Priorytety bezpieczeństwa narodowego w zakresie dostaw

Transkrypt

1 Priorytety bezpieczeństwa narodowego w zakresie dostaw ropy i gazu Bezpieczeństwo energetyczne Polski i Europy Politechnika Rzeszowska, 24 kwietnia 2017 r. Paweł Turowski, BBN

2 I. Diagnoza -środowisko

3 I. Rosja wzrost zagrożenia (1) Agresja na Ukrainę. Oderwanie i aneksja Krymu. Inspirowanie i wspierania wojny hybrydowej w Obwodzie Donieckim i Ługańskim. Ukraina straciła 12% terytorium. (12% PL - województwo Podkarpackie i Lubelskie). Manewry Zapad Ćwiczenia ataku jądrowego na Polskę (Warszawa).

4 I. Rosja wzrost zagrożenia (2) Od 2008 r. intensywny wzrost wydatków na zbrojenia. W 2016 r. (mimo kryzysu wywołanego sankcjami) budżet wojska zwiększono o 10 mld USD. Z polityki społecznej zabrano 6 mld USD na ten cel. Rakiety Iskander w Obwodzie Kaliningradzkim Głowica nuklearna (opcja) Zasięg: km

5 I.Rosja:eksporterenergii(2015) ROPA PALIWA ROPA 244 mlnton / 89 mld USD GAZ GAZ 185mldm 3 / 42mld USD 244 mln ton 89 mld USD 185 mld m 3 42 mld USD 171 mln ton 64,4 mld USD PALIWA 171 mlnton / 67,4mld USD Łączna wartość eksportu: 198mld USD

6 Rosja I. Rosja eksporter ropy (UE) 2014 Rosja mln ton 103 mld USD Polska Orlen Lotos ok. 23 % 154 mln ton 58,5 mld USD Polska Orlen Lotos ok. 23 % ok. 33mln ton ok. 35,3mln ton ok. 24 mld USD ok. 13,7 mld USD 1 bbl = 99,9 USD 1 bbl = 51,8 USD źródło: obliczenia własne, Centralny Bank Rosji, MG, POP i HN, Argus Media, OSW, BP

7 I. Rosja: eksporter gazu (2015) Zależność państw Europy od dostaw gazu z Rosji (2015 r.) KRAJ IMPORT Z ROSJI (mld m 3 ) IMPORT Z ROSJI (regiony) KRAJ IMPORT Z ROSJI (mld m 3 ) IMPORT Z ROSJI (regiony) EUROPA WSCHODNIA BAŁKANY Litwa 1,7 Albania 0 Łotwa 0,9 Bułgaria 2,7 Estonia 0,53 Finlandia 2,7 Mołdawia 2,8 Europa Wschodnia 32,43 mld m 3 Bośnia i Hercegowina 0,16 Chorwacja 0 Grecja 1,9 Bałkany 7,52 mld m 7,52 mld m 3 Białoruś 16,8 Macedonia 0,16 Ukraina 7 Rumunia 0,3 EUROPA ŚRODKOWA Serbia 1,9 Austria 4,3 Słowenia 0,4 Czechy 4,1 Polska 8,8 Słowacja 3,7 Węgry 5,8 Europa Środkowa 26,7 mld m 3 EUROPA ZACHODNIA Belgia 10,9 Holandia 2,3 Francja 9,5 Niemcy 45,2 Europa Zachodnia 91,9 mld m 3 Włochy 24 RAZEM: 183 mld m 3 Źródło: obliczenia własne na podst. BP 2016, ENI 2015 AZJA Turcja 26,6 Azja 26,6 mld m 3

8 I. Rosja energia a polityka ЭНЕРГЕТИЧЕСКАЯ СТРАТЕГИЯ РОССИИ ДО 2020 ГОДА (2003 r.) Стратегическими целями развития газовой промышленности являются:( ) обеспечение политических интересов России в Европе и сопредельных государствах, а также в Азиатско-Тихоокеанском регионе. Celem strategicznym rozwoju przemysłu gazowego jest( ) zapewnienie politycznych interesów Rosji w Europie, państwach WNP i na Dalekim Wschodzie. (6.3. Газовая промышленность) ЭНЕРГЕТИЧЕСКАЯ СТРАТЕГИЯ РОССИИ ДО 2030 ГОДА (2009 r.) Создание эффективной устойчивой системы оптимизации экспорта и внутреннего потребления ( ), текущих требований обеспечения энергетической безопасности и геополитических интересов страны. Stworzenie stałego, efektywnego systemu optymalizacji eksportu i spożycia wewnętrznego ( )zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz zabezpieczenie geopolitycznych interesów państwa, zgodnie z bieżącym zapotrzebowaniem. (ПРИЛОЖЕНИЕ #5 к Энергетической стратегии) ЭНЕРГЕТИЧЕСКАЯ СТРАТЕГИЯ РОССИИ ДО 2035ГОДА (Projekt z 2014 r.) В этих условиях энергетика ( ) обеспечивать: экономически оправданные объемы, формы и направления внешнеэкономической деятельности (экспорт энергоресурсов, энергетических технологий и услуг) с учётом политических интересов страны; W tej sytuacji energetyka ( ) ma zapewnić: ekonomicznie uzasadnioną wielkość sprzedaży, jej formy oraz kierunki działalności z uwzględnieniem politycznych interesów kraju; (РАЗДЕЛ 4. ЦЕЛЕВОЕ ВИДЕНИЕ ЭНЕРГЕТИКИ РОССИИ ДО 2035 года)

9 I. Gaz z Rosji / Europa zależność (2015) Import z Rosji kraj całkowite zapotrzebowanie (%) % 80-90% FI 70-80% NO SE 60-70% 50-60% 40-50% 30-40% 20-30% 10-20% 0-10% IE PT ES GB FR NL BE DK CH DE IT CZ AT SL HR EE LV LT BY PL SK HU MD RO BA XS BG AL MK GR UA TR

10 I. NATO: zależność od gazu z Rosji Uzależnienie: Zachód: (Belgia, Niemcy) Europa Środkowa: ( Polska, Czechy, Słowacja, Węgry) Bałkany: (Słowenia, Bułgaria, Grecja) Wschód: (Litwa, Łotwa, Estonia)

11 I. Ropa naftowa i gaz z Rosji Czy kupno rosyjskiej ropy i gazu ziemnego ma: NEUTRALNY POZYTYWNY NEGATYWNY wpływ na bezpieczeństwo narodowe Polski i państw regionu Europy Środkowej?

12 II. Cele strategiczne

13 II. Cele strategiczne Poprawa odporności państw NATO; zakończenie importu ropy z Rosji; zatrzymanie importu gazu z Rosji; niezakłócone dostawy (nowe źródła); dywersyfikacja szlaków i źródeł.

14 III. Strategia wykonawcza

15 III. Ropa. Europa Śr. /redukcja zależności ORLEN - koncern Możejki Płock Litvinov Kralupy 10 mln ton 16 mln ton razem: 7,5 mln ton GRUPA LOTOS - koncern Gdańsk 10,5 mln ton 43 mln ton rocznie LT MOL - koncern Bratysława 6,1 mln ton BY RU Duna 8,1 mln ton Sisak Rijeka 2,2 mln ton 4,5 mln ton PL UA 21 mln ton rocznie DE CZ SK Niemcy Wschodnie PCK - koncern Schwedt TOTAL - koncern Leuna 12 mln ton 11 mln ton HU 23 mln ton rocznie CR Razem: 87 mln ton ropy rocznie

16 III. Gaz z Rosji nowa droga NS 1, 2 nasycają region rosyjskim gazem utrudniają dywersyfikację Nord Stream 1; Nord Stream 2; Jamał; Opal; Braterstwo.

17 III. Gaz. Plan dla regionu (nowy gaz) Kolejność działań I. Nowe szlaki: Baltic Pipe, Terminal LNG (2 etap Terminal LNG 2 (?) Baltic Pipe Terminal LNG Świnoujście Terminal LNG? II. Nowy gaz (Polska) Lasów Dolny Śląsk III. Interkonektory UA, Cz, SK Gaz Moravia IV Rynek. Liberalizacja

18 III. Nowy gaz. Skala trudności projektu Import z Rosji kraj całkowite zapotrzebowanie (%) % 80-90% FI 70-80% NO SE 60-70% 50-60% 40-50% 30-40% 20-30% 10-20% 0-10% IE PT ES GB FR NL BE DK CH DE IT CZ AT SL HR EE LV LT BY PL SK HU MD RO BA XS BG AL MK GR UA TR

19 Wnioski: Wysoka zależność od rosyjskiej ropy i gazu ziemnego osłabia spoistość wewnętrzną państw sojuszu NATO. Ogranicza zdolności obronne. Polska eliminacjarosyjskiej ropy i gazu wzmocni bezpieczeństwo narodowe państwa. Polityka głębokiej dywersyfikacji dostaw dla UA/V4. Gaz ziemny: Terminal/e(?) LNG; gazociąg do Norwegii; Ropa naftowa: rezygnacja z ropy Urals/Rebco; nowi dostawcy dla Polski, Litwy, Republiki Czeskiej; nasycenie rynku nowym gazem; interkonektory UA/V4; liberalizacja rynku. instrumenty istniejąca i rozbudowywana infrastruktura przesyłowa oraz magazynowa.

20 Dziękuję za uwagę

21 Priorytety bezpieczeństwa narodowego w zakresie dostaw ropy i gazu Bezpieczeństwo energetyczne Polski i Europy Politechnika Rzeszowska, 24 kwietnia 2017 r. Paweł Turowski, BBN