Strategia Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030

Transkrypt

1 Strategia Rozwoju Miasta Poznania do roku AKTUALIZ ACJA

2 Strategia Rozwoju Miasta Poznania do roku AKTUALIZACJA

3 Aktualizacji Strategii Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030 dokonano przy współudziale radnych Miasta Poznania, przewodniczących programów strategicznych wraz z zespołami, naukowców poznańskich uczelni oraz przedstawicieli różnych środowisk działających w mieście i metropolii Poznań. W trwającym ponad rok procesie tworzenia dokumentu korzystano z sugestii i uwag formułowanych podczas licznych spotkań konsultacyjnych. Nadając ostateczny kształt aktualizacji, wykorzystano subiektywne odczucia poznaniaków zebrane podczas badań jakości życia. Pełna lista osób zaproszonych do współpracy przy formułowaniu Strategii oraz opracowujących programy strategiczne znajduje się w załącznikach nr 1, 2, 3. Wydział Rozwoju Miasta składa podziękowania wszystkim tym, którzy uczestniczyli w pracach nad aktualizacją Strategii Rozwoju Miasta Poznania do roku Koordynowanie procesu zarządzania strategicznego w Urzędzie Miasta Poznania: Tomasz J. Kayser, Zastępca Prezydenta Miasta Poznania Współpraca ekspercka oraz wsparcie merytoryczne procesu aktualizacji Strategii: Koncepcje: metodyki aktualizacji (rozdziały: 1, 3, współpraca w rozdz. 5 i 12), systemu monitoringu (rozdz. 11): dr Monika Matusiak Ocena aktualności wyzwań strategicznych w kontekście obecnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych Miasta Poznania (rozdziały: 2, 4, współpraca przy rozdz. 5). Obszary strategiczne: Konkurencyjna gospodarka: prof. dr hab. Wanda Gaczek Miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu: prof. dr hab. Tadeusz Stryjakiewicz Jakość życia: prof. dr hab. Ryszard Cichocki Metropolia: prof. dr hab. Tomasz Karczmarek Recenzja dokumentu: prof. dr hab. Cezary Kochalski Wydział prowadzący: Wydział Rozwoju Miasta kierowany przez dr. Bogdana Frąckowiaka, Dyrektora Wydziału i przewodniczącego Komitetu Sterującego, odpowiedzialnego za integrację systemu zarządzania strategicznego i wieloletniego planowania budżetowego Koordynacja procesu aktualizacji Strategii, dostosowanie koncepcji do praktyki funkcjonowania Urzędu Miasta Poznania: Iwona Matuszczak-Szulc, Zastępca Dyrektora Wydziału Rozwoju Miasta Redakcja tekstu: Jakub Kozłowski, Karolina Łukowska, Katarzyna Plewa z Wydziału Rozwoju Miasta ISBN

4 Spis treści Słowo wstępne 7 1. Założenia metodyczne i proces strategiczny Planowanie strategiczne w Poznaniu Główne przesłanki aktualizacji Cykl strategiczny Ramowy przebieg aktualizacji Etap pierwszy system monitoringu Etap drugi aktualizacja Podejście partycypacyjne do aktualizacji Priorytety rozwoju miasta Aktualizacja diagnozy: Ocena aktualności wyzwań strategicznych w kontekście obecnych uwarunkowań społeczno-gospodarczych miasta Poznania Obszar strategiczny: Konkurencyjna gospodarka Wprowadzenie Weryfikacja i ocena istniejących wyzwań Aktualizacja i rekomendacja zmian w zakresie wyzwań Identyfikacja obszarów strategicznej interwencji Miasta Obszar strategiczny: Miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu Wprowadzenie Weryfikacja i ocena istniejących wyzwań Aktualizacja i rekomendacja zmian w zakresie wyzwań Identyfikacja obszarów strategicznej interwencji Miasta Obszar strategiczny: Jakość życia Weryfikacja i ocena istniejących wyzwań Aktualizacja i rekomendacja zmian w zakresie wyzwań Identyfikacja obszarów strategicznej interwencji Miasta Obszar strategiczny: Metropolia Wprowadzenie Weryfikacja i ocena istniejących wyzwań Aktualizacja i rekomendacja zmian w zakresie wyzwań Identyfikacja obszarów strategicznej interwencji Miasta Zaktualizowana analiza SWOT Wyzwania strategiczne dla miasta Poznania w roku 2013 podsumowanie Konkurencyjna gospodarka Miasto wiedzy, kultury, turystyki i sportu Jakość życia Metropolia Priorytety rozwoju miasta na lata Misja Wizja 131 3

5 Spis treści STRATEGIA ROZWOJU MIASTA POZNANIA DO ROKU Cele strategiczne i pośrednie Cel strategiczny 1.: Rozwój gospodarki innowacyjnej i podnoszenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta Poprawa warunków przestrzennych, infrastrukturalnych i prawno-administracyjnych dla przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem branż wysokich technologii, branż kreatywnych oraz sektora MŚP Wzrost konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w szczególności poprzez rozwój współpracy z poznańskimi uczelniami i instytucjami naukowo-badawczymi Cel strategiczny 2.: Zwiększenie znaczenia miasta jako ośrodka wiedzy, kultury, turystyki i sportu Umocnienie pozycji Poznania jako europejskiego ośrodka naukowego i akademickiego, w tym umiędzynarodowienie badań i internacjonalizacja kształcenia Uzyskanie przez Poznań rangi międzynarodowego centrum kultury i turystyki Wzbogacenie oferty rekreacyjnej i sportowej dla mieszkańców i przyjezdnych Cel strategiczny 3.: Poprawa jakości życia oraz atrakcyjności przestrzeni i architektury miasta Ekologiczne i racjonalne gospodarowanie zasobami środowiska i odpadami Zwiększenie atrakcyjności Poznania jako miejsca do zamieszkania Wyeksponowanie i wzrost atrakcyjności wartościowych układów i elementów przestrzeni Poznania oraz rewitalizacja obszarów zdegradowanych Podniesienie jakości kształcenia, opieki i wychowania Podniesienie świadomości prozdrowotnej wśród mieszkańców oraz dostępności do świadczeń zdrowotnych Rozwój kapitału społecznego, budowanie spójności społecznej oraz przeciwdziałanie zjawiskom wykluczenia społecznego Cel strategiczny 4.: Utworzenie metropolii Poznań Wzrost międzynarodowego znaczenia Poznania w sieci metropolii europejskich Wzrost spójności metropolii poprzez integrację przestrzenno-funkcjonalną miasta Poznania z gminami aglomeracji Szacunkowe koszty realizacji Programy strategiczne: 143 Akademicki i naukowy Poznań 144 Bezpieczny Poznań 149 Cyfrowy Poznań 154 Ekologiczny Poznań 160 Kulturalny Poznań 168 Metropolitalny Poznań 174 Mieszkajmy w Poznaniu 179 Obywatelski Poznań 184 Poznań wrażliwy społecznie 188 Przestrzenie dla biznesu 195 Przyjazne Śródmieście 200 Rzeka w mieście 207 Sportowy Poznań 212 Turystyczny Poznań 218 Wiedza dla biznesu 223 Wysoka jakość edukacji i wychowania 228 Zdrowy Poznań 233 Zrównoważony rozwój transportu 237

6 11. System monitoringu Przyjęte koncepcje i założenia teoretyczne Organizacja systemu monitoringu System wskaźników kontekstowych i strategicznych Wskaźniki kontekstowe powiązane z wizją rozwoju i celami strategicznymi wskaźniki ogólnego rozwoju miasta Wskaźniki realizacji programów i działań strategicznych Analiza programów strategicznych Analiza trendów System wdrażania Załączniki Załącznik nr 1. Lista osób zapraszanych na posiedzenia Rady Strategii Rozwoju Miasta Poznania Załącznik nr 2.Listy osób zapraszanych na spotkania konsultacyjne Załącznik nr 3. Lista programów strategicznych wraz z Przewodniczącymi programów i Promotorami Załącznik nr 4. Wykaz źródeł Załącznik nr 5. Wskaźniki celów strategicznych Załącznik nr 6. Wskaźniki kontekstowe i strategiczne programów 269 Spis wykresów 304 Spis tabel 305 Spis rysunków 306

7 ZDANIEM EKSPERTÓW I MIESZKAŃCÓW, POZNAŃ ROKU 2030, TO: ośrodek gospodarczy o wysokim poziomie innowacji i usieciowieniu, wykorzystujący wiedzę i współpracę, miasto o różnorodnym rynku pracy, wysokim poziomie przedsiębiorczości, dobrych warunkach ekonomicznych na rynku pracy, atrakcyjne dla osób o wysokich kwalifikacjach i kreatywnych, miasto o wysokim udziale uczniów osiągających bardzo dobre wyniki edukacyjne, silny ośrodek uniwersytecki w wymiarze europejskim, miasto, w którym odbywają się prestiżowe wydarzenia kulturalne o znaczeniu międzynarodowym, a uczestnictwo w kulturze obejmuje coraz szersze kręgi społeczne, miasto o bogatej ofercie turystycznej skierowanej do szerokiego grona turystów i mające wizerunek miasta łączącego historię z nowoczesnością, miasto o korzystnej sytuacji demograficznej w ramach metropolii Poznań, miasto przeciwdziałające zjawiskom wykluczenia społecznego poprzez zapewnienie spójności społecznej oraz wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, miasto o systematycznej implementacji idei ładu przestrzennego do gospodarowania przestrzenią miejską, zachowującej jej unikatowe elementy, miasto oferujące dobre warunki do rozwoju mieszkalnictwa i działalności gospodarczej, gospodarujące zasobem lokalowym w sposób adekwatny do potrzeb mieszkańców, rdzeń spójnej terytorialnie metropolii Poznań z silnym zarządzaniem metropolitalnym, zachowujący autonomię samorządów w sprawach lokalnych, rdzeń metropolii europejskiej średniej wielkości o dużej dynamice rozwoju i nowoczesnych funkcjach, rdzeń metropolii Poznań ze zintegrowanym transportem publicznym i dominującym udziałem środków transportu zbiorowego.

8 Niezależnie od tego, jak dobra jest twoja strategia, od czasu do czasu powinieneś sprawdzić rezultaty Winston Churchill Ryszard Grobelny Prezydent Miasta Poznania Zarządzanie strategiczne, monitoring efektów i nakładów oraz zaawansowane planowanie o charakterze partycypacyjnym stały się w ostatnich latach wyznacznikami właściwego zarządzania w sektorze publicznym. Ich zastosowanie wymaga często wprowadzenia zmian organizacyjnych oraz podnoszenia świadomości i kompetencji osób odpowiedzialnych za poszczególne obszary zarządzania. Głównymi przesłankami aktualizacji Strategii Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030 są: konieczność jej dostosowania do nowoczesnych standardów zarządzania publicznego, poprzez wykorzystanie wniosków z jej wdrażania oraz przeprowadzonego monitoringu strategicznego; zmiana sytuacji gospodarczej miasta, wymagająca precyzyjniejszego planowania zasobów; wymagania polskiej i europejskiej polityki miejskiej oraz nowa perspektywa finansowa Unii Europejskiej na lata , w której konieczne będzie wprowadzanie nowych rozwiązań dla całych obszarów metropolitalnych na skalę większą niż dotychczas. Przygotowanie dokumentu Strategii Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030 poprzedzono gruntownie przeprowadzoną diagnozą sytuacji społeczno-gospodarczej Poznania w oparciu o dane z 2009 r. Kluczowe wnioski, w postaci wyzwań rozwojowych, szeroko skonsultowano z mieszkańcami podczas licznych spotkań i prezentacji dokumentu na forum publicznym. W efekcie prac i dyskusji wypracowano główne kierunki rozwoju dla Poznania na najbliższe 20 lat, budując obraz miasta w przyszłości zawarty w wizji: Poznań miastem metropolitalnym o silnej gospodarce i wysokiej jakości życia, opierającym swój rozwój na wiedzy. O ile zapisy Strategii przez ostatnie lata nie straciły na aktualności w zakresie misji, wizji i celów strategicznych, o tyle, na poziomie konkretnych działań, po trzech latach należało przemodelować zbiór programów strategicznych oraz ich zawartość. Prezentowana aktualizacja Strategii Rozwoju Miasta Poznania do roku 2030 jest zwieńczeniem długich i żmudnych prac, które trwały w Urzędzie Miasta Poznania od grudnia 2012 r. przy współpracy z gremium naukowców reprezentujących poznańskie uczelnie oraz specjalistów z najważniejszych dziedzin funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego. Najważniejsze elementy przedstawionego dokumentu były konsultowane z mieszkańcami Poznania na poszczególnych etapach powstania opracowania. Strategia zawiera wszystkie elementy przynależne do tego typu dokumentów. Przyjęte założenia metodyczne są zgodne ze współczesnym dorobkiem teorii i praktyki zarządzania strategicznego, wzbogacone o indywidualne rozwiązania, dopasowane do specyfiki funkcjonowania Urzędu Miasta Poznania, jako koordynatora działań zmierzających do urzeczywistnienia wizji miasta. Podjęcie się trudnego procesu wdrażania i monitoringu Strategii dowodzi zaangażowania Miasta w realizację przyjętego uchwałą Rady Miasta Poznania dokumentu i chęci osiągnięcia mierzalnych wyników tego procesu. Zakłada się, iż realizacja Strategii powinna prowadzić do pozytywnych zmian strategicznych rozumianych jako osiągnięcie postępu w stosunku do stanu obecnego. Zmiany te powinny być mierzalne i prowadzić do efektów w postaci zmian zachowania grup docelowych Strategii lub zmiany ogólnego poziomu rozwoju miasta. Podstawą podejmowania decyzji zarządczych powinny być w takim razie związki przyczynowo-skutkowe między zrealizowanymi działaniami a zmianami zachodzącymi w danym obszarze. Współcześnie miasta traktowane są jako złożone, dynamiczne i adaptacyjne systemy, w których zmiany są wynikiem działań wielu różnych aktorów. Władze danej jednostki terytorialnej są jedynie jednym z wielu aktorów, i podejmowane przez nie działania tylko w pewnym stopniu generują pożądane zmiany. Odpowiednie zaangażowanie osób, instytucji i organizacji współpracujących na danym obszarze zarówno w procesie strategicznym, wdrażaniu Strategii, jak i jej monitorowaniu i ewaluacji pozwala pomnażać efekty zmian i prowadzi do osiągnięcia wizji rozwoju danego terytorium w długim okresie.