Kropka Przecinek Średnik

Transkrypt

1 ZASADY ORTOGRAFICZNE DO ĆWICZENIA od 20 kwietnia do 20 maja 2017 Kropka Przecinek Średnik KROPKĘ STAWIA SIĘ: Na końcu zdania lub równoważnika zdania, np. Mój kot lubi ryby. Rozkład zajęć. Na końcu skrótu, który zawiera początkową część wyrazu, np. str. strona gen.- generał W skrótach więcej niż jednego wyrazu, np. br.- bieżącego roku cdn. ciąg dalszy nastąpi Po cyfrach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe, np. 1. Przemówienie. 2. Rozdanie nagród. W zapisie daty zawierającym tylko cyfry arabskie, np PRZECINEK STAWIAMY: W zdaniu pojedynczym, oddzielając równorzędne człony zdania (przydawki, dopełnienia, okoliczniki), np. Zaprosił na imprezę Anię, Zosię, Maćka. Młody, kulturalny ustąpił miejsca kobiecie. W zdaniu pojedynczym, oddzielając dopowiedzenia, wołacze i wykrzykniki, np. Zrozumiał to, niestety, za późno. Zosiu, podejdź tutaj. Och, jaki piękny zachód słońca. współrzędnie przed spójnikami przeciwstawnymi: a, ale, lecz, jednak oraz wynikowymi: więc, zatem, toteż, np. Przeczytaliśmy lekturę, ale nie obejrzeliśmy jej filmowej adaptacji. współrzędnie połączonych bezspójnikowo, np. Słońce świeciło, deszcz padał. podrzędnie, oddzielając zdania składowe nadrzędne od podrzędnych lub imiesłowowych równoważników, np. Wiem, że tego nie zrobiłeś. Szedł ulicą, oglądając wystawy sklepowe. ŚREDNIK STAWIAMY: Między równorzędnymi członami tekstu, np. Wspominali przeszłość: to, co było radosne; to, co było smutne; to, co przeżyli wspólnie. Między wypowiedzeniami pojedynczymi lub złożonymi, które łączą się logicznie, tworząc całość, np. Zachodziło słońce; mrok pokrywał las i łąkę; przyroda usypiała. Między składnikami wyliczenia zapisanymi w formie punktów, np. Przed korzystaniem z komputera należy: a) wpisać się do rejestru użytkowników; b) sprawdzić stan sprzętu; c) zgłosić nauczycielowi usterki. NIE STAWIA SIĘ KROPKI: W skrótach zawierających ostatnią literę skracanego wyrazu, np. nr numer. Po skrótach polskich jednostek monetarnych, np. zł złoty. Po skrótach nazw jednostek miary i wagi, np. km kilometr, kg kilogram. Po skrótach terminów matematycznych i symboli chemicznych, np. sin, Ca, H2SO4. PRZECINKA NIE STAWIAMY: współrzędnie przed spójnikami łącznym: i, oraz, ani, ni, a także przed spójnikami rozłącznymi: albo, lub,czy, np. Pójdziemy do muzeum i obejrzymy najnowszą wystawę. Odwiedzę babcię albo zostanę w domu. ZAPAMIĘTAJ! Przed spójnikami łącznymi: i, oraz, ani, ni, a także spójnikami rozłącznymi: albo, lub, czy stawiamy przecinek, jeśli te spójniki są powtórzone, np.

2 W skrótowcach: głoskowcach i literowcach, np. PAP, PZU, PS. Po cyfrach rzymskich i w zapisach daty je zawierających, np. XIX wiek, 31 I 2011 Do jutra ani nie przeczytam książki, ani nie obejrzę filmu. Albo przyjdziesz do mnie teraz, albo spotkamy się wieczorem. Ćwiczenie 1. Podane niżej wyrazy i wyrażenia zastąp skrótami, stosując właściwą interpunkcję. A. a) numer nr b) profesor c) ulica d) magister e) złoty f) ciąg dalszy nastąpi g) i tak dalej h) na przykład i) między innymi j) bieżącego roku k) kilogram l) rok m) dekagram n) północny o) południowy p) milimetr q) to jest B. a) Uniwersytet Warszawski UW b) Wyższa Szkoła Pedagogiczna c) Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe d) Polski Czerwony Krzyż e) Polskie Koleje Państwowe f) Bataliony Chłopskie g) Polska Akademia Nauk h) Ministerstwo Edukacji Narodowej i) Akademia Sztuk Pięknych j) Polska Agencja Prasowa k) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji Ćwiczenie 2. Wstaw brakujące przecinki. a) Odrobiłem lekcje poszedłem do kina wróciłem i zjadłem kolację. b) Zżółkły liście wkrótce nastanie jesień. c) Od dawna nie padał deszcz więc trawa uschła. d) Helena uczy się pilnie dlatego ma dobre stopnie. e) Pójdę do kina lub wybiorę się do czytelni lub spotkam się z koleżankami. f) Buntowała się ale w końcu ustąpiła. g) Gdy skończyłem zadanie oddałem kartkę. h) Albo koń się przestraszył albo furman go uderzył. i) Będę w domu albo szukaj mnie u babci. j) Uczył się długo dlatego że chciał dobrze napisać klasówkę.

3 k) Danusia kupiła pomidory i ogórki i rzodkiewkę i ser i mleko. l) Ojciec nie pytało nic mimo że miał do tego powody. m) Kończymy klasę pierwszą czyli zostało nam dwa lata do matury. n) Zatrzymawszy się przez chwilę nie wiedział co ma ze sobą począć. o) Nie zdawał sobie sprawy z tego jak bardzo było już późno. p) Był blady jak trup i nic nie mówił. q) To jest ten chłopak o którym ci mówiłem. Ćwiczenie 3. Wstaw brakujące znaki interpunkcyjne w datach. 16 I 1999 r r ur 29 XII 1964 ur 29 grudnia 1964 zm r Ćwiczenie 4. Uzupełnij brakujące przecinki w podanych grupach zdań, sformułuj zasady ich użycia. a) Wierzby dęby graby i akacje rosły w jednym rzędzie. Kupiłam wyjątkowo dojrzałe gruszki jabłka śliwki. Pogodny słoneczny ciepły wiosenny dzień sprzyjał spacerom. Szukałam psa w domu na podwórku na ulicy i w ogrodzie. Przecinkami oddzielamy.. części zdania. b) Usuwać należy przyczyny a objawy trzeba leczyć. Gospodyni była uśmiechnięta zatem przyjazna gościom. Koleżanka jest poważna jednak życzliwa. Książka była wesoła więc dobrze się ją czytało. W domu stało się pusto toteż na co dzień panował w nim smutek. Przecinki stawiamy przed spójnikami. i.. c) Książka ukazywała dzieje rodziny Kozietulskich do wojny to jest do 1939 roku. Pożyczam ci ten film na krótko to znaczy na trzy dni. Na wystawie oglądaliśmy maszyny rolnicze jak na przykład kombajny żniwiarki snopowiązałki. Siedziałam cały wieczór w domu czyli w swoim pokoju. d) Piesku nie zjedz mi buta. Ach jaki piękny dzisiaj dzień! No moi państwo czas skończyć spotkanie. e) W chacie mieszkał gajowy imieniem Szymon. Podróżny rodem z Czech przybył do miasta. Ów człowiek nazwiskiem Kowalski okazał się niezastąpionym gawędziarzem. Jan Gutenberg wynalazca druku urodził się w Moguncji.

4 f) Czas mijał wesoło i szybko. Dwór oraz budynki gospodarcze utrzymywał należytym porządku. Wieczorem wychodziła na spacer do sadu albo na łąki. Odrobię lekcje z tobą lub sam. Z brzegu nie widziała łodzi ni okrętów. Na uszycie spódnicy czy bluzki ten materiał się nie nadawał. Ani z oddali ani z bliska nie dochodził najmniejszy szmer. W rzędzie leżały i rzodkiewki i koper i świeży szczypiorek.,ale należy pamiętać, że.., kiedy te spójniki się powtarzają. Ćwiczenie 5. Wstaw w przykładowych zdaniach brakujące średniki. Średnik używany jest najczęściej w rozbudowanych wypowiedzeniach złożonych, np. Najszlachetniejszy kamień jest ten, który kraje wszystkie inne, a siebie zarysować nie daje najszlachetniejsze serce jest to, które właśnie raczej da się skaleczyć, niż samo zadraśnie. (A. Asnyk) Przytrafia się często, że dobry człek jaki niewdzięcznika przygarnie ale trafia się częściej, że niewdzięcznik taki przepada marnie. (A.Mickiewicz) Łatwo można zauważyć, że wypowiedzenia te mają strukturę dwudzielną, a poszczególne części oddzielone średnikami to współrzędne wypowiedzenia składowe. Ćwiczenie 6. Wstaw w poniższym tekście brakujące znaki interpunkcyjne. Blady wysoki przeraźliwie chudy pochylał się nad księgą i czytał mrucząc coś półgłosem Czasem zrywał się z okrzykiem giń wrogu przeszywał ramionami powietrze jakb y zatapiał szpadę w ciele nieprzyjaciela Trwał tak chwilę nieprzytomny zanim spostrzegł gdzie się znajduje i wtedy z ciężkim westchnieniem zasiadał na powrót do czytania Często zamykał oczy i siedział tak godzinami nie jedząc ani się nie kładąc a tylko pogrążając się w świecie swoich marzeń Widział w nim księżniczki wyciągające ręce z prośbą o pomoc rycerzy potykających się w szrankach a ze wszystkich tych przygód niepokonany niezwalczony wychodził on chluba błędnego rycerstwa Don Kichot z Manczy Ćwiczenie 7. Uzupełni opowiadanie z dialogiem brakującymi myślnikami, które oddzielają tekst narratora od wypowiedzi bohaterów. Z domu dobiegają jakieś dziwne odgłosy. Raz śmiech, raz płacz. Właśnie ta rodzina zaczęła igrać z diabłem. Nie wiedzieli, co ich czeka. Oni bez żadnego pojęcia o tym co się tam dzieje postanowili tam zamieszkać. Pani Torwart rozpakowała już swoje rzeczy i woła dzieci na obiad. Tomku! Olu! Zejdźcie na dół. Obiad już gotowy woła pani Torwart. Już idziemy! odpowiadają dzieci. Pani Torwart nakryła już do stołu. Wszyscy zaczęli jeść obiad wraz z panem Torwatrem. Kochanie, musimy zwiedzić cały dom zagaduje pani Torwart.

5 Oczywiście odpowiada z radością pan Torwart. My też możemy? proszą rodziców dzieci. Oczywiście odpowiedzieli rodzice. Po obiedzie wszyscy poszli obejrzeć dom. To niesamowite miejsce miało tak wiele pokoi, że zwiedzenie tego budynku zajęło im całe popołudnie. Dom miał wiele korytarzy, pięknych sal i komnat. Jednak cały czas atmosfera w nim była dziwna. Tato mówi Tomek. Czujesz się tutaj troszkę niepewny. Dlaczego? pyta ojciec. Nie wiem. Chyba jestem już zmęczony odpowiada chłopiec. Po dłuższym zastanowieniu ojciec postanawia pójść spać. Wszyscy go popierają. Zapada noc. W domu zapada niespokojna cisza. Nagle ktoś lub coś zaczęło śmiać się. Dzieci pobiegły do sypialni rodziców. Bały się. Tato, co to było? pyta przerażona dziewczynka. Może to drzwi tak skrzypią. Chodźmy lepiej spać namawia pan Torwart. I tak zrobili. Ćwiczenie 8. Uzupełnij zasady interpunkcyjne. Uzupełnienia wpisz w formie M.,l.poj. a. Od tekstu odautorskiego słowa wypowiedziane bądź pomyślane przez postaci utworu oddziela. b. Równorzędne człony zdania, zwłaszcza te człony, które są już oddzielone przecinkami, oddziela.. c. Dziedzinę gramatyki, która zajmuje się znakami interpunkcyjnymi, nazywamy. d. Przerwanie lub niedokończenie wypowiedzi w tekście oznacza. e. Zdanie oznajmujące kończymy.. f. Zwroty i wyrazy określające stosunek do własnego tekstu oddziela... g. Przed przytoczeniem słów lub myśli cudzych albo własnych stawiamy.. h. Zdania składowe w zdaniach złożonych podrzędnie oddziela zawsze... i. Zdania wykrzyknikowe kończy. j. Przezwiska osób, żartobliwe i ironiczne nazwy ujmujemy w.. k. Zdania pytające kończy... l. Wyrazy, zwroty, zdania, jeżeli zawierają treść uboczną, wyjaśniającą, dodatkową bierzemy w.. Ćwiczenie 9. Uporządkuj wyrazy: aż, żeby, i, ile, tudzież, aby, albowiem, bądź, innymi słowy, lub, skąd, gdy, oraz, dlaczego, zarazem, dlatego że, albo, mimo że, czy, tylko że, kiedy, jak, który, na którym, gdyby. Spójniki, przed którymi stawiamy przecinek Spójniki, przed którymi nie stawiamy przecinka

6 Ćwiczenie 10. Zaznacz właściwe odpowiedzi. A. Stawiamy przecinek przed: a) aby, gdy, żeby, który; b) dlatego że, ile, kiedy, bądź; c) bądź, albo, czy, d) dlaczego, na którym, mimo że, gdy. B. Nie stawiamy przecinka przed: a) tudzież, zarazem, oraz, czy; b) gdyby, podczas gdy, albowiem; c) i, oraz, dlaczego, albo; d) lub, czy, bądź, i,. C. Czy stawiamy przecinek, gdy coś wymieniamy np. rośliny, zwierzęta, cechy charakteru? a) tak; b) nie. Ćwiczenie 11. Do podanych niżej zdań nadrzędnych dopisz odpowiednio dobrane z ramki zdania podrzędne. Uzasadnij ustnie postawienie przecinków. gdzie jest najciemniej, kiedy będziesz w domu sam, aby kupić książkę, ponieważ są ciekawe, jakby nigdy nie jadł, gdyż chciałbym być sprawnym fizycznie, mimo że nie miał ochoty, że rozsadziła grube mury zamku, Schowaj się tam,.. Odwiedzę cię wtedy,... Czytam książki podróżnicze,. Idę dzisiaj do księgarni,.. Zachowaj się tak,. Detonacja była tak potężna,. Zapiszę się do klubu sportowego,.. Postanowił wyjechać,...