POLSKA W EUROPIE KIERUNEK ROZWOJU RADIONAWIGACJI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "POLSKA W EUROPIE KIERUNEK ROZWOJU RADIONAWIGACJI"

Transkrypt

1 Andrzej Felski POLSKA W EUROPIE KIERUNEK ROZWOJU RADIONAWIGACJI STRESZCZENIE W artykule przedstawiono poglądy autora na rozwój radionawigacji w Polsce w świetle tendencji występujących w Europie. ABSTRACT Author's opinions on development of radio-navigation in Poland in context of European tendency are presented in the paper. STAN OBECNY I TENDENCJE ŚWIATOWE Systemy radionawigacyjne stanowią od wielu lat podstawowy czynnik osłony nawigacyjnej wszelkich rodzajów transportu. Obecnie wpływ ten jest zapewne najmniej dostrzegalny w sferze transportu lądowego, jakkolwiek nie jest to do końca prawdą. W odniesieniu do transportu drogowego w Zachodniej Europie i USA systemy nawigacyjne oparte o technikę satelitarną stosowane są bowiem w ograniczonym zakresie już od około 10 lat, a ostatnio stają się codziennością. Natomiast w odniesieniu do transportu lotniczego i morskiego zależność od systemów radionawigacyjnych można nazwać wręcz całkowitą. Podobnie rzecz ma się w odniesieniu do wszelkich służb państwowych, do których zaliczymy zarówno siły zbrojne i policję jak i wszelkiego rodzaju służby ratownicze oraz jednostki administracji państwowej. Dotychczasowe półwiecze rozwoju radionawigacji można podzielić na dwa zasadnicze etapy: etap burzliwego rozwoju ilościowego do lat siedemdziesiątych, czego skutkiem było pojawienie się znacznej ilości systemów różniących się zasadą działania, przeznaczeniem i własnościami użytkowymi; etap dominacji GPS, który obserwujemy obecnie, a który cechuje się przede wszystkim zanikaniem wielu systemów oraz rozszerzaniem zakresu zastosowania GPS. Od lat sześćdziesiątych na stan systemów radionawigacyjnych największy wpływ mają poglądy rządu Stanów Zjednoczonych, które inwestują największe fundusze w badania i rozwój tych systemów, przez co są w stanie narzucać swoje poglądy i rozwiązania całemu światu. Z tego

2 powodu w pewnym okresie tak powszechne stały się systemy TRANSIT, Loran-C i OMEGA, a ostatnio GPS. Działania te miały swe uzasadnienie w dążeniu do stworzenia sprzyjających warunków operacyjnych dla sił zbrojnych USA na całym świecie, ale w pewnym stopniu także w dążeniu do zdobycia hegemonistycznej pozycji na światowym rynku. W ograniczonym zakresie, zwłaszcza na polu militarnym, przeciwstawiał się tym dążeniom ZSRR, a od lat dziewięćdziesiątych Rosja. Jednakże słabość ekonomiczna powodowała, że konkurent ten nigdy nie zajął równoważnego miejsca i obecnie można uznać za pewnik, że samodzielnie nie jest w stanie dorównać Stanom Zjednoczonym. Z kolei na rozwój radionawigacji w Europie w ostatnich kilkunastu latach zaczynają oddziaływać dwa nowe czynniki. Z jednej strony jest to wzrost europejskich ambicji do zajęcia znaczącej pozycji w stosunku do dwóch mocarstw władających satelitarnymi systemami nawigacyjnymi (USA i Rosja). Z drugiej jest to coraz bardziej krytyczny stosunek wobec poglądów popularyzowanych przez administrację USA, przyjęcia GPS jako podstawowego i jedynego źródła informacji nawigacyjnej dla wszystkich użytkowników na całym świecie. Panuje zgoda co do tego, że stan obecny pozostawanie w użyciu szerokiej gamy systemów radionawigacyjnych nie może być uznany za właściwy i zanikanie części systemów jest przesądzone. Jednak decyzje co do kierunków i tempa zmian tej sytuacji winny być podejmowane z rozwagą i z uwzględnieniem wielu kryteriów takich jak bezpieczeństwo użytkowników, kosztów, ale również wpływu tych zmian na sprawność i gotowość sił zapewniających niezawisłość państwa (sił zbrojnych, straży granicznej, policji oraz administracji państwowej, zwłaszcza morskiej). Poglądy na temat tempa likwidacji poszczególnych systemów na różnych akwenach są dyskusyjne i można dostrzec wyraźne rozbieżności w tej kwestii. Przytoczmy tylko dwa: oficjalne stanowisko administracji Stanów Zjednoczonych [Federal Radionavigation Plan 2000] oraz stanowisko eksperta [Beukers, 2000]. Na poniższym rysunku schematycznie zaznaczono zamiary i przypuszczenia dotyczące przyszłości wybranych systemów radionawigacyjnych. Kolor czarny oznacza informacje z FRP2000, zaś szary poglądy J. M. Beukersa. W przypadku Lorana zaznaczono przechodzenie tego systemu w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych z podległości wojskowej pod cywilną, i brak decyzji administracji amerykańskiej odnośnie łańcuchów rozmieszczonych na tym kontynencie. W planach administracji Stanów Zjednoczonych szczególnym rokiem, zwłaszcza w odniesieniu do systemów lotniczych, jest rok W tym roku planuje się likwidację większości stosowanych w lotnictwie systemów radionawigacyjnych, bowiem zakłada się, że w tym czasie WAAS będzie już w fazie operacyjnej. W powyższym kontekście warto podjąć dyskusję jakie są interesy naszego kraju i potencjalny udział w systemie zabezpieczenia nawigacyjnego obszarów, których administracja pozostaje w gestii Polski. Dodajmy przy

3 tym, że przedmiotem takich rozważań powinny być nie tylko polskie obszary morskie, gdyż obserwacja tendencji światowych nakazuje uwzględnić w tych rozważaniach także inne obszary tak w sensie geograficznym jak i w przenośni, to znaczy innych obszarów aktywności ludzkiej. Tendencje światowe są bowiem bardzo czytelne: tworzy się jednolite środowisko nawigacyjne na całym świecie i pominięcie tendencji światowych może spowodować odsunięcie obszarów administrowanych przez Polskę na margines, co w konsekwencji spowoduje marginalizację naszej gospodarki, a w dalszej kolejności również państwa. GPS GLONASS GNSS DGPS WAAS Loran-C DECCA? ILS VOR TACAN Rys. 1. Plany i przewidywania w stosunku do systemów radionawigacyjnych Wspomniane jednolite środowisko nawigacyjne należy rozumieć nie tylko w znaczeniu jednolitości poglądów w żegludze światowej, lecz w większym stopniu w znaczeniu unifikacji systemów w różnych dziedzinach nawigacji. O ile bowiem jeszcze kilkanaście lat temu lotnictwo posługiwało się odmiennymi systemami niż transport morski, a ten tylko częściowo wykorzystywał systemy stosowane przez marynarki wojenne, to obecnie w nawigacji kosmicznej, lotniczej, morskiej, a nawet lądowej zaczynają panować te same systemy. Najbardziej czytelnie i jednoznacznie plany rozwoju radionawigacji są wyrażane przez administrację USA, która co dwa lata publikuje wspólne stanowisko Departamentu Obrony i Departamentu Transportu pod nazwą Federal Radionavigation Plan. Uwzględniając potęgę ekonomiczną USA można ryzykować pogląd, że na większej części naszego globu te poglądy zostaną zrealizowane. Najnowsza wersja tego planu została opublikowana w lutym bieżącego roku. Na tej podstawie zamiary rządu USA można streścić następująco:

4 rozwijany będzie system GPS tak w sensie doskonalenia technicznego samego systemu (nowe konstrukcje satelitów, nowe częstotliwości i nowe formy usług) jak i jego otoczenia, czyli tak zwanych nakładek (augmentations). Są to w szczególności sieci stacji różnicowych tak w wersji morskiej (DGPS Beacons), lotniczych (WAAS, LAAS) czy geodezyjnych (Stacje permanentne NDGPS); likwidacja większości systemów naziemnych tak dla celów morskich jak i lotniczych: radiolatarń bezkierunkowych, systemów VOR/DME, TACAN, ILS. W tym nurcie mieści się dokonane już wyłączenie systemu OMEGA; brak decyzji co do przyszłości systemu Loran-C. Z powyższymi tendencjami korelują poglądy państw europejskich, które w ramach Unii Europejskiej podejmują próby utworzenia własnego systemu satelitarnego kolejne programy EGNOS, GNSS, GALILEO. Tendencję tę potwierdza także postępująca likwidacja łańcuchów systemu DECCA i zastępowanie ich systemami DGPS. Nawet ojczyzna tego zasłużonego systemu Wielka Brytania 31 marca zamknęła jego erę wyłączając ostatni łańcuch. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na specyficzną sytuację systemu Loran-C. Stany Zjednoczone nie sprecyzowały swego stosunku co do przyszłości tego systemu i stanowisko to jest niemal dwuznaczne. O ile w odniesieniu do innych systemów podano niedwuznacznie datę wyłączenia, to w przypadku systemu Loran-C podano, że będzie kontynuował funkcjonowanie w krótkim okresie (short-term), dopóki administracja (amerykańska) nie ukształtuje swych poglądów co do przyszłości. Jednocześnie wiadomo, że Straż Przybrzeżna prowadzi badania nad kosztami modernizacji istniejących stacji i prognozowaniem propagacji fal lorana nad kontynentem amerykańskim [Peterson i inni, 2000]. Zwróćmy uwagę na to, że wątpliwości te dotyczą wyłącznie łańcuchów rozmieszczonych na terytorium USA i Kanady, bowiem pozostałe łańcuchy zostały przekazane wcześniej pod zarząd instytucji powiązanych z państwami, na terenie których stacje systemu są rozmieszczone. Dla przykładu stacje łańcucha północnoeuropejskiego od stycznia 1995 roku zarządzane są przez konsorcjum NELS (Northwest European Loran-C System) do którego przystąpiły Holandia, Niemcy, Norwegia, Francja, Dania oraz Irlandia. Z kolei łańcuchy azjatyckie przez Japonię, Chiny i Koreę Południową. Ponadto, łańcuchy azjatyckie zostały scalone z Rosyjskim odpowiednikiem systemem Czajka. W czasie gdy w USA nie podjęto decyzji co do przyszłości Lorana poglądy Europy, Azji i Rosji w tej kwestii są całkowicie klarowne: system ten zamierza się utrzymywać, a nawet rozwijać. Poglądy co do statusu azjatyckiego łańcucha systemu prezentowane na Konferencji IAIN w San Diego w czerwcu br. sprowadzają się do następującej tezy: Japonia, Chiny i Korea przy współpracy Rosji zamierzają utrzymywać i doskonalić system

5 głównie poprzez doskonalenie wzorców czasu oraz rozwój systemu monitoringu funkcjonowania stacji. Podobnie przedstawiciele NELS prezentowali precyzyjny plan doskonalenia systemu, a nawet jego rozwoju terytorialnego, z zamiarem pokrycia nim obszarów wschodniej i centralnej Europy oraz Bałtyku. NELS reprezentuje pogląd [Hernes, 2000], że Loran-C jest idealnym kandydatem na regionalny komponent światowego środowiska nawigacyjnego zintegrowany z systemami satelitarnymi, który doskonale uzupełnia ich mankamenty. W szczególności, poza standardowym serwisem pozycyjnym NELS oferuje wykorzystanie stacji Lorana funkcjonujących w Północnozachodniej Europie jako systemu wspomagającego GPS poprzez transmisję poprawek do pomiarów pseudoodległości w systemie GPS oraz szybkiego przekazywania informacji o wiarygodności systemu GPS (system Eurofix). Tego rodzaju usługi świadczy stacja Sylt od 1997 roku i dotychczasowe doświadczenia dowodzą, że uzyskuje się dokładność w granicach 2.0m (95%) w promieniu 1000m z gotowością na poziomie 99.8% (dla jednej stacji) oraz wiarygodnością mierzoną czasem przekazania ostrzeżenia o niesprawności elementu GPS nie dłuższym niż 6sek. Rys. 2. Planowany zasięg działania systemu Eurofix [wg.

6 W systemie nadawane są również poprawki ze stacji Vaerlandet i Bo (Norwegia), a usługa taka ze stacji Lessay (Francja) jest w trakcie uruchamiania. Włączenie wszystkich (obecnie 8) stacji łańcucha administrowanego przez NELS do systemu Eurofix jest planowane w najbliższych latach i powinno to spowodować pokrycie praktycznie rzecz biorąc całej Europy, włącznie z Polską (rys. 2). KIERUNEK DZIAŁANIA W POLSCE Podsumowując analizę tendencji światowych można stwierdzić, że planując rozwój systemów radionawigacyjnych w Polsce należy dostosować się do tendencji światowych na tym polu, a ponadto uwzględnić potrzeby szerszej gamy użytkowników, związanych nie tylko z transportem morskim. Rozważając rozwój radionawigacji należy odejść od zabezpieczania tylko transportu morskiego i uwzględnić również inne fragmenty łańcucha transportowego. Oznacza to potrzebę skorelowania rozwoju radionawigacji morskiej z tendencjami występującymi zwłaszcza w nawigacji lądowej i lotniczej. Z przedstawionej analizy wyłania się czytelna tendencja opanowania wszelkich odmian nawigacji przez systemy satelitarne drugiej generacji. Oznacza to w szczególności GPS, możliwe iż w przyszłości uzupełniony o GLONASS i/lub GALILEO. Obserwowane tendencje w odniesieniu do tych systemów pozwalają traktować jako pewnik, iż należy rozwijać systemy wspomagające ten gatunek systemów, to znaczy systemy monitorowania i wspomagania poprawkami. Oznacza to potrzebę rozwijania własnych systemów w rodzaju DGPS, LAAS (lotniska) oraz Stacje Permanentne (geodezja, hydrografia i podobne służby). Korzystnie byłoby, gdyby systemy te tworzyły spójny kompleks, jednak w bliskiej perspektywie wydaje się to mało realne. Wniosek taki wynika z innych potrzeb w odniesieniu do użytkowników informacji ze stacji permanentnych (pomiary fazy) niż nawigacja (pomiary pseudoodległości) oraz innego zasięgu i krytycznego stosunku do dostępności sygnału w przypadku lotniskowych systemów LAAS. Niemniej nic nie stoi na przeszkodzie aby systemy DGPS mogły służyć nie tylko morskiej nawigacji, lecz także lądowej, która winna oferować komplementarne usługi w łańcuchu transportowym, bynajmniej nie zaczynającym się i nie kończącym na porcie morskim. W ostatnim czasie palącym staje się kwestia monitorowania pozycji kontenerów, które coraz częściej stają się przedmiotem zaboru. Coraz powszechniej do tego celu stosuje się technikę GPS w połączeniu z łącznością komórkową lub satelitarną. Systemy wspomagające GPS powinny także świadczyć swe usługi użytkownikom nie zajmującym się transportem, w szczególności hydrografii

7 i instytucjom z dziedziny off-shore, których ilość w kraju dostrzegalnie wzrasta. Punktem krytycznym, niekiedy pomijanym przez instytucje cywilne, jednak wymagającym uwzględnienia w tych rozważaniach, jest kwestia zapewnienia serwisu nawigacyjnego służbom państwowym odpowiedzialnym za sprawność funkcjonowania państwa na obszarach które podlegają jego jurysdykcji. Oznacza to zapewnienie dokładnej nawigacji okrętom, statkom, samolotom oraz innym obiektom Marynarki Wojennej, Straży Granicznej, Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Urzędów Morskich i podobnych służb państwowych. Należy wyraźnie podkreślić, iż zadanie to nie dotyczy wyłącznie obszarów morskich, lecz powinno obejmować również przestrzeń powietrzną nad Wyłączną Strefą Ekonomiczną oraz w bliżej nie określonym co do głębokości pasie przybrzeżnym. Nie wolno zakładać, że powyższe usługi można zapewnić tylko jednym systemem, gdyż przeczyłoby to podstawowej zasadzie nawigacyjnej - posiadania systemu zapasowego. Byłoby ponadto nieuzasadnione, gdyby system zasadniczy oraz system zapasowy były systemami nie stosowanymi powszechnie w nawigacji światowej. Powodowałoby to bowiem trudności polskiej administracji morskiej w zapewnieniu serwisu nawigacyjnego dla wszelkich jednostek obcych pływających na polskich obszarach morskich. Rys. 2. Ocena potencjalnego zasięgu systemu Loran

8 po uzupełnieniu stacją w Polsce W kontekście powyższych założeń najrozsądniejszym wydaje się, aby zabezpieczenie radionawigacyjne polskich obszarów morskich oprzeć o system GPS wraz z systemem wspomagającym (augmentation), a jako system zapasowy należy potraktować system Loran-C poprzez włączenie się do łańcucha Północno-Zachodniej Europy (NELS). System uzupełniający z całą pewnością może funkcjonować w różnych wersjach DGPS, w tym również Eurofix. Po wyłączeniu S.A. na początku maja br nie jest pewne jaką dokładność zapewnia obecnie system GPS w czystej postaci, jednak bez najmniejszego ryzyka można stwierdzić, że błąd pozycji nie jest większy niż kilkanaście metrów (95%), co zabezpiecza z nawiązką potrzeby zdecydowanej większości użytkowników nawigacyjnych. System Loran-C, w przypadku wystawienia dodatkowej stacji w pólnocno-zachodniej części Polski, co jest ujęte w planach NELS, zapewniłby pokrycie całego Bałtyku (patrz rys.2), ale również całej przestrzeni powietrznej kraju z dokładnością znacznie mniejszą niż GPS (na poziomie 100m), jednak zapewniającą bezpieczeństwo wykonania większości zadań. Oba systemy są powszechnie stosowane na świecie tak w nawigacji morskiej jak i lotniczej, a system GPS jest coraz popularniejszy w nawigacji lądowej. W ten sposób spełniony byłby warunek spójności polskiego wyposażenia nawigacyjnego ze światowym. Jedyna wątpliwość jaka może pojawić się wobec takiej propozycji to kwestia finansowa rozwoju systemu Loran. Warto jednak zauważyć, że przeprowadzona niedawno modernizacja stacji administrowanych przez NELS była finansowana przez Unię Europejską, zainteresowaną stworzeniem w Europie dobrego, jednolitego serwisu nawigacyjnego. Ten sam czynnik, tak samo uzasadniony, może być brany pod uwagę w przypadku ekspansji systemu na wschód. Jest prawdopodobne, że większą trudność może stanowić w Polsce pokonanie biurokracji, gdyż poza finansowaniem przedsięwzięcie wymagałoby wielu uzgodnień co do lokalizacji inwestycji, zależności prawnych i organizacyjnych, przydziału częstotliwości itp. Nie wydaje się jednak, aby realizacja tego projektu wykraczała poza możliwości rządu polskiego, a ponadto, brak zaangażowania naszego kraju spowodować może lokalizację stacji w Czechach lub na Słowacji. Jak wspomniano wcześniej, system wsparcia GPS należy widzieć wielokierunkowo: rozwijane samodzielnie systemy lokalne/regionalne DGPS; szerokie wykorzystanie sygnałów systemu Eurofix. Zagadnienie Eurofix jest powiązane z rozwojem systemu Loran na wschód, jednak nawet gdyby do tego nie doszło, należy oczekiwać dostępności tych sygnałów na niemal całym obszarze Polski. To daje

9 podstawy do opierania nawigacji lądowej na systemie GPS wspieranym poprawkami transmitowanymi w Eurofix w połączeniu z odpowiednimi algorytmami porównania z mapą. Poza ewentualnym włączeniem się kraju do konsorcjum NELS nie ma sensu dyskutować o rozwoju Eurofix, jedynie pozostaje ograniczyć się do stosowania odbiorników. W odniesieniu do systemu DGPS istnieje w kraju szerokie pole manewru, zwłaszcza wobec faktu, że Polska należy do pionierów wdrażania tej technologii pomiarowej. Wspomniano, że w odniesieniu do systemu DGPS wydaje się zasadnym, aby systemy przewidywane dla użytkowników morskich stwarzały warunki dla wykorzystania ich również na lądzie. W obliczu takiego zadania mankamentem obecnego stanu w kraju jest brak polityki państwowej w tym względzie (brak odpowiednika Planu Radionawigacyjnego), co jest konsekwencją braku rozwiązań instytucjonalnych. Mimo formalnego określenia kompetencji poszczególnych instytucji w praktyce brak jest współpracy i brak jest decydenta odpowiedzialnego za krajową radionawigację. Szczególnie istotne jest, że systemy morskie podlegają innej administracji niż lotnicze, natomiast o lądowym systemie radionawigacyjnym Polska administracja nie pamięta. Wydaje się uzasadnionym, aby wzorem rozwiązań zachodnich powstała w kraju instytucja władcze w tym zakresie. Pomimo tradycji funkcjonowania organów administracji morskiej w strukturze Ministerstwa Transportu i Gospodarki Morskiej, któremu również podlega transport lotniczy, można również rozważać inne usytuowanie takich struktur, na przykład w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, co można uzasadniać zadaniem zapewnienia serwisu nawigacyjnego takich struktur jak służby zapewniające porządek i bezpieczeństwo w państwie. Decyzje takie nie mogłyby jednak być podejmowane bez współdziałania z Ministerstwem Obrony Narodowej. Ograniczając się do funkcjonowania systemu DGPS na polskich obszarach morskich, w świetle dotychczasowych doświadczeń krajowych i zagranicznych można uznać za pewnik, że możliwe jest to dopiero wówczas gdy system ten będzie stanowić jednolitą strukturę podporządkowaną jednemu kierownictwu. Dotychczasowe doświadczenia pozwalają oceniać, że w jego skład powinny wchodzić 2-4 stacje odniesienia, pewna ilość stacji monitorujących funkcjonowanie systemu i jedna (centralna) stacja sterująca całym systemem. Dla jakości funkcjonowania polskiego systemu DGPS newralgicznym zadaniem wydaje się solidne nadzorowanie świadczonego serwisu i szybka reakcja organu sterującego. W chwili obecnej brak takiej struktury, co jest zasadniczą przyczyną niskiego poziomu świadczonego na polskich wodach serwisu. Rozpiętość polskiego wybrzeża jest niewielka i w przypadku powiązania wszystkich elementów w jeden system z powodzeniem można wykorzystać łącza kablowe do automatycznego śledzenia stanu wszystkich stacji

10 odniesienia i zwrotnego sterowania nimi. Teoretycznie dla jakości monitorowania systemu najwłaściwszym byłoby rozmieszczenie stacji monitorujących na granicach zasięgów lub na akwenach szczególnie istotnych dla żeglugi. W praktyce jednak pojawia się problem zabezpieczenia tych instalacji, możliwości ich obsługi, zasilania i przekazywania informacji zwrotnej. Z tego względu w naszych realiach interesującym wydaje się pogląd, że właściwym miejscem do tego celu jest rozmieszczenie dwóch stacji monitorujących w Świnoujściu i Gdańsku w jednostkach podległych Urzędom Morskim. Trzecia stacja monitorująca mogłaby funkcjonować na środkowym wybrzeżu, na przykład w kapitanacie portu w Ustce lub Urzędzie Morskim w Słupsku. Rys. 3. Schemat funkcjonalny przykładowego wariantu funkcjonowania polskiej sieci DGPS. Linią przerywaną zaznaczono łączność radiową, linia ciągła oznacza łączność kablową. CS stacja kontrolna (sterująca), IM stacja monitorująca, RS stacja odniesienia. ZAKOŃCZENIE We współczesnych realiach konkurencji pomiędzy producentami sprzętu elektronicznego dla jakości funkcjonowania systemu DGPS nie tyle istotny jest wybór sprzętu na jakim zbudowany byłby taki system, co zasady organizacyjne jego funkcjonowania. Po kilku latach doświadczeń jest obecnie oczywiste, że powinien on transmitować poprawki w standardzie RTCM koniecznie stosując depeszę 9, która zapewnia większą dostępność systemu [Specht i inni, 1999]. Po wyłączeniu S.A. prędkość transmisji poprawek ze stacji referencyjnej zdaje się nie mieć newralgicznego znaczenia, bowiem prędkość narastania poprawek wynikała przede

11 wszystkim z faktu wprowadzania celowych zakłóceń. Logiczne jest, że obecnie jest ona mniejsza, jakkolwiek obiektywnych informacji o wartości tego parametru nie posiadamy. Niemniej, można zaryzykować twierdzenie, że skoro w trudniejszych warunkach wystarczającą była prędkość 100bd, to obecnie tym bardziej będzie ona wystarczająca. Na zakończenie powtórzyć należy sugestię, że dla wiarygodności tego systemu zabezpieczenia nawigacji na wybrzeżu system radionawigacji jako całość powinien być oddany pod jurysdykcję nowej instytucji reprezentująca Polskę na forum międzynarodowym, odpowiedzialna za całokształt radionawigacji w kraju i jednoznacznie podporządkowana administracji szczebla centralnego. Literatura 1. Beukers J. M. Global Radionavigation The Next 50 Years and Beyond. The Journal of Navigation. Vol. 53, No. 2, Cambridge University Press, Federal Radionavigation Plan. Washington DC, Hernes G. M. NELS Status Report. IAIN Conference, San Diego Peterson B., Bruckner D., Danish M., Morris P. Analysis of Terrain Effects on DGPS and Loran Signals. ION National Technical Meeting, Anaheim Specht C., Felski A., Grabski F. Availability of the DGPS Radiobeacon Signals analytical method. 3 European Symposium GNSS 99, Genua 1999.

Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej

Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej Systemy przyszłościowe Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej 1 GNSS Dlaczego GNSS? Istniejące systemy satelitarne przeznaczone są do zastosowań wojskowych. Nie mają

Bardziej szczegółowo

Differential GPS. Zasada działania. dr inż. Stefan Jankowski

Differential GPS. Zasada działania. dr inż. Stefan Jankowski Differential GPS Zasada działania dr inż. Stefan Jankowski s.jankowski@am.szczecin.pl DGPS koncepcja Podczas testów GPS na początku lat 80-tych wykazano, że błędy pozycji w dwóch blisko odbiornikach były

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI w Olsztynie Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Katedra Geodezji Satelitarnej i Nawigacji Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie Wykorzystanie systemu

Bardziej szczegółowo

przygtowała: Anna Stępniak, II rok DU Geoinformacji

przygtowała: Anna Stępniak, II rok DU Geoinformacji przygtowała: Anna Stępniak, II rok DU Geoinformacji system nawigacji składa się z satelitów umieszczonych na orbitach okołoziemskich, kontrolnych stacji naziemnych oraz odbiorników satelity wysyłają sygnał

Bardziej szczegółowo

Naziemne systemy nawigacyjne. Wykorzystywane w nawigacji

Naziemne systemy nawigacyjne. Wykorzystywane w nawigacji Naziemne systemy nawigacyjne Wykorzystywane w nawigacji Systemy wykorzystujące radionamiary (CONSOL) Stacja systemu Consol składała się z trzech masztów antenowych umieszczonych w jednej linii w odległości

Bardziej szczegółowo

Powierzchniowe systemy GNSS

Powierzchniowe systemy GNSS Systemy GNSS w pomiarach geodezyjnych 1/58 Powierzchniowe systemy GNSS Jarosław Bosy Instytut Geodezji i Geoinformatyki Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu e-mail: jaroslaw.bosy@up.wroc.pl Systemy GNSS

Bardziej szczegółowo

System informacji przestrzennej w Komendzie Miejskiej w Gdańsku. Rysunek 1. Centrum monitoringu w Komendzie Miejskiej Policji w Gdańsku.

System informacji przestrzennej w Komendzie Miejskiej w Gdańsku. Rysunek 1. Centrum monitoringu w Komendzie Miejskiej Policji w Gdańsku. System informacji przestrzennej w Komendzie Miejskiej w Gdańsku. W Gdańsku tworzony jest obecnie miejski System Informacji Przestrzennej, który będzie stanowił podstawę m.in. Systemu Ratownictwa Miejskiego

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.

Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS. Planowanie inwestycji drogowych w Małopolsce w latach 2007-2013 Wykorzystanie nowoczesnych technologii w zarządzaniu drogami wojewódzkimi na przykładzie systemu zarządzania opartego na technologii GPS-GPRS.

Bardziej szczegółowo

Systemy satelitarne wykorzystywane w nawigacji

Systemy satelitarne wykorzystywane w nawigacji Systemy satelitarne wykorzystywane w nawigacji Transit System TRANSIT był pierwszym systemem satelitarnym o zasięgu globalnym. Navy Navigation Satellite System NNSS, stworzony i rozwijany w latach 1958-1962

Bardziej szczegółowo

Geodezja i Kartografia I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Geodezja i Kartografia I stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny) Załącznik nr 7 do Zarządzenia Rektora nr 10/12 z dnia 21 lutego 2012r. KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Systemy pozycjonowania i nawigacji Nazwa modułu w języku angielskim Navigation

Bardziej szczegółowo

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak

Systemy nawigacji satelitarnej. Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej Przemysław Bartczak Systemy nawigacji satelitarnej powinny spełniać następujące wymagania: system umożliwia określenie pozycji naziemnego użytkownika w każdym momencie, w

Bardziej szczegółowo

BADANIA DOSTĘPNOŚCI SYSTEMU DGPS NA DOLNEJ ODRZE RESEARCH ON THE AVAILABILITY OF DGPS SYSTEM ON THE LOWER ODRA RIVER

BADANIA DOSTĘPNOŚCI SYSTEMU DGPS NA DOLNEJ ODRZE RESEARCH ON THE AVAILABILITY OF DGPS SYSTEM ON THE LOWER ODRA RIVER ANDRZEJ BANACHOWICZ, RYSZARD BOBER, ADAM WOLSKI **, PIOTR GRODZICKI, ZENON KOZŁOWSKI *** BADANIA DOSTĘPNOŚCI SYSTEMU DGPS NA DOLNEJ ODRZE RESEARCH ON THE AVAILABILITY OF DGPS SYSTEM ON THE LOWER ODRA RIVER

Bardziej szczegółowo

ASG-EUPOS wielofunkcyjny system precyzyjnego pozycjonowania i nawigacji w Polsce

ASG-EUPOS wielofunkcyjny system precyzyjnego pozycjonowania i nawigacji w Polsce ASG-EUPOS wielofunkcyjny system precyzyjnego pozycjonowania i nawigacji w Polsce Jarosław Bosy, Marcin Leończyk Główny Urząd Geodezji i Kartografii 1 Projekt współfinansowany przez Unię Europejską Europejski

Bardziej szczegółowo

KONCEPCJA BAZY DANYCH NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA (NHZ) NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH

KONCEPCJA BAZY DANYCH NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA (NHZ) NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH ZESZYTY NAUKOWE AKADEMII MARYNARKI WOJENNEJ ROK LII NR 3 (186) 2011 Czesł aw Dyrcz Akademia Marynarki Wojennej KONCEPCJA BAZY NAWIGACYJNO-HYDROGRAFICZNEGO ZABEZPIECZENIA (NHZ) NA POLSKICH OBSZARACH MORSKICH

Bardziej szczegółowo

Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GLONASS. dr inż. Paweł Zalewski

Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GLONASS. dr inż. Paweł Zalewski Globalny Nawigacyjny System Satelitarny GLONASS dr inż. Paweł Zalewski Wprowadzenie System GLONASS (Global Navigation Satellite System lub Globalnaja Nawigacjonnaja Sputnikowaja Sistiema) został zaprojektowany

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA. z dnia 21 czerwca 2013 r.

Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA. z dnia 21 czerwca 2013 r. DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 29 lipca 2013 r. Poz. 852 USTAWA z dnia 21 czerwca 2013 r. o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw 1)

Bardziej szczegółowo

Serwisy czasu rzeczywistego: NAWGEO KODGIS NAWGIS

Serwisy czasu rzeczywistego: NAWGEO KODGIS NAWGIS GŁÓWNY URZĄD GEODEZJI I KARTOGRAFII Departament Geodezji, Kartografii i Systemów Informacji Geograficznej Serwisy czasu rzeczywistego: NAWGEO KODGIS NAWGIS Artur Oruba specjalista Szkolenie Służby Geodezyjnej

Bardziej szczegółowo

, , POLSKA POLITYKA ZAGRANICZNA W OPINII SPOŁECZNEJ WARSZAWA, PAŹDZIERNIK 95

, , POLSKA POLITYKA ZAGRANICZNA W OPINII SPOŁECZNEJ WARSZAWA, PAŹDZIERNIK 95 CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET: http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

Systemy pozycjonowania i nawigacji Navigation and positioning systems

Systemy pozycjonowania i nawigacji Navigation and positioning systems KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim Obowiązuje od roku akademickiego 2015/2016 Systemy pozycjonowania i nawigacji Navigation and positioning systems

Bardziej szczegółowo

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu Wyznaczenie pozycji anteny odbiornika może odbywać się w dwojaki sposób: na zasadzie pomiarów

Bardziej szczegółowo

Nawigacja satelitarna

Nawigacja satelitarna Paweł Kułakowski Nawigacja satelitarna Nawigacja satelitarna Plan wykładu : 1. Zadania systemów nawigacyjnych. Zasady wyznaczania pozycji 3. System GPS Navstar - architektura - zasady działania - dokładność

Bardziej szczegółowo

inżynierskiej, należy uwzględniać występujące w otoczeniu stacji bazowej inne źródła pól elektromagnetycznych. Wyznaczenie poziomów pól

inżynierskiej, należy uwzględniać występujące w otoczeniu stacji bazowej inne źródła pól elektromagnetycznych. Wyznaczenie poziomów pól Stanowisko Komisji Higieny Radiacyjnej Rady Sanitarno Epidemiologicznej przy Głównym Inspektorze Sanitarnym w sprawie potencjalnej szkodliwości pól elektromagnetycznych (PEM) emitowanych przez urządzenia

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 357. ZARZĄDZENIE Nr 41/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 18 grudnia 2013 r.

Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 357. ZARZĄDZENIE Nr 41/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 18 grudnia 2013 r. Szefostwo Służby Ruchu Lotniczego Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 357 ZARZĄDZENIE Nr 41/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie prowadzenia rejestru wojskowych lotniczych

Bardziej szczegółowo

Budowa infrastruktury użytkowej systemu pozycjonowania satelitarnego w województwie mazowieckim

Budowa infrastruktury użytkowej systemu pozycjonowania satelitarnego w województwie mazowieckim Budowa infrastruktury użytkowej systemu pozycjonowania satelitarnego w województwie mazowieckim Paweł Tabęcki Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego Dział Katastralnej Bazy Danych sierpień 2006 Plan prezentacji

Bardziej szczegółowo

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP 5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011

Bardziej szczegółowo

Praktyczne aspekty zastosowania telekomunikacji satelitarnej przez administrację publiczną

Praktyczne aspekty zastosowania telekomunikacji satelitarnej przez administrację publiczną Praktyczne aspekty zastosowania telekomunikacji satelitarnej przez administrację publiczną H e r t z S y s t e m s Lt d Sp. z o. o. A l. Z j e d n o c z e n i a 1 1 8 A 65-1 2 0 Z i e l o n a G ó r a Te

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia związane z pomiarami satelitarnymi w systemie ASG-EUPOS

Podstawowe pojęcia związane z pomiarami satelitarnymi w systemie ASG-EUPOS GŁÓWNY URZĄD GEODEZJI I KARTOGRAFII Departament Geodezji, Kartografii i Systemów Informacji Geograficznej Podstawowe pojęcia związane z pomiarami satelitarnymi w systemie ASG-EUPOS Szymon Wajda główny

Bardziej szczegółowo

Stan opracowania metadanych zbiorów i usług danych przestrzennych dla tematu sieci transportowe w zakresie transportu lotniczego

Stan opracowania metadanych zbiorów i usług danych przestrzennych dla tematu sieci transportowe w zakresie transportu lotniczego RADA INFRASTRUKTURY INFORMACJI PRZESTRZENNEJ Stan opracowania metadanych zbiorów i usług danych przestrzennych dla tematu sieci transportowe w zakresie transportu lotniczego Źródło Autorstwo dokumentu

Bardziej szczegółowo

STATUS POLSKIEGO SYSTEMU AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI STATKÓW (AIS)

STATUS POLSKIEGO SYSTEMU AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI STATKÓW (AIS) Wojciech Drozd Marek Dziewicki Marcin Waraksa Urząd Morski w Gdyni STATUS POLSKIEGO SYSTEMU AUTOMATYCZNEJ IDENTYFIKACJI STATKÓW (AIS) 1. Budowa AIS-PL w ramach projektu HELCOM W wyniku realizacji postanowień

Bardziej szczegółowo

PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM

PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM Bogdan Wiszniewski Polska Agencja Kosmiczna Gdańsk, 20.11.2018 PLAN PREZENTACJI Wyzwania Zakres działań Oczekiwania Propozycje (kosmicznych) przedsięwzięć

Bardziej szczegółowo

System Automatycznej Identyfikacji. Automatic Identification System (AIS)

System Automatycznej Identyfikacji. Automatic Identification System (AIS) System Automatycznej Identyfikacji Automatic Identification System (AIS) - 2 - Systemy GIS wywodzą się z baz danych umożliwiających generację mapy numerycznej i bez względu na zastosowaną skalę mapy wykonują

Bardziej szczegółowo

o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw.

o zmianie ustawy o urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz niektórych innych ustaw. SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ VIII KADENCJA Warszawa, dnia 21 czerwca 2013 r. Druk nr 390 MARSZAŁEK SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Pan Bogdan BORUSEWICZ MARSZAŁEK SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Zgodnie

Bardziej szczegółowo

GNSS ROZWÓJ SATELITARNYCH METOD OBSERWACJI W GEODEZJI

GNSS ROZWÓJ SATELITARNYCH METOD OBSERWACJI W GEODEZJI GNSS ROZWÓJ SATELITARNYCH METOD OBSERWACJI W GEODEZJI Dr inż. Marcin Szołucha Historia nawigacji satelitarnej 1940 W USA rozpoczęto prace nad systemem nawigacji dalekiego zasięgu- LORAN (Long Range Navigation);

Bardziej szczegółowo

Centralny Port Komunikacyjny w systemie połączeń kolejami dużych prędkości (KDP) i regionalnych

Centralny Port Komunikacyjny w systemie połączeń kolejami dużych prędkości (KDP) i regionalnych IV Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Techniczna Bezpieczeństwo i niezawodność w lotnictwie oraz rozwój lotnictwa w regionach Centralny Port Komunikacyjny w systemie połączeń kolejami dużych prędkości (KDP)

Bardziej szczegółowo

ISBN

ISBN ISBN 978-83-7523-090-1 SPIS TREŚCI WSTĘP... 5 1. USTALENIE POŁOŻENIA.. 7 1.1. Miejsce ustalenia położenia w procesie dowodzenia. 9 1.2. Przedstawianie sytuacji taktycznej na mapach sytuacyjnych... 15 1.3.

Bardziej szczegółowo

Milena Rykaczewska Systemy GNSS : stan obecny i perspektywy rozwoju. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 35-36,

Milena Rykaczewska Systemy GNSS : stan obecny i perspektywy rozwoju. Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 35-36, Milena Rykaczewska Systemy GNSS : stan obecny i perspektywy rozwoju Acta Scientifica Academiae Ostroviensis nr 35-36, 191-199 2011 A c t a Sc ie n t if ic a A c a D e m ia e O s t r o y ie n s is 191 Milena

Bardziej szczegółowo

KRZYSZTOF MĄCZEWSKI Geodeta Województwa Mazowieckiego

KRZYSZTOF MĄCZEWSKI Geodeta Województwa Mazowieckiego Biuro Geodety Województwa Mazowieckiego DOŚWIADCZENIA WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO W TWORZENIU INFRASTRUKTURY GEOINFORMACYJNEJ DLA ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO KRZYSZTOF MĄCZEWSKI Geodeta Województwa Mazowieckiego

Bardziej szczegółowo

1. Komisja Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 roku rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 2017 rok w zakresie:

1. Komisja Obrony Narodowej na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 roku rozpatrzyła projekt ustawy budżetowej na 2017 rok w zakresie: Opinia nr 8 Komisji Obrony Narodowej dla Komisji Finansów Publicznych przyjęta na posiedzeniu w dniu 20 października 2016 r. dotycząca projektu ustawy budżetowej na 2017 rok w części dotyczącej resortu

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU ETI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Nr 6 Seria: Technologie Informacyjne 2008

ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU ETI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Nr 6 Seria: Technologie Informacyjne 2008 ZESZYTY NAUKOWE WYDZIAŁU ETI POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Nr 6 Seria: Technologie Informacyjne 2008 Mariusz Chmielecki, Agnieszka Jurkowska, Karol Rudziński, Cezary Specht, Jakub Szulwic, Tadeusz Widerski Politechnika

Bardziej szczegółowo

Historia morskich radionawigacyjnych systemów w pozycyjnych wykorzystywanych w Polsce

Historia morskich radionawigacyjnych systemów w pozycyjnych wykorzystywanych w Polsce MIĘDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA HISTORIA TECHNIKI MORSKIEJ 16 18 kwietnia 2015, Gdańsk Histria mrskich radinawigacyjnych systemów w pzycyjnych wykrzystywanych w Plsce Cezary SPECHT, Adam WEINTRIT, Mariusz

Bardziej szczegółowo

SZEFOSTWO GEOGRAFII WOJSKOWEJ GEOGRAFIA WOJSKOWA

SZEFOSTWO GEOGRAFII WOJSKOWEJ GEOGRAFIA WOJSKOWA GEOGRAFIA WOJSKOWA 28 kwietnia 2015 r. płk Krzysztof DANILEWICZ WARSZAWA Nowa struktura DOWÓDZTWO GENERALNE RSZ DOWÓDZTWO OPERACYJNE RSZ INSPEKTORAT RODZAJÓW WOJSK INSPEKTORAT WSPARCIA SZ PION OPERACYJNY

Bardziej szczegółowo

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r.

Dziennik Ustaw. Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 7 stycznia 2013 r. Dziennik Ustaw Warszawa, dnia 21 stycznia 2013 r. Poz. 96 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 7 stycznia 2013 r. w sprawie systemów wykrywania skażeń i powiadamiania o ich wystąpieniu oraz właściwości

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej, oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

1.3. Geografia społeczno-ekonomiczna ogólna i polityczna

1.3. Geografia społeczno-ekonomiczna ogólna i polityczna 102 Egzamin maturalny. Geografia. Poziom rozszerzony. Zbiór zadań 1.3. Geografia społeczno-ekonomiczna ogólna i polityczna 1.3.1. Klasyfikacja państw świata Zadanie 179. W tabeli przedstawiono wartości

Bardziej szczegółowo

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik nawigator morski 314[01]

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik nawigator morski 314[01] Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik nawigator morski 314[01] Zdający egzamin w zawodzie technik nawigator morski wykonywali zadanie praktyczne wynikające ze standardu

Bardziej szczegółowo

, , OPINIE O KIERUNKACH WSPÓŁPRACY POLSKI Z INNYMI KRAJAMI WARSZAWA, SIERPIEŃ 97

, , OPINIE O KIERUNKACH WSPÓŁPRACY POLSKI Z INNYMI KRAJAMI WARSZAWA, SIERPIEŃ 97 CBOS CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT ZESPÓŁ REALIZACJI BADAŃ 629-35 - 69, 628-37 - 04 621-07 - 57, 628-90 - 17 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET:

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z ZAKRESU OBRONY CYWILNEJ DO REALIZACJI W 2014 ROKU

ZADANIA Z ZAKRESU OBRONY CYWILNEJ DO REALIZACJI W 2014 ROKU Załącznik nr 1 Do Rocznego Planu Działania Szefa OC WYDZIAŁ BEZPIECZEŃSTWA I ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO ZADANIA Z ZAKRESU OBRONY CYWILNEJ DO REALIZACJI W 2014 ROKU WROCŁAW 2014 ZASADNICZYM CELEM DZIAŁANIA

Bardziej szczegółowo

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

SYSTEM WYMIANY INFORMACJI BEZPIECZEŃSTWA ŻEGLUGI (SWIBŻ)

SYSTEM WYMIANY INFORMACJI BEZPIECZEŃSTWA ŻEGLUGI (SWIBŻ) SYSTEM WYMIANY INFORMACJI BEZPIECZEŃSTWA ŻEGLUGI (SWIBŻ) System Wymiany Informacji Bezpieczeństwa Żeglugi (SWIBŻ) wraz z infrastrukturą teleinformatyczną, jest jednym z projektów współfinansowanych przez

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 11 Ocena dokładności wskazań odbiornika FURUNO GP-80 systemu GPS z zewnętrznym odbiornikiem FURUNO

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0369/4. Poprawka. Cristian Dan Preda w imieniu grupy PPE

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0369/4. Poprawka. Cristian Dan Preda w imieniu grupy PPE 5.12.2018 A8-0369/4 4 Umocowanie 7 a (nowe) uwzględniając wspólny dokument roboczy Komisji Europejskiej i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z dnia 7 listopada 2018 r. w sprawie sprawozdania

Bardziej szczegółowo

Techniki różnicowe o podwyższonej dokładności pomiarów

Techniki różnicowe o podwyższonej dokładności pomiarów Techniki różnicowe o podwyższonej dokładności pomiarów Adam Ciećko, Bartłomiej Oszczak adam.ciecko@uwm.edu.pl bartek@uw.pl Zastosowanie nowoczesnych satelitarnych metod pozycjonowania i nawigacji w rolnictwie

Bardziej szczegółowo

Satelitarny system nawigacyjny Galileo, przeznaczenie, struktura i perspektywy realizacji.

Satelitarny system nawigacyjny Galileo, przeznaczenie, struktura i perspektywy realizacji. Satelitarny system nawigacyjny Galileo, przeznaczenie, struktura i perspektywy realizacji. Cezary Specht Instytut Nawigacji i Hydrografii Morskiej Akademia Marynarki Wojennej w CSpecht@amw.gdynia.pl Satelitarny

Bardziej szczegółowo

Opinia 17/2018. w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy polski organ nadzorczy. dotyczącego

Opinia 17/2018. w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy polski organ nadzorczy. dotyczącego Opinia 17/2018 w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy polski organ nadzorczy dotyczącego rodzajów operacji przetwarzania podlegających wymogowi dokonania oceny skutków dla ochrony danych

Bardziej szczegółowo

NOWE SYSTEMY ELEKTRONICZNE ARMII ROSYJSKIEJ

NOWE SYSTEMY ELEKTRONICZNE ARMII ROSYJSKIEJ aut. Maksymilian Dura 25.10.2015 NOWE SYSTEMY ELEKTRONICZNE ARMII ROSYJSKIEJ Rosyjska armia chwali się wprowadzaniem do sił zbrojnych nowych systemów uzbrojenia, wliczając w to nie tylko nowe samoloty

Bardziej szczegółowo

DOWIĄZANIE GEODEZYJNE W WYBRANYCH ZADANIACH SPECJALNYCH REALIZOWANYCH NA MORZU 1

DOWIĄZANIE GEODEZYJNE W WYBRANYCH ZADANIACH SPECJALNYCH REALIZOWANYCH NA MORZU 1 kmdr rez. dr Zdzisław KOPACZ Akademia Marynarki Wojennej, SHM RP kmdr rez. dr inż. Wacław MORGAŚ Akademia Marynarki Wojennej, SHM RP DOWIĄZANIE GEODEZYJNE W WYBRANYCH ZADANIACH SPECJALNYCH REALIZOWANYCH

Bardziej szczegółowo

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. Ustanowienie odpowiednich stosunków między UE a Europejską Agencją Kosmiczną

KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO. Ustanowienie odpowiednich stosunków między UE a Europejską Agencją Kosmiczną KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 14.11.2012 COM(2012) 671 final KOMUNIKAT KOMISJI DO RADY I PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Ustanowienie odpowiednich stosunków między UE a Europejską Agencją Kosmiczną PL PL

Bardziej szczegółowo

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik elektroniki medycznej 322[18]

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik elektroniki medycznej 322[18] Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik elektroniki medycznej 322[18] 1 2 3 4 5 W pracy egzaminacyjnej podlegało ocenie: Technik elektroniki medycznej 322[18] Element

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 12.9.2016 r. COM(2016) 574 final 2016/0271 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY upoważniająca do podpisania w imieniu Unii umowy o współpracy między Unią Europejską a Agencją Bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM

MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM S Z T A B G E N E R A L N Y W P ZARZĄD PLANOWANIA OPERACYJNEGO P3 MIEJSCE I ROLA NACZELNEGO DOWÓDCY SIŁ ZBROJNYCH W POŁĄCZONEJ OPERACJI OBRONNEJ W WYMIARZE NARODOWYM I SOJUSZNICZYM ppłk dr Dariusz ŻYŁKA

Bardziej szczegółowo

Uzasadnienie techniczne zaproponowanych rozwiązań projektowanych zmian w

Uzasadnienie techniczne zaproponowanych rozwiązań projektowanych zmian w Uzasadnienie techniczne zaproponowanych rozwiązań projektowanych zmian w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać

Bardziej szczegółowo

ZASIĘG USŁUGI FOTORADARY EUROPA I NIEBEZPIECZNE STREFY

ZASIĘG USŁUGI FOTORADARY EUROPA I NIEBEZPIECZNE STREFY FOTORADARY MAPY TOMTOM TRAFFIC ZASIĘG USŁUGI FOTORADARY EUROPA I NIEBEZPIECZNE STREFY Usługi Fotoradary Europa i Niebezpieczne strefy TomTom są dostępne w krajach wymienionych poniżej. Z usług tych można

Bardziej szczegółowo

WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO

WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO Mirosław KAŹMIERSKI Okręgowy Urząd Miar w Łodzi 90-132 Łódź, ul. Narutowicza 75 oum.lodz.w3@gum.gov.pl WZORCOWANIE URZĄDZEŃ DO SPRAWDZANIA LICZNIKÓW ENERGII ELEKTRYCZNEJ PRĄDU PRZEMIENNEGO 1. Wstęp Konieczność

Bardziej szczegółowo

Szlakiem latarni morskich

Szlakiem latarni morskich Szlakiem latarni morskich Latarnie morskie LATARNIE MORSKIE Latarnia morska w znaczeniu nawigacji terrestrycznej istotny znak nawigacyjny (stawa lub latarniowiec), o unikalnej konstrukcji, malowany w sposób

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr VII/61/2015 RADY MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI. z dnia 12 maja 2015 r.

UCHWAŁA Nr VII/61/2015 RADY MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI. z dnia 12 maja 2015 r. UCHWAŁA Nr VII/61/2015 RADY MIASTA PRUSZCZ GDAŃSKI z dnia 12 maja 2015 r. w sprawie rozpatrzenia skargi złożonej przez Pana Jarosława Szafraniec na Burmistrza Pruszcza Gdańskiego. Na podstawie art. 18

Bardziej szczegółowo

Konserwacja i modernizacja podstawowej osnowy magnetycznej kraju

Konserwacja i modernizacja podstawowej osnowy magnetycznej kraju Konserwacja i modernizacja podstawowej osnowy magnetycznej kraju Jan Kryński, Elżbieta Welker Instytut Geodezji i Kartografii Centrum Geodezji i Geodynamiki Treść prezentacji 1. Pole magnetyczne Ziemi

Bardziej szczegółowo

Centralny Port Komunikacyjny w systemie transportu kolejowego

Centralny Port Komunikacyjny w systemie transportu kolejowego Centralny Port Komunikacyjny w systemie transportu kolejowego Warszawa, 21 marca 2018 Agata POMYKAŁA a.pomykala@infotransport.pl Plan prezentacji Podział międzygałęziowy w obsłudze lotnisk Sieć kolejowa

Bardziej szczegółowo

GPS Global Positioning System budowa systemu

GPS Global Positioning System budowa systemu GPS Global Positioning System budowa systemu 1 Budowa systemu System GPS tworzą trzy segmenty: Kosmiczny konstelacja sztucznych satelitów Ziemi nadających informacje nawigacyjne, Kontrolny stacje nadzorujące

Bardziej szczegółowo

Polski plan radionawigacyjny jako istotny czynnik wpływający na bezpieczeństwo w transporcie

Polski plan radionawigacyjny jako istotny czynnik wpływający na bezpieczeństwo w transporcie SPECHT Cezary 1 KOC Władysław 2 OSZCZAK Stanisław 3 Polski plan radionawigacyjny jako istotny czynnik wpływający na bezpieczeństwo w transporcie WSTĘP Pozycyjne systemy radionawigacyjne stanowią dziś istotny

Bardziej szczegółowo

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE studia pierwszego stopnia

BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE studia pierwszego stopnia BEZPIECZEŃSTWO NARODOWE studia pierwszego stopnia SPECJALNOŚCI: BEZPIECZEŃSTWO EKONOMICZNE BEZPIECZEŃSTWO EKOLOGICZNE BEZPIECZEŃSTWO SPOŁECZNE (Studenci wybierają specjalności po czwartym semestrze studiów).

Bardziej szczegółowo

Opinia 9/2018. w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy francuski organ nadzorczy. dotyczącego

Opinia 9/2018. w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy francuski organ nadzorczy. dotyczącego Opinia Rady (art. 64) Opinia 9/2018 w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy francuski organ nadzorczy dotyczącego rodzajów operacji przetwarzania podlegających wymogowi dokonania oceny skutków

Bardziej szczegółowo

Rozwijanie zdolności instytucjonalnych celem skutecznego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce. Sekretariat Krajowej Rady BRD

Rozwijanie zdolności instytucjonalnych celem skutecznego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce. Sekretariat Krajowej Rady BRD Rozwijanie zdolności instytucjonalnych celem skutecznego zarządzania bezpieczeństwem ruchu drogowego w Polsce Sekretariat Krajowej Rady BRD Krakowskie Dni Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Kraków, 26/02/2015

Bardziej szczegółowo

Urządzenia Elektroniki Morskiej Systemy Elektroniki Morskiej

Urządzenia Elektroniki Morskiej Systemy Elektroniki Morskiej Wydział Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki Politechniki Gdańskiej Katedra Systemów Elektroniki Morskiej Stacja Badań Hydroakustycznych Urządzenia Elektroniki Morskiej Systemy Elektroniki Morskiej

Bardziej szczegółowo

Ultra szybkie pozycjonowanie GNSS z zastosowaniem systemów GPS, GALILEO, EGNOS i WAAS

Ultra szybkie pozycjonowanie GNSS z zastosowaniem systemów GPS, GALILEO, EGNOS i WAAS Ultra szybkie pozycjonowanie GNSS z zastosowaniem systemów GPS, GALILEO, EGNOS i WAAS Jacek Paziewski Paweł Wielgosz Katarzyna Stępniak Katedra Astronomii i Geodynamiki Uniwersytet Warmińsko Mazurski w

Bardziej szczegółowo

Test A: Usługi w Europie i Polsce

Test A: Usługi w Europie i Polsce Test A: Usługi w Europie i Polsce Imię i nazwisko:... Data:..., klasa:... Poniższy test składa się z 9 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za

Bardziej szczegółowo

Przyswojenie wiedzy na temat serwisów systemu GPS i charakterystyk z nimi związanych

Przyswojenie wiedzy na temat serwisów systemu GPS i charakterystyk z nimi związanych C C2 C C C5 C6 C7 C8 C9 C0 C C2 C C C5 C6 C7 C8 C9 I. KARTA PRZEDMIOTU. Nazwa przedmiotu: SATELITARNE SYSTEMY NAWIGACYJNE 2. Kod przedmiotu: Vd. Jednostka prowadząca: Wydział Nawigacji i Uzbrojenia Okrętowego.

Bardziej szczegółowo

INFRASTRUKTURA LOTNISK WOJSKOWYCH GOTOWA NA PRZYJĘCIE SIŁ NATO?

INFRASTRUKTURA LOTNISK WOJSKOWYCH GOTOWA NA PRZYJĘCIE SIŁ NATO? aut. Jakub Palowski 29.01.2018 INFRASTRUKTURA LOTNISK WOJSKOWYCH GOTOWA NA PRZYJĘCIE SIŁ NATO? Infrastruktura naziemna, w tym lotniska, jest podstawą do działań lotnictwa wojskowego Sił Zbrojnych RP. Utrzymanie

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246. DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 9 października 2013 r.

Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246. DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 9 października 2013 r. Warszawa, dnia 9 października 2013 r. Poz. 246 Zarząd Organizacji i Uzupełnień P1 DECYZJA Nr 296/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ z dnia 9 października 2013 r. w sprawie wdrożenia do eksploatacji użytkowej

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 26/2011 STAROSTY RAWSKIEGO SZEFA OBRONY CYWILNEJ POWIATU. z dnia 20 lipca 2011 r.

ZARZĄDZENIE NR 26/2011 STAROSTY RAWSKIEGO SZEFA OBRONY CYWILNEJ POWIATU. z dnia 20 lipca 2011 r. ZARZĄDZENIE NR 26/2011 STAROSTY RAWSKIEGO SZEFA OBRONY CYWILNEJ POWIATU w sprawie zakresu oraz sposobu organizacji działania w przypadku, gdy ewakuację I stopnia zarządzi organ kierujący akcją ratunkową

Bardziej szczegółowo

Wiesław Graszka naczelnik wydziału Szymon Wajda główny specjalista

Wiesław Graszka naczelnik wydziału Szymon Wajda główny specjalista Wiesław Graszka naczelnik wydziału Szymon Wajda główny specjalista Konferencja Satelitarne metody wyznaczania pozycji we współczesnej geodezji i nawigacji Wrocław 02-04. czerwca 2011 r. Wprowadzenie Zakres

Bardziej szczegółowo

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu

GEOMATYKA program podstawowy. dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu GEOMATYKA program podstawowy 2017 dr inż. Paweł Strzeliński Katedra Urządzania Lasu Wydział Leśny UP w Poznaniu W 1968 roku Departament Obrony USA podjął decyzję o połączeniu istniejących programów, w

Bardziej szczegółowo

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO

PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO PROGRAM PRZYSPOSOBIENIA OBRONNEGO Cel kształcenia Opanowanie przez studentów i studentki podstawowej wiedzy o bezpieczeństwie narodowym, w szczególności o organizacji obrony narodowej oraz poznanie zadań

Bardziej szczegółowo

POPRAWKI PL Zjednoczona w różnorodności PL 2010/2208(INI) Projekt opinii Norbert Glante (PE v01-00)

POPRAWKI PL Zjednoczona w różnorodności PL 2010/2208(INI) Projekt opinii Norbert Glante (PE v01-00) PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii 15.12.2010 2010/2208(INI) POPRAWKI 1-12 Norbert Glante (PE452.612v01-00) Zastosowania w transporcie globalnych systemów nawigacji

Bardziej szczegółowo

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6

Bardziej szczegółowo

Opinia 3/2018. w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy bułgarski organ nadzorczy. dotyczącego

Opinia 3/2018. w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy bułgarski organ nadzorczy. dotyczącego Opinia 3/2018 w sprawie projektu wykazu sporządzonego przez właściwy bułgarski organ nadzorczy dotyczącego rodzajów operacji przetwarzania podlegających wymogowi dokonania oceny skutków dla ochrony danych

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 26/ 12 WÓJTA GMINY PĘCŁAW z dnia 10 października 2012 r.

ZARZĄDZENIE NR 26/ 12 WÓJTA GMINY PĘCŁAW z dnia 10 października 2012 r. ZARZĄDZENIE NR 26/ 12 WÓJTA GMINY PĘCŁAW z dnia 10 października 2012 r. w sprawie przygotowania, organizacji i funkcjonowania gminnego systemu wczesnego ostrzegania o zagrożeniach oraz gminnego systemu

Bardziej szczegółowo

1. Wstęp. 2. Budowa i zasada działania Łukasz Kowalewski

1. Wstęp. 2. Budowa i zasada działania Łukasz Kowalewski 01.06.2012 Łukasz Kowalewski 1. Wstęp GPS NAVSTAR (ang. Global Positioning System NAVigation Signal Timing And Ranging) Układ Nawigacji Satelitarnej Określania Czasu i Odległości. Zaprojektowany i stworzony

Bardziej szczegółowo

(Tekst mający znaczenie dla EOG)

(Tekst mający znaczenie dla EOG) 19.3.2016 L 74/45 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2016/413 z dnia 18 marca 2016 r. określająca lokalizację infrastruktury naziemnej systemu ustanowionego w ramach programu Galileo i ustanawiająca środki

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 18.2011 Burmistrza Miasta Zawidowa z dnia 18-04-2011

ZARZĄDZENIE Nr 18.2011 Burmistrza Miasta Zawidowa z dnia 18-04-2011 ZARZĄDZENIE Nr 18.2011 Burmistrza Miasta Zawidowa z dnia 18-04-2011 w sprawie przygotowania i zapewnienia działania Miejskiego systemu wczesnego ostrzegania (SWO) o zagrożeniach oraz Miejskiego systemu

Bardziej szczegółowo

1. Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP ws. rozwoju regionalnej komunikacji lotniczej.

1. Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP ws. rozwoju regionalnej komunikacji lotniczej. Lotnicza Komunikacja Regionalna 1. Stanowisko Konwentu Marszałków Województw RP ws. rozwoju regionalnej komunikacji lotniczej. 2. Wpływ portów lotniczych na rozwój gospodarczym regionu. 3. Bariery rozwoju

Bardziej szczegółowo

Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 10.1.2017 r. COM(2017) 4 final 2017/0001 (NLE) Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY zmieniające rozporządzenie Rady (UE) 2016/1903 ustalające uprawnienia do połowów na rok 2017

Bardziej szczegółowo

Przemysław Kowalski Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN

Przemysław Kowalski Instytut Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN Opracowanie systemowych rozwiązań wspomagających zabezpieczenie miejsca zdarzenia i proces wykrywczy na podstawie materiału dowodowego utrwalonego za pomocą technik skaningu laserowego oraz satelitarnych

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 4 WÓJTA GMINY RACZKI. z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie organizacji i wykonywania zadań obronnych w 2016 r.

ZARZĄDZENIE NR 4 WÓJTA GMINY RACZKI. z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie organizacji i wykonywania zadań obronnych w 2016 r. ZARZĄDZENIE NR 4 WÓJTA GMINY RACZKI z dnia 15 stycznia 2016 r. w sprawie organizacji i wykonywania zadań obronnych w 2016 r. Na podstawie art. 2 oraz art. 17 ust. 6 i 7 ustawy z dnia 21 listopada 1967

Bardziej szczegółowo

Wniosek DECYZJA RADY

Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 3.7.2017 r. COM(2017) 359 final 2017/0149 (NLE) Wniosek DECYZJA RADY upoważniająca Chorwację, Niderlandy, Portugalię i Rumunię do wyrażenia zgody, w interesie Unii Europejskiej,

Bardziej szczegółowo

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego

Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych Rosja i Niemcy zawsze należały do sąsiadów, z którymi Polacy wiązali największe obawy. Wojna rosyjsko-gruzińska

Bardziej szczegółowo

ZAŁOŻENIA I STAN AKTUALNY REALIZACJI

ZAŁOŻENIA I STAN AKTUALNY REALIZACJI ZAŁOŻENIA I STAN AKTUALNY REALIZACJI PROJEKTU ASG+ Figurski M., Bosy J., Krankowski A., Bogusz J., Kontny B., Wielgosz P. Realizacja grantu badawczo-rozwojowego własnego pt.: "Budowa modułów wspomagania

Bardziej szczegółowo

LISTA SPRAWDZAJĄCA. Karta oceny merytorycznej (jakości) projektu.

LISTA SPRAWDZAJĄCA. Karta oceny merytorycznej (jakości) projektu. Nr Wniosku:... LISTA SPRAWDZAJĄCA Karta oceny merytorycznej (jakości) projektu. Tytuł Projektu: Beneficjent (Partner) Wiodący: Oś priorytetowa: Nazwisko osoby oceniającej, data zakończenia etapu oceny

Bardziej szczegółowo

kpt. Mirosław Matusik Brzeźnica, dnia 24.02.2012 roku

kpt. Mirosław Matusik Brzeźnica, dnia 24.02.2012 roku kpt. Mirosław Matusik Brzeźnica, dnia 24.02.2012 roku GPS Global Positioning System System Globalnej Lokalizacji Satelitarnej System GPS zrewolucjonizował nawigację lądową, morską, lotniczą a nawet kosmiczną.

Bardziej szczegółowo