rozważania dotyczą dwóch głównych grup leków: długo działających ß2-mimetyków (LABA - ang. Long acting ß 2 agonists) i antagonistów receptora leukotrienowego. Leki z obu tych grup zmniejszają nasilenie objawów astmy i częstość jej zaostrzeń, poprawiają parametry wentylacje płuc. Natomiast istniejące pomiędzy nimi różnice farmakologiczne decydują o ich wyborze w określonych sytuacjach klinicznych. 24
2 Właściwości bronchoprotekcyjne i bronchodilatacyjne LABA są podstawą ich przydatności w kontroli astmy. Według zaleceń raportu GINA włączenie LABA powinno być rozważone wtedy, gdy standardowe dawki WGKS nie pozwalają na skuteczną kontrolę astmy. Zalecenia GINA proponują wówczas, przed zwiększeniem dawki WGKS dołączenie LABA jako jednej z grup leków w tzw. farmakoterapii drugiej linii u dorosłych oraz u części dzieci z astmą przewlekłą umiarkowaną i ciężką. Z kolei leki z grupy antagonistów receptora leukotrienowego, stosowane w skojarzeniu z WGKS, pozwalają uzyskać dodatkowe działanie przeciwzapalne niezależne od działania kortykosteroidów. Leki przeciwleukotrienowe polecane są zwłaszcza u chorych z mniejszym upośledzeniem czynności płuc, u których występuje nadreaktywność oskrzeli w wyniku działania bodźców zewnętrznych takich jak zimne powietrze, narażenie na ekspozycję alergenów, wysiłek fizyczny. Ostatnie doniesienia wskazują, że leukotrieny wykazują znaczący udział w regulacji odpowiedzi immunologicznej, rozwoju zapalenia alergicznego oraz przebudowie ściany oskrzeli u chorych na astmę oskrzelową (15). Schemat włączania farmakoterapii drugiej linii w astmie oskrzelowej przedstawia ryc 1. (23). Leczenie skojarzone wziewnym glikokortykosteroidem i długodziałającym ß2 mimetykiem. Do leków z grupy LABA kontrolujących przebieg astmy należą formoterol i salmeterol. Różnią się czasem, w którym rozwijają działanie farmakologiczne. Formoterol charakteryzuje się szybkim początkiem działania, osiąga pełną skuteczność terapeutyczną w okresie 5-15 minut. Salmeterol rozwija swoje działanie wolniej po około 45 min. Oba leki mają długi czas działania trwający od 12 do 24 godzin. LABA są na ogół dobrze tolerowane. Do sporadycznie obserwowanych objawów ubocznych należą: bóle głowy, uczucie kołatania serca, pobudzenie lub uczucie zmęczenia, tachykardia, hipokaliemia. Podobnie jak inne leki z grupy ß2 agonistów LABA powodują relaksację mięśni gładkich oskrzeli i poprawiają transport śluzoworzęskowy. Wykazują pewne działanie przeciwzapalne oddziaływując na uwalnianie mediatorów zapalenia z komórek tucznych i bazofilów. Jest ono jednak zbyt słabe dla zapewnienia wystarczającej kontroli astmy stąd wskazane stosowanie łącznie z WGKS Wykazano to między innymi w badaniu, w którym wykonywano próby prowokacyjne z alergenem podawanym do oskrzela segmentarnego. Stwierdzano, że salmeterol poprawiając wartości prób czynnościowych płuc, nie wpływa na całkowitą liczbę komórek i liczbę komórek poszczególnych typów w popłuczynach pęcherzykowo-oskrzelowych (7). Natomiast LABA zdecydowanie poprawiają czynność płuc, zwłaszcza w skojarzeniu z WGKS. Wykazano większą poprawę parametrów czynności wentylacyjnych płuc w pierwszym i dwunastym tygodniu stosowania dwa razy dziennie złożonego preparatu zawierającego salmeterol w dawce 50 µg i flutikazon 100 µg niż w czasie stosowania placebo, salmeterolu czy flutikazonu w monoterapii (14). W badaniu FACET (ang. Formoterol and Corticosteroids Establishing Therapy) podczas rocznej obserwacji wykazano, że dodanie formoterolu w dawce 9 µg dwa razy na dobę do stosowanego wcześniej budezonidu w dawkach 200 µg jak i 800 µg na dobę, u chorych na astmę umiarkowaną istotnie zmniejszyło częstość występowania zaostrzeń astmy, nasilenie objawów oraz korzystnie wpłynęlo na czynność płuc (17). Pauwels i wsp. stwierdzili również, że po dodaniu formoterolu do wyższej dawki budezonidu skuteczność w zmniejszaniu ciężkich zaostrzeń astmy wzrosła o 63% (17). Dodanie 1 RYCINA Farmakoterapia drugiej linii w astmie oskrzelowej wg British Thoracic Society (23) Jesień 2003 ALERGIA 25
3 formoterolu do niskiej dawki budezonidu było skuteczniejsze dla poprawy parametrów czynnościowych płuc i jakości życia chorych niż czterokrotne zwiększenie dawki budezonidu stosowanego w monoterapii (13). Podobne wnioski przedstawia badanie OPTIMA (ang. Oxis and Pulmicort Turbuhaler In thr Management of Astma)w którym w badanej grupie pacjentów otrzymujących WGKS dodano formoterol do niskiej dawki budezonidu. Uzyskano większą poprawę wskaźników wentylacji płucnej i zmniejszenie ciężkich zaostrzeń astmy w porównaniu z podobną grupą. chorych otrzymujących dwukrotnie wyższą dawkę budezonidu w monoterapii (16). Korzyści płynące z zastosowania skojarzonego leczenia WGKS i LABA doprowadziły do powstania nowych dwuskładnikowych preparatów takich jak Symbicort (dostępny w dawkach 160 µg budezonidu i 4, 5 µg formoterolu oraz 80 µg budezonidu i 4, 5 µg formoterolu). Szereg badań klinicznych wykazało wysoką skuteczność i dobry compliance u chorych, u których stosowano preparaty dwuskładnikowe WGKS i LABA. Bateman i wsp. W ocenie wyników leczenia preparatem Symbicort 80/4, 5 µg versus flutikazon 250 µg podawanych dwa razy na dobę wykazali istotną poprawę wartości rannego i wieczornego PEF w grupie chorych otrzymujących Symbicort w porównaniu z grupą chorych otrzymujących tylko flutikazon (3). Również Tal i wsp. przedstawiając wyniki w grupie dzieci i młodzieży w wieku 4-7 lat leczonych przez okres12 tygodni preparatem Symbicort 80/4, 5 µg dwa razy dziennie, stwierdzili wyższe wartości PEF i FEV1 niż w podobnej wiekowo grupie chorych otrzymujących monoterapię budezonidem w dwukrotnie wyższej dawce (22). Znaczenie leukotrienów i ich inhibitorów w zapaleniu alergicznym Leukotrieny wykazują silne działanie biologiczne. Zgodnie z ostatnimi doniesieniami są jednym z kluczowych mediatorów biorących udział w tak zwanej drugiej ścieżce zapalenia alergicznego, której nie kontrolują glikokortykosteroidy. Leukotrieny należą do grupy eikozanoidów - biologicznie czynnych, utlenowanych kwasów tłuszczowych. Są wytwarzane z fosfolipidów błon komórkowych w cyklu przemiany kwasu arachidonowego. Nie są przechowywane w komórkach ale są wytwarzane na nowo z błon fosfolipidowych (1, 2). Zdolność syntezy leukotrienów posiada wiele różnych komórek a zwłaszcza eozynofile, mastocyty i makrofagi. Działanie leukotrienów odbywa się poprzez łączenie z odpowiednimi receptorami. Znane są dwa receptory dla leukotrienu B4, określane jako B-LT1 i B- LT2 (23). Biologiczne działanie LTB4 wywołuje aktywację leukocytów, wzmaga wytwarzanie cytokin i wydzielanie IgE (25). Wobec komórek procesu zapalnego podkreśla się zdolność LTB4 do regulacji cząsteczek adhezyjnych CD11b/CD18 oraz stymulacji ekspresji receptorów o małym powinowactwie do IgE, znajdujących się na limfocytach B (8). Leukotrieny cysteinowe wyrażają swoją aktywność biologiczną poprzez receptory CysLT1 i CysLT2. Ich aktywacja, zwłaszcza receptora CysLT1, prowadzi do długotrwałego skurczu mięśni gładkich oskrzeli. Wykazano, że skurcz wywołany inhalacją leukotrienów C4 i D4 jest razy silniejszy niż skurcz wywołany histaminą i trwa dłużej. Ponadto, w wyniku aktywacji CysLT1 dochodzi do zwiększonej produkcji śluzu z równoległym upośledzeniem klirensu śluzowo-rzęskowego. Oba receptory, CysLT1 i CysLT2 prowokują wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych w płucach, prowadzący do przesięku i obrzęku błony śluzowej oskrzeli (6). Leukotrienom przypisuje się ostatnio coraz większą rolę w rozwoju zapalenia alergicznego. Wykazano, że pobudzają limfocyty Th2 do wytwarzania cytokin sprzyjających rozwojowi alergii i astmy a także stymulują proliferację fibroblastów i wytwarzanie kolagenu (10). Działanie biologiczne leukotrienów może być ograniczone przez blokadę receptorów lub hamowanie syntezy leukotrienów. Leki z grupy antagonistów receptora leukotrienowego. Zahamowanie syntezy leukotrienów może mieć miejsce na na poziomie enzymu 5-lipooksygenazy i białka FLAP. Inhibitory 5-lipooksygenazy wykazują znaczną skuteczność w badaniach doświadczalnych, natomiast nieliczne mają zastosowanie lecznicze z powodu znacznych działań ubocznych. Jedynym zarejestrowanym lekiem tej grupy jest zileuton. Z uwagi na niewielką siłę działania oraz krótki okres półtrwania wymaga podawania 4 razy dziennie. Skuteczność zileutonu w astmie oskrzelowej jest porównywalna z pochodnymi teofiliny. Metabolizm zileutonu odbywa się drogą wątrobową. Dość często obserwowano objawy związane ze wzrostem aktywności mikrosomalnego P-450. Ogranicza to zastosowanie zileutonu do grupy chorych dorosłych. Wskazuje się na możliwość zastosowania zileutonu nie tylko w astmie oskrzelowej, ale również w innych jednostkach chorobowych związanych z przewlekłym stanem zapalnym (12). Inną drogą ograniczenia biologicznego działania leukotrienów jest blokada receptorów. Spośród antagonistów receptora Cys-LT1 tylko trzy uzyskały rejestrację dopuszczającą do stosowania leczniczego. Są to: zafirlukast, montelukast i pranlukast. W leczeniu dzieci stosowany jest tylko montelukast, który może być podawany u chorych powyżej drugiego roku życia. Możliwość podawania montelukastu drogą doustną w postaci tabletki jeden raz dziennie jest wygodną i dobrze akceptowaną formą leczenia. Leki tej grupy również są metabolizowane w wątrobie przy współudziale cytochromu P-450 a wydalane z żółcią i kałem. Należą do preparatów bezpiecznych, częstość występowania objawów ubocznych podczas ich stosowania nie różni się istotnie w grupach badanych, otrzymujących aktywny lek i placebo (11, 12, 20). Do najczęściej zgłaszanych objawów niepożądanych należą: ból głowy, zapalenie gardła i błony śluzowej nosa, nudności, biegunka. Kontrowersyjne 26
4 hipotezy wzbudza pochodzenie kilkunastu opisanych przypadków zespołu Churga-Strauss w trakcie leczenia zafirlukastem i montelukastem. Zespół Churga Strauss jako uogólnione eozynofilowe zapalenie naczyń jest obciążony poważnym rokowaniem. Nie rozstrzygnięto, czy opisywany zespół, występujący u chorych po gwałtownym odstawieniu leków glikokortykosteroidowych (GKS) jest związany z takim trybem postępowania leczniczego, czy raczej świadczy o ujawnieniu choroby układowej. Zgodnie z zleceniami międzynarodowego konsensusu opublikowanego w 1998 roku leki przeciwleukotrienowe zostały zakwalifikowane do terapii drugiego rzutu w astmie przewlekłej lekkiej i umiarkowanej, u dzieci powyżej 5 roku życia. Równoczesne podanie montelukastu i WGKS pozwala na zmniejszenie dawki tych ostatnich. Simons i wsp. u 279 dzieci leczonych budesonidem w dawce 200 mikrogramów dziennie, dodawali montelukast. Stwierdzali, że montelukast wyraźnie poprawił przebieg kliniczny astmy, zwiększył FEV1 i zmniejszył liczbę zaostrzeń choroby (21). Polecane jest dodawanie leków przeciwleukotrienowych do WGKS, zwłaszcza w tych przypadkach w których występuje duszność wysiłkowa, nocna lub znaczna wrażliwość oskrzeli na nieswoiste czynniki prowokujące (4). Podczas leczenia astmy lekami przeciwleukotrienowymi stwierdzano obniżenie liczby eozynofilów w plwocinie i krwi obwodowej (18) oraz stężenia tlenku azotu w powietrzu wydychanym u dzieci chorych na astmę (5) stanowiące kolejne dowody na działanie przeciwzapalne tej grupy leków. Yurdakul i wsp. porównali skuteczność terapii skojarzonej WGKS z innymi lekami kontrolującymi astmę. W odpowiednich grupach pacjentów z astmą przewlekłą umiarkowaną dołączano do stosowanego leczenia budezonidem formoterol, lub zafirlukast, lub teofilinę. Podczas trwającego trzy miesiące programu terapeutycznego, w grupie otrzymującej formoterol szybciej uzyskano poprawę parametrów czynnościowych układu oddechowego. U wszystkich pod koniec okresu obserwacji obserwowano dobrą kontrolę astmy (26). Badanie IMPACT (ang. Investigation of Montelukast as Partner Agent for Complimentary Therapy) randomizowane, wieloośrodkowe, międzynarodowe, prowadzone metodą podwójnie ślepej próby objęło grupę 1490 chorych. Uczestniczyli w nim pacjenci, u których FEV1 wynosił 50-90% wartości należnej a stosowany w okresie wstępnym badania, przez miesiąc, flutikazon w dawce 200 µg dziennie nie kontrolował astmy. Podczas trwającego 12 miesięcy okresu badania porównywano skuteczność dodania montelukastu w dawce 50 µg 2 razy dziennie do kontynuowanego leczenia flutikazonem. Odsetek chorych, u których podczas obserwacji wystąpił co najmniej jeden napad astmy był podobny w obu grupach. W grupie leczonej dodatkowo salmeterolem stwierdzano wyższe wartości porannego PEF i FEV1 w porównaniu do pozostałych chorych. Z kolei u chorych leczonych montelukastem obserwowano istotnie większą redukcję liczby eozynofilów we krwi. W obu przypadkach obserwowano zmniejszenie częstości napadów astmy, liczby przebudzeń w nocy i poprawę jakości życia (4). Vaquerizo i wsp. (badanie CASIOPEA hiszp. CApacidad de SIngulair Ora len la Prevencion de Exacerbaciones Astmaticas) w randomizowanym badaniu, z podwójnie ślepą próbą, prowadzonym przez okres 16 tygodni, oceniali skutek zastosowania montelukastu w farmakoterapii drugiej linii. Badanie przeprowadzono u 639 chorych w wieku lat. Wszyscy otrzymywali budezonid w dawce µg/dobę. Montelukast w dawce 10mg dziennie podawano u 326 chorych, a u 313 zastosowano placebo. W grupie chorych leczonych dodatkowo montelukastem wykazano niższą o 35% liczbę zaostrzeń astmy, znamienne obniżenie częstości objawów nocnych, znamiennie wyższe wartości rannego PEF (22). Podobne wnioski ustalono na podstawie badania COMPACT (ang. Clinical Outcomes with Montelukast as a Partner Agent to Corticosteroid Therapy) w którym uczestniczyło 889 chorych z rozpoznaną astmą umiarkowaną lub ciężką. Podczas 16 tygodniowego badania pacjenci kontynuowali wcześniejszą terapię budezonidem w dawce 800 µg a dodatkowo otrzymywali montelukast 10mg dziennie. Autorzy stwierdzili, że dodanie montelukasu poprawiało wartość PEF, zmniejszało liczbę zaostrzeń astmy i poprawiało jakość życia. Obserwowano również w badanej grupie obniżenie liczby eozynofilów we krwi podczas leczenia montelukastem (19). Podsumowanie. LABA i antagoniści receptora leukotrienowego wykazują podobne działanie wspomagające w odniesieniu do liczby zaostrzeń choroby u pacjentów, u których leczenie WGKS nie zapewnia wystarczającej kontroli. LABA dołączone do wcześniej stosowanych WGKS wykazują silniejsze działanie rozszerzające oskrzela niż antagoniści receptora leukotrienowego. Z kolei antagoniści receptora leukotrienowego mają dodatkowe, niezależne od glikokortykosteroidów działanie przeciwzapalne. Wprowadzenie do leczenia astmy leków z tzw. farmakoterapii drugiej linii znacznie zmieniło przebieg choroby. Uzyskano lepszą kontrolę astmy z wolniejszym postępem i mniejszą liczbą zaostrzeń. Zmniejszyła się częstość powikłań posterydowych dzięki możliwości redukcji dawki glikokortykosteroidów podczas leczenia skojarzonego z LABA lub z lekami przeciwleukotrienowymi. Możliwość stosowania preparatów skojarzonych (WGKS + LABA) poprawiła compliance leczenia i jakość życia chorych. Podobnie jest w przypadku zastosowania jednorazowej, dziennej dawki leku przeciwleukotrienowego. Stosowane w monoterapii astmy WGKS powinny być podstawowym lekiem zalecanym chorym na astmę przewlekłą. W przypadkach, w których monoterapia WGKS nie prowadzi do uzyskania wystarczającej kon- Jesień 2003 ALERGIA 27
5 T E R A P I A troli astmy należy dodać lek z grupy LABA lub antagonistów receptora leukotrienowego. U chorych z większym upośledzeniem czynności płuc, u których jest ważniejsze uzyskanie działania bronchodilatacyjnego, korzystniejsze jest dodanie LABA. Natomiast u pacjentów, u których wykazano większe nasilenie zapalenia przy współistnieniu nadreaktywności oskrzeli oraz u chorych ze współistniejącym alergicznym nieżytem nosa, lepsze wyniki zapewni dodanie leku przeciwleukotrienowego. n 28 Piśmiennictwo: 1. Aharony D. : Pharmacology of leukotriene receptor antagonists. Am. J. Respir. Crit. Care Med., 1998, 157, Barnes P. : Current therapy for asthma. Promise and limitations. Chest, 1997, 111, 17S-26S 3. Bateman E. D.,Bantje T. A.,Joao Gomez M. i wsp. : Budesonide/ formoterol in a single inhaler improves asthma control more effectively than a higher dose of fluticasone. Eur. Respir. J. 2001,18 (Suppl 33),21s. 4. Bjermer L.,Greening A,Haahtela T, I wsp. Addition of montelukast or salmeterol to fluticasone in patients with uncontrolled asthma: results of the IMPACT trial ( abstract ). Chest 2002 Annual Meeting;2002 Nov 2-7;San Diego (CA) 5. Bisgaard H. at al. : NO in exhaled air of asthmatic children is reduced by the leukotriene receptor antagonist montelukast. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 1999, 160: Bisgaard H. : Pathophysiology of the cysteinyl leukotrienes and effects of leukotriene receptor antagonists in asthma. Allergy 2001, 56: suppl. 66: Calhoun W. J.,Hinton K. L.,Kratzenberg J. J.,The effect of salmeterol on markers of airway inflammation following segmental allergen challenge. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 2001;163: Dahlen S-E. : Pharmacological characterization of leukotriene receptors. Am. J. Respir. Crit. Care Med. 2000, 161, Global Strategy for Asthma Management and Prevention. National Institutes of Health. National Heart,Lung and Blood Institute. Revised Hamid Q. at al. : Inflammatory cells in asthma: Mechanism and implications for therapy. J. Allergy Clin. Immunol. 2003, 111: Janhz-Różyk K., Płusa T. : Leukotrieny i ich inhibitory w zapaleniu alergicznym. w: Immunoterapia chorób układu oddechowego. red. Płusa T. Medpress, Warszawa 2000; Janhz-Różyk K., Mierzejewska-Zawisza J. : Leki przeciwleukotrienowe. w: Astma oskrzelowa i przewlekła obturacyjna choroba płuc. red. Płusa T., Jahnz-Różyk K., Medpress, Warszawa 2001; Juniper E. F.,Svensson K. i wsp. Asthma quality of life during 1 year of treatment with budesonide with or without formoterol. Eur. Respir. J. 1999,14 (5), Kavuru M.,Melamed J.,Gross G. I wsp. :Salmeterol and fluticasone propionate combined in a new powder inhalation device for the treatment of asthma: a randomized,double-blind,placebo controlled trial. J. Allergy Clin Immunol 2000;105: Kuna P. : Leki antyleukotrienowe w chorobach alergicznych działanie przeciwzapalne. Terapia, 2003/2, 3, O Byrne P. M.,Barnes P. J. iwsp. :Low dose inhaled budesonide and formoterol in mild persistent asthma :the OPTIMA randomized trial. Am. J. Respir. Crit. Care Med,2001;164: Pauvels R. A.,Lofdahl C. G.,Postma D. S. i wsp. Effect of inhaled formoterol and budesonide on exacerbations of asthma. Formoterol and Corticosteroids Establishing Therapy (FACET ) International Study Group. N Engl. J. Med 1997;337: Pizzichini E. at al. : Montelukast reduces airway eosinophilic inflamation in asthma: erandomized, contolled trial. Eur. Respir. J. 1999, 14: Price D. B.,Hernandez D,Magyar P. i wsp. Adding montelukast is at least as efficacious as doubling the budesonide dose in persistent asthma;results of the COMPACT study(abstract). Am. J Respir. Crit Care Med 2002;165:pA Sak I,Kurzawa R,Doniec Z. Leki antyleukotrienowe w leczeniu astmy oskrzelowej u dzieci. Stand. Med. 2001, IX, Simons E. at al. : Montelukast added to budesonide in children with persistent asthma: a randomized, double blind, crossover study. J. Pediatr. 2001, 138: Tal A.,Simon G.,Vermeulen J. H. I wsp. The benefit of the new single inhaler product containing both budesonide and formoterol in asthmatic children. Eur. Respir. J. 2000,16 (Suppl 31),384s 23. Vaquerizo M. J. I wsp. Effect of montelukast added to inhaled budesonide on control of mild to moderate asthma. Thorax 2003;58: Yokomizo T. at al. : A second leukotriene B4 receptor, BLT2: A new therapeutic target in inflammation and immunological disorders. J. Exp. Med., 2000, 192, 3, Yamaoka K. A. at al. : Leukotriene B4 enhances IL-4 induced IgE production from normal human limphocytes. Cell Immunol., 1994, 156, Yurdakul A. S.,Calisir H. C.,Tunctan B i wsp. Comparison of second controller medications in addition to inhaled cortocosteroids in patients with moderate asthma. Respir. Med. 2002;96(5):322-29
Nowy trend w terapii astmy doraźne leczenie przeciwzapalne. Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Nowy trend w terapii astmy doraźne leczenie przeciwzapalne Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi GINA 2017 STEP 5 STEP 4 PREFERRED CONTROLLER CHOICE
Bardziej szczegółowoFARMAKOTERAPIA ASTMY OSKRZELOWEJ W CIĄŻY. Dr n. farm. Jacek Sapa KATEDRA FARMAKODYNAMIKI UJ CM
FARMAKOTERAPIA ASTMY OSKRZELOWEJ W CIĄŻY Dr n. farm. Jacek Sapa KATEDRA FARMAKODYNAMIKI UJ CM ASTMA przebieg w ciąży BEZ ZMIAN 1/3 POPRAWA 1/3 POGORSZENIE 1/3 najczęściej między 24-36 tyg. ciąży CZYNNIKI
Bardziej szczegółowoAstma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Astma trudna w leczeniu czy możemy bardziej pomóc choremu? Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Astma trudna do leczenia CIĘŻKA UMIARKO WANA ŁAGODNA
Bardziej szczegółowoPraca specjalizacyjna
Praca specjalizacyjna N owe leki stosowane w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie Kamil Kiaszewicz Farmacja Apteczna Opiekun Specjalizacji Anna Kozłowska Wstęp Przewlekła obturacyjna choroba
Bardziej szczegółowoAstma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
Bardziej szczegółowo1.1. Słowo wstępne Patofizjologia w aspekcie historycznym Diagnostyka Leczenie... 3
Spis treści 1. Kamienie milowe postępu wiedzy o patofizjologii i leczeniu astmy w XX wieku 1 1.1. Słowo wstępne......................... 1 1.2. Patofizjologia w aspekcie historycznym............ 1 1.3.
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwoleń na dopuszczenie do obrotu 5 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej preparatu Kantos Master i produktów z nim związanych
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoMiejsce i rola stałych połączeń leków inhalacyjnych w jednym inhalatorze w leczeniu astmy
Miejsce i rola stałych połączeń leków inhalacyjnych w jednym inhalatorze w leczeniu astmy na przykładzie inhalatora Easyhaler Prof. dr hab. n. med. Michał Pirożyński Kierownik Centrum Alergologii, Pneumonologii,
Bardziej szczegółowoPrzewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP)
Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Na podstawie Światowej strategii rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc GLOBAL
Bardziej szczegółowo4 NA 5 CHORYCH NA ASTMĘ
4 NA 5 CHORYCH NA ASTMĘ CIERPI NA PODRAŻNIENIE GÓRNYCH DRÓG ODDECHOWYCH 1,2 3w1 nebulizator Górne drogi Środkowe drogi Dolne drogi A3 COMPLETE UNIKALNY NEBULIZATOR EFEKTYWNE LECZENIE SCHORZEŃ PŁUC I GÓRNYCH
Bardziej szczegółowoStandardy leczenia astmy -czy GINA zgadza się z NFZ?
Standardy leczenia astmy -czy GINA zgadza się z NFZ? Marta Krawiec Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik Kliniki prof. dr hab. n. med. Marek
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoZbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej
Zbigniew Doniec Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Klinika Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoLECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45)
Załącznik B.44. LECZENIE CIĘŻKIEJ ASTMY ALERGICZNEJ IGE ZALEŻNEJ (ICD-10 J 45.0) ORAZ CIĘŻKIEJ ASTMY EOZYNOFILOWEJ (ICD-10 J 45) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie ciężkiej
Bardziej szczegółowoLeki rozkurczające mięnie gadkie Leki pobudzające receptory β-adrenergiczne Receptory β-adrenergiczne znajdują się: W obrębie mięni gadkich od tchawic
Leki stosowane w chorobach przebiegających ze skurczem oskrzeli Cele leczenia astmy Opanowanie objawów choroby (dusznoci) Zapobieganie zaostrzeniom Utrzymanie wydolnoci ukadu oddechowego na poziomie zbliżonym
Bardziej szczegółowoAstma u dzieci zalecenia Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA) 2006
Astma u dzieci zalecenia Światowej Inicjatywy Zwalczania Astmy (GINA) 2006 Asthma in children and Global Initiative for Asthma (GINA) 2006 guidelines Andrzej Bant S t r e s z c z e n i e Astma oskrzelowa
Bardziej szczegółowoFarmakoterapia w astmie i POChP. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB
Farmakoterapia w astmie i POChP Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB ROZPOZNANIE RÓŻNICOWE ASTMY i POChP (I) ASTMA Objawy zaczynają się w dzieciństwie lub przed 35 r.ż. Astma
Bardziej szczegółowoProponowany schemat stopniowego leczenia astmy dorosłych (GINA 2016)
Proponowany schemat stopniowego leczenia astmy dorosłych (GINA 2016) STOPIEŃ 2 STOPIEŃ 3 STOPIEŃ 4 STOPIEŃ 5 STOPIEŃ 1 Niskie dawki ICS Niskie dawki ICS/LABA Średnie lub wysokie dawki ICS/LABA Dodatkowe
Bardziej szczegółowoPostępowanie w astmie oskrzelowej - współczesność i perspektywy
Problemy kliniczne w alergii i astmie 13 Prof. zw. dr hab. med. Marek L. Kowalski Lek. med. Barbara Bieńkiewicz Katedra i Zakład Immunologii Klinicznej, Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Astmy i Alergii Uniwersytetu
Bardziej szczegółowo2010-05-28. Marcin Grabicki
Obecnie 4 przyczyna zgonów na świecie Marcin Grabicki Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (wg Murray CJI, Lopez AD. Lancet. 1997: 349; 1269-1276)
Bardziej szczegółowoNAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO: SALMEX (propionian flutykazonu/ salmeterol) (100 μg + 50 μg) lub (250 μg + 50 μg) lub (500 μg + 50 μg) /dawkę
NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO: SALMEX (propionian flutykazonu/ salmeterol) (100 μg + 50 μg) lub (250 μg + 50 μg) lub (500 μg + 50 μg) /dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji. SKŁAD ILOŚCIOWY I JAKOŚCIOWY:
Bardziej szczegółowoVENTOLIN. Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika.
VENTOLIN areozol VENTOLIN Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika. Ventolin w postaci aerozolu zaleca
Bardziej szczegółowoLeki stosowane w chorobach przebiegających ze skurczem oskrzeli
Leki stosowane w chorobach przebiegających ze skurczem oskrzeli Cele leczenia astmy Opanowanie objawów choroby (duszności) Zapobieganie zaostrzeniom Utrzymanie wydolności układu oddechowego na poziomie
Bardziej szczegółowoPreferencje terapeutyczne lekarzy POZ dotyczące wyboru preparatów wziewnych u pacjentów z rozpoznaniem astmy lub przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
artykuł oryginalny Zbigniew Doniec 1, Paweł Nastałek 2, Adam Kurek 3, Agnieszka Almgren-Rachtan 4 1 Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy w Rabce-Zdroju 2 Klinika Pulmonologii, II Katedra Chorób
Bardziej szczegółowoImmunoterapia alergenowa u chorych na astm
Immunoterapia alergenowa u chorych na astm Dr hab. n. med. Krzysztof Kowal Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych UM Białystok Kierownik Kliniki: Prof dr hab. n. med. Anna Bodzenta-Łukaszyk T E R A
Bardziej szczegółowoVENTODISK. salbutamol
salbutamol VENTODISK zawiera mieszaninę mikrocząsteczek SALBUTAMOLU (w postaci siarczanu) które podczas inhalacji przenikają głęboko do drzewa oskrzelowego i większych cząsteczek laktozy, pozostających
Bardziej szczegółowoCzy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Bardziej szczegółowoChoroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Bardziej szczegółowoDr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe i podstawy do wydania pozytywnej opinii
Aneks II Wnioski naukowe i podstawy do wydania pozytywnej opinii 13 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej produktu leczniczego Iffeza i produktów powiązanych pod różnymi nazwami (patrz aneks
Bardziej szczegółowoLeki przeciwleukotrienowe w leczeniu obturacyjnych chorób płuc i nieżytu nosa
PRACA ORYGINALNA EDUKACJA Lucyna Mastalerz, Aleksander Kania Klinika Pulmonologii II Katedry Chorób Wewnętrznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Kierownik Katedry: prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Historia astmy Wacław Droszcz 1. 2. Definicja i podział astmy Wacław Droszcz 37
Spis treści 1. Historia astmy Wacław Droszcz 1 1.1. Słowo wstępne... 1 1.2. Okres dawny... 1 1.3. Średniowiecze i czasy nowożytne... 2 1.4. Wiek XIX i XX... 4 1.4.1. Obraz kliniczny... 5 1.4.2. Badania
Bardziej szczegółoworola i miejsce wziewnych długodziałających ß-2-mimetyków i glikokortykosteroidów w jednym inhalatorze
Aktualne podejście do leczenia POChP rola i miejsce wziewnych długodziałających ß-2-mimetyków i glikokortykosteroidów w jednym inhalatorze Current approach to therapy of COPD the role and place of long
Bardziej szczegółowoAstma i POChP. Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Astma i POChP Maciej Kupczyk Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Epidemia alergii i astmy Devereux G. 2006. Nature Rev Immunol 6;869-874. Epidemiologia astmy i chorób
Bardziej szczegółowoDługotrwałe efekty immunoterapii alergenowej.
Długotrwałe efekty immunoterapii alergenowej. Prof. dr hab. n. med. Krzysztof Kowal Klinika Alergologii i Chorób Wewnętrznych Zakład Alergologii i Immunologii Doświadczalnej UM Białystok T E R A P I A
Bardziej szczegółowoEwa Jassem Klinika Alergologii Gdaoski Uniwersytet Medyczny
Astma Alergologia trudna do 2013 leczenia nowe ATS, EAACI, możliwości ERS Ewa Jassem Klinika Alergologii Gdaoski Uniwersytet Medyczny definicja brak zadowalającej kontroli astmy pomimo stosowania leczenia
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Bardziej szczegółowoKortykosteroidy w leczeniu obturacji dróg oddechowych
PRACA POGLĄDOWA ORYGINALNA Ryszarda Chazan Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Pneumonologii i Alergologii Akademii Medycznej w Warszawie Kierownik: prof. dr hab. med. Ryszarda Chazan Kortykosteroidy
Bardziej szczegółowoPodtrzymująca i doraźna terapia budesonidem /formoterolem w leczeniu umiarkowanej i ciężkiej postaci astmy
Humbert ARTYKUŁY i wsp. POGLĄDOWE Podtrzymująca i doraźna terapia budesonidem/formoterolem w leczeniu umiarkowanej... 183 Podtrzymująca i doraźna terapia budesonidem /formoterolem w leczeniu umiarkowanej
Bardziej szczegółowoDla pacjentów z alergicznym nieżytem nosa cierpiących z powodu objawów ze strony nosa i oczu
Avamys na każdą porę roku Dla pacjentów z alergicznym nieżytem nosa cierpiących z powodu objawów ze strony nosa i oczu Uwolnienie od objawów nosowych i ocznych NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO (własna i powszechnie
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoskurczu oskrzeli, ma duże znaczenie w praktyce klinicznej. Spośród dostępnych glikokortykosteroidów wziewnych stosowanych w leczeniu astmy
VII. STRESZCZENIE Astma oskrzelowa jest heterogenną chorobą cechującą się przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych. Charakteryzuje się występowaniem takich objawów jak duszność, świszczący oddech, uczucie
Bardziej szczegółowoPYTAJ, aby uzyskać więcej informacji
PYTAJ, aby uzyskać więcej informacji Poniższe dane kontaktowe mogą być pomocne w uzyskaniu dokładniejszych informacji na temat astmy i jej leczenia. Asthma UK www.asthma.org.uk Porady telefoniczne: 0800
Bardziej szczegółowoLek BI w porównaniu z lekiem Humira u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą
Lek w porównaniu z lekiem u pacjentów z umiarkowaną lub ciężką łuszczycą plackowatą Jest to podsumowanie badania klinicznego dotyczącego łuszczycy plackowatej. Podsumowanie sporządzono dla ogółu społeczeństwa.
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Promonta 10 mg 10 mg, tabletki powlekane Montelukastum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Promonta 10 mg 10 mg, tabletki powlekane Montelukastum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie
Bardziej szczegółowoNowoczesna terapia inhalacyjna przy pomocy Easyhaler część II. Równoważność dawek terapeutycznych różnych systemów inhalacyjnych
Nowoczesna terapia inhalacyjna przy pomocy Easyhaler część II Równoważność dawek terapeutycznych różnych systemów inhalacyjnych Prof. dr hab. n. med. Michał Pirożyński Kierownik Zakładu Alergologii i Pneumonologii
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne możliwości i efekty kliniczne modulacji stężenia przeciwciał klasy IgE w chorobach alergicznych
Praca poglądowa Terapeutyczne możliwości i efekty kliniczne modulacji stężenia przeciwciał klasy IgE w chorobach alergicznych Therapeutic possibilities and clinical effects of IgE level modulation in allergic
Bardziej szczegółowoBudezonid i salmeterol w leczeniu astmy
Budezonid i salmeterol w leczeniu astmy Prof. dr hab. n. med. Andrzej Emeryk 1,2 dr n. med. Justyna Emeryk-Maksymiuk 3 1 Klinika Chorób Płuc i Reumatologii Dziecięcej UM w Lublinie Kierownik: prof. dr
Bardziej szczegółowo400 µg budezonidu i 12 µg formoterolu fumaranu dwuwodnego. Substancje pomocnicze: jedna dawka zawiera 491 µg laktozy jednowodnej.
SKRÓCONA INFORMACJA O LEKU SYMBICORT TURBUHALER (Budesonidum + Formoteroli fumaras dihydricus) Skład: Substancja czynna: budezonid i formoterolu fumaran dwuwodny. Proszek do inhalacji. (80 µg +4,5 µg)/
Bardziej szczegółowow ramach projektu Trudne pytania w pulmonologii dzieci cej
Czy leki antyleukotrienowe powinny być lekami pierwszego rzutu w leczeniu astmy u dzieci? Should the anti-leukotrienes be the first-line treatment for childhood asthma? (opracowanie grupy roboczej Blue
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Opinia Rady Przejrzystości nr 1/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. w sprawie zasadności dalszego finansowania produktów leczniczych zawierających substancje
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Montespir 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Montespir 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych www.aotm.gov.pl Rekomendacja nr 67/2011 Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych z dnia 26 września 2011 r. w sprawie usunięcia z wykazu świadczeń gwarantowanych
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO CROMOXAL, 10 mg/ml, roztwór do nebulizacji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY 1 ml roztworu zawiera 10 mg sodu kromoglikanu (Natrii cromoglicas).
Bardziej szczegółowoBECODISK. W środku krążka znajduje się napis informujący o rodzaju leku i jego dawce.
BECODI5K BECODISK BECODISK zawiera mieszaninę mikrocząsteczek DWUPROPIONIANU BEKLOMETAZONU, które podczas inhalacji, przenikają głęboko do drzewa oskrzelowego i większych cząsteczek laktozy pozostających
Bardziej szczegółowoProf. dr hab. n. med.
autor(); Prof. dr hab. n. med. Danuta Chmielewska-Szewczyk profesor emerytowany Klinika Pneumologii i Alergologii Wieku Dziecięcego AM w Warszawie Kierownik: Prof. AM dr hab. n. med. Marek Kulus keywords
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA. FORAMED Formoteroli fumaras dihydricus 12 µg/dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji w kapsułkach twardych
ULOTKA DLA PACJENTA Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. -Należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty,
Bardziej szczegółoworola i miejsce wziewnych długodziałających ß-2- mimetyków i glikokortykosteroidów w jednym inhalatorz
Aktualne podejście do leczenia POChP rola i miejsce wziewnych długodziałających ß-2- mimetyków i glikokortykosteroidów w jednym inhalatorz Prof. dr hab. n. med. Bernard Panaszek Kierownik Katedry i Kliniki
Bardziej szczegółowoAneks II. Wnioski naukowe
Aneks II Wnioski naukowe 5 Wnioski naukowe Dipropionian beklometazonu (ang. beclometasone dipropionate, BDP) jest lekiem z grupy glikokortykosteroidów i prolekiem dla aktywnego metabolitu 17-monopropionianu
Bardziej szczegółowoPrzegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE
EMA/115257/2019 EMEA/H/C/000992 Przegląd wiedzy na temat leku Simponi i uzasadnienie udzielenia Pozwolenia na dopuszczenie do obrotu w UE Co to jest lek Simponi i w jakim celu się go stosuje Simponi jest
Bardziej szczegółowoEUROPEAN LUNG FOUNDATION
CIĘŻKA ASTMA Zalecenia specjalistów w przystępnej formie Asthma UK Niniejszy przewodnik zawiera informacje na temat ciężkiej astmy, przygotowane przez Europejskie Towarzystwo Chorób Płuc (ERS) i Amerykańskie
Bardziej szczegółowoWst p Jerzy Kruszewski... 15 PiÊmiennictwo... 18. Rozdzia 1. Immunologiczne podstawy patogenezy chorób alergicznych Krzysztof Zeman...
Spis treêci Wst p Jerzy Kruszewski....................... 15 PiÊmiennictwo........................... 18 Rozdzia 1. Immunologiczne podstawy patogenezy chorób alergicznych Krzysztof Zeman.....................
Bardziej szczegółowo6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta.
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta. Uwaga: Niniejsze zmiany w odpowiednich punktach skróconej charakterystyki produktu leczniczego
Bardziej szczegółowoCo wpływa na osiągnięcie kontroli astmy? What determines achieving asthma control?
Joanna Mikołajczyk 1, Iwona Grzelewska-Rzymowska 1,2, Jadwiga Kroczyńska-Bednarek 1,2 Pediatr Med Rodz 2009, 5 (2), p. 83-90 Received: 10.09.2009 Accepted: 15.09.2009 Published: 30.09.2009 Co wpływa na
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoWELLMUNE. (składnik IMMUNOSTART) BADANIA KLINICZNE
WELLMUNE (składnik IMMUNOSTART) BADANIA KLINICZNE KLINICZNE #1 Grupa otrzymująca 250mg Beta-Glukanów w formie płynnej Wellmune w stosunku do grupy placebo odznaczała się: 45% mniejszymi objawami zapalenia
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Asmenol 10 mg, tabletki powlekane Montelukastum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Asmenol 10 mg, tabletki powlekane Montelukastum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby
Bardziej szczegółowoRola lekarza pierwszego kontaktu w leczeniu astmy
SUPLEMENT Piotr Kuna Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. N. Barlickiego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Rola lekarza pierwszego kontaktu w leczeniu astmy The
Bardziej szczegółowoIwona Grzelewska-Rzymowska. Streszczenie. Summary. Pediatr Med rodz Vol 5 Numer 3, p
Iwona Grzelewska-Rzymowska Pediatr Med Rodz 2009, 5 (3), p. 178-185 Pierwotnie w: Pediatr Med Rodz 2009, 5 (1), p. 8-15 Received: 14.05.2009 Accepted: 25.05.2009 Published: 30.06.2009 Leczenie skojarzone
Bardziej szczegółowoZastosowanie formoterolu w generatorze Easyhaler wyniki badań klinicznych
0.08.07 Podgląd treści Zastosowanie formoterolu w generatorze Easyhaler wyniki badań klinicznych Prof. dr hab. n. med. Michał Pirożyński Kierownik Zakładu Alergologii i Pneumonologii Centrum Medycznego
Bardziej szczegółowoAneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zawieszenia pozwolenia na dopuszczenie do obrotu przedstawione przez Europejską Agencję Leków 1 Wnioski naukowe Ogólne podsumowanie oceny naukowej dotyczącej kwasu nikotynowego/laropiprantu
Bardziej szczegółowoZmiany najnowszych Wytycznych Leczenia i Prewencji Astmy GINA Na co powinniśmy zwrócić uwagę?
ARTYKUŁ REDAKCYJNY Izabela Kupryś-Lipińska, Piotr Kuna Klinika Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii, Uniwersytecki Szpital Kliniczny im. N. Barlickiego, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Kierownik: prof. dr.
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Promonta 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia. Promonta 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Promonta 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Promonta 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem
Bardziej szczegółowoMontespir 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla użytkownika Montespir 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku przez dziecko,
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZCZEGÓŁOWY Piątek 23 kwietnia 2010 r.
PROGRAM SZCZEGÓŁOWY Piątek 23 kwietnia 2010 r. Warsztaty Szkoleniowe V 7.15 8.45 Warsztaty spirometryczne Sesja B Sala 3/5 Warsztaty organizowane w ramach grantu naukowo szkoleniowego przyznanego przez
Bardziej szczegółowoZanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc
Zanieczyszczenia powietrza a obturacyjne choroby płuc Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Obturacyjne choroby płuc - ASTMA
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Asmenol PPH, 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Asmenol PPH, 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku. Należy zachować tę ulotkę,
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO. Każda dawka zawiera 400 mikrogramów Mometasoni furoas (mometazonu furoinianu zmikronizowanego).
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA WŁASNA PRODUKTU LECZNICZEGO Asmanex Twisthaler, 400 µg/dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji 2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY SUBSTANCJI CZYNNEJ Każda dawka
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
Załącznik B.29. LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1.Kryteria kwalifikacji ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1 Leczenia interferonem beta: 1) wiek od 12 roku życia; 2) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia
Bardziej szczegółowoZnaczenie doboru inhalatora w skutecznej terapii astmy
Znaczenie doboru inhalatora w skutecznej terapii astmy Prof. dr hab. n. med. Andrzej Emeryk 1,2 Dr n. med. Małgorzata Bartkowiak- Emeryk 3 1 Klinika Chorób Płuc i Reumatologii Dziecięcej UM w Lublinie
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowodr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM
dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM Opieka farmaceutyczna- wykrywanie problemów lekowych u pacjentów z chorobami obturacyjnymi.
Bardziej szczegółowoObturacyjne choroby płuc - POCHP
Obturacyjne choroby płuc - POCHP POCHP to zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Ograniczenie to wynika
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Pulmicort Turbuhaler, 100 g/dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji Pulmicort Turbuhaler, 200 g/dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji
Bardziej szczegółowoPRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez
Bardziej szczegółowoULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA. Asmenol 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum
ULOTKA DLA PACJENTA: INFORMACJA DLA UŻYTKOWNIKA Asmenol 4 mg, tabletki do rozgryzania i żucia 5 mg, tabletki do rozgryzania i żucia Montelukastum Należy zapoznać się z treścią ulotki przed zażyciem leku.
Bardziej szczegółowo12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna: Wyciągi alergenowe, kurz domowy; Kod ATC: V01AA03
SUBSTANCJA CZYNNA (INN) GRUPA FARMAKOTERAPEUTYCZNA (KOD ATC) PODMIOT ODPOWIEDZIALNY NAZWA HANDLOWA PRODUKTU LECZNICZEGO, KTÓREGO DOTYCZY PLAN ZARZĄDZANIA RYZYKIEM 12 SQ-HDM Grupa farmakoterapeutyczna:
Bardziej szczegółowoINTESTA jedyny. oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej
INTESTA jedyny oryginalny maślan sodu w chronionej patentem matrycy trójglicerydowej Dlaczego INTESTA? kwas masłowy jest podstawowym materiałem energetycznym dla nabłonka przewodu pokarmowego, zastosowanie,
Bardziej szczegółowoProf. Karina Jahnz-Różyk Wojskowy Instytut Medyczny
Prof. Karina Jahnz-Różyk Wojskowy Instytut Medyczny Przewlekła choroba układu oddechowego przebiegająca z dusznością Około 2 mln chorych w Polsce, ale tylko 1/3 jest zdiagnozowana (400-500 tys) Brak leczenia
Bardziej szczegółowoAneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Biorąc pod uwagę sprawozdanie komitetu PRAC do raportu PSUR dla dexamethasonu (za wyjątkiem
Bardziej szczegółowoAzelastyna w aerozolu do nosa: lek pierwszego wyboru przy alergicznym nieżycie nosa
KOMUNIKAT PRASOWY Azelastyna w aerozolu do nosa: lek pierwszego wyboru przy alergicznym nieżycie nosa Alergiczny nieŝyt nosa (ANN) jest jednostką chorobową obejmującą ponad 25% populacji. Najczęstsze objawy
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO 1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO Pulmicort Turbuhaler, 100 g/dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji Pulmicort Turbuhaler, 200 g/dawkę inhalacyjną, proszek do inhalacji
Bardziej szczegółowoCo roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków
Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
Bardziej szczegółowoPodobieństwa i różnice alergenowej immunoterapii podskórnej i podjęzykowej
Podobieństwa i różnice alergenowej immunoterapii podskórnej i podjęzykowej Similarities and differences between subcutaneous and sublingual immunotherapy T E R A P I A S U M M A R Y Subcutaneous (SCIT)
Bardziej szczegółowo