WSTĘP 3 UWAGI TECHNICZNE 4 INFORMACJA O PRZEZNACZENIU TERENU 5 JAK STWORZYĆ REPOZYTORIUM DANYCH? 10 ZAŁĄCZNIKI PLIKOWE:

Transkrypt

1

2 WSTĘP 3 UWAGI TECHNICZNE 4 INFORMACJA O PRZEZNACZENIU TERENU 5 JAK STWORZYĆ REPOZYTORIUM DANYCH? 10 ZAŁĄCZNIKI TEKSTOWE: 1. STRUKTURA GEOBAZY 2. STRUKTURA TABELI ATRYBUTÓW INFORMACJA O PRZEZNACZENIU TERENU 3. LEGENDA TABELA ATRYBUTÓW 4. METODOLOGIA OBLICZEŃ WSKAŹNIKÓW URBANISTYCZNYCH 5. WYKAZ IDENTYFIKATORÓW I NAZW JEDNOSTEK PODZIAŁU TERYTORIALNEGO KRAJU ZAŁĄCZNIKI PLIKOWE: NAZWA PLIKU: 1. WZÓR GEOBAZY DLA GMINY WZOR_1_MPZP.mdb 2. WZÓR GEOBAZY DLA PROJEKTANTA WZOR_2_MPZP.mdb 3. PLIK UKŁADU WSPÓŁRZĘDNYCH PUWG 2000 Pas 6.prj 4. CHŁONNOŚĆ MAKSYMALNA FORMUŁA OBLICZENIOWA 5. CHŁONNOŚĆ MINIMALNA FORMUŁA OBLICZENIOWA 6. CAŁKOWITA POWIERZCHNIA UŻYTKOWA FORMUŁA OBLICZENIOWA 7. MAKSYMALNA INTENSYWNOŚĆ ZABUDOWY FORMUŁA OBLICZENIOWA 8. MINIMALNA INTENSYWNOŚĆ ZABUDOWY FORMUŁA OBLICZENIOWA CHL_MAX.cal CHL_MIN.cal CPU.cal INT_MIN.cal INT_MAX.cal 9. KOD TERENU - FORMUŁA OBLICZENIOWA KOD_TERENU.cal 10. KOD MPZP - FORMUŁA OBLICZENIOWA KOD_MPZP.cal 11. PRZYKŁAD Z POZNANIA POZNAN_FUNKCJE_obowiazujace.lyr

3 Niniejsze opracowanie stanowi opis zasad tworzenia repozytorium danych, zawierającego najważniejszą z punktu widzenia planowania przestrzennego, informację o przeznaczeniu terenu i sposobie jego zagospodarowania. System gromadzenia danych dotyczących przeznaczenia terenu jest elementem Geobazy Miasta Poznania 1 systemu wspomagającego planowanie przestrzennego (PSS 2 ), stworzonego i stosowanego w Miejskiej Pracowni Urbanistycznej w Poznaniu od 2012 r. Stworzenie PSS będzie realizacją wymogu tworzenia i obsługiwania przez organy administracji sieci usług dotyczących danych przestrzennych, stawianego w ustawie o infrastrukturze informacji przestrzennej 3. Poniższy opis został sporządzony z myślą o wdrożeniu jednolitego systemu gromadzenia danych w gminach należących do Metropolii Poznań. Jednak przedstawione rozwiązania mogą zostać zastosowane również w jeszcze szerszym zakresie. Pożądanym wydaje się przetłumaczenie i standaryzacja zapisów z obowiązujących mpzp na szczeblu gminy oraz postawienie wymogu na etapie przetargów (w SIWZ-ie) dla projektantów, aby po uchwaleniu planu przekazywali gminie wersję planu zinterpretowaną do przedmiotowego systemu. Idealnym rozwiązaniem byłoby tworzenie planów według poniższego standardu, dzięki czemu również dane z planów w opracowaniu mogłyby być gromadzone. Miejska Pracownia Urbanistyczna przetłumaczyła wszystkie plany obowiązujące i będące w opracowaniu na terenie miasta Poznania. Plany opracowywane są na bieżąco aktualizowane w bazie danych na 3 etapach: tzw. opiniowania wewnętrznego (opiniowanie z jednostkami Urzędu Miasta oraz instytucjami współpracującymi, takimi jak gestorzy sieci), opiniowania i uzgadniania, wyłożenia do publicznego wglądu. Następnie po wejściu w życie, ustalenia planu są odpowiednio archiwizowane. Każdy nowy projekt planu jest realizowany zgodnie ze standardem. Zachęcamy do zapoznania się z poznańskim modelem oraz korzystania z naszych doświadczeń. 1 Idea i główne założenia Geobazy zostały opisane w broszurze: Geobaza Miasta Poznania. System wspomagający planowanie przestrzenne model Miejskiej Pracowni Urbanistycznej. 2 Planning Support System (PSS). 3 Ustawa o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. z dnia 7 maja 2010 r.) art. 9.

4 Oryginalnie repozytorium stworzone zostało w oprogramowaniu ArcGIS. Natomiast proponowany system może zostać zaimplementowany w różnych oprogramowaniach. Szczególnie polecane jest darmowe i nieustannie rozwijane oprogramowanie Quantum GIS 4, z którego korzysta wiele jednostek administracyjnych w kraju. Załączony wzór geobazy może, bez żadnych przeszkód, zostać zastosowany w tym oprogramowaniu. Ponadto możliwe jest również tworzenie bazy danych bez wykorzystania technologii GIS a z wykorzystaniem dwóch programów: do grafiki wektorowej, gdzie obiekty mają odwzorowanie geograficzne (np. Autocad) oraz programu do tworzenia baz danych (np. Access, Excel, czy Gnumeric). Najważniejsze jest zachowanie struktur tabel atrybutów oraz zastosowanie na rysunku planu wymienionych poniżej zasad symbolizacji terenów. Przedstawiony system jest dostosowany nie tylko do wymogów obowiązującego prawa (ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym), ale również do potrzeb jednostki odpowiedzialnej za realizowanie polityki przestrzennej gminy/miasta, biorąc również pod uwagę organizację pracy w firmie (MPU). Aby założenia systemu mogły być realizowane, opracowywane dane powinny być sporządzane w tym samym układzie współrzędnych. Przyjęto, że wspólnym będzie Polski Układ Współrzędnych PUWG 2000 Pas 6 o parametrach: Projection: Gauss_Kruger False_Easting: , False_Northing: 0, Central_Meridian: 18, Scale_Factor: 0, Latitude_Of_Origin: 0, Linear Unit: Meter (1,000000) Geographic Coordinate System: GCS_ETRS_1989 Angular Unit: Degree (0, ) Prime Meridian: Greenwich (0, ) Datum: D_ETRS_1989 Spheroid: GRS_1980 Semimajor Axis: , Semiminor Axis: , Inverse Flattening: 298, Plik układu współrzędnych znajduje się w pliku PUWG 2000 Pas 6.prj w folderze Załączniki. 4 Program Quantum GIS jest udostępniany na licencji GPL (GNU General Public Licence)

5 Przy tworzeniu repozytorium informacji o przeznaczeniu i sposobie zagospodarowania każdego terenu w skali gminy/miasta ważne było zapisanie informacji, tak aby niezależnie od źródła, dane były ze sobą porównywalne oraz interpretowalne w ten sam sposób. Ponadto priorytetem było również zachowanie możliwie jak najpełniejszej informacji. W tym celu przeanalizowano każdy z ponad 150 uchwalonych w Poznaniu planów, zwłaszcza w odniesieniu do sposobu i szczegółowości zapisu ustaleń dla terenu, jak i ustalonych dla niego wariantów parametrów zabudowy. Stworzony system uwzględnia specyfikę każdego planu dzięki zastosowaniu metody ilościowego i jakościowego opisu ustaleń. Szczegóły zostały podane poniżej. Powyższy schemat prezentuje strukturę zestawu danych FUNKCJE składającego się z 5 warstw (klas obiektów w geobazie osobistej). Warstwa FUNKCJE_NIEOBOWIĄZUJĄCE stanowi archiwum ustaleń z nieobowiązujących już planów. Pozostałe warstwy, wypełnione danymi z całej gminy/miasta, łącznie pokrywają jej/jego powierzchnię. Z punktu widzenia zarządzania przestrzenią, zwłaszcza w skali metropolitalnej, to tworzenie właśnie tych czterech klas obiektów jest najważniejsze. TABELA ATRYBUTÓW Wszystkie klasy obiektów posiadają identyczną strukturę tabeli atrybutów, dzięki czemu możliwe jest m.in. dokonywanie bilansowania (terenów w skali gminy), wyszukiwania i wizualizowania danych. Ma to szczególne znaczenie z poziomu zarządzania gminą - może przyczynić się do znacznego usprawnienia i optymalizacji pracy. Struktura tabeli posiada 5 grup danych: identyfikator terenu, parametry zabudowy, parametry na potrzeby obliczeń wskaźników urbanistycznych, wskaźniki urbanistyczne oraz informacja o geometrii obiektu. Niektóre pola nie wymagają określenia stałego słownika symboli a dla innych konieczne było stworzenie katalogu zamkniętego. Sposób wypełniania tabeli został ściśle określony i opisany szczegółowo w legendzie (załącznik nr 2).

6 Poniżej przedstawiono strukturę tabeli atrybutów wraz z opisem każdej z grup. lp. NAZWA POLA ZNACZENIE IDENTYFIKATOR 1 KOD_TERENU indywidualny kod terenu PRZEZNACZENIE TERENU PARAMETRY ZABUDOWY 2 KOD_MPZP indywidualny kod mpzp 3 TERYT identyfikator jednostki terytorialnej 4 MPZP_SYMBOL symbol mpzp 5 ETAP_PLANU etap aktualizacji planu w geobazie 6 SYMB_T_PO oryginalny symbol terenu w mpzp 7 NR_TERENU nr terenu 8 SYMB_T symbol przeznaczenia terenu 9 F_SZCZEGOLOWA funkcja szczegółowa 10 F_DOPUSZCZONA funkcja dopuszczona 11 F_WYKLUCZONA funkcja wykluczona/zakazana 12 RODZAJ_ZABUDOWY rodzaj zabudowy 13 DZ_MINk 14 DZ_MIN1 15 DZ_MIN2 16 DZ_MIN3 17 POW_Zk 18 POW_Z1 19 POW_Z2 20 POW_Z3 21 BIOL_CZk minimalna powierzchnia działki budowlanej - komentarz minimalna powierzchnia (1) nowo wydzielonej działki budowlanej minimalna powierzchnia (2) nowo wydzielonej działki budowlanej minimalna powierzchnia (3) nowo wydzielonej działki budowlanej - wartość maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej - komentarz maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej (1) maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej (2) maksymalna powierzchnia zabudowy działki budowlanej (3) minimalna powierzchnia biologicznie czynna - komentarz 22 BIOL_CZ1 minimalna powierzchnia biologicznie czynna (1) 23 BIOL_CZ2 minimalna powierzchnia biologicznie czynna (2) 24 BIOL_CZ3 minimalna powierzchnia biologicznie czynna (3) 25 WYSk wysokość zabudowy - komentarz 26 WYS maksymalny kąt nachylenia połaci dachowych 27 MAX_KOND informacje o dachach 28 MIN_KOND rodzaj geometrii dachów 29 KOND_PODZ ilość kondygnacji podziemnych 30 KOND_MW ilość kondygnacji pod zabudowę mieszkaniową wielorodzinną 31 DACHY_MIN minimalny kąt nachylenia połaci dachowych 32 DACHY_MAX maksymalny kąt nachylenia połaci dachowych 33 DACHY_k informacje o dachach 34 RODZAJ_DACHU rodzaj geometrii dachów PARAMETRY 35 ZALOZENIE sposób przyjęcia wartości dla TER_x 5 5 TER_x oznacza procentowy udział funkcji (MN, MW lub innych) w powierzchni danego terenu.

7 DLA OBLICZEŃ WSKAŹNIKÓW URBANISTY- CZNYCH WSKAŹNIKI URBANISTYCZNE GEOMETRIA OBIEKTU 36 TER_MN1 37 TER_MN2 38 TER_MN3 39 TER_MW 40 TER_I1 41 TER_I2 procentowy udział funkcji MN w powierzchni danego terenu (1) procentowy udział funkcji MN w powierzchni danego terenu (2) procentowy udział funkcji MN w powierzchni danego terenu (3) procentowy udział funkcji MW w powierzchni danego terenu procentowy udział funkcji U lub P w powierzchni danego terenu (1) procentowy udział funkcji U lub P w powierzchni danego terenu (2) 42 UST_INT sposób przyjęcia wartości dla intensywności 43 WYBOR_INTENS wybór wzoru dla obliczeń intensywności 44 UWAGI uwagi 45 CHL_MIN minimalna chłonność terenu 46 CHL_MAX maksymalna chłonność terenu 47 INT_MIN minimalna intensywność zabudowy 48 INT_MAX maksymalna intensywność zabudowy 49 CPU całkowita powierzchnia użytkowa 50 Shape rodzaj obiektu 51 SHAPE_Area powierzchnia obiektu 52 LENGHT_Area obwód obiektu Identyfikator terenu - grupa informacji, które pozwalają na jednoznaczną identyfikację każdego terenu. Informacje o symbolu planu, nadawanym przez gminę/miasto, numerze porządkowym terenu oraz symbolu przeznaczenia, umożliwiają identyfikację terenu w skali planu i gminy/miasta. Natomiast dzięki identyfikatorowi jednostki podziału terytorialnego kraju 6 (tzw. TERYT), dany teren może być odnaleziony w skali metropolii a nawet kraju. Wyżej wymienione dane tworzą indywidualny kod terenu: Pole oryginalny symbol przeznaczenia terenu z planu [SYMB_T_PO] umożliwia jednoznaczne odniesienie do oryginału planu miejscowego treści uchwały oraz załącznika graficznego. 6 Wykaz identyfikatorów i nazw jednostek podziału terytorialnego kraju z dnia 2012 r (GUS) znajduje się w załączniku nr 5.

8 Przeznaczenie terenu grupa informacji o przeznaczeniu terenu. Jak wspomniano wcześniej zaletą przedstawionego systemu jest zachowanie możliwie jak najpełniejszej informacji o terenie. Dlatego oprócz pola zawierającego symbol przeznaczenia terenu (oznaczenie literowe zgodne z zał. nr 1 Rozp. Min. Infrastruktury z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie wymaganego zakresu projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego), w kolejnych polach można opisać funkcję szczegółową, funkcję dopuszczoną/uzupełniającą oraz wykluczoną na danym terenie. Przykład: Dla terenu zdefiniowanego w mpzp jako: teren zabudowy usługowej oświaty przedszkola, oznaczonego na rysunku planu symbolem 2Uo, informacja o oryginalnym oznaczeniu terenu zostaje zapisana w polu [SYMB_T_PO]. W polu przeznaczenie terenu [SYMB_T] należy wpisać symbol UO oznaczający teren zabudowy usługowej oświaty (wybrany z zamkniętego katalogu określonego w ww. legendzie). Natomiast informację o przeznaczeniu terenu pod przedszkole należy umieścić w polu funkcja szczegółowa [F_SZCZEGOLOWA]. Nazwa pola Definicja pola wartość Definicja wartości zgodnie z legendą SYMB_T_PO NR_TERENU oryginalny symbol terenu z planu nr terenu (po standaryzacji) 2Uo 05 Teren zabudowy usługowej oświaty - przedszkola SYMB_T przeznaczenie terenu UO Teren zabudowy usługowej oświaty F_SZCZEGOLOWA funkcja szczegółowa PS przedszkole F_DOPUSZCZONA funkcja dopuszczona - F_WYKLUCZONA funkcja wykluczona - Dzięki takiemu założeniu, udało się, po przeanalizowaniu obowiązujących w Poznaniu planów miejscowych, wyodrębnić z ponad 300 występujących określeń przeznaczenia terenu (zarówno opisów słownych jak i oznaczeń za pomocą symboli), grupę ok. 62 symboli. Studium przypadków Poznania z pewnością nie wyczerpuje katalogu występujących przeznaczeń w skali kraju, gdyż tereny takie jak np. wydmy, plaże, czy wody morskie, tutaj nie występują. Jednak dla spójności systemu powinno się wyjść za założenia, że przedstawiony katalog jest zamknięty. Dlatego proponuje się, aby gmina, na której terenie występuje przeznaczenie, którego nie ujęto w katalogu, zgłaszała takie zapotrzebowanie podmiotowi nadzorującemu i gromadzącemu dane w skali całej metropolii. Po uznaniu za zasadne dopisanie kolejnego oznaczenia, wszystkie gminy zostaną powiadomione o poszerzeniu słownika.

9 Parametry zabudowy grupa zawierająca szczegółową informację o sposobie zagospodarowania terenu: rodzaju zabudowy, minimalnej powierzchni nowo wydzielonej działki budowlanej, maksymalnym procencie powierzchni zabudowy działki budowlanej, powierzchni biologicznie czynnej, wysokości zabudowy, liczbie kondygnacji oraz rodzaj dachu. Aby uniknąć utraty lub pominięcia ustaleń planu, co mogłoby prowadzić do błędnej jego interpretacji, uwzględniając różnorodność formułowania ustaleń w planach, przyjęto zasadę ilościowego i jakościowego opisu parametrów zabudowy. Każdy z parametrów posiada pole komentarza do opisu słownego. W polu tym wymagane jest użycie symboli zgodnie z legendą). Ponadto w kolejnych polach istnieje możliwość wpisania wartości liczbowej. Dzięki danym ilościowym możliwe jest obliczenie wskaźników urbanistycznych. W przypadku, gdy plan nie określa wartości niezbędnej dla ich obliczenia - np. maksymalnego procentu powierzchni zabudowy przy obliczeniach intensywności - możliwe jest przyjęcie wartości typowej dla danego rodzaju zabudowy, odnotowując fakt przyjęcia założenia w polu komentarza ([POW_k] = PNB powierzchnia na potrzeby bazy). Analiza sformułowań zastosowanych w obowiązujących miejscowych planach wykazała, że w razie konieczności praktykuje się określanie parametrów zabudowy dla jednego terenu w kilku wariantach (max 3), np. maksymalne procenty powierzchni zabudowy w zależności od rodzajów zabudowy dopuszczonych na terenie. Dlatego dla parametrów: minimalna powierzchnia nowo wydzielonej działki budowlanej, maksymalny procent powierzchni zabudowy działki budowlanej oraz minimalna powierzchnia biologicznie czynna, możliwe jest wpisanie wartości w 3 polach. Przyjęto zasadę, że jeden wariant jest opisywany zawsze w polach o tym samym indeksie, tzn. wariant nr 1 opisany jest w polach: [DZ_MIN1], [POW_Z1] a wariant 2 w polach: [DZ_MIN2], [POW_Z2] itd., W przypadku parametrów opisywanych jakościowo, np. dla rodzaju zabudowy, gdzie wartość składa się z kilku symboli, pierwszy symbol dotyczyć będzie wariantu nr 1, drugi zaś drugiego (np.[rodzaj_zabud] = WS/BL 7, WS dotyczyć będzie wariantu nr 1, natomiast BL wariantu 2). Jeżeli przeznaczenie terenu jest wyrażone symbolem łamanym, np. MN/U, to przyjmuje się, że parametry zabudowy są wyrażone w 2 wariantach, nawet jeśli plan nie różnicuje ustaleń. Ma to znaczenie dla algorytmu obliczania wskaźników urbanistycznych. Właśnie ze względu na wariantowość parametrów przyjęto Parametry na potrzeby obliczeń wskaźników urbanistycznych. Parametr o symbolu [TER_x] określa procentowy udział funkcji w powierzchni danego terenu (w % wyrażonym liczbą dziesiętną). Na przykład dla terenu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej ustalono dwie wartości maksymalnego procentu powierzchni zabudowy działki w zależności od rodzaju zabudowy: dla jednorodzinnej MN1 [POW_Z1] = 0,2 a dla bliźniaczej MN2 [POW_Z2] = 0,5. Można przyjąć, że na 50% powierzchni terenu zostanie zrealizowana zabudowa jednorodzinna a na drugiej połowie bliźniacza. Zatem procentowy udział funkcji MN1 w powierzchni danego terenu [TER_MN1] = 0,5 a [TER_MN2] = 0,5. System przewiduje albo automatyczne przyjęcie wartości [TER_x] zgodnie z tabelką dla tego parametru w legendzie (załącznik nr 3) albo świadome wpisanie określonych wartości. Dzięki stworzonym formułom obliczeniowym, możliwe jest automatyczne obliczenie wskaźników urbanistycznych: prognozowanej chłonności terenu, intensywności zabudowy oraz całkowitej powierzchni użytkowej. W załączniku nr 4 znajdują się metodologie i formuły obliczeniowe dla poszczególnych wskaźników. Geometria obiektu: powierzchnia, obwód oraz rodzaj geometrii obiektu (w ArcGis-ie dane o obiekcie nadawane są automatycznie w momencie utworzenia obiektu). 7 Zgodnie z legendą (załącznik nr 3) WS oznacza zabudowę wolnostojącą, natomiast BL zabudowę bliźniaczą.

10 GMINA Aby utworzyć repozytorium danych w skali gminy należy: 1A) Skopiować plik WZOR_1_MPZP.mdb lub 1B) Samodzielnie stworzyć geobazę o strukturze zgodnie z załącznikiem nr 1, w której klasy obiektów będą posiadać tabele atrybutów o strukturze zgodnie ze załącznikiem nr 2. Należy pamiętać, aby dane były tworzone w Polskim Układzie Współrzędnych PUWG 2000 Pas 6 (plik PUWG 2000 Pas 6.prj). W obu przypadkach, w miejscu WZOR_1 w nazwach geobaz należy wpisać nazwę gminy, np. POZNAN_MPZP. Nazw poszczególnych warstw nie należy zmieniać. 2) Przetłumaczyć obowiązujące plany zgodnie z opisanymi wyżej założeniami. Kreśląc obiekty należy wypełniać tabelę atrybutów zgodnie z legendą załącznik nr 3. 3) Aby obliczyć wskaźniki urbanistyczne można skorzystać z formuł zapisanych w języku VB Script (pliki.cal) opartych na metodologiach opisanych w załączniku nr 4. 4) Po utworzeniu repozytorium danych, magazyn należy uzupełniać przez dane przekazywane przez projektantów sporządzających projekty mpzp. PROJEKTANT SPORZADZAJĄCY PROJEKT MPZP Aby utworzyć warstwę dotyczącą przeznaczenia terenu określonego w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego (lub projekcie) należy: 1A) Skopiować plik WZOR_2_MPZP.mdb lub 1B) Samodzielnie stworzyć klasę obiektów (warstwę) o strukturze tabeli atrybutów zgodnie z załącznikiem nr 2. Należy pamiętać, aby klasa obiektów była osadzona w Polskim Układzie Współrzędnych PUWG 2000 Pas 6 (plik PUWG 2000 Pas 6.prj). W obu przypadkach w miejscu WZOR_2 w nazwach geobaz należy wpisać nazwę gminy, np. POZNAN_MPZP. Nazw poszczególnych warstw nie należy zmieniać. 2) Przetłumaczyć obowiązujące plany zgodnie z opisanymi wyżej założeniami. Kreśląc obiekty należy wypełniać tabelę atrybutów zgodnie z legendą załącznik nr 3. 3) Aby obliczyć wskaźniki urbanistyczne można skorzystać z formuł zapisanych w języku VB Script (pliki.cal) opartych na metodologiach opisanych w załączniku nr 4.

11