ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZASOBAMI WODNYMI

Transkrypt

1 ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZASOBAMI WODNYMI Prof. UAM dr hab. Renata Graf Zakład Hydrologii I Gospodarki Wodnej, Instytut Geografii Fizycznej I Kształtowania Środowiska Przyrodniczego, Uniwersytet Im. Adama Mickiewicza Poznań,,, rengraf@amu.edu.pl mgr Krzysztof Pyszny Instytut Melioracji, Kształtowania Środowiska i Geodezji, Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska, Uniwersytet Przyrodniczy, ul. Piątkowska 94 E, Poznań, pyszny@poczta.fm Projekt częściowo finansowany przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna

2 Plan prezentacji 1. Zarządzanie zasobami wodnymi - wprowadzenie 2. Cel opracowania: uzasadnienie działań kierunkowych (UE i krajowe akty prawne, dokumenty strategiczne) 3. Zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi: definicja i interpretacja pojęć 4. Kryteria analizy i oceny zjawiska, metodyka badań 5. Diagnoza zjawiska w obszarze Metropolii Poznań: 5.1. Uwarunkowania rozwoju systemu zarządzania zasobami wodnymi - potencjał zasobowy w zakresie rozwoju funkcji wodnogospodarczych 6. Zintegrowane zarządzanie zasobami wodnym w obszarze Metropolii Poznań: - opis zjawiska: diagnoza stanu, - priorytety działań w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi 7. Działania kierunkowe: rekomendacje dla polityk lokalnych w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań

3 Wprowadzenie 1. Zarządzanie zasobami wodnymi - gospodarowanie zasobami, które jest zgodne z racjonalnym kształtowaniem i wykorzystaniem zasobów wód powierzchniowych i podziemnych z uwzględnieniem ich ilości i jakości, potrzeb użytkowników i konsumentów wód oraz ekosystemów od wód zależnych A. Obszary o quasi-naturalnych warunkach obiegu wody B. Obszary zurbanizowane/metropolitalne: wzrost potrzeb 2. W Metropolii Poznań zarządzanie zasobami wodnymi stanowi integralną część, spójnego funkcjonalnie, wielkomiejskiego układu przestrzennego, w którego strukturze wyróżniają się strefy stałego oddziaływania i tereny potencjalnych możliwości rozwojowych.

4 Cel opracowania: Analiza struktury i stanu systemu zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań w zakresie oceny stopnia jego integracji oraz określenia działań kierunkowych, niezbędnych dla realizacji celu nadrzędnego i celów szczegółowych rozwoju przestrzennego obszaru metropolitalnego (wg osi strategicznej Gospodarka Przestrzenna i Środowisko, Strategia Rozwoju Aglomeracji Poznańskiej, Metropolia Poznań 2020)

5 Definicja, umocowanie zjawiska w dokumentach strategicznych Zintegrowane Zarządzanie Zasobami Wodnymi koordynacja działań w zakresie realizacji idei zrównoważonego rozwoju, obejmująca działania polityczne, gospodarcze i społeczne, nie naruszające równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych (Integrated Water Resources Management IWRM) Zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi stanowi element polityki wodnej krajów członkowskich UE, którą według przepisów wspólnotowych wyznaczają: - Dyrektywa 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej, koordynująca prawo odpowiedzialne za gospodarkę zasobami wodnymi (Dz. Urz. WE L 327 z , str.1.) tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna - Dyrektywa 2006/118/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006r. w sprawie ochrony wód podziemnych przed zanieczyszczeniem i pogorszeniem ich stanu (Dz. U. UE L 372 z , str.19) - Dyrektywa 2007/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie oceny ryzyka powodziowego i zarządzania nim; tzw. Dyrektywa Powodziowa

6 Definicja, umocowanie zjawiska w dokumentach strategicznych Wg Ustawy Prawo wodne (Art. 2): zarządzanie zasobami wodnymi służy zaspokajaniu potrzeb ludności, gospodarki, ochronie wód i środowiska związanego z tymi zasobami: zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności, ochrony zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz niewłaściwą lub nadmierną eksploatacją, utrzymywania lub poprawy stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych, ochrony przed powodzią oraz suszą, zapewnienia wody na potrzeby rolnictwa oraz przemysłu, zaspokojenia potrzeb związanych z turystyką, sportem oraz rekreacją oraz tworzenia warunków dla energetycznego, transportowego oraz rybackiego wykorzystania wód. Instrumenty zarządzania zasobami wodnymi: - planowanie w gospodarowaniu wodami, - pozwolenia wodnoprawne, - opłaty i należności w gospodarce wodnej, - kataster wodny, - kontrola gospodarowania wodami. Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. z 2012 r. poz. 145, ze zm.)

7 Umocowanie zjawiska w dokumentach strategicznych i planistycznych Programy /Dokumenty w planowaniu gospodarowania wodami w Polsce: Program wodno-środowiskowy kraju Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Warunki korzystania z wód regionu wodnego Warunki korzystania z wód zlewni Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych Wstępna ocena ryzyka powodziowego Mapy zagrożenia powodziowego Mapy ryzyka powodziowego Plany Zarządzania Ryzykiem Powodziowym Racjonalizacja gospodarowania zasobami wodnymi Zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi MasterPlan (2014r.)- dokument o strategicznym i nadrzędnym znaczeniu dla wszystkich istniejących w Polsce krajowych i regionalnych planów i programów sektorowych, w którym planowane są działania lub inwestycje mające wpływ na stan zasobów wodnych oraz cele ochrony wód wynikające z Ramowej Dyrektywy Wodnej z sektora: gospodarki wodnej, ochrony przeciwpowodziowej, hydroenergetyki, żeglugi śródlądowej i morskiej

8 Metodyka badań 1. Kryteria analizy i oceny zjawiska: aspekt społeczno-gospodarczy, ekonomiczny i środowiskowy systemu zarządzania zasobami wodnymi 2. Zasady i koncepcje wykorzystane w diagnozie zjawiska: - Koncepcja integracji Ramowej Dyrektywy Wodnej, - Koncepcja Zintegrowanego Zarządzania Zasobami Wodnymi (IWRM) - Koncepcja zarządzania wielopłaszczyznowego (partnerstwo podmiotów) - Iteratywny proces zarządzania (rozwoju) 3. Metoda diagnostyczna: - charakterystyka potencjału zasobowego obszaru metropolitalnego w zakresie rozwoju funkcji wodnogospodarczych - identyfikacja struktury i obecnego stanu systemu zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań - określenie stopnia integracji zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań w nawiązaniu do założeń polityki wodnej i przyjętych norm europejskich

9 Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań Potencjał zasobowy Metropolii Poznań w zakresie rozwoju funkcji wodnogospodarczych Uwarunkowania klimatyczne: -obszar o niekorzystnej strukturze bilansu wodnego, którego wyznacznikiem są niskie sumy opadów atmosferycznych ( mm), wysokie parowanie (powyżej 500 mm), wysokie deficyty wodne, duża częstość występowania okresów bezopadowych, a w konsekwencji suszy hydrologicznej i glebowe Uwarunkowania hydrograficzne: - lokalizacja w dorzeczu Warty, stanowiącej główną oś hydrograficzną obszaru; obszar odwadniany przez dopływy Warty w odcinku: Obornickiej Doliny Warty, Poznańskiego Przełomu, i Doliny Środkowej Obry Uwarunkowania hydrologiczne - obszar o najniższych zasobach wodnych w Polsce: odpływ jednostkowy w granicach q= 2,5-3,0 dm3s-1km-2 dla dopływów Warty i powyżej q=4,0 dm3s-1km-2 dla Warty; długotrwałe niżówki letnie, w strukturze odpływu całkowitego rzek udział zasilania podziemnego zmienia się od 50% do 55-65% z redukcją w zlewniach zurbanizowanych, miejskich)

10 Potencjał zasobowy Metropolii Poznań w zakresie rozwoju funkcji wodnogospodarczych Uwarunkowania wodnogospodarcze -obszar znajduje się w granicach Regionu wodnego Warty (RZGW Poznań), w przeważającej części w zasięgu jednostki bilansowej Poznańskiej Zlewni Warty (Poznańskie Dorzecze Warty, P-X); -69% ogółu zasobów dyspozycyjnych stanowią zasoby dyspozycyjne wód podziemnych z piętra czwartorzędowego, natomiast 18% zasoby pięter starszych; -stopień wykorzystania dostępnych do zagospodarowania zasobów wód podziemnych kształtuje się na niskim poziomie 15-30% (X - Poznańska zlewnia Warty) i bardzo niskim <15% (XII - Warta od Obrzycka do Noteci i XIII Obra), co wskazuje odpowiednio na wysokie rezerwy zasobów Stopień wykorzystania zasobów gwarantowanych wód podziemnych (stosunek aktualnego poboru wód podziemnych do zasobów [%] w obszarach bilansowych regionu wodnego Warty: a) aktualny, b) prognozowany Źródło: PIG-PIB,

11 Opis zjawiska w Metropolii Poznań diagnoza stanu DIAGNOZA 1: Koncepcja kierunków rozwoju przestrzennego Metropolii Poznań podejście zintegrowane, powinna uwzględniać, preferowany w założeniach polityki wodnej i przyjętych normach europejskich, model zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi, który wyznacza: a) priorytety działań planistycznych w gospodarowaniu wodami b) atrybuty, technicznie sprawnego i wydajnego, systemu wodnogospodarczego: - optymalne zagospodarowanie potrzeb wodnych przy realizacji koncepcji pokrycia deficytów wodnych i zagospodarowania nadmiaru wód - ochrona zasobów wodnych - poprawa jakości zarządzania w obszarze gospodarki wodnej Identyfikatory systemu: I. Integracja polityki gospodarowania wodą, II. Zasady gospodarowania na obszarach zlewni rzecznych, III. Osiągnięcie dobrego stanu ekologicznego wód do 2015 r., IV. Właściwa władza i monitoring wód.

12 Opis zjawiska w Metropolii Poznań diagnoza stanu DIAGNOZA 2: Atrybuty i poziom ryzyka nie osiągnięcia celów środowiskowych (wg RDW) oraz wzrostu czynników ograniczających skoordynowany rozwój i zarządzanie zasobami wodnymi 1. Ryzyko nie osiągnięcia celów strategicznych (środowiskowych) w odniesieniu do systemów wód powierzchniowych i podziemnych, tzw. jednolitych części wód znajdujących się w granicach gmin i obszaru metropolitalnego; czas derogacji i jej przyczyny w Metropolii Poznań; - ocena stanu ekologicznego w przypadku wód naturalnych - ocena potencjału ekologicznego w przypadku wód silnie zmienionych i sztucznych

13 Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań CELE OCHRONY WÓD realizowane są w odniesieniu do: - jednolitych części wód powierzchniowych - sztucznych lub silnie zmienionych jednolitych części wód powierzchniowych - jednolitych części wód podziemnych Jednolita część wód powierzchniowych - to oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych: a) jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny b) sztuczny zbiornik wodny, c) struga, strumień, potok, rzeka, kanał lub ich części, d) morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub wody przybrzeżne, Sztuczna jednolita część wód powierzchniowych - to jednolita część wód powierzchniowych powstała w wyniku działalności człowieka (kanały, zbiorniki retencyjne) Silnie zmieniona jednolita część wód powierzchniowych to jednolita część wód powierzchniowych, których charakter został w znacznym stopniu zmieniony w wyniku działalności człowieka (w znacznym stopniu uregulowane rzeki) Jednolita część wód podziemnych - określona objętość wód podziemnych występująca w obrębie warstwy wodonośnej lub zespołu warstw wodonośnych Jednolite części wód wydziela się dla potrzeb gospodarowania zasobami wodnymi (Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne, Dz. U. z 2012 poz. 145 ze zm.). W granicach Metropolii Poznań wyróżniono 68 zlewni jednolitych części wód powierzchniowych

14 Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań STAN/POTENCJAŁ EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY JCWP Celem ochrony wód jest utrzymywanie lub poprawa : kompilacja wskaźników referencyjnych jakości wód, biologicznych stosunków w środowisku (biologicznych), fizyczno-chemicznych, wodnym i na terenach podmokłych tak, aby dla: hydromorfologicznych) 1) jednolitych części wód powierzchniowych, nie wydzielonych jako sztuczneekologiczny lub silnie zmienione: Dobry stan/potencjał a) unikn ąć niekorzystnych zmian w ich stanie oznacza stan jcwp lub silnie zmienionej/ ekologicznym sztucznej częścii chemicznym, wód, jeśli jej biologiczne b) osiągnjako ąć lub zachować dobry stan ekologiczny i elementy ści, elementy fizycznochemiczny, chemiczne oraz morfologiczne spełniają wymagania określone w Ramowej Dyrektywie 2) sztucznych i silnie zmienionych jednolitych części Wodnej, a stężenia specyficznych wód powierzchniowych: syntetycznych i niesyntetycznych a) uniknąć niekorzystnych zmian w ich potencjale zanieczyszcze ń nie przekraczaj ą norm ekologicznym i stanie chemicznym, ustanowionych ą b) dążyć do osiądyrektyw gnięcia lub zachowa ć dobry potencjał ekologiczny i dobry stan chemiczny, Stan/potencjał - ekologiczny - chemiczny

15 Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań TYPY DEROGACJI 4(4) - 1 derogacje czasowe - brak możliwości technicznych 4(4) - 2 derogacje czasowe - dysproporcjonalne koszty 4(4) - 3 derogacje czasowe - warunki naturalne 4(5) - 1 cele mniej rygorystyczne - brak możliwości technicznych 4(5) - 2 cele mniej rygorystyczne - dysproporcjonalne koszty 4(7) - 1 nowe modyfikacje - przekształcenie charakterystyk fizycznych nowe modyfikacje - nowy zrównoważony rozwój działalności człowieka 4(7) - 2 Derogacja wyłączenie państwa członkowskiego Unii Europejskiej z obowiązku wypełniania części (specjalnie wynegocjowanej) zobowiązań płynących ze stosowania prawa unijnego (terminowe, bezterminowe)

16 STAN ILOŚCIOWY I CHEMICZNY JCWPd Celem ochrony wód podziemnych jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych stosunków w środowisku wodnym tak, aby dla: jednolitych części wód podziemnych: a) uniknąć niekorzystnych zmian ich stanu ilościowego i chemicznego, b) odwrócić znaczące i utrzymujące się tendencje wzrostowe zanieczyszczenia powstałego w wyniku działalności człowieka, c) zapewnić równowagę pomiędzy poborem i zasilaniem wód podziemnych, d) zachować lub osiągnąć dobry stan ilościowy i chemiczny

17 Opis zjawiska w Metropolii Poznań diagnoza stanu DIAGNOZA 2: Atrybuty i poziom ryzyka nie osiągnięcia celów środowiskowych (wg RDW) oraz wzrostu czynników ograniczających skoordynowany rozwój i zarządzanie zasobami wodnymi 2. Poziom presji na stan zasobów wód powierzchniowych i podziemnych ze wskazaniem: - stref istniejących i potencjalnych konfliktów dla osiągnięcia celów środowiskowych i zasad zrównoważonego rozwoju, - nakładania się funkcji metropolitalnych: mieszkaniowych (zabudowa zwarta i rozproszona), gospodarczych (ujęcia wody, systemy kanalizacji, oczyszczalnie ścieków, obszary szczególnie narażone na dopływ zanieczyszczeń z terenów rolniczych OSN) i środowiskowych (obszary chronione: parki narodowe, rezerwaty, obszary NATURA 2000, strefy ochrony bezpośredniej i pośredniej ujęć wody, obszary ochronne zbiorników wód śródlądowych)

18 Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań Ryzyko zachwiania równowagi bilansu wodnego/wodnogospodarczego: -zagrożenie deficytem, w perspektywie dłuższego czasu, dostępnych do zagospodarowania zasobów wodnych - potencjalne skutki planowanych inwestycji w granicach stref ochrony pośredniej i perspektywicznych terenów wodonośnych pod rozbudowę ujęcia wody w rejonie Mosina-Krajkowo dla zaopatrzenia Poznańskiego Systemu Wodociągowego

19 Opis zjawiska w Metropolii Poznań diagnoza stanu DIAGNOZA 2: Atrybuty i poziom ryzyka nie osiągnięcia celów środowiskowych (wg RDW) oraz wzrostu czynników ograniczających skoordynowany rozwój i zarządzanie zasobami wodnymi 3. Zagrożenie i ryzyko powodziowe dla obszarów szczególnie narażonych na niebezpieczeństwo wystąpienia powodzi (ONNP) i jej negatywne skutki dla zdrowia i życia ludzi, środowiska, dziedzictwa kulturowego oraz działalności gospodarczej (wartość potencjalnych strat powodziowych); - dotyczy wskazania obszarów, które powinny zostać wyłączone z zabudowy lub zaklasyfikowane do terenów o specjalnych warunkach zabudowy i zagospodarowania

20 Realizacja celów związanych z oceną ryzyka powodziowego i zarządzania nim w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi: - zagrożenie powodziowe i ryzyko powodziowe: funkcja ochronna - tereny wyłączone z zabudowy lub zaklasyfikowane do terenów o specjalnych warunkach zabudowy i zagospodarowania

21 Koncepcja Kierunków Rozwoju Przestrzennego Metropolii Poznań Realizacja celów związanych z oceną ryzyka powodziowego i zarządzania nim w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi: - zagrożenie powodziowe i ryzyko powodziowe: funkcja ochronna - tereny wyłączone z zabudowy lub zaklasyfikowane do terenów o specjalnych warunkach zabudowy i zagospodarowania

22 Priorytety działań w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań 1. Obniżenie ryzyka nie osiągnięcia celów środowiskowych w zakresie stanu wód powierzchniowych i podziemnych poprzez: - ograniczenie presji na zasoby wodne na terenach konfliktów środowiskowych, społecznych i gospodarczych - wyznaczenie terenów priorytetowych dla zachowania rezerw, perspektywicznych terenów wodonośnych pod rozbudowę ujęcia wody - zarządzanie gospodarką ściekową zgodne z aktualizacją Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych z 2014 roku [Aktualizacja Aglomeracji kanalizacyjnej Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 22 lipca 2014 r. w sprawie sposobu wyznaczania obszaru i granic aglomeracji] wobec przepisów wspólnotowych Metropolia Poznań powinna spełniać standardy w zakresie odprowadzania i oczyszczania ścieków komunalnych pod kątem wywiązania się z założeń Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

23 Priorytety działań w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań 2. Obniżenie ryzyka powodziowego poprzez minimalizowanie zagrożenia powodziowego - zmiana sposobu użytkowania i zagospodarowania dolin rzecznych, obniżenie podatności i ekspozycji, wrażliwości zabudowy i społeczeństwa na powódź: a) właściwe zarządzanie przestrzenią miejską; biotechniczny sposób zagospodarowania poprzez zalesianie lub ograniczanie uszczelniania powierzchni terenów zurbanizowanych (np. zielone parkingi) oraz racjonalne zagospodarowanie wód opadowych mogą przyczynić się do zwiększenia powierzchni czynnej zlewni, regulującej stany wód powierzchniowych i podziemnych b) ograniczanie ekspozycji obszaru na powódź poprzez wskazanie możliwości użytkowania terenów zalewowych w sposób niewrażliwy na skutki zalania (np. parki, tereny rekreacyjne) jako alternatywny (ekologiczny) sposób dla systemu technicznej ochrony przeciwpowodziowej

24 Priorytety działań w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań 3. Określenie spójnych działań priorytetowych (koordynacja działań), których podjęcie i realizacja w obszarze Metropolii Poznań przyczyniłyby się, przyjmując czas derogacji do 2027 roku, do: - potencjalnie większych usprawnień (technicznych) i spójności systemu zarządzania zasobami wodnymi (modelowy system perspektywiczny) w aspekcie: integracji polityki gospodarowania wodą, zasad gospodarowania na obszarach zlewni rzecznych, właściwych władz, osiągnięcia celów środowiskowych przy ciągłym monitoringu wód

25 Priorytety działań w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań Identyfikacja zlewni jednolitych części wód powierzchniowych, które znajdują się w granicach jednej i n- gmin obszaru Metropolii Poznań, co powoli określić kierunki integracji systemu zarządzania zasobami wodnymi w poszczególnych gminach oraz wytyczyć spójne działania w zakresie planowania, kształtowania zasobów i ich ochrony. 20 W r ześnica 43 D opływ z Lucin 44 Potok Junikow ski 45 Bogdanka 46 W arta od Kopli do C ybiny 47 D opływ z Łysego M łyna 48 D opływ spod M aniew a 53 D opływ z jez. Star skiego 54 D opływ z jez. T ur ostow o 56 Flinta 57 D opływ z N ienaw iszcza 58 Kanał Otorow ski 59 Sam a od Kan. Pr zybrodzkiego do ujścia 62 Ostroroga 201 M oskaw a do W ielkiej 204 Brodek 206 Kanał Książ 207 Kanał Graniczny 208 Pysząca 209 M łynisko 210 D opływ z gaj. C zm oń 211 Kanał Szym anow o- Grzybno nica od M ogilnicy W sch. do R ow u Kąkolew skiego 222 Ż ydow ski R ów 223 Olszynka 224 W irynka 225 Kopel do Głuszynki 226 Kopel od Głuszynki do ujścia 227 C ybina 228 G łów na do zlew ni zb. Kow alskiego 229 D opływ spod Kam ińska 230 R ów Północny 231 T rojanka (Struga Goślińska) 239 D opływ z Pom or zan 240 D opływ ze Sr oczyna 241 D opływ z M ichalczy 242 D opływ z Jaroszew a ełna od w ypływ u z Jez. Gorzuchow skiego do dopł. z R ejow ca 244 D opływ z R ejow ca 245 M ała W ełna od D opł. z R ejow ca do ujścia 246 Zaganka 247 D opływ z Bąblińca 248 Kończak 249 Sam a do Kan. Lubosińskiego 250 Sam a od Kanału Lubosińskiego do D opływ u z Brodziszew a a od dopł. z Brodziszew a do Kan. Przybr odzkiego 252 D opływ z G aju M ałego 254 Osiecznica (Oszczynica) 392 M ogilnica do M ogilnicy W schodniej 394 R ów Kąkolew ski 396 Sam ica Stęszew ska 397 Głuszynka 398 Głów na od zlew ni zb. Kow alskiego do ujścia 403 D opływ z jez. Głębokiego 404 Przeźm ierka 405 Sam ica Kier ska 510 R acocki R ów 511 D opływ spod D obieżyna 512 D opływ z N iem ier zyc 7 Kanał M osiński od Ż ydow skiego R ow u do ujścia 560 Kanał M osiński od Kanału Pr zysieka Star a do Ż ydow skiego R ow u 601 W ar ta od Pyszącej do Kopli 602 W arta od M oskaw y do Pyszącej 605 W ar ta od W ełny do Sam y W ełna od D opływ u poniżej Jez. Łęgow o do ujścia 624 W ar ta od C ybiny do R óżanego Potoku 625 W ar ta od D opływ u z U chorow a do W ełny ar ta od R óżanego Potoku do D opływ u z U chor ow a W granicach Metropolii Poznań wyróżniono 68 zlewni jcwp Buk Czerwonak Dopiewo Kleszczewo Komorniki Kostrzyn Kórnik Luboń Mosina Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Puszczykowo Rokietnica Skoki Stęszew Suchy Las Swarzędz Śrem Szamotuły Tarnowo Podgórne

26 Priorytety działań w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań 20 Wrześnica 43 Dopływ z Lucin 44 Potok Junikowski 45 Bogdanka 46 Warta od Kopli do Cybiny 47 Dopływ z Łysego Młyna 48 Dopływ spod Maniewa 53 Dopływ z jez. Starskiego 54 Dopływ z jez. Turostowo 56 Flinta 57 Dopływ z Nienawiszcza 58 Kanał Otorowski 59 Sama od Kan. Przybrodzkiego do ujścia 62 Ostroroga Buk Czerwonak Dopiewo Kleszczewo Komorniki Kostrzyn Kórnik Luboń Mosina Murowana Goślina Oborniki Pobiedziska Poznań Puszczykowo Rokietnica Skoki Jednolita część wód powierzchniowych: Potok Junikowski (44) Gminy: Dopiewo, Komorniki, Luboń, Poznań, Tarnowo Podgórne Stęszew Suchy Las Swarzędz Śrem Szamotuły Tarnowo Podgórne

27 Priorytety działań w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań Jednolite części wód powierzchniowych: zlewnia bezpośrednia Warty i jej głównych dopływów w obrębie odcinków dolinnych: Poznańskiego Przełomu Warty Obornickiej Doliny Warty, oraz dopływów Obry w odcinku Doliny Środkowej Obry JCWP, w których granicach znajduje się najwięcej gmin: Warta od Pyszącej do Kopli Warta od Różanego Potoku do Dopływu z Uchorowa Samica Kierska Samica Stęszewska Kopel do Głuszynki Wirynka Potok Junikowski Liczba gmin Wrześnica Dopływ z Lucin Potok Junikowski Bogdanka Warta od Kopli do Cybiny Dopływ z Łysego Młyna Dopływ spod Maniewa Dopływ z jez. Starskiego Dopływ z jez. Turostowo Flinta Dopływ z Nienawiszcza Kanał Otorowski Sama od Kan. Przybrodzkiego do ujścia Ostroroga Moskawa do Wielkiej Brodek Kanał Książ Kanał Graniczny Pysząca Młynisko Dopływ z gaj. Czmoń Kanał Szymanowo-Grzybno Mogilnica od Mogilnicy Wsch. do Rowu Kąkolewskiego Żydowski Rów Olszynka Wirynka Kopel do Głuszynki Kopel od Głuszynki do ujścia Cybina Główna do zlewni zb. Kowalskiego Dopływ spod Kamińska Rów Północny Trojanka (Struga Goślińska) Dopływ z Pomorzan Dopływ ze Sroczyna Dopływ z Michalczy Dopływ z Jaroszewa Mała Wełna od wypływu z Jez. Gorzuchowskiego do dopł. z Dopływ z Rejowca Mała Wełna od Dopł. z Rejowca do ujścia Zaganka Dopływ z Bąblińca Kończak Sama do Kan. Lubosińskiego Sama od Kanału Lubosińskiego do Dopływu z Brodziszewa Sama od dopł. z Brodziszewa do Kan. Przybrodzkiego Dopływ z Gaju Małego Osiecznica (Oszczynica) Mogilnica do Mogilnicy Wschodniej Rów Kąkolewski Samica Stęszewska Głuszynka Główna od zlewni zb. Kowalskiego do ujścia Dopływ z jez. Głębokiego Przeźmierka Samica Kierska Racocki Rów Dopływ spod Dobieżyna Dopływ z Niemierzyc Kanał Mosiński od Żydowskiego Rowu do ujścia Kanał Mosiński od Kanału Przysieka Stara do Żydowskiego Rowu Warta od Pyszącej do Kopli Warta od Moskawy do Pyszącej Warta od Wełny do Samy Wełna od Dopływu poniżej Jez. Łęgowo do ujścia Warta od Cybiny do Różanego Potoku Warta od Dopływu z Uchorowa do Wełny Warta od Różanego Potoku do Dopływu z Uchorowa Źródło: opracowanie autorskie na podstawie Charakterystyka Jednolitych Części Wód [w:] Plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Odry (M.P r. Nr 40 poz. 451

28 Rekomendacje dla polityk lokalnych w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań A. Integracja polityki gospodarowania wodą wypracowanie i przyjęcie wspólnych zasad gospodarowania i celów zarządzania zasobami wodnymi dla wspólnego obszaru funkcjonalnego B. Właściwa władza wypracowanie kompetencji do współpracy międzysamorządowej i międzysektorowej jako narzędzi rozwoju metropolitalnego (lokalnego i regionalnego), np. powołanie do współpracy z Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej właściwych władz i zespołów: rada zlewni, związki międzygminne, Związek Miast i Gmin Dorzecza, Międzygminne Porozumienia Komunalne Dorzecza; długookresowy charakter współpracy gmin

29 Rekomendacje dla polityk lokalnych w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań C. Podjęcie inicjatyw na rzecz zracjonalizowania gospodarki wodno-ściekowej, co ma na celu poprawę jakości i osiągnięcie dobrego stanu wód do 2015 roku: - przeprowadzenie weryfikacji i aktualizacji granic aglomeracji kanalizacyjnych przez władze jednostek samorządowych w związku ze zmianami gospodarczymi, przeprowadzonymi inwestycjami i zamierzeniami inwestycyjnymi gmin, a także zawieranymi porozumieniami międzygminnymi - przystąpienie, w ramach zawieranych porozumień międzygminnych, do realizacji rozporządzenia dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej, dotyczącego ograniczania dopływu azotu do rzek ze źródeł rolniczych kodeks dobrych praktyk

30 Rekomendacje dla polityk lokalnych w zakresie zintegrowanego zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań D. Podjęcie inicjatyw na rzecz ochrony przeciwpowodziowej oraz minimalizowania zagrożenia i ryzyka powodziowego poprzez: - przeprowadzenie ocen zagrożenia i ryzyka powodziowego oraz opracowanie strategii w zakresie jego ograniczenia i zarządzania z uwzględnieniem założeń MasterPlanu opracowanego dla obszaru dorzecza Odry -działania techniczne i nietechniczne: integracja działań przeciwpowodziowych w dolinach rzecznych z zarządzaniem i gospodarowaniem wodami opadowymi w zlewniach -integracja strategii zarządzania zasobami wodnym na obszarach miejskich i wiejskich w celu zwiększenia potencjału retencji obszarowej i zbiornikowej dla realizacji funkcji metropolitalnych w zakresie minimalizacji multi ryzyka (ochrona przeciwpowodziowa i ograniczenie skutków suszy)

31 ZINTEGROWANE ZARZĄDZANIE ZASOBAMI WODNYMI EFEKT: uspójnienie działań priorytetowych w zakresie osiągnięcia potencjalnie większych usprawnień (technicznych) i spójności (perspektywiczny system idealny) systemu zarządzania zasobami wodnymi w Metropolii Poznań

32 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ