Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie. 2 S t r o n a

Transkrypt

1

2 Badania wykonało Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie z pracowniami w Olsztynie, Giżycku i Elblągu, posiadające wdrożony System Zrządzania, potwierdzony przez Polskie Centrum Akredytacji Certyfikat Akredytacji Laboratorium Badawczego nr AB 805 Badania dofinansowano ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska w Olsztynie 2 S t r o n a

3 WSTĘP JEZIORO JANUSZEWSKIE JEZIORAK DUŻY JEZIORO KARAŚ JEZIORO PŁASKIE JEZIORO PUZY (PAUZEŃSKIE) JEZIORO SYMSAR JEZIORO TONKA S t r o n a

4 WSTĘP W roku 2014 Delegatura w Elblągu Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Olsztynie w ramach realizacji zadań zawartych w Programie Państwowego Monitoringu Środowiska województwa warmińsko-mazurskiego na lata przeprowadziła badania 7 jezior (Januszewskie, Jeziorak Duży, Karaś, Pauzeńskie, Płaskie, Symsar i Tonka). Badania biologiczne fitoplanktonu i fizykochemiczne jezior wykonano cztery razy w roku: w okresie cyrkulacji wiosennej (kwiecień), wczesnym latem (czerwiec), w okresie stratyfikacji letniej (sierpień) oraz w październiku. Jezioro Płaskie, wyznaczone jako reperowe, badano ze zwiększoną częstotliwością (6 x w roku w okresie sezonu wegetacyjnego od kwietnia do października). W jeziorach objętych monitoringiem diagnostycznym (Jeziorak Duży, Karaś) 12 razy w roku wykonano badania substancji priorytetowych. Badania prowadzono zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 15 listopada 2011 roku w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. Nr 258, poz ) oraz rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 21 listopada 2013 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie form i sposobu prowadzenia monitoringu jednolitych części wód powierzchniowych i podziemnych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1558); W celu wyznaczenia stanu ekologicznego badaniami objęto elementy biologiczne (fitoplankton, fitobentos, makrofity), parametry fizykochemiczne (natlenienie, przezroczystość, zasolenie, substancje biogenne) oraz substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego (specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne). W celu klasyfikacji stanu chemicznego kontrolowano poziom substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających. Ocenę jakości wód przeprowadzono w oparciu o rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 października 2014 r. w sprawie sposobu klasyfikacji stanu jednolitych części wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U r. poz.1482), określającego sposób oceny stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego oraz sposób klasyfikacji stanu jednolitej części wód. Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego jeziora jest miarą odchylenia ocenianego ekosystemu od stanu referencyjnego (stanu odniesienia), rozumianego jako stan zbliżony do naturalnego w warunkach braku oddziaływań antropogenicznych lub przy ich minimalnym nasileniu (Soszka 2007). Za stan referencyjny należy uznać stan bardzo dobry. Pozostałe - dobry, umiarkowany, słaby i zły cechują się narastającym wpływem antropopresji. Ocena stanu/potencjału ekologicznego oparta jest głównie na elementach biologicznych. Parametry fizykochemiczne mają znaczenie wspierające. Klasyfikacja stanu chemicznego (dla jezior objętych monitoringiem diagnostycznym) oparta jest o wskaźniki charakteryzujące występowanie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego (substancje priorytetowe i inne substancje zanieczyszczające). Sposób klasyfikacji zawarty w w/w rozporządzeniu uwzględnia podział jezior na typy abiotyczne. Jako podstawę typologii przyjęto współczynnik Schindlera (charakteryzujący 4 S t r o n a

5 wpływ zlewni) oraz typ miktyczny jeziora (stratyfikowane i niestratyfikowane). Takie ujęcie powoduje, że poszczególne typy jezior charakteryzują się odmiennymi warunkami referencyjnymi o różnych wartościach granicznych zarówno dla wskaźników biologicznych jak i fizykochemicznych. Jeziora, których stan ekologiczny jest niższy od dobrego powinny być objęte działaniami mającymi na celu przywrócenie ich do stanu co najmniej dobrego. Temu celowi podporządkowane są plany gospodarowania wodami na obszarze dorzeczy. 5 S t r o n a

6 JEZIORO JANUSZEWSKIE 6 S t r o n a

7 1. JEZIORO JANUSZEWSKIE Położenie jeziora dorzecze: Liwa Nogat region fizycznogeograficzny: Pojezierze Iławskie wysokość: 98,8 m n.p.m. (mapa 1: ) Podstawowe dane morfometryczne powierzchnia zwierciadła wody 104,0 ha głębokość maksymalna 2,0 m głębokość średnia 1,2 m objętość jeziora 1248,0 tys. m 3 powierzchnia zlewni całkowitej 51,5 km 2 Formy ochrony Natura 2000 Lasy Iławskie PLB OSO Dane MPHP nr jeziora kod ppk - PL01S0302_0260 Warunki morfometryczno-zlewniowe Jezioro Januszewskie położone jest we wschodniej części Pojezierza Iławskiego w dorzeczu rzeki Liwy, na terenie gminy Susz w powiecie iławskim. Jezioro Januszewskie o powierzchni 104 ha jest zbiornikiem płytkim, mocno zamulonym, o daleko posuniętym procesie zarastania. Maksymalna głębokość nie przekracza 2 m. Składa się z dwóch członów połączonych, będącym w fazie zarastania, wąskim przesmykiem. Okalające akwen brzegi są zróżnicowane od płaskich i podmokłych do stromych i wysokich. Dostęp do jeziora jest utrudniony ze względu na występujące mokradła oraz szeroki pas trzcin otaczających linię brzegową. Cechy morfometryczne jeziora sprzyjają dogłębnemu mieszaniu wód. Jezioro Januszewskie jest zbiornikiem przepływowym, zasilanym przez niewielkie dopływy. Przez jezioro przepływa górny odcinek rzeki Liwy. Średni przepływ na wypływie z jeziora wynosi Qśr = 0,25 m 3 /s. Poprzez Liwę połączone jest z jeziorem Czerwica, na którym znajduje się rezerwat kormoranów. Zlewnia całkowita o powierzchni 51,5 km 2 jest obszarem o przewadze rzeźby falistej z licznymi pagórkami morenowymi. Obszar zlewni w 80% pokryty jest lasem mieszanym z przewagą drzewostanu iglastego. Pozostała cześć terenu użytkowana jest rolniczo. Znajduje się tutaj wieś Januszewo. Na znacznej części występują obszary podmokłe, na których powstały torfowiska. 7 S t r o n a

8 Zlewnia bezpośrednia, zajmująca powierzchnię 1,5 km 2, w całości pokryta jest lasami mieszanymi. Jezioro Januszewskie nie jest odbiornikiem ścieków ze źródeł punktowych, nie jest też zagospodarowane pod względem rekreacyjnym. Ze względu na cechy morfometryczne oraz silne zamulenie presja na jezioro jest minimalna lub wręcz nie występuje. Zbiornik jest obiektem gospodarki rybackiej i zaliczany jest do typu linowoszczupakowego. W 2014 roku Jezioro Januszewskie badane było w zakresie monitoringu operacyjnego. Ocena stanu ekologicznego i klasyfikacja jednolitej części wód Jezioro Januszewskie 1. Elementy biologiczne Do oceny stanu ekologicznego Jeziora Januszewskiego wykorzystano fitoplankton (indeks fitoplanktonowy PMPL ) oraz wyniki badań makrofitów i fitobentosu, dziedziczone z roku Fitoplankton wyniki badań wskazywały na bardzo wysoką produkcję pierwotną w jeziorze. Wartość biomasy fitoplanktonu wahała się w przedziale od 24,98 mg/l (czerwiec) do 38,33 mg/l (kwiecień). Wiosną w strukturze taksonomicznej przeważały okrzemki (około 44%) z przewagą Ulnaria acus oraz sinice (35%). Latem nastąpiły wyraźne zmiany w zespole producentów. We wszystkich pobranych od czerwca do października próbkach zdecydowaną przewagę zarówno w liczebności jak i biomasie, stanowiły sinice (70 80%). W obrębie sinic zdecydowanymi dominantami były Aphanizomenon gracilis i Pseudanabaena limnetica tworzące od 45 % (sierpień), aż do 76% (czerwiec) biomasy całkowitej. Udział innych grup taksonomicznych w zbiorowisku fitoplanktonu był niewielki. Wartość multimetriksa fitoplanktonowego PMPL- 4,22, wskazywała na V klasę jakości wód stan ekologiczny zły. Fitobentos indeks fitobentosowy 0,76 obliczony na podstawie badań przeprowadzonych w październiku 2011 roku, wskazywał na I klasę. Makrofity wartość wskaźnika ESMI 0,203 (na podstawie oceny dziedziczonej z 2011 r.), wskazywał na stan ekologiczny słaby. 2. Elementy fizykochemiczne Spośród podlegających ocenie elementów fizykochemicznych granice określone dla klasy II przekraczały przezroczystość oraz azot ogólny. Wartości pozostałych normowanych wskaźników kwalifikowały zbiornik do I-II klasy. Dziedziczona z roku 2011 ocena substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z grupy 3.6 (specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne), będących składową oceny stanu ekologicznego, wskazywała na II klasę. 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego Ocena stanu ekologicznego jeziora Januszewskiego na podstawie elementów biologicznych i fizykochemicznych wskazuje na zły stan ekologiczny. 8 S t r o n a

9 OCENA STANU CHEMICZNEGO Ocena przeprowadzona w oparciu o dane dziedziczone (2011 r.) wskazywała na dobry stan chemiczny. Badania substancji priorytetowych oraz innych substancji zanieczyszczających wykazały, że żaden chemiczny wskaźnik nie przekroczył środowiskowych norm jakości. KLASYFIKACJA JCW JEZIORO JANUSZEWSKIE Na podstawie oceny stanu ekologicznego oraz chemicznego, stan jeziora oceniono jak zły. O niskiej ocenie zadecydowała wartość indeksu fitoplanktonowego (PMPL). Podsumowanie 1. Jezioro Januszewskie jest płytkim, silnie zamulonym zbiornikiem o daleko posuniętym procesie zarastania. Jest to zbiornik przepływowy, zasilany kilkoma niewielkimi dopływami. 2. Ze względu na cechy morfometryczne oraz utrudniony dostęp, presja na jezioro jest minimalna lub wręcz nie występuje. 3. Jezioro Januszewskie nie jest odbiornikiem zanieczyszczeń ze źródeł punktowych i nie jest zagospodarowane rekreacyjnie. 4. Wynik klasyfikacji wskazuje na zły stan ekologiczny i dobry stan chemiczny jeziora. Stan jednolitej części wód określono jako zły. 5. Niska jakość wód zbiornika i postępująca eutrofizacja jest wynikiem naturalnego procesu zarówno starzenia się zbiornika jak i małej odporności na eutrofizację. 9 S t r o n a

10 Mapa 1.1 Plan batymetryczny Jeziora Januszewskiego z zaznaczonym stanowiskiem poboru próbek wody 10 S t r o n a

11 Mapa 1.2 Zlewnia całkowita Jeziora Januszewskiego 11 S t r o n a

12 Mapa 1.3 Zlewnia bezpośrednia Jeziora Januszewskiego - skala 1: S t r o n a

13 Tabela 1.1 Ocena jakości wód Jeziora Januszewskiego na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 2014 roku oraz wyników dziedziczonych z 2011 roku. Współczynnik Schindlera >2 Kod wg MPHP: Typ abiotyczny: 3b 1.1 Fitoplankton Nr wskaźnika Wskaźnik 1. Elementy biologiczne Indeks fitoplanktonowy dla polskich jezior (PMPL) 1.2 Fitobentos Multimetryczny indeks okrzemkowy (IOJ) 1.3 Makrofity Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego 1.5 Makrobezkręgowce bentosowe Jednostka stanowisko 02 Wartość Klasa Uwagi 4,22 V 0,76* I 0,203* IV 1.6 Ichtiofaunawskaźnik LFI 3. Elementy fizykochemiczne (wspierające elementy biologiczne) 3.1 Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny Przezroczystość (widzialność SD) m 0,46 PSD 3.2 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne Tlen rozpuszczony przy dnie latem (j.ns.) 3.3 Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie mg O 2/l 7,7 I/II Przewodność elek. wł. ms/cm 372 I-II 3.5 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne Azot ogólny mg N/l 3,06 PSD Fosfor ogólny mg P/l 0,054 I-II Klasa jakości Ocena stanu ekologicznego Stan chemiczny Stan jednolitej części wód * na podstawie wyników badań dziedziczonych z 2011 roku V klasa jakości wód stan ekologiczny - zły dobry* ZŁY wartość latem nad dnem wartość średnia wartość średnia wartość średnia 13 S t r o n a

14 Tabela 1.2 Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Januszewskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Aphanizomenon gracile 6862,54 16, ,00 8,92 23,27 2. Pseudanabaena limnetica 15899,84 39,10 200,00 3,18 8,30 3. Limnothrix redeckei 2947,99 7,25 310,00 0,91 2,38 4. Snowella sp. 193,31 0, ,00 0,29 0,76 5. Ulnaria acus 3769,57 9, ,00 10,93 28,52 6. Nitzschia gracilis 1478,83 3,64 700,00 1,04 2,70 7. Aulacoseira granulata 869,90 2, ,00 4,35 11,35 8. Cyclotella sp. 347,96 0, ,00 0,40 1,04 9. Cryptomonas erosa 1043,88 2, ,00 3,65 9, Cryptomonas rostrata 86,99 0, ,00 0,96 2, Rhodomonas sp. 2087,76 5,13 240,00 0,50 1, Erkenia sp. 2696,69 6,63 100,00 0,27 0, Dinobryon sociale 86,99 0,21 300,00 0,03 0, Dinobryon bavaricum 173,98 0,43 600,00 0,10 0, Dinobryon divergens 1130,87 2,78 300,00 0,34 0, Peridinium sp. 86,99 0, ,00 1,91 4, Desmodesmus opoliensis 86,99 0,21 430,00 0,04 0, Monoraphidium griffithii 173,98 0,43 140,00 0,02 0, Monoraphidium concortum 289,97 0,71 50,00 0,01 0, Pediastrum borynaum 86,99 0, ,00 0,30 0, Tetraedron minima 86,99 0,21 270,00 0,02 0, Scenedesmus acuminatus 86,99 0,21 950,00 0,08 0, Cosmarium sp. 86,99 0,21 700,00 0,06 0,16 Razem: 40662,99 100,00 38,33 100,00 14 S t r o n a

15 Tabela 1.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Januszewskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp. (40) 9 0, , ,51 2. Ceratium hirundinella 6 0, , ,34 3. Pediastrum simplex 26 0, , ,66 4. Pediastrum duplex 91 0, , ,44 5. Pediastrum borynaum 40 0, , ,56 6. Desmodesmus communis 1 0, , ,02 7. Cosmarium sp. 1 0, , ,01 8. Staurastrum sp , , ,61 9. Pediastrum tetras 338 0, , , Monoraphidium concortum 435 0, , , Tetraedron caudatum 203 0, , , Scenedesmus acuminatus 203 0, , , Microcystis sp. 34 0, , , Anabaena planktonica 11 0, , , Pseudanabaena limnetica , , , Limnothrix redeckei , , , Apahnizomenon gracile , , , Aualcoseira granulata 77 0, , , Ulnaria acus 338 0, , , Dinobryon divergens , , , Dinobryon bavaricum 203 0, , , Erkenia sp , , , Cryptomonas erosa 87 0, , , Rhodomonas sp , , ,28 Razem S t r o n a

16 Tabela 1.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Januszewskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp , , ,87 2. Ceratium furcoides 6 0, , ,66 3. Pediastrum borynaum 29 0, , ,30 4. Pediastrum duplex 131 0, , ,86 5. Pediastrum simplex 17 0, , ,11 6. Monoraphidium concortum 580 1, , ,09 7. Tetraedron minima 435 0, , ,16 8. Desmodesmus communis 638 1, , ,70 9. Scenedesmus linearis 203 0, , , Tetraedron caudatum 203 0, , , Staurastrum sp , , , Aulacoseira granulata 228 0, , , Microcystis sp , , , Merismopedia punctata 95 0,17 8 0, , Pseudanabaena limnetica , , , Aphanizomenon gracile , , , Limnothrix redeckei , , , Anabaena planctonica 435 0, , , Planktolyngbya concorta 435 0, , , Anabaena flos-aque , , , Euglena gracilis 20 0, , , Rhodomonas sp , , , Erkenia sp , , ,17 Razem: S t r o n a

17 Tabela 1.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Januszewskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Objętość Liczebność Biomasa jednostki jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Euglena gracilis 17 0, , ,39 2. Microcystis sp , , ,32 3. Merismopedia punctata 274 0,47 8 0, ,01 4. Pseudanabaena limnetica , , ,18 5. Apahnizomenon gracile , , ,67 6. Aphanizomenon issachenkoi , , ,47 7. Anabaena flos-aque , , ,58 8. Planktolyngbya concorta 580 1, , ,24 9. Ulnaria ulna 14 0, , , Aulacoseira granulata 302 0, , , Peridinium sp. 26 0, , , Pediastrum duplex 54 0, , , Pediastrum simplex 6 0, , , Desmodesmus communis 4 0, , , Pediastrum borynaum 14 0, , , Tetraedron minima 435 0, , , Rhodomonas sp , , , Cryptomonas erosa 870 1, , , Erkenia sp , , ,49 Razem: S t r o n a

18 Tabela 1.3 Wyniki badań fizykochemicznych Jeziora Januszewskiego stanowisko 02 (próbka zlewana) Data badań jednostka Warstwa wody temperatura C 10,4 19,1 22,4 14,8 przezroczystość m 0,8 0,5 0,2 0,35 przewodność ms/cm odczyn ph 8,36 8,78 7,71 8,91 azot amonowy (N-NH 4) mg N/l 0,025 0,025 0,11 0,025 azot Kjeldahla mg N/l 3,78 1,56 3,1 2,69 azot azotanowy (N-NO 3) mg N/l 0,782 0,025 0,162 0,025 azot azotynowy (N-NO 2) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,025 azot całkowity mg N/l 4,587 1,61 3,287 2,74 fosforany (P-PO 4) mg P/l 0,0018 0,0018 0,0059 0,0018 fosfor ogólny mg P/l 0,038 0,064 0,06 0, S t r o n a

19 Tabela 1.4 Warunki termiczno - tlenowe Jeziora Januszewskiego Data Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Data Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 10,4 13,2 118,4 0 17,8 11,2 117,7 1 10,2 13,2 117,3 1 17,2 4,1 42,4 Data Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Data Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 23,2 10,8 126,6 0 14,8 11,1 108,1 1 22,3 7,7 88,3 1 14, ,2 19 S t r o n a

20 J E Z I O R A K D U Ż Y 20 S t r o n a

21 2. JEZIORAK DUŻY Położenie jeziora dorzecze: Iławka Drwęca Wisła region fizycznogeograficzny: Pojezierze Iławskie wysokość: 99,2 m n.p.m. (mapa 1 : 25000) Podstawowe dane morfometryczne powierzchnia zwierciadła wody 3219,4 ha głębokość maksymalna 12,0 m głębokość średnia 4,3 m objętość jeziora ,2 m 3 powierzchnia zlewni całkowitej 314,9 km 2 Formy ochrony Natura 2000 Lasy Iławskie (PLB280005) OSO Natura 2000 Ostoja Iławska (PLH280053) SOO Dane MPHP nr jeziora kod ppk - PL01S0302_3529 Warunki morfometryczno-zlewniowe Jezioro Jeziorak Duży położone jest we wschodniej części Pojezierza Iławskiego w dorzeczu rzeki Iławki. Część północna zbiornika znajduje się na terenie gminy Zalewo, część południowa należy do gminy Iława i miasta Iława. Jeziorak Duży, o powierzchni 3219,4 ha i długości maksymalnej 27,5 km, jest najdłuższym jeziorem w Polsce. Jest to zbiornik rynnowy o przebiegu południkowym. Ze względu na genezę i morfometrię można wyróżnić trzy zasadnicze części jeziora. Część północna ma charakter rozlewiskowo-rynnowy o głębokości maksymalnej dochodzącej do 8 m. Brzegi są tutaj z reguły płaskie, miejscami podmokłe. Część środkową stanowi szerokie rozlewisko z licznie rozrzuconymi wyspami. Głębokość maksymalna tej części nieznacznie przekracza 5 m. Brzegi jeziora są urozmaicone od płaskich do stromych i wysokich. Południowo-wschodnia część ma charakter wąskiej i długiej rynny o głębokości maksymalnej dochodzącej do 12 m. W części południowej znajduje się największa wyspa Jezioraka Dużego, której powierzchnia wynosi 86,4 ha. Brzegi jeziora są na ogół strome i wysokie o deniwelacjach dochodzących do 15 m. Ogółem na Jezioraku znajduje się 20 wysp o łącznej powierzchni 240,5 ha. Większość z nich jest zalesiona. 21 S t r o n a

22 Jezioro Jeziorak Duży zasilane jest wodami kilkunastu niewielkich cieków oraz wodami sąsiadujących jezior (Płaskie, Ewingi, Dauby, Jeziorak Mały). Wody z jeziora odprowadzane są poprzez Iławkę do Drwęcy. Zlewnia całkowita Jezioraka Dużego o powierzchni 314,9 km 2 obejmuje obszary zróżnicowane pod względem budowy geologicznej i rzeźby terenu. Północno-wschodnią i wschodnią część zlewni zajmuje wysoczyzna morenowa o rzeźbie falisto-pagórkowatej. Zachodnią i środkową część zlewni obejmuje rozległy sandr zbudowany z piasków i żwirów lodowcowych. Obszar ten urozmaicają liczne zagłębienia wytopiskowe oraz rynny. W zachodniej części zlewni występuje duży kompleks leśny. Zlewnia bezpośrednia zajmująca powierzchnię 40,7 km 2 jest obszarem o zróżnicowanej rzeźbie od płaskiej do pagórkowatej. W strukturze użytkowania gruntów dominują lasy. Przy południowym krańcu jeziora położone jest 33-tysięczne miasto Iława. Nad brzegami zbiornika znajduje się wiele wsi spełniających często również funkcję miejscowości wypoczynkowych. W ostatnich latach nastąpił znaczny rozwój zabudowy rekreacyjnej. Jeziorak Duży jest bardzo atrakcyjnym obiektem turystyczno-rekreacyjnym, szczególnie do uprawiania sportów wodnych. Nad brzegami jeziora oraz na dwóch wyspach (Żuława Wielka, Bukowiec) znajduje się wiele ośrodków wypoczynkowych, pensjonatów, campingów, pól namiotowych i przystani żeglarskich. Przez jezioro przechodzi szlak żeglugowy oraz szlaki kajakowe. Jeziorak posiada połączenie poprzez system wodny Kanału Elbląskiego z Elblągiem i Ostródą. Jeziorak Duży w zasadzie nie stanowi odbiornika ścieków z punktowych źródeł zanieczyszczeń. Jedynym zewidencjonowanym obiektem jest Ośrodek Wypoczynkowy w Sarnówku odprowadzający sezonowo, oczyszczone mechaniczno-biologicznie ścieki, za pośrednictwem niewielkiego, śródleśnego strumyka, uchodzącego do Zatoki Widłągi. Pozostałe, zlokalizowane nad jeziorem ośrodki wczasowo-wypoczynkowe, wyposażone są w zbiorniki bezodpływowe. Na Jezioraku Dużym prowadzona jest gospodarka rybacka. Zbiornik zaliczany jest do typu sandaczowego. W 2014 roku badanie Jezioraka Dużego wykonano w zakresie monitoringu diagnostycznego i operacyjnego. Ocena potencjału ekologicznego i klasyfikacja jednolitej części wód Jeziorak Duży Z uwagi na brak stratyfikacji termicznej w okresie stagnacji letniej ocenę Jezioraka Dużego wykonano w oparciu o wartości graniczne określone dla jezior niestratyfikowanych mimo że jezioro w oficjalnym wykazie zostało sklasyfikowane jako stratyfikowane. 1. Elementy biologiczne Ocenę biologiczną wykonano w oparciu o wyniki badań fitoplanktonu, fitobentosu oraz makrofitów (2014). W ocenie nie uwzględniono makrobezkręgowców bentosowych z uwagi na zbyt niską liczebność organizmów w pobranej próbce. 22 S t r o n a

23 Fitoplankton wyniki badań wykazały stan biocenozy charakterystyczny dla wód silnie zeutrofizowanych. We wszystkich okresach limnologicznych odnotowano wysokie wartości biomasy fitoplanktonu, która wahała się w zakresie od 18,46 mg/l (czerwiec) do 24,91 mg/l (sierpień). Wiosenna biocenoza wskazywała na dominację okrzemek (44,6%), które najliczniej reprezentowane były przez Ulnaria acus. W znacznej ilości pojawiły się też sinice (24,8%). W okresie wczesnoletnim w jeziorze nie stwierdzono zdecydowanego dominanta - sinicom (31,9%) towarzyszyły kryptofity (28%) oraz bruzdnice (22%). Latem i jesienią w zbiorniku nastąpiły zmiany strukturalne. Najliczniejszą grupą były sinice (odpowiednio 44,5% i 69% wartości biomasy) z typową dla nasilającej się trofii Pseudanabaena limnetica oraz Aphanizomenon gracilis. W sierpniu z sinicami współdominowały bruzdnice z rodzajem Peridinium sp.. Duże zróżnicowanie gatunkowe zanotowano wśród zielenic jednak ich udział ilościowy w fitoplanktonie był znikomy. Wartość multimetriksa fitoplanktonowego - 3,85 wskazuje na słaby potencjał ekologiczny Jezioraka Dużego. Fitobentos obliczony, na podstawie badań przeprowadzonych w okresie jesiennym. Wartość Indeksu okrzemkowego - 0,807 wskazuje na I klasę potencjał maksymalny. Makrofity - badania makrofitów Jezioraka Dużego prowadzono w lipcu i objęto nimi 43 transekty. Największa głębokość na jakiej odnotowano występowanie roślinności wynosiła 3 m, średnia - 1,9 m. Powierzchnia fitolitoralu wynosiła 532,88 ha co stanowi 16,55% powierzchni całkowitej Jezioraka Dużego. Średnie pokrycie transektów roślinnością wynosiło 80%, a wskaźnik zróżnicowania fitocenotycznego - 2,22. W obrębie fitolitoralu wyróżniono zbiorowiska roślinne reprezentujące 3 grupy ekologiczne helofity (zbiorowiska szuwarowe), zajmujące 66,25% powierzchni fitolitoralu, nimfeidy (zbiorowiska o liściach pływających po powierzchni wody) 14,5% oraz elodeidy (zbiorowiska roślin zanurzonych) 18,13%. Najliczniejszą grupą - 14 zbiorowisk - były helofity, wśród których dominowały Phragmitetum communis, Typhetum angustifoliae, Eleocharitetum palustis, Sparganietum erecti i Scirpetum lacustris. Pozostałe, pokrywające w sumie 6,8% powierzchni fitolitoralu reprezentowane były przez zbiorowiska: Typhetum latifoliae, Sagittario-Sparganietum emersi f. z Sagittaria sagittifolia L., Glycerietum maximae, Equisetetum fluviatilis, Acoretum calami, Butometum umbellati, Stratiotetum aloidis, Caricetum acutiformis, Caricetum ripariae. Strefa elodeidów zajmowała 18,13% powierzchni fitolitoralu i budowało ją 7 fitocenoz. Powierzchnia żadnego ze zbiorowisk nie przekraczała 5% (Potametum lucentis, Myriophylletum spicati, Potametum perfoliati, Potametum natantis, Ceratophylletum demersi, Polygonetum natantis, Fontinaletum antipyreticae). Najmniejszą część fitolitoralu (14,5%) zajmowała strefa nimfeidów, tworzona przez 3 fitocenozy. Dominowało tu zbiorowisko Nymphaeo albae-nupharetum luteae f. z Nuphar lutea (L.) Sibth. & Sm. (13,21%), pozostałe to Nymphaeo albae-nupharetum luteae f. z Nymphaea alba L. (1,28%) i Nymphoidetum peltatae (0,01%). 23 S t r o n a

24 Na podstawie wartości wskaźnika ESMI (0,38) stan ekologiczny Jeziora Jeziorak Duży określono jako umiarkowany. 2. Elementy fizykochemiczne W ocenie potencjału ekologicznego w oparciu o wskaźniki fizykochemiczne uwzględniono przezroczystość, przewodność elektrolityczną, azot i fosfor ogólny. Wskaźnikami obniżającymi jakość wody była przezroczystość oraz niekorzystne warunki tlenowe panujące w zbiorniku. W szczycie stagnacji letniej już na głębokości 3 m odnotowano znaczny spadek zawartości tlenu rozpuszczonego do 1,7 mg/l O2, a natlenienie warstwy naddennej wynosiło zaledwie 0,18 mg/l O2. Na podstawie wskaźników z grupy elementy fizykochemiczne oceniono poniżej potencjału dobrego (PPD). W zakresie substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego z grupy 3.6 (specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne) nie stwierdzono przekroczeń wartości dopuszczalnych. 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego Przeprowadzona na podstawie elementów biologicznych i fizykochemicznych klasyfikacja wskazuje na słaby potencjał ekologiczny (IV klasa jakości wód). OCENA STANU CHEMICZNEGO Badania substancji priorytetowych oraz innych substancji zanieczyszczających wykazały, że jezioro charakteryzuje się dobrym stanem chemicznym. Poziom żadnej z kontrolowanych substancji z grupy 4.1 i 4.2 nie przekroczył granicy stanu dobrego. KLASYFIKACJA JEDNOLITEJ CZĘŚCI WÓD Na podstawie oceny potencjału ekologicznego oraz stanu chemicznego, stan jeziora oceniono jako zły. O niskiej ocenie w największym stopniu zadecydowała wartość indeksu fitoplanktonowego (PMPL). Podsumowanie 1. Jeziorak Duży jest najdłuższym jeziorem w Polsce. Jest to zbiornik przepływowy zasilany wodami kilkunastu niewielkich dopływów oraz wodami sąsiadujących jezior. 2. Ze względu na swe cechy naturalne jest atrakcyjnym obiektem turystycznorekreacyjnym, szczególnie do uprawiania sportów wodnych. 3. Jeziorak nie stanowi odbiornika ścieków ze źródeł punktowych. Jedynie w okresie letnim, poprzez rów śródleśny, do Zatoki Widłągi odprowadzane są ścieki z ośrodka wypoczynkowego w Sarnówku. 4. Przeprowadzone badania wykazały słaby stan ekologiczny i dobry chemiczny jeziora. Stan jednolitej części wód określono jako zły. 5. Z uwagi na zmianę metodyki badawczej oraz sposób oceny jakości wód jeziorowych, niemiarodajne jest porównanie klasyfikacji jeziora na podstawie badań 24 S t r o n a

25 przeprowadzonych w roku 2014 i wykonanych w latach wcześniejszych. W 2006 roku wody Jezioraka Dużego zaliczono do najmniej korzystnej III klasy. 25 S t r o n a

26 Mapa 2.1 Plan batymetryczny jeziora Jeziorak Duży z zaznaczonym stanowiskiem poboru próbek wody oraz stanowiskami badań biologicznych. 26 S t r o n a

27 Skala 1: Mapa 2.2 Zlewnia całkowita jeziora Jeziorak Duży 27 S t r o n a

28 Mapa 2.3 Zlewnia bezpośrednia jeziora Jeziorak Duży - skala 1: S t r o n a

29 Tabela 2.1 Ocena jakości wód Jezioraka Dużego na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 2014 roku Współczynnik Schindlera >2 Kod wg MPHP: Typ abiotyczny: 3b Wskaźnik 1 Elementy biologiczne 1.1 Fitoplankton Jednostka stanowisko 06 Wartość Klasa Uwagi Nr wskaźnika Indeks fitoplanktonowy dla polskich jezior (PMPL) 3,85 IV 1.2 Fitobentos Multimetryczny indeks okrzemkowy (IOJ) 1.3 Makrofity Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego 1.5 Makrobezkręgowce bentosowe 1.6 Ichtiofauna wskaźnik LFI 0,807 I 0,378 III 3. Elementy fizykochemiczne (wspierające elementy biologiczne) 3.1 Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny z uwagi na zbyt niską liczebność organizmów w próbce nie dokonano oceny stanu ekologicznego Przezroczystość (widzialność SD) m 0,6 PSD 3.2 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne Tlen rozpuszczony przy dnie latem (j.ns.) mg O 2/l 0,2 PSD Średnie nasycenie tlenem hypolimnionu (j.s.) 3.3 Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie Przewodność elek. wł. ms/cm 337 I-II 3.5 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne Azot ogólny mg N/l 2,39 I-II Fosfor ogólny mg P/l 0,042 I-II % wartość średnia wartość średnia wartość średnia Klasa jakości Ocena potencjału ekologicznego Stan chemiczny Stan jednolitej części wód IV klasa jakości wód potencjał ekologiczny - słaby dobry ZŁY 29 S t r o n a

30 *z uwagi na brak stratyfikacji termicznej w okresie stagnacji letniej ocenę jeziora wykonano w oparciu o wartości graniczne określone dla jezior niestratyfikowanych (uzgodniono z GIOŚ) 30 S t r o n a

31 Tabela 2.2 Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Jeziorak Duży Stanowisko 06, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Scenedesmus acuminatus 7 0, , ,01 2. Desmodesmus communis 1 0, , ,00 3. Cosmarium sp. 1 0, , ,01 4. Pediastrum duplex 3 0, , ,03 5. Monoraphidium concortum , , ,21 6. Tetraedron minimum 145 0, , ,04 7. Gymnodinium fuscum 23 0, , ,68 8. Peridinium sp. 7 0, , ,66 9. Aulacoseira granulata 20 0, , , Ulnaria acus , , , Cyclotella (21-25) , , , Cyclotella (10-20) , , , Asterionella formosa 870 2, , , Nitzschia palea 435 1, , , Trachelomonas sp. 3 0, , , Pseudanabaena limnetica , , , Limnothrix redeckei , , , Aphahanizomenon gracile , , , Cryptomonas erosa , , , Rhodomonas sp , , , Erkenia sp , , ,82 Razem: , S t r o n a

32 Tabela 2.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Jeziorak Duży Stanowisko 06, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Objętość Liczebność Biomasa jednostki jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp , , ,44 2. Aulacoseira granulata 165 0, , ,48 3. Asterionella formosa 54 0, , ,09 4. Cyclotella sp , , ,26 5. Ulnaria acus 725 2, , ,38 6. Trachelomonas sp. 1 0, , ,05 7. Euglena gracilis 3 0, , ,02 8. Pediastrum borynaum 6 0, , ,11 9. Pediastrum duplex 6 0, , , Monoraphidium griffithii 87 0, , , Anabaena flos-aque 20 0, , , Pseudanabaena limnetica , , , Limnotrhix redeckei , , , Aphahanizomenon gracile , , , Cryptomonas erosa , , , Rhodomonas sp , , , Cryptomonas ovata 87 0, , , Erkenia sp , , , Dinobryon bavaricum 435 1, , ,41 Razem: , S t r o n a

33 Tabela 2.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Jeziorak Duży Stanowisko 06, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp , , ,43 2. Euglena gracilis 14 0, ,0214 0,09 3. Lepocinclis acus 6 0, ,0103 0,04 4. Cosmarium sp. 3 0, ,0051 0,02 5. Staurastrum sp. 3 0, ,0015 0,01 6. Scenedesmus acuminatus 3 0, ,0057 0,02 7. Monoraphidium concortum , ,1189 0,48 8. Tetraedron minimum , ,1287 0,52 9. Monoraphidium griffithii 203 0, ,0284 0, Desmodesmus communis 203 0, ,6089 2, Tetraedron caudatum 203 0, ,0081 0, Aualcoseira granulata 26 0, ,1283 0, Ulnaria acus 725 1, ,2175 0, Pseudanabaena limnetica , , , Aphanizomenon gracile , , , Merismopedia tenuissima , ,0196 0, Planktothrix agardhii 193 0, ,2513 1, Rhodomonas , ,8838 3, Crytpomonas erosa 870 1, ,4788 5, Erkenia sp , ,1160 0,47 Razem: ,00 24, S t r o n a

34 Tabela 2.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Jeziorak Duży Stanowisko 06, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Objętość Liczebność Biomasa jednostki jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp. 86 0, , ,66 2. Gymnodinium fuscum 9 0, , ,33 3. Scenedesmus acuminatus 10 0, , ,10 4. Pediastrum duplex 9 0, , ,05 5. Pediastrum borynaum 3 0, , ,05 6. Staurastrum sp. 7 0, , ,02 7. Tetraedron minimum 203 0, , ,13 8. Monoraphidium contortum , , ,15 9. Mallomonas sp. 19 0, , , Erkenia sp , , , Phacus longicaudata 9 0, , , Euglena gracilis 11 0, , , Lepocinclis acus 3 0, , , Aualcoseira granulata 254 0, , , Ulnaria acus 435 0, , , Pseudanabaena limnetica , , , Aphanizomenon gracile , , , Planktothrix agardhii 193 0, , , Rhodomonas sp , , ,67 Razem: , S t r o n a

35 Tabela 2.3 Wyniki badań fitobentosu w jeziorze Jeziorak Duży Data badania r. L.p. Taksony Liczba okryw % 1 Achnanthes minutissima var. minutissima ,83 2 Amphora pediculus 4 0,83 3 Cymbella caespitosa 2 0,42 4 Cymbella cymbiformis 38 7,92 5 Cymbella excisa 26 5,42 6 Cymbella lanceolata 32 6,67 7 Cymbella microcephala 98 20,42 8 Cymbella tumida 4 0,83 9 Cymbella vulgata 26 5,42 10 Epithemia adnata 12 2,50 11 Epithemia frickei 2 0,42 12 Epithemia sorex 10 2,08 13 Epithemia turgida 20 4,17 14 Fragilaria construens f. venter 6 1,25 15 Gomphonema brebissoni 2 0,42 16 Gomphonema clavatum 26 5,42 17 Gomphonema minutum 8 1,67 18 Gomphonema truncatum 2 0,42 19 Gomphonema vibrio 8 1,67 20 Nacicula cryptotenella 50 10,42 21 Navicula gregaria 2 0,42 22 Rhopalodia gibba var. parallela 2 0,42 SUMA ,00 IOJ = 0,807 potencjał maksymalny 35 S t r o n a

36 Tabela 2.4 Wykaz zbiorowisk roślinnych jeziora Jeziorak Duży wraz z zajmowanymi przez nie owierzchniami ZBIOROWISKA TAKSONOMICZNE (wg listy taksonomicznej) liczba wystąpień DANE SUMARYCZNE DLA JEZIORA średni BB powierzchnia [ha] udział powierzchni [%] Phragmitetum communis , ,77 Typhetum angustifoliae , ,07 Typhetum latifoliae 6 1 6, ,24 Sparganietum erecti , ,81 Sagittario-Sparganietum emersi f. z Sagittaria sagittifolia L. Nymphaeo albae-nupharetum luteae f. z Nuphar lutea (L.) Sibth. & Sm. 4 r 0, , , ,21 Potametum lucentis ,3242 4,94 Scirpetum lacustris ,1428 3,78 Nymphoidetum peltatae 1 r 0,0532 0,01 Myriophylletum spicati ,3435 3,63 Potametum perfoliati ,0680 2,64 Nymphaeo albae-nupharetum luteae f. z Nymphaea alba L , ,28 Potametum natantis 7 1 8, ,65 Ceratophylletum demersi 2 1 6, ,14 Glycerietum maximae 9 1 9, ,85 Equisetetum fluviatilis 3 r 0, ,09 Eleocharitetum palustris , ,02 Polygonetum natantis , ,78 Acoretum calami , ,57 Fontinaletum antipyreticae 1 + 1, ,35 Butometum umbellati 6 + 2, ,51 Stratiotetum aloidis 2 + 2, ,42 Caricetum acutiformis 2 r 0, ,08 Caricetum ripariae 1 r 0, ,01 36 S t r o n a

37 Tabela 2.5 Wyniki badań fizykochemicznych jeziora Jeziorak Duży stanowisko 06 (próbka zlewana) Data badań jednostka Warstwa wody temp. C 9,8 23,3 24,2 14,1 barwa mg Pt/l przezroczystość m 0,7 0,5 0,8 0,5 przewodność ms/cm wapń mg/l 59,1 49,4 43,9 47,1 odczyn ph 8,84 8,77 8,66 8,35 zasadowość ogólna meq/l 2,74 2,6 1,92 1,98 azot amonowy (N-NH 4) mg N/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 azot Kjeldahla mg N/l 1,85 2,51 2,83 2,1 azot azotanowy (N-NO 3) mg N/l 0,087 0,025 0,025 0,025 azot azotynowy (N-NO 2) mg N/l <0,05 <0,05 <0,05 <0,05 azot całkowity mg N/l 1,962 2,56 2,88 2,15 fosforany (P-PO 4) mg P/l 0,0018 0,0147 0,0018 0,0018 fosfor ogólny mg P/l 0,051 0,04 0,041 0,037 krzemionka mg SiO 2/l ,2 12,6 twardość ogólna mg/l CaCO S t r o n a

38 Tabela 2.6 Warunki termiczno tlenowe w jeziorze Jeziorak Duży Data: r. Data: r. Stanowisko 06 Stanowisko 06 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 9,8 12,7 111,9 0 23,3 11,9 139,9 1 9,8 12, ,3 11,8 138,4 2 9, ,4 2 23,2 11,4 133,5 3 9, ,5 3 18,9 1,3 14,1 4 9, , ,2 1,7 5 9, ,8 5 16,9 0,12 1,2 6 9, ,8 6 16,9 0,1 1,1 7 9,7 13,1 115,3 7 16,9 0, ,7 12,7 112,1 8 16,8 0,1 0,9 9 9,7 12,6 110,5 Data: r. Data: r. Stanowisko 06 Stanowisko 06 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 24,2 8,8 105,5 0 14,0 11,13 108, ,6 101,9 1 14,0 11,12 108, ,3 5,1 59,8 2 13,6 9,64 92, ,7 1,7 19,8 3 13,6 9,31 89, ,6 0,2 2,5 4 13,5 8,31 79, ,5 0,2 2,3 5 13,5 7,85 75, ,4 0,18 2,1 6 13,4 6,91 66,3 7 22,3 0, ,4 6,69 66,3 38 S t r o n a

39 Tab. 2.7 Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora JEZIORAK DUŻY (stanowisko 06) Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Jednostki LoQ data poboru próby Wartość pomiaru LoQ Alachlor ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Antracen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Atrazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Benzen Difenyloetery bromowane Kadm i jego związki ug/l 0, , , , , , , , , , ,03000 <LoQ C chloroalkany ug/l 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ Chlorfenwinfos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Chlorpyrifos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ ,2-dichloroetan (EDC) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dichlorometan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Di (2-etyloheksyl) ftalan (DEHP) ug/l 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ Diuron Endosulfan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Heksachlorobenzen (HCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Heksachlorobutadien (HCBD) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Heksachlorocykloheksan (HCH) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izoproturon Ołów i jego związki ug/l 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ Rtęć i jej związki ug/l 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0, , ,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Naftalen ug/l 0,01000 <LoQ 0, , ,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0, , , , Nikiel i jego związki ug/l 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ Nonylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Oktylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorobenzen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorofenol (PCP) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) Benzo(a)piren ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Benzo(b)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Benzo(k)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Bezno(g,h,i)perylen ug/l 0, , ,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ Indeno(1,2,3-cd)piren ug/l 0, , ,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ Symazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Związki tributylocyny Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Pomiar 4 Pomiar 5 Pomiar Trichlorobenzeny (TCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichlorometan (chloroform) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trifluralina ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 4.2 Wskaźniki innych substancji zanieczyszczających Tetrachlorometan ug/l 0, , , , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Aldryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dieldryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Endryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izodryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ a DDT - izomer para-para ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ b DDT całkowity ug/l 0, , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichloroetylen (TRI) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tetrachloroetylen (PER) ug/l 0, , , , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru 39 S t r o n a

40 Tab. 2.7 cd Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora JEZIORAK DUŻY (stanowisko 06) Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 Pomiar 4 Pomiar 5 Pomiar 6 data poboru próby Wartość Wartość Wartość Wartość Wartość Wartość Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Jednostki LoQ LoQ LoQ LoQ LoQ LoQ 3.6 pomiaru pomiaru pomiaru pomiaru pomiaru pomiaru Aldehyd mrówkowy mg/l 0, , , , Arsen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Bar mg/l 0, , , , Bor mg/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Chrom sześciowartościowy mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Chrom ogólny mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Cynk mg/l 0, , , , Miedź mg/l 0, , , , Fenole lotne (indeks fenolowy) mg/l 0, , , , Węglowodory ropopochodne - indeks olejowy mg/l 0, , , , Glin mg/l 0, , , , Cyjanki wolne mg/l 0, , , , Cyjanki związane Molibden mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Selen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Srebro mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tal Tytan 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Wanad mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Antymon Fluorki mg/l 0, , , , Beryl 0,00025 <LoQ 0,00025 <LoQ Kobalt mg/l 0,00200 <LoQ 0,00200 <LoQ Cyna 40 S t r o n a

41 Tab. 2.7 cd. Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora JEZIORAK DUŻY (stanowisko 06) Pomiar 7 Pomiar 8 Pomiar 9 Data poboru prób Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Jednostki LoQ Wartość LoQ Wartość LoQ Wartość LoQ Wartość LoQ Wartość LoQ Wartość Alachlor ug/l 0,10000 pomiaru <LoQ 0,10000 pomiaru <LoQ 0,10000 pomiaru <LoQ 0,10000 pomiaru <LoQ 0,10000 pomiaru <LoQ 0,10000 pomiaru <LoQ Antracen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Atrazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Benzen Difenyloetery bromowane Kadm i jego związki ug/l 0,03000 <LoQ 0,03000 <LoQ 0,03000 <LoQ 0,03000 <LoQ 0,03000 <LoQ 0, , C chloroalkany ug/l 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ Chlorfenwinfos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Chlorpyrifos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ ,2-dichloroetan (EDC) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dichlorometan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , , , , , Di (2-etyloheksyl) ftalan (DEHP) ug/l 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ Diuron Endosulfan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , , , Heksachlorobenzen (HCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Heksachlorobutadien (HCBD) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Heksachlorocykloheksan (HCH) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izoproturon Ołów i jego związki ug/l 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ Rtęć i jej związki ug/l 0, , , , ,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Naftalen ug/l 0,01000 <LoQ 0, , ,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Nikiel i jego związki ug/l 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ Nonylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Oktylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorobenzen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorofenol (PCP) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) Benzo(a)piren ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Benzo(b)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Benzo(k)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Bezno(g,h,i)perylen ug/l 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ Indeno(1,2,3-cd)piren ug/l 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ Symazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Związki tributylocyny ug/l Pomiar 10 Pomiar 11 Pomiar Trichlorobenzeny (TCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichlorometan (chloroform) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , , , Trifluralina ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 4.2 Wskaźniki innych substancji zanieczyszczających Tetrachlorometan ug/l 0,00100 <LoQ 0, , , , , , , , ,00100 <LoQ Aldryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dieldryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Endryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izodryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ a DDT - izomer para-para ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ b DDT całkowity ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichloroetylen (TRI) ug/l 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tetrachloroetylen (PER) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , , , , , S t r o n a

42 Tab. 2.7 cd Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora JEZIORAK DUŻY (stanowisko 06) Pomiar 7 Pomiar 8 Pomiar 9 Pomiar 10 Pomiar 11 Pomiar 12 Data poboru prób Aldehyd mrówkowy ug/l 0, , , , Arsen ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Bar ug/l 0, , , , Bor ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Chrom sześciowartościowy ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Chrom ogólny ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Cynk ug/l 0, , , , Miedź ug/l 0, , ,00100 <LoQ Fenole lotne (indeks fenolowy) ug/l 0, , ,00300 <LoQ Węglowodory ropopochodne - indeks olejowy ug/l 0, , , , Glin ug/l 0, , , , Cyjanki wolne ug/l 0, , , , Cyjanki związane ug/l Molibden ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Selen ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Srebro ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tal ug/l Tytan ug/l 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Wanad ug/l 0,01000 <LoQ 0, , Antymon ug/l Fluorki ug/l 0, , , , Beryl ug/l 0,00025 <LoQ 0,00025 <LoQ Kobalt ug/l 0,00200 <LoQ 0,00200 <LoQ Cyna 42 S t r o n a

43 JEZIORO KARAŚ 43 S t r o n a

44 3. JEZIORO KARAŚ Położenie jeziora dorzecze: Gać Osa Wisła region fizycznogeograficzny: Pojezierze Iławskie wysokość: 98,6 m n.p.m. Podstawowe dane morfometryczne powierzchnia zwierciadła wody 423,3 ha głębokość maksymalna 2,8 m głębokość średnia 0,6 m objętość jeziora 2639,1 tys. m 3 powierzchnia zlewni całkowitej 41,8 km 2 Formy ochrony Rezerwat Przyrody Jezioro Karaś Natura 2000 Jezioro Karaś PLH SOO Dane MPHP nr jeziora kod ppk PL01S0302_3249 Warunki morfometryczno-zlewniowe Jezioro Karaś położone jest we wschodniej części Pojezierza Iławskiego w dorzeczu rzeki Osy. Pod względem administracyjnym zbiornik znajduje się na terenie gmin Iława i Biskupiec Pomorski należących do powiatu iławskiego i nowomiejskiego. Jezioro wraz z przyległym terenem objęte jest ochroną prawną. Jest to rezerwat ornitologiczny wpisany na listę obiektów o międzynarodowym znaczeniu dla ptactwa wodno-błotnego w ramach Konwencji Ramsarskiej oraz należy do obszaru Natura2000 Jezioro Karaś PLH Jezioro Karaś jest płytkim, mocno zamulonym i intensywnie zarastającym zbiornikiem. Lustro wody, zajmujące obecnie 358,25 ha (zgodnie z MPHP), składa się z dwóch zbiorników przedzielonych krzewiastą formacją roślinną. W okresie ostatnich 45 lat powierzchnia zwierciadła wody zmniejszyła się o około 65 ha. Wymiana wody pomiędzy jednym a drugim zbiornikiem jest bardzo ograniczona. Roślinność wodna wynurzona, porasta całą linię brzegową i zajmuje około 10% powierzchni akwenu. Roślinność zanurzona, zdominowana jest przez ramienice i osokę aloesową oraz licznie występujące grzybienie białe i grążel żółty. Jezioro otoczone jest szerokim pierścieniem szuwarów, zarośli i lasów bagiennych. Ze względu na okalające zbiornik moczary i trzęsawiska dostęp do niego jest utrudniony. 44 S t r o n a

45 Jezioro Karaś zasilane jest kilkoma niewielkimi dopływami, głównie o charakterze okresowym. Część z nich znajduje ujście w otaczających jezioro mokradłach. Wody z jeziora odprowadzane są, za pośrednictwem rzeki Gać, w kierunku południowo-zachodnim do jeziora Trupel. Zlewnia całkowita o powierzchni 41,8 km 2 jest obszarem o rzeźbie równinno-falistej. Jest to teren rolniczo-leśny. Znaczną cześć powierzchni zajmują obszary podmokłe. Zlewnię bezpośrednią stanowią głównie obszary podmokłe w postaci bagien, mokradeł i lasów bagiennych, które w formie wąskiego pasa otaczają całą linię brzegową jeziora. W zlewni bezpośredniej znajduje się część zabudowań wsi Karaś i Skarszewo. Jezioro Karaś nie stanowi odbiornika ścieków z punktowych źródeł zanieczyszczeń i nie jest wykorzystywane rekreacyjnie. W ograniczonym zakresie prowadzona jest gospodarka rybacka. Jezioro zaliczane jest do typu linowo-szczupakowego. W 2014 roku jezioro Karaś było badane w zakresie monitoringu diagnostycznego. Ocena stanu ekologicznego i klasyfikacja jednolitej części wód Jezioro Karaś 1. Elementy biologiczne Ocenę wykonano w oparciu o fitoplankton, fitobentos oraz makrofity (2014). Nie przeprowadzono klasyfikacji makrobezkręgowców bentosowych ze względu na zbyt niską liczebność organizmów w pobranej próbce. Fitoplankton maksymalną wartość biomasy, wynoszącą 18,99 mg/l, stwierdzono w kwietniu. Największy udział w jej tworzeniu miały bruzdnice z rodzaju Peridinium sp. (40,3%) oraz kryptofity (27,7%) i okrzemki (20,3%). Latem produkcja pierwotna była zdecydowanie niższa, biomasa spadła odpowiednio do wartości 7,07 mg/l w czerwcu i 6,67 mg/l w kwietniu. W czerwcu, podobnie jak w kwietniu, mikrobiocenoza zdominowana była przez bruzdnice (54,2%) i w znaczącej ilości przez złotowiciowce (33,2%) reprezentowane głównie przez Erkenia i Mallomonas. W sierpniu odnotowano niewielki spadek wartości biomasy. W strukturze taksonomicznej współdominowały kryptofity, głównie Rhodomonas i bruzdnice (odpowiednio 33,7% i 31,5%). Zaznaczył się też udział okrzemek (11,4%) i sinic (7%). Jesienią, biomasa była najniższa, spadła do wartości 2,16 mg/l. Była zdominowana przez kryptofity, stanowiące 65,8% ogólnej wartości do których dołączyły złotowiciowce (25%). Skład fitoplanktonu był charakterystyczny dla jezior o nieznacznie podwyższonej trofii. Na podstawie wartości indeksu fitoplanktonowego PMPL - 1,44, stan ekologiczny jeziora Karaś oceniono jak dobry. Fitobentos wartość multimetrycznego indeksu okrzemkowego wynosząca 0,737 określa stan ekologiczny zbiornika jak bardzo dobry. Makrofity - badanie stanu ekologicznego Jeziora Karaś przeprowadzono w lipcu 2014 roku na 12 transektach. Na stanowiskach badawczych wyodrębniono 16 zbiorowisk roślinnych. Średnie pokrycie roślinnością wynosiło 77,5%. Wyróżnione w zbiorniku zbiorowiska roślinne należały do 4 grup ekologicznych helofitów, elodeidów, charofitów i pleustofitów. 45 S t r o n a

46 Najliczniejszą i największą powierzchniowo grupą były charofity (zbiorowiska tworzące łąki ramienicowe), zajmujące 55,58% powierzchni fitolitoralu. Strefa charofitów reprezentowana była głównie przez zbiorowiska Nitellopsidetum obtusae, Charetum tomentosae, Charetum hispidae, Charetum asperae. Odnotowano też obecność zbiorowiska Charetum polyacanthae, Charetum delicatulae i Charetum fragilis. W grupie helofitów zdecydowanie dominowała fitocenoza Phragmitetum communis (zbiorowisko trzciny pospolitej) zajmując 25,76% fitolitoralu. Nieco mniejsze powierzchnie zajmowało zbiorowiska Typhetum angustifoliae (zbiorowisko pałki wąskolistnej) oraz Scirpetum lacustris (zbiorowisko oczeretu jeziornego). Zaobserwowano również obecność Phalaridetum arundinaceae (mozga trzcinowata) oraz zbiorowisko Typhetum latifoliae (pałka szerokolistna). Strefa elodeidów (rośliny zanurzone, zakorzenione lub zakotwiczone w podłożu) stanowiła 14,36% powierzchni fitolitoralu jeziora. Wśród elodeidów największą powierzchnię tworzyła fitocenoza Najadetum intermediae f. z Najas minor (zespół jezierzy mniejszej). Ponadto elodeidy reprezentowane były przez zbiorowisko Potametum pectinati (zespół rdestnicy grzebieniastej) a także w niewielkiej ilości Ceratophylletum demersi (zespół rogatka sztywnego). Niewielki udział w tworzeniu fitolitoralu miały pleustofity (rośliny wodne unoszące się na powierzchni wody lub w toni wodnej) reprezentowane przez Lemno-Utricularietum vulgaris (zespół pływacza zwyczajnego), który zajmował 1,75% powierzchni fitolitoralu jeziora. Wartość makrofitowego wskaźnika stanu ekologicznego ESMI (0,56) odpowiada II klasie dobremu stanowi ekologicznemu, jednak na podstawie załącznika nr 2 do rozporządzeniem MŚ z dnia 22 października 2014 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. poz. 1482), w przypadku gdy łąk ramienicowych w fitoralu jest więcej niż 25%, wówczas podwyższa się klasę do stanu bardzo dobrego. 2. Elementy fizykochemiczne Oceniane elementy fizykochemiczne wskazują na dobrą jakość wód jeziora Karaś. Wartości wszystkich badanych wskaźników mieściły się granicach określonych dla I-II klasy. Analiza substancji z grupy substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne nie wykazała przekroczeń wartości dopuszczalnych. 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego Na podstawie przeprowadzonych badań elementów biologicznych oraz fizykochemicznych stan ekologiczny jeziora Karaś oceniono jako dobry. OCENA STANU CHEMICZNEGO 46 S t r o n a

47 Badania substancji priorytetowych oraz innych substancji zanieczyszczających z grupy 4.1 i 4.2 wykazały, że wszystkie monitorowane substancje chemiczne spełniają ustalone normy środowiskowe. KLASYFIKACJA JCW JEZIORO KARAŚ Na podstawie oceny stanu ekologicznego oraz chemicznego stan jednolitej części wód sklasyfikowano jako dobry. Podsumowanie 1. Jezioro Karaś jest płytkim, zamulonym i silnie zarastającym zbiornikiem, o niekorzystnych cechach naturalnych zarówno morfometrycznych jak i zlewniowych. 2. Zlewnię bezpośrednią stanowią głównie obszary podmokłe w postaci bagien, mokradeł i lasów bagiennych co znacznie ogranicza dostępność do zbiornika. 3. Ze względu na walory przyrodnicze zbiornik wraz z przyległym terenem został objęty ochroną rezerwatową i został wpisany na listę obiektów o międzynarodowym znaczeniu dla ptactwa wodno-błotnego (Konwencja Ramsarska). 4. Jezioro Karaś nie jest odbiornikiem zanieczyszczeń ze źródeł punktowych i nie jest zagospodarowane rekreacyjnie. 5. W okresie badań jesiennych stan wód był o ok. 0,5 m niższy w stosunku do stanu średniego. 6. Klasyfikacja jednolitej części wód Jezioro Karaś w oparciu o ocenę stanu ekologicznego i chemicznego wskazuje na stan dobry. 7. Dobra jakość wód, pomimo wysokiej podatności jeziora na degradację, wynika niewątpliwie z niewielkiej antropopresji oraz struktury użytkowania zlewni bezpośredniej. 47 S t r o n a

48 Mapa 3.1 Plan batymetryczny jeziora Karaś z zaznaczonym stanowiskiem poboru próbek wody oraz stanowiskami badań biologicznych 48 S t r o n a

49 Mapa 3.2 Zlewnia całkowita jeziora Karaś 49 S t r o n a

50 Mapa 3.3 Zlewnia bezpośrednia jeziora Karaś 50 S t r o n a

51 Tabela 3.1 Ocena jakości wód jeziora Karaś na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 2014 roku Współczynnik Schindlera >2 Kod wg MPHP: Typ abiotyczny: 3b Wskaźnik 1 Elementy biologiczne 1.1 Fitoplankton Nr wskaźnika Indeks fitoplanktonowy dla polskich jezior (PMPL) 1.2 Fitobentos Multimetryczny indeks okrzemkowy (IOJ) 1.3 Makrofity Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego 1.5 Makrobezkręgowce bentosowe 1.6 Ichtiofaunawskaźnik LFI Jednostka stanowisko 02 Wartość Klasa Uwagi 1,44 II 0,737 I 0,565* I 3 Elementy fizykochemiczne (wspierające elementy biologiczne) 3.1 Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny z uwagi na zbyt niską liczebność organizmów w próbce nie dokonano oceny stanu ekologicznego Przezroczystość (widzialność SD) m 1,8 I/II 3.2 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne Tlen rozpuszczony przy dnie latem (j.ns.) Średnie nasycenie tlenem hypolimnionu (j.s.) 3.3 Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie mg O 2/l 7,3 I/II Przewodność elek. wł. ms/cm 340 I-II 3.5 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne Azot ogólny mg N/l 2,40 I-II Fosfor ogólny mg P/l 0,039 I-II Klasa jakości Ocena stanu ekologicznego Stan chemiczny Stan jednolitej części wód % II klasa jakości wód stan ekologiczny - dobry dobry dobry wartość latem nad dnem wartość średnia wartość średnia wartość średnia 51 S t r o n a

52 * wartość makrofitowego indeksu stanu ekologicznego - 0,565 odpowiada II klasie. Zgodnie z zał. nr 2 do rozporządzeniem MŚ z dnia 22 października 2014 r. w sprawie klasyfikacji stanu jednolitych wód powierzchniowych oraz środowiskowych norm jakości dla substancji priorytetowych (Dz. U. poz. 1482), w przypadku gdy łąk ramienicowych w fitoralu jest więcej niż 25%, wówczas należy podwyższyć klasę do stanu bardzo dobrego. 52 S t r o n a

53 Tabela 3.2 Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Karaś Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Dinobryon divergens , , ,00 2. Erkenia sp , , ,37 3. Rhodomonas sp , , ,63 4. Cryptomonas erosa , , ,05 5. Nitzschia gracilis 957 6, , ,53 6. Ulnaria acus 435 2, , ,69 7. Ulnaria ulna 242 1, , ,05 8. Nitzschia acicularis 435 2, , ,15 9. Cyclotella sp , , , Cymbellla sp 87 0, , , Nitzschia palea 87 0, , , Desmodesmus opoliensis 261 1, , , Monoraphidium komarkovae , , , Monoraphidium grifithii 87 0, , , Cosmarium sp. 87 0, , , Tetraedron minimum 87 0, , , Peridinium sp , , , Aphanizomenon gracile 193 1, , ,32 Razem: , S t r o n a

54 Tabela 3.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Karaś Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Objętość Liczebność Biomasa jednostki jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Cryptomonas erosa 7 0, , ,37 2. Rhodomonas sp , , ,91 3. Pseudanabaena limnetica 11 0, , ,03 4. Cymbella sp. 1 0, , ,04 5. Nitzschia palea 87 0, , ,23 6. Navicula sp. 87 0, , ,85 7. Gomphonema sp. 87 0, , ,46 8. Monorphina pyrum 3 0, , ,04 9. Erkenia sp , , , Dinobryon divergens , , , Mallomonas sp , , , Monoraphidium grifithii 348 2, , , Peridinium sp , , ,16 Razem: , S t r o n a

55 Tabela 3.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Karaś Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Objętość Liczebność Biomasa jednostki jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Microcystis sp. 31 0, , ,05 2. Pseudanabaena limnetica 242 1, , ,73 3. Aphanizomenon gracile 97 0, , ,89 4. Pediastrum tetras 3 0, , ,06 5. Coelastrum astroideum 1 0, , ,05 6. Scendesmus linearis 54 0, , ,96 7. Cosmarium sp. 3 0, , ,08 8. Staurastrum sp. 1 0, , ,01 9. Pediastrum duplex 3 0, , , Tetraedron minimum 348 2, , , Kirchinella concorta 435 2, , , Peridinium sp. 14 0, , , Ceratium hirundinella 29 0, , , Ulnaria acus 11 0, , , Ulnaria ulna 3 0, , , Gyrosigma attenautum 3 0, , , Cyclotella sp. 87 0, , , Mallomonas sp. 1 0, , , Erkenia sp , , , Cryptomonas erosa 696 4, , , Rhodomonas sp , , ,97 Razem: ,00 6, S t r o n a

56 Tabela 3.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Karaś Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Objętość Liczebność Biomasa jednostki jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Cryptomonas erosa 150 1, , ,32 2. Rhodomonas sp , , ,53 3. Dinobryon divergens 167 1, , ,31 4. Erkenia sp , , ,67 5. Pediastrum tetras 3 0, , ,18 6. Desmodesmus communis 58 0, , ,55 7. Tetraedron minimum 58 0, , ,32 8. Amphora sp. 1 0, , ,12 9. Nitzschia palea 58 0, , , Nitzschia acicularis 58 0, , , Pseudananbaena limnetica 242 2, , ,24 Razem: , S t r o n a

57 Tabela 3.3 Wyniki badań fitobentosu w jeziorze Karaś Data badania: L.p. Taksony Liczba okryw % 1 Achnanthes minutissima var. minutissima ,00 2 Cocconeis placentula var. euglypta 2 0,44 3 Cocconeis placentula var. placentula 6 1,33 4 Cymbella cymbiformis 4 0,89 5 Cymbella helvetica var. helvetica 2 0,44 6 Cymbella incerta 2 0,44 7 Cymbella lanceolata 8 1,78 8 Cymbella microcephala ,22 9 Fragillaria construens f. binodis 46 10,22 10 Fragillaria construens f. venter 12 2,67 11 Fragillariaulna var. acus 8 1,78 12 Fragillariaulna var. ulna 10 2,22 13 Gomphonema clavatum 20 4,44 14 Gomphonema lateripuctatum 2 0,44 15 Gomphonema minutum 4 0,89 16 Gomphonema truncatum 8 1,78 17 Gomphonema vibrio 2 0,44 18 Melosira varians 4 0,89 19 Navicula cari 2 0,44 20 Navicula cryptopcephala 4 0,89 21 Navicula gregaria 4 0,89 22 Navicula tripunctata 2 0,44 23 Nitzschia acicularis 2 0,44 24 Nitzschia fonticola 12 2,67 25 Nitzschia intermedia 4 0,89 SUMA ,00 IOJ= 0,737 - stan bardzo dobry 57 S t r o n a

58 Tabela 3.4 Wykaz zbiorowisk roślinnych jeziora Karaś wraz z zajmowanymi przez nie powierzchniami Lp. Zbiorowiska roślinne liczba wystąpień średni BB Skala B-B* powierzchnia [ha] udział powierzchni [%] 1. Phragmitetum communis , ,71 2. Typhetum angustifoliae , Scirpetum lacustris 1 r <0,1 0,0878 0,04 4. Ceratophylletum demersi 1 + 0,1-1 0,5486 0,25 5. Potametum pectinati ,6807 3,5 6. Lemno-Utricularietum vulgaris ,8404 1,75 7. Phalaridetum arundinaceae 1 + 0,1-1 0,5486 0,25 8. Najadetum intermediae f. z Najas minor (All.) , ,58 9. Nitellopsidetum obtusae , , Charetum tomentosae , , Charetum delicatulae ,8404 1, Charetum asperae , Charetum polyacanthae , Charetum hispidae ,9290 8, Charetum fragilis ,8404 1, Typhetum latifoliae ,5486 0,25 * B-B - skala Brauna-Blanqueta według "Wytycznych do prowadzenia badań terenowych oraz do sposobu zestawiania i przetwarzania danych o makrofitach w jeziorach, A. Kolada, H. Ciecierska, Warszawa, listopad S t r o n a

59 Tabela 3.5 Wyniki badań fizykochemicznych jeziora Karaś stanowisko 02 (próbka zlewana) Data badań jednostka Warstwa wody 0-2 temp. C 10,1 16,5 23,8 11,5 barwa mg Pt/l przezroczystość m 1,8 1,9 1,7 1,8 przewodność ms/cm wapń mg/l 79,4 59,3 79,4 67,9 odczyn ph 8,6 7,6 8,27 7,58 zasadowość ogólna meq/l 3,7 2,5 3,26 3,06 azot amonowy (N-NH 4) mg N/l 0,74 0,025 0,025 0,44 azot Kjeldahla mg N/l 1,82 2,58 2,47 2,24 azot azotanowy (N-NO 3) mg N/l 0,247 0,025 0,025 0,092 azot azotynowy (N-NO 2) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,025 azot całkowity mg N/l 2,092 2,63 2,52 2,357 fosforany (P-PO 4) mg P/l 0,0018 0,0018 0,0018 0,0018 fosfor ogólny mg P/l 0,025 0,029 0,035 0,065 krzemionka mg SiO 2/l 1,03 1,22 1,26 5,2 twardość ogólna mg/l CaCO S t r o n a

60 Tab. 3.6 Warunki termiczno - tlenowe jeziora Karaś Data Data Stanowisko 02 Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 10,1 10,4 92,4 0 16,4 11,6 117, , ,1 11,6 116,35 2 9,91 8,8 7,8 Data Data Stanowisko 02 Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 24,1 7,6 90,8 0 11,5 6,5 59,4 1 23,8 7,3 86,2 1 11,4 6,4 58,3 60 S t r o n a

61 Tab.3.7 Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora KARAŚ (stanowisko 02) Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 Pomiar 4 Pomiar 5 Pomiar 6 data poboru Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Jednostki LoQ Wartość pomiaru LoQ Alachlor ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Antracen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Atrazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Benzen Difenyloetery bromowane Kadm i jego związki ug/l 0, , , , , , , , , , ,03000 <LoQ C chloroalkany ug/l 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ Chlorfenwinfos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Chlorpyrifos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ ,2-dichloroetan (EDC) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dichlorometan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Di (2-etyloheksyl) ftalan (DEHP) ug/l 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ Diuron Endosulfan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Fluoranten ug/l 0, , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Heksachlorobenzen (HCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Heksachlorobutadien (HCBD) ug/l 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ 0, , , , ,00100 <LoQ Heksachlorocykloheksan (HCH) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izoproturon Ołów i jego związki ug/l 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ Rtęć i jej związki ug/l 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0, , ,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Naftalen ug/l 0, , , , , , ,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0, , Nikiel i jego związki ug/l 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ Nonylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Oktylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorobenzen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorofenol (PCP) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) Benzo(a)piren ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Benzo(b)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Benzo(k)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Bezno(g,h,i)perylen ug/l 0, , ,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ Indeno(1,2,3-cd)piren ug/l 0, , ,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ Symazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Związki tributylocyny Trichlorobenzeny (TCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichlorometan (chloroform) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trifluralina ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 4.2 Wskaźniki innych substancji zanieczyszczających Tetrachlorometan ug/l 0, , ,00100 <LoQ 0, , , , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Aldryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dieldryna ug/l 0, , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Endryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izodryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ a DDT - izomer para-para ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ b DDT całkowity ug/l 0, , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichloroetylen (TRI) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tetrachloroetylen (PER) ug/l 0, , , , , , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru 61 S t r o n a

62 Tab.3. 7 cd. Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora KARAŚ (stanowisko 02) data poboru próby 3.6 Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Jednostki LoQ Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 Pomiar 4 Pomiar 5 Pomiar Wartość pomiaru Aldehyd mrówkowy mg/l 0, , , , Arsen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Bar mg/l 0, , , , Bor mg/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Chrom sześciowartościowy mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Chrom ogólny mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Cynk mg/l 0, , , , Miedź mg/l 0, , , , Fenole lotne (indeks fenolowy) mg/l 0, , , , Węglowodory ropopochodne - indeks olejowy mg/l 0, , , , Glin mg/l 0, , , , Cyjanki wolne mg/l 0, , , , Molibden mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Selen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Srebro mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tytan mg/l 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Wanad mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Fluorki mg/l 0, , ,25000 <LoQ Beryl mg/l 0,00025 <LoQ 0,00025 <LoQ Kobalt mg/l 0,00200 <LoQ 0,00200 <LoQ LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru 62 S t r o n a

63 Tab.3.7 cd. Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora KARAŚ (stanowisko 02) 4.1 Substancje priorytetowe w dziedzinie polityki wodnej Jednostki Pomiar 7 Pomiar 8 Pomiar 9 Pomiar 10 Pomiar 11 Pomiar 12 LoQ Wartość pomiaru LoQ Alachlor ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Antracen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Atrazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Benzen Difenyloetery bromowane Kadm i jego związki ug/l 0, , , , , , ,03000 <LoQ 0,03000 <LoQ 0,03000 <LoQ C chloroalkany ug/l 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ 0,40000 <LoQ Chlorfenwinfos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Chlorpyrifos ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ ,2-dichloroetan (EDC) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dichlorometan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Di (2-etyloheksyl) ftalan (DEHP) ug/l 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ 0,06000 <LoQ Diuron Endosulfan ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Heksachlorobenzen (HCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Heksachlorobutadien (HCBD) ug/l 0,00100 <LoQ 0, , , , ,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Heksachlorocykloheksan (HCH) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izoproturon Ołów i jego związki ug/l 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ 1,00000 <LoQ Rtęć i jej związki ug/l 0, , ,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Naftalen ug/l 0, , ,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0, , , , , , Nikiel i jego związki ug/l 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ 3,00000 <LoQ Nonylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Oktylofenole ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorobenzen ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Pentachlorofenol (PCP) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA) Benzo(a)piren ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Wartość pomiaru Benzo(b)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Benzo(k)fluoranten ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , ,00100 <LoQ Bezno(g,h,i)perylen ug/l 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0,00040 <LoQ 0, , ,00040 <LoQ Indeno(1,2,3-cd)piren ug/l 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0,00020 <LoQ 0, , ,00020 <LoQ Symazyna ug/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Związki tributylocyny data poboru próby Trichlorobenzeny (TCB) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichlorometan (chloroform) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trifluralina ug/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 4.2 Wskaźniki innych substancji zanieczyszczających Tetrachlorometan ug/l 0, , , , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , Aldryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Dieldryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Endryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Izodryna ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ a DDT - izomer para-para ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ b DDT całkowity ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Trichloroetylen (TRI) ug/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0, , Tetrachloroetylen (PER) ug/l 0, , ,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru 63 S t r o n a

64 Tab.3.7 cd. Wyniki pomiarów zanieczyszczeń chemicznych jeziora KARAŚ (stanowisko 02) Pomiar 7 Pomiar 8 Pomiar 9 Pomiar 10 Pomiar 11 Pomiar 12 data poboru próby 3.6 Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne Jednostki Wartość Wartość Wartość LoQ pomiaru LoQ pomiaru LoQ pomiaru Aldehyd mrówkowy mg/l 0, , , , Arsen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Bar mg/l 0, , , , Bor mg/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Chrom sześciowartościowy mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Chrom ogólny mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Cynk mg/l 0, , , , Miedź mg/l 0, , ,00100 <LoQ Fenole lotne (indeks fenolowy) mg/l 0, , , , Węglowodory ropopochodne - indeks olejowy mg/l 0, , , , Glin mg/l 0, , , , Cyjanki wolne mg/l 0, , , , Molibden mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Selen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Srebro mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tytan mg/l 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Wanad mg/l 0,01000 <LoQ 0, , Fluorki mg/l 0,25000 <LoQ 0, , Beryl mg/l 0,00025 <LoQ 0,00025 <LoQ Kobalt mg/l 0,00200 <LoQ 0,00200 <LoQ LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru LoQ Wartość pomiaru 64

65 JEZIORO PŁASKIE 65

66 4. JEZIORO PŁASKIE Położenie jeziora dorzecze: Iławka - Drwęca - Wisła region fizycznogeograficzny: Pojezierze Iławskie wysokość: 99,2 m n.p.m. Podstawowe dane morfometryczne powierzchnia zwierciadła wody 620,4 ha głębokość maksymalna 5,7 m głębokość średnia 2,4 m objętość jeziora 15276,4 tys. m 3 powierzchnia zlewni całkowitej 50,9 km 2 Formy ochrony Natura 2000 Specjalny Obszar Ochrony Siedlisk Ostoja Iławska PLH Natura 2000 Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Lasy Iławskie PLB Dane MPHP nr jeziora kod ppk - PL01S0302_0250 Warunki morfometryczno-zlewniowe Jezioro Płaskie położone jest na Pojezierzu Iławskim w dorzeczu rzeki Iławki. Pod względem administracyjnym należy do gminy Zalewo. Jezioro Płaskie jest zbiornikiem dużym (pow. 620,4 ha) i płytkim o kształcie nieregularnym, wydłużonym z zachodu na wschód. W części południowej połączone jest wąskim przesmykiem o szerokości około 100 m z Jeziorkiem Dużym. Na jeziorze znajduje się 5 wysp o łącznej powierzchni 9 ha. Dno jeziora jest mocno zamulone i stosunkowo mało urozmaicone. Największe głębokości, powyżej 3 m, występują w zachodniej oraz w południowo-wschodniej części. Brzegi jeziora w przeważającej części są płaskie lub łagodnie nachylone, miejscami podmokłe. Roślinność wynurzona, z dominacją trzciny pospolitej, pałki wąsko i szerokolistnej, porasta ok. 95% długości linii brzegowej. Jezioro Płaskie zasilane jest przez 3 dopływy. Największym z nich jest dopływ z jeziora Rucewo Małe nazywany Rucewką. Pozostałe 2 również wypływają z jezior - Jerzwałd i Twaroczek. Dopływ z jeziora Jerzwałd jest ciekiem okresowym i prowadzi wody głównie po opadach lub roztopach. Wody z Jeziora Płaskiego odpływają poprzez przesmyk do Jezioraka 66 S t r o n a

67 Dużego. Natomiast przy silnych wiatrach z kierunku południowego następuje wlewanie wód z Jezioraka Dużego do Jeziora Płaskiego. Zlewnia całkowita o powierzchni 50,9 km 2 jest obszarem o rzeźbie falistej i użytkowaniu rolniczo-leśnym. Lasy zajmują ponad 50% powierzchni zlewni. Znaczną część stanowią obszary wodne w postaci jezior (Witoszewskie, Rucewo Duże, Rucewo Małe, Jerzwałd i Twaroczek). Na terenie zlewni znajdują się trzy większe miejscowości Witoszewo, Rucewo i Jerzwałd. W zlewni bezpośredniej dominuje rzeźba falisto-równinna. Jest to obszar o znacznej przewadze terenów leśnych, które zajmują około 70 % powierzchni zlewni. Pozostałą część zlewni stanowią łąki i pastwiska, grunty orne, nieużytki oraz tereny zabudowane. W granicach zlewni znajduje się część zabudowań wsi Jerzwałd oraz przysiółek Likszany. Jezioro Płaskie ze względu na utrudniony dostęp do brzegu jest w nieznacznym stopniu zagospodarowane rekreacyjnie. Jedynie w miejscowości Jerzwałd znajduje się kilka domków letniskowych. Zlokalizowane na północno-zachodnim brzegu jeziora pole namiotowe zostało zlikwidowane w 2012 roku. Zbiornik nie posiada punktowych źródeł zanieczyszczeń. Narażony może być jedynie na spływy powierzchniowe z obszarów rolniczych. Na Jeziorze Płaskim prowadzona jest gospodarka rybacka. Ze względu na swoje naturalne cechy zbiornik zaliczany jest do typu szczupakowo-linowego. Badanie jeziora Płaskiego w 2014 roku przeprowadzono w zakresie monitoringu diagnostycznego. Na zbiorniku wyznaczony jest reperowy punkt pomiarowo kontrolny (zwiększona częstotliwość badań). Ocena stanu ekologicznego oraz klasyfikacja jednolitej części wód Jezioro Płaskie W ocenie stanu ekologicznego oraz klasyfikacji jcw Jezioro Płaskie oprócz wyników badań przeprowadzonych w roku 2014, uwzględniono wyniki badań dziedziczone z roku Elementy biologiczne Ocenę stanu ekologicznego jeziora Płaskiego wykonano w oparciu o wyniki badań fitoplanktonu i ichtiofauny (2014) oraz dziedziczone z roku 2013 wyniki ocen fitobentosu i makrofitów. Fitoplankton wyniki badań fitoplanktonu wskazują na znaczną eutrofizację wód jeziora Płaskiego. Wartości biomasy, w zależności od okresu badawczego, zawierały się w przedziale od 14,55 mg/l w październiku do 37,13 mg/l w czerwcu. Kwietniowa biocenoza wskazywała na dominację okrzemek (47%), głównie z rodzaju Cyclotella. Towarzyszyły im sinice (29,4%) z typową dla nasilającej się trofii Pseudanabaena limnetica i kryptofity. Główny udział w tworzeniu majowej biomasy miały bruzdnice (40%) reprezentowane przez rodzaj Peridinium oraz sinice (35,3%). Skład fitoplanktonu letniego i jesiennego był typowy dla zaawansowanej trofii jeziora. Od lipca obserwowano wyraźny spadek wartości biomasy. W tym czasie głównym składnikiem 67 S t r o n a

68 mikrobiocenozy były sinice, które stanowiły od 72% (sierpień) do 88,5% (październik) biomasy ogólnej. Najliczniejsze były formy nitkowate, będące ważnym wskaźnikiem wód troficznych reprezentowane przez Pseudanabaena limnetica i Aphanizomenon gracile. Wartość multimetriksu fitoplanktonowego wynosząca 3,8, odpowiadała IV klasie i wskazywała na słaby stan ekologiczny jeziora Płaskiego. Fitobentos na podstawie danych dziedziczonych z 2013 roku II klasa stan ekologiczny dobry. Makrofity w oparciu o ocenę dziedziczoną z 2013 roku III klasa stan ekologiczny umiarkowany. Ichtiofauna wartość indeksu LFI+/LFI CEN 0,75 obliczonego na podstawie struktury odłowów, wskazuje na I klasę stan bardzo dobry (badanie i ocena ichtiofauny wykonana przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie na zlecenie GIOŚ). 2. Elementy fizykochemiczne Wartości analizowanych wskaźników fizykochemicznych zawartość tlenu rozpuszczonego nad dnem, przewodność w 20 0 C, azot ogólny i fosfor ogólny nie przekraczały wartości dopuszczalnych. Z uwagi na niewielką głębokość średnią zbiornika, przezroczystość wody, mierzona krążkiem Secchiego, była ograniczona do zaledwie 0,6 m. Był to jedyny parametr, który nie spełniał wymagań I II klasy. Wartości badanych substancji z grupy 3.6 substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne wskazują na II klasę ocena dziedziczona z 2013 roku. 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego Ocena elementów biologicznych i fizykochemicznych, wskazuje na słaby stan ekologiczny jeziora Płaskiego. OCENA STANU CHEMICZNEGO Na podstawie danych dziedziczonych z roku 2013 stwierdzono, że wszystkie wskaźniki chemiczne z grupy 4.1 i 4.2 spełniają ustalone środowiskowe normy jakości dla substancji priorytetowych oraz dla innych zanieczyszczeń. KLASYFIKACJA JCW JEZIORO PŁASKIE Na podstawie oceny stanu ekologicznego i chemicznego stan jednolitej części wód Jezioro Płaskie oceniono jako zły. Podsumowanie 1. Jezioro Płaskie jest dużym ale płytkim i zamulonym oraz silnie zarastającym zbiornikiem o małej odporności na degradację. 2. W strukturze użytkowania zlewni bezpośredniej przeważają lasy i zadrzewienia. 68 S t r o n a

69 3. Zbiornik nie jest odbiornikiem ścieków z punktowych źródeł zanieczyszczeń i jest w niewielkim stopniu zagospodarowany rekreacyjnie. 4. Ocena jakości wód na podstawie elementów biologicznych, fizykochemicznych oraz substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego wskazuje na słaby stan ekologiczny zbiornika. Analiza wyników badań substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających wykazała stan chemiczny dobry. Stan jednolitej części wód określono jako zły. 5. Mała odporność jeziora na czynniki zewnętrzne oraz zanieczyszczenia zdeponowane w osadach dennych, są niewątpliwie przyczyną postępującego procesu eutrofizacji wód. 69 S t r o n a

70 Mapa 4.1 Plan batymetryczny Jeziora Płaskiego z zaznaczonym stanowiskiem poboru próbek wody oraz stanowiskami badań biologicznych 70 S t r o n a

71 Mapa 4.2 Zlewnia całkowita Jeziora Płaskiego 71 S t r o n a

72 Mapa 4.3 Zlewnia bezpośrednia Jeziora Płaskiego skala 1: S t r o n a

73 Tabela 4.1 Ocena stanu ekologicznego oraz klasyfikacja jcw Jezioro Płaskie na podstawie wyników badań z roku 2014 oraz dziedziczonych z roku 2013 Współczynnik Schindlera >2 Kod wg MPHP: Typ abiotyczny: 3b Nr wskaźnika Wskaźnik 1 Elementy biologiczne 1.1 Fitoplankton Indeks fitoplanktonowy dla polskich jezior (PMPL) 1.2 Fitobentos Multimetryczny indeks okrzemkowy (IOJ) 1.3 Makrofity Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego 1.5 Makrobezkręgowce bentosowe Jednostka stanowisko 02 Wartość Klasa Uwagi 3,8 IV 0,661* II 0,204* III 1.6 Ichtiofauna wskaźnik LFI 0,75 I 3 Elementy fizykochemiczne (wspierające elementy biologiczne) 3.1 Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny Przezroczystość (widzialność SD) m 0,6 PSD 3.2 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne Tlen rozpuszczony przy dnie latem (j.ns.) Średnie nasycenie tlenem hypolimnionu (j.s.) 3.3 Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie mg O 2/l 7,8 I/II % wartość latem nad dnem Przewodność elek. wł. ms/cm 300 I-II wartość średnia 3.5 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne Azot ogólny mg N/l 1,90 I-II wartość średnia Fosfor ogólny mg P/l 0,030 I-II wartość średnia Klasa jakości Ocena stanu ekologicznego Stan chemiczny Ocena stanu jednolitej części wód IV klasa jakości wód stan ekologiczny - słaby dobry* ZŁY * wyniki badań dziedziczonych z 2013 roku 73 S t r o n a

74 Tabela 4.2 Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Płaskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Navicula sp. 3 0, , ,04 2. Nitzscia palea 3 0, , ,01 3. Ulnaria ulna 3 0, , ,09 4. Cyclotella (10-20) , , ,70 5. Cyclotella (21-25) , , ,08 6. Ulnaria acus , , ,96 7. Nitzscia acicularis 638 1, , ,96 8. Monoraphidium concortum 6 0, , ,00 9. Scendesmus acuminatus 4 0, , , Staurastrum sp. 1 0, , , Cosmarium sp. 1 0, , , Pediastrum borynaum 3 0, , , Pediastrum duplex 6 0, , , Monoraphidium komarkovae 435 0, , , Dinobryon sociale 3 0, , , Dinobryon divergens 12 0, , , Dinbryon bavaricum 1 0, , , Erkenia sp , , , Cryptomonas rostrata 3 0, , , Rhodomonas sp , , , Cryptomonas erosa , , , Peridinium sp. 3 0, , , Gymnodinium fuscum 3 0, , , Pseudanabaena limntica , , , Limnotrhix redeckei , , , Aphanizomenon gracile , , , Trachelomonas sp , , ,30 Razem: , S t r o n a

75 Tabela 4.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Płaskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1 Anabaena flos-aque 237 0, , ,07 2 Pseudanabaena limnetica , , ,49 3 Aphanizomenon gracile , , ,71 4 Peridinium sp , , ,78 5 Pediastrum borynaum 3 0, , ,35 6 Monoraphidium contortum 87 0, , ,02 7 Scenedesmus acuminatus 522 1, , ,72 8 Tetraedron caudatum 145 0, , ,02 9 Monoraphidium komarkovae 145 0, , ,15 10 Cosmarium 145 0, , ,85 11 Cryptomonas ovata 174 0, , ,39 12 Rhodomonas , , ,98 13 Cryptomonas erosa 290 0, , ,71 14 Erkenia sp , , ,66 15 Dinobryon bavaricum 580 1, , ,21 16 Dinobryon divergens , , ,41 17 Ulnaria acus , , ,05 18 Ulnaria ulna 290 0, , ,94 19 Nitzschia palea 145 0, , ,50 Razem , S t r o n a

76 Tabela 4.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Płaskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1 Mallomonas sp. 3 0, , ,04 2 Dinobryon divergens , , ,52 3 Erkenia sp , , ,37 4 Ulnaria acus 290 0, , ,23 5 Ulnaria ulna 145 0, , ,08 6 Nitzschia palea 145 0, , ,39 7 Pseudanabaena limntica , , ,45 8 Aphanizomenon gracile , , ,95 9 Anabaena flos-aque , , ,12 10 Limnothrix redeckei , , ,94 11 Microcystis sp. 20 0, , ,46 12 Pediastrum borynaum 9 0, , ,38 13 Pediastrum duplex 290 0, , ,94 14 Tetraedron minimum 725 1, , ,23 15 Monoraphidium griffithi 290 0, , ,05 16 Monoraphidium concortum 145 0, , ,02 17 Closterium sp , , ,11 18 Coelastrum microporum 145 0, , ,09 19 Scendesmus acuminatus 145 0, , ,37 20 Monoraphidium komarkovae 145 0, , ,10 21 Pediastrum tetras 242 0, , ,78 22 Peridinium sp , , ,77 23 Rhodomonas sp , , ,59 Razem: , S t r o n a

77 Tabela 4.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Płaskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1 Peridinium sp , , ,69 2 Pediastrum simplex 3 0, , ,09 3 Pediastrum duplex 11 0, , ,07 4 Pediastrum tetras 3 0, , ,05 5 Desmodesmus communis 7 0, , ,11 6 Monoraphidium concortum 667 1, , ,16 7 Scendesmus acuminatus 203 0, , ,88 8 Tetraedron caudatum 435 0, , ,08 9 Microcystis sp. 11 0, , ,48 10 Merismopedia punctata 48 0,08 8 0, ,00 11 Pseudanabaena limnetica , , ,42 12 Limnotrhrix redeckei , , ,93 13 Aphanizomenon gracile , , ,40 14 Chroococcus sp , , ,48 15 Trachelomonas sp. 1 0, , ,04 16 Ulnaria ulna 3 0, , ,11 17 Ulnaria acus , , ,19 18 Cryptomonas erosa 435 0, , ,61 19 Rhodomonas , , ,07 20 Erkenia sp , , ,70 21 Dinobryon divergens , , ,57 22 Dinobryon bavaricum 638 1, , ,87 Razem: , S t r o n a

78 Tabela 4.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Płaskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1 Perididinium sp. 49 0, , ,33 2 Ceratium furcoides 3 0, , ,55 3 Ceratium hirundinella 6 0, , ,58 4 Desmodesmus communis 12 0, , ,18 5 Scendesmus acuminatus 1 0, , ,01 6 Pediastrum duplex 6 0, , ,06 7 Monoraphidium concortum 870 1, , ,21 8 Tetraedron minimum 203 0, , ,12 9 Ulnaria ulna 3 0, , ,08 10 Ulnaria acus 628 1, , ,62 11 Nitzschia palea 203 0, , ,01 12 Woronichinia sp. 88 0, , ,83 13 Pseudanabaena limnetica , , ,36 14 Limnotrhix redeckei , , ,00 15 Aphanizomenon gracile , , ,07 16 Aphanocapsa sp , , ,21 17 Chroococcus sp , , ,01 18 Euglena gracilis 3 0, , ,08 19 Rhodomonas sp , , ,58 20 Cryptomonas erosa 203 0, , ,70 21 Erkenia sp , , ,39 Razem: , S t r o n a

79 Tabela 4.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w Jeziorze Płaskim Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1 Peridinium sp. 31 0, , ,72 2 Anabaena flos-aque 29 0, , ,25 3 Woronichinia sp. 9 0, , ,25 4 Microcystis sp. 9 0, , ,51 5 Pseudanabaena limnetica , , ,83 6 Limnotrhix redeckei , , ,63 7 Aphanizomenon gracile , , ,98 8 Pediastrum duplex 17 0, , ,26 9 Desmodesmus communis 25 0, , ,52 10 Scendesmus acuminatus 3 0, , ,02 11 Pediastrum borynaum 9 0, , ,21 12 Cosmarium sp , , ,98 13 Tetraedron caudatum 203 0, , ,06 14 Monoraphidium concortum 870 1, , ,30 15 Dinobryon divergens 12 0, , ,02 16 Erkenia sp , , ,79 17 Euglena gracilis 3 0, , ,12 18 Rhodomonas sp , , ,15 19 Ulnaria acus 193 0, , ,40 Razem: , S t r o n a

80 Tabela 4.3 Wyniki badań fizykochemicznych Jeziora Płaskiego stanowisko 02 (próbka zlewana) Data badań jednostka Warstwa wody temperatura C 10, ,1 24,3 17,6 12,3 barwa mg Pt/l przezroczystość m 0,9 0,7 0,5 0,6 0,3 0,5 przewodność ms/cm wapń mg/l 46,8 51,4 39,4 30,1 odczyn ph 7,79 8,63 8,56 8,27 8,52 8,53 zasadowość ogólna meq/l 2,34 2,72 2,56 2,44 2,02 2,1 azot amonowy (N-NH 4) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025 azot Kjeldahla mg N/l 2,82 1,95 1,68 1,85 1,28 1,5 azot azotanowy (N- NO 3) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025 azot azotynowy (N- NO 2) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025 0,025 azot całkowity mg N/l 2,87 2 1,73 1,9 1,33 1,55 fosforany (P-PO 4) mg P/l 0,0018 0,0018 0,0018 0,0018 0,0018 0,0018 fosfor ogólny mg P/l 0,029 0,028 0,046 0,027 0,03 0,023 krzemionka mg SiO 2/l 2,3 2,43 3,25 10,4 twardość ogólna mg/l CaCO S t r o n a

81 Tabela 4.4 Warunki termiczno-tlenowe Jeziora Płaskiego Data Data Stanowisko 02 Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 10,8 11,6 104,4 0 18,1 9,8 104,2 1 10,8 11,6 104, ,6 99,8 2 10,7 11,7 105,3 2 16,8 9,1 93,8 3 10,7 11,7 105,6 3 16,6 8,5 86,8 4 10,3 7,8 69,3 4 16,1 2,5 25,1 Data Data Stanowisko 02 Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 16,9 9,5 98,5 0 25,2 8,7 106,2 1 16,9 9,4 97,4 1 24,3 8,2 97,8 2 16,9 9, ,2 8,2 92,8 3 16,9 8,63 89,2 3 24,1 7,8 92,3 Data Data Stanowisko 02 Stanowisko 02 Głębokość Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem Głębokość Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 17,61 9,82 102,5 0 12,33 10,14 94, ,48 9,76 101, ,28 10,1 94, ,1 9,54 98, ,22 10,07 93, ,82 9,33 95, ,14 9,9 91,84 81 S t r o n a

82 Tab.4.5 Wyniki pomiarów i ocena zanieczyszczeń chemicznych jeziora PŁASKIEGO (stanowisko 02) w 2014 roku Pomiar 1 Pomiar 2 Pomiar 3 Pomiar 4 data poboru próby Specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i Wartość Wartość Wartość Wartość Jednostki LoQ LoQ LoQ LoQ 3.6 niesyntetyczne pomiaru pomiaru pomiaru pomiaru Aldehyd mrówkowy mg/l 0, , , , , , , , Arsen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Bar mg/l 0, , , , , , , , Bor mg/l 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ 0,10000 <LoQ Chrom sześciowartościowy mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Chrom ogólny mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Cynk mg/l 0, , , , , , , , Miedź mg/l 0, , , , , , ,00100 <LoQ Fenole lotne (indeks fenolowy) mg/l 0, , , , , , , , Węglowodory ropopochodne - indeks olejowy mg/l 0, , , , , , , , Glin mg/l 0, , , , , , , , Cyjanki wolne mg/l 0, , , , , , , , Cyjanki związane Molibden mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Selen mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ Srebro mg/l 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ 0,00100 <LoQ Tal Tytan mg/l 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ 0,02000 <LoQ Wanad mg/l 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0,01000 <LoQ 0, , Antymon Fluorki mg/l 0,25000 <LoQ 0, , ,25000 <LoQ 0, , Beryl mg/l 0,00025 <LoQ 0,00025 <LoQ 0,00025 <LoQ 0,00025 <LoQ Kobalt mg/l 0,00200 <LoQ 0,00200 <LoQ 0,00200 <LoQ 0,00200 <LoQ Cyna 82 S t r o n a

83 JEZIORO PUZY (PAUZEŃSKIE) 83 S t r o n a

84 5. JEZIORO PUZY (PAUZEŃSKIE) Położenie jeziora dorzecze: Drwęca Wisła region fizycznogeograficzny: Pojezierze Olsztyńskie wysokość: 96,9 m n.p.m. Podstawowe dane morfometryczne powierzchnia zwierciadła wody 211,8 ha głębokość maksymalna głębokość średnia 2,0 m 0,7 m objętość jeziora 1561,3 tys. m 3 powierzchnia zlewni całkowitej 121,6 km 2 Dane MPHP nr jeziora kod ppk - PL01S0302_0255 Warunki morfometryczno-zlewniowe Jezioro Puzy (Pauzeńskie) położone jest w południowo-zachodniej części Pojezierza Olsztyńskiego w dorzeczu rzeki Drwęcy. Pod względem administracyjnym zbiornik znajduje się na terenie gminy Ostróda. Jezioro Puzy o powierzchni 211,8 ha jest zbiornikiem bardzo płytkim i silnie zarastającym. Średnia głębokość jeziora wynosi 0,7 m, a maksymalna nie przekracza 2 m. Dno jeziora jest silnie zamulone, brzegi zróżnicowane - od płaskich i podmokłych do stromych. Jest to akwen o charakterze przepływowym, zasilanym wodami rzeki Szelężnicy i Kanału Ostródzkiego. Wody z jeziora odprowadzane są poprzez Szelężnicę do Jeziora Drwęckiego. Ujściowy odcinek Szelężnicy łączący jezioro Puzy z Jeziorem Drwęckim nazywany jest również Kanałem Pauzeńskim. Zlewnia całkowita jeziora Puzy o powierzchni 121,6 km 2 jest obszarem o zróżnicowanej rzeźbie od płaskiej do pagórkowatej. Około 80 % powierzchni zlewni zajmują lasy, głównie iglaste. Pozostałą część stanowią użytki rolne oraz obszary wodne w postaci jezior. Zlewnia bezpośrednia zajmująca powierzchnię 150 ha jest obszarem o rzeźbie płaskofalistej. W strukturze użytkowania gruntów dominują lasy mieszane. Do południowego brzegu jeziora dochodzi zabudowa jednorodzinna miasta Ostródy. 84 S t r o n a

85 Jezioro Puzy nie stanowi odbiornika ścieków z punktowych źródeł zanieczyszczeń i jest w niewielkim stopniu wykorzystywane rekreacyjnie. Stanowi szlak żeglowny z Jeziora Drwęckiego do jeziora Szeląg Wielki. Presja na jezioro jest stosunkowo niewielka. Jezioro jest obiektem gospodarki rybackiej i zaliczane jest do typu linowoszczupakowego. W 2014 roku jezioro badane było w zakresie monitoringu operacyjnego. Ocena stanu ekologicznego oraz klasyfikacja jednolitej części wód Jezioro Puzy (Pauzeńskie) Do oceny stanu ekologicznego oraz klasyfikacji jcw Jezioro Puzy (Pauzeńskie), oprócz wyników z badań przeprowadzonych w roku 2014, wykorzystano dane dziedziczone z 2011 roku. 1. Elementy biologiczne Elementy biologiczne oceniono na podstawie indeksu fitoplanktonowego (PMPL) i ichtiofauny (2014) oraz fitobentosu i makrofitów (dane dziedziczone z 2011 r.). Fitoplankton wyniki badań fitoplanktonu wskazują na wysoki stopień zeutrofizowania wód jeziora Puzy. Masowy rozwój fitoplanktonu, jego struktura taksonomiczna oraz panujące w nim stosunki dominacyjne były charakterystyczne dla wód żyznych. Wartości biomasy w całym okresie badawczym były wysokie i wahały się od 24,75 mg/l w październiku do 38,85 mg/l w sierpniu. Od wczesnego lata do jesieni obserwowano bardzo wyraźną dominację nitkowatych sinic, ważnego wskaźnika trofii. Ich udział w biomasie ogólnej w tym okresie był prawie wyrównany i wynosił od 64% do 77%. W wiosennym fitoplanktonie zdecydowanym dominantem były okrzemki (64%). We wszystkich okresach badawczych, sinicom i okrzemkom towarzyszyły kryptofity i bruzdnice, których udział wynosił, w zależności od okresu badawczego od 7 16%. Ponadto w niewielkich, kilkuprocentowych ilościach występowały też zielenice i złotowiciowce. Wartość multimetriksa fitoplanktonowego 4,35 wskazywała na zły stan ekologiczny jeziora Puzy. Fitobentos na podstawie dziedziczonej z roku 2011 wyników oceny, fitobentos okrzemkowy zaliczono do II klasy - stanu dobrego. Makrofity wartość makrofitowego indeksu stanu ekologicznego wskazywała na II klasę stan dobry (na podstawie wyników dziedziczonych z 2011 r.). Ichtiofauna wartość jeziorowego indeksu rybnego LFI 0,42, obliczonego na podstawie struktury odłowów z wielolecia, wskazuje na umiarkowany III klasa stan zbiornika (badanie i ocena wykonana została przez Instytut Rybactwa Śródlądowego w Olsztynie na zlecenie GIOŚ). 2. Elementy fizykochemiczne Spośród badanych wskaźników fizykochemicznych, podobnie jak w roku 2011, wskaźnikiem obniżającym jakość wód była przezroczystość. Pozostałe parametry zawartość tlenu 85 S t r o n a

86 rozpuszczonego nad dnem, przewodność w 20 0 C, azot i fosfor ogólny nie przekraczały granic określonych dla I-II klasy. Dziedziczona z roku 2011 ocena substancji szczególnie szkodliwych dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne - wskazuje na II klasę. 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego W oparciu o elementy biologiczne i fizykochemiczne stan ekologiczny Jeziora Puzy (Pauzeńskiego) oceniono jako zły. OCENA STANU CHEMICZNEGO Badania substancji szczególnie niebezpiecznych dla środowiska wodnego z grupy 4.1 i 4.2 w tym substancji priorytetowych i innych substancji zanieczyszczających nie wykazały przekroczeń dopuszczalnych norm. KLASYFIKACJA JCW JEZIORO PUZY (PAUZEŃSKIE) Na podstawie oceny stanu ekologicznego i chemicznego stan jednolitej części wód oceniono jako zły. Podsumowanie 1. Jezioro Puzy jest płytkim, zamulonym i silnie zarastającym zbiornikiem o małej odporności na zanieczyszczenia. 2. Jezioro Puzy nie stanowi odbiornika ścieków z punktowych źródeł zanieczyszczeń i jest w niewielkim stopniu zagospodarowane rekreacyjnie. 3. Przeprowadzone badania wykazały zły stan ekologiczny i dobry chemiczny jeziora. Stan jednolitej części wód określono jako zły. 4. Zaawansowana trofia jeziora jest wynikiem niekorzystnych cech morfometrycznych oraz naturalnego procesu starzenia się zbiornika, przyspieszonego działaniami antropogenicznymi w jego zlewni. a w szczególności zagospodarowaniem strefy brzegowej jeziora zabudową jednorodzinną. 86 S t r o n a

87 Mapa 5.1 Plan batymetryczny jeziora Puzy (Pauzeńskiego) z zaznaczonym stanowiskiem poboru próbek wody 87 S t r o n a

88 Mapa 5.2 Zlewnia całkowita jeziora Puzy (Pauzeńskiego) 88 S t r o n a

89 Mapa 5.3 Zlewnia bezpośrednia jeziora Puzy (Pauzeńskiego) skala 1 : S t r o n a

90 Tabela 5.1 Ocena jakości wód jeziora Puzy (Pauzeńskie) na podstawie wyników badań przeprowadzonych w 2014 roku oraz wyników dziedziczonych z 2011 r. Współczynnik Schindlera >2 Kod wg MPHP: Typ abiotyczny: 6 b Nr wskaźnika Wskaźnik 1 Elementy biologiczne 1.1 Fitoplankton Indeks fitoplanktonowy dla polskich jezior (PMPL) 1.2 Fitobentos Multimetryczny indeks okrzemkowy (IOJ) 1.3 Makrofity Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego 1.5 Makrobezkręgowce bentosowe Jednostka stanowisko 02 Wartość Klasa Uwagi 4,3 V 0,69* II 0,445* II 1.6 Ichtiofauna wskaźnik LFI+/LFI-CEN 0,42 III 3 Elementy fizykochemiczne (wspierające elementy biologiczne) 3.1 Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny Przezroczystość (widzialność SD) m 0,51 PSD 3.2 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne Tlen rozpuszczony przy dnie latem (j.ns.) Średnie nasycenie tlenem hypolimnionu (j.s.) 3.3 Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie mg O 2/l 6,2 I/II Przewodność elek. wł. ms/cm 230 I-II 3.5 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne Azot ogólny mg N/l 2,35 I-II Fosfor ogólny mg P/l 0,103 I-II Klasa jakości Ocena stanu ekologicznego Stan chemiczny Stan jednolitej części wód * wyniki dziedziczone z 2011 r. % V klasa jakości wód stan ekologiczny - zły dobry* ZŁY wartość latem nad dnem wartość średnia wartość średnia wartość średnia 90 S t r o n a

91 Tabela 5.2 Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Puzy (Pauzeńskie) Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Asterionella formosa , , ,02 2. Ulnaria acus , , ,55 3. Ulnaria ulna 435 1, , ,65 4. Nitzschia palea 435 1, , ,12 5. Cyclotella sp. (10-20) , , ,18 6. Cyclotella sp. (21-25) 870 2, , ,68 7. Nitzschia acicularis 522 1, , ,23 8. Nitzschia gracilis , , ,08 9. Aualcoseira granulata 338 0, , , Gymnodinium fuscum 580 1, , , Pseudanabaena limnetica , , , Limnotrhix redeckei , , , Microcystis sp , , , Cryptomonas erosa 580 1, , , Rhodomonas sp , , , Monoraphidium concortum , , , Tetraedron caudatum 97 0, , , Tetrastrum triangulare 338 0, , , Pediastrum simplex 97 0, , , Desmodesmus communis 193 0, , , Desmodesmus armatus 97 0, , , Pediastrum borynaum 97 0, , , Dinobryon bavaricum 338 0, , , Dinobryon divergens 242 0, , ,16 Razem: , S t r o n a

92 Tabela 5.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Puzy (Pauzeńskie) Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Pseudanabaena limnetica , , ,82 2. Aphanizomenon gracile , , ,78 3. Anabaena flos-aque 193 0, , ,73 4. Anabaena plnctonica 967 2, , ,66 5. Microcystis sp , , ,35 6. Planktothrix agardhii 483 1, , ,83 7. Chroococcus sp. 18 0, , ,02 8. Anabaena solitaria 57 0, , ,32 9. Merismopedia punctata 188 0,48 8 0, , Anabaena spiroides 88 0, , , Euglena gracilis 4 0, , , Cyclotella sp , , , Ulnaria acus 580 1, , , Aulacoseira granulata 677 1, , , Nitzschia palea 174 0, , , Rhodomonas sp , , , Cryptomonas erosa 522 1, , , Erkenia sp , , , Tetraedron minimum 58 0, , , Cosmarium sp. 58 0, , , Staurastrum sp. 58 0, , , Pediastrum borynaum 58 0, , , Pediastrum duplex 34 0, , , Peridinium sp , , ,52 Razem: , S t r o n a

93 Tabela 5.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Puzy (Pauzeńskie) Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp. 71 0, , ,42 2. Ceratium furcoides 6 0, , ,13 3. Ceratium hirundinella 9 0, , ,44 4. Merismopedia punctata 262 0,41 8 0, ,01 5. Microcystis sp , , ,64 6. Anabaena planctonica , , ,38 7. Pseudanabaena limnetica , , ,90 8. Apahnizomenon gracile , , ,01 9. Planctolynbya concorta , , , Anabaena flos-aque , , , Euglena gracilis 435 0, , , Pediastrum borynaum 17 0, , , Pediastrum duplex 6 0, , , Staurastrum sp , , , Monoraphidium concortum , , , Tetraedron minimum 435 0, , , Cosmarium sp , , , Desmodesmus communis 435 0, , , Cryptomonas erosa , , , Rhodomonas sp , , , Erkenia sp , , , Ulnaria acus 725 1, , , Nitzschia palea , , , Aulacoseira granulata 530 0, , ,83 Razem: , S t r o n a

94 Tabela 5.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Puzy (Pauzeńskie) Stanowisko 02, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Microcystis sp , , ,72 2. Pseudanabaena limnetica , , ,96 3. Aphanizomenon gracile , , ,61 4. Anabaena flos-aque , , ,40 5. Anabaena planktonica 870 1, , ,23 6. Planctolyngbya concorta , , ,79 7. Chroococcus sp , , ,93 8. Aulacoseira granulata 442 0, , ,26 9. Nitzchia palea 203 0, , , Ulnaria acus 725 1, , , Desmodesmus communis 12 0, , , Pediastrum duplex 74 0, , , Pediastrum borynaum 23 0, , , Scenedesmus acuminatus 3 0, , , Tetraedron caudatum 203 0, , , Tetraedron minimum 435 0, , , Peridinium sp. 71 0, , , Ceratium hirundinella 3 0, , , Euglena gracilis 4 0, , , Dinobryon divergens 52 0, , , Erkenia sp , , , Rhodomonas sp , , ,13 Razem: , S t r o n a

95 Tabela 5.3 Wyniki badań fizykochemicznych jeziora Puzy ( Pauzeńskiego) stanowisko 02 (próbka zlewana) Data badań jednostka Warstwa wody temp. C 9,1 19,3 24,3 14,5 przezroczystość m 1,15 0,3 0,25 0,35 przewodność ms/cm odczyn ph 7,8 8,78 9,01 8,97 azot amonowy (N-NH 4) mg N/l 0,025 0,025 0,07 0,025 azot Kjeldahla mg N/l 1,4 2,16 2,97 2,64 azot azotanowy (N-NO 3) mg N/l 0,123 0,025 0,025 0,025 azot azotynowy (N-NO 2) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,025 azot całkowity mg N/l 1,548 2,21 3,02 2,69 fosforany (P-PO 4) mg P/l 0,0199 0,0018 0,0018 0,0018 fosfor ogólny mg P/l 0,097 0,109 0,094 0, S t r o n a

96 Tabela 5.4 Warunki termiczno - tlenowe jeziora Puzy (Pauzeńskiego) Data Data Stanowisko 02 Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 9,1 12,5 108, ,4 120,8 1 8,9 12,7 109,9 1 17,9 11,3 119,5 2 8, ,5 Data Data Stanowisko 02 Stanowisko 02 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 24,4 7,7 92,3 0 14,5 10, ,3 7 84,3 1 14,5 10, ,2 6,2 73,9 96 S t r o n a

97 JEZIORO SYMSAR 97 S t r o n a

98 6. JEZIORO SYMSAR Położenie jeziora dorzecze: Symsarna Łyna Pregoła region fizycznogeograficzny: Pojezierze Mazurskie Pojezierze Olsztyńskie wysokość: 96,1 m n.p.m. Podstawowe dane morfometryczne powierzchnia zwierciadła wody 135,5 ha głębokość maksymalna 9,6 m głębokość średnia 4,9 m objętość jeziora 6626,7 tys. m 3 powierzchnia zlewni całkowitej 229,1 km 2 Dane MPHP nr jeziora kod ppk - PL08S0302_0082 Warunki morfometryczno-zlewniowe Jezioro Symsar położone jest w północnej części Pojezierza Olsztyńskiego w dorzeczu rzeki Łyny. Pod względem administracyjnym zbiornik znajduje się na terenie gminy Lidzbark Warmiński. Jezioro Symsar o powierzchni 135,5 ha i maksymalnej głębokości 9,6 m jest zbiornikiem przepływowym o kształcie wydłużonym z północnego-zachodu na południowywschód. Jest to zbiornik o genezie rynnowej. Przez jezioro przepływa rzeka Symsarna o średnim przepływie Qśr = 1,35 m 3 /s. Poza tym zbiornik zasilany jest niewielkimi dopływami, głównie o charakterze okresowym. Zlewnia całkowita jeziora Symsar o powierzchni 229,1 km 2 obejmuje obszary o rzeźbie falisto-pagórkowatej i deniwelacjach dochodzących lokalnie do 30 m. Jest to teren użytkowany głównie rolniczo. Lasy zajmują około 10% powierzchni zlewni. Na znacznej części terenu występują obszary podmokłe, na których powstały torfowiska. Na obszarze zlewni całkowitej znajduje się znaczna ilość jezior (Luterskie, Ławki, Kikity, Pierścień, Blanki) oraz oczek śródpolnych i śródleśnych. W strukturze użytkowania zlewni bezpośredniej największą powierzchnię zajmują lasy i zadrzewienia. Pozostałą część zajmują łąki i pastwiska, grunty orne oraz tereny rekreacyjne. Okalające akwen brzegi w przeważającej części są strome i wysokie o deniwelacjach 98 S t r o n a

99 dochodzących do 20 m. Na stromych stokach występuje głównie roślinność trawiastokrzaczasta. Miejscami dostęp do jeziora jest utrudniony ze względu na szeroki pas trzcin otaczających linię brzegową. Jezioro Symsar, jest odbiornikiem ścieków z punktowych źródeł zanieczyszczeń. Poprzez Tolknicką Strugę, z nowo wybudowanej mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków dla osiedla mieszkaniowego w Klutajnach, do jeziora dopływa około 20 m 3 /d (ilość ścieków odprowadzana od września 2014 r.). Mechaniczno-biologiczna oczyszczalnia z Międzynarodowego Młodzieżowego Schroniska Świteź w Kłębowie, należąca do Fundacji Poznaj Swoją Ojczyznę, w 2013 roku została wyłączona z eksploatacji. Ścieki obecnie gromadzone są w zbiornikach bezodpływawych. Po zachodniej stronie jeziora znajduje się ośrodek wypoczynkowy na terenie którego zlokalizowanych jest 160 domków letniskowych oraz zorganizowane miejsce do kąpieli. Część domków wyposażona jest w zbiorniki bezodpływowe. Pozostali użytkownicy ośrodka korzystają z ogólnodostępnych sanitariatów. Po północno-zachodniej stronie w odległości ok. 150 m od brzegu znajduje się kilka domków rekreacyjnych wyposażonych w zbiorniki. Jezioro użytkowane jest rybacko i zalicza się do typu sandaczowego. W 2014 roku badanie jeziora Symsar wykonano w zakresie monitoringu operacyjnego. Ocena stanu ekologicznego i klasyfikacja jednolitej części wód Jezioro Symsar 1. Elementy biologiczne Klasyfikację stanu ekologicznego przeprowadzono w oparciu o fitoplankton (2014) oraz dziedziczone z roku 2011 oceny fitobentosu i makrofitów. Fitoplankton wyniki badań fitoplanktonu jeziora Symsar wskazywały na wysoki stopień eutrofizacji zbiornika. W całym okresie badawczym biomasa fitoplantonu była wysoka od 19,33 mg/l w październiku do 33,08 mg/l w sierpniu. Jedynie wiosną w strukturze taksonomicznej fitoplanktonu dominowały okrzemki, których udział w biomasie wynosił 68%. Najczęściej wśród nich spotykano Asterionella formosa, Ulnaria acus i Cyclotella sp. Okrzemkom towarzyszyły sinice (29%), których obecność świadczy o postępującej trofii jeziora. Udział pozostałych grup taksonomicznych był znikomy. Wczesnym latem nastąpiły wyraźne zmiany strukturalne w zespole producentów. Miejsce okrzemek zajęły nitkowate sinice będące ważnym wskaźnikiem wód eutroficznych, których udział w biomasie w czerwcu wynosił około 70%. Wśród taksonów wyróżniały się Aphanizomenon gracile, Planktothrix agardii i Pseudanabaena limnetica. W szczycie stagnacji letniej znacząco wzrosła biomasa fitoplanktonu przy prawie niezmienionej w stosunku do czerwca liczebności. Sinicom (50,6%) towarzyszyły okrzemki (27,8%), kryptofity (13,4%) oraz bruzdnice (7,8%). Okres jesienny charakteryzował się wzmożonym rozwojem sinic, które w październiku stanowiły 82,5% biomasy. Udział innych grup taksonomicznych był niewielki. Zaledwie 6% 99 S t r o n a

100 stanowiły kryptofity z rodzaju Rhodomonas sp. i Cryptomonas erosa i okrzemki 5,2% z Aulacoseira granulata. Multimetriks fitoplantonowy PMPL 4,1 - wskazywał na V klasę, zły stan ekologiczny. Fitobentos indeks okrzemkowy IO wynoszący 0,58 wskazuje na III klasę stan umiarkowany (ocena dziedziczona z 2011 r.) Makrofity wartość makrofitowego indeksu stanu ekologicznego 0,337 odpowiada III klasie stan umiarkowany (ocena dziedziczona z 2011 r.). 2. Elementy fizykochemiczne Wyniki analiz fizykochemicznych wód jeziora Symsar wskazywały na stan poniżej dobrego o czym zadecydowały: niewielka przezroczystość (0,51 m), niedostateczne natlenienie warstwy naddennej oraz ponadnormatywna zawartość azotu ogólnego. Pozostałe badane parametry mieściły się normach określonych dla I II klasy. Wartości badanych substancji z grupy 3.6 substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne wskazują na II klasę (ocena dziedziczona z 2011 roku). 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego W oparciu o ocenę elementów biologicznych i fizykochemicznych, wskazuje na zły stan ekologiczny jeziora Symsar, o którym zadecydowała niekorzystna wartość indeksu fitoplanktonowego. OCENA STANU CHEMICZNEGO Na podstawie danych dziedziczonych z roku 2011 stwierdzono, że wszystkie badane wskaźniki chemiczne z grupy 4.1 i 4.2 spełniają normy jakości ustalone dla substancji priorytetowych oraz dla innych zanieczyszczeń. KLASYFIKACJA JCW JEZIORO SYMSAR Na podstawie oceny stanu ekologicznego i chemicznego stan jednolitej części wód Jezioro Symsar określono jako zły. Podsumowanie 1. Jezioro Symsar jest zbiornikiem przepływowym zasilanym przez rzekę Symsar i niewielkie dopływy głównie o charakterze okresowym. 2. W strukturze użytkowania zlewni bezpośredniej przeważają lasy i zadrzewienia oraz tereny trawiasto-krzaczaste. 3. Jezioro poprzez dopływy jest odbiornikiem ścieków socjalno-bytowych z punktowych źródeł zanieczyszczeń i jest poddane znacznej presji rekreacyjnej. 100 S t r o n a

101 4. Wynik klasyfikacji wskazuje na zły stan ekologiczny i dobry stan chemiczny jeziora. Stan jednolitej części wód określono jako zły. 5. Dążąc do opóźnienia procesów eutrofizacji jeziora Symsar należy jak najszybciej uporządkować gospodarkę ściekową w zlewni jeziora oraz ograniczyć spływy powierzchniowe z rolnictwa jak również na bieżąco kontrolować rozwój bazy rekreacyjnej wokół akwenu. 101 S t r o n a

102 Mapa 6.1 Plan batymetryczny jeziora Symsar z zaznaczonym stanowiskiem poboru próbek wody 102 S t r o n a

103 Mapa 6.2 Zlewnia całkowita jeziora Symsar. 103 S t r o n a

104 Mapa 6.3 Zlewnia bezpośrednia jeziora Symsar skala 1: S t r o n a

105 Tabela 6.1 Ocena stanu ekologicznego oraz klasyfikacja jcw Jezioro Symsar na podstawie wyników badań z roku 2014 oraz dziedziczonych z roku 2011 roku Współczynnik Schindlera >2 Kod wg MPHP: Typ abiotyczny: 6b/6a* Nr wskaźnika Wskaźnik 1 Elementy biologiczne 1.1 Fitoplankton Indeks fitoplanktonowy dla polskich jezior (PMPL) 1.2 Fitobentos Multimetryczny indeks okrzemkowy (IOJ) 1.3 Makrofity Makrofitowy Indeks Stanu Ekologicznego 1.5 Makrobezkręgowce bentosowe 1.6 Ichtiofauna wskaźnik LFI Jednostka 3 Elementy fizykochemiczne (wspierające elementy biologiczne) 3.1 Grupa wskaźników charakteryzujących stan fizyczny stanowisko 01 Wartość Klasa Uwagi 4,1 V 0,58** III 0,337** III Przezroczystość (widzialność SD) m 0,51 PSD 3.2 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki tlenowe i zanieczyszczenia organiczne Tlen rozpuszczony przy dnie latem (j.ns.) Średnie nasycenie tlenem hypolimnionu (j.s.) 3.3 Grupa wskaźników charakteryzujących zasolenie mg O 2/l 0,05 PSD Przewodność elek. wł. ms/cm 364 I-II 3.5 Grupa wskaźników charakteryzujących warunki biogenne Azot ogólny mg N/l 2,66 PSD Fosfor ogólny mg P/l 0,119 I-II Klasa jakości Ocena stanu ekologicznego Stan chemiczny Stan jednolitej części wód % V klasa jakości wód stan ekologiczny - zły dobry** ZŁY wartość latem nad dnem wartość średnia wartość średnia wartość średnia * z uwagi na brak stratyfikacji termicznej w okresie stagnacji letniej ocenę jeziora wykonano w oparciu o wartości graniczne określone dla jezior niestratyfikowanych (uzgodniono z GIOŚ) ** na podstawie wyników badań dziedziczonych z 2011 roku 105 S t r o n a

106 Tabela 6.2 Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Symsar Stanowisko 01, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Cyclotella (22,1-30) 57 0, , ,37 2. Ulnaria ulna 6 0, , ,17 3. Nitzschia acicularis 3 0, , ,01 4. Aualcoseira granulata 37 0, , ,71 5. Ulnaria acus , , ,56 6. Asterionella formosa , , ,87 7. Cyclotella (16-22) , , ,25 8. Crytpomonas erosa 22 0, , ,51 9. Rhodomonas , , , Dinobryon bavaricum 10 0, , , Dinobryon divergens 6 0, , , Erkenia sp , , , Monoraphidiuim komarkovae 3 0, , , Monoraphidium grifithii 13 0, , , Desmodesmus communis 1 0, , , Monoraphidium concortum 6 0, , , Closterium sp , , , Pseudanabaena limnetica , , , Limnothrix redeckei , , , Apahanizomenon gracile , , ,82 Razem: , S t r o n a

107 Tabela 6.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Symsar Stanowisko 01, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp. 6 0, , ,07 2. Lepocinclis tripteris 3 0, , ,05 3. Aulacoseira granulata 37 0, , ,79 4. Cyclotella sp , , ,84 5. Ulnaria acus 677 2, , ,92 6. Pseudanabaena limnetica , , ,98 7. Aphanizomenon gracile , , ,23 8. Planktotrhrix agardhii , , ,93 9. Limnothrix redeckei , , , Cryptomonas erosa , , , Rhodomonas sp , , , Erkenia sp , , , Dinobryon bavaricum 261 0, , , Monoraphidium concortum 87 0, , ,01 Razem: , S t r o n a

108 Tabela 6.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Symsar Stanowisko 01, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Ceratium furcoides 194 0, , ,79 2. Ceratium hirundinella 66 0, , ,97 3. Peridinium sp , , ,09 4. Euglena graciclis 3 0, , ,01 5. Microcystis 3 0, , ,07 6. Planktothrix agardhii , , ,38 7. Pseudanabaena limnetica , , ,27 8. Anabaena flos-aque , , ,83 9. Aphanizomenon gracile , , , Merismopedia tenuissima 638 1, , , Aulacoseira granulata 29 0, , , Cyclotella sp , , , Cryptomonas erosa , , , Rhodomonas sp , , , Erkenia sp , , , Monoraphidium concortum 203 0, , ,03 Razem: , S t r o n a

109 Tabela 6.2 cd. Wyniki badań fitoplanktonu w jeziorze Symsar Stanowisko 01, warstwa wody m Data badania: r. Lp. Taksony Liczebność Objętość jednostki Biomasa jedn./l % μm 3 mg/l % 1. Peridinium sp. 4 0, , ,51 2. Ceratium hirundinella 3 0, , ,30 3. Gymnodinium fuscum 3 0, , ,11 4. Closterium sp , , ,04 5. Scenedesmus acuminatus 203 0, , ,15 6. Aulacoseira granulata 191 0, , ,94 7. Microcystis sp. 11 0, , ,51 8. Planktothrix agardhii , , ,00 9. Pseudanabaena limnetica , , , Aphanizomenon gracile , , , Aphanizomenon issatchenkoi 193 0, , , Rhodomonas sp , , , Cryptomonas erosa 435 1, , , Erkenia sp , , ,52 Razem: , S t r o n a

110 Tabela 6. 3 Wyniki badań fizykochemicznych jeziora Symsar stanowisko 01 (próbka zlewana) Data badań jednostka Warstwa wody Temperatura C 9,9 22,6 23,7 13,5 Przezroczystość m 0,8 0,5 0,3 0,4 Przewodność el. wł. ms/cm Odczyn ph 8,86 8,64 9,12 7,76 Azot amonowy (N-NH 4) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,25 Azot Kjeldahla mg N/l 1,47 2,31 2,9 3,56 Azot azotanowy (N-NO 3) mg N/l 0,203 0,025 0,025 0,059 Azot azotynowy (N-NO 2) mg N/l 0,025 0,025 0,025 0,025 Azot całkowity mg N/l 1,698 2,36 2,95 3,644 Fosforany (P-PO 4) mg P/l 0,0018 0,068 0,032 0,105 Fosfor ogólny mg P/l 0,03 0,087 0,148 0, S t r o n a

111 Tabela 6.4 Warunki termiczno-tlenowe jeziora Symsar Data Data Stanowisko 01 Stanowisko 01 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 9,2 13,8 120,3 0 21,5 14,1 160, ,5 1 20,5 13,6 151,1 2 8,9 13,8 119,3 2 18,6 6,1 65,2 3 8,8 13,5 116,2 3 17,6 2,7 28,7 4 8,5 10,8 92,7 4 16,4 0,2 1, ,6 64,6 5 15,6 0,1 0,9 6 7,7 5 41,8 6 12, ,4 3,3 27,7 7 11, ,4 2,7 22,3 Data Data Stanowisko 01 Stanowisko 01 Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) Głębokość (m) Temp. ( 0 C) Tlen (mg O 2/l) Nasycenie tlenem (%) 0 23,7 12,6 148,7 0 13,4 8,98 86,1 1 23,4 11,4 133,7 1 13,12 8,43 80, ,4 10, ,94 7,22 68, ,1 0, ,89 6,58 62, ,3 0,2 1,8 4 12,87 6,05 57, ,6 0,1 1,4 5 12,86 5,76 54, ,6 0,1 0,9 6 12,86 5,58 52,9 7 15,9 0,05 0,6 7 12,86 5,14 48, ,8 0,05 0,6 8 12,77 2,44 23, S t r o n a

112 JEZIORO TONKA 112 S t r o n a

113 7. JEZIORO TONKA Położenie jeziora dorzecze: Lubomińska Struga Drwęca Warmińska Pasłęka region fizycznogeograficzny: Pojezierze Mazurskie Pojezierze Olsztyńskie wysokość: 93,8 m n.p.m. ( Mapa 1: ,5 m n.p.m.) Podstawowe dane morfometryczne powierzchnia zwierciadła wody 162,3 ha głębokość maksymalna 4,2 m głębokość średnia 2,27 m objętość jeziora 3701,6 tys. m 3 powierzchnia zlewni całkowitej 8,3 km 2 Dane MPHP nr jeziora kod ppk - PL01S0302_0240 Warunki morfometryczno-zlewniowe Jezioro Tonka położone jest na północno-zachodnim krańcu Pojezierza Olsztyńskiego w dorzeczu rzeki Drwęcy Warmińskiej. Pod względem administracyjnym zbiornik znajduje się na terenie gminy Lubomino. Powierzchnia jeziora wynosi 162,3 ha, a głębokość maksymalna 4,2 m. Jest to zbiornik o kształcie owalnym, wydłużonym z północnego-wschodu na południowy-zachód. Brzegi jeziora są na ogół strome i wysokie o deniwelacjach dochodzących do 10 m. Jedynie północno-wschodni brzeg jest płaski i podmokły. Jezioro zasilane jest niewielkimi dopływami o charakterze okresowym. Wody z jeziora odpływają Lubomińską Strugą, która bierze tutaj swój początek. Zlewnia całkowita jeziora Tonka o powierzchni 8,3 km 2 jest obszarem o rzeźbie falisto-pagórkowatej. Jest to teren użytkowany głównie rolniczo. Lasy zajmują około 10 % powierzchni zlewni. Na znacznej części terenu występują podmokłości. Na obszarze zlewni całkowitej znajduje się znaczna ilość oczek śródpolnych. W zlewni bezpośredniej zajmującej powierzchnię 1,6 km 2 występuje rzeźba falistopagórkowata. Struktura użytkowania zlewni jest różnorodna. Występują: nieużytki, pola uprawne, łąki i pastwiska oraz skrawki lasów. Strome stoki porośnięte są głównie roślinnością trawiasto-krzaczastą. Szerokość pasa drzew wokół jeziora wynosi od 30 m do 100 m. Dostęp do jeziora jest utrudniony ze względu na szeroki pas trzcin okalających linię brzegową. 113 S t r o n a

114 Jezioro Tonka nie jest odbiornikiem ścieków z punktowych źródeł zanieczyszczeń. Po wschodniej stronie jeziora w odległości około 200 m od brzegu znajduje się kilkanaście domków rekreacyjnych. Jezioro użytkowane jest rybacko i zalicza się do typu linowoszczupakowego. W 2014 roku badanie jeziora Tonka wykonano w zakresie monitoringu operacyjnego. Ocena stanu ekologicznego i klasyfikacja jednolitej części wód Jezioro Tonka 1. Elementy biologiczne Klasyfikację stanu ekologicznego jeziora Tonka przeprowadzono w oparciu o fitoplankton oraz dziedziczone z roku 2011 oceny fitobentosu oraz makrofitów. Fitoplankton kwietniowy fitoplankton o znacznym zagęszczeniu i wysokiej biomasie (34,24 mg/l) zdominowany był przez okrzemki (70%) wśród których najliczniej występowały Aulacoseira granulata i Cyclotella sp. Okrzemkom towarzyszyły sinice - 12,4% (głównie Pseudanabaena limnetica), zielenice - 8,7% i kryptofity - 6,8%. Wczesnym latem populacja okrzemek spadła do 11,5%, a ich miejsce zajęły sinice, których udział wynosił aż 80% biomasy. Reprezentowane były głównie przez Pseudanabaena limnetica i Merismopedia punctata. Fitoplankton z czerwca charakteryzował się zdecydowanie niższą biomasą 20,65 mg/l i liczebnością. W okresie letnim obserwowano w zbiorniku ponownie znaczną przewagę okrzemek 65,5%, którym towarzyszyły sinice 26,4%. Taka tendencja utrzymywała się również jesienią. Obecność pozostałych grup taksonomicznych była znikoma. Największą różnorodność gatunkową obserwowano wśród zielenic, jednak ich udział w biomasie był niewielki i wynosił około 1%. Na podstawie wartości multimetriksa fitoplanktonowego 3,96 stan ekologiczny jeziora Tonka określono jako słaby. Fitobentos dziedziczona z roku 2011 wartość indeksu okrzemkowego 0,7 wskazuje na II klasę stan dobry. Makrofity wartość makrofitowego indeksu stanu ekologicznego wynosząca 0,359 kwalifikuje jezioro do III klasy stan umiarkowany (ocena dziedziczona z 2011 r.). 2. Elementy fizykochemiczne Spośród badanych elementów fizykochemicznych uwzględnionych w klasyfikacji jedynie przezroczystość nie odpowiadała kryteriom I-II klasy. Pozostałe badane parametry mieściły się normach określonych dla I II klasy. Wartości badanych substancji z grupy 3.6 substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego specyficzne zanieczyszczenia syntetyczne i niesyntetyczne wskazują na II klasę (ocena dziedziczona z 2011 roku). 3. Klasyfikacja stanu ekologicznego Na podstawie elementów biologicznych i fizykochemicznych stan ekologiczny JezioraTonka oceniono jako słaby - IV klasa. 114 S t r o n a

115 OCENA STANU CHEMICZNEGO Na podstawie danych dziedziczonych z roku 2011 stwierdzono, że wszystkie badane wskaźniki chemiczne z grupy 4.1 i 4.2 spełniają środowiskowe normy jakości ustalone dla substancji priorytetowych oraz dla innych substancji zanieczyszczających. KLASYFIKACJA JCW JEZIORO TONKA Na podstawie oceny stanu ekologicznego i chemicznego stan jednolitej części wód Jezioro Tonka określono jako zły. Podsumowanie 1. Jezioro Tonka jest płytkim, zamulonym i zarastającym zbiornikiem o małej odporności na degradację. Zasilane jest niewielkimi dopływami o okresowym charakterze. 2. Struktura użytkowania zlewni bezpośredniej jest różnorodna. Przeważają tereny trawiasto-krzaczaste z zadrzewieniami. 3. Jezioro Tonka nie jest odbiornikiem zanieczyszczeń ze źródeł punktowych. W niewielkim stopniu jest zagospodarowane rekreacyjnie. 4. W trakcie badań stwierdzono znaczne obniżenie poziomu wody jeziora, nawet o 0,8 m w okresie jesiennym. 5. Wynik klasyfikacji wskazuje na słaby stan ekologiczny i dobry stan chemiczny jeziora. Stan jednolitej części wód określono jako zły. 6. Zaawansowana trofia jeziora jest wynikiem niekorzystnych cech morfometrycznych oraz naturalnego procesu starzenia się zbiornika, przyspieszoną działalnością rolniczą w zlewni. 115 S t r o n a

116 Mapa 7.1 Plan batymetryczny jeziora Tonka z zaznaczonym stanowiskiem poboru próbek wody 116 S t r o n a

117 Mapa 7.2 Zlewnia całkowita jeziora Tonka 117 S t r o n a

118 Mapa 7.3 Zlewnia bezpośrednia jeziora Tonka skala 1: S t r o n a