Wojciech Weiner, Olga Domoradzka Katedra Technologii i Aparatury Przemysłu Chemicznego i Spoywczego Akademia Techniczno Rolnicza w Bydgoszczy

Transkrypt

1 Wojciech Weiner, Olga Domoradzka Katedra Technologii i Aparatury Przemysłu Chemicznego i Spoywczego Akademia Techniczno Rolnicza w Bydgoszczy Badania odkaania nasion papryki Streszczenie Wykonano badania odkaania nasion papryki w 2% kwasie solnym i w 4% roztworze podchlorynu sodowego. Operacja miała na celu usuniecie zakae wirusowych z nasion. Uzyskano nasiona papryki o duej zdolnoci kiełkowania. Porównujc obydwa procesy uznano ze odwirusowanie w kwasie solnym daje lepsze wyniki ni w podchlorynie sodowym. Słowa kluczowe: odkaanie, podkiełkowanie, usuwanie wirusów. Wprowadzenie Nasiona papryki po wyjciu z owoców poddaje si procesowi suszenia. Proces ten przebiega w gospodarstwie ogrodniczym przewanie w szklarni lub tunelu foliowym. Nastpuje wtedy wtórne zakaenie nasion mikroorganizmami, które rozmnaaj si na powierzchni nasion. Najwikszym zagroeniem dla nowej plantacji papryki w kolejnym roku uprawy s wirusy. Papryka uprawiana jest na du skal, wic zakaenia wirusowe przenoszone przez nasiona byłyby klsk dla producentów. Problemy badania nasion na obecno wirusów rolin warzywnych sprowadzaj si zwykle do stwierdzenia obecnoci wirusów mozaiki (dyniowatych, papryki, pomidora, tytoniu i ziemniaka). Przyjmuje si, e wikszo wirusów jest obecna na powierzchni nasion. Std wikszo metod odkaania sprowadza si do obróbki powierzchni nasion roztworami chemicznymi lub ciepł wod. Macias [1979] sprawdzał poraenie wirusami mozaiki okrywy nasienne i wntrza nasion. Obecno wirusów stwierdzano prostym testem biologicznym na liciach Nicotiana glutinosa zanurzonych w wodzie. Wirusy usuwane s z nasion zwykle silnymi rodkami chemicznymi. Obróbk nasion przeprowadza si roztworami kwasów: mlekowego (1-3%), octowego (1-3%), solnego (1-3%), -propionowego (0,1%) roztworami rodków utleniajcych takich jak: woda utleniona (0,5-3%), nadmanganian potasowy (1%), podchloryn sodowy (0,5-4%), podchloryn wapnia (1-4%) i kwas nadtlenooctowy oraz roztworami soli np. octanu sodowego (1-5%) i fosforanu trójsodowego (10%) [Michalik, Weiner 2004]. Cel pracy Celem pracy było porównanie odwirusowania nasion papryki przy uyciu kwasu solnego i podchlorynu sodowego. Nasiona po odkaaniu podkiełkowywano dla eliminacji opónienia kiełkowania wywołanego odkaaniem. 361

2 Materiały i metodyka bada Do bada uyto nastpujce odmiany nasion papryki: Telimena, Oarowska, Podstolina, Kier i Oleka. Po wstpnych badaniach do odkaania nasion papryki uyto 2% kwas solny i 4 % podchloryn sodowy. Energi i zdolno kiełkowania nasion oceniano zgodnie z obowizujc norm. Do wykrywania obecnoci wirusów stosowano licie tytoniu lepkiego Nicotiana glutinosa wg metodyki opisanej przez Maciasa [1987]. Obserwacje wystpienia nekroz prowadzono w 12, 18, 24 i 30 dniu od inoculowania. Odwirusowanie prowadzono w ten sposób, e nasiona w iloci 10 g wsypywano do zlewki napełnionej 90 ml 2% roztworu kwasu solnego lub 4% roztworu podchlorynu sodowego. Zawarto zlewki mieszano mieszadłem magnetycznym przez 1 godz., po czym odlewano roztwór odkaajcy, a nasiona przemywano dwukrotnie po 200 ml wody w czasie po 15 min. Podkiełkowanie nasion prowadzono w reaktorze stokowym z perlatorem - 10 g nasion wsypywano do 900 ml. 0,1% roztworu tiuramu w wodzie. Zawarto reaktora mieszano powietrzem o temp. ok. 20 o C i w czasie 8 godz. Nasiona po podkiełkowaniu oddzielano na sicie i przemywano trzykrotnie 200 ml wody w czasie po 15 min i a nastpnie suszono powietrzem o temp. 25 o C w czasie 12 godz. Wyniki bada Ocen obecnoci wirusów na nasionach papryki surowych i po odkaaniu przedstawiono w tabeli 1. Tabela 1. Ocena stopnia zawirusowania nasion papryki po odkaaniu i podkiełkowaniu Table 1. Evaluation of virus concentration in paprika seeds after disinfection and sub-germination 362

3 Sposób odkaania Ilo zakae wirusowych po dniach Telimena Kontrola Oarowska Kontrola Podstolina Kontrola Kier Kontrola Oleka Kontrola Ocen energii i zdolnoci kiełkowania nasion odkaanych i podkiełkowanych przedstawiono w tabeli

4 Tab. 2. Energia i zdolno kiełkowania odkaanych nasion papryki Tab. 2. Energy and germination capacity of disinfected paprika seeds Odmiana Sposób odkaania Energia kiełkowania EK [%] Zdolno kiełkowaniazk [%] Telimena Kontrola NaOCl HCl Oarowska Kontrola NaOCl HCl Podstolina Kontrola NaOCl HCl Kier Kontrola NaOCl HCl Oleka Kontrola Dyskusja wyników i wnioski NaOCl HCl Zastosowane preparaty odkaajce s skuteczne w zwalczaniu zakae wirusowych na nasionach papryki, na próbkach kontrolnych w tym samym czasie i w tych samych warunkach zaobserwowano wyrany rozwój zakae wirusowych. Zastosowana zintegrowana metoda przedsiewnego przygotowania nasion papryki polegajca na odkaaniu i podkiełkowaniu, spowodowała całkowit eliminacj zakae wirusowych. Jednoczenie zaobserwowano wyrany wzrost energii i zdolnoci kiełkowania obrobionego materiału siewnego. Mona wic stwierdzi, e: Na nasionach papryki wystpuj zakaenia wirusowe Proces odkaania nasion papryki w 2% kwasie solnym i 4% podchlorynie sodowym powoduje ich eliminacj. 364

5 Odkaanie kwasem solnym pozwala na uzyskanie wyszej energii i zdolnoci kiełkowania ni w przypadku zastosowania podchlorynu sodowego. Przedstawione badania mog stanowi podstaw do opracowania utylitarnego procesu przygotowania nasion papryki do siewu. Bibliografia Macias W Transmission of tomato mosaic virus with tomato seeds. Probleme der Pflanzenvirologie, 19/1979 Macias W Namnaanie si wirusa mozaiki pomidora (ToMV) na nasionach pomidorów. Mat. XXVII Sesji Inst. Ochr. Rolin, Pozna Michalik B., Weiner W.: Wybrane zagadnienia z nasiennictwa rolin ogrodniczych. Wyd. PTNO, Kraków Polska Norma PN-94/R 65950, Summary Tests on disinfection of paprika seeds Tests on disinfection of paprika seeds were carried out in 2% hydrochloric acid and 4% solution of sodium hypochlorite. This operation was aimed to disinfect virus infections. It was found from comparison of both the processes that disinfection in hydrochloric acid gave better results than in case of sodium hypochlorite. Keywords: disinfection, sub-germination, virus fighting 365