ZASADY ORTOGRAFICZNE DO ĆWICZENIA OD 20 KWIETNIA DO 20 MAJA 2018

Transkrypt

1 ZASADY ORTOGRAFICZNE DO ĆWICZENIA OD 20 KWIETNIA DO 20 MAJA 2018 Gdzie postawić kropkę, przecinek, średnik? KROPKA PRZECINEK ŚREDNIK KROPKĘ STAWIA SIĘ: Na końcu zdania lub równoważnika zdania, np. Mój kot lubi ryby. Rozkład zajęć. Na końcu skrótu, który zawiera początkową część wyrazu, np. str. strona gen.- generał W skrótach więcej niż jednego wyrazu, np. br.- bieżącego roku cdn. ciąg dalszy nastąpi Po cyfrach arabskich oznaczających liczebniki porządkowe, np. 1. Przemówienie. 2. Rozdanie nagród. W zapisie daty zawierającym tylko cyfry arabskie, np PRZECINEK STAWIAMY: W zdaniu pojedynczym, oddzielając równorzędne człony zdania (przydawki, dopełnienia, okoliczniki), np. Zaprosił na imprezę Anię, Zosię, Maćka. Młody, kulturalny ustąpił miejsca kobiecie. W zdaniu pojedynczym, oddzielając dopowiedzenia, wołacze i wykrzykniki, np. Zrozumiał to, niestety, za późno. Zosiu, podejdź tutaj. Och, jaki piękny zachód słońca. W zdaniach złożonych współrzędnie przed spójnikami przeciwstawnymi: a, ale, lecz, jednak oraz wynikowymi: więc, zatem, toteż, np. Przeczytaliśmy lekturę, ale nie obejrzeliśmy jej filmowej adaptacji. W zdaniach złożonych współrzędnie połączonych bezspójnikowo, np. Słońce świeciło, deszcz padał. W zdaniach złożonych podrzędnie, oddzielając zdania składowe nadrzędne od podrzędnych lub imiesłowowych równoważników, np. Wiem, że tego nie zrobiłeś. Szedł ulicą, oglądając wystawy sklepowe. ŚREDNIK STAWIAMY: Między równorzędnymi członami tekstu, np. Wspominali przeszłość: to, co było radosne; to, co było smutne; to, co przeżyli wspólnie. Między wypowiedzeniami pojedynczymi lub złożonymi, które łączą się logicznie, tworząc całość, np. Zachodziło słońce; mrok pokrywał las i łąkę; przyroda usypiała. Między składnikami wyliczenia zapisanymi w formie punktów, np. Przed korzystaniem z komputera należy: a) wpisać się do rejestru użytkowników; b) sprawdzić stan sprzętu; c) zgłosić nauczycielowi usterki. NIE STAWIA SIĘ KROPKI: W skrótach zawierających ostatnią literę skracanego wyrazu, np. nr numer. Po skrótach polskich jednostek monetarnych, np. zł złoty. Po skrótach nazw jednostek miary i wagi, np. km kilometr, kg kilogram. PRZECINKA NIE STAWIAMY: W zdaniach złożonych współrzędnie przed spójnikami łącznym: i, oraz, ani, ni, a także przed spójnikami rozłącznymi: albo, lub,czy, np. Pójdziemy do muzeum i obejrzymy najnowszą wystawę. Odwiedzę babcię albo zostanę w domu. ZAPAMIĘTAJ! Przed spójnikami łącznymi: i, oraz,

2 Po skrótach terminów matematycznych i symboli chemicznych, np. sin, Ca, H2SO4. W skrótowcach, np. PAP, PZU, PS. Po cyfrach rzymskich i w zapisach daty je zawierających, np. XIX wiek, 31 I 2011 ani, ni, a także spójnikami rozłącznymi: albo, lub, czy stawiamy przecinek, jeśli te spójniki są powtórzone, np. Do jutra ani nie przeczytam książki, ani nie obejrzę filmu. Albo przyjdziesz do mnie teraz, albo spotkamy się wieczorem. ZADANIA DO ĆWICZENIA W MAJU 2018 Ćwiczenie 1. Podane niżej wyrazy i wyrażenia zastąp skrótami, stosując właściwą interpunkcję. A. B. a) numer nr b) profesor c) ulica d) magister e) grosz f) ciąg dalszy nastąpi g) i tak dalej h) na przykład i) między innymi j) bieżącego roku k) kilogram l) rok m) dekagram n) północny o) południowy p) milimetr a) Liga Ochrony Przyrody LOP b) Wyższa Szkoła Pedagogiczna c) Górskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe d) Polski Czerwony Krzyż e) Państwowa Fabryka Wagonów f) Bataliony Chłopskie g) Polska Akademia Nauk h) Uniwersytet Jagielloński i) Akademia Sztuk Pięknych

3 Ćwiczenie 2. Wstaw odpowiednie znaki interpunkcyjne i uzasadnij ich użycie. Krzysiu zejdź z drzewa Proszę pana zapomniał pan zamknąć drzwi Aniu wracaj do domu Oj znowu jedynka Halo coś Pani zgubiła Ach jaki wspaniały widok Brr jak tu mokro i ciemno Przecinkami wydzielamy w zdaniu:..... Ćwiczenie 3. Wstaw brakujące przecinki. a) Odrobiłem lekcje poszedłem do kina. b) Zżółkły liście nastanie jesień. c) Od dawna nie padał deszcz trawa uschła. d) Helena uczy się pilnie więc ma dobre stopnie. e) Pójdę do kina lub wybiorę się do czytelni. f) Buntowała się ale w końcu ustąpiła. g) Gdy skończyłem zadanie oddałem kartkę. h) Albo koń się przestraszył albo furman go uderzył. i) Będę u Jadzi albo szukaj mnie w kawiarni. j) Uczył się długo dlatego że chciał dobrze napisać klasówkę. k) Danusia kupiła pomidory i ogórki i rzodkiewkę i ser i mleko. l) Ojciec nie pytało nic mimo że miał do tego powody. m) Kończymy klasę pierwszą czyli zostało nam dwa lata do matury. n) Zatrzymawszy się przez chwilę nie wiedział co ma ze sobą począć. o) Nie zdawał sobie sprawy z tego jak bardzo było już późno. p) Był blady jak trup i nic nie mówił. q) To jest ten chłopak o którym ci mówiłem. Ćwiczenie 4. Wstaw brakujące znaki interpunkcyjne w datach. 28 X 1992 r r ur 29 XII 1964 ur 29 grudnia 1964 Ćwiczenie 5. Wstaw brakujące znaki interpunkcyjne w następującej rozprawce. Historia jest nauczycielką życia tak twierdzili starożytni Nie można budować przyszłości jeśli nie zna się przeszłości a przeszłość to dorobek kulturalny naukowy i techniczny naszych przodków dlatego teza postawiona w temacie wydaje mi się jak najbardziej słuszna Postaram się poprzeć swoje przekonania trzema argumentami

4 Moim pierwszym dowodem potwierdzającym tezę będzie rozwój nauki która przypomina wciąż niedokończoną budowlę do której kolejni naukowcy dokładają cegiełki Gdyby każde pokolenie musiało rozpoczynać pracę od samego początku postęp byłby niemożliwy Tylko współdziałanie mistrzów z uczniami poznawanie i udoskonalanie dorobku naukowego badaczy poprzednich epok przynosi efekty Bez wiedzy matematycznej Fenicjan nie byłoby współczesnej matematyki bez koła nie byłoby samochodu bez lasera nie byłoby skomplikowanych operacji medycznych Myślę że rozwój nauki jest dobrym argumentem potwierdzającym słuszność stwierdzenia, że warto poznawać dorobek naszych przodków Kolejną sprawą którą chcę poruszyć jest rozwój techniki Najlepszym przykładem jest wynalezienie maszyny parowej przez Jamesa Watta Ten cud techniki XIX wieku wywołał rewolucję w przemyśle i aż do czasów wykorzystania energii elektrycznej był niezastąpiony Bez znajomości wiedzy technicznej naszych przodków niemożliwy byłby postęp ale także zrozumienie podstawowych i bardzo ważnych dla historii faktów jak np narodziny socjalizmu Niezaprzeczalnym więc wydaje się być fakt iż należy poznawać dorobek przeszłych pokoleń Ostatnią kwestią którą omówię jest rozwój kultury. W tym argumencie powołam się na historię teatru który rozwinął się w starożytnej Grecji ale mimo iż od tego czasu minęło już kilkaset stuleci i wiele reform miało miejsce w teatrze wciąż aktualny jest podział dramatu na tragedię i komedię a podstawowe pojęcia teatralne mają swoje korzenie w języku greckim. Wciąż aktualne są także tematy poruszane przez starożytnych autorów czego przykładem jest motyw władzy w Antygonie Sofoklesa Kultura podobnie jak nauka i technika rozwija się tylko dlatego że istnieje ścisła zależność między tym co było a tym co jest. Uważam że świadome uczestnictwo w kulturze jest możliwe tylko wtedy jeśli znamy założenia i dorobek epok wcześniejszych Wszystkie przedstawione przeze mnie argumenty potwierdzają słuszność tezy zawartej w temacie. Młodzi ludzie powinni poznawać szeroko rozumiany dorobek przodków Jest to konieczne by świat wciąż się zmieniał a człowiek poszerzał swą wiedzę i możliwości Jaki mógłby być temat rozprawki? Twoja propozycja - Ćwiczenie 6. Wstaw w przykładowych zdaniach brakujące średniki. Średnik używany jest najczęściej w rozbudowanych wypowiedzeniach złożonych, np. Najszlachetniejszy kamień jest ten, który kraje wszystkie inne, a siebie zarysować nie daje najszlachetniejsze serce jest to, które właśnie raczej da się skaleczyć, niż samo zadraśnie. (A. Asnyk) Przytrafia się często, że dobry człek jaki niewdzięcznika przygarnie ale trafia się częściej, że niewdzięcznik taki przepada marnie. (A. Mickiewicz) Łatwo można zauważyć, że wypowiedzenia te mają strukturę dwudzielną, a poszczególne części oddzielone średnikami to współrzędne wypowiedzenia składowe.

5 Ćwiczenie 7. Do podanych niżej zdań nadrzędnych dopisz odpowiednio dobrane z ramki zdania podrzędne. Uzasadnij ustnie postawienie przecinków. że rozsadziła grube mury zamku, gdzie jest najciemniej, mimo że nie miał ochoty, kiedy będziesz w domu sam, gdyż chciałbym być sprawnym fizycznie, aby kupić książkę, ponieważ są ciekawe, jakby nigdy nie jadł, Schowaj się tam,.., Odwiedzę cię wtedy,, Czytam książki podróżnicze,, Idę dzisiaj do księgarni,, Zachował się tak,.., Detonacja była tak potężna,.., Zapiszę się do klubu sportowego,., Postanowił wyjechać,, Ćwiczenie 8. Podane zdania uzupełnij wtrąceniami (typu: moim zdaniem, krótko mówiąc itp.). Pamiętaj o znakach interpunkcyjnych. Ten pokój. można było posprzątać. nie możesz pożyczyć tej książki. Taki bukiet jest najpiękniejszy. Tamta praca była nie do przyjęcia. Ćwiczenie 9. Wstaw w poniższym tekście brakujące znaki interpunkcyjne. Piątego dnia znów dzięki barankowi odkryłem nową tajemnicę Małego Księcia Gwałtownie bez żadnego wstępu zapytał mnie jak gdyby po długim zastanowieniu się w samotności Jeżeli baranek zjada krzaki to je także kwiaty Baranek je wszystko co napotka Nawet kwiaty które mają kolce Tak nawet kwiaty które mają kolce A więc do czego służą kolce Nie wiedziałem Byłem w tym momencie zajęty luzowaniem zbyt ściągniętego sworznia motoru Niepokoiłem się bardzo ponieważ zacząłem rozumieć że uszkodzenie jest poważne a woda do picia się kończy Myślałem o najgorszym

6 Do czego służą kolce Mały Książę nigdy nie rezygnował z postawionego raz pytania Byłem zdenerwowany stanem mojej maszyny i odpowiedziałem byle co Kolce nie służą do niczego To tylko złośliwość kwiatów Ćwiczenie 10. Uzupełnij zasady interpunkcyjne. Uzupełnienia wpisz w formie M.,l.poj. a. Od tekstu odautorskiego słowa wypowiedziane bądź pomyślane przez postaci utworu oddziela. b. Równorzędne człony zdania, zwłaszcza te człony, które są już oddzielone przecinkami, oddziela.. c. Dziedzinę gramatyki, która zajmuje się znakami interpunkcyjnymi, nazywamy. d. Przerwanie lub niedokończenie wypowiedzi w tekście oznacza. e. Zdanie oznajmujące kończymy.. f. Zwroty i wyrazy określające stosunek do własnego tekstu oddziela... g. Przed przytoczeniem słów lub myśli cudzych albo własnych stawiamy.. h. Zdania składowe w zdaniach złożonych podrzędnie oddziela zawsze... i. Zdania wykrzyknikowe kończy. j. Przezwiska osób, żartobliwe i ironiczne nazwy ujmujemy w.. k. Zdania pytające kończy... l. Wyrazy, zwroty, zdania, jeżeli zawierają treść uboczną, wyjaśniającą, dodatkową bierzemy w..