Wytyczne oceny przy certyfikacji wyrobów dla IGWP

Transkrypt

1 Wytyczne PL maja 2009 r. Wytyczne oceny przy certyfikacji wyrobów dla IGWP Rury o litych ściankach oraz kształtki z nieplastyfikowanego poli(chlorku winylu) (PVC-U) przeznaczone do podziemnego bezciśnieniowego odwadniania i kanalizacji poza konstrukcjami budynków Zatwierdzone do ankiety przez Polską Radę Ekspertów ds. Tworzyw Sztucznych Wydane przez: Kiwa N.V.

2 Przedmowa Kiwa Niniejsze Wytyczne Oceny, w języku polskim, zostały przygotowane przez Radę Ekspertów IGWP, która reprezentuje strony zainteresowane obszarem Systemy przewodów rurowych z PVC-U przeznaczone do podziemnego bezciśnieniowego odwadniania i kanalizacji poza konstrukcjami budynków. Rada Ekspertów podaje wytyczne spełnienia warunków certyfikacji, i jeśli to konieczne, nowelizuje Wytyczne Oceny. Gdziekolwiek w niniejszych wytycznych występuje termin Rada Ekspertów, oznacza to wyżej opisaną Radę Ekspertów. W procesie certyfikacji wyrobów Kiwa będzie stosowała niniejsze Wytyczne Oceny łącznie z polskimi przepisami dotyczącymi certyfikacji wyrobów, uwzględnionymi przez Kiwa. Przepisy te określają metody stosowane przez Kiwa w celu przeprowadzenia niezbędnych badań przed wydaniem certyfikatu wyrobu oraz metody inspekcji zewnętrznej. Niniejsze Wytyczne Oceny powinny być nowelizowane przez pełniącą obowiązki w danym czasie Radę Ekspertów przynajmniej co 5 lat, ale nie później niż do 30 kwietnia 2014 r. Zatwierdzenie Niniejsze Wytyczne Oceny zostały zatwierdzone przez Kiwa r. Kiwa N.V. Certyfikacja i inspekcja Holandia Tel Fax r. Kiwa N.V. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Żadna część niniejszej publikacji nie może być powielana i/lub publikowana za pomocą druku, fotokopii, mikrofilmu lub w jakikolwiek inny sposób bez wcześniejszej pisemnej zgody wydawcy. Wykorzystanie niniejszych Wytycznych Oceny w jakimkolwiek celu będzie możliwe po zawarciu pisemnej umowy z Kiwa, w której uzgodnione zostaną prawa dotyczące ich wykorzystania.

3 Spis treści 1 Wprowadzenie Postanowienia ogólne Zakres stosowania Akceptacja raportów badań dostarczanych przez dostawcę Certyfikat 3 2 Terminologia Definicje ogólne Terminologia i definicje geometryczne Symbole Skróty 5 3 Wymagania i metody badań Postanowienia ogólne Wymagania dotyczące połączeń systemów przewodów rurowych Wymagania dla wyrobu: pierścienie uszczelniające Właściwości materiału Wygląd i barwa Cechy geometryczne Wymagania dla wyrobu: rury Cechowanie na potrzeby certyfikacji rur Wymagania dla wyrobu: kształtki Cechowanie na potrzeby certyfikacji kształtek 15 4 Wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością Postanowienia ogólne Pełnomocnik ds. systemu zarządzania jakością Wewnętrzna kontrola jakości/ plan jakości Procedury i instrukcje robocze Pozostałe wymagania systemu zarządzania jakością 16 5 Zestawienie badań i inspekcji Program badań Ocena systemu zarządzania jakością 18 6 Umowa na przeprowadzenie certyfikacji Postanowienia ogólne Personel certyfikujący Częstotliwość inspekcji zewnętrznych 20 7 Wykaz norm i dokumentów powołanych 7.1 Normy/dokumenty normatywne Załącznik A: Wzór planu IQC 22 Załącznik B: Certyfikat wyrobu IGWP 23 2

4 1 Wprowadzenie 1.1 Postanowienia ogólne Niniejsze Wytyczne Oceny zawierają wszystkie istotne wymagania na podstawie, których Kiwa wyda i utrzyma Certyfikat Wyrobu IGWP dla rur i kształtek o litych ściankach z PVC-U, przeznaczonych do bezciśnieniowego podziemnego odwadniania i kanalizacji. Podczas realizacji postępowania certyfikacyjnego Kiwa jest zobowiązana do spełnienia zasad podanych w rozdziale Umowa na przeprowadzenie certyfikacji. 1.2 Zakres stosowania Wyroby opisane w niniejszym dokumencie są przeznaczone do systemów przewodów rurowych z PVC-U do podziemnego bezciśnieniowego odwadniania i kanalizacji. Uwaga: 1) Niniejszymi wytycznymi objęto również rury o litych ściankach współwytłaczane, w kazdej z warstw, z identycznego materiału. Uwaga: 2) Zastosowanie poza konstrukcjami budynków cechowane jest symbolem U. Uwaga: 3) Rury z PVC łącznie z kształtkami z PVC i/lub kształtkami z PP (patrz Wytyczne Oceny PL 1004). 1.3 Akceptacja raportów badań dostarczanych przez dostawcę Zasady akceptacji raportów badań dostarczanych przez dostawcę są ustalone w przepisach Kiwa dotyczących certyfikacji wyrobu. 1.4 Certyfikat Wzór wydawanego certyfikatu na podstawie niniejszych Wytycznych Oceny znajduje się w załączniku. 3

5 2 Terminologia 2.1 Definicje ogólne Dostawca Strona odpowiedzialna za zagwarantowanie, że wyroby niezmiennie spełniają wymagania niniejszych Wytycznych Oceny Plan Wewnętrznej Kontroli Jakości (IQC) Plan wewnętrznej kontroli jakości producenta Grupy wymiarowe Dla niniejszych wytycznych zdefiniowano 3 grupy wymiarowe: 110 mm d n 200 mm 250 mm d n 500 mm 630 mm d n 1000 mm 2.2 Terminologia i definicje geometryczne Wymiar nominalny (DN) Liczbowe oznaczenie wymiaru elementu wyrażone zaokrągloną liczbą równą w przybliżeniu wymiarowi produkcyjnemu, w milimetrach (mm) Wymiar nominalny (DN/OD) Wymiar nominalny odniesiony do średnicy zewnętrznej Nominalna średnica zewnętrzna (d n) Określona średnica zewnętrzna, w milimetrach, odniesiona do wymiaru nominalnego (DN/OD) Średnica zewnętrzna (w dowolnym punkcie) (d e) Wartość średnicy zewnętrznej zmierzonej w dowolnym punkcie przekroju poprzecznego rury lub bosego końca kształtki, zaokrąglona w górę do najbliższej wartości z dokładnością do 0,1 mm Średnia średnica zewnętrzna (d em) Wartość zewnętrznego obwodu rury lub bosego końca kształtki zmierzona, w dowolnym miejscu przekroju poprzecznego, podzielona przez π (3,142) i zaokrąglona w górę do najbliższej wartości z dokładnością do 0,1 mm Średnia średnica wewnętrzna kielicha (d sm) Średnia arytmetyczna wartości pomiarów wewnętrznej średnicy kielicha w tym samym przekroju poprzecznym Minimalna średnia średnica zewnętrzna (d em, min) Minimalna wartość średniej średnicy zewnętrznej określonej dla danego wymiaru nominalnego Owalność Różnica między maksymalną a minimalną średnicą zewnętrzną zmierzoną w tym samym przekroju poprzecznym elementu Grubość ścianki (e) Wartość pomiaru grubości ścianki w dowolnym punkcie na obwodzie elementu. 4

6 Średnia grubość ścianki (e m) Średnia arytmetyczna wartości pomiarów grubości ścianki, równomiernie rozmieszczonych na obwodzie i w tym samym przekroju poprzecznym elementu, włączając minimalną i maksymalną wartością grubość ścianki Znormalizowany stosunek wymiarów (SDR) Liczbowe oznaczenie serii rury, które jest liczbą zaokrągloną i w przybliżeniu równą ilorazowi nominalnej średnicy zewnętrznej d n i nominalnej grubości ścianki e n Nominalna szywność obwodowa (SN) Liczbowe oznaczenie sztywności obwodowej rury lub kształtki, które jest liczbą zaokrągloną i określa minimalną sztywność obwodową rury lub kształtki, w kiloniutonach na metr kwadratowy (kn/m 2 ) Rura i kształtka o litej ściance Rura lub kształtka o gładkiej powierzchni wewnętrznej i zewnętrznej o takim samym składzie /recepturze na przekroju ścianki 2.3 Symbole A a B C DN DN/OD d e d em d n d sm d 3 e e m e 2 e 3 f H L l L 1 L 2 M R Z α głębokość kielicha (za uszczelnieniem) część obwodowa kołpaka siodła długość wejścia (wprowadzenia) głębokość strefy uszczelniającej wymiar nominalny wymiar nominalny, odniesiony do średnicy zewnętrznej średnica zewnętrzna (w dowolnym punkcie) średnia średnica zewnętrzna nominalna średnica zewnętrzna średnia średnica wewnętrzna kielicha wewnętrzna średnica w rowku grubość ścianki w dowolnym punkcie średnia grubość ścianki grubość ścianki kielicha grubość ścianki w strefie rowka szerokość rowka długość zukosowania część wzdłużna kołpaka siodła długość projektowa rury długość bosego końca długość kielicha do połączeń klejonych długość bosego końca korka promień odchylenia kształtki długość projektowa kształtki nominalny kąt kształtki 2.4 Skróty DN DN/OD PVC-U S SDR SN U B wymiar nominalny wymiar nominalny, odniesiony do średnicy zewnętrznej nieplastyfikowany poli(chlorek winylu) serie rur S znormalizowany stosunek wymiarów klasa sztywności obwodowej, nominalna sztywność symbol wskazujący obszaru stosowania usytuowany w odległości większej niż 1 m od konstrukcji budynku, do którego podłączony jest podziemny system przewodów rurowych symbol polskiego Znaku Budowlanego 5

7 3 Wymagania i metody badań 3.1 Postanowienia ogólne W niniejszym rozdziale określono wymagania, które powinny spełnić systemy przewodów rurowych, jak również podano metody badań niezbędne do ustalenia czy wymagania te są spełnione. 3.2 Wymagania dotyczące połączeń systemów przewodów rurowych Postanowienia ogólne Połączenia w systemie przewodów rurowych powinny być badane z uwzględnieniem właściwych warunków funkcjonowania. W niniejszym rozdziale podano wszystkie wymagane badania systemu połączeń. Układ, w skład którego wchodzi (jeśli ma zastosowanie) uszczelka gumowa, rura, (jeśli ma zastosowanie) wkładka ustalająca i konstrukcje zaciskowe w kształtce, powinien być badany zgodnie z wymaganiami podanymi w tablicy 1. Tablica 1 Wymagania dla połączeń systemu przewodów rurowych Parametr badania Właściwość Wymaganie Właściwość Wartość Metoda badania Szczelność połączeń z elastomerowym pierścieniem uszczelniającym Brak przecieków Brak przecieków -0,27 bar Brak przecieków Brak przecieków < -0,27 bar Temperatura badania Odkształcenie bosego końca Odkształcenie kielicha różnica Ciśnienie wody Ciśnienie wody Ciśnienie powietrza Temperatura badania Odchylenie kątowe, dla: d n 315 mm 315 < d n < 630 mm d n > 630 mm Ciśnienie wody Ciśnienie wody Ciśnienie powietrza (23 ± 5) C 10% 5% 5% 0,05 bar 0,5 bar - 0,3 bar (23 ± 5) C 2 1,5 1 0,05 bar 0,5 bar - 0,3 bar PN-EN 1277, Warunki B PN-EN 1277 Warunki C Instrukcja montażu Dostawca wyrobów powinien dostarczyć instrukcje montażu. Instrukcja powinna być zredagowane w języku polskim i powinna zwierać szczegółowe informacje dotyczące konstrukcji połączeń. Podane powinny być również informacje dotyczące składowania, transportu, temperatury montażu itd. 3.3 Wymagania wyrobu: pierścienie uszczelniające Materiał pierścieni uszczelniających powinien spełniać wymagania Wytycznych PL

8 3.4 Właściwości materiału Postanowienia ogólne Surowcem powinien być PVC, do którego dodano niezbędne środki pomocnicze ułatwiające wytwarzanie elementów zgodnych z wymaganiami niniejszych wytycznych Właściwości Materiał kształtek wtryskowych powinien być badany w formie wytłaczanych lub wtryskiwanych rur. Materiały do produkcji rur i kształtek wtryskowych powinny spełniać wymagania podane w tablicy 2. Tablica 2 Właściwości materiału rur z PVC-U oraz wtryskiwanych kształtek Parametry badań Właściwość Wymaganie Właściwość Wartość Metoda badania Zawartość PVC na podstawie zawartości popiołu Wytrzymałość na ciśnienie wewnętrzne Masa względna Bez uszkodzeń podczas badania Rury zawartość PVC Kształtki - zawartość PVC Uchwyty zamykające Ustawienie Liczba próbek Temperatura badania Naprężenie obwodowe - materiał rury - materiał kształtki Czas kondycjonowania Typ badania Czas badania > 80 % > 85 % Typ A lub B Dowolne 3 60 ºC 10 MPa 6,3 MPa Zgodnie z PN-EN ISO woda-w-wodzie 1000 h PN-EN ISO PN-EN ISO i PN-EN ISO Materiał wtórny Dopuszcza się stosowanie własnego materiału przetworzonego. Stosowanie obcego materiału przetworzonego lub materiału z recyklingu jest niedozwolone. 3.5 Wygląd i barwa Rury i kształtki powinny być barwione w masie, jednolicie w całym przekroju ścianki. Barwa powinna być pomarańczowo-brązowa (w przybliżeniu RAL 8023) 3.6 Cechy geometryczne Pomiar wszystkich wymiarów powinien być wykonany zgodnie z PN-EN ISO

9 3.6.1 Rury: średnice zewnętrzne Średnie średnice zewnętrzne, d em, powinny być zgodne z podanymi w tablicy 3. Tablica 3 Średnie średnice zewnętrzne rur Średnica nominalna Średnia średnica zewnętrzna DN/OD d em,min d em,max ,0 125,0 160,0 200,0 110,3 125,3 160,4 200, ,0 315,0 400,0 500,0 630,0 800,0 1000,0 250,5 315,6 400,7 500,9 631,1 801,3 1001, Rury: owalność Owalność mierzona bezpośrednio po wyprodukowaniu, powinna być < 0,024 d n Rury: długość Długość projektowa rur nie obejmuje długości kielicha Rury: zukosowanie Kąt zukosowania powinien wynosić od 15 0 do 45 0, mierząc do osi rury. Pozostała grubość ścianki końca rury powinna wynosić co najmniej 1 3 e min. 8

10 3.6.5 Rury: grubość ścianki Grubość ścianki rury powinna być taka jak podano w tablicy 4. Dopuszcza się, aby maksymalna grubość ścianki w dowolnym punkcie nie była większa niż 1,2 e min, pod warunkiem, że średnia grubość ścianki e m jest mniejsza lub równa określonej grubości e m,max. Tablica 4 Grubości ścianek rur Wymiar nominalny DN/OD Nominalna średnica zewnętrzna d n d em,min 110,0 125,0 160,0 200,0 SN 4 SN8 SDR41 SDR34 e min e m,max e min e m,max 3,2 3,2 4,0 4,9 3,8 3,8 4,6 5,6 3,2 3,7 4,7 5,9 3,8 4,3 5,4 6, ,0 315,0 400,0 500,0 6,2 7,7 9,8 12,3 7,1 8,7 11,0 13,8 7,3 9,2 11,7 14,6 8,3 10,4 13,1 16, ,0 800,0 1000,0 15,4 19,6 24,5 17,2 21,8 27,2 18, , Kształtki: średnice zewnętrzne i grubości ścianek Średnie średnice kielicha i bosego końca, d em, powinny być zgodne z podanymi w tablicy 5. Dopuszcza się pocienienie grubości ścianki korpusu o 5 % powstałe w wyniku przesunięcia rdzenia, pod warunkiem że średnia grubość ścianki jest większa lub równa od podanej w tablicy 4. Dla kształtek redukcyjnych łączących dwa elementy o różnych średnicach, grubość ich ścianki powinna zmieniać się stopniowo, od grubości ścianki jednego elementu do grubości ścianki drugiego elementu. 9

11 3.6.7 Rury i kształtki: średnice i długości kielichów oraz bosych końców do łączenia za pomocą elastomerowego pierścienia uszczelniającego Średnice i długości kielichów oraz bosych końców do łączenia za pomocą elastomerowego pierścienia uszczelniającego powinny spełniać wymagania podane w tablicy 5. Patrz odpowiednio rysunki 1, 2, 3, i 4. Wymiar nominalny DN/OD Tablica 5 - Średnice i długości kielichów oraz bosych końców do łączenia za pomocą elastomerowego pierścienia uszczelniającego (mm) Nominalna średnica Kielich Bosy koniec zewnętrzna d n d sm,min A min C max L 1,min H 1) ,4 125,4 160,5 200, ,8 316,0 401,2 501, ,9 802,4 1003, ) Wartości przybliżone, gdy zukosowanie wykonano pod kątem Rysunek: 1: Podstawowe wymiary kielichów do łączenia za pomocą elastomerowego pierścienia uszczelniającego i bosych końców 10

12 Rysunek 2: Typowe kształty rowków kielichów do łączenia za pomocą elastomerowego pierścienia uszczelniającego Rysunek 3: Pomiar rzeczywistego miejsca uszczelnienia Rysunek 4 : Obliczanie grubości ścianki kielicha z pierścieniem podpierającym Kształtki: grubości ścianek kielichów Grubości ścianek kielichów powinny być takie jak podano w tablicy 6. Tablica 6 Grubości ścianek kielichów Wymiar nominalny DN/OD Nominalna średnica zewnętrzna SN 4 SDR 41 SN8 SDR 34 d n e 2, min e 3,min e 2, min e 3,min ,9 2,9 3,6 4,4 2,4 2,4 3,0 3,7 2,9 3,4 4,3 5,4 2,4 2,8 3,6 4, ,5 6,9 8,8 11,1 4,7 5,8 7,4 9,3 6,6 8,3 10,6 13,2 5,5 6,9 8,8 11, ,9 17,7 22,0 11,6 14,7 18,4 16, ,

13 3.7 Wymagania dla wyrobu: rury Właściwosci fizyczne Rury powinny spełniać wymagania podane w Tablicy 7. Właściwość Temperatura mięknienia według Vicata (VST) Odporność na dichlorometan Wymagania Tablica 7 Właściwości fizyczne rur z PVC-U Właściwość Parametry badania Wartość Metoda badania VST 79 ºC Zgodne z normą PN-EN 727 PN-EN 727 Brak oddziaływania Skurcz wzdłużny 5 % Brak rozwarstwień, pęcherzy lub pęknięć Temperatura badania Czas zanurzenia Temperatura badania Czas zanurzenia, dla: e 8 mm e > 8 mm Temperatura badania Czas nagrzewania, dla: e 4 mm 4 mm < e 16 mm e > 16 mm 15 C 30 min (150 ) C 15 min 30 min lub (150 ) C 30 min 60 min 120 min PN-EN 580 PN-EN ISO 2505 ciecz PN-EN ISO 2505 powietrze Właściwości mechaniczne Rury powinny spełniać wymagania podane w Tablicy 8. Tablica 8 Właściwości mechaniczne rur z PVC-U Parametry badania Właściwość Wymagania Właściwość Wartość Metoda badania Odporność na uderzenie (metoda spadającego ciężarka) TIR 10 % Badanie/temperatura kondycjonowania Medium kondycjonujące Typ ciężarka Masa ciężarka, dla: d n = 110 mm d n = 125 mm d n = 160 mm d n = 200 mm d n = 250 mm d n 315 mm Wysokość spadku ciężarka, dla: d n = 110 mm d n 125 mm (0 ± 1) o C Woda lub powietrze d 90 1,0 kg 1,25 kg 1,6 kg 2,0 kg 2,5 kg 3,2 kg 1600 mm 2000 mm PN-EN

14 3.8 Cechowanie na potrzeby certyfikacji rur Następujące cechy i oznaczenia powinny być umieszczone na każdej wyprodukowanej rurze oraz na każdym opakowaniu zbiorczym wyrobu, tak aby były wyraźne, czytelne i trwałe: Rury powinny być cechowane w odległościach nie większych niż 2 m; cechowanie powinno zawierać co najmniej: logo IGWP oraz logo znaku jakości; nazwę producenta, nazwę handlową lub logo; nominalną średnicę zewnętrzną w mm i nominalną grubość ścianki; kod produkcji; datę produkcji (np.: ); materiał, z którego wykonano rurę: PVC-U; klasę sztywności SN; numer normy EN 1401; symbol U; znak budowlany B ; Opakowanie zbiorcze rur powinno mieć etykietę zawierającą co najmniej następujące informacje: logo IGWP oraz logo znaku jakości; nazwę producenta, nazwę handlową lub logo; dodatkowe informacje producenta (dane kontaktowe); nominalną średnicę zewnętrzną w mm i nominalną grubość ścianki; kod produkcji; datę produkcji (np.: ); materiał, z którego wykonano rurę: PVC-U; klasę sztywności SN; numer normy EN 1401; symbol U; znak budowlany B ; wytyczne: PL

15 3.9 Wymagania dla wyrobu: kształtki Właściwości fizyczne Kształtki powinny odpowiadać wymaganiom zestawionym w tablicy 9. Tablica 9 Właściwości fizyczne kształtek z PVC-U Właściwość Temperatura mięknienia według Vicata (VST) Wpływ ogrzewania (kształtki wtryskiwane) Szczelność (dla kształtek wykonanych z prefabrykatów) Wymaganie 77 C patrz uwagi Brak przecieków Parametry badania Metoda badania Właściwość Wartość Zgodnie z normą PN-EN 727 PN-EN 727 Temperatura badania Czas wygrzewania, dla: e 10 mm e > 10 mm Ciśnienie wody Czas badania 150 C 30 min 60 min 0,5 bar 1 min PN-EN 763 metoda A: suszarka powietrzna PN-EN 1053 UWAGI: A: w promieniu równym 15-krotnej grubości ścianki dookoła punktu(ów) wtrysku, głębokość pęknięć, rozwarstwień lub pęcherzy nie powinna przekraczać 50 % grubości ścianki B: w odległości równej 10-krotnej grubości ścianki od strefy przeponowej głębokość pęknięć, rozwarstwień lub pęcherzy nie powinna przekraczać 50 % grubości ścianki w tym punkcie; C: w odległości równej 10-krotnej grubości ścianki od punktu wlewu pierścieniowego, długość pęknięć nie powinna przekraczać 50 % grubości ścianki w tym punkcie; D: linia łączenia nie powinna mieć rozwarcia większego niż 50 % grubości ścianki w tej linii; E: we wszystkich innych częściach powierzchni kształtki głębokość pęknięć i rozwarstwień nie powinna przekraczać 30 % grubości ścianki w tych punktach. Pęcherze nie powinny mieć długości większej niż 10-krotna grubość ścianki Właściwości mechaniczne Kształtki powinny odpowiadać wymaganiom zestawionym w tablicy 10. Tablica 10 Właściwości mechaniczne kształtek z PVC-U Właściwość Odporność na uderzenie (metoda zrzutu) Rzeczywista wartość sztywności obwodowej 1) Elastyczność lub wytrzymałość mechaniczna (dla kształtek wykonanych z prefabrykatów) Wymaganie Brak uszkodzeń odpowiednia SN Bez objawów rozwarstwienia, pęknięć, i/lub przeciekania Parametry badania Właściwość wartość 0 C Badanie/temperatura kondycjonowania Wysokość spadku, dla: d n = 110 mm d n = 125 mm d n = 160 mm d n = 200 mm 2) Miejsce uderzenia 1000 mm 1000 mm 500 mm 500 mm Wylot kielicha Metoda badania PN-EN PN EN ISO PN EN ISO PN EN ISO Czas badania Minimalny moment, dla: [DN] 250 [DN] > 250 Minimalne przemieszczenie 15 min 0,15 [DN] knm PN-EN ,01 [DN] knm lub: 170 mm PN-EN

16 UWAGI 1) Tylko wówczas kiedy uzgodniono z jednostką certyfikującą i zastosowano w cechowaniu (3.11). 2) Stosuje się również dla kształtek d > 200 mm, jeżeli uzgodniono z jednostką certyfikującą Cechowanie na potrzeby certyfikacji kształtek Następujące cechy i oznaczenia powinny być umieszczone na każdej kształtce i opakowaniu zbiorczym wyrobu, tak aby były wyraźne, czytelne i trwałe: Cechowanie kształtek powinno zawierać co najmniej: logo znaku jakości ; nazwę producenta, nazwę handlową lub logo; nominalną średnicę zewnętrzną w mm łączonej z nią rury; rok produkcji; kąt nominalny; materiał, z którego wykonano kształtkę: PVC-U; minimalną grubość ścianki lub klasę SDR; numer normy EN 1401; jeżeli to właściwe, rzeczywistą wartość sztywności (tylko dla następnych większych wartości: 8 kn/m 2 ): SN 8 (patrz Uwaga 1) do tablicy 10); symbol U. Najmniejsze opakowania jednostkowe (lub etykieta) kształtek powinno zawierać co najmniej następujące informacje: logo znaku jakości i oznaczenie słowne IGWP; nazwę producenta, nazwę handlową lub logo; nominalną średnicę zewnętrzną w mm łączonej z nią rury; rok produkcji; kod produkcji; kąt nominalny; materiał, z którego wykonano kształtkę: PVC-U; minimalną grubość ścianki lub klasę SDR ; numer normy EN 1401; symbol U; znak budowlany B. Opakowania zbiorcze kształtek powinny zawierać co najmniej następujące informacje: logo znaku jakości i oznaczenie słowne IGWP; nazwę producenta, nazwę handlową lub logo; dodatkowe informacje producenta (dane kontaktowe); nominalną średnicę zewnętrzną w mm łączonej z nią rury; rok produkcji; kod produkcji; kąt nominalny; materiał, z którego wykonano kształtkę: PVC-U; minimalną grubość ścianki lub klasę SDR ; numer normy EN 1401; symbol U; znak budowlany B; oznaczenie wytycznych: PL

17 4 Wymagania dotyczące systemu zarządzania jakością 4.1 Postanowienia ogólne Niniejszy rozdział zawiera wymagania, które powinien spełnić system zarządzania jakości producenta. 4.2 Pełnomocnik ds. systemu zarządzania jakością W strukturze organizacyjnej producenta powinien być wyznaczony pracownik, któremu powierzono zadania w zakresie spraw związanych z systemem zarządzania jakością. 4.3 Wewnętrzna kontrola jakości/plan jakości Producent powinien wprowadzić, jako element systemu zarządzania jakością, plan wewnętrznej kontroli jakości (plan IQC). W planie IQC powinny być udokumentowane sposób jednoznaczny: właściwości, które są kontrolowane przez producenta; metody, zgodnie z którymi te kontrole są przeprowadzane; częstotliwość z jaką te kontrole są przeprowadzane; sposób rejestrowania i przechowywania wyników tych kontroli. Plan IQC powinien być w formie, jak przedstawiono w załączniku. Plan powinien być na tyle szczegółowy, aby dostarczył Kiwa wystarczającego zaufania, że powyższe wymagania będą spełniane w sposób ciągły. 4.4 Procedury i instrukcje robocze Producent powinien przedstawić: Procedury dotyczące: o postępowania z wyrobami niezgodnymi ; o działań korygujących w przypadku wystąpienia niezgodności; o postępowania z reklamacjami dotyczącymi wyrobów i/lub świadczonych usług; Instrukcje robocze i stosowane karty kontroli; Instrukcje pakowania oraz zabezpieczenia wyrobu podczas składowania oraz transportu. 4.5 Pozostałe wymagania systemu zarządzania jakością W przypadku, gdy producent ma system zarządzania jakością potwierdzony certyfikatem zgodności z wymaganiami PN-EN ISO 9001, plan IQC może stanowić element tego systemu. 16

18 5 Zestawienie badań i inspekcji 5.1 Program badań W niniejszym rozdziale zawarto zestawienie badań i inspekcji wykonywanych podczas: Oceny początkowej: niezbędna inspekcja wykonywana w celu ustalenia czy wszystkie wymagania Wytycznych Oceny są spełnione. Inspekcji kontrolnej: inspekcja w ramach nadzoru przeprowadzana po wydaniu certyfikatu w celu stwierdzenia czy certyfikowany wyrób w sposób ciągły spełnia wymagania niniejszych wytycznych. Inspekcje te są przeprowadzane zgodnie ze wskazaną niżej częstotliwością. Inspekcji systemu zarządzania jakością: inspekcja dotycząca właściwej realizacji planu IQC oraz procedur. Poniżej w tablicy zestawiono badania i inspekcje przeprowadzane w przypadku procesu certyfikacji. Opis wymagań Punkt Wytycznych PL 1002 (na grupę wymiarową) Badanie wchodzące w zakres Badania do oceny Inspekcja Kiwa po wydaniu certyfikatu 1) początkowej Inspekcja 2) Częstotli- 3)4) wość 5) Zmiana surowca lub konstrukcji Wymagania dotyczące systemu Szczelność połączeń z elastomerowymi X X X pierścieniami uszczelniającymi Instrukcje montażu X Pierścienie uszczelniające 3.3 X PL 1003 PL 1003 PL 1003 Wymagania dotyczące materiału Zawartość PVC X X 1x rok X Odporność na ciśnienie wewnętrzne X X 1x rok X Wymagania ogólne wyrobu Materiał wtórny X X 1x rok X Wygląd i barwa 3.5 X X 4) 1x rok X Cechy geometryczne X X 4) 1x rok X Wymagania dotyczące rur Temperatura mięknienia według Vicata X X 4) 1x rok X (VST) Odporność na dichlorometan X X 4) 1x rok X Skurcz wzdłużny X X 4) 1x rok X Odporność na uderzenie (metoda X X 4) 1x rok X spadającego ciężarka) Cechowanie 3.8 X X 4) 1x rok X Wymagania dotyczące kształtek Temperatura mięknienia według Vicata X X 4) 1x rok X (VST) Wpływ ogrzewania X X 4) 1x rok X Szczelność X X 4) 1x rok X Sztywność X X 1x rok X Odporność na uderzenie (metoda zrzutu ) X X 4) 1x rok X Wytrzymałość mechaniczna lub elastyczność X X 4) 1x rok X obwodowa Cechowanie 3.10 X X 4) 1x rok X 1) W przypadku znaczących zmian w wyrobie lub zmian w procesie produkcji powinno zostać przeprowadzone ponowne sprawdzenie wymagań wytrzymałościowych. 17

19 2) Wszystkie właściwości wyrobu, które mogą być oznaczone podczas inspekcji (maksymalnie jednodniowej) są oznaczane przez inspektora lub przez dostawcę w obecności inspektora. W przypadku, gdy to nie będzie możliwe, zostanie sporządzona umowa pomiędzy jednostką certyfikującą a dostawcą, w której zostaną ustalone warunki inspekcji. 3) Próbki pobierane przez inspektora do badań auditowych w niezależnym laboratorium. 4) Jedna próbka do badań na grupę wymiarową. 5) Badania auditowe, jak podano w kolumnie, lecz w ciągu 3 lat powinny być wykonane badania wszystkich grup wymiarowych. 6) Kształtki, wymiary: na grupę wymiarową na typ kształtki: kolana trójniki inne typy na klasę SN 5.2 Ocena systemu zarządzania jakością Podczas każdej inspekcji system zarządzania jakością dostawcy powinien być sprawdzany i oceniany. 18

20 6 Umowa na przeprowadzenie certyfikacji 6.1 Postanowienia ogólne Niniejszy rozdział zawiera uzgodnienia opracowane przez Radę Ekspertów na potrzeby certyfikacji przez Kiwa. 6.2 Personel certyfikujący Personel zaangażowany w proces certyfikacji dzieli się na: Inżynierów certyfikacji: oceniających badania poprzedzające certyfikację i oceniających raporty przygotowane przez inspektorów; Inspektorów: odpowiedzialnych za przeprowadzanie zewnętrznych inspekcji u dostawców wyrobów; Podejmujących decyzje: odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji związanych z przeprowadzonymi badaniami poprzedzającymi certyfikację, utrzymaniem certyfikacji w oparciu o przeprowadzone inspekcje oraz podejmowanie decyzji związanych z działaniami korygującymi Wymagania dotyczące kwalifikacji Wyróżnia się: Wymagania dotyczące kwalifikacji personelu kierowniczego CI, który spełnia wymagania PN-EN 45011; Wymagania dotyczące kwalifikacji personelu kierowniczego CI, które są dodatkowo ustalone przez Radę Ekspertów na potrzeby niniejszych Wytycznych Oceny Wymagania dotyczące kwalifikacji personelu kierowniczego CI, który spełnia wymagania PN-EN Kwalifikacje personelu kierowniczego CI powinny być zgodne z wymaganiami podanymi w PN-EN 45011, rozdział 5. W Księdze Jakości CI powinny być podane kryteria kwalifikacji personelu. PN-EN Wykształcenie, ogólnie 2 Wykształcenie, szczegółowo 3 Doświadczenie, ogólnie Auditor (A) badania poprzedzające certyfikację oraz inspekcje w zakładzie Odpowiedni poziom podejścia technicznego i pracy, odpowiadający licencjatowi (1, 2) Wewnętrzne szkolenie w zakresie certyfikacji i polityki Kiwa Szkolenie w zakresie umiejętności auditowania Szkolenie nastawione na C.S. (np. CB-1, DTA) Kierunkowy kurs i szkolenie (wiedza i umiejętności) Rok doświadczenia zawodowego w co najmniej 4 badaniach, w tym jedno pełne badanie z oceny początkowej wykonane samodzielne pod nadzorem Inspektor (B) wizyty w zakładzie, w terenie, podczas prac projektowych i na inspekcjach Wiedza techniczna na poziomie zawodowym (poziom średni) (2) Wewnętrzne szkolenie z zakresu certyfikacji i polityki Kiwa Szkolenie w zakresie umiejętności auditowania Szkolenie ukierunkowane na C.S. (np. CB-1, DTA) Kierunkowy kurs i szkolenie (wiedza i umiejętności) 1 rok (3) doświadczenia zawodowego w co najmniej 4 badaniach, w tym jedno wykonane samodzielne, pod nadzorem C osoba decydująca o przyznaniu/przedłużeniu certyfikatu Wiedza teoretyczna i praktyczna na poziomie licencjatu (2) Wewnętrzne szkolenie w zakresie certyfikacji i polityki Kiwa Szkolenie w zakresie umiejętności auditowania Nie dotyczy, chyba że Komisja Ekspertów ustaliła konkretne wymagania 4 lata doświadczenia zawodowego, w tym co najmniej rok doświadczenia związanego z certyfikacją 19

21 4 Doświadczenie, szczegółowo Szczegółowa znajomość C.S. i 4 badań dotyczących konkretnego E.G. lub EGs, które są ze sobą powiązane Szczegółowa znajomość C.S. i 4 badań dotyczących konkretnego E.G. lub EGs, które są ze sobą powiązane Podstawowa znajomość konkretnego C.S Wymagania dotyczące kwalifikacji personelu kierowniczego CI ustalone dodatkowo przez Radę Ekspertów na potrzeby niniejszych Wytycznych Oceny Rada Ekspertów nie ustaliła żadnych dodatkowych wymagań Kwalifikacje Personel certyfikujący powinien być kwalifikowany przez ocenę wykształcenia oraz doświadczenia przedstawioną w powyższych wymaganiach. W przypadku, gdy kwalifikowanie odbywa się na podstawie innych kryteriów powinno to być udokumentowane pisemnie. Kompetencje do kwalifikowania mają: Podejmujący decyzje: kwalifikacje specjalistów certyfikacji oraz inspektorów; Kierownictwo jednostki certyfikującej: kwalifikacje podejmujących decyzje 6.3 Częstotliwość inspekcji zewnętrznych Ustalono 4 inspekcje w roku. W przypadku gdy dostawca wyrobów ma system zarządzania jakością potwierdzony certyfikatem zgodności z wymaganiami PN-EN ISO 9001, ustalono 2 inspekcje w roku. Częstotliwość inspekcji może być zmieniona przez Radę Ekspertów w dowolnym czasie. 20

22 7 Wykaz norm i dokumentów powołanych 7.1 Normy/dokumenty normatywne PN-EN 1277 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych -- Systemy przewodów rurowych z tworzyw termoplastycznych do bezciśnieniowych sieci układanych pod ziemią -- Metoda badania szczelności połączeń z elastomerowym pierścieniem uszczelniającym PN-EN Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych do podziemnego bezciśnieniowego odwadniania i kanalizacji -- Systemy przewodów rurowych o ściankach strukturalnych z nieplastyfikowanego poli(chlorku winylu) (PVC-U), polipropylenu (PP) i polietylenu (PE) -- Część 1: Wymagania ogólne i właściwości użytkowe ISO/IEC Guide 65 General requirements for bodies operating produkt certification systems PN-EN 744 Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych -- Rury z tworzyw termoplastycznych Badanie odporności na uderzenia zewnętrzne metodą spadającego ciężarka PN-EN-ISO całość Rury, kształtki i zestawy z termoplastycznych tworzyw sztucznych do przesyłania płynów -- Oznaczanie wytrzymałości na ciśnienie wewnętrzne PN-EN 1446 Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych. Rury z tworzyw termoplastycznych. Oznaczanie elastyczności obwodowej. PN-EN ISO 3126 Systemy przewodów rurowych z tworzyw sztucznych Elementy z tworzyw sztucznych -- Sprawdzanie wymiarów PN-EN 727 Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych. Rury i kształtki z tworzyw termoplastycznych. Oznaczanie temperatury mięknienia wg Vicata (VST) PN-EN 763 Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych. Kształtki wtryskowe z tworzyw termoplastycznych. Metoda wizualnej oceny zmian w wyniku ogrzewania. ISO Thermoplastics fittings -- Determination of ring stiffness (ISO/DIS 13967:2008) PN-EN Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych -- Kształtki z tworzyw termoplastycznych -- Metoda badania odporności na uderzenie PN-EN Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych. Kształtki z tworzyw termoplastycznych. Metoda badania wytrzymałości mechanicznej lub elastyczności fabrykowanych kształtek PN-EN ISO 9001 Systemy zarządzania jakością -- Wymagania (ISO 9001:2008) PN-EN Wymagania ogólne dotyczące jednostek prowadzących systemy certyfikacji wyrobów PN-EN-ISO Tworzywa sztuczne -- Oznaczanie popiołu -- Część 5: Poli(chlorek winylu) PN-EN Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych -- Podziemne bezciśnieniowe systemy przewodowe z niezmiękczonego poli(chlorku winylu)(pvc-u) do odwadniania i kanalizacji -- Wymagania dotyczące rur, kształtek i systemu PN-EN ISO 580 Systemy przewodów rurowych i rur osłonowych z tworzyw sztucznych -- Kształtki wtryskowe z tworzyw termoplastycznych -- Metody wizualnej oceny zmian w wyniku ogrzewania PN-EN 1053 Systemy przewodowe z tworzyw sztucznych -- Systemy rur z tworzyw termoplastycznych do zastosowań bezciśnieniowych -- Metoda badania szczelności wodą PN-EN ISO 2505 Rury z tworzyw termoplastycznych -- Skurcz wzdłużny Metoda i warunki badania (ISO 2505:2005) 21

23 Załącznik A: Wzór planu IQC Uwaga: jest to przykład. Przedmiot Właściwość Metoda Częstotliwość Sposób rejestracji Surowce lub dostarczane materiały Receptury Kontrola materiałów przychodzących Proces produkcji, wyposażenie produkcyjne, materiał; Procedury Instrukcje robocze Wyposażenie Materiał Wyroby końcowe Wyposażenie pomiarowe i badawcze Wyposażenie pomiarowe Wzorcowanie Logistyka Transport wewnętrzny Pakowanie Zabezpieczanie przydatności wyrobów Identyfikacja i cechowanie półwyrobów i wyrobów gotowych 22

24 Załącznik B: Certyfikat wyrobu IGWP Numer Zastępuje Wydany Data Certyfikat wyrobu Rury z PVC-U Na podstawie badań poprzedzających certyfikację, jak również okresowych inspekcji przeprowadzanych przez Kiwa, każda dostawa wyrobów wymienionych w niniejszym certyfikacie i cechowana znakiem IGWP, dostarczana przez Dostawcę może być uważana za zgodną z Wytycznymi Oceny Kiwa PL 1002 Rury o litych ściankach oraz kształtki z nieplastyfikowanego poli(chlorku winylu) (PVC- U) przeznaczone do podziemnego bezciśnieniowego odwadniania i kanalizacji poza konstrukcjami budynków ing. B. Meekma Dyrektor ds Inspekcji i Certyfikacji, Kiwa N.V. Niniejszy certyfikat jest wydany zgodnie Przepisami Certyfikacji Wyrobów Kiwa. Niniejszy certyfikat składa się z stron. Zezwala się na publikowanie niniejszego certyfikatu. N.V. ication and Inspection. Churchill-laan 273 us 70 AB RIJSWIJK etherlands l certif@kiwa.nl.kiwa.nl Oznaczenie