KONKURS Z CHEMII. dla uczniów gimnazjów województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2011/2012

Transkrypt

1 1 Nr zada nia Licz ba pkt Nr zada nia Licz ba pkt SUMA PKT. % KOD UCZNIA... KONKURS Z CHEMII dla uczniów gimnazjów województwa warmińsko-mazurskiego w roku szkolnym 2011/2012 ETAP WOJEWÓDZKI 9 MARCA 2012 WITAMY Cię w wojewódzkim etapie konkursu z chemii. Przed Tobą 18 zadań, za które możesz uzyskać maksymalnie 56 punktów. Przy każdym zadaniu w nawiasie jest podana punktacja. Po uważnym przeczytaniu, pomyśl nad sposobem rozwiązania zadania i przedstaw je w miejscu przeznaczonym na obliczenia i odpowiedź. Jeżeli nie jesteś pewny swojej odpowiedzi, wykonaj obliczenia w brudnopisie, a ostateczną wersję odpowiedzi wraz z obliczeniami przepisz do arkusza konkursowego. Jeżeli będziesz miał chwilowe problemy z udzieleniem odpowiedzi na pytanie, przejdź do następnych pytań, a po ich rozwiązaniu powróć do nierozwiązanych zadań. W załączeniu układ okresowy pierwiastków, wykres zależności rozpuszczalności substancji stałych w wodzie od temperatury, tabela rozpuszczalności wodorotlenków i soli. W arkuszu zadań, we wskazanym miejscu, wpisz swój kod. Na rozwiązanie testu masz 90 minut. Jesteś w gronie najlepszych chemików naszego województwa. Gratulujemy. Powodzenia! Przewodniczący Wojewódzkiego Konkursu Chemicznego dr inż. Krzysztof Błaszczak

2 2 Zadanie 1. [4 pkt] Mając do dyspozycji: twaróg (biały ser), surowy ziemniak, plaster szynki chudej i jabłko, zaproponuj doświadczenie na wykrywanie białka w tych produktach, uwzględniając schemat doświadczenia, obserwacje i wnioski. Podaj nazwę reakcji pozwalającą wykryć białko w materiale pochodzenia naturalnego. Schemat doświadczenia: Obserwacje: Wnioski: Jest to reakcja.... Zadanie 2. [1 pkt] Pewną substancję cechują następujące właściwości: jest bezbarwna i bezwonna, nierozpuszczalna w wodzie, niepalna i nie podtrzymuje palenia, ma gęstość zbliżoną do gęstości powietrza i jest mało aktywna chemicznie. Tą substancją jest (wpisz nazwę):.... Zadanie 3. [4 pkt] Oceń prawdziwość zdań na podstawie informacji odczytanej z wykresu. I. Rozpuszczalność Pb(NO3)2 w temperaturze 20 o C wynosi 30g/50g wody. PRAWDA FAŁSZ II. Rozpuszczalność KNO3 w temperaturze 90 o C wynosi 420g/200g wody. Po ochłodzeniu roztworu do

3 3 temperatury 60 o C wykrystalizuje 100g KNO3. PRAWDA FAŁSZ III. W 30 o C w 100g wody rozpuszczono 90g NaNO3 i uzyskano roztwór nienasycony. PRAWDA FAŁSZ IV. Rozpuszczono cukier w 300 gramach wody o temperaturze 30 o C i uzyskano 960 gramów roztworu. PRAWDA FAŁSZ Zadanie 4. [2 pkt] Wymień 5 czynników powodujących denaturację białek: Zadanie 5. [5 pkt] W pięciu probówkach znajdują się różne palne substancje chemiczne. Substancja z probówki 1 wykorzystywana jest w palnikach do cięcia i spawania metali z uwagi na uzyskiwaną wysoką temperaturę podczas spalania, a substancja z probówki 2 wykorzystywana jest m. in. do przyśpieszenia dojrzewania niektórych owoców w przechowalniach. Substancje z probówek 1, 2 i 5 reagują z wodą bromową, przy czym substancja z probówki 5 wespół z substancją z probówki 4 wchodzi w skład tłuszczu uzyskiwanego z oliwek. Substancje z probówek 3 i 4 posiadają ta samą grupę funkcyjną, z tym że substancja z probówki 3 spożyta nawet w niewielkiej ilości może uszkodzić nerw wzrokowy i spowodować utratę wzroku. W miejsce kropek przy numerze probówki wpisz wzór sumaryczny odpowiedniego związku chemicznego, który znajduje się w tej probówce. 1 probówka... 2 probówka... 3 probówka... 4 probówka... 5 probówka... Zadanie 6. Na wzorach strukturalnych napisz równanie reakcji estryfikacji etanianu butylu (octanu butylu). Zaznacz w kółku elementy, z których powstaje woda oraz zaznacz kółkiem grupę estrową (wiązanie estrowe), odpowiednio podpisując je.

4 4 Zadanie 7. Przyporządkuj wymienionym substancjom odpowiednie właściwości spośród podanych poniżej. Wstaw X w odpowiednie kratki. A. Dobrze rozpuszcza się w wodzie. B. Ma odczyn zasadowy. C. Nie rozpuszcza się w wodzie. D. Ma słodki smak. E. Ma zapach rozkładających się ryb. F. Jest krystalicznym ciałem stałem stałym. G. Ma odczyn obojętny. H. Reaguje z zasadami i kwasami. I. Jest gazem. J. Jest higroskopijna. K. Ma zapach zgniłych jaj. Substancja metyloamina glicerol glicyna Właściwości A B C D E F G H I J K A B C D E F G H I J K A B C D E F G H I J K Zadanie 8. [4 pkt] Padający deszcz majowy na pola uprawne zawierał 0,004% HNO 3 i 0,006% H 2 SO 4. Przyjmując gęstość wody opadowej = 1 g/cm 3, oblicz jaka ilość kwasu azotowego (V) i jaka ilość kwasu siarkowego (VI) opadnie na obszar 1 km 2 wraz z 35 mm opadem deszczowym. Napisz, jaki zabieg rolnik powinien zastosować, by podnieść odczyn gleby, tak by mógł uprawiać na tym polu rośliny lubiące odczyn zbliżony do obojętnego.

5 5 Zadanie 9. Zanieczyszczenie powietrza pociąga za sobą przeróżne skutki w środowisku. Powstawanie dziury ozonowej w atmosferze przyczynia się do większego przenikania promieni ultrafioletowych na powierzchnię Ziemi. Wymień 6 negatywnych skutków działania promieni ultrafioletowych: Zadanie 10. [2 pkt] Janek badał skład chemiczny mielonki mięsnej (wędlina). Ukroił plaster tej wędliny, a na jego powierzchnię dodał 2 krople jodyny, po czym pojawiło się zabarwienie granatowoniebieskie. Jaką substancję chemiczną wykrył Janek? Jaką rolę pełni ten składnik w wędlinie. Janek wykrył.... W wędlinie składnik ten pełni rolę.... Zadanie 11. Liczba neutronów dla pewnego atomu pierwiastka równa się iloczynowi liczby protonów w atomie Si i liczby elektronów walencyjnych 24 12Mg, a liczba jego protonów jest równa ilorazowi liczby masowej atomu Mo przez liczbę neutronów w atomie 7 3 Li. Zapisz dane atomu odgadniętego

6 6 pierwiastka w postaci A ZE. Atom tego pierwiastka ma postać.... Zadanie 12. [1 pkt] Jaki to pierwiastek, którego atom ma taką samą liczbę elektronów, jak jony: Sr 2+, Br -, Mo 6+? Tym pierwiastkiem jest.... Zadanie 13. [1 pkt] Związki organiczne są palne. Który z przedstawionych poniżej zestawów substancji jest uporządkowany malejąco ze względu na liczbę cząsteczek tlenu zużytego w reakcji spalania całkowitego? Wstaw X w miejsce kratki. A. etanol, butyn, butan, kwas oleinowy, kwas stearynowy B. kwas stearynowy, kwas oleinowy, butyn, butan, etanol C. kwas stearynowy, kwas oleinowy, butan, butyn, etanol D. etanol, butan, butyn, kwas oleinowy, kwas stearynowy. Zadanie 14. Tata Ani jesienią po zebraniu owoców winogron postanowił, że sam wyprodukuje w domu wino. Wszystko przygotował wg przepisu. Wiadomo, że fermentacji alkoholowej poddawany jest cukier zawarty w owocach winogron wg równania: C 6 H 12 O 6 DROŻDŻE 2C 2 H 5 OH + 2CO 2. A. Jaką rolę w tym procesie pełnią drożdże? Drożdże w tym procesie pełnią rolę.... B. Uzupełnij poniższy schemat doświadczenia, tak by można było zidentyfikować wydzielający się gaz podczas tego procesu:......

7 7 C. Zapisz odpowiednie spostrzeżenia i równanie reakcji, które zajdzie w w zaprojektowanym doświadczeniu. Zadanie 15. [9 pkt] Pod literami A, B, C, D, E, F, G, R kryją się pewne substancje. Substancja F jest słabo rozpuszczalną solą. W roztworach wodnych substancji C i E wykryto kationy potasu. Substancja R jest tlenkiem pierwiastka o liczbie masowej 32, w którym wykazuje on najwyższą wartościowość. Odgadnij wszystkie substancje i ułóż równania reakcji chemicznych. F + E + D H 2 O + C + C Ca + D F + H R + B F + H 2 O G R D + A F + H 2 O + + A + H 2 O B I... II.... III.... IV.... V.... VI.... VII.... VIII.... IX.... Zadanie 16. Antek do szklanki z wodą dolał oleju rzepakowego i wymieszał całość. Otrzymał mieszaninę niejednorodną. Jak nazwiesz ten rodzaj mieszaniny i podaj wyjaśnienie tego pojęcia oraz jaką metodę zaproponowałbyś (zaproponowałabyś) do rozdzielenia tej mieszaniny na składniki?

8 8 Zadanie 17. [2 pkt] Spośród poniższych zdań zaznacz w kratce obok tylko zdania prawdziwe, wstawiając X. Aminy są podstawowymi składnikami budulcowymi białek. Aminokwasy w pewnych warunkach zachowują się jak kwasy, a w innych jak zasady. Na podstawie właściwości fizycznych metanol można łatwo odróżnić od etanolu. Celuloza ma właściwości higroskopijne. Zadanie 18. Do podanych poniżej wzorów sumarycznych dobierz poprawne nazwy. Obok każdego wzoru zaznacz kółeczkiem litery przyporządkowane odpowiednim nazwom. I. C 12 H 22 O 11 A / B / C / D / E / F / G II. C 6 H 12 O 6 A / B / C / D / E / F / G III. CH 3 NH 2 A / B / C / D / E / F / G IV. (C 6 H 10 O 5 ) n A / B / C / D / E / F / G V. CH 2 (NH 2 ) - COOH A / B / C / D / E / F / G A. fruktoza, B. glicyna, C. skrobia, D. glukoza, E. metyloamina, F. celuloza, G. sacharoza

9 9 B r u d n o p i s