Podstawy konfiguracji środowiska graficznego. Umieszczamy kursor na pustym obszarze na pulpicie i naciskamy prawy guzik:

Transkrypt

1 Umieszczamy kursor na pustym obszarze na pulpicie i naciskamy prawy guzik: Wybieramy myszką opcję Utwórz aktywator. Na ekranie ukaże się okno tworzenia nowego aktywatora: Strona 1 z 12

2 Możemy utworzyć aktywator jednego z trzech typów: Program utworzony aktywator umożliwi uruchomienie programu przeznaczonego dla środowiska graficznego (np. gedit), Program w terminalu wybór aktywatora (ikony) spowoduje uruchomienie emulatora terminala znakowego oraz uruchomienie w nim programu pracującego w środowisku znakowym (np. vim), Położenie aktywator prowadzi do wybranego pliku. Jeśli w systemie skojarzono typ wybranego pliku z programem (np. *.pdf) to ten program zostanie użyty do otwarcia pliku. Nazwę aktywatora wybieramy dowolnie będzie ona podpisem nowej ikony na pulpicie. Pole Komentarz jest oczywiście do naszej dyspozycji. Pole Polecenie umożliwia wpisanie nazwy programu, który chcemy uruchomić. Możemy również wybrać program z rozwijanej listy (przycisk Przeglądaj ). Jeżeli wybierzemy typ aktywatora Położenie pole Polecenie zmieni nazwę na Położenie i umożliwi wpisanie nazwy, albo wybranie pliku. Na zakończenie pozostaje nam wybór obrazka ikony. Jest on możliwy po naciśnięciu przycisku w lewym górnym rogu formatki: Wybieramy odpowiadający nam obrazek i gotowe. Możemy nacisnąć przycisk Strona 2 z 12

3 Pozostanie nam tylko sprawdzić działanie nowego aktywatora i umieścić ikonę w wybranym miejscu pulpitu. Oczywiście, jak każdy program konfiguracyjny również program umożliwiający utworzenie nowego aktywatora tak naprawdę służy do edycji i zapisu odpowiedniego pliku konfiguracyjnego. Utworzony plik opisujący nowy aktywator został umieszczony w podkatalogu Pulpit naszego katalogu domowego np. ~/tomekb/pulpit/thunderbird.desktop : #!/usr/bin/env xdg-open [Desktop Entry] Version=1.0 Type=Application Terminal=false Icon[pl_PL]=gnome-panel-launcher Name[pl_PL]=Thunderbird Exec=/home/opt/thunderbird/thunderbird Comment[pl_PL]=Poczta elektroniczna Name=Thunderbird Comment=Poczta elektroniczna Icon=/home/opt/thunderbird/icons/updater.png Strona 3 z 12

4 Utworzony aktywator możemy oczywiście modyfikować. Dostęp do odpowiedniego programu uzyskujemy naprowadzając kursor na ikonę aktywatora i naciskając prawy guzik myszki: Zakładka Symbole umożliwia dodanie do ikony dodatkowego symbolu, dzięki czemu możemy łatwo stwierdzić do jakiej grupy zaliczamy aktywator. Strona 4 z 12

5 Wybrany symbol został dodany do obrazka ikony: Zakładka Uprawnienia umożliwia zarządzanie prawami dostępu: Znaczenie zakładki jest oczywiste. Panele: Standardowa instalacja środowiska Gnome systemu RedHat EL 6 została przygotowana w taki sposób, że na ekranie graficznym są widoczne dwa paski zwane panelami (na dole i na górze ekranu). Pasek górny: Pasek dolny: Mają one podobne właściwości, lecz nieco inne zastosowanie. Strona 5 z 12

6 Górny panel służy do umieszczanie na nim aktywatorów systemów rozwijalnych menu oraz aktywatorów uruchomiających podręczne programy. Na dolnym umieszczane są aktywatory już uruchomionych programów (na przykładzie Firefox i Inkscape), aktywatory umożliwiające przełączanie obszarów roboczych oraz aktywator kosza. Właściwości każdego z paneli możemy zmieniać po uruchomieniu odpowiedniego programiku konfiguracyjnego. W tym celu należy umieścić kursor na pustym miejscu panelu i nacisnąć prawy przycisk myszki. Program konfiguracyjny pozwala także na utworzenie nowego panelu (są one tworzone kolejno na wolnych brzegach ekranu np. prawym i lewym) lub na usunięcie wybranego myszką panelu. Opcja Właściwości pozwala skonfigurować podstawowe właściwości wybranego panelu. Może on być automatycznie lub ręcznie ukrywany, można ustawić dowolnie jego rozmiar, zmienić tło itp. Użytkownik może dodawać do paneli własne elementy (aktywatory, systemy menu, elementy informacyjne itp.). Dostęp do listy elementów uzyskujemy wybierając opcję Dodaj do panelu.... Strona 6 z 12

7 Na dolnym panelu (po prawej stronie) znajduje się aktywator umożliwiający wybór tak zwanych obszarów roboczych. Standardowo dostępne są dwa obszary robocze. Korzystanie z kilku obszarów roboczych znacznie ułatwia pracę w przypadku korzystania z wielu programów użytkowych. Unikamy w ten sposób zatłoczenia ekranu wieloma oknami np. klient programu pocztowego może być uruchomiony na określonym (np. drugim) obszarze i bardzo szybko dostępny poprzez przełączenie obszaru. Obszary robocze możemy konfigurować za pomocą prawego przycisku myszki: Strona 7 z 12

8 Wykorzystywanie środowiska Gnome w sieci komputerowej Środowisko graficzne systemu Linux a więc i Gnome jest oparte o system X Window, który jest systemem przystosowanym do pracy sieciowej. Koncepcja X Window opracowana przez MIT jest oparta o współpracę dwóch programów X Server oraz X Client. Zadaniem programu X Server jest obsługa sprzętu (poprzez odwołania systemu operacyjnego) klawiatury, urządzeń wskaźnikowych (myszki, nakładki dotykowej) oraz ekranu. Należy zdecydowanie podkreślić, że to X Server obsługuje te urządzenia, a więc np. obsługa klawiatury w systemie X Window nie jest zależna od obsługi tej klawiatury na konsolach znakowych systemu Linux i odwrotnie. Podobnie, X Server korzysta ze swego własnego systemu czcionek (fontów) itp. Sam X Server nie udostępnia bezpośrednio użytkownikowi żadnych funkcji przygotowuje on jedynie środowisko dla pracy innych programów X Clients. X Client to dowolny program przygotowany do pracy w środowisku X Window. Może on pracować na tej samej maszynie, na której pracuje X Server lub na dowolnym komputerze dostępnym w sieci. W systemie RedHat Linux wykorzystywany jest X Server Xorg: Pracujący X Server umożliwia nam wykorzystywanie zdalnych X Clients. Ze względów bezpieczeństwa najczęściej korzysta się z tunelowania SSH (zabezpieczenie przed podglądaniem sesji). Korzystając z X Window, SSH oraz mechanizmów obsługi pulpitu możemy na naszym ekranie utworzyć aktywator umożliwiający korzystanie z programu pracującego na innym komputerze dostępnym w sieci: Po zapisaniu aktywatora (przycisk OK) możemy już korzystać ze zdalnego programu w taki sam sposób, jakby był on dostępny lokalnie na naszym komputerze. Oprogramowanie SSH poprosi nas o podanie hasła dostępu (konfigurując odpowiednio oprogramowanie SSH można uniknąć konieczności każdorazowego wprowadzania hasła). Strona 8 z 12

9 Zdalny edytor gedit na maszynie szef o numerze IP jest gotowy do pracy. Użytkownik pulpitu uruchamia ten program i korzysta z niego w taki sam sposób, jakby był on uruchamiany jego komputerze. Jeśli wykorzystamy możliwość skonfigurowania zintegrowanego systemu autoryzacji ( Single Sign On ) nie będzie nawet konieczności podawania hasła dostępu do zdalnej maszyny. Warto podkreślić, że system X Window jest niezależny od systemu operacyjnego w powyższym przykładzie wykorzystano pulpit RedHat Enterprise Linux 6.1, zaś edytor gedit pracuje na maszynie szef, która wykorzystuje SuSE Linux Enterprise Desktop 11. Oczywiście możliwa jest korzystanie z powyższego mechanizmu dla innych dystrybucji systemu Linux oraz systemów UNIX. Strona 9 z 12

10 Wykorzystywanie tunelowania SSH usuwa podstawową wadę systemu sieciowego X Window - przesyłanie danych pomiędzy komputerami praktycznie bez żadnego zabezpieczenia. Warto wziąć pod uwagę, że system X Window (opracowany w słynnym MIT) ma już około 30 lat, a w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku nie przykładano prawie żadnej wagi do zabezpieczeń transmisji sieciowych oraz uwierzytelnienia stron. System X Window umożliwia wykorzystywanie dowolnych programów (X Clients) dostępnych na innych komputerach w sieci. Dotyczy to nie tylko systemów Linux i Unix, lecz także serwerów rodziny MS Windows wyposażonych w mechanizm usług terminalowych (Remote Desktop Protocol). Aby z systemu Linux uzyskać dostęp do serwerów MS Windows w trybie terminalowym należy zainstalować oprogramowanie o nazwie rdesktop: Program komunikacyjny realizujący funkcje klienta RDP w środowisku X Window jest uruchamiany w trybie linii komend (znakowym) poleceniem: rdesktop [opcje] adres_serwera[:port]. Pełną listę opcji oraz ich znaczenia można uzyskać za pomocą polecenia: rdesktop help Lista opcji jest bardzo bogata i umożliwia zarówno uzyskanie dostępu w trybie całego pulpitu, jak i dowolnego, wybranego programu użytkowego. W przypadku podania jedynie adresu serwera usług terminalowych MS Windows (jak w poniższym przykładzie) zostaną wykorzystane ustawiena domyślne. Strona 10 z 12

11 Tworzymy kolejny aktywator, który umożliwi nam połączenie z serwerem MS Windows (2008): i po jego zapisaniu na naszym pulpicie oraz uruchomieniu uzyskamy połączenie do dostępnego w sieci serwera MS Windows: Strona 11 z 12

12 Możemy również uruchomić jedynie pojedynczy program skorzystamy wówczas z opcji -s (uruchamiana powłoka) i ew. -c (katalog roboczy): rdesktop -s "C:\Program Files\Windows NT\Accessories\wordpad.exe" Po zakończeniu pracy z programem (w tym przypadku WordPad) połączenie z serwerem usług terminalowych MS Windows zostanie zakończone i okno zlikwidowane. Strona 12 z 12