UMIEJĘTNOŚĆ KONTROLI EMOCJI PRZEZ PIELĘGNIARKI W ZALEŻNOŚCI OD ICH MIEJSCA PRACY ABILITY TO CONTROL EMOTIONS OF NURSES IN RELATION TO THEIR JOBS
|
|
- Weronika Szczepańska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Kalandyk Halina, Krajewska-Kułak Elzbieta, Guty Edyta. Ability to control emotions of nurses in relation to their jobs. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(3): eissn DOI The journal has had 7 points in Ministry of Science and Higher Education parametric evaluation. Part B item 1223 ( ) Journal of Education, Health and Sport eissn The Author (s) 2017; This article is published with open access at Licensee Open Journal Systems of Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland Open Access. This article is distributed under the terms of the Creative Commons Attribution Noncommercial License which permits any noncommercial use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original author(s) and source are credited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. This is an open access article licensed under the terms of the Creative Commons Attribution Non Commercial License ( which permits unrestricted, non commercial use, distribution and reproduction in any medium, provided the work is properly cited. The authors declare that there is no conflict of interests regarding the publication of this pape r. Received: Revised Accepted: UMIEJĘTNOŚĆ KONTROLI EMOCJI PRZEZ PIELĘGNIARKI W ZALEŻNOŚCI OD ICH MIEJSCA PRACY ABILITY TO CONTROL EMOTIONS OF NURSES IN RELATION TO THEIR JOBS Kalandyk Halina 1*, Krajewska-Kułak Elzbieta 2, Guty Edyta 3 Kalandyk Halina 1*, Krajewska Kułak-Elżbieta 2, Guty Edyta 3 dr n. o zdrowiu Kalandyk Halina 1*, prof. dr hab. n. med. Krajewska-Kułak Elzbieta 2, dr Guty Edyta 3 doctor of health Kalandyk Halina 1*, Professor doctor of medical sciences professor Krajewska Kułak-Elżbieta 2, doctor Guty Edyta 3 1 Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Kierunek Pielęgniarstwo, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu Faculty of Social Sciences and Humanities, Nursing Direction, State Higher Vocational School. prof. Stanisław Tarnowski in Tarnobrzeg 2 Zakład Zintegrowanej Opieki Medycznej, Uniwersytet Medyczny w Bialymstoku Department of Integrated Medical Care, Medical University of Bialystok 3 Wydział Nauk Społecznych i Humanistycznych, Kierunek Pielęgniarstwo, Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu Faculty of Social Sciences and Humanities, Nursing Direction, State Higher Vocational School. prof. Stanisław Tarnowski in Tarnobrzeg Autor korespondencyjny* dr n. o zdrowiu Halina Kalandyk ul. Starzyńskiego 2/ Rzeszów halina_kalandyk@onet.eu 86
2 Streszczenie Wprowadzenie: W zawodzie pielęgniarki wymaga się odporności psychicznej, odporności na stres oraz umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Cel pracy: ocena zdolności kontroli emocji przez pielęgniarki w zależności od ich miejsca i wybranych aspektów pracy. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 570 pielęgniarek. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem standaryzowanej skali kontroli emocji CECS (Courtauld Emotional Control Scale), Watson i Greer, w polskiej adaptacji Juczyńskiego Wyniki: Średnia punktowa ocena poziomu lęku i depresji, to około ok. 18 pkt., zaś gniewu nieco mniej, bo ok. 17 pkt. wykazano nieliczne istotne statystycznie zależności pomiędzy oceną subiektywnej kontroli gniewu, lęku i depresji w sytuacjach trudnych, a poziomem zadowolenia z wybranych aspektów pracy pielęgniarki. Zachodziła jedynie korelacja pomiędzy poczuciem a pewności zatrudnienia i poziomem depresji wynosiła - R = -0,21), pomiędzy godzeniem pracy i spraw rodzinnych i poziomu depresji - R = -0,16, a oceną relacji z kolegami i poczuciem lęku - R = -0,15. Analiza porównawcza poziomu gniew (P=0,6414), depresji (p=0,1220), czy lęku (p=0,4374) nie potwierdziła znamiennych statystycznie różnic pomiędzy pielęgniarkami pracującymi w szpitalach powiatowych, wojewódzkich i POZ. Wnioski: Nie wykazano istotnych statystycznie różnic w subiektywnej ocenie kontroli gniewu, lęku i depresji w sytuacjach trudnych a miejscem pracy badanych. Najsilniejsza korelacja dotyczyła poziomu depresji i poczucia pewności zatrudnienia oraz godzenia pracy i spraw rodzinnych, a także oceny relacji z kolegami i poczucia lęku. Słowa kluczowe: pielęgniarki, emocje, ból, stres, depresja Summary Introduction: The profession of nursing requires mental toughness, stress resistance and ability to cope with difficult situations. Target: Evaluation of the ability to control emotions by nurses, according to their place of work and selected aspects of the nursing proffesion. Material and Methods: The respondents of the survey were 570 nurses. It was performed by diagnostic questionare with a standardized scale of emotional control CECS (Courtauld Emotional Control Scale), Watson and Greer, a Polish adaptation by Juczyński. Results: The average level of anxiety and depression, is about 18 pts., and a little bit less for anger 17 points. It shows few statistically significant connections between evaluation of subjective anger management, anxiety and depression in difficult situations, and the level of satisfaction with some aspects of being a nurse. The only correlations, which have occurred were between being sure about the job security and the level of depression, which was - R = , between the reconciliation of work and family matters, and the level of depression - R = -0.16, and the evaluation of the relationships with colleagues and a sense of fear - R = A comparative analysis ofthe level of anger (P = ), depression (p = ) or anxiety (p = ) did not confirm statistically significant differencesbetween nurses who work in district hospitals, provincial hospitals and other health care facilities. Conclusion: There were no statistically significant differences in the subjective evaluation of anger management, anxiety and depression in difficult situations and a place of work of the respondents. The strongest correlations were between the level of depression and a sense 87
3 of job security and reconciliation of work and family matters, and also between evaluation of the relationships with colleagues and a sense of fear. Keywords: nurses, emotions, pain, stress, depression Wynikiem wysokiego obciążenia psychicznego pielęgniarek podczas wykonywania pracy jest osobiste angażowanie się w sprawy pacjentów, bezpośrednio związane ze specyfikacją wykonywanego zawodu. Kondycja zdrowotna każdego pracownika zależy przede wszystkim od jego umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresujących, a jakość zwalczania sytuacji stresowych w większości zależy od postrzegania samego siebie oraz własnych potencjalnych możliwości, w kontekście konkretnej sytuacji stresowej [1]. Stres zawodowy, za Kowalczuk [2,3], to brak wzajemnego dostosowania się między pracownikiem, a jego środowiskiem pracy. W pracy pielęgniarki może być wynikiem zmęczenia, nadmiernego obciążenia psychofizycznego, podejmowania wielu trudnych decyzji oraz działania pod presją czasu i terminów [2,3]. Bilski i Sykutera [4] za główne czynniki stresujące w środowisku pracy pielęgniarki uznają: brak jasnych kryteriów oceny pracy, interakcje z ludźmi związane z koniecznością udzielania wsparcia psychicznego pacjentom i ich rodzinom, rywalizację w miejscu pracy, brak wsparcia ze strony przełożonych i współpracowników, uciążliwe warunki pracy (zbyt małe dyżurki, brak miejsca do wypoczynku, przepełnienie oddziałów), małoistotny udział w decyzjach dotyczących warunków pracy, specyfikę obciążeń związana ze stanowiskiem pracy (praca zmianowa, dyspozycyjność, sztywne godziny zatrudnienia, stany nagłe i ostre, kontakt ze śmiercią, monotonia dyżurów, pośpiech), niski prestiż zawodu, przepracowanie, konieczność dorabiania, małe zarobki, problemy moralne, poczucie odpowiedzialności za pacjenta oraz stałą konfrontację z faktem utraty najważniejszych wartości (zdrowie, życie). W wyniku przewlekłego stresu mogą rozwijać się liczne patologie somatyczne, w tym choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, nadciśnienie tętnicze, udar mózgu, zaburzenia układu trawiennego, dolegliwości układu mięśniowo- szkieletowego, zaburzenia depresyjne, nerwicowe, zaburzenia snu oraz zmniejszenie odporności immunologicznej prowadzące do powstania chorób wirusowych, bakteryjnych, degeneracyjnych, a także nowotworowych [4]. Centralny Instytut Ochrony Pracy, za Kowalczuk i wsp. [2,3] przeprowadził badania, z których wynika, że stres w pracy polskich pielęgniarek osiąga zdecydowanie wyższy poziom niż w wielu innych krajach, a jego głównymi źródłami są: poziom zadowolenia z perspektyw pracy, wysokie wymagania ilościowe i emocjonalne, niski oraz minimalne możliwości wpływu na pracę i własny rozwój oraz ogromna niepewność zatrudnienia. W ostateczności powyższe często skutkuje rozwojem zespołu nietolerancji pracy nocnej i zmianowej [2,3] który może objawiać się zaburzeniami snu, przewlekłym zmęczeniem, dolegliwościami sercowo-naczyniowymi (choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze), dolegliwościami gastrycznymi (zaburzenia żołądkowo- jelitowe, choroba wrzodowa żołądka), większym spożywaniem kawy, alkoholu, leków uspokajających, zaburzeniami funkcjonowania społecznego, zmniejszeniem ogólnej satysfakcji życiowej, obniżeniem jakości życia seksualnego, depresją, objawami wypalenia się, zaburzeniami psychoneurotycznymi oraz przyśpieszeniem procesów starzenia się. W sytuacji doświadczania emocji negatywnych, za Rybakiewicz [5] ważne jest określenie wskaźnika kontroli emocji, oznaczającego subiektywne przekonanie jednostki dotyczące umiejętności kontrolowania swoich reakcji. Owe kontrolowanie nie oznacza, że jednostka stara się reagować za każdym razem tak samo, w określony, zawsze pozytywny sposób. Prawdziwa kontrola to możliwość wyboru reakcji uczuciowych. Zależy ona od zdolności podejmowania decyzji oraz przekonania co do słuszności wyboru [5]. 88
4 Według Lazarusa [cyt. za 6] rodzaj przeżywanych emocji oraz sposób reagowania na stres mają poważny wpływ na zdrowie psychiczne i fizyczne danej jednostki. Celem pracy była ocena zdolności kontroli emocji przez pielęgniarki w zależności od ich miejsca i wybranych aspektów pracy. Materiał i metody Badania przeprowadzono w okresie od stycznia 2014 roku do czerwca 2014 roku po uzyskaniu zgody Komisji Bioetycznej Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku R-I- 002/59/2014 oraz zgody Dyrekcji Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 w Rzeszowie, Szpitala Wojewódzkiego w Przemyślu i w Szpitalu Powiatowym w Sędziszowie Małopolskim oraz SP ZOZ w Kolbuszowej i ZOZ nr 2 w Rzeszowie. W badaniu wzięło udział 570 pielęgniarek losowo wybranych pielęgniarek, w tym 260 pielęgniarek pracujących w szpitalu zlokalizowanym w mieście wojewódzkim, 110 w szpitalu zlokalizowanym w mieście powiatowym i 200 w zakładach opieki zdrowotnej. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem standaryzowanej skali kontroli emocji CECS (Courtauld Emotional Control Scale), M. Watson i S. Greer, w polskiej adaptacji Z. Juczyńskiego, do pomiaru subiektywnej kontroli gniewu, lęku i depresji w sytuacjach trudnych [7]. Składa się z trzech podskal. Badany określał częstotliwość występowania podanego sposobu wyrażania swoich emocji na skali czterostopniowej, od prawie nigdy - 1 punkt do prawie zawsze - 4 punkty. Zakres wyników każdej z trzech podskal wynosi od 7 do 28 punktów. Sumując wyniki wszystkich trzech podskal ustala się ogólny wskaźnik kontroli emocji, oznaczający subiektywne przekonanie jednostki co do umiejętności kontrolowania swoich reakcji w sytuacji doświadczania określonych emocji negatywnych. Ogólny wskaźnik kontroli emocji mieści się w granicach punktów. Im wyższy wynik, tym większe tłumienie negatywnych emocji. Rzetelność skali oceniono poprzez oszacowanie jej zgodności wewnętrznej i stabilności bezwzględnej - współczynniki alfa Cronbacha: dla kontroli gniewu - 0,80; depresji - 0,77; lęku - 0,78; oraz dla łącznego wskaźnika kontroli emocji - 0,87 [7]. Rozkład punktowych ocen poziomu gniewu, depresji i lęku przedstawiono w postaci statystyk opisowych. Analiza liczbowych wartości skali kontroli emocji polegała na zestawieniu wartości podstawowych statystyk opisowych (średnia, mediana, odchylenie standardowe) w trzech porównywanych grupach i ocenie różnic pomiędzy nimi za pomocą testu Kruskala-Wallisa. Wartość prawdopodobieństwa testowego obliczono także za pomocą testu niezależności chi-kwadrat. W celu uściślenia, które konkretnie grupy różnią się pomiędzy sobą, zastosowano dodatkowo procedurę porównań wielokrotnych. W pracy zastosowano testy statystyczne służące do oceny, czy zależności i relacje zaobserwowane w próbie są efektem ogólniejszej prawidłowości panującej w całej populacji czy tylko przypadkowym rezultatem. Ich wynikiem było tzw. prawdopodobieństwo testowe (p), którego niskie wartości świadczą o istotności statystycznej rozważanej zależności. Przyjęto następujące reguły: gdy p 0,05 mówimy o braku podstaw do odrzucenia hipotezy zerowej, co oznacza, że testowana różnica, zależność, efekt nie jest znamienny statystycznie; gdy p < 0,05 mówimy o statystycznie istotnej zależności (oznaczamy ten fakt za pomocą *); p < 0,01 to wysoce istotna zależności (**); p < 0,001 to bardzo wysoko istotna statystycznie zależność (***). Wyniki W badaniu wzięło dział 570 pielęgniarek, w tym 21,3% w wieku lat; 13,9% w wieku lat; 39,1% w wieku lat oraz 24,9% w wieku lat. W grupie badanej dominowały kobiety (96,3%). Mężczyzn było jedynie 3,5% ogółu badanych. Większość ankietowanych pielęgniarek pochodziła z miast (60,2%). Na wsi mieszkało
5 respondentów (39,7%). W analizowanej grupie zawodowej przeważały osoby pozostające w związkach małżeńskich (71%). Pozostali byli pannami/kawalerami (21,7%), rozwiedzeni (4,2%), owdowiali (3,1%). Swoje warunki socjalne 55,2% oceniło jako dobre. W opinii 21,7% były one średnie, bardzo dobre zdaniem 17,9%, słabe - 3,8% i bardzo słabe - 1,4% osób. Co trzecia pielęgniarka (33,2%) posiadała ukończone studia na poziomie licencjackim miało 33,2% badanych. Swoje wykształcenie zakończyła na poziomie szkoły medycznej średniej ukończyło 21%, a studium medycznego 25,6% badanych. Studia magisterskie pielęgniarskie ukończyło 17,9% osób, a inne wyższe - 2%. W szpitalu wojewódzkim pracowało 45,6% badanych, w szpitalu powiatowym - 19,3%, a w zakładach podstawowej opieki zdrowotnej - 35,1%. Najczęściej badani byli zatrudnieni w poradniach ogólnych (34,1%). Pozostali w oddziałach zabiegowych (28,5%), zachowawczych (17,7%), przychodniach (0,5%), pracowni endoskopowej (0,3%), gabinecie pulmonologicznym, zabiegowym, okulistycznym i poradni pediatrycznej (po 0,2%) lub w innych poradniach 18,1%. Średnia punktowa ocena poziomu lęku i depresji, to około ok. 18 pkt., zaś gniewu nieco mniej, bo ok. 17 pkt. Jest to niemal dokładnie w połowie możliwych wartości skal, które zawierają się pomiędzy 7 i 28 pkt (Tab. 1). Tab. 1. Ocena poziomu gniewu, depresji i lęku wśród pielęgniarek CECS (pkt.) N x Me s c 25 c 75 min max skala gniewu ,3 17 4, skala depresji ,1 18 4, skala lęku ,2 18 4, Rozkład ocen poziomu gniewu, depresji i lęku przedstawiono też w formie graficznej, grupując wartości w przedziałach o rozpiętości 4 pkt. Szczegóły przedstawia Rycina 1. 90
6 Ryc. 1. Rozkład ocen poziomu gniewu, depresji i lęku Tabela 2 obrazuje współczynniki korelacji pomiędzy oceną subiektywnej kontroli gniewu, lęku i depresji w sytuacjach trudnych, a poziomem zadowolenia z wybranych aspektów pracy pielęgniarki, takich jak autonomia i niezależność w podejmowaniu decyzji, bezpieczeństwo w pracy, dobra organizacja pracy, dobre stosunki z bezpośrednim przełożonym, dobre stosunki z kolegami, kultura firmy, łatwość uzyskania pracy w zawodzie, możliwość awansu, możliwość godzenia spraw zawodowych z rodzinnymi, możliwość kontaktu z ludźmi, możliwość pomagania innym, możliwość pracy zmianowej, możliwość rozwoju zawodowego, odpowiednie wynagrodzenie, poczucie pewności zatrudnienia, poczucie, iż wykonywana praca jest ważna i ma sens, poszanowanie przez społeczeństwo, uznanie przełożonych, wykonywana praca jest interesująca i zadowalające świadczenia socjalne. Okazało się, iż niewiele można było znaleźć wyników istotnych statystycznie. Za wyjątek można uznać tylko związek pomiędzy zadowoleniem z pracy, a poziomem gniewu, depresji, czy lęku. Te nieliczne zależności mają logiczny kierunek, gdzie ujemny współczynnik korelacji oznacza, iż wraz ze wzrostem poziomu zadowolenia z pracy spadał poziom negatywnych emocji. Najsilniejsza korelacja dotyczyła poczucia pewności zatrudnienia i poziomu depresji (R = -0,21) oraz godzenia pracy i spraw rodzinnych i poziomu depresji (R = -0,16) i oceny relacji z kolegami i poczucia lęku (R = -0,15). Szczegóły zawiera tabela 2. 91
7 Tab. 2. Współczynniki korelacji aspektów pracy pielęgniarki Aspekty pracy pielęgniarki autonomia w podejmowaniu decyzji bezpieczeństwo w pracy dobra organizacja w pracy dobre stosunki z przełożonymi dobre stosunki z kolegami kultura firmy łatwość uzyskania pracy możliwość awansu godzenie pracy i spraw rodzinnych możliwość kontaktu z ludźmi możliwość pomagania innym możliwość pracy zmianowej możliwość rozwoju zawodowego odpowiednie wynagrodzenie poczucie pewności zatrudnienia sens wykonywanej pracy poszanowanie przez społeczeństwo uznanie przełożonych praca jest interesująca świadczenia socjalne PRZECIĘTNY POZIOM ZADOWOLENIA CECS skala gniewu skala depresji skala lęku 0,00 0,03 (p = 0,7672) (p = 0,9523) (p = 0,5169) -0,06-0,10-0,02 (p = 0,1735) (p = 0,0293*) (p = 0,6213) -0,03 0,01 (p = 0,4706) (p = 0,8023) (p = 0,8946) -0,02-0,03-0,03 (p = 0,7194) (p = 0,5282) (p = 0,5912) -0,10-0,08-0,15 (p = 0,0264*) (p = 0,0757) (p = 0,0020**) 0,06-0,03 (p = 0,2105) (p = 0,4300) (p = 0,5299) -0,06-0,08-0,05 (p = 0,2215) (p = 0,0834) (p = 0,2667) -0,06 (p = 0,2390) (p = 0,7787) -0,09 (p = 0,0527) 0,04 (p = 0,4075) 0,02 (p = 0,7429) -0,02 (p = 0,7347) (p = 0,7897) 0,05 (p = 0,2642) -0,09 (p = 0,0488*) -0,05 (p = 0,3377) -0,06 (p = 0,2325) -0,05 (p = 0,2752) (p = 0,4216) -0,02 (p = 0,6513) -0,05 (p = 0,2714) -0,11 (p = 0,0162*) -0,16 (p = 0,0008***) 0,01 (p = 0,8310) 0,01 (p = 0,8179) (p = 0,8234) (p = 0,7859) -0,12 (p = 0,0145*) -0,21 (p = 0,0000***) -0,11 (p = 0,0207*) -0,07 (p = 0,1586) -0,12 (p = 0,0113*) (p = 0,4426) (p = 0,4551) -0,12 (p = 0,0143*) -0,10 (p = 0,0287*) 0,02 (p = 0,6529) -0,06 (p = 0,2126) -0,07 (p = 0,1246) (p = 0,4248) -0,08 (p = 0,1051) -0,12 (p = 0,0089**) -0,08 (p = 0,0764) (p = 0,8132) -0,03 (p = 0,5467) -0,03 (p = 0,4650) (p = 0,4271) -0,08 (p = 0,0956) 92
8 Analiza porównawcza poziomu gniewu, depresji czy lęku nie potwierdziła znamiennych statystycznie różnic pomiędzy pielęgniarkami pracującymi w szpitalach (powiatowych, czy wojewódzkich) i POZ. Wyniki obrazuje Tabela 3. Tab. 3. Poziom gniewu pielęgniarek a miejsce pracy Placówka medyczna CECS szpital POZ w mieście wojewódzkim w mieście powiatowym n=200 N=260 n=110 p x Me s x Me s x Me s skala gniewu 17,6 17,0 5,2 16,9 17,0 4,7 17,2 17,0 4,6 0,6414 skala depresji 17,7 18,0 4,7 17,9 18,0 4,7 18,7 19,0 5,1 0,1220 skala lęku 18,0 18,0 4,6 18,0 18,0 4,6 18,5 18,0 5,1 0,4374 CECS Wyniki testu porównań wielokrotnych skala gniewu 1,0000 1,0000 1,0000 skala depresji 1,0000 0,1567 0,3902 skala lęku 1,0000 0,6388 1, szpital w mieście wojewódzkim, 2 szpital w mieście powiatowym, 3 POZ p wartość prawdopodobieństwa testowego obliczona za pomocą testu Kruskala-Wallisa Dyskusja Dziabek i wsp. [8] zauważają, że w zawodzie pielęgniarki wymaga się odporności psychicznej, odporności na stres oraz umiejętności radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Wilczek-Różyczka i Rzepka [9] podkreślają, że efektem bliskiej interakcji i konfrontacji z cierpieniem, ze śmiercią oraz z przewlekłym stresem, może być sytuacja, kiedy lekarz i pielęgniarka nie są w stanie radzić sobie z własnymi negatywnymi emocjami, zmęczeniem i obciążeniem. Powszechnie wiadomo, że optymistyczne nastawienie pozytywnie wpływa na stan fizyczny, dobre samopoczucie, odnoszenie sukcesów życiowych oraz odporność na stresujące wydarzenia życiowe [8]. W literaturze przedmiotu [10-13] wymienia się kilka teorii optymizmu: Scheiera i Carvera - optymizmu dyspozycyjnego, która wskazuje, że jest to stała cecha osobowości, a nie zmienna zależna od sytuacji życiowej Wollstona - optymizmu ostrożnego (gdy zwraca się uwagę na rzeczywistość, upewnia się, czy istnieją korzystne okoliczności umożliwiające osiągnięcie wyznaczonego celu) i optymizmu zuchwałego (gdy żyje się w świecie pełnym złudzeń) Schwarzera - optymizmu defensywnego (oznaczający nierealistyczną ocenę subiektywnych szans uniknięcia przykrych zdarzeń) i optymizmu funkcjonalnego (wysokie poczucie własnej skuteczności, dopuszczanie możliwość porażki i interpretowanie wszystkiego w sposób korzystny dla siebie) Czapińskiego - optymizmu dotyczącego wiary w siebie i w swoje umiejętności, optymizmu ufności skierowana na innych ludzi oraz optymizmu ufności związanej z wiarą w pomoc sił wyższych Averill [14,15,16] uważa, że różnorodność odczuwanych przez człowieka emocji jest rezultatem posiadania tzw. umysłowych programów emocjonalnych odpowiedzi na zdarzenia. Pamiętać jednak należy, że wzorce emocji są częściowo wrodzone, a częściowo rozwijają się 93
9 i zmieniają w wyniku nabywanych doświadczeń życiowych, zmieniając się wraz z wiekiem. Autor [14,15,16] uważa, że rozwój emocji przebiega poprzez: wytworzenie umysłowych programów emocji, które są związane z panującymi w środowisku społecznym zasadami i zwyczajami, a które określają, jakie uczucia, kiedy i przez kogo mogą być przeżywane lub przez przekształcanie programów emocji, które odpowiadają zasadom panującymw społeczności tak, aby były zgodne z indywidualnością danej osoby, by przeżywanie uczuć było zsynchronizowane z osobistymi cechami psychicznymi, wartościami oraz stylem życia. Różnorodność odczuwanych przez człowieka emocji powiązana jest z posiadaniem różnych umysłowych programów emocjonalnych odpowiedzi na zdarzenia. Umysłowe wzorce emocji są wrodzone, ale na skutek doświadczeń życiowych rozwijają się i zmieniają. Jako emocje Averill [14,15,16] uważa rodzaj ról społecznych i jest przekonany, że ich opanowanie oznacza emocjonalną poprawność, stanowiącą warunek wysokiej inteligencji emocjonalnej. Z kolei inteligencja emocjonalna, za Salovey i wsp. [17], to umiejętność rozumienia uczuć własnych i innych ludzi, służąca do wykorzystywania uczuć, jako informacji i narzędzi w rozwiązywaniu życiowych problemów. W opinii autorów [17] wysoki poziom inteligencji emocjonalnej sprzyja dobrostanowi społecznemu i ułatwia radzenie sobie z problemami interpersonalnymi. W opinii Dolińskiego [18] kontrola (samokontrola) emocji, to stała właściwość osobowości, polegająca na sterowaniu własnymi reakcjami w taki sposób, aby ich przebieg był zgodny z osobistymi standardami podmiotu lub pozostawał w zgodności z akceptowanymi przez podmiot standardami społecznymi. Nadmiernie hamowane i długo utrzymujące się negatywne emocje prowadzą do zaburzeń nerwicowych i chorób psychosomatycznych [7]. Saligman [19,20] zwraca uwagę na fakt, że optymizmu można się wyuczyć. Uważa się także [10,21,22], że optymizm jest stałą cechą osobowości, która nie zmienia się wraz z napotkanymi sytuacjami życiowymi, a sprzyja odnoszeniu życiowych sukcesów i motywuje do działania w sytuacjach trudnych Czerw [22] wyraża opinie, że optymistyczny stosunek do życia jest cechą osób nastawionych na sukces zawodowy. Dziabek i wsp. [23] badaniem objęli 50 osób (pielęgniarek/położnych) i wykazali, że wraz ze wzrostem poziomu optymizmu malało u nich tłumienie negatywnych emocji. Optymizm pełnił funkcję ochronną i skutecznie wpływał na umiejętność wyrażania emocji [23]. Optymistyczne nastawienie do życia było wyższe u pielęgniarek/położnych z wykształceniem wyższym. Umiejętność wyrażania emocji nie była uwarunkowana poziomem wykształcenia. Stan cywilny oraz liczba posiadanych dzieci nie wpływały na poziom optymizmu i na umiejętność wyrażania emocji [23]. W obecnym badaniu wykazano, iż wraz ze wzrostem poziomu zadowolenia z pracy obniżał się poziom negatywnych emocji. Najsilniejsza korelacja odnosiła się do poczucia pewności zatrudnienia i poziomu depresji, jak również godzenia pracy oraz spraw rodzinnych i poziomu depresji (R= -0,16). Nie wykazano w powyższym znamiennych statystycznie różnić pomiędzy pielęgniarkami pracującymi w szpitalach (powiatowym czy wojewódzkich) i POZ. Nyklewicz i Krajewska-Kułak [24] badaniem objęli 100 pielęgniarek i za pomocą kwestionariusz CECS dokonali pomiaru kontroli ich emocji (gniewu, depresji i lęku). Okazało się, iż zdecydowana większość pielęgniarek stosowała tłumienie, jako sposób radzenia sobie z silnymi emocjami. Największa grupa badanych uzyskała wartości CECS od 14 do 21 punktów. Gniew tłumiony był w stopniu średnim i wysokim przez 69% osób, depresja przez 72%, a lęk przez 76% [24]. W obecnym badaniu pielęgniarki najbardziej tłumiły lęk (18,2±18), i depresję (18,1±18), nieco rzadziej gniew (17,3±17). 94
10 Skłonność do tłumienia emocji, za Dziąbek [23] uważana jest za cechę charakterystyczną dla osób, które przestrzegają ustalonych zasad i do tej grupy zaliczane są pielęgniarki, które na co dzień zobowiązane są do przestrzegania kodeksu zawodowego. Wnioski 1. Nie wykazano istotnych statystycznie różnic w subiektywnej ocenie kontroli gniewu, lęku i depresji w sytuacjach trudnych a miejscem pracy badanych. 2. Najsilniejsza korelacja dotyczyła poziomu depresji i poczucia pewności zatrudnienia oraz godzenia pracy i spraw rodzinnych, a także oceny relacji z kolegami i poczucia lęku. Piśmiennictwo 1. Rongińska T., Diagnostyka źródeł stresu i wypalenia zawodowego w pracy pielęgniarki, Uniwersytet Zielonogórski, Kowalczuk K., Krajewska Kułak E., Jankowiak B., Klimaszewska K. i współautorzy. Zagrożenia zawodowe pielęgniarek, położnych i lekarzy w środowisku pracy, Probl. Hig. Epidemiol., 2008, 89, Kowalczuk K., Krajewska Kułak E., Ostapowicz-Van Damme K.: Narażenie na czynniki niebezpieczne i szkodliwe w pracy pielęgniarek i położnych, Probl. Pielęg., 2010, 18, Bilski B., Sykutera L.: Uwarunkowania obciążeń układu ruchu i ich konsekwencje zdrowotne wśród pielęgniarek czterech poznańskich szpitali. Medycyna Pracy, 2004, 55, Rybakiewicz J. (red.): Człowiek i psychologia. PPU Park, Bielsko Biała Pervin L.A.: Psychologia osobowości. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, Juczyński Z: Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Wyd. Pracownia Testów Psychologicznych, Warszawa, Dziabek E., Dziuk U., Brończyk-Puzoń A., Bieniek J., Kowolik B.: Poczucie optymizmu a kontrola emocji w wybranej grupie pielęgniarek i położnych, członkiń Beskidzkiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Bielsku-Białej. Ann. Acad. Med. Siles., 2013,67, Wilczek-Różyczka E., Rzepka I.: Zespół wypalenia zawodowego versus empatia w środowisku studentów pielęgniarstwa i medycyny. Zdr. Publ., 2006,116, Carver C.S., Scheier VI.F. Optymism [in:] Positive Psychological Assessment. A Handbook of Models and Measures. Lopez S.J., Snyder C.S., American Psychological Association. Washington, 2003, Wallston K.A. Cautious optimism versus cockeyed optimism. Psychology of Health 1994, 9, Schwarzer R.: Optimism, vulnerability, and self - beliefs as health - related cognitions/ theoretical analysis. Psychology of Health, 1993, 9, Czapiński J, Osobowość szczęśliwego człowieka [w:] Psychologia pozytywna. Nauka o szczęściu, zdrowiu i cnotach człowieka. Czapiński J. (red.), Wyd. Naukowe PWN. Warszawa, 2008, Averill J.R. A toie of two Snarks: Emotional intelligence and emotional creativity compared. Psychological Inquiry, 2004, 3, Averill J.R., More T.A. Szczęście [w:] Psychologia emocji. Lewis M.. Haviland-Jones JM. ( r ed.), GWP, Gdańsk, 2004,
11 16. Averill J.R.: Emotional creativity: Toward..spiritualizing the passions [in:] Handbook of positive psychology. Snyder C.R., Lopez S.J. (ed). Oxford University Press. New York. 2002, Salovey P., Mayer J.D.. Caruso D.: The positive psychologyof emotional intelligence. [in:] Handbook of positive psychology, C.R. Snyder. S.J. Lopez (ed.), Oxford University Press, New York, 2002, Doliński D.: Mechanizmy wzbudzania emocji [w:] Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 2, Strelau J. (red.):, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 2006, Seligman M.E.P.: Optymizmu można się nauczyć. Jak zmienić swoje myślenie i swoje życie. Media Rodzina, Poznań, Seligman M.E.P.: Prawdziwe szczęście. Psychologia pozytywna urzeczywistnienie naszych możliwości trwałego spełnienia Media Rodzina, Poznań, Basińska M.A.. Wolańska P.. Junik R.: Dyspozycyjny optymizm a akceptacja choroby w grupie osób/choroba. Gutvesa-Basedowa. Endokrynol. Pol. 2008, 59, Czerw A.: Optymizm. Perspektywa psychologiczna. GWP, Gdańsk, Dziąbek E., Dziuk U., Brończyk-Puzoń A., Bieniek J., Kowolik B.: Poczucie optymizmu a kontrola emocji w wybranej grupie pielęgniarek i położnych, członkiń Beskidzkiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Bielsku-Białej. Ann. Acad. Med. Siles., 2013, 67, Nyklewicz W., Krajewska-Kułak E.: Śmierć a emocje pielęgniarek doniesienie wstępne Problemy Pielęgniarstwa, 2008, 16,
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Środowisko zawodowe, w jakim przebywa pracownik, jest bardzo ważnym elementem, który może wpływać na zdrowie fizyczne i psychiczne oraz funkcjonowanie społeczne. Pielęgniarki
The sense of optimism and emotional control in selected group of members of beskid regional chamber of nurses and midwives in Bielsko-Biala
PRACA ORYGINALNA Poczucie optymizmu a kontrola emocji w wybranej grupie pielęgniarek i położnych, członkiń Beskidzkiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w Bielsku-Białej The sense of optimism and
Patient safety when practicing a physiotherapist. Bezpieczeństwo pacjenta przy wykonywaniu zawodu fizjoterapeuty
Mikos Marcin, Curyło Mateusz, Juszczyk Grzegorz, Czerw Aleksandra. Patient safety when practicing a physiotherapist. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):500-504. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.835573
Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Aktywność fizyczna osób z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Physical activity of people with chronic hepatitis C. Journal of
STRUKTURA DEMOGRAFICZNA GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Demographic structure of Białe Błota municipality in the years
Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Struktura demograficzna gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Demographic structure of Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.
Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula, Zdolska Wioleta. Epidemiologia wirusowego zapalenia wątroby typy C w Polsce w latach 2010-2014 = Epidemiology of hepatitis C in Poland in 2010-2014.
Promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna
Promocja zdrowia i edukacja prozdrowotna Kształcenie w zakresie podstaw promocji zdrowia i edukacji zdrowotnej Zdrowie, promocja zdrowia, edukacja zdrowotna, zapobieganie chorobom. Historia promocji zdrowia.
NAPŁYW LUDNOŚCI NA TEREN GMINY BIAŁE BŁOTA W LATACH Inflow of population into Białe Błota municipality in the years
Barwińska Sylwia, Jóźwiak Patrycja. Napływ ludności na teren gminy Białe Błota w latach 1988-2013 = Inflow of population into Białe Błota municipality in the years 1988-2013. Journal of Health Sciences.
Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu
Klimczyk Mariusz, Słoma Piotr. Analiza porównawcza poziomu rozwoju cech motorycznych uczniów klasy sportowej z klasą ogólną w Szkole Podstawowej nr 18 w Toruniu = Comparative analysis of the level of development
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE. Wydział Nauk o Zdrowiu. Mariola Kicia
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Mariola Kicia OCENA POZIOMU LĘKU I STRESU W GRUPIE KOBIET HOSPITALIZOWANYCH Z POWODU PORONIENIA Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Halina Kalandyk *1 (B,C,E,F), Elżbieta Krajewska-Kułak 2 (A,D,E, F), Beata Penar-Zadarko 3 (D,F)
2017;3(1): 18-21 e-issn 2450-1670 Volume 3 Issue 1 Medical & Health Sciences Review www.mhsr.pl www.mhsr.pl Original Paper Satysfakcja z życia w grupie pielęgniarek ze szpitali wojewódzkich, powiatowych
Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno
Zielińska Maria Eliza, Barwińska-Szczutkowska Gabriela, Barwińska Sylwia. Preferences outgoing students of the University of the Third Age in Wabrzezno. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(10):894-899.
SZACOWANIE PRĘDKOŚCI POJAZDÓW NA PODSTAWIE OBRAZU Z KAMERY ESTIMATING VEHICLE SPEED BASED ON IMAGE FROM CAMERA
Rajs Arkadiusz, Goździewska-Nowicka Agnieszka, Banaszak-Piechowska Agnieszka, Gospodarczyk Jacek. Szacowanie prędkości pojazdów na podstawie obrazu z kamery = Estimating vehicle speed based on image from
Dr A. Wołpiuk- Ochocińska. Dr A. Wołpiuk- Ochocińska
(1) Nazwa przedmiotu Psychologia stosowana (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Medyczny Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod przedmiotu - () Studia Kierunek
Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. Poddawanie się badaniom profilaktycznym przez osoby z przewlekłym wirusowym zapaleniem wątroby typu C = Submission to preventive examinations
STRESZCZENIE BIANKA MISIAK. Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego
BIANKA MISIAK Ocena zasobów zdrowotnych personelu pielęgniarskiego po 40 roku życia z województwa podlaskiego STRESZCZENIE Pielęgnowanie jest tym rodzajem działalności, który przez swój szeroki zakres
Zastosowanie Nordic Walking w turnusie rehabilitacyjnym osób po usunięciu krtani
Hamerlińska Latecka Agnieszka. Zastosowanie Nordic Walking w turnusie rehabilitacyjnym osób po usunięciu krtani = Use of Nordic Walking in a rehabilitation of the people after total laryngectomy. Journal
dr hab. Katarzyna Rajs, prof. nadzw. Akademia Muzyczna im. Feliksa Nowowiejskiego w Bydgoszczy ul. Słowackiego 7, Bydgoszcz,
Rajs Arkadiusz, Rajs Katarzyna. Ograniczenia ekstrakcji częstotliwości podstawowej dźwięku ortepianu w oparciu o analizę cepstrum = Limit the extraction o undamental requency sound o the piano based on
Motywacja jako czynnik uprawiania sportu wśród studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Kotecka Klaudia, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Motywacja jako czynnik uprawiania sportu wśród studentów Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy = Motivation as a factor in sports among the
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 7 SECTIO D 5 1 Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Białej Podlaskiej Instytut Pielęgniarstwa Higher State Vocational School
Zarządzanie emocjami
Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Zarządzanie emocjami Beata Skowrońska Uniwersytet w Białymstoku 9 grudnia 2010 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL Co to jest inteligencja
Zachowania zdrowotne studentów Fizjoterapii Health behaviors of students of Physiotherapy
Baumgart Mariusz, Weber-Rajek Magdalena, Radzimińska Agnieszka, Goch Aleksander, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne studentów Fizjoterapii = Health behaviors of students of Physiotherapy. Journal of Education,
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok, semestr studiów np. rok 1, semestr
Słowa kluczowe: rak piersi, zachowania zdrowotne, profilaktyka Key words: brest cancer, health behaviors, prophylaxis
Bojakowska Urszula, Kalinowski Paweł, Kowalska Marta Estera. Ocena wybranych zachowań zdrowotnych przez i po zdiagnozowaniu choroby wśród kobiet z nowotworem piersi w oparciu o Inwentarz Zachowań Zdrowotnych
ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Opodatkowanie sportowców
Szwajdler Paweł, Klimczyk Mariusz, Klimczyk Agata. Opodatkowanie sportowców = Taxation of Sportsmen. Journal of Health Sciences. 2014;04(04):011-016. ISSN 1429-9623 / 2300-665X. The journal has had 5 points
Dr Sztembis. Dr Sztembis. Rok akademicki 2015/2016. (1) Nazwa przedmiotu Psychologia kliniczna (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot
(1) Nazwa przedmiotu Psychologia kliniczna (2) Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Rok akademicki 2015/2016 Wydział Medyczny Instytut Położnictwa i Ratownictwa Medycznego Katedra: Położnictwa (3) Kod
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LVIII, SUPPL. XIII, 286 SECTIO D 2003 Zakład Zarządzania i Ekonomiki Ochrony Zdrowia Akademii Medycznej w Lublinie Department of Health
Ocena poziomu wiedzy pacjentów z chorobą nadciśnieniową w zakresie profilaktyki i powikłań nadciśnienia tętniczego
Sawicka Katarzyna, Szczepańska Justyna, Łuczyk Robert, Wawryniuk Agnieszka, Prasał Marek. Ocena poziomu wiedzy pacjentów z chorobą nadciśnieniową w zakresie profilaktyki i powikłań nadciśnienia tętniczego
Porównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami
Piotr Magiera, Miko/aj Majkowicz, Iwona Trzebiatowska, Krystyna de Walden-Ga/uszko Porównanie jakości życia u chorych z zespołami depresyjnymi i białaczkami Katedra i I Klinika Chorób Psychicznych AM w
Efektywność systemu ochrony zdrowia w Polsce Effectiveness of the health care system in Poland
Bogdan Magdalena, Drop Bartłomiej, Barańska Agnieszka, Firlej Ewelina, Bartczak Krzysztof, Janiszewska Mariola. Effectiveness of the health care system in Poland. Journal of Education, Health and Sport.
Psychologia - opis przedmiotu
Psychologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Psychologia Kod przedmiotu 14.4-WP-PielP-CHOL-Sk-S14_pNadGenUY423 Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Pielęgniarstwo Profil
Justyna Gierczak. SKN Ochrony Środowiska, Sekcja Higieny pracy Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie
Gierczak Justyna. Porównanie oceny obciążenia statycznego przedstawicieli handlowych różnych firm = Comparison evaluation of static load of sales representatives from different companies. Journal of Education,
Elżbieta Dziąbek, Urszula Dziuk, Joanna Bieniek, Anna Brończyk-Puzoń, Barbara Kowolik, Jolanta Borgosz
P R A C A O R Y G I N A L N A Elżbieta Dziąbek, Urszula Dziuk, Joanna Bieniek, Anna Brończyk-Puzoń, Barbara Kowolik, Jolanta Borgosz Studium Doktoranckie, Wydział Nauk o Zdrowiu, Śląski Uniwersytet Medyczny
Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły
Rogozińska Arleta Magdalena, Karwowska Małgorzata, Rybicka Justyna, Klimczyk Mariusz. Koncepcja Społeczeństwa wychowującego i ciągłej edukacji w realiach współczesnej szkoły = The idea of upbringing society
[5ZSTZS/KII] Psychologia stresu
1. Ogólne informacje o module [5ZSTZS/KII] Psychologia stresu Nazwa modułu PSYCHOLOGIA STRESU Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr
OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA
Załącznik nr 9 do Zarządzenia Rektora ATH Nr 514/2011/2012z dnia 14 grudnia 2011 r. Druk DNiSS nr PK_IIIF OPIS MODUŁU KSZTAŁCENIA NAZWA PRZEDMIOTU/MODUŁU KSZTAŁCENIA: Promocja zdrowia psychicznego Kod
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU ELŻBIETA BARTOŃ PROFESJONALIZM I EMPATIA PIELĘGNIAREK A SATYSFAKCJA PACJENTÓW Z OPIEKI W ODDZIAŁACH NEUROCHIRURGICZNYCH Streszczenie rozprawy na stopień
Słowa kluczowe: palenie tytoniu, spożycie alkoholu, młodzież szkolna, szkoła ponadgimnazjalna.
Pluta Agnieszka, Jaczek-Kierzenkowska Jolanta, Faleńczyk Kamila, Budnik-Szymoniuk Maria, Basińska-Drozd Halina, Marzec Alicja. Palenie tytoniu i spożywanie alkoholu przez młodzieży ponadgimnazjalną Zespołu
Test inteligencji emocjonalnej. Katarzyna Thomas
Test inteligencji emocjonalnej Wykresy i liczby 2013-08-01 Poufne Normy: Poland 2010 Niniejszy raport zawiera informacje i wskazówki pomocne przy rozwijaniu wiedzy i świadomości dotyczącej inteligencji
Poczucie bezpieczeństwa i prężność osobowa a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób w okresie późnej dorosłości
Poczucie bezpieczeństwa i prężność osobowa a umiejscowienie kontroli zdrowia u osób w okresie późnej dorosłości Ks. dr Paweł Brudek Instytut Psychologii KUL Jana Pawła II Konferencja Międzynarodowa Zdrowie
Standardowe techniki diagnostyczne
Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Standardowe techniki diagnostyczne Zajęcia nr 13: Pomiar stylów radzenia sobie ze stresem Mgr Karolina Stala Co powinno znaleźć się w raporcie zbiorczym?
Katedra Interny z Zakładem Pielęgniarstwa Internistycznego Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego w Lublinie
Krzyżanowska Ewa, Matej Agnieszka, Łuczyk Robert, Kropornicka Beata, Baczewska Bożena, Olszak Cecylia, Nowicka Elżbieta, Daniluk Jadwiga. Wpływ akceptacji choroby na zachowania zdrowotne pacjentów z marskością
Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości
Strategie radzenia sobie ze stresem u osób z głuchotą prelingwalną, korzystających z implantu ślimakowego od okresu dorosłości Joanna Kobosko, Edyta Piłka, Agnieszka Pankowska, Henryk Skarżyński STRESZCZENIE
Testowanie hipotez. Marcin Zajenkowski. Marcin Zajenkowski () Testowanie hipotez 1 / 25
Testowanie hipotez Marcin Zajenkowski Marcin Zajenkowski () Testowanie hipotez 1 / 25 Testowanie hipotez Aby porównać ze sobą dwie statystyki z próby stosuje się testy istotności. Mówią one o tym czy uzyskane
UWARUNKOWANIA SPOŁECZNE ABSENCJI WYBORCZEJ POLAKÓW W PIERWSZYCH DZIESIĘCIU LATACH DEMOKRACJI
Barwińska Sylwia. Uwarunkowania społeczne absencji wyborczej polaków w pierwszych dziesięciu latach demokracji = Social conditions of election absenteeism by Poles in the first ten years of democracy.
Factors influencing decisions about education in the bridging study in a group of professional nurses
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (9): 15-30 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. The Author (s) 2013; This article
Formy zatrudnienia osób niepełnosprawnych wybrane aspekty Forms of employment of people with disabilities - some aspects
Warchoł Martyna. Forms of employment of people with disabilities - some aspects. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(3):322-331. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.321901
Wartościowanie zdrowia w opinii pielęgniarek w odniesieniu do zmiennych społeczno demograficznych
Deluga Alina, Dobrowolska Beata, Kosicka Bogumiła, Brzozowska Agnieszka. Wartościowanie zdrowia w opinii pielęgniarek w odniesieniu do zmiennych społeczno demograficznych = Health evaluation with relation
Warunki pracy lekarzy. 85% lekarzy dentystów
Warunki pracy lekarzy i lekarzy dentystów Badanie opinii środowiska Romuald Krajewski Teresa Perendyk Kinga Wojtaszczyk W numerze 9/2013 GL przedstawiliśmy opinie naszego środowiska o konflikcie interesów
Porównanie obciążeń treningowych w dwuletnim makrocyklu szkoleniowym w biegach krótkich
Journal of Health Sciences. 2013; 3 (10): 253-260 The journal has had 4 points in Ministry of Science and Higher Education of Poland parametric evaluation. Part B item 683. TheAuthor (s) 2013; This article
KORELACJE CECH SOMATYCZNYCH I ZDOLNOŚCI MOTORYCZNYCH 16- LETNICH BYDGOSKICH GIMNAZJALISTÓW
Napierała Marek, Szark-Eckardt Mirosława, Zukow Walery. Korelacje cech somatycznych i zdolności motorycznych 16-letnich bydgoskich gimnazjalistów = Correlations of somatic features and motor skills 16-year-old
Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie
Klimczyk Agata, Klimczyk Mariusz, Szwajdler Paweł. Wspieranie sportu przez organy władzy publicznej według ustawy o sporcie = Promoting sport by the government and self-government in Poland. Journal of
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 386 SECTIO D 2005 Centrum Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie, Oddział Kraków; Instytut Ochrony Zdrowia, Państwowa
ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE
ŚLĄSKIE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO Ośrodek Analiz i Statystyki Medycznej Dział Chorobowości Hospitalizowanej APETYT NA ŻYCIE Katowice 2007 Śl.C.Z.P Dział Chorobowości Hospitalizowanej 23 luty Ogólnopolski
OCENA POZIOMU WIEDZY NA TEMAT ZAWODU FIZJOTERAPEUTY WŚRÓD STUDENTÓW NAUK TECHNICZNYCH ORAZ OSÓB PO 60 ROKU ŻYCIA
Kocjan Janusz. Assessment of the knowledge level on profession of physiotherapist among students of technical science and elderly persons. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):167-175. eissn
Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny
Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Psychologia a wyzwania współczesnej medycyny - przedmiot fakultatywny Kod przedmiotu
OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH NA TEMAT DODATKÓW DO ŻYWNOŚCI
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 1055 1059 Aneta Kościołek 1, Magdalena Hartman 2, Katarzyna Spiołek 1, Justyna Kania 1, Katarzyna Pawłowska-Góral 1 OCENA STANU WIEDZY UCZNIÓW SZKÓŁ POLICEALNYCH
Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Wydział Nauk o Zdrowiu Agnieszka Skurzak WSPARCIE SPOŁECZNE, STRES I POCZUCIE SATYSFAKCJI Z ŻYCIA KOBIET CIĘŻARNYCH Rozprawa na stopień doktora nauk o zdrowiu Promotor:
Koncepcja alfabetyzmu zdrowotnego w promocji zdrowia The concept of health literacy in health promotion
Kowalska Marta Estera, Kalinowski Paweł, Bojakowska Urszula. The concept of health literacy in health promotion. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(9):430-438. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.1001789
Kamil Barański 1, Ewelina Szuba 2, Magdalena Olszanecka-Glinianowicz 3, Jerzy Chudek 1 STRESZCZENIE WPROWADZENIE
Czynniki socjodemograficzne wpływające na poziom wiedzy dotyczącej dróg szerzenia się zakażenia w kontaktach niezwiązanych z procedurami medycznymi wśród pacjentów z WZW typu C Kamil Barański 1, Ewelina
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM
STRESZCZENIE W JĘZYKU POLSKIM Wstęp Choroby nowotworowe są poważnym problemem współczesnych społeczeństw. Rozpoznawanie trudności w funkcjonowaniu psychosomatycznym pacjentów jest konieczne do świadczenia
Gwiździel Diana, Mirosława Cieślicka, Walery Zukow. Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
Gwiździel Diana, Cieślicka Mirosława, Zukow Walery. Wytrzymałość biegowa i pływacka studentów UKW Bydgoszcz = Speeding and swimming endurance of students UKW Bydgoszcz. Journal of Education, Health and
Test U Manna-Whitneya : Test H Kruskala-Wallisa Test Wilcoxona
Nieparametryczne odpowiedniki testów T-Studenta stosujemy gdy zmienne mierzone są na skalach porządkowych (nie można liczyć średniej) lub kiedy mierzone są na skalach ilościowych, a nie są spełnione wymagania
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk. Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach
Małgorzata Kołpak-Kowalczuk Stacjonarna opieka zdrowotna w realizacji potrzeb zdrowotnych populacji województwa podlaskiego w latach 2007-2012 Streszczenie Poprawa zdrowia i związanej z nim jakości życia
Agnieszka Rzońca, Adam Fronczak. Zakład Zdrowia Publicznego, Warszawski Uniwersytet Medyczny
Rzońca Agnieszka, Fronczak Adam. The impact of breast reconstruction on the quality of life of women after mastectomy. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(4):481-488. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.546417
CZASOWA NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA GDZIE LEŻY PROBLEM?
CZASOWA NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY Z POWODU ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH I ZABURZEŃ ZACHOWANIA GDZIE LEŻY PROBLEM? Lekarz orzecznik- specjalista chorób psychicznych Katarzyna Binkowska-Michalik Polacy należą do najbardziej
Choroby układu krążenia. Dr n.med. Radosław Tomalski
Choroby układu krążenia Dr n.med. Radosław Tomalski Choroba niedokrwienna serca choroba niedokrwienna serca, chns, (morbus ischaemicus cordis, mic; ischaemic heart disease, ihd) - jest to zespół objawów
SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU
1. Nazwa przedmiotu w języku polskim SYLABUS/ OPIS PRZEDMIOTU Psychologia radzenia sobie ze stresem 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim Psychology of coping with stress 3. Jednostka prowadząca przedmiot
Atrakcyjność turystyczna Wenecji w powiecie żnińskim. Tourist attractiveness of Venice in Żnin district
Gotowski Rafał, Parzych Krzysztof. Tourist attractiveness of Venice in Żnin district. Journal of Education, Health and Sport. 2016;6(10):714-720. eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.225143
POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM
POROZUMIENIE CZY KONFLIKT? O AKCEPTACJI CHOROBY. PSYCHOLOGICZNE ASPEKTY NF1 W KONTEKŚCIE RODZINNYM dr n. med. Magdalena Trzcińska Szpital Uniwersytecki nr 1 im. dr. A. Jurasza w Bydgoszczy NF1 W RODZINIE
616 Wyzwania kultury fizycznej
616 Wyzwania kultury fizycznej Mędrak Anna, Rżany Michał, Otremba Barbara, Brodowska Elwira, Szynal Magdalena, Alcer Magdalena, Górecka Anna, Stefaniak Tomasz, Suszyński Krzysztof, Górka Dariusz. Akademickie
Zmiana równowagi ciała u tancerzy po dwuletnim cyklu szkoleniowym
Tomaszewski P., Szulc A., Buśko K. Change of body balance in dancers during two years training. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):39-45 eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.841775
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań. Rozdz. 1. Cele badawcze. Rozdz. 2. Metody i narzędzia badawcze. Celem badawczym niniejszego projektu jest:
Cz. II. Metodologia prowadzonych badań Rozdz. 1. Cele badawcze Celem badawczym niniejszego projektu jest: 1. Analiza zachowań zdrowotnych, składających się na styl życia Wrocławian: aktywność fizyczna,
Conflict of interest: None declared. Received: Revised: Accepted:
Kazimierz Harłoziński, Gabriela Barwińska-Szczutkowska, Problem bezrobocia w Bydgoszczy w latach 2005-, Problems of unemployment in Bydgoszcz in years 2005 -. Journal of Health Sciences. 2013;3(14), 248-260.
Zachowania zdrowotne studentów Dietetyki. Health behaviors of students of Dietetics
Weber-Rajek Magdalena, Radzimińska Agnieszka, Kalisz Zdzisława, Hoffmann Magdalena, Juraszek Karolina, Goch Aleksander, Zukow Walery. Zachowania zdrowotne studentów Dietetyki = Health behaviors of students
Emotional control and social competence of nurses working in palliative care: a research report on workers from the Warmia and Mazury voivodeship
Artykuł oryginalny Karolina Maria Dąbrowska-Chołostiakow, Teresa Kocbach Centrum Opieki Paliatywnej im. Jana Pawła II w Olsztynie, Polska Kontrola emocji oraz kompetencje społeczne pielęgniarek i pielęgniarzy
Janusz Kidacki. Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU Janusz Kidacki Sposób rozwiązania ciąży a predyspozycje kobiet do radzenia sobie z trudnościami życiowymi Streszczenie rozprawy na stopień doktora
Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarek
Pietraszek Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Łuczyk Marta, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Kachaniuk Hanna, Kwiatkowska Joanna. Analiza przyczyn stresu zawodowego w opinii pielęgniarek = An analysis of
Wsparcie społeczne. Dorota Wojcik, Natalia Zasada
Wsparcie społeczne Dorota Wojcik, Natalia Zasada Czym jest wsparcie społeczne? Jest to wszelka dostępna dla jednostki pomoc w sytuacjach trudnych. Wsparcie to konsekwencja przynależności człowieka do sieci
Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych
Choroby somatyczne, izolacja społeczna, utrata partnera czy nadużywanie leków to główne przyczyny częstego występowania depresji u osób starszych 23 lutego, przypada obchodzony po raz szósty, ogólnopolski
Opis modułu kształcenia
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nysie Instytut Zdrowia Publicznego Opis modułu kształcenia Nazwa modułu (przedmiotu) Psychologia Kod podmiotu Kierunek studiów Ratownictwo medyczne Profil kształcenia
RAPORT Z BADANIA OPINII I OCENY SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZLO JAWORZNO
RAPORT Z BADANIA OPINII I OCENY SATYSFAKCJI PACJENTÓW ZLO JAWORZNO Jaworzno, 2018 Spis treści Wprowadzenie... 3 Ocena obsługi rejestracji... 7 Ocena jakości obsługi lekarskiej... 11 Ocena jakości opieki
Marta Kasper. Streszczenie
Marta Kasper Streszczenie Temat Wybrane czynniki bezpieczeństwa pacjentów objętych opieką pielęgniarską w oddziałach internistycznych i chirurgicznych szpitali polskich uczestniczących w projekcie RN4CAST
Czynniki determinujące zdrowie populacji i jednostki
Czynniki determinujące zdrowie populacji i jednostki Zdrowie grupy definicji zdrowia: Potoczne: zdrowie rozumiane jest jako brak choroby lub dolegliwości. Profesjonalne: formułowane przez przedstawicieli
Styl życia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym Lifestyle in the patients suffering from hypertension
Kropornicka Beata, Baczewska Bożena, Szalast Ewelina, Krzyżanowska Ewa, Łuczyk Robert, Nowicka Elżbieta, Olszak Cecylia, Muraczyńska Bożena, Lorencowicz Regina. Styl życia pacjentów z nadciśnieniem tętniczym
Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
1. Nazwa jednostki. Kod przedmiotu. 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: pierwszy stopień. 5. Poziom kształcenia
1. Nazwa jednostki Wydział Zdrowia i Nauk Medycznych 2. Kierunek Pielęgniarstwo POMOSTOWE Kod przedmiotu 3. Imię i nazwisko osoby /osób prowadzącej moduł 4. Nazwa modułu: 5. Poziom kształcenia 6. Forma
Poziom empatii wśród ratowników medycznych i czynniki go zaburzające
Poziom empatii wśród ratowników medycznych i czynniki go zaburzające The level of empathy among paramedic and the factors that disturb it dr n. med. Kinga Kulczycka, Katarzyna Mędzelewska Katedra i Zakład
Kontekstowe wskaźniki efektywności nauczania - warsztaty
Kontekstowe wskaźniki efektywności nauczania - warsztaty Przygotowała: Aleksandra Jasińska (a.jasinska@ibe.edu.pl) wykorzystując materiały Zespołu EWD Czy dobrze uczymy? Metody oceny efektywności nauczania
SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) I rok, 1 semestr Przedmiot kształcenia treści podstawowych dr Dorota Ochojska
SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015-2018 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Psychologia Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej
12/30/2018. Biostatystyka, 2018/2019 dla Fizyki Medycznej, studia magisterskie. Estymacja Testowanie hipotez
Biostatystyka, 2018/2019 dla Fizyki Medycznej, studia magisterskie Wyznaczanie przedziału 95%CI oznaczającego, że dla 95% prób losowych następujące nierówności są prawdziwe: X t s 0.025 n < μ < X + t s
Opieka pielęgniarska nad pacjentem po resekcji żołądka z powodu raka Nursing care for the patient after gastric resection due to cancer.
Medak Edyta, Ciechański Aleksander, Niedzielski Antoni. Nursing care for the patient after gastric resection due to cancer. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(7):441-452. eissn 2391-8306. DOI
Inteligencja emocjonalna a sukces ucznia
Inteligencja emocjonalna a sukces ucznia Wszechnica Edukacyjna Targówek, Warszawa, 17.06.2013 r. Katarzyna Martowska Czy inteligencja racjonalna wystarczy, aby odnieść sukces w szkole? Sukces w szkole:
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU
SYLABUS/OPIS PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu/ moduł (w języku polskim) Potencjały zdrowia i szczęścia człowieka./ Moduł 102..: Człowiek w zdrowiu i chorobie 2. Nazwa przedmiotu w języku angielskim The stress
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Załącznik Nr 3 do Uchwały Nr 14/2012 Kod PNS modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Nazwa modułu I nforma cje ogólne Psychiatria i pielęgniarstwo psychiatryczne
Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego
Jak rozmawiać z rodziną po stracie osoby bliskiej? szkolenie dla lekarzy i personelu medycznego Cele szkolenia Celem szkolenia jest przedstawienie lekarzom i personelowi medycznemu technik właściwej komunikacji
Zmiana skoczności i mocy u tancerzy po dwuletnim cyklu szkoleniowym Change of jumping abilities and power in dancers after two years of training
Tomaszewski K., Szulc A., Buśko K. Change of jumping abilities and power in dancers after two years of training. Journal of Education, Health and Sport. 2017;7(8):39-45 eissn 2391-8306. DOI http://dx.doi.org/10.5281/zenodo.841771