LOM-44 EMKAN. EMKAN-PRO KRZYSZTOF MURAWSKI UL. OSTROWSKA ZAMBRÓW Tel/fax. (086) UL. OSTROWSKA Egz. NR. 07.

Transkrypt

1 EMKAN EMKAN-PRO KRZYSZTOF MURAWSKI UL. OSTROWSKA ZAMBRÓW Tel/fax. (086) Egz. NR PROJEKT BUDOWLANY Obiekt: BUDOWA INDYWIDUALNYCH PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W GMINIE DZIAŁOSZYCE: Marianów, działki nr : 65/4, 69, 37, 38, 64, 63, 60/2, 17, 35, 14, 1, 8, 9, 10, 11, 36, Szyszczyce, działki nr: 295, 291, 272, 325, 124, 327, 328, Dziewięczyce działki nr: 146, 227, 217, 218, 60, 61, 63, 184, 148/1, Wolica, działka nr: 87, Zagórze działka nr 26, Zagaje Dębiańskie działki nr: 74, 5, 76, 77/1, 68, 15, Dębiany działki nr: 73, 50, 221, 125, 75, 13, 12/3, 167, 51, 136/2, 159, 162, 160, Sypów działki nr: 44, 45, 48/2, 35, 135/1, 67/1, 134/1, 134/2, 137, 66, 116/1, IŜykowice działki nr: 31, 36, 140, 59, 54, 184, Teodorów działki nr: 17, 86, 87, 197, 157, 37/1, 44/1, 125, 12, 10, 11, 21, 15, 100, 148, 152, 153, 129, 128/1, Sudół działki nr: 297/1, 112, 163, 54, 147, 161/2, 162, 159, 184, 120, DzierąŜnia działki nr: 765, 766, Gaik działki nr : 168, 180, 67, 241, 60, 136, Świerczyna działki nr: 109, 139, 140/2, 192, 194, 135, 124, 152/1, 121/1, Sancygniów działka nr: 518, Lipówka działka nr: 127, Wola Knyszyńska działki nr: 159/1, 158, 173/5, 41/1, 84/1, 72/1, 101/3, 45, Stępocice działki nr: 74, 187, 112, Podrózie działki nr: 78/1, 78/2, 51/1, 51/2, 17 Inwestor: GMINA DZIAŁOSZYCE, DZIAŁOSZYCE UL. SKALBMIERSKA 5 Jednostka projektowa: EMKAN-PRO KRZYSZTOF MURAWSKI UL. OSTROWSKA ZAMBRÓW UPRAWNIENIA PODPIS DATA Projektował: inŝ. Dariusz Wasilewski LOM r Działoszyce, lipiec 2008 r

2 OPIS TECHNICZNY PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW W TECHNOLOGII NISKOOBCIĄśONEGO OSADU CZYNNEGO

3 OPIS TECHNICZNY 1. Podstawa opracowania Podstawę opracowania projektu stanowią: Umowa zawarta pomiędzy Gminą Działoszyce a firmą EMKAN-PRO KRZYSZTOF MURAWSKI. Mapy sytuacyjno - wysokościowe terenu projektowanych przydomowych oczyszczalni ścieków w gm. Działoszyce w skali 1 : 1000; Szczegółowa wizja lokalna terenu objętego zakresem opracowania; Obowiązujące rozporządzenia, normy i normatywy. 2. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest dokumentacja techniczna przydomowych mechanicznobiologicznych oczyszczalni ścieków w technologii niskoobciąŝonego osadu czynnego wraz z urządzeniami towarzyszącymi na terenie gminy Działoszyce. Projektowane obiekty zlokalizowane będą na gruntach naleŝących do mieszkańców gminy, na które Inwestor uzyskał prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Przydomowe oczyszczalnie usytuowane będą w granicach istniejącego ogrodzenia terenu (lub ogrodzenia projektowanego), w sposób jak najmniej widoczny w otoczeniu. Przy lokalizacji oczyszczalni ścieków spełniono warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz.690 z 2002 r) 3. Projektowane rozwiązanie techniczne Projektowane rozwiązanie techniczne zakłada oczyszczanie ścieków w układzie niskoobciąŝonego osadu czynnego stabilizowanego w warunkach tlenowych i beztlenowych z równoczesną redukcją związków biogennych. Mechaniczno-biologiczne oczyszczalnie ścieków przeznaczone są do odbioru i oczyszczania ścieków bytowo gospodarczych w ilości od 0,6 do 1,5 m 3 /d z odprowadzeniem ścieków oczyszczonych do gruntu poprzez studnię chłonną lub drenaŝ na terenie działki. Miejsce wprowadzania ścieków powinno być oddzielone warstwą gruntu o miąŝszości co najmniej 1,5 m od najwyŝszego poziomu wodonośnego wód podziemnych (sposób posadowienia urządzeń oczyszczalni w zaleŝności od warunków wysokościowych terenu oraz poziomu wód gruntowych przedstawiono w części rysunkowej). JeŜeli w odległości mniejszej niŝ 30 m od projektowanej studni znajduje się nieczynna studnia kopana, naleŝy ją zlikwidować. Studnię z kręgów betonowych naleŝy zasypać i zabezpieczyć korkiem iłowym i betonowym. Biorąc pod uwagę lokalne warunki terenowe oraz ilość i charakter ścieków, przyjęto technologię

4 oczyszczania ścieków w układzie: 1. Pompownia ścieków surowych urządzenie tłoczące ścieki surowe do oczyszczalni ścieków; naleŝy ją zastosować w przypadku, gdy zachodzi konieczność montaŝu oczyszczalni z nadbudową wyŝszą niŝ 80 cm 2. Reaktor mechaniczno - biologicznej oczyszczalni ścieków wykonany w formie walca ze szczelnym dnem, jako zbiornik monolityczny z polietylenu wysokoudarowego, wykonany metodą formowania obrotowego odśrodkowego. Reaktor podzielonego wewnątrz na trzy komory przy pomocy pionowych i skośnych ścian z PE HD. Typ oczyszczalni Ilość osób Średnica (mm) Wysokość (mm) Typ i moc dmuchawy Mechaniczno -biologiczna oczyszczalnia ścieków od 1 do 5 ** RLM do 6 Q = 0,6-0,9 m 3 /dobę Mechaniczno -biologiczna oczyszczalnia ścieków od 6 do 10 ** RLM do 10 Q = 1,0 1,5 m 3 /dobę ** przyjęto przy 150 l dobowego zrzutu na jednego mieszkańca Membranowa 230 V EL 80, 0,08 kw Membranowa 230 V EL 100, 0,10 kw 3. Pompownia ścieków oczyszczonych urządzenie tłoczące ścieki oczyszczone z oczyszczalni ścieków do urządzenia rozsączającego studni chłonnej; 4. Studnia chłonna urządzenie, poprzez które ścieki oczyszczone rozsączane są do gruntu; krąg betonowy Ø 1000 mm, H = 0,5 m, zaopatrzony w: - pokrywę z rurą wywiewną o Ø110 mm, H = 70 cm; oraz włazem Ŝeliwnym fi 600 mm - perforowane ściany otwory o Ø50 mm w rozstawie co 10 cm. Wypełnienie studni chłonnej stanowi (od góry): -warstwa rozsączająca (miąŝszość 1,0 1,5 m w zaleŝności od chłonności gruntu i poziomu wód gruntowych) - tłuczeń o granulacji 16-32mm /ewent mm/ - 50 cm -warstwa wspomagająca stosowana w gruntach słabo przepuszczalnych (miąŝszość 0,5-1,0 m) piasek Warstwę Ŝwirową umieszczoną na zewnątrz studni zabezpieczyć geowłókniną. 5. DrenaŜ rozsączający w przypadku zastosowania oczyszczalni ścieków w technologii niskoobciąŝonego osadu czynnego, jest to sposób odprowadzenia ścieków oczyszczonych do gruntu. Wykonany z rur PVC Ø 110 z boczną perforacją. Wypełnienie rowu stanowi (od góry): warstwa przykrywająca (miąŝszość cm) grunt rodzimy geowłóknina ułoŝona poziomo dla ochrony złoŝa Ŝwirowo-piaskowego warstwa rozsączająca (miąŝszość 30 cm) Ŝwir płukany mm warstwa przytrzymująca (miąŝszość 70 cm) piasek drobny płukany geowłóknina (ułoŝona na dnie i ścianach bocznych) 6. Reaktor mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków będzie spełniał swe funkcje zgodnie z przeznaczeniem, przy zachowaniu następujących warunków:

5 ilość dopływających ścieków w reaktorze w zaleŝności od wielkości oczyszczalni 0,6 1,5 m 3 /dobę, czas przetrzymania ścieków w reaktorze 2 3 doby, stęŝenie osadu czynnego od 3,0 do 5,0 kg/m 3 (maksimum), obciąŝenie osadu czynnego ładunkiem zanieczyszczeń 6,0 BZT 5 /kg sm.d, usuwanie skratek i oczyszczanie sita indywidualnie lub wg potrzeb, kontrola zawartości osadu czynnego raz w miesiącu lub wg potrzeb Mechaniczno -biologiczna oczyszczalnia ścieków z osadem czynnym, nie moŝe mieć podłączenia z kanalizacją odprowadzającą wody deszczowe. Urządzenie przeznaczone jest do pracy cyklicznej i ciągłej, wymaga stosowania ochrony przeciwporaŝeniowej. 4. Warunki gruntowo wodne Na podstawie informacji uzyskanych z odwiertów geologicznych wykonanych w miejscach posadowienia studni chłonnych oraz drenaŝu moŝna stwierdzić, Ŝe na terenie gminy Działoszyce występują grunty słabo przepuszczalne. Utwory czwartorzędowe w postaci pyłów i glin zalegają bezpośrednio pod warstwą humusu lub nasypu ziemnego. Podczas wykonywania odwiertów geologicznych generalnie nie stwierdzono lustra woda na głębokości do 3 m p.p.t. (w jednostkowych przypadkach lustro wody na głębokości 2 m p.p.t.) 5. Technologia oczyszczania ścieków Przyjęto technologię oczyszczania ścieków w układzie niskoobciąŝonego osadu czynnego, stabilizowanego w warunkach tlenowych i beztlenowych. Powoduje to wysoką redukcję podstawowych wskaźników zanieczyszczeń tj. BZT 5, ChZT, Zawiesina ogólna oraz redukcję związków azotu i fosforu (biogenów), związków węgla. W procesach oczyszczania ze ścieków usuwa się zawiesiny, cząstki stałe, rozpuszczone substancje organiczne i koloidy. Zostaje zredukowana zawartość wirusów i bakterii. Poszczególne procesy technologiczne realizowane są w kompaktowym zbiorniku oczyszczalni wykonanym w korpusie betonowym, podzielonym przegrodami wykonanymi z polietylenu PEHD na przestrzenie technologiczne komory reakcji. W procesach oczyszczania ze ścieków usuwa się zawiesiny, cząstki stałe, rozpuszczone substancje organiczne i koloidy. Zostaje zredukowana zawartość wirusów i bakterii. Redukcji ulega równieŝ zawartość przyswajalnych przez mikroorganizmy związków azotu i fosforu. Projektuje się napowietrzanie drobnopęcherzykowe z wykorzystaniem dyfuzorów rurowych. Powietrze do dyfuzorów dostarczane będzie poprze rozdzielacz powietrza za pomocą spręŝarki umieszczonej w kontenerze, sterowanej przez sterownik czasowy. Recyrkulacja osadu prowadzona będzie z komory III do komory II oraz z komory II do komory I poprzez pompy zatapialne typu mamut.

6 SCHEMAT TECHNOLOGICZNY OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW Komora III I II IIa IIb III - osadnik wtórny - kierunek przepływu ścieków - kierunek recyrkulacji osadu czynnego - napowietrzanie ścieków ODBIORNIK ŚCIEKÓW Komora I - wstępnego oczyszczania ( separacji skratek ) Komora II - osadu czynnego IIa - strefa niedotleniona IIb - strefa napowietrzania Ścieki komunalno- bytowe wpływają do komory ( I ) oczyszczalni. Na sicie, następuje oddzielenie grubych zanieczyszczeń ( skratki ). Po wstępnym mechanicznym oczyszczeniu z komory (I), ścieki wpływają do komory ( II ) która podzielona jest na dwie przestrzenie, Pierwsza przestrzeń stanowi wydzieloną strefę beztlenową ( IIa ) do której trafia mieszanina ścieku surowego po wstępnej separacji mechanicznej oraz recyrkulowany z osadnika wtórnego ( III ) osad czynny, W celu uzyskania dobrego wymieszania w strefie beztlenowej zainstalowano pompę typu mamut która przepompowuje ścieki z strefy ( IIa ) pod sito w komorze skratek ( I), Następnie ścieki przepływają do strefy intensywnego napowietrzania tlenowej ( IIb ) gdzie następuje proces nitryfikacji, Mieszanina osadu czynnego i ścieków oczyszczonych trafia następnie do komory ( III ) osadnika wtórnego, Następuje tu sedymentacja osadu czynnego który przy dnie komory tworzy złoŝe fluidalne, Sklarowane i oczyszczone ścieki poprzez otwór wylotowy w górnej części zbiornika oczyszczalni odprowadzane są do odbiornika. Pływające w ściekach skupiska mikroorganizmów tlenowych kłaczki osadu czynnego czyszczą ścieki wykorzystując je jako poŝywkę. Zanieczyszczenia organiczne zostają przetworzone na wodę, dwutlenek węgla, związki mineralne oraz biomasę osadu czynnego. W procesach oczyszczania ze ścieków usuwa się zawiesiny, cząstki stałe, rozpuszczone substancje organiczne i koloidy. Zostaje zredukowana zawartość wirusów i bakterii. Redukcji ulega zawartość przyswajalnych przez mikroorganizmy związków azotu i fosforu. Do napowietrzania ścieków w komorze osadu czynnego projektuje się spręŝarkę napowietrzającą. SpręŜarka napowietrzająca ścieki pracuje okresowo, co pozwala uzyskać w komorze osadu czynnego warunki tlenowe i beztlenowe, dzięki czemu zachodzą w oczyszczalni procesy denitryfikacji i defosfatacji biologicznej. Sterowanie zainstalowanych urządzeń mechanicznych odbywać się będzie automatycznie w systemie czasowym za pomocą programowalnego sterownika. Zastosowanie takiego układu sterowania procesem

7 technologicznym pozwala w znacznym stopniu zaoszczędzić zuŝycie energii elektrycznej co ma wpływ na koszty eksploatacji oczyszczalni oraz pozwala na redukcję do minimum czasu przeznaczonego na obsługę obiektu. 6. ZAŁOśENIA BILANSOWE PRZYJĘTE DO PROJEKTU 6.1 Ilość ścieków Do sporządzenia bilansu ilościowego ścieków wykorzystano przeciętne normy zawarte w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie przeciętnych norm zuŝycia wody (DZ. U. Nr 8, poz.70), literaturę fachową oraz obowiązujące normy i normatywy. Obliczeń dokonano przyjmując za podstawę zuŝycie wody na jedną osobę wg w/w rozporządzenia (Nj = 150 dm 3 /M/dobę) Tab. Nr 1 Ilość ścieków dopływająca do mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków: REAKTOR Q dśr [m 3 /dobę] Q dmax [m 3 /dobę] Q hśr [m 3 /h] Q hmax [m 3 /h] RLM do 6 0,60 0,75 1 0,04 0,11 RLM do 10 0,75 1,50 1,65 0,06 0,18 współczynnik nierównomierności dobowej Nd = 1,1 współczynnik nierównomierności godzinowej Ng = 2, Jakość ścieków Jakość ścieków surowych Ładunki jednostkowe podstawowych wskaźników zanieczyszczeń w ściekach surowych, obliczono korzystając z analiz wartości ładunków jednostkowych w ściekach surowych innych istniejących obiektów. BZT 5 60 mgo 2 /M*d ChZT 90 mg/m*d Zawiesina ogólna 67 mg/m*d Przy przyjętej normie zuŝycia wody i odprowadzania ścieków surowych /150 l/m/dobę/, ładunki i stęŝenia podstawowych wskaźników zanieczyszczeń kształtują się na poziomie: Tab. Nr 2 Ładunki zanieczyszczeń w ściekach surowych: REAKTOR BZT 5 [kg/dobę] ChZT [kg/dobę] Zawiesina ogólna [kg/dobę] RLM do 6 0,24 0,36 0,36 0,54 0,27 0,40 RLM do 10 0,42 0,60 0,60 0,90 0,45 0,67 Tab. Nr 3 StęŜenia zanieczyszczeń w ściekach surowych: REAKTOR BZT 5 [mgo 2 /dm 3 ] ChZT [mgo 2 /dm 3 ] Zawiesina ogólna [mg/dm 3 ] RLM do 6 RLM do Jakość ścieków oczyszczonych Stopień redukcji zanieczyszczeń w przydomowej mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków wynosi:

8 BZT 5 - min. 90% ChZT min. 75% Zawiesina ogólna 90% co oznacza, Ŝe projektowana przydomowa mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia ścieków zapewnia osiągnięcie efektów oczyszczania zgodnych z wymaganiami określonymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 roku (Dz. U. nr 137, poz. 984) w sprawie warunków, jakie naleŝy spełnić przy wprowadzeniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, wg którego najwyŝsze dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń powinny wynosić: Tab. Nr 4 NajwyŜsze dopuszczalne wartości wskaźników zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych: Wskaźnik zanieczyszczeń StęŜenie zanieczyszczeń [ mg/l] w ściekach oczyszczonych BZT 5 40 ChZT 150 Zaw. og 50 Tab. Nr 5 Niezbędny stopień oczyszczania ścieków: Wskaźnik zanieczyszczeń Stopień redukcji zanieczyszczeń [ % ] BZT 5 min. 20 Zawiesina ogólna min. 50 Tab. Nr 6 Ładunki zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych: REAKTOR BZT 5 [kg/dobę] ChZT [kg/dobę] Zawiesina ogólna [kg/dobę] RLM do 6 0,018 0,027 0,019 0,135 0,030 0,045 RLM do 10 0,030 0,060 0,135 0,225 0,045 0, ODBIORNI K ŚCIEKÓW OCZYSZCZONYCH Odbiornikiem ścieków oczyszczonych będzie grunt, do którego ścieki oczyszczone rozsączane będą poprzez studnię chłonną, wykonaną z kręgów betonowych Ø 1000 mm, H = 0,5 m, zaopatrzoną w pokrywę betonową z rurą wywiewną o Ø110 mm, H = 70 cm; oraz włazem Ŝeliwnym fi 600 mm. Górna warstwa filtracyjna studni chłonnej o wysokości co najmniej 0,5 m wykonana z tłucznia o granulacji 5-40 mm, natomiast dolna - tzw. właściwa warstwa filtracyjna - drobnego Ŝwiru. Wysokość tej drugiej warstwy nie powinna być mniejsza niŝ 0,5 m. W obudowie studni na całej wysokości właściwej warstwy filtracyjnej projektuje się otwory średnicy mm, słuŝące do odprowadzania ścieków przefiltrowanych. Wokół studni w poszerzonym wykopie naleŝy wykonać jakby przedłuŝoną warstwę filtracyjną dla złagodzenia wypływu ścieków oczyszczonych odprowadzanych do gruntu. Warstwę filtracyjną naleŝy zabezpieczyć poprzez przykrycie jej geowłókniną. Drugim sposobem odprowadzenia ścieków oczyszczonych będzie drenaŝ rozsączający wykonany z rur PVC fi 110 mm TECHNOLOG

9 IA OBRÓBKI OSADÓW ŚCIEKOWYCH Na terenie projektowanej mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków, powstawać będą odpady stałe w postaci osadu nadmiernego oraz skratek. 8.1 Zanieczyszczenia grube skratki Zanieczyszczenia grube tzw. skratki, występujące w postaci substancji stałych o duŝych rozmiarach, nierozkładalne biologicznie, zatrzymywane na umieszczonym w komorze I sicie, naleŝy usuwać kaŝdorazowo po stwierdzeniu ich obecności przy okresowej kontroli pracy obiektu. Usunięte skratki naleŝy magazynować w pojemniku na odpady stałe, a następnie wywozić na gminne składowisko odpadów komunalnych. 8.2 Osad nadmierny Powstający podczas procesu oczyszczania ścieków osad nadmierny, poddawany będzie procesom gromadzenia, stabilizacji i zagęszczania w komorze III. Usuwanie nadmiernego osadu czynnego przeprowadza się kaŝdorazowo po stwierdzeniu wyŝszego niŝ dopuszczalny poziomu osadu w oczyszczalni. Dla wyliczonej objętości osadu przyjęto częstotliwość usuwania osadu przedstawioną w poniŝszej tabeli. Tab. Nr 7 Częstotliwość usuwania osadu nadmiernego: Typ reaktora Ilość osadu nadmiernego Częstotliwość usuwania RLM do 6 0,50 m 3 co trzy miesiące lub wg potrzeb * RLM do 10 0,67 m 3 co trzy miesiące lub wg potrzeb * * KaŜdorazowo przed usunięciem nadmiernego osadu czynnego z komory oczyszczalni, naleŝy sprawdzić poziom osadu, który powinien wahać się w granicach 30 55% objętości naczynia sprawdzającego. 9. WYTYCZNE DLA BRANś 9.1 BranŜa budowlana Po wykonaniu robót naleŝy przeprowadzić próby szczelności zbiornika i przewodów. Odbioru końcowego, naleŝy dokonać po wykonaniu wszystkich badań przewidzianych dla tych urządzeń. Po pomyślnym przeprowadzeniu rozruchu hydraulicznego, moŝna przystąpić do rozruchu technologicznego na ściekach z kanalizacji. Po wykonaniu rozruchu, naleŝy opracować szczegółową instrukcję bezpiecznej eksploatacji obiektu. 9.2 BranŜa elektryczna Doprowadzić zasilanie do tablicy elektrycznej dostarczonej przez producenta urządzeń oczyszczalni. a) ilość odbiorników mocy: przepompownia ścieków surowych, N = 0,55 kw przepompownia ścieków oczyszczonych, N = 0,25 kw - dmuchawa, N = 0,08 0,10 kw b) wytyczne projektowe:

10 - dmuchawa sterowana za pomocą sterownika czasowego - pompa do recyrkulacji osadu sterowana ręcznie lub automatycznie pompa ścieków surowych w przepompowni sterowana poziomem cieczy 9.3 BranŜa instalacyjna - przewody tłoczne łączyć z pompą zatapialną za pomocą opasek zaciskowych lub szybkozłączek. - przewody spręŝonego powietrza łączące dyfuzor z rozdzielaczem powietrza wykonane za pomocą przewodów elastycznych oraz szybkozłączek lub opasek zaciskowych. 9.4 Materiał i uzbrojenie Przyłącze kanalizacyjne zaprojektowano z rur PVC Dn 110, łączonych za pomocą pierścieni gumowych umieszczonych w zagłębieniu profilu. Przewód tłoczny od przepompowni ścieków surowych do oczyszczalni naleŝy wykonać z rur ciśnieniowych PE Dn50. Przewód tłoczny od pompowni ścieków oczyszczonych do studni chłonnej naleŝy wykonać z rur ciśnieniowych PE Dn SkrzyŜowania projektowanej kanalizacji sanitarnej z przeszkodami SkrzyŜowania kanalizacji sanitarnej z istniejącym uzbrojeniem terenu naleŝy zabezpieczyć odpowiednimi rurami osłonowymi. SkrzyŜowania kanalizacji sanitarnej z wodociągiem wykonać za pomocą rur ochronnych PVC Ø160 x 3,9 mm. SkrzyŜowania kanalizacji sanitarnej z kablami energetycznymi i telekomunikacyjnymi wykonać za pomocą rur osłonowych dwudzielnych typu AROT nałoŝonych na kable. Przy skrzyŝowaniu kanalizacji z rurociągami gazu, na rurę kanalizacyjną załoŝyć rurę ochronną Ø225 x 8,6 mm (dla rur kanal. Ø110) PVC Pn-1Mpa, L = 3 m. Końce rur wypełnić pianką poliuretanową. W miejscu istniejących skrzyŝowań projektowanej kanalizacji sanitarnej z istniejącym uzbrojeniem terenu prace budowlane naleŝy wykonywać ręcznie z zachowaniem szczególnej ostroŝności i pod nadzorem. 9.6 MontaŜ oczyszczalni Wytyczne montaŝu i rozruchu oczyszczalni: Przygotować wykop o wymiarach o 50 cm szerszy od wymiaru nominalnego oczyszczalni i głębokości wynikającej z trzech wymiarów (głębokość połoŝenia rury kanalizacyjnej + wysokość zbiornika oczyszczalni + 40 cm), Dno wykopu pokryć 20-centymetrową warstwą piasku lub drobnego Ŝwiru (do 5 mm), Na dnie wykopu betonem klasy B15 wykonać płytę denną o grubości 20 cm, wypoziomować ją i zagęścić, Wstawić zbiornik oczyszczalni do wykopu pamiętając aby otwór wlotowy ścieków w oczyszczalni był umieszczony naprzeciw rury doprowadzającej ścieki, Podłączyć oczyszczalnię z kanalizacją doprowadzającą ścieki surowe oraz odpływem wody oczyszczonej,

11 Napełnić zbiornik oczyszczalni wodą do poziomu roboczego (woda przelewa się przez rurę odpływową), Wypełnić przestrzeń pomiędzy ścianą zbiornika i wykopu wilgotną mieszanką piaskowocementową (proporcje 1 : 4) do wysokości 0,5 m od dna oczyszczalni. Pozostałą część wykopu uzupełnić gruntem rodzimym, Zainstalować dmuchawę w miejscu suchym i niedostępnym dla osób niepowołanych. Odległość dmuchawy od zbiornika nie powinna przekroczyć 10 m. W przypadku konieczności zainstalowania dmuchawy w dalszej odległości fakt ten naleŝy zaznaczyć przy składaniu zamówienia. Dmuchawy nie naleŝy instalować w bezpośrednim sąsiedztwie konstrukcji mogących mieć działanie rezonansowe, Przewody spręŝonego powietrza z PE Ø32 ułoŝyć w gruncie na głębokości około 50 cm ze spadkiem w kierunku oczyszczalni ścieków min. 1%, Przewody spręŝonego powietrza połączyć z króćcem tłocznym dmuchawy oraz rurą dyfuzora przy pomocy złączek zaciskowych typu POLYRAC, Zasypać gruntem rodzimym lub zalać lekkim betonem górną część wykopu, Podłączyć przewód zasilający dmuchawy do uziemionego gniazdka o napięciu 220 V poprzez włącznik czasowy sterujący jej pracą, Uporządkować teren wokół oczyszczalni. Wytyczne wykonawcze Wykopy pod zbiornik oczyszczalni wykonać jako szerokoprzestrzenne. Wykopy pod rurociągi wykonać o ścianach pionowych. Układanie rur w wykopie naleŝy wykonać na podłoŝu całkowicie odwodnionym i z wyprofilowanym dnem na łoŝysko nośne rury kanalizacyjnej zgodnie z zaprojektowanymi spadkami Przewody kanalizacyjne naleŝy układać w wykopie na podsypce zagęszczonego piasku o grubości 20 cm z pogłębieniem miejsc na złączach oraz obsypce piaskowej o grubości 30 cm ponad rurę. Stopień zagęszczenia piasku I 1 = 95%. Pozostałą część wykopu, naleŝy zasypać gruntem rodzimym i ubić warstwami co 30 cm. UłoŜony odcinek rury kanalizacyjnej po uprzednim sprawdzeniu prawidłowości jej spadku wymaga ustabilizowania i zagęszczenia przez wykonanie obsypki ochronnej z piasku (30 cm). Obsypka rur musi być wykonana natychmiast po dokonaniu inspekcji i zatwierdzeniu wykonanego posadowienia rurociągu. Obsypka musi wynosić min 30 cm po zagęszczeniu. Zasypkę naleŝy wykonać w sposób zaleŝny od wymagań struktury nad rurociągiem. MoŜe ona być wykonana gruntem rodzimym. Budowę kanalizacji rozpocząć od punktów węzłowych czyli zbiorników oczyszczalni z obsadzonymi zgodnie z zaprojektowanymi rzędnymi, przejściami szczelnymi dla rur z PVC. Przed zasypaniem kanału powinien zostać dokonany odbiór techniczny. Roboty ziemne w pobliŝu istniejącego uzbrojenia terenu oraz w pobliŝu skrzyŝowań z istniejącym uzbrojeniem terenu naleŝy wykonać ręcznie z zachowaniem szczególnej ostroŝności, poza skrzyŝowaniem sprzętem mechanicznym. Odkryte kable i przewody naleŝy odpowiednio zabezpieczyć. Wszelkie prace w rejonie skrzyŝowań naleŝy wykonać pod nadzorem.

12 Roboty budowlano - montaŝowe powinny być prowadzone zgodnie z Warunkami technicznymi wykonania i odbioru robót budowlano-montaŝowych część II, instalacje sanitarne i przemysłowe zgodnie z normami branŝowymi. 10. EKSPLOATACJA OCZYSZCZALNI Warunkiem uzyskania przewidzianych efektów oczyszczania ścieków jest właściwa eksploatacja oczyszczalni. Nie przewiduje się stałej obsługi oczyszczalni, konieczne jest jednak okresowe kontrolowanie jej pracy i przegląd urządzeń. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek stanów awaryjnych po skontaktowaniu się z serwisem producenta oczyszczalni i ustaleniu przyczyny awarii zostaną podjęte następujące działania: 1) JeŜeli istnieje moŝliwość wyeliminowania przyczyny awarii w ciągu godzin od jej zaistnienia awaria ta zostaje usunięta najczęściej poprzez odpowiednią regulację pracy oczyszczalni lub wymianę wadliwego elementu. Jakość ścieków nie ulegnie zmianie w takim przypadku znaczącemu pogorszeniu, a oczyszczalnia po jej uruchomieniu i sprawdzeniu pracy urządzeń nie wymaga wykonania czynności rozruchowych. 2) JeŜeli przyczyna awarii nie jest moŝliwa do usunięcia w czasie krótszym niŝ 24h lub wystąpiła powaŝna awaria zewnętrznego zasilania energetycznego powodująca brak zasilania oczyszczalni przez okres powyŝej 120h to ścieki z oczyszczalni naleŝy wywieźć taborem asenizacyjnym na zbiorczą oczyszczalnię z częstotliwością uzaleŝnioną od ilości dopływających ścieków. Po usunięciu awarii lub ponownym podłączeniu zasilania naleŝy postępować jak przy rozruchu oczyszczalni.

13 OPIS TECHNICZNY PRZYDOMOWYCH OCZYSZCZALNI ŚCIEKÓW TYPU DRENAśOWEGO

14 OPIS TECHNICZNY 1. Podstawa opracowania Podstawę opracowania projektu stanowią: Umowa zawarta pomiędzy Gminą Działoszyce a firmą EMKAN-PRO KRZYSZTOF MURAWSKI. Mapy sytuacyjno - wysokościowe terenu projektowanych przydomowych oczyszczalni ścieków w gm. Działoszyce w skali 1 : 1000; Szczegółowa wizja lokalna terenu objętego zakresem opracowania; Obowiązujące rozporządzenia, normy i normatywy. 2. Przedmiot opracowania Przedmiotem opracowania jest dokumentacja techniczna przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Działoszyce. Projektowane obiekty zlokalizowane będą na gruntach naleŝących do mieszkańców gminy, na które Inwestor uzyskał prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane. Przydomowe oczyszczalnie usytuowane będą w granicach istniejącego ogrodzenia terenu (lub ogrodzenia projektowanego), w sposób jak najmniej widoczny w otoczeniu. Przy lokalizacji oczyszczalni ścieków spełniono warunki określone w Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz.U. Nr 75, poz.690 z 2002 r) 3. Projektowane rozwiązanie techniczne Projektowany ciąg technologiczny oczyszczalnie ścieków składa się z następujących elementów: Przepompownia ścieków surowych Osadnik gnilny przepływowy o pojemności odpowiednio 2000 l oraz 4000 l z wbudowanym filtrem doczyszczającym Przepompownia ścieków podczyszczonych Studzienka rozdzielcza DrenaŜ rozsączający Studzienka zamykająca Oczyszczalnia musi posiadać układ wentylacji wysokiej połączonej z wentylacją niską Przepompownia ścieków surowych - urządzenie tłoczące ścieki surowe do oczyszczalni ścieków; naleŝy ją zastosować w przypadku, gdy zachodzi konieczność montaŝu oczyszczalni z nadbudową wyŝszą niŝ 80 cm Osadnik gnilny 2000 l pojemność osadnika została dobrana z uwzględnieniem 3 dobowego okresu przetrzymania ścieków. Osadnik gnilny jest monolitycznym zbiornikiem z częściowym podziałem na komory, wykonanym z polietylenu wysokiej gęstości formowanego metodą wytłaczania z rozdmuchem. Element wlotowy o

15 średnicy Ø 110 mm składa się z kolana 90 0 oraz prostki zakończonej deflektorem, skierowanym ku ścianie zbiornika. Element wylotowy składa się z demontowalnego filtra doczyszczającego z deflektorem zawiesin, połączonego z króćcem wylotowym o średnicy Ø 110 mm. Osadnik wyposaŝony jest we włazy rewizyjne z pokrywami oraz uchwyty transportowe. Rodzaj Osadnik gnilny 2000 l Osadnik gnilny 4000 l OSADNIKI GNILNE WYMIARY Liczba Średnica Ø Długość Szerokość Wysokość całkowita Wysokość do Wysokość do Włazy rewizyjne uŝytkowników (mm) A (m) B (m) bez nadbudowy Hc wlotu He (m) wylotu Hs (m) (mm) (RLM) wlot/wylot (m) ,9 1,19 1,44 1,18 1,15 2 x Ø ,39 1,65 1,65 1,40 1,36 2 x Ø 380 Przepompownia ścieków podczyszczonych wykonana jako monolityczny cylinder z polietylenu wysokiej gęstości, wykonany metodą wytłaczania z rozdmuchem Studzienka rozdzielcza - Jest to monolityczny cylinder o wysokości 450 mm z polietylenu wysokiej gęstości (niskociśnieniowego) wykonany metodą wytłaczania z rozdmuchem. Jest on wyposaŝony w: szczelną pokrywę płytkę rozdzielczą 1 otwór wlotowy 110 mm 6 otworów wylotowych 110 mm Studzienka pozwala na okresową kontrolę potwierdzającą prawidłowe funkcjonowanie drenaŝu i droŝność przewodów rozprowadzających. DrenaŜ rozsączający w przypadku zastosowania oczyszczalni ścieków w technologii niskoobciąŝonego osadu czynnego, jest to sposób odprowadzenia ścieków oczyszczonych do gruntu. Wykonany z rur PVC Ø 110 z boczną perforacją. Wypełnienie rowu stanowi (od góry): warstwa przykrywająca (miąŝszość cm) grunt rodzimy geowłóknina ułoŝona poziomo dla ochrony złoŝa Ŝwirowo-piaskowego warstwa rozsączająca (miąŝszość 30 cm) Ŝwir płukany mm warstwa przytrzymująca (miąŝszość 70 cm) piasek drobny płukany geowłóknina (ułoŝona na dnie i ścianach bocznych) Studzienka zamykająca -Jest to monolityczny cylinder z polietylenu wysokiej gęstości, wykonany metodą wytłaczania z rozdmuchem, zaopatrzony w: perforowaną pokrywę

16 3 otwory wlotowe 110 mm Studzienka pozwala na okresową kontrolę potwierdzającą prawidłowe funkcjonowanie drenaŝu i droŝność przewodów rozprowadzających. Stanowi, wraz z dodatkowym grzybkiem napowietrzającym, wentylację niską sieci rozsączającej. Nadbudowa studzienek Pozwala wyrównać ewentualne róŝnice pomiędzy poziomem terenu i zakończeniem studzienek. Wentylacja wysoka NiezaleŜnie od odpowietrzenia pionów kanalizacji sanitarnej wewnętrznej naleŝy wykonać odpowietrzenie elementów oczyszczalni wykonując przy budynku lub wewnątrz pion wentylacji wysokiej. Zakończenie wentylacji wysokiej wyprowadzić ponad połać dachu oraz co najmniej 60 cm powyŝej górnej krawędzi okien. Odpowietrzenie wykonać z rur PCV 110 mm. Zastosować końcówkę wywiewną typu EXTAT. Wentylację wysoką naleŝy włączyć w instalację trójnikiem pomiędzy osadnikiem gnilnym a studzienką rozdzielczą. 4. Technologia oczyszczania ścieków Ścieki bytowe z wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej doprowadzane będą (z budynku ścieki spływają grawitacyjnie) przez przepompownię ścieków surowych do osadnika gnilnego przez wlot zwalniający do minimum ich przepływ i eliminujący moŝliwość wymieszania osadu mineralnego i organicznego. Osadnik gnilny posiada wewnątrz częściowy podział na komory i wydłuŝony kształt. Jego forma gwarantuje powolny i stabilny przepływ ścieków. Sedymentujące zanieczyszczenia tworzą osad, który poddany jest działaniu bakterii fakultatywnych i beztlenowych. Fermentacja beztlenowa prowadzi do częściowego upłynnienia osadu. Zanieczyszczenia lekkie, w tym tłuszcze, flotują i tworzą na powierzchni tzw. koŝuch. Proces obróbki beztlenowej ścieków moŝe być wspomagany poprzez regularne zadawanie biopreparatów. Ich zastosowanie powoduje równieŝ znaczną redukcję przykrych zapachów. W wyniku działania bakterii powstają bardziej ustabilizowane związki organiczne oraz gazy: siarkowodór, dwutlenek węgla i metan. Gazy pochodzące z fermentacji są odprowadzane przez otwór dekompresyjny i wentylację wysoką. Siarkowodór łączy się z metalami zawartymi w osadzie, tworząc nierozpuszczalne siarczki, co znacznie eliminuje uciąŝliwość zapachową osadników gnilnych. Sklarowane ścieki ze znacząco zredukowaną zawartością zawiesin oraz BZT 5 przepływają przez zintegrowany filtr doczyszczający i kierowane są na układ drenaŝu rozsączającego stanowiący, wraz ze złoŝem Ŝwirowo-gruntowym, system doczyszczania tlenowego.

17 Obróbka tlenowa ścieku DrenaŜ rozsączający jest integralną częścią przydomowej oczyszczalni ścieków doprowadzającą podczyszczone wstępnie ścieki do dalszego oczyszczania. Ścieki przepływają przez studzienkę rozdzielczą, gdzie są równomiernie rozdzielone do poszczególnych nitek drenaŝu. Studzienka pozwala na okresową kontrolę potwierdzającą prawidłowe funkcjonowanie instalacji. Następnym etapem jest doczyszczenie ścieków w warunkach tlenowych na złoŝu Ŝwirowo gruntowym pod drenaŝem rozsączającym (warstwy według projektu). Na głębokości 90 cm pod drenaŝem rozsączającym, ścieki uzyskują wymagany stopień oczyszczania biologicznego. Tylko nieznaczna ich część dochodzi do wód gruntowych; pozostałe są kapilarnie podciągane w róŝnych kierunkach i ulegają odparowaniu. Uwaga Odległość dna rury rozsączającej od poziomu wód gruntowych nie moŝe być mniejsza niŝ 1.50 m.

18 Schemat oczyszczalni budynek przepompownia osadnik gnilny Przepo mpown ia drenaŝ

19 5. ZAŁOśENIA BILANSOWE PRZYJĘTE DO PROJEKTU 5.1 Ilość ścieków Ilość mieszkańców - 4 osoby Normatywne zuŝycie wody na jedną osobę dm 3 /d Współczynnik nierównomierności godzinowej - N h Współczynnik nierównomierności dobowej - N d Q śr.d = x 4 = 0.64 m 3 /d Q śr.h = 0.64 / 24 = 0.03 m 3 /d Q max.d = 0.64 x 1.1 = 0.70 m 3 /d Q max.h = 0.03 x 2.5 = m 3 /h Q roczne = 0.70 x 365 = m 3 /rok Ilość mieszkańców - 8 osób Normatywne zuŝycie wody na jedną osobę dm 3 /d Współczynnik nierównomierności godzinowej - N h Współczynnik nierównomierności dobowej - N d Q śr.d = 0,160 x 8 = 1,28 m 3 /d Q śr.h = 1,28 / 24 = 0,05 m 3 /d Q max.d = 1,28 x 1,1 = 1,41 m 3 /d Q max.h = 0,05 x 2,5 = 0,13 m 3 /h Q roczne = 1,28 x 365 = 467,2 m 3 /rok 5.2 Dobór osadnika gnilnego Niezbędną pojemność osadnika gnilnego obliczono zakładając 3 dobowe przetrzymanie ścieków Q śr.d = 0,64 m 3 /d Q śr. osadnika = Q śr.d x 3 doby Q śr. osadnika = 0,64 x 3 = 1,92 m 3 Przyjęto osadnik gnilny o pojemności Q = 2000 dm 3

20 Q śr.d = 1,28 m 3 /d Q śr. osadnika = Q śr.d x 3 doby Q śr. osadnika = 1,28 x 3 = 3,84 m 3 Przyjęto osadnik gnilny o pojemności Q = 4000 dm Dobór parametrów drenaŝu rozsączającego a) DrenaŜ rozsączający dla osadnika gnilnego 2000 l L = Q / q d s L - łączna długość przewodów drenaŝowych [m] Q - maksymalna objętość dobowa ścieków [m 3 /d] = 0,70 m 3 /d q d - przyjęte obciąŝenie hydrauliczne gruntu [m 3 /dm 2 ] = 0,048 m 3 /dm 2 s szerokość powierzchni zwilŝanej na 1 m drenaŝu [m] = 0,50 m L = 0,70 / 0,048 0,50 = 29,16 m Przyjęto łączną długość przewodu rozsączającego równą 30,0 m Przyjęto dwa warianty drenaŝu. Wariant 1: 3 nitki po 10,0 m kaŝda. Wariant 2: 5 nitek po 6,0 m kaŝda. b) DrenaŜ rozsączający dla osadnika gnilnego 4000 l L = Q / q d s L - łączna długość przewodów drenaŝowych [m] Q - maksymalna objętość dobowa ścieków [m 3 /d] = 1,41 m 3 /d q d - dopuszczalne obciąŝenie hydrauliczne gruntu [m 3 /d m 2 ] = 0,032 m 3 /d m 2 s szerokość powierzchni zwilŝanej pod jednym drenem [m] = 1,00 m L = 1,41 / 0,032 1,00 = 44,06m Przyjęto łączną długość przewodu rozsączającego równą 45,0m Przyjęto wariant drenaŝu Wariant 1: 5 nitek po 9,0m kaŝda. 5.4 Obliczenie dopuszczalnych ładunków dobowych Dopuszczalne wielkości stęŝenia zanieczyszczeń przyjęto wg Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 24 lipca 2006 roku (Dz. U. nr 137, poz. 984) w sprawie warunków, jakie naleŝy spełnić przy wprowadzeniu ścieków do wód lub do ziemi oraz w sprawie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego, Rodzaj zanieczyszczeń Dopuszczalne stęŝenie (mg/l) Średni przepływ dobowy (m 3 /dobę) osadnik 2000 l/4000 l Dopuszczalny ładunek (kg/dobę) osadnik 2000 l/4000 l BZT ,64/1,28 0,026/0,051 CHZT 150 0,64/1,28 0,096/0,192 Zawiesina ogólna 50 0,64/1,28 0,032/0,064

21 Parametry ścieku surowego Przyjęto następujące stęŝenia i ładunki zanieczyszczeń: Rodzaj zanieczyszczeń StęŜenie Ładunki (kg/dobę) Ładunki (kg/dobę) Osadnik 4000 l (mg/l) Osadnik 2000 l BZT ,307 0,614 Zawiesina ogólna 350 0,224 0,448 Fosfor ogólny 30 0,019 0,038 Azot ogólny (N) 60 0,038 0,076 Azot azotanowy (N-NH 3 ) 1 0,001 0,001 Azot amonowy (N-NH 4 ) 60 0,038 0,076 Parametry ścieku na odpływie z osadnika Rodzaj zanieczyszczeń StęŜenie zanieczyszczeń (mg/l) BZT Zawiesina ogólna Fosfor ogólny Azot ogólny (N) Azot amonowy (N-NH 4 ) 2000 Parametry ścieku oczyszczonego Rodzaj zanieczyszczeń StęŜenie Na głębokości pod drenaŝem 0,60 m 0,90 m BZT 5 (mg/l) < 20 < 10 Zawiesina ogólna (mg/l) < 50 < 20 Coli fekalne (100 ml) ślady Fosfor ogólny (mg/l) < 10 < 5 Azot azotanowy (N-NH 3 ) (mg/l) < 30 < 30 Azot amonowy (N-NH 4 ) (mg/l) < 60 < Obsługa Proponowany system wymaga okresowego sprawdzania stopnia zamulenia oraz czyszczenia filtra doczyszczającego osadnika (co 6 miesięcy) oraz usuwania i wywozu osadu do miejsca utylizacji (co 2 lata). Częstotliwość wykonywania przeglądów i konserwacji poszczególnych elementów określona zostanie w ksiąŝce uŝytkownika instalacji. Osad moŝe być kompostowany i po wykonaniu niezbędnych badań wykorzystywany przyrodniczo lub wywoŝony na składowisko odpadów. Ponadto dla polepszenia właściwości pracy oczyszczalni oraz zniwelowania uciąŝliwości zapachowych wskazane jest dodawanie preparatów bakteryjno-enzymatycznych (np. BIO 7). Projektant:

22 INFORMACJA DOTYCZĄCA CA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA NAZWA OBIEKTU: PRZYDOMOWE OCZYSZCZALNIE ŚCIEKÓW INWESTOR: GMINA DZIAŁOSZYCE UL. SKALBMIERSKA DZIAŁOSZYCE ADRES BUDOWY: TEREN GMINY DZIAŁOSZYCE UPRAWNIENIA PODPIS DATA Projektował: inŝ. Dariusz Wasilewski r

23 1. Zakres robót dla całego zamierzenia inwestycyjnego oraz kolejności realizacji poszczególnych obiektów Inwestor zamierza zbudować 119 szt przydomowych biologicznych oczyszczalni ścieków o wydajności do 7,5 m 3 /dobę w następujących miejscowościach gminy Działoszyce: Marianów, Szyszczyce, Dziewieczyce, Wolica, Zagórze, Zagaje Dębiańskie, Dębiany, Sypów, IŜykowice, Teodorów, Sancygniów, Lipówka, Sudół, DzierąŜnia, Gaik, Świerczyna, Wola Knyszyńska, Stępocice, Podrózie Przy realizacji w/w obiektów występują roboty ziemne i montaŝowe. 2. Wykaz istniejących obiektów Działki są ogrodzone i zagospodarowane. Na działkach znajdują się przyłącza wodociągowe, telefoniczne, oraz napowietrzne linie elektryczna. 3. Wskazanie elementów zagospodarowania działki lub terenu, które mogą stwarzać zagroŝenie bezpieczeństwa mienia lub ludzi Na przedmiotowych działkach nie występują Ŝadne elementy zagospodarowania, które stwarzałyby zagroŝenie bezpieczeństwa i zdrowia ludzi Działki są zagospodarowane i uporządkowane. 4. Wskazania dotyczące przewidywanych zagroŝeń występujących podczas realizacji robót budowlanych, określających skalę i rodzaje zagroŝeń oraz miejsce ich występowania: Przewidywanym zagroŝeniem podczas realizacji inwestycji jest zagroŝenie przysypania ziemią przy wykonywaniu wykopów w celu posadowienia zbiornika oczyszczalni. Roboty te będą wykonywane przez specjalistyczne firmy przy zastosowaniu odpowiedniego sprzętu i wykwalifikowanych pracowników. 5. Wskazania sposobu prowadzenia instruktaŝu pracowników przed przystąpieniem do realizacji robót szczególnie niebezpiecznych: Pracownicy realizujący roboty budowlane muszą posiadać odpowiednie kwalifikacje określone odrębnymi przepisami oraz aktualne orzeczenie lekarskie o dopuszczeniu do określonej pracy. Ponadto powinni zostać zapoznani z podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy w kodeksie pracy, w układach zbiorowych pracy oraz regulaminach pracy a takŝe z zasadami udzielania pierwszej pomocy. Bezpośrednio przed przystąpieniem pracowników do wykonywania robót niebezpiecznych naleŝy udzielić

24 dokładnego instruktaŝu zgodnie z planem bezpieczeństwa sporządzonym przez kierownika budowy. InstruktaŜ stanowiskowy powinien zapoznać pracowników z: - zagroŝeniem występującym na określonym stanowisku pracy, - sposobami ochrony przed zagroŝeniem, - metodami bezpieczeństwa wykonywania pracy na danym stanowisku. NaleŜy zapewnić fachowy nadzór przy wykonywaniu m. in. takich robót jak: roboty ziemne, rozładunek urządzeń, montaŝ maszyn i urządzeń, prowadzenie rozruchu technologicznego. 6. Wskazanie środków technicznych i organizacyjnych zapobiegających niebezpieczeństwom wynikającym z wykonywania robót w strefach szczególnego zagroŝenia lub w ich sąsiedztwie, w tym zabezpieczających bezpieczną i sprawną komunikację umoŝliwiającą szybką ewakuację na wypadek poŝaru, awarii i innych zagroŝeń. a) Kierownik budowy powinien opracować harmonogram niebezpieczeństw występujących podczas wykonywania poszczególnych prac oraz metody przeciwdziałania im, jakie zastosuje. b) Przy pracach w wykopie robotnicy powinni nosić kaski ochronne. c) Ubranie robocze montera i osób obsługujących powinno być dostosowane do pory roku, powinno być wygodne, czyste i przechowywane poza pracą w odpowiednich warunkach, d) Przy pracach z elektronarzędziami, robotnicy powinni być zaopatrzeni w okulary zabezpieczające oczy przed odpryskami. e) Narzędzia uŝywane do pracy powinny być odpowiednio utrzymane, konserwowane, niezuŝyte i sprawne, f) Elektronarzędzia powinny posiadać odpowiednie osłony zapewniające ich bezpieczne uŝytkowanie. g) Podłączenia urządzeń elektrycznych jak i montaŝ instalacji elektrycznych powinny być wykonane przez elektryka z odpowiednimi uprawnieniami. h) Przez cały czas trwania procesu technologicznego na budowie powinno przebywać co najmniej dwie osoby. i) Na budowie powinien znajdować się telefon i apteczka pierwszej pomocy. 7. Na budowie wywiesić tablicę informacyjną budowy oraz plan BIOZ Opracował:

25 OŚWIADCZENIE Na podstawie art. 20 ust. 4 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r Prawo Budowlane (Dziennik Ustaw nr 156 poz tekst jednolity z późniejszymi zmianami) Oświadczam, Ŝe projekt budowlany przydomowych oczyszczalni ścieków został wykonany zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami wiedzy technicznej i jest kompletny ze względu na cel, któremu ma słuŝyć. UPRAWNIENIA PODPIS DATA Projektował: inŝ. Dariusz Wasilewski r