~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~

Transkrypt

1 ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ ~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~ Podręcznik UŜytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1 Data utworzenia: 2 kwietnia 2009r. Prowadzący: Artur Rudnicki PRZEWODNIK PO SYSTEMIE S SZYBKI START Z SYSTEMEMM LINUX. INSTRUKCJA KROK PO KROKU. WADY I ZALETY SUSE 1 MOŻLIWOŚCI SYSTEMU. CO I JAK W SYSTEMIE SUSE E. //\\\ Autor: Kamil LoŜyński //\\

2 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Podręcznik ten powstał dla wszystkich tych, którzy chcą zapoznać się z wyglądem, trybem pracy, możliwościami systemu SuSe 11.1.Mam nadzieję, że pomoże on Wam przed wyborem systemu czy przy rozwiązywaniu kłopotów i problemów w tym systemie operacyjnym. Tworząc ten podręcznik skoncentrowałem się na omówieniu przede wszystkim głównych elementów Paska Startowego jakimi są Ulubione, Programy, Komputer, Ostatnio używane, Opuść. Oczywiście znajdziecie tutaj informacje o pozostałych elementach tego systemu, tyle że zostaną one omówione w sposób uproszczony. Do innych opcji, które znajdziecie w tym podręczniku należą m.in. środowisko YaST2, dowiecie się podstawowych i trochę bardziej zaawansowanych możliwościach, ustawieniach, konfiguracji SuSe Czytelnik dzięki temu podręcznikowi pozna wady i zalety, które mam nadzieję są opisane w sposób zrozumiały nawet dla początkujących użytkowników tego systemu operacyjnego. Omawiany przeze mnie system testowałem na dwóch programach do wirtualizacji: VMware Server oraz Virtual PC 2007 SP1, a także instalowałem jako pierwszy system na dysku twardym. Dzięki tym testom, które na nich przeprowadziłem mogę stwierdzić, że z instalacją nie było kłopotów żadnych. Większość elementów graficznych zamieszczonych w tym dokumencie zostały wykonane przez autora dokumentu. W instrukcji użytkowania nie znajduje się opis instalacji systemu operacyjnego SuSe 11.1, lecz opis standardowych elementów, aplikacji, programów, narzędzi systemowych, które były w systemie tuż po jego zainstalowaniu (bez przeprowadzania uaktualnień, które w przypadku dystrybucji Linuxa są jak najbardziej zalecane. Gdyby ktoś miał problemy z instalacją tego systemu zapraszam do przeczytania artykułu na temat instalacji, krok po kroku, dystrybucji Linuxa SuSe 11.1 pod adresem: operacyjnych_kamil_lozynski_kl.2tib.pdf Miłej lektury przy czytaniu tego i innych podręczników życzy autor. Przed rozpoczęciem pracy z jakimkolwiek systemem operacyjnym, należy pamiętać o głównych zasadach bezpieczeństwa jakie obowiązują podczas pracy przy komputerze. Aby uniknąć potencjalnych zagrożeń, które mogą być przyczyną zranienia użytkownika, uszkodzenia systemu bądź komputera, należy uważnie przeczytać wszystkie zalecenia dotyczące bezpieczeństwa zamieszczone w podręcznikach bądź instrukcjach dostarczonych razem ze sprzętem komputerowym. Informacje przedstawione w tym dokumencie, w tym także adresy URL i inne odniesienia do witryn sieci Web w Internecie, mogą ulec zmianie bez powiadamiania. Obowiązek przestrzegania wszystkich stosownych praw autorskich spoczywa na użytkowniku. Bez ograniczenia praw autorskich, żadnej części niniejszego dokumentu nie wolno powielać, przechowywać w systemach pobierania danych lub wprowadzać do nich ani przekazywać w żadnej formie za pomocą jakichkolwiek nośników ( w postaci fotokopii) w jakimkolwiek celu z wyjątkiem przypadków, w których uzyskano na to zgodę autora dokumentu Kamila Lożynskiego. Podręcznik ten to kolejny nieoficjalny, mam nadzieję, pomocny artykuł pierwszy to podręcznik Ubuntu 8.10 i w związku z tym styl, wygląd i przekaz treści obu tych podręczników może być w pewnym stopniu podobny do siebie, ponieważ ja jako autor tych podręczników, chciałem aby były one jednolite, podobne do siebie. W razie jakichkolwiek przyczyn i spraw, z autorem dokumentu można się skontaktować poprzez kamloz1024@gmail.com Podręcznik Użytkownika systemu SuSe 11.1, autorstwa Kamila Lożyńskiego ucznia klasy 2TiB Zespołu Szkół Technicznych w Radomiu im. Tadeusza Kościuszki przy ul. Limanowskiego 26/30, jest pracą zadaną mi przez nauczyciela informatyki i nie jest oficjalnym podręcznikiem stworzonym do tego systemu, a w razie jakichkolwiek błędnych i nierzetelnych informacji zawartych w tym dokumencie nie należy kierować zażaleń do głównego supportu Linuxa. Autor również nie ponosi, za informacje zawarte w tym dokumencie, żadnej odpowiedzialności karnej. Dokument ten jest pracą w całości edukacyjną. Wszystkie znaki towarowe są własnością ich prawnych właścicieli Kamil Lożyński S t r o n a 2

3 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Spis treści: I. O Open SuSe.. Strony Informacje podstawowe o dystrybucji Linuxa.Strona 6 2. Cechy dystrybucji.strona 6 3. Wymagania.Strona 6 4. Oprogramowanie wersji 11.1.Strona 7 5. Centrum sterowania YaST2..Strona 7 6. Efekty wizualne Compiz..Strona 8 7. Nowe menu dla KDE Kickoff...Strona 8 8. Plusy i minusy SuSE. Strona Plusy...Strona Minusy..Strona 9 9. Popularność SuSe...Strona 10 II. Wprowadzenie..Strona Kilka słów wstępu.strona 10 III. SuSe - System na którym pracuję...strony Standardowy wygląd pulpitu.strona 10 IV. Środowisko graficzne...strony KDE.. Strona Aplikacje KDE. Strona 13 V. Menu główne program uruchamiający..strony Ulubione..Strony Przeglądarka Program do zarządzania informacjami osobistymi...strona Procesor tekstu...strona Odtwarzacz audio....strona Zarządzanie zdjęciami..strona Menedżer plików..strona Ustawienia systemowe...strona Ogólne.Strona Zaawansowane.Strona Pomoc..Strona Terminal.Strona Programy..Strony Biuro. Strony Arkusz kalkulacyjny Strona Database.. Strona Menedżer adresów... Strona Osobisty organizator. Strona Pakiet biurowy.. Strona 44 3 S t r o n a

4 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Spis treści: Prezentacja.. Strona Procesor tekstu.. Strona Program do zarządzania informacjami osobistymi. Strona Przeglądarka dokumentów Strona Grafika.Strony Edytor obrazu.. Strona Image Scanning Application.. Strona Przeglądarka obrazków. Strona Rysunek.. Strona Zarządzanie zdjęciami.. Strona Gry... Strony Gry planszowe. Strona Łamigłówki... Strona Gra karciana Patience.. Strona Internet... Strony Czat. Strona Przeglądarka WWW Strona Wymiana danych.. Strona Czytnik RSS. Strona Program pocztowy Strona Web Page Creation.. Strona Multimedia. Strony Nagrywanie dźwieków Strona Nagrywanie płyt CD/DVD Strona Odtwarzacz audio. Strona Odtwarzacz CD.. Strona Odtwarzacz multimedialny.. Strona Ustawienia głośności. Strona Programy użytkowe. Strony Drukowanie. Strona Edytor.. Strona Pulpit Strona Kalkulator naukowy Strona Narzedzie do archiwizacji. Strona Narzędzie do szyfrowania. Strona System Strony Dostęp zdalny Strona Aplet pulpitu.. Strona Konfiguracja.. Strona Menedżer plików Strona 64 S t r o n a 4

5 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Spis treści: Monitor. Strona System plików.. Strona Terminal.. Strona Asystent folderów sieciowych Strona Instalacja hyperwizora i narzędzi.strona Pomoc.Strona Ustawienia administratora. Strona Ustawienia systemowe...strona Wyszukiwanie plików/katalogów..strona Komputer...Strony Administracja.. Strona YaST. Strona Instalacja oprogramowania Strona Informacje o systemie Strona Miejsca.....Strona Katalog domowy Strona Sieć. Strona Katalog główny. Strona Kosz... Strona Nośniki wymienne.... Strona Ostatnio używane... Strona Programy... Strona Dokumenty... Strona Opuść Strona Sesja... Strona System.. Strona 77 VI. Dodatkowe informacje..strona 77 VII. Uzyskiwanie pomocy Strona 78 VIII. Podsumowanie...Strona 78 IX. Notatki.. Strona 79 5 S t r o n a

6 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 1. Informacje podstawowe o dystrybucji Linuxa O Open SuSe OpenSUSE - to dystrybucja GNU/Linuksa sponsorowana przez firmę Novell. Przeznaczona głównie na desktop. Dobra alternatywa dla Windows XP dla przeciętnego użytkownika. Zawiera dopracowane graficzne narzędzia konfiguracyjne YaST i SaX2. Jest bardzo prosta w instalacji i użytkowaniu. SUSE Linux - to prosta w obsłudze dystrybucja Linuksa, stworzona z myślą o użytkownikach korzystających na co dzień z interfejsu graficznego, i przeznaczona zarówno dla użytkowników domowych (opensuse), jak i do zastosowań komercyjnych (SUSE Linux Enterprise). Rozwijana początkowo w Niemczech przez SuSE GmbH, w styczniu 2004 przejęta przez firmę Novell. Pierwsza wersja systemu nosiła nazwę S.u.S.E. (skrót od niem. Software- und System-Entwicklungsgesellschaft mbh, Nürnberg, od października 1998 zmieniona na SuSE) i ujrzała światło dzienne w marcu W grudniu 2006 Novell oddzielił otwartą, ogólnodostępną wersję systemu, nazwaną opensuse i rozwijaną przez społeczność z całego świata, od wydania komercyjnego, oferowanego wraz z pomocą techniczną i skierowanego do zastosowań profesjonalnych. Novell - jest amerykańską firmą specjalizującą się w sieciowych systemach operacyjnych takich jak NetWare i Linux. 2. Cechy dystrybucji * OpenSUSE cechuje się bardzo dopracowanym pulpitem opartym na środowisku GNOME lub KDE (oczywiście dostępne są również inne, środowiska, które płynnie działają na starszych komputerach). Niezależnie od tego czy wybierzemy GNOME, czy też KDE, nasze oczy ucieszy ergonomiczne i bardzo estetyczne biurko. * SuSe nie narzuca użytkownikowi środowiska graficznego, ale pozwala wybrać je samemu spośród GNOME lub KDE 4.1 bądź innego środowiska graficznego zainstalowanego przez użytkownika. Podczas instalacji SuSe autorzy zadbali nawet o taki szczegół, że nie polecają jednego konkretnego, ale dają możliwość wyboru, ponieważ każdy ma inny gust, a przecież o gustach się nie dyskutuje. * SUSE gwarantuje średnią szybkość bootowania systemu i akceptowalną szybkość systemu. Brak jest specjalnej optymalizacji pod kątem responsywności czy szybkości. 3. Wymagania Procesor i586x86_64, PPC. Tryb tekstowy: 200 MHz klasa Pentium, 64 MB RAM, 620 MB HDD. Tryb graficzny: 400 MHz klasa Pentium, 192 MB RAM, 620 MB HDD. S t r o n a 6

7 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 4. Oprogramowanie wersji 11.1 OpenSUSE 11.1 został wydany 18 grudnia 2008 roku i dostępny jest do ściągnięcia na stronie: lub Najważniejsze zmiany dotyczące oprogramowania i środowisk graficznych to: GNOME graficzne środowisko użytkownika oparte na systemie X Window System oraz Widżetach GTK+ i GDK, KDE środowisko graficzne z bogatym zestawem aplikacji dla komputerów osobistych, OpenOffice.org 3.0 pakiet programów biurowych, Firefox przeglądarka internetowa, Mono aplikacja programistyczna, Kernel jądro systemu. 5. Centrum sterowania YaST2 OpenSUSE słynie ze swojego wszechstronnego narzędzia jakim jest YaST. Jest to kluczowy komponent dystrybucji. Użytkownik ma z nim do czynienia już na etapie instalacji systemu dzięki aplikacji YaST instalacja opensuse jest łatwa nawet dla osób, które dopiero co zaczynają swoją przygodę z Linuksem. Nie zawiodą się również zaawansowani użytkownicy, którzy mogą skorzystać z trybu eksperta i dostosować wszystkie opcje instalacji do swoich potrzeb. YaST służy również jako wszechstronne narzędzie konfiguracyjne, za pomocą którego można dostosować do własnych potrzeb praktycznie każdy aspekt systemu. Począwszy od zarządzania oprogramowaniem (dodawanie repozytoriów, instalowanie, aktualizowanie i usuwanie programów), poprzez administrację systemem (użytkownicy i ich prawa, uruchamiane serwisy, połączenia sieciowe itp.) a na konfiguracji sprzętu kończąc. YaST - Yet Another Setup Tool to instalator systemu operacyjnego i narzędzie konfiguracyjne stosowane głównie w SUSE. Jest to również część United Linux. YaST działał tylko w trybie znakowym, YaST2 działa w środowisku graficznym (używając bibliotek(i) Qt i/lub GTK) i środowisku tekstowym. YaST jest Wolnym Oprogramowaniem. Obecnie firma Novell rozwija YaST na licencji GPL.Program umożliwia m.in. instalację oprogramowania, konfigurację sprzętu, zainstalowanie sieci i serwera. YaST to program wykorzystywany przy instalacji oraz konfiguracji OpenSUSE. Został doceniony przez użytkowników ze względu na intuicyjny i atrakcyjny interfejs graficzny. Oferuje możliwość szybkiego dostosowania systemu do swoich potrzeb w trakcie instalacji lub po jej zakończeniu. Procedura instalacji jest prowadzona poprzez YaST i została podzielona na kilka etapów. Przy użyciu YaST można ustawić wiele opcji i parametrów dotyczących obsługi sprzętu, systemu operacyjnego, sieci, itp. Aby uruchomić YaST na twoim komputerze wybierz go z menu start lub wpisz w konsoli yast2. Większość modułów YaST do konfiguracji potrzebuje uprawnień administratora (root). Jeśli na twoim komputerze nie został zainstalowany graficzny interfejs programu YaST nie przejmuj się. Program możesz uruchomić także w trybie tekstowym bez jakiejkolwiek utraty funkcjonalności. By uruchomić YaST w trybie tekstowym wpisz w konsoli yast. Narzędziem uzupełniającym konfigurator YaST jest SaX2. Dzięki niemu można w prosty i nienastręczający większych trudności sposób ustawić typ karty graficznej, rozdzielczość ekranu, głębię kolorów itp. 7 S t r o n a

8 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 6. Efekty wizualne Compiz OpenSUSE 10.1 była pierwszą dystrybucją z obsługą Xgl w serwerze X-ów, który zapewnia rewolucyjne efekty graficzne, bazujące na OpenGL.. Są to między innymi: efektowne przełączanie się pomiędzy pulpitami wirtualnymi za pomocą obracania sześcianu, "gumowe" okienka, prawdziwa przezroczystość okien, a wszystko to w czasie rzeczywistym i bez znacznego obciążania procesora! Co ważne, proces renderowania efektów przebiegał w czasie rzeczywistym, przy współudziale karty graficznej (obciążając procesor w relatywnie małym stopniu). SUSE było pierwszą dystrybucją, która zaprezentowała menedżer okien Compiz, wtedy działający tylko w odpowiednim serwerze X - XGL, W OpenSUSE 11.0 preferowanym rozwiązaniem do wyświetlania efektów nie jest już XGL, a AIGLX, technologia początkowo rozwijana w ukryciu przez Red Hata. Obecnie programiści z całego świata pracują wspólnie nad domyślnym włączeniem Compiza, gdzie tylko możliwe jest jego uruchomienie. 7. Nowe menu dla KDE - Kickoff Zauważalną na pierwszy rzut oka nowością od wersji 10.2 (do aktualnej 11.1) systemu jest innowacyjne menu, poprzedzone sponsorowanymi przez firmę Novell testami użyteczności. Przy wsparciu usługi katalogowania informacji (Beagle), pozwala na szybkie przeszukiwanie m.in. w zbiorze zainstalowanych aplikacji, ostatnio odwiedzanych stron internetowych, odebranej poczty elektronicznej czy wiadomości błyskawicznych. Intuicyjny interfejs, cechujący systemy z rodziny SUSE, umożliwia łagodne przejście z Windowsa na Linuksa. Menu Kickoff wraz z KDE4 stało się domyślnym menu w KDE. Ci jednak, którzy nie polubili go, mogą bez problemu wrócić do dawnego menu, znanego z KDE 3.x czy też spróbować innych komponentów menu, jak np. Raptor (Linux). KickOff jest nowym menu KDE. Po kliknięciu na logo KDE znajdujące się w lewej dolnej części ekranu otwiera się menu KickOff, dając nam łatwy dostęp do zainstalowanych aplikacji i ostatnio używanych plików. Dzięki zakładce "Wyjdź" możemy się wylogować lub wyłączyć czy zahibernować komputer. W KickOffie najczęściej używane aplikacje są od razu dostępne bez potrzeby korzystania z hierarchicznego menu. S t r o n a 8

9 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Ulubione. Aplikacje z jakich najczęściej korzystasz są umieszczone w pierwszej części menu. Można łatwo dodawać i usuwać aplikacje z menu Ulubione przez kliknięcie na nich prawym przyciskiem myszy i wybraniu "Dodaj do ulubionych" lub "Usuń z ulubionych". Zakładka Programy pokazuje hierarchiczną listę aplikacji. Wskazanie kursorem myszy na zakładkę KickOff przenosi do niej. Przejście na wyższy poziom menu następuje po kliknięciu dużego przycisku po lewej stronie. Dzięki zakładce Komputer mamy dostęp do dysków twardych oraz urządzeń wymiennych takich jak pamięci USB czy napędy DVD. Z jej poziomu mamy także dostęp do ulubionych miejsc i do konfiguracji środowiska. Dzięki zakładce Ostatnio używane mamy łatwy dostęp do aplikacji i dokumentów z których ostatnio korzystaliśmy. Zakładka Wyjdź pozwala na wyłączenie komputera lub wylogowanie się z systemu. 8. Plusy i minusy SuSe 8.1 Plusy Bardzo estetyczny pulpit, Przyjazne narzędzia konfiguracyjne: YaST i SaX2, Banalna instalacja systemu poprzez YaST, Częściowo rozbite pakiety, Pakiet AppArmor zwiększający bezpieczeństwo, Spora popularność, Instalator jest po prostu cudny. Robi, co do niego należy szybko, łatwo, a do tego wygląda przyjemnie i zachęcająco, System wygląda przyjemnie, schludnie z dużą gamą przydatnych i aktualnych programów, Bezproblemowo działają sterowniki do nvidii, co we wcześniejszych wersjach było małym problemem, Dużo efektów, tj. flash itp. są instalowane domyślnie, Pulpit 3D oparty na XGL i menedżerze okien Compiz "prosto z pudełka"; 8.2 Minusy Niska szybkość i responsywność, Konfiguracja zalecana wyłącznie przez YaST i SaX2, Uzależnienie systemu od YaST; 9 S t r o n a

10 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 9. Popularność SuSe Popularność SUSE w Polsce przez dłuższy czas była prawie zerowa. W ostatnim roku jednak zaczęło się to zmieniać. Obecnie SUSE jest już w pierwszej dziesiątce najpopularniejszych dystrybucji w naszym kraju, a to głównie dzięki projektowi OpenSUSE. SUSE Linux to jedna z najbardziej znanych kompletnych dystrybucji Linuksa. Jej popularność w Europie i Ameryce wzrasta w ogromnym tempie, między innymi dzięki temu, że rozwijaniem systemu zajęła się firma Novell. Wersja 11.1 powstała w ramach projektu Open SUSE, w którym brały udział tysiące użytkowników i programistów z całego świata. Efektem jest stabilny, wydajny i niezawodny system operacyjny, świetnie sprawdzający się jako podstawa działania zarówno stacji roboczych i komputerów domowych, jak i serwerów sieciowych. Ogromną zaletą dystrybucji SUSE jest maksymalnie uproszczony proces instalacji oraz imponująca ilość narzędzi i aplikacji dołączanych do systemu. Dzięki tak już wielkiej popularności SuSe łatwiej będziesz mógł znaleźć odpowiedź na pytania, które nasuną ci się używając ten system operacyjny, ponieważ coraz więcej użytkowników poznało już ten świetny system. 1. Kilka słów wstępu Wprowadzenie Zapraszam do zapoznania się z treścią tego podręcznika, który dotyczy stawiania pierwszych kroków w systemie SuSe11.1 Opisane tu czynności skierowane są przede wszystkim do początkujących użytkowników, a ten podręcznik ma ich zagłębić i wciągnąć do Świata najlepszych systemów, a system SuSe11.1 niewątpliwie do nich należy. Zakładam, że w trakcie czytania tego dokumentu masz już zainstalowany owy system i czekasz tylko na to aby dowiedzieć się co oferuje Twój nowo zainstalowany system. O zaletach i głównych cechach tego systemu mogłeś przeczytać na wcześniejszych stronach. W dalszej części podręcznika znajdziesz opis większości funkcji programów, poszczególne kroki konfiguracji, opis stawiania serwera pod SuSe i inne zapewne interesujące Cię już możliwości Twojego nowego systemu. Dzięki temu podręcznikowi poznasz moc jaką daje Ci OpenSUSE, zobaczysz jak wygląda, dzięki zdjęciom zamieszczonym w podręczniku, poznasz jego funkcje i możliwości, poznasz wstępną konfigurację serwera, programów oraz wiele innych funckji systemu ukrytych przed oczami wielu użytkowników, a pokazane Tobie, właśnie w tym podręczniku. Krok po kroku poznasz system, który być może już niedługo będzie tym Twoim ulubionym, na którym najlepiej będzie Ci się pracowało. Teraz zapraszam Cię do poznania tego co przyciąga coraz to nowych użytkowników, do poznania tajemniczego dla wielu użytkowników systemu jakim jest wspomniana wcześniej dystrybucja Linuxa. SuSe System, na którym pracuję S t r o n a 10

11 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 1. Standardowy wygląd pulpitu Tuż po uruchomieniu systemu naszym oczom powinno ukazać się mniej więcej takie okno: Środowisko KDE, w którym pracuję przypomina wyglądem to z systemów Windows, które większość uzytkowników zna. Na dole pulpitu widzimy pasek zadań, na którym rozpoczynająć od lewej strony znajduje się program uruchamiający (START), przeglądarkę plików Dolphin, możliwość przełączania się między (nawet 20) wirtualnymi pulpitami. Standardowo w prawym dolnym rogu znajduję się zegar oraz kalendarz z datą, a także opcje dotyczące zamknięcia sesji bądź całego systemu. Pasek zadań możemy dowolnie edytować, zarówno jego wygląd jak i elementy, które będzie zawierał. Klikając prawym przyciskiem myszy możemy zablokować/odblokować pasek zadań. Warto dodać, co do samego pulpitu to jest to oczko w głowie twórców SuSe, został bardzo dokładnie dopracowany, że istnieje również możliwość ustawienia pokazu slajdów tapet, animacji jako tapetę pulpitu. Tapety same będą się zmienić co określony przezz użytkownika czas. Opis samej konfiguracji i ustawiania wyglądu pulpitu znajduje się w dalszej części podręcznika. Natomiast poniżej zamieszczam zdjęcie pulpitu z opisem podstawowego i standardowego wyglądu. Co gdzie się znajduje właśnie na tym zdjęciu. 11 S t r o n a

12 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Warto dodać, że SuSe może pracować na słabych komputerach, a co za tym idzie nie zużywa tak dużej ilości zasobów komputera jak mocno popularne systemy Microsoftu. W bardzo łatwy sposób, bo wchodząc w zakładkę Program uruchamiający Komputer Informacje o systemie, możemy sprawdzić jaki mamy procesor, pamięć RAM, w jakim środowisku graficznym pracujemy, nazwę systemu, uruchomione procesy. S t r o n a 12

13 1. KDE K Desktop Environment Środowisko Graficzne - KDE SuSe 11.1 jak już wcześniej wspomniałem pozwala użytkownikowi na zainstalowaniu dowolnego środowiska graficznego, ale w tym podręczniku opiszę środowisko graficzne KDE, ze względu na jego popularność oraz wygląd zbliżony trochę do Microsoftowej Visty. KDE daje sporo możliwości, a w dodatku wygląda cudnie. KDE (K Desktop Environment) środowisko graficzne zrealizowane jako wolne oprogramowanie dla systemów operacyjnych Unix i GNU/Linux. Zawiera bogaty system bibliotek do tworzenia aplikacji w środowisku graficznym. Obok GNOME jest jednym z dwóch najpopularniejszych uniksowych środowisk graficznych. Początkowo projekt nosił nazwę Kool Desktop Environment. KDE korzysta z biblioteki graficznej Qt, a także z systemu obiektowego KParts. System ten pozwala na współdzielenie elementów danego programu pomiędzy różnymi aplikacjami KDE, np. emulator terminala Konsole może zostać osadzony w Konquerorze. W KDE menedżerem okien jest KWin, jednak aplikacje można uruchamiać także pod innymi menedżerami. Maskotką projektu KDE jest zielony smok o imieniu Konqi. Można go zobaczyć na stronach poświęconych temu środowisku oraz w wielu aplikacjach, m.in. podczas wyboru opcji wylogowania czy w oknie "informacje o KDE". Obecnie używana jest wersja 4.x środowiska KDE, bazująca na serii bibliotek Qt 4.x. KDE 4 zostało przeniesione na Qt 4, co powinno powodować wzrost wydajności o 20 30% w porównaniu z KDE 3.5.x. Nowe KDE zawiera nowe środowisko multimedialne, nazwane Phonon, zintegrowane środowisko sprzętowe Solid i nowy schemat kolorów systemu i ikon Oxygen. Zawiera też nowy interfejs pulpitu i pasek zadań, nazwany Plasma, który zawiera widgety w stylu SuperKaramba lub Apple's Dashboard. Udostępniono również wersje KDE 4 na Microsoft Windows i Mac OS X. Najważniejszymi cechami KDE są: //\\ Kamil LoŜyński //\\ Nowy wygląd środowiska dzięki zastosowaniu Oxygen Nowa architektura zawierająca udoskonaloną integrację z multimediami i i sprzętem (Solid i Phonon, moduł sprawdzania pisowni i gramatyki) Nowe programy udoskonalone dzięki doświadczeniom użytkowników, takie jak Dolphin, menedżer plików, i Okular, program służący do przeglądania dokumentów; 2. Aplikacje KDE Najważniejszą aplikacją środowiska KDE jest przeglądarka WWW i menedżer plików Konqueror. Aplikacje korzystające z KDE często mają nazwy rozpoczynające się od litery "K" lub zawierają literę "k" zamiast "c" w środku nazwy, ale nie jest to ścisłą regułą. Digikam zarządzanie zbiorami zdjęć, przeglądarka i edytor grafiki, obsługa aparatów cyfrowych Dolphin menedżer plików w KDE 4 13 S t r o n a

14 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ K3b program do nagrywania płyt CD/DVD Kandy narzędzie do komunikacji z telefonem komórkowym Kate zaawansowany edytor tekstu KDevelop zintegrowane środowisko programistyczne dla wielu języków programowania KDesktop menedżer pulpitu w KDE 3 KGet menedżer pobierania plików Kicker menedżer panelu w KDE 3 KMail klient pocztowy KNode klient grup dyskusyjnych KolourPaint tworzenie grafiki rastrowej Konsole emulator terminali wyposażony w zakładki Kontact zarządzanie informacjami osobistymi (poczta, kalendarz, notatki, książka adresowa) Kopete multikomunikator internetowy (obsługuje m.in. IRC, Jabber i Gadu-Gadu) KPDF przeglądarka plików PDF KPovModeler program do tworzenia trójwymiarowej grafiki KTTS syntezator mowy; np. potrafi czytać zawartość strony WWW Kview przeglądarka plików graficznych KTorrent program p2p klient sieci Torrent KPPP pozwala na połączenia Dial-Up i sieciowe KSig edytor podpisów pocztowych Odtwarzacze multimedialne Amarok zaawansowany odtwarzacz muzyki JuK odtwarzacz multimedialny z zaawansowaną obsługą playlist Kaffeine, KMPlayer, KPlayer odtwarzacze filmów i muzyki Noatun odtwarzacz multimedialny rozszerzany za pomocą wtyczek KOffice pakiet programów biurowych KWord procesor tekstu WYSIWYG KSpread arkusz kalkulacyjny KPresenter edytor prezentacji Kexi aplikacja do wygodnego budowania baz danych Kivio tworzenie diagramów przepływu Karbon14 grafika wektorowa Krita grafika rastrowa KChart rysowanie wykresów KFormula edytor wzorów matematycznych Plasma przestrzeń robocza KDE 4 (pulpit i panel) Środowisko KDE zawiera również programy narzędziowe, edukacyjne oraz gry. S t r o n a 14

15 1. ulubione //\\ Kamil LoŜyński //\\ Menu główne program uruchamiający Pod zakładką Ulubione kryją się elementy, które są najczęściej używane i są najbardziej potrzebne przeciętnym użytkownikom. Znajdują się tutaj: Przeglądarka WWW, program Kontact do zarządzania informacjami osobistymi, procesor tekstu OpenOffice.org, odtwarzacz audio Amarok, zarządzanie zdjęciami DigiKam, Menedżer plików Dolphin, ustawienia systemowe, pomoc oraz konsola terminal. Oprócz tych standardowo umieszczonych elementów/programów, sam użytkownik może dodać bądź samemu od nowa skonfigurować i dostosować do swoich potrzeb zakładkę Ulubione. Aby to zrobić wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszy na pasku/aplikacji i wybrać opcję Dodaj do ulubionych, automatycznie pojawi się nowy element pod tą zakładką. 1.1 Przeglądarka WWW Domyślną przeglądarką w SuSe jest znana i jedna z najszybszych i najlepszych Mozilla Firefox tym razem w wersji 3.4. Szybka i stabilna, a w dodatku popularna i lubiana przeglądarka nie powinna nikomu sprawić trudności w użytkowaniu. Po wcześniejszym skonfigurowaniu sieci, możemy skonfigurować Firefoxa, wpisując w pasku adresu polecenie about:config Należy jednak pamiętać, że wszystkie ustawienia i zmiany związane z Firefoxem wykonujemy na własną odpowiedzialność. Ostatnio dokonane zmiany są pogrubione co ułatwia ich odnalezienie i ewentualnie cofnięcie wprowadzonych wcześniej zmian. 15 S t r o n a

16 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 1.2 Kontact Kontact to funkcjonalny program mający na celu zarządzać naszymi informacjami osobistymi. Do jego zadań należą m.in. przypominanie ważnych dat, prowadzenie dziennika przez użytkownika, sporządzanie listy zadań przez użytkownika, tworzenie wizytówek, czy wysyłanie i odbieranie poczty. S t r o n a 16

17 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Zaraz po uruchomieniu programu pojawiają się, przydatne tylko na początku porady, które możemy wyłączyć. W pierwszej karcie programu widzimy podsumowanie wszystkich zdarzeń, które będą miały miejsce w najbliższym tygodniu, zostały zaplanowane przez użytkownika. Świetny rogram dla zapominalskich. 1.3 Procesor tekstu OpenOffice.org - to świetny, po polsku, umożliwiający tworzenie zaawansowanych, dużych i poformatowanych dokumentów, edytor tekstu. Po uruchomieniu możemy praktycznie już od razu, nawet bez znajomości funkcji programu, zacząć tworzyć dokumenty tekstowe. Z poszczególnych opcji mamy dostępne opcje dotyczące czcionek, tekstu, sprawdzania pisowni, wyglądu arkusza, istnieje możliwość dodawania tabel i wykresów. Edytor tekstu służy do tworzenia profesjonalnych dokumentów tekstowych z zastosowaniem grafiki. Posiada mnóstwo opcji pomocnych przy formatowaniu, tworzeniu tekstu i grafiki. Jest bardzo rozbudowany pod względem możliwości i funkcji. 17 S t r o n a

18 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 1.4 Odtwarzacz audio Odtwarzacz audio Amarok w wersji 1.4, może nie ma wielu bajerów, powiedziałbym, że jego wygląd pozostawia wiele do życzenia, ale co do samych funkcji tego programu nie mam zastrzeżeń. Po uruchomieniu i wstępnej konfiguracji, która ma na celu dodanie ścieżki z utworami w formacie *.wav, możemy stosować funkcje tego odtwarzacza. Amarok jak każdy odtwarzacz ma funkcje tworzenia bazy danych kolekcji, regulacji głośności, dodawania plików muzycznych, przewijania, odtwarzania i zatrzymywania ich. Po prawej stronie aplikacji znajduje się lista utworów, na dole natomiast sam odtwarzacz, dość skromny ale z efektownym equalizerem. Lewa strona programu to zestaw funkcji jakie daje ten program, ukryte pod odpowiednimi zakładkami. S t r o n a 18

19 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 1.5 Zarządzanie zdjęciami DigiKam to świetna aplikacja służąca do zarządzania zdjęciami, przeznaczona dla środowiska KDE. Przeznaczeniem tego programu jest importowanie, organizacja i przesyłanie zdjęć cyfrowych na komputerze użytkownika. Zadaniem digikam jest tworzenie i publikowanie albumów ze zdjęciami. Album to taki katalog na dysku, gdzie przechowywane są pliki graficzne. DigiKam to zaawansowany menedżer plików graficznych, zaprojektowany z myślą o zbiorach amatorskich i profesjonalnych zdjęć. DigiKam to zaawansowany menedżer zdjęć dla KDE. Umożliwia pobieranie fotografii z aparatu cyfrowego i późniejszą ich edycję oraz tworzenie rozbudowanych albumów. Jest elastyczny dzięki obsłudze wtyczek, które mogą rozszerzyć zarówno edytor zdjęć o nowe funkcje, jak i uczynić organizację fotografii bardziej globalną (między programami z KDE). Dzięki wtyczkom można m. in.: przechwycić obraz np. ze skanera, wysłać fotografię do serwisu FlickR, archiwizować albumy na nośnikach CD/DVD, tworzyć kalendarze przy pomocy wygodnych kreatorów, edytować zdjęcia w formacie RAW i wiele innych. Niektóre funkcje programu: Organizowanie zdjęć w albumy i podalbumy, Dodawanie komentarzy do zdjęć i albumów oraz kategoryzacja albumów (system znaczników), Sortowanie albumów w porządku chronologicznym, Wsparcie dla techniki przeciągnij i upuść wewnątrz Digikam jak i pomiędzy innymi aplikacjami KDE, Zastosowanie architektury Kipi w celu łatwego rozszerzania funkcjonalności programu za pomocą wtyczek, Wykorzystanie bazy danych SQLite, Możliwość wyboru wielkości miniatur, Odczyt i zapis metadanych EXIF, IPTC, MakerNote, geolokalizacja fotografii (GPS), Prosta i szybka (uruchamiana również skrótem klawiaturowym) edycja zdjęć obejmująca m.in: korekcję efektu czerwonych oczu, korekcję jasności, kontrastu, poziomy, krzywe, wyostrzanie, rozmywanie, usuwanie szumu, balans kolorów, normalizację, dodawanie tekstu, nakładanie ramek, obrót i powiększenie zdjęć. Automatyczne bezstratne obracanie zdjęć, Łatwa archiwizacja z automatycznym tworzeniem galerii w postaci stron HTML. 19 S t r o n a

20 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 1.6 MenedŜer plików Dolphin jest to prosty menedżer plików dla KDE oparty o zakładki i widok ikon lub drzewa. Niedawno wydana seria 0.8 jest ostatnią dla KDE3, lecz owe narzędzie jest dopracowane i bardzo poręczne. Posiada również polską wersję językową. Główne zalety tego menedżera to: Prosty i czytelny interfejs Możliwość wyboru widoku: ikony, lista, podgląd (dobre do podglądania zdjęć itp.) Możliwość dzielenia widoku na dwa 1.7 Ustawienia systemowe Ustawienia systemowe to zbiór aplikacji i programów do zarządzania wyglądem systemu, okien, pulpitu, do ustawień osobistych, takich które będą odpowiednie tylko dla nas. W zakładce tej znajdziemy również mnóstwo ustawień administracyjnych takich jak: zmiana daty i czasu, dźwięk, ekran, klawiatura i język, joystick. Umieszczony tu został również instalator czcionek, ustawienia sieci i połączeń, menedżer logowania, zarządzanie energią, skróty klawiszowe, ustawienia aparatów cyfrowych, programy autostart, menedżery sesji i usług czy wreszcie skojarzenia plików i przeglądarki płyt CD. Jest to centrum, może nie główne, ale za to pomocne, zarządzania systemem i większością funkcji systemu. Ustawienia systemowe dzielą się na Ogólne i Zaawansowane. S t r o n a 20

21 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Ogólne Okna - Konfiguracja zachowania okien, ustawianie działań danego, aktywnego okna, przesuwanie, uaktywnianie, efekty dotyczące okien. Ustawienia tutaj przeprowadzane są zrozumiałe i łatwo je przywrócić na domyślne. Wystarczy kliknąć przycisk Domyślne aby zresetować ustawienia i przywrócić początkowe. Powiadomienia - Konfiguracja powiadomień systemowych dla poszczególnych aplikacji. Również konfiguracja dźwięków systemowych. 21 S t r o n a

22 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Pulpit - konfiguracja efektów pulpitu, wygaszacza pulpitu. Pod zakładką Wiele pulpitów użytkownik może ustawić ilość wirtualnych pulpitów (max 20). Cała zakładka Pulpit dotyczy efektów pulpitu tj. przyciemnianie, wyostrzenie, śledzenie myszy, przybliżenie i inne. Oprócz standardowych ustawień wygaszacza, tj. czas oczekiwania czy wybór wygaszacza istnieje możliwość dokonania wyboru działania narożników ekranu. Pod zakładką Uruchamianie programów użytkownik może również wybrać sposób informowania uruchamianych programów, np. poprzez migoczący kursor. S t r o n a 22

23 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Wygląd - Jest to menedżer wyglądu poszczególnych elementów systemu jakimi są: Styl, Kolory, Czcionki, Okna, Ekran Powitalny, Motywy, Emotikony. Jest to centrum zarządzania wyglądem systemu począwszy od stylu, a skończywszy na kolorze i rodzaju czcionek. Użytkownik może właśnie tutaj dostosować wygląd każdego elementu według własnego upodobania i gustu. Jest tutaj tak dużo opcji, że czasami można coś namieszać, ale wystarczy wtedy przywrócić ustawienia klikając na Domyślne. Mnogość opcji pozwala na szerokie pole do popisu nad niepowtarzalnym i oryginalnym wyglądem systemu. 23 S t r o n a

24 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Domyślne programy - Wybór domyślnych komponentów dla różnych usług. Dostępność - Poprawiona dostępność dla osób niepełnosprawnych. Mnóstwo opcji ułatwiających korzystanie osobom niepełnosprawnym korzystanie z systemu i komputera. Powiadamianie głosowe, wydawanie poleceń, powolne klawisze, gesty aktywujące. Możliwość używania brzęczyka systemowego oraz powolnych klawiszy, a także lupy powiększającej. S t r o n a 24

25 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Kraj/region i język - Konfiguracja układu klawiatury, zmiana języka pisania/klawiatury, sprawdzanie pisowni wyrazów oraz dodawanie nowych do słownika. Opcje kraj/region i język pozwalają zmienić kraj na ten, w którym się znajdujemy. Również układ klawiatury możemy zmienić na jeden z olbrzymiej ilości układów, automatycznie zainstalowanych podczas instalacji systemu. O mnie - Jest to miejsce przechowywania ważnych plików, wraz ze ścieżkami do nich. 25 S t r o n a

26 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Ustawienia Sieci - Konfiguracja serwerów pośredniczących (proxy), konfiguracja niskopoziomowych ustawień sieciowych, konfiguracja wykrywania usług. Współdzielenie - Konfiguracja przeglądania sieci lokalnej dla folderów współdzielonych i drukarek. S t r o n a 26

27 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Data i czas - Ustawienia daty i czasu. Zmiana i wybór strefy czasowej. Dźwięk - Konfiguracja systemu dźwięków. Funkcje dotyczące zmiany preferowanych urządzeń dźwiękowych i wideo. Stosowanie wyjść audio. 27 S t r o n a

28 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Ekran - Konfiguracja, zmiana rozmiaru i orientacji ekranu. Ustawienia zarządzania mocą z możliwością włączenia oszczędzania energii. Do wyboru mamy również czas po jakim system przejdzie w tryb oczekiwania, uśpienia bądź wyłączy się. Instalator Czcionek - Jest aplikacja wyświetlająca zainstalowane w systemie czcionki z możliwością ich zarządzania, podglądu i instalacji nowych czcionek. Wystarczy kliknąć na Dadaj i podać lokalizację nowej czcionki aby ją dodać. S t r o n a 28

29 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Joystick - Jest to centrum sterowania i testowania joysticków, sprawdzanie poprawności ich działania. Klawiatura i mysz- Ustawienia skrótów klawiszowych, Klawiatury i myszy. 29 S t r o n a

30 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Zaawansowane Uruchamiając zaawansowane opcje systemowe, które mogą mieć, choć nie muszą, znaczący wpływ na działanie systemu, zostajemy poproszeni o podanie hasła, które wpisując potwierdzamy zamiar dokonania zmian w systemie. MenedŜer logowania - Konfiguracja sposobu logowania. Do jej funkcji nalezą m.in. wybór motywu logowania, tło logowania, dźwięk startowy, sposób logowania i uwierzytelnienia. Istnieje również możliwość włączenia funkcji logowania automatycznego, ale nie jest to opcja zalecana dla tych którzy dzielą SuSe na kilka kont dla innych członków rodziny. Do opcji logowania dołączona jest też możliwość wyboru do każdego konta użytkownika obrazku wyświetlanego podczas logowania (przy nazwie konta). Obrazem tym może być zdjęcie systemowe bądź indywidualne. S t r o n a 30

31 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Power Management - Opcje dotyczące zarządzania energią, oszczędzanie energii, ustawianie kontrastu i jasności monitora. Wszystkie opcje związane z energią. Samba - Prosty w obsłudze menadżer, umożliwiający przeglądanie plików i katalogów w sieci lokalnej (pracującej na serwerze Samba). Aplikacja pracuje w trybie tekstowym i umożliwia wyszukiwanie plików, wysyłanie (odbieranie) plików i katalogów oraz ich tworzenie zdalnie bądź też lokalnie. Program umożliwia cofnięcie ostatniej operacji oraz wspiera kodowanie znaków w standardzie UTF-8. Program posiada polski interfejs. 31 S t r o n a

32 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Akcje klawiszowe - Ten moduł pozwala skonfigurować działania różnych ułatwień, takich jak gesty myszą czy skróty klawiszowe do wykonywania poleceń, uruchamiania programów lub funkcji D Bus itp. Aparat Cyfrowy - Konfiguracja kamery pozwalająca na dodawanie własnych aparatów cyfrowych bądź innych urządzeń multimedialnych. Aby dodać nowy aparat klikamy na Dodaj na górnym pasku i wybieramy model naszego aparatu z długiej listy modeli. Jeśli nasz aparat podłączany jest do portu USB to nie wymaga on dalszej konfiguracji po prostu sterowniki, które są zainstalowane w systemie pozwalają już na poprawną pracę naszego aparatu. S t r o n a 32

33 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Autostart- Klikając w tą opcję otrzymujemy narzędzie konfiguracyjne do zarządzania programów, które uruchamiają się razem ze środowiskiem graficznym KDE. Wybrany przez nasz skrypt/program możemy w ogóle nie włączać, włączyć przed bądź po uruchomieniu KDE. 33 S t r o n a

34 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ MenedŜer sesji - Konfiguracja menedżera sesji i ustawień wylogowania. W menedżerze tym możemy dokonać zmian dotyczących sposobu ładowania sesji, domyślnych opcji zamykania systemu oraz tego czy operacja wylogowywania ma być potwierdzana, a także czy opcje zamykania systemu mają być udostępnione. MenedŜer usług - Konfigurator usług KDE. Użytkownik określa tutaj, które usługi mają być uruchamiane na żądanie, a które przy starcie KDE. Nepomuk - Konfiguracja serwera Nepommuk/Strigi. Opcja pulpitu semantycznego Nepomuk pozwala na oznaczanie i ocenianie plików związanych z wyszukiwarką Strigi. Natomiast wyszukiwarka Strigi pozwala wyszukiwać na podstawie zawartości plików, a nie tylko samej nazwy pliku. Zaleca się włączenie wyszukiwarki Strigi w celu dokładniejszych wyszukiwań w dokumentach i plikach. S t r o n a 34

35 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Pobieranie CDDB - Konfiguracja pobierania danych z CDDB. Wyszukiwanie i wysyłanie we freedb. Portfel KDE- Konfiguracja portfela KDE. Portfel KDE zawiera mały panel konfiguracyjny z różnymi opcjami. Za jego pomocą możesz przystosować Portfel KDE do swoich potrzeb. Domyślne ustawienia są zwykle odpowiednie dla większości użytkowników. Zaznacz pole, żeby włączyć lub całkowicie wyłączyć podsystem portfela KDE. Jeśli to pole nie jest zaznaczone, Portfel KDE jest całkowicie wyłączony - nie będzie zapisywał żadnych informacji i nie będzie wypełniał formularzy na stronach. Na zakładce Kontrola dostępu znajduje się tylko jedna opcja: Pytaj, kiedy program uzyskuje dostęp do otwartego portfela Niżej jest drzewko z zasadami dostępu programów do Twoich portfeli. 35 S t r o n a

36 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Kliknij lewym przyciskiem myszy na symbol + przy nazwie portfela, żeby rozwinąć drzewko. Zobaczysz nazwę każdego programu, który prosił o dostęp do portfela, a Ty nadałeś mu odpowiednie uprawnienia. Nie możesz tu zmieniać istniejących uprawnień, ani dodawać nowych, ale możesz usunąć wpis przez kliknięcie na niego prawym przyciskiem myszy i wybranie Usuń z wyświetlonego menu kontekstowego lub przez zwykłe zaznaczenie i wciśnięcie na klawiaturze Delete. Przeglądarka audio CD- Konfiguracja procedury we/wy dla audio CD. Ustawienia przeglądarki plików muzycznych, można zmienić np. kolejność wyświetlania tytułu, wykonawcy, roku, artysty itp. S t r o n a 36

37 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Skojarzenia plików - Konfiguracja skojarzeń plików. Przypisywanie odpowiednich programów, aplikacji, modułów do określonych rozszerzeń plików i dokumentów. Solid - Konfiguracja integracji sprzętu. W oknie Solid - Ustawienia systemowe jest Konfiguracja integracji sprzętu w której znajdują się tylko 3 opcje: Zarządzanie zasilaniem HAL, Usługa zarządzania siecią, Usługa zarządzania połączeniami Bluetooth. Solid zajmuje się obsługą sprzętu i osobna usługa do wykrywania nośników jest już zbędna. 37 S t r o n a

38 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Źródła danych KDE - Konfiguracja źródeł danych KDE. KOrganizer może przechowywać zdarzenia, wpisy do dziennika i zadania przy użyciu różnych metod i w różnych lokalizacjach. Każda z takich lokalizacji jest nazywana źródłem danych kalendarza. KOrganizer obsługuje pliki kalendarza bazujące na standardach takich jak icalendar oraz vcalendar bezpośrednio (dodając je jako nowe źródła danych), ale możesz zaimportować dane do istniejącego źródła danych, jak również otworzyć plik w nowym oknie. Obsługiwane jest również importowanie plików w formacie używanym przez program ical. Możesz eksportować swoje dane jako stronę WWW oraz w formacie icalendar lub vcalendar. Te typy plików są obsługiwane przez większość programów PIM. Strony WWW możesz też użyć do opublikowania swojego kalendarza lub listy zadań w Internecie lub sieci lokalnej. KOrganizer używa pliku lokalnego, zwykle $KDEHOME/share/apps/korganizer/std.ics, jako swojego domyślnego źródła danych. Ale nie jest to jedyna możliwość: istnieje kilka innych rodzajów źródeł danych, które możesz dodać: serwery pracy grupowej, wpisy do dziennika jako blogi, pliki z sieci, itd. Jeśli używasz więcej niż jednego źródła danych, KOrganizer może zostać skonfigurowany, by użyć domyślnego źródła danych, albo zapytać którego źródła danych użyć, kiedy zapisuje nowe zdarzenia, zadania lub wpisy do dziennika. KOrganizer bezproblemowo połączy elementy z dwóch lub więcej źródeł danych w widokach. Domyślne źródło danych to dobry wybór w większości przypadków, lecz możesz też chcieć wykorzystać inne źródło, zwłaszcza jeśli używasz serwera pracy grupowej. Proszę zapytać administratora serwera o informacje potrzebne do skonfigurowania grupowego źródła danych, w tym do publikowania i uzyskiwania informacji o czasie wolnym i zajętym. Dostęp do tych informacji pozwala organizatorowi na branie pod uwagę również terminarzy uczestników podczas dodawania ich do listy. S t r o n a 38

39 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 1.8 Pomoc Zakładka Pomoc to centrum pomocy KDE ze szczegółowym opisem całego systemu. W pomocy użytkownik może znaleźć rozwiązania dotyczące każdego programu, urządzenia, wtyczki. Udzielanie pomocy użytkownikom to jedno z głównych zadań twórców SuSe i to właśnie dlatego przygotowali tak ogromny zbiór informacji, na temat każdego, nawet najdrobniejszego elementu systemu. Wiedza, która pozwoli rozwiązać większość problemów początkujących użytkowników. 1.9 Terminal Po wejściu w Program uruchamiający Ulubione Terminal naszym oczom ukaże się narzędzie znanym chyba wszystkim użytkownikom jakiegokolwiek systemu operacyjnego. Niewielkie narzedzie zwane popularnie konsolą bądź terminalem ma ogromne możliwości pozwalające tylko za pomocą terminala zarządzać całym systemem. Narzedzie przeznaczone jest dla zaawansowanych użytkowników i pozwala skrócić czas wykonywania jakiejś czynności często do wpisania, jednego krótkiego polecenia. 39 S t r o n a

40 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 2. Programy Zakładka programy jest zbiorem większości programów znajdujących się w systemie. Programy te są podzielone na odpowiednie grupy i podgrupy, co ułatwia odnalezienie poszukiwanego programu. Większość programów można uruchomić w nowym środowisku graficznym KDE 4.1, ale także i w starszym KDE 3.x. Programy takie po najechaniu na nie maja w nazwie np. Konqueror/KDE3 wtedy taki program uruchamiany jest w starszej wersji KDE. Działanie takiego programu się nie zmienia, w przeciwieństwie do wyglądu, który ulega lekkim przemianom. 2.1 Biuro Cały zestaw programów biurowych służących do pracy w biurze. Są tutaj: bardzo pomocny arkusz kalkulacyjny czy równie poręczna przeglądarka dokumentów. Wiele programów dotyczy również osobistych informacji o użytkowniku. S t r o n a 40

41 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Arkusz kalkulacyjny Arkusz kalkulacyjny jest to program przedstawiający dane, głównie liczbowe, w postaci zestawu dużych tabel dwuwymiarowych, pozwalający na automatyczną obróbkę tych danych oraz na prezentację ich w różny sposób. Popularny program stosowany w księgowości oraz w biurze. Najważniejszym narzędziem arkusza kalkulacyjnego są funkcje (matematyczne, statystyczne, daty i czasu, finansowe, bazodanowe, logiczne), za pomocą których wprowadzone do arkusza dane są automatycznie przetwarzane. Możliwe jest także tworzenie różnego rodzaju symulacji. Za pomocą arkusza kalkulacyjnego można także wizualizować dane, prezentując je w postaci wykresów (kolumnowych, słupkowych, kołowych, liniowych, warstwowych itd.), które pozwalają łatwiej zorientować się we wzajemnych zależnościach i tendencjach Database Database to potężne narzędzie ułatwiające zarządzanie bazami danych. Obsługuje SZBD Paradox, dbase, FoxPro, ASCII, Interbase, Oracle, SQL Server, Microsoft Access, Microsoft Excel, Microsoft Visual FoxPro, Lotus, HTML. Po wstępnej konfiguracji użytkownik może już zarzadzać bazą danych. 41 S t r o n a

42 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ MenedŜer adresów KAddressBook to główna książka adresowa KDE, umożliwiająca łatwe i wygodne zarządzanie kontaktami. Ponieważ jest ona oparta na bibliotece kabc, Twoje zasoby będą mogły być wczytane i zapisane w różnych lokalizacjach nie tylko w lokalnym systemie plików, ale także na serwerach LDAP i bazach danych SQL. Interfejs użytkownika programu przypomina interfejs MS Outlook. Poprzez zmianę wyglądu umożliwia on różne sposoby prezentacji danych kontaktowych; udostępnia przeszukiwanie przyrostowe we wszystkich polach oraz wyposażony jest pasek skoków służący do szybkiego przechodzenia do pojedynczych wpisów. Ponieważ podstawowa biblioteka kabc wykorzystuje format vcard (opisany w RFC 2426) jako domyślny nośnik informacji, KAddressBook pokazuje obsługiwane pola wpisów głównie w trybie graficznym. S t r o n a 42

43 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Osobisty organizator Osobisty organizator- jest to narzędzie ułatwiającą prace i pomagające wykorzystywać i organizować swój czas. Dzięki osobistemu organizatorowi użytkownik zaplanuje swój tydzień czy doda ważne wydarzenie do pamięci organizatora aby o nim nie zapomnieć. Organizator ten pozwala użytkownikowi zaplanować dzień. 43 S t r o n a

44 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Pakiet biurowy Pakiet biurowy- zbiór programów komputerowych rodziny OpenOffice.org służących do typowych zastosowań biurowych, takich jak edycja tekstu, wykonywanie obliczeń księgowych, czy obsługa baz danych, które są sprzedawane jako jeden zintegrowany produkt. Pakiety biurowe, jakkolwiek tworzone z myślą o pracy w biurze, są także powszechnie stosowane w komputerach domowych Prezentacja Prezentacja- to narzędzie służy do tworzenia oraz modyfikacji prezentacji przez nas stworzonych. Jego odpowiednikiem w Windows XP jest Microsoft PowerPoint. Aplikacja ta podobnie jak kilka innych wchodzi w skład pakietu biurowego i pozwala na tworzenie, modyfikowanie, edycję prezentacji multimedialnych. S t r o n a 44

45 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Procesor tekstu Procesor tekstu - zaawansowany edytor tekstowy umożliwiający oprócz edycji czystej zawartości tekstowej, także formatowanie tekstu, czyli nadanie mu odpowiedniej szaty typograficznej (np. stosowanie krojów pisma, ustalanie łamów, regulacja świateł itd.), stosowanie różnych kolorów, łączenie tekstu z grafiką, a jednocześnie określenie formatu papieru, na którym dany dokument ma być wydrukowany. Procesor tekstu, czyli OpenOffice.org Writer również wchodzi w skład pakietu biurowego Program do zarządzania informacjami osobistymi Program do zarządzania informacjami osobistymi- jest jednym z podprojektów KDE. Jego zadaniem jest dostarczenie kompletu programów do zarządzania informacjami osobistymi. Składa się z wielu programów, ale wszystkie mogą zostać uruchomione w jednym interfejsie nazwanym Kontact, który jest właśnie owym programem do zarządzania informacjami osobistymi. Program do zarządzania informacjami osobistymi został już opisany wcześniej strona 16 tego podręcznika Przeglądarka dokumentów Okular jest uniwersalną przeglądarką dokumentów dla KDE, bazującą na kodzie KPDF. Pomimo tego, Okular posiada własne funkcje, jak np. tryb widoku ogólnego, lepszą obsługę prezentacji i dodawanie adnotacji. 45 S t r o n a

46 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 2.2 Grafika Tutaj znajdują się tylko i wyłącznie programy graficzne, służące m.in. do edycji, przeglądania zdjęć, skanowania czy do zarządzania zdjęciami na dysku. S t r o n a 46

47 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Edytor obrazu Edytor obrazów- ten bardzo popularny wśród użytkowników systemu Linux program doczekał się również wersji przystosowanej do pracy w środowisku Windows. Jest to bardzo dobra aplikacja będąca alternatywą dla wielkich - Adobe Photoshopa i Corel Photopainta. Służy do obróbki plików graficznych. Image Scanning Application Image Scanning Application - jest to zaawansowana aplikacja służąca do skanowania obrazów za pomocą zainstalowanego w systemie skanera, bądź urządzenia wielofunkcyjnego Przeglądarka obrazków Gwenview to przeglądarka graficzna dla KDE. Od wersji 2.0 ma uproszczony interfejs w stosunku do poprzednich wersji i jest standardową przeglądarką graficzną KDE4 uwzględnioną w module kdegraphics. 47 S t r o n a

48 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Rysunek Rysunek- jest to pakiet oprogramowania biurowego Open Source. Oprogramowanie jest konkurencyjne dla pakietów: Sun StarOffice, IBM Lotus Symphony, Apple, Corel WordPerfect Office i Microsoft Office. Rysunek służy przede wszystkim do tworzenia grafiki wektorowej Zarządzanie zdjęciami DigiKam to program komputerowy służący do zarządzania zdjęciami cyfrowymi, przeznaczony dla środowiska graficznego KDE. Umożliwia pobieranie zdjęć z aparatu cyfrowego oraz ich organizowanie, przeglądanie i prostą edycję. Aplikacja ta została opisana już wcześniej na 19 stronie tego podręcznika. S t r o n a 48

49 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 2.3 Gry Gry może nie są mocną stroną SuSe, ale system ten przecież nie dla gier został stworzony, lecz w zupełnie innym celu. Z tego właśnie powodu w tym systemie standardowo nie ma zbyt wielu gier. Gier jest tak mało, ponieważ SuSe postawił na rozwój, a nie na rozrywkę, co nie znaczy, że jedno z drugim może się wykluczać. Gry dzielą się na planszowe, łamigłówki oraz karciane Gry planszowe Do gier planszowych zaliczane są w tym systemie 2 gry, a mianowicie: Gra planszowa Reversi, Mahjongg. W pierwszej celem potrzebnym do ukończenia gry jest ułożenie 5 kostek w jednym rzędzie. W drugiej grze Mahjongg głównym celem jest dopasowanie identycznych klocków, przy jak najmniejszej liczbie ruchów. 49 S t r o n a

50 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Łamigłówki Łamigłówki to gry wymagające większego myślenia od gracza. Gra typu Saper to typowa gierka w odnajdywanie min, których nie wolno odkrywać. Natomiast gra sudoku to gra polegająca na dopasowaniu takich liczb aby w każdym rzędzie tworzyły one jednakową sumę Gra karciana Patience Gra karciana Patience popularny Pasjans. Logiczna gra, w której głównym celem jest ułożenie kart rosnąco od Asa poprzez 2-jki, 3-jki do króla. Dla najlepszych wyników liczy się czas i ilość ruchów. S t r o n a 50

51 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 2.4 Internet Internet to dla wielu osób źródło informacji, rozrywka, praca czy też, a może przede wszystkim nauka. Dlatego to twórcy SuSe 11.1 zadbali o aktualne programy internetowa jak choćby nowa przeglądarka Firefox. W zakładce Internet użytkownik znajdzie najpotrzebniejsze programy internetowe takie jak, komunikatory, klienta IRC, czytniki RSS, odbierające i wysyłające pocztę Czat Zakładka Czat służy do komunikacji miedzy użytkownikami w sieci. W jej skład wchodzą następujące aplikacje: Klient IRC oraz Komunikator internetowy, które pozwalają porozumieć się w sieci. Istnieje możliwość konfiguracji wyglądu i zachowania okien rozmowy. 51 S t r o n a

52 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Przeglądarka WWW W tym podręczniku była już mowa o przeglądarce WWW jaką jest mozilla Firefox. Aby poczytać o niej więcej zapraszam na 15 stronę. Kolejną przeglądarką w systemie jest Konqueror, który jest jednocześnie menedżerem plików oraz przeglądarką dokumentów. Konqueror ułatwia zarządzanie plikami. Można przeglądać zrówno katalogi lokalne jak i sieciowe, korzystając przy tym z zaawansowanych funkcji, takich jak paski boczne i podglądy plików. Konqueror jest w pełni funkcjonalną przeglądarką WWW, której można użyć do przeglądania sieci. S t r o n a 52

53 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Wymiana danych Zawiera aplikacje służące do wymiany danych między urządzeniami. Narzędzie do wymiany, pobierania i odbierania, danych przez bluetooth bądź klienta sieci bittorrent Czytnik RSS Przeglądarka kanałów RSS dla środowiska KDE. Akregator jest przeglądarką kanałów, która zapewnia wygodny sposób przeglądania różnych informacji, w tym wiadomości, blogów i innych treści ze stron internetowych. Zadaniem Akregatora jest pobieranie wszystkich wiadomości aby użytkownik nie musiał ich szukać po całej sieci Program pocztowy Program Kmail jest przyjaznym klientem pocztowym dla środowiska graficznego KDE. Celem twórców jest dążenie do tego, aby Kmail był estetyczny i intuicyjny, jednak bez utraty funkcjonalności. Jeżeli nigdy nie konfigurowałeś klienta pocztowego w Uniksie, zalecamy, abyś najpierw przeczytał dział Rozpoczęcie Pracy, dzięki temu konfiguracja przebiegnie bez problemów. Ponieważ większość użytkowników i tak nie czyta dokumentacji, zaprezentuje klika najważniejszych wskazówek: 53 S t r o n a

54 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Nie musisz używać myszy do korzystania z Kmaila. Cała praca może być wykonana za pomocą Skrótów klawiszowych. Jakkolwiek program Kmail uważany jest za bezpieczny, powinieneś utrzymywać kopie zapasowe swoich wiadomości. Możesz skopiować pliki oraz foldery znajdujące się w katalogu ~/.kde/share/apps/kmail/mail (włącznie z plikami ukrytymi, które zaczynają się od kropki) w bezpieczne miejsce Web Page Creation Web Page Creation to zestaw narzędzi umożliwiający amatorskie, a także te bardziej zaawansowane tworzenie stron internetowych. Zawiera w sobie również odtwarzacz multimediów. S t r o n a 54

55 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 2.5 Multimedia Multimedia to przede wszystkim odtwarzacze audio oraz odtwarzacze wideo. Twórcy zadbali o to aby nie zabrakło tutaj programów dla prawdziwych melomanów, czy też osób często oglądających filmy. Wygląd odtwarzaczy jest prosty, ale dzięki temu przejrzysty i czytelny. W zakładce tej użytkownik znajdzie również ustawienia głośności, a także wypali (dzięki programowi do nagrywania) płyty CD i DVD Nagrywanie dźwięków Nagrywanie dźwięków- jak sama nazwa mówi ta aplikacja służy do nagrywania dźwięków z otoczenia. Obsługa aplikacji jest bardzo prosta, wystarczy kliknąć ikonkę nagrywania, aby rozpocząć nagrywanie dźwięku analogowego Nagrywanie płyt CD/DVD Nagrywanie płyt CD i DVD- jest aplikacją służącą do nagrywania płyt CD i DVD przeznaczoną dla środowiska graficznego KDE. Program cechuje bardzo przyjazny interfejs użytkownika, pozwalający wykonać większość operacji związanych z nagrywaniem płyt, np. nagrać płytę audio CD z zapisanych na twardym dysku skompresowanych plików muzycznych w formacie Ogg Vorbis lub MP3. Możliwości konfiguracji zadowolą zarówno początkujących, którzy mogą wykorzystać domyślne ustawienia, jak i zaawansowanych użytkowników. Oprogramowanie pozwala również na stworzenie obrazów ISO, a nawet na nagranie płytki tylko dla systemu Linux, bądź Linux + Windows. 55 S t r o n a

56 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Odtwarzacz audio Odtwarzacz audio- program komputerowy do odtwarzania muzyki dla środowiska KDE. W obecnej wersji nie stanowi on jednak części pakietu z oprogramowaniem multimedialnym dla KDE kdemultimedia. Odtwarzacz Amarok został opisany już w tym podręczniku na 18 stronie Odtwarzacz CD Odtwarzacz CD- to mały, szybki odtwarzacz płyt CD dla KDE. Jest częścią pakietu KDEMultimedia. Odtwarzacz automatycznie wykrywa w napędzie płyty i odtwarza z nich muzykę. Aplikacja ta nie ma zbyt wielu funkcji przez co jest prosta w użytkowaniu Odtwarzacz multimedialny Odtwarzacz multimedialny (Kaffeine) komputerowy odtwarzacz multimedialny, działający w uniksowym środowisku graficznym KDE. Program posiada wiele opcji konfiguracyjnych, oraz zestaw filtrów graficznych. Po zainstalowaniu dodatkowych zamkniętych kodeków (chociaż ilość kodeków instalowana razem z programem jest duża) może odtwarzać media zapisane w formacie promowanym przez Microsoft lub inne firmy produkujące zamknięte oprogramowanie. S t r o n a 56

57 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Ustawienia głośności Ustawienia głośności- narzędzie do kontrolowania głośności dźwięku. Zawiera w sobie narzędzie zwane Mikserem, które umożliwia regulacje dźwięku lub jego całkowite wyciszenie. 2.6 Programy uŝytkowe System zawiera starannie dobrane programy użytkowe drukowanie, edytor, pulpit oraz reszta narzędzi, pomocnych do codziennej pracy z systemem, stąd nazwa użytkowe. 57 S t r o n a

58 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Drukowanie W skład narzędzi drukowania wchodzą: Faks,czyli narzędzie tak jak nazwa wskazuje za którego pomocą możemy wysyłać faksy do różnych osób bądź firm. To już oczywiście zależy od użytkownika i tego czym się zajmuje.można dodawać kontakty do swojej listy. Aby to zrobić należy otworzyć zakładkę faks -> książka adresowa. Zadania drukowania aktualnie drukowane pliki przez drukarkę Zarządzanie drukowaniem jest to program pozwalający na monitorowanie drukarek oraz zadań administracyjnych S t r o n a 58

59 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Edytor Prosty edytor tekstu nie zawiera może zbyt wielu opcji formatowania tekstu jak edytor w pakiecie openoffice, ale również jest to bardzo przydatne narzędzie szczególnie gdy użytkownik chce napisać prosty tekst czy kilka zdań.jest odpowiednikiem windowsowego notatnika, ale z większymi mozliwościami. Do tych edytorów zaliczamy KWrite i Kate Pulpit Pulpit to miejsce gdzie użytkownik steruje własnym pulpitem. W systemie Linux Suse jest ich do dyspozycji nawet do 20. Poniżej przedstawiona jest lista aplikacji służących do sterowania pulpitem. Jest narzędzie do robienia zrzutów ekranu, narzędzie dzięki któremu powiększymy nasz pulpit. Jest również narzędzie do przełączania się między pulpitami systemu. Oto lista aplikacji: Asystent KDE Groupware, Deskop Effects - efekty pulpitu, Narzedzie do zabijania okien gwałtowne zabijanie okien, zmykanie ich, Odświeżanie ekranu polecenie odśwież, Pełnoekranowe rozpoznawanie gestów, Powiększenie pulpitu systemowa lupa, 59 S t r o n a

60 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Program do robienia zrzutów ekranu świetna aplikacja do robienia screenów, z kilkoma ciekawymi funkcjami, np. screen z czasowym opóźnieniem, czy screen określonego obszaru pulpitu, Przeglądarka schowka, Przełącznik pulpitów narzędzie do przełączania się między pulpitami, Ustawienia QT 4, Wirtualna klawiatura kiedy popsuje się klawiatura można zastąpić ja wirtualną, Wybór koloru, Żółte karteczki można na nich zapisać informacje o dowolnej treści a następnie przyczepić kartkę z taką informacją na pulpit systemu. S t r o n a 60

61 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Kalkulator naukowy Aplikacja służąca do wykonywania obliczeń matematycznych. Mimo swojej prostoty posiada wiele funkcji i zaawansowanych opcji liczenia, a w dodatku jest czytelna i intuicyjna Narzedzie do archiwizacji Ark jest programem do zarządzania różnymi typami archiwów dla środowiska KDE. Mogą one być przeglądane, wypakowywane, tworzone i modyfikowane w Arku. Program może obsługiwać różne formaty archiwów, jak np. tar, gzip, bzip2, zip, rar i lha (jeśli są zainstalowane odpowiednie programy tekstowe). Ark może być zintegrowany z programem Konqueror w celu łatwiejszego manipulowania archiwami. Musisz tylko zainstalować odpowiednią wtyczkę do Konquerora, znajdującą się w pakiecie kdeaddons Narzędzie do szyfrowania Narzędzie do szyfrowania- doskonały program do szyfrowania danych zawarty w KDE. Pozwala na wiele sposobów i metod szyfrowania danych. 61 S t r o n a

62 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 2.7 System System ta zakładka kojarzy się użytkownikom z dostępem do zaawansowanych opcji systemu, do programów umożliwiających nowe funkcje nie dostępne dla zwykłego uzytkownika, i słusznie. To co użytkownik znajdzie pod tą zakładką to potężne narzędzia do prawdziwego administrowania systemem SuSe S t r o n a 62

63 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Dostęp zdalny Współdzielenie pulpitu - aplikacja pozwalająca do przeglądania swojego pulpitu przez inne osoby. Można taką osobę zaprosić do przeglądania oraz kontroli naszego pulpitu Aplet pulpitu Podsystem portfela KDE to wygodny i bezpieczny sposób na przechowywanie wszystkich Twoich haseł. Użytkownicy komputerów zmagają się codziennie z wielkimi ilościami danych. Niektóre z nich są osobiste i wrażliwe na osoby trzecie. W praktyce zapewne posiadasz wiele haseł do różnych rzeczy. Zapamiętanie ich jest trudną sztuką, zapisanie na kartce papieru lub w pliku tekstowym jest niebezpieczne, a używanie narzędzi w stylu PGP jest nużące i niewygodne. Portfel KDE zapisuje wszystkie wrażliwe dane w silnie zaszyfrowanym pliku, dostępnym dla wszystkich programów. Wszystkie te dane są oczywiście chronione przez jedno główne hasło. Żeby zwiększyć bezpieczeństwo, zalecane jest ustawienie jednego portfela dla haseł lokalnych, a innego dla haseł i danych sieciowych. Możesz to zrobić za pośrednictwem Centrum sterowania KDE w module Portfel KDE. Mimo to, domyślnie wszystko przechowywane jest w jednym portfelu. Portfel domyślnie jest zamknięty, co oznacza, że do jego otwarcia musisz znać hasło. Gdy portfel zostanie otwarty, można dostać się do jego zawartości. Kupdateapplet- aplikacja wyszukująca, pobierająca oraz instalująca na naszym systemie aktualizacje. Są one niezbędne jeśli chcemy czuć się bezpieczniejsi podczas pracy w sieci. Oraz poprawiają wiele luk przez które system może się zawiesić. Także jest to bardzo przydatne narzędzie ponieważ zaleca się aktualizowanie systemu na bieżąco. 63 S t r o n a

64 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Konfiguracja Czyli narzędzie pozwalające na kontrole nad naszym systemem. Tutaj można zmieniać rozdzielczość monitora, Pozwala ustawić opcje myszy oraz język klawiatury. Jeżeli posiadamy ekran dotykowy również tutaj nim możemy sterować MenedŜer plików KGet to menedżer pobierania plików. KGet jest częścią składową środowiska KDE Monitor Informacje o obciążeniu systemu - zawiera informacje o aktualnym obciążeniu systemu przez system operacyjny. Menadżer urządzeń HP - czyli menadżer drukarek oraz urządzeń firmy HP. Tutaj można zainstalować sprzęt tej firmy po uprzednim wybraniu go z listy urządzeń wyszukanych przez program. Monitor systemu - monitoruje wszystkie operacje oraz procesy wykonywane na komputerze. Jest również podgląd na obciążenie systemu. Monitor wydajności - monitoruje pracę wszystkich operacji na komputerze oraz sprawdza przy tym wydajność naszego systemu podając obciążenie. Pozwala również na zakańczanie wybranego procesu poprzez zaznaczenie go oraz kliknięcie na przycisk zabij. Smolt desktop profiler - podaje podstawowe informacje o oprogramowaniu oraz o urządzeniach znajdujących się wewnątrz naszego komputera. S t r o n a 64

65 //\\ Kamil LoŜyński //\\ System plików System plików to narzędzia do wyszukiwania plików i katalogów Terminal Terminal, czyli systemowa konsola już był wcześniej opisywany w tym podręczniku. Konsole podobnie jak wiele innych programów możemy uruchomić w starszej wersji KDE Asystent folderów sieciowych Asystent folderów sieciowych jest programem bardzo prostym w obsłudze. Po uruchomieniu asystenta należy wybrać rodzaj foldera sieciowego, do którego użytkownik chciałby uzyskać dostęp. Po przejściu do następnego ekranu, należy wypełnić wymagane do podłączenia informacje techniczne. Ostatnim etapem jest wprowadzenie nazwy użytkownika i hasła dla podłączanego zasobu 65 S t r o n a

66 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ sieciowego. Jak widać na przedstawionym zrzucie ekranu, asystent tworzenia folderów sieciowych umożliwia podłączenie do czterech rodzajów serwerów sieciowych: WebDav, FTP, dysków sieciowych Microsoft Windows (lub Samby) oraz SSH Instalacja hyperwizora i narzędzi Konfiguracja serwera maszyny wirtualnej. S t r o n a 66

67 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Pomoc Pomoc jest to spory zbiór informacji przydatny dla początkujących użytkowników. Została opisana już wcześniej - na 39 stronie tego podręcznika Ustawienia administratora Ustawienia administratora to zestaw aplikacji do zarządzania systemem. Znajdują się tutaj opisywane na dalszych stronach YaST oraz SaX2. SaX2 system konfigurujący grafikę. 2.8 Ustawienia systemowe Ustawienia systemowe to zbiór aplikacji i programów, które zostały opisane od 20 strony w tym podręczniku. 2.9 Wyszukiwanie plików/katalogów Wyszukiwanie plików i katalogów to potężne i precyzyjnie działające narzędzie wyszukujące za pomocą znajomości jego nazwy lub formatu w którym został zapisany.. 67 S t r o n a

68 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 3. Komputer Komputer jest to zakładka umożliwiająca użytkownikowi dostęp do plików na dysku, zarządzania systemem, dostęp do katalogów głównych, sieciowych i domowych dysku oraz dostęp do nośników wymiennych, napędów CD/DVD czy kosza systemowego. Zakładka Komputer dzieli się na trzy kategorie: Administracja (YaST, Instalacja oprogramowania, Informacje o systemie), Miejsca (Katalog domowy, Sieć, Katalog główny, Kosz) oraz Nośniki wymienne. Użytkownik ma możliwość dodawania własnych elementów do tej zakładki poprzez kliknięcie prawym przyciskiem myszy na wybranym elemencie i wybranie opcji Dodaj do miejsc. S t r o n a 68

69 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 3.1 Administracja Administracja to centrum zarządzania większością jak nie całym systemem, ponieważ znajduje się tutaj potężne narzędzie YaST do administrowania systemem. Z zakładki tej dowiemy się sporo informacji o wnętrzu naszego komputera Yast YaST to program wykorzystywany przy instalacji oraz konfiguracji opensuse. Został doceniony przez użytkowników ze względu na intuicyjny i atrakcyjny interfejs graficzny. Oferuje możliwość szybkiego dostosowania systemu do swoich potrzeb w trakcie instalacji lub po jej zakończeniu. Procedura instalacji jest prowadzona poprzez YaST i została podzielona na kilka etapów. Przy użyciu YaST można ustawić wiele opcji i parametrów dotyczących obsługi sprzętu, systemu operacyjnego, sieci, itp. Moduły YaST Oprogramowanie: Aktualizacja online -- Pobiera uaktualnienia, które poprawiają i usprawniają twoją instalację opensuse, Aktualizacja systemu -- Aktualizuje cały system, Automatyczna aktualizacja online -- Konfiguruje automatyczną aktualizację systemu, Konfiguracja aktualizacji online -- Konfiguruje aktualizację online, Sprawdzanie nośnika -- Weryfikuje integralność nośnika CD/DVD, Zarządzanie oprogramowaniem -- Instaluje dodatkowe pakiety oprogramowania i usuwa dotychczas zainstalowane, Aktualizacja z płyty CD z poprawkami -- Instaluje poprawki z płyty, Instalacja do katalogu -- Instaluje system do katalogu, Produkt dodatkowy -- Instaluje dodatkowe produkty, Źródła instalacji -- Wskazuje źródła (płyta CD, sieć, itp.) dla instalacji pakietów oprogramowania; Sprzęt: Bluetooth -- Konfiguruje serwer Bluetooth, Dźwięk -- Konfiguruje kartę dźwiękową, Joystick -- Konfiguruje joystick podłączony do karty dźwiękowej, Karta graficzna i monitor -- Konfiguruje parametry karty graficznej i monitora, Model myszy -- Zmienia model myszy, Tryb DMA urządzeń IDE -- Konfiguruje tryb DMA dla urządzeń IDE, Urządzenia na podczerwień -- Konfiguruje urządzenia działające na podczerwień (IrDA), Drukarka -- Konfiguruje drukarki, Informacje o sprzęcie -- Pokazuje informacje o zasobach sprzętowych komputera, Karta TV -- Konfiguruje kartę TV, Kontroler dysku -- Konfiguruje kontrolera dysku, Skaner -- Konfiguruje skaner, Układ klawiatury -- Wybiera układ klawiatury; 69 S t r o n a

70 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ System: Data i czas -- Ustawia strefę czasową, datę i czas systemowy, Edytor etc/sysconfig -- Zmienia ustawienia w plikach konfiguracyjnych etc/sysconfig, Kopia zapasowa systemu -- Archiwizuje pliki i obszary systemowe, Menedżer profili -- Konfiguruje profile SCPM, Partycjonowanie -- Dzieli na partycje dysk twardy (w tym RAID, LVM i zaszyfrowane systemy plików), Program rozruchowy -- Konfiguruje program rozruchowy, Usługi systemowe (poziom pracy) -- Konfiguruje poziomy pracy, Dyskietka startowa lub ratunkowa -- Tworzy samodzielną dyskietkę startową lub awaryjną, Język -- Konfiguruje ustawienia językowe i instaluje dodatkowe języki, LVM -- Tworzy konfiguruje grupy woluminów oraz woluminów fizycznych i logicznych, Odtwarzanie systemu -- Przywraca pliki z kopii zapasowych, Powertweak -- Konfiguruje ustawienia powertweak (dla ekspertów), Ustawienia_systemu -- Konfiguruje niskopoziomowe opcje systemu, Zarządzanie energią -- Konfiguruje zarządzanie energią; Urządzenia sieciowe: DSL -- Konfiguruje połączenia DSL, Karta sieciowa -- Konfiguruje karty sieciowe, ISDN -- Konfiguruje połączenia ISDN, Modem -- Konfiguruje modem; Usługi sieciowe: Agent transportu poczty (MTA) -- Konfiguruje pocztą , Klient Kerneros -- Konfiguruje klienta Kerberos, Klient NFS -- Konfiguruje klienta NFS, Klient iscsi -- Konfiguracja klienta iscsi, Pośrednik (Proxy) -- Konfiguruje Proxy, Przynależność do domeny Windows -- Konfiguruje przynależność do domeny Windows, Serwer DNS -- Konfiguruje serwer DNS, Serwer Samba -- Konfiguruje serwer Samba, Zdalna administracja -- Konfiguruje zdalną administrację, DNS i nazwa komputera -- Konfiguruje nazwę komputera i serwery nazw, Klient LDAP -- Konfigurje klienta LDAP, Klient NIS -- Konfiguruje klienta NIS, [[YaST_Nazwy_komputerów ]] -- Przypisuje nazwy komputerów i aliasów do adresów IP, Przeglądarka LDAP -- Umożliwia przejrzenie repozytorium LDAP, Routing -- Konfiguracja routingu, Serwer HTTP -- Konfiguracja serwera Apache 2, Usługi sieciowe (xinetd) -- Konfiguruje usługi sieciowe (xinetd), Konfiguracja NTP -- Konfiguruje serwer lub klienta NTP; Novell AppArmor: Centrum sterowania AppArmor -- Konfiguruje główne ustawienia AppArmor, Kreator aktualizacji profilów -- Aktualizuje profile, Raporty AppArmor -- Umożliwia przejrzenie raportów AppArmor, S t r o n a 70

71 //\\ Kamil LoŜyński //\\ Usuwanie profilu -- Umożliwia usunięcie profilu AppArmor, Edycja profilu -- Umożliwia edycję profilu AppArmor, Kreator dodawaia profilów -- Kreator profilów, Ręczne dodawanie profilów -- Umożliwia ręczne dodawanie profilów; Zabezpieczenia i uŝytkownicy: Bezpieczeństwo lokalne -- Konfiguruje ustawienia lokalnych zabezpieczeń, Zapora sieciowa -- Konfiguruje zaporę sieciową, Zarządzanie użytkownikami -- Umożliwia zarządzanie użytkownikami systemu, Sudo -- Konfiguruje polecenie sudo, Zarządzanie grupami -- Umożliwia zarządzanie grupami użytkowników; Inne: Dziennik komunikatów startowych -- Wyświetla dziennik komunikatów rozruchowych, (/var/log/boot.msg), Informacje o wydaniu -- Pokazuje inforamcje o aktualnym wydaniu systemu, Płyta CD ze sterownikami dostawcy sprzętu -- Instaluje sterowniki z płyty CD dostarczonej przez producenta sprzętu, Dzienniki systemowe -- Wyświetla rejestr systemowy (/var/log/messages), Instalacja automatyczna -- Konfiguruje system do autoinstalacji, Zapytanie do wpsarcia -- Zbiera podstawowe informacje dla prośby o wpsarcie; Poniżej kilka screenów ze środowiska YaST: 71 S t r o n a

72 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Instalacja oprogramowania Instalacja oprogramowania pozwala użytkownikowi na doinstalowanie odpowiednich, repozytoriów, modułów, sterowników do systemu, a także pozwala przejrzeć wszystkie zainstalowane sterowniki i zobaczyć dziennik zmian czy wersje danego oprogramowania Informacje o systemie Informacje o systemie to informacje o katalogach, urządzeniach do przechowywania danych, urządzeniach wymiennych. Jest to spore centrum informacyjne na temat podzespołów komputera i elementów systemu operacyjnego. S t r o n a 72

73 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 3.2 Miejsca Zakładka Miejsca to zbiór kilku skrótów, które łatwo i szybko przeniosą nas w określone miejsce, np. do katalogu głównego, domowego czy kosza. Domyślnie ustawioną przeglądarką plików na dysku jest Dolphin, który posiada takie funkcje jak pokazywanie plików w kolumnach, szczegółów czy podglądu plików Katalog domowy Katalog domowy jest to katalog aktualnie uruchomionego użytkownika. Każdy użytkownik ma tylko jeden katalog domowy z jego nazwą w ścieżce np. /home/kowalski. W katalogu tym znajdują się dokumenty użytkownika. 73 S t r o n a

74 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ Sieć Sieć to przeglądanie, dodawanie folderów sieciowych (np. w sieci lokalnej) w celu pobrania jakiś dokumentów. Sieć pozwala na przeglądanie zasobów w sieci i uruchamianie usług sieciowych Katalog główny Katalog główny to miejsce, w którym zainstalowany jest system. Jest to dostęp do całego dysku twardego. Mając dobrze skonfigurowany dysk użytkownik będzie mógł kopiować pliki z partycji z systemem SuSe na partycje z systemem Windows (i odwrotnie) bez potrzeby przelogowywania się. Ścieżka do plików, które znajdują się na partycji Windows to : /windows i tu mamy katalogi z partycjami NTFS Kosz Kosz jak sama nazwa wskazuje jest koszem systemowym (trash), do którego trafiają zbędne i usuwane przez użytkownika pliki. Klikając prawym przyciskiem myszy w białym oknie i wybierając właściwości, użytkownik może zobaczyć ile plików i katalogów i o jakim rozmiarze znajduje się w koszu. Jeśli kosz jest pełny lub plików jest zbyt dużo należy go opróżnić. S t r o n a 74

75 //\\ Kamil LoŜyński //\\ 3.3 Nośniki wymienne Nośniki wymienne, takie jak pendriv`y, mp3, mp4, ipody, dyski zewnętrzne, płyty CD/DVD są wczytywane automatycznie tzn. większość z nich nie potrzebuje dodatkowych sterowników, chyba że ich instalacja jest zalecana przez producenta. Na nośniki wymienne możemy przenosić pliki z katalogów na dysku i odwrotnie. Po dwukrotnym kliknięciu na jeden z dysków wymiennych w oknie przeglądarki widzimy pliki, które się na tym dysku znajdują. Na dole przeglądarki widzimy pasek zapełnienia dysku z wyliczonym wolnym i dostępnym miejscem na kolejne pliki. 4. Ostatnio uŝywane Zakładka Ostatnio używane wyświetla użytkownikowi listę ostatnio otwieranych programów, aplikacji, dokumentów, plików w danej sesji. Z zakładki tej korzystają zazwyczaj użytkownicy, którzy często używają jakiejś aplikacji, zamykają ja i uruchamiają ponownie, a także użytkownicy, którzy chcą powrócić do ostatnio otwartego dokumentu. Ostatnio używane pozycje dzielą się na listę programów i listę dokumentów. 75 S t r o n a

76 ~~Podręcznik uŝytkownika systemu operacyjnego SuSe 11.1~~ 4.1 Programy Lista ostatnio używanych programów. Jest już uzupełniona programami zaraz po uruchomieniu, znajdują się na niej programy otwierane w ostatniej sesji. Po uruchomieniu programów w aktualnej sesji, poprzednie zostają zepchnięte/usunięte z listy. 4.2 Dokumenty Lista ostatnio otwieranych dokumentów, plików. Jest pusta zaraz po uruchomieniu systemu. Na liście pojawiają się dokumenty, które ostatnio otwarliśmy w tej sesji. S t r o n a 76