Niepełnosprawność w procedurach oświatowych i socjalnych

Transkrypt

1 Niepełnosprawność w procedurach oświatowych i socjalnych O czym rodzic/opiekun/nauczyciel wiedzieć powinien Definicja niepełnosprawności w wieku do lat 16: Osoby, które nie ukończyły 16 roku Ŝycia zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeŝeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyŝej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb Ŝyciowych w sposób przewyŝszający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

2 Od r. orzekaniem o niepełnosprawności dzieci do lat 16 zajmują się Zespoły ds. Orzekania o Niepełnosprawności - wcześniej zaświadczenie potwierdzające niepełnosprawność wydawał lekarz ubezpieczenia zdrowotnego. Zespoły orzekają na podstawie opinii (dokumentacji medycznej) wydanej przez lekarza, pierwsze kroki naleŝy więc skierować do specjalisty opiekującego się dzieckiem. Wniosek o wydanie orzeczenia składa się w instytucji: POWIATOWY ZESPÓŁ DO SPRAW ORZEKANIA O NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI Właściwy ze względu na miejsce zamieszkania Wnioskodawca bierze udział w posiedzeniu składu orzekającego. O jego terminie jest powiadamiany najpóźniej na 14 dni przed wyznaczoną datą posiedzenia.

3 Do wniosku załącza się zaświadczenie lekarskie zawierające opis stanu zdrowia, wydane przez lekarza, pod którego opieką lekarską znajduje się osoba zainteresowana, oraz inne posiadane dokumenty, w tym medyczne, umoŝliwiające ustalenie stopnia niepełnosprawności. Zaświadczenie lekarskie powinno być wydane nie wcześniej niŝ na 30 dni przed dniem złoŝenia wniosku. Wniosek jest rozpatrywany nie później niŝ w ciągu 2 miesięcy od dnia jego złoŝenia. W przypadkach bardziej skomplikowanych wniosek jest rozpatrywany nie później niŝ w ciągu 3 miesięcy od daty złoŝenia wniosku.

4 Przy ocenie niepełnosprawności dziecka bierze się pod uwagę 1. przewidywany okres trwania upośledzenia stanu zdrowia 2. niezdolność dziecka do zaspokajania podstawowych potrzeb Ŝyciowych, takich jak: samoobsługa, poruszanie się, komunikowanie z otoczeniem, które powodują konieczność zapewnienia mu stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyŝszający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku, 3. znaczne zaburzenia funkcjonowania organizmu, wymagającego systematycznych i częstych zabiegów leczniczych i rehabilitacyjnych w domu i poza domem. Do stanów chorobowych, które uzasadniają konieczność stałej opieki lub pomocy dziecku, naleŝą: 1. wady wrodzone i schorzenia o róŝnej etiologii prowadzące do niedowładów, poraŝenia kończyn lub zmian w narządzie ruchu, upośledzające w znacznym stopniu zdolność chwytną rąk lub utrudniające samodzielne poruszanie się, 2. wrodzone lub nabyte cięŝkie choroby metaboliczne, układu krąŝenia, oddechowego, moczowego, pokarmowego, układu krzepnięcia i inne znacznie upośledzające sprawność organizmu, wymagające systematycznego leczenia w domu i okresowo leczenia szpitalnego,

5 3. upośledzenie umysłowe, począwszy od upośledzenia w stopniu umiarkowanym, 4. psychozy i zespoły psychotyczne, 5. zespół autystyczny, 6. padaczka z częstymi napadami lub wyraźnymi następstwami psychoneurologicznymi, 7. nowotwory złośliwe i choroby rozrostowe układu krwiotwórczego do 5 lat od zakończenia leczenia 8. głuchoniemota, głuchota lub obustronne upośledzenie słuchu niepoprawiające się w wystarczającym stopniu po zastosowaniu aparatu słuchowego lub implantu ślimakowego. 9. wrodzone lub nabyte wady narządu wzroku powodujące znaczne ograniczenie jego sprawności, prowadzące do obniŝenia ostrości wzroku w oku lepszym do 5/25 lub 0,2 według Snellena po wyrównaniu wady wzroku szkłami korekcyjnymi, lub ograniczenie pola widzenia do przestrzeni zawartej w granicach 30 stopni,

6 Świadczenia socjalne dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin JeŜeli wychowujesz dziecko niepełnosprawne (tj. z orzeczoną niepełnosprawnością), masz prawo do ubiegania się o świadczenia rodzinne (zasiłek pielęgnacyjny, zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, świadczenie pielęgnacyjne). Świadczenia te mają na celu pokrycie, choćby częściowe, wydatków związanych z wychowywaniem dziecka niepełnosprawnego. ZASIŁEK PIELĘGNACYJNY Zasiłek pielęgnacyjny (153 zł miesięcznie) przyznawany jest zarówno dzieciom, jak i dorosłym, niezaleŝnie od dochodów rodziny. Podstawą do jego przyznania jest m.in. złoŝenie wniosku oraz udokumentowanie niepełnosprawności danej osoby.

7 ZASIŁEK RODZINNY WRAZ Z DODATKAMI Zasiłek rodzinny wraz z dodatkami przyznawany jest na okres zasiłkowy trwający od września do końca sierpnia roku kolejnego. W przypadku, gdy w rodzinie jest dziecko legitymujące się orzeczeniem o niepełnosprawności (dla dzieci do 16 r.ŝ. lub orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności (dla osób powyŝej16 r.ŝ), zasiłek rodzinny przysługuje, jeŝeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza 583 zł. Zasiłek rodzinny przysługuje do ukończenia przez dziecko: 18 r.ŝ. lub do końca nauki w szkole (nie dłuŝej niŝ do ukończenia 21 r.ŝ.), do 24 r.ŝ., jeŝeli kontynuuje naukę w szkole lub w szkole wyŝszej i posiada orzeczenie o umiarkowanym albo znacznym stopni niepełnosprawności. Od listopada 2009 r. wysokość zasiłku rodzinnego wypłacanego miesięcznie wynosi: 68 zł na dziecko do 5 r. Ŝ.; 91 zł na dziecko w wieku 6-18 lat i 98 zł na dziecko w wieku lata.

8 Do zasiłku rodzinnego przysługują dodatki z tytułu m.in.: -opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego (400 zł miesięcznie; maksymalnie przez 72 miesiące by sprawować opiekę nad dzieckiem z orzeczoną niepełnosprawnością albo o znacznym stopniu niepełnosprawności), -kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego (60 zł miesięcznie do ukończenia 16 r.ŝ., jeŝeli dziecko ma wydane orzeczenie o niepełnosprawności, 80 zł miesięcznie na dziecko powyŝej 5 r.ŝ. do 24 r.ŝ. jeŝeli legitymuje się ono orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności), -rozpoczęcia roku szkolnego (jednorazowo 100 zł dla dziecka, które rozpoczęło roczne przygotowanie przedszkolne tzw. klasę 0, uczęszczającego do szkoły). ŚWIADCZENIE PIELĘGNACYJNE Świadczenie pielęgnacyjne (520 zł miesięcznie) przysługuje z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością opieki nad dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o niepełnosprawności ( przypadku dziecka do 16 r.ŝ. ) W orzeczeniu powinny być zaznaczone łącznie wskazania: konieczności stałej lub długotrwałej opieki, lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną moŝliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. W przypadku osoby powyŝej 16 r.ŝ. wymagane jest orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności. Świadczenie pielęgnacyjne przysługuje, jeŝeli dochód rodziny w przeliczeniu na osobę nie przekracza 583 zł.

9 Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje: - dziecku w wieku do lat 16, w przypadku uznania dziecka za niepełnosprawne, - osobie w wieku powyŝej lat 16, jeŝeli jest niepełnosprawna w stopniu znacznym oraz w przypadku, gdy jest niepełnosprawna w stopniu umiarkowanym, jeŝeli niepełnosprawność powstała przed ukończeniem 16 roku Ŝycia albo do momentu ukończenia nauki (nie później jednak niŝ do ukończenia 20 lat), - osobie, która ukończyła 75 lat Ŝycia, jeśli nie nabyła prawa do emerytury lub renty Zasiłek ten nie przysługuje osobie przebywającej w domu pomocy społecznej, w zakładzie opiekuńczo-leczniczym lub w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, w domu dziecka lub w innej placówce opiekuńczo-wychowawczej, z wyjątkiem osób, za których pobyt rodzina ponosi odpłatność. Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje osobie przebywającej w zakładzie karnym lub poprawczym.

10 W przypadku osób, które ukończyły 16 rok Ŝycia orzeka się o stopniu niepełnosprawności. Dzieci do 16 roku Ŝycia zalicza się do osób niepełnosprawnych bez określania stopnia niepełnosprawności. Orzekanie o stopniu niepełnosprawności (osób, które ukończyły 16 rok Ŝycia) jest orzecznictwem dla celów pozarentowych. Orzecznictwo o stopniu niepełnosprawności słuŝy osobom, które chcą uzyskać prawne potwierdzenie statusu osoby niepełnosprawnej, umoŝliwiające korzystanie z przewidzianych dla nich świadczeń i przywilejów (jak np. odliczenia podatkowe, zasiłki, ulgowe przejazdy, umieszczenie w domu pomocy społecznej i inne). Ponadto orzeczenie o stopniu niepełnosprawności powinno zawierać wskazania do szeroko pojętej rehabilitacji. Orzeczenie powinno słuŝyć pomocą w ukierunkowaniu działań osoby niepełnosprawnej bądź jej opiekunów, związanych z prowadzoną terapią i rehabilitacją. Warto o tym pamiętać choć nie zawsze komisje orzekające realizują wolę ustawodawcy w tym względzie.

11 Orzecznictwo dla celów oświatowych Dzieci i młodzieŝ niepełnosprawna mają prawo do edukacji uwzględniającej specyfikę ich zaburzeń rozwojowych W publicznych poradniach psychologicznopedagogicznych funkcjonują zespoły orzekające dostosowujące wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb i moŝliwości psychofizycznych osób niepełnosprawnych

12 Zespoły te wydają opinie i orzeczenia na wniosek rodziców lub prawnych opiekunów dziecka Wnioskodawca powinien dołączyć do wniosku dokumentację uzasadniającą wniosek, a w szczególności wydane przez specjalistów opinie, zaświadczenia oraz wyniki obserwacji i badań psychologicznych, pedagogicznych i lekarskich.

13 Zespoły orzekające wydają orzeczenia dla uczniów szkół mających siedzibę na terenie działania poradni. Natomiast orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci przed rozpoczęciem obowiązku szkolnego, orzeczenia o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego oraz orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych wydają zespoły działające w poradniach właściwych ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. Dokumenty wydawane dla osób niepełnosprawnych

14 Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla: -niedosłyszących i słabo słyszących, - niewidomych i słabo widzących, -z niepełnosprawnością ruchową, w tym z afazją, -z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim -z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym -z autyzmem, w tym z zespołem Aspergera, -z niepełnosprawnościami sprzęŝonymi Orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego lub indywidualnego nauczania (dla dzieci i młodzieŝy, których stan zdrowia uniemoŝliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub szkoły)

15 Orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjnowychowawczych (dla dzieci i młodzieŝy upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim - udział w takich zajęciach jest uznawany za spełnienie obowiązku szkolnego) Opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka (w celu pobudzania psychoruchowego i społecznego rozwoju dziecka, od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole)

16 Na jaki okres wydaje się orzeczenia? Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów szkół podstawowych wydaje się na okres roku szkolnego, etapu edukacyjnego albo okresu kształcenia w danej szkole. Orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla uczniów szkół podstawowych z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim wydaje się na okres kaŝdego etapu edukacyjnego w tej szkole.

17 Orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno wychowawczych wydaje się na okres do 5 lat. Orzeczenie o potrzebie indywidualnego przygotowania przedszkolnego oraz orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania wydaje się na czas określony wskazany w zaświadczeniu o stanie zdrowia dziecka, nie krótszy jednak niŝ 30 dni. Dla uczniów niepełnosprawnych posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego moŝna przedłuŝyć okres nauki na kaŝdym etapie edukacyjnym co najmniej o 1 rok, zwiększając proporcjonalnie liczbę godzin zajęć edukacyjnych. O wydłuŝeniu etapu edukacyjnego decyduje dyrektor szkoły indywidualnie w stosunku do kaŝdego ucznia niepełnosprawnego, po uzgodnieniu z radą pedagogiczna i rodzicami.

18 Zespół na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) wydaje nowe orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego w razie: zmiany okoliczności stanowiących podstawę wydania poprzedniego orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, potrzeby zmiany wskazanych w poprzednim orzeczeniu zaleceń, potrzeby zmiany okresu, na jaki zostało wydane orzeczenie. Kto zapewnia dziecku kształcenie zalecane w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego? Na wniosek rodziców (prawnych opiekunów) dziecka posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego, starosta lub jednostka samorządu terytorialnego zapewnia dziecku formę kształcenia zalecaną w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego