Poziom dźwięku w laboratorium komputerowym wpływ umeblowania

Transkrypt

1 Poziom dźwięku w laboratorium komputerowym wpływ umeblowania Władysław Stachowski mgr inż. st. wykładowca Wydziału Zarządzania i Ekonomii Politechniki Gdańskiej wladyslaw.stachowski@zie.pg.gda.pl Streszczenie W artykule przedstawiono możliwości ograniczenia poziomu hałasu emitowanego przez stanowisko komputerowe. Elementem, który poddano analizie w poszukiwaniu rozwiązania jest umeblowanie, a w szczególności konstrukcja stołu dla budowy stanowiska komputerowego. Summary In the article the possibilities of limitation of the noise level emited by a computer workstation were presented. During the research the focus was on a furniture. Wstęp Hałas stał się tak powszechny, że często nie zauważamy jego występowania w środowisku naszego bytowania. Otoczenie staje się coraz bardziej nieprzyjazne. Często brak możliwości odizolowania się od tej dokuczliwości. Wśród wielu czynników hałas stał się tym czynnikiem, który towarzyszy nam powszechnie. Dotkliwość dźwięków pojawia się przy poziomie przewyższającym poziom tła i to znacznie poniżej poziomu będącego zagrożeniem utraty słuch. Jednak to co subiektywnie uznajemy za tło, którego poziom akceptujemy i tolerujemy (przyzwyczajamy się do tego nowego tła ), spowodowane jest brakiem możliwości oceny lub czasowej głuchoty wywołanej np. wysokim poziomem dźwięków słuchanej muzyki. Dopiero obniżenie tego poziomu, zwłaszcza skokowe, pozwala nam odczuć ulgę i zwraca naszą uwagę na tę dolegliwość. Z tego typu zachowaniami mamy do czynienia w biurach, laboratoriach, w których zainstalowano większą liczbę urządzeń wydających ciche dźwięki. Jednak przy większej liczbie takich urządzeń poziom tego nowego tła zaczyna być dokuczliwy. Dokuczliwość wzrasta wraz z czasem przebywania w takich warunkach, efektem czego jest malejąca wydajność pracy. Do organizatorów przestrzeni pracy należy dbałość o komfort pracy oraz minimalizacje skutków nakładających się dźwięków, a pochodzących od niehałaśliwych urządzeń. Szczególnie, w organizowaniu przestrzeni pracy, należy brać pod uwagę zachowanie zdolności pracowników do wydajnej pracy. Realizacja postulatu zmniejszenia poziomu dźwięku sprowadza się do zaproponowania rozwiązań technicznych i organizacyjnych, które mogą być zaakceptowane w kategoriach ekonomicznych 3. Do kategorii pomieszczeń o podwyższonym poziomie tła, w których zainstalowano niehałaśliwe urządzenia, należą laboratoria komputerowe. Narażeni na podwyższony poziom dźwięków są słuchacze, a w największym stopniu nauczyciel przebywający wiele godzin w laboratorium. Zjawisko znużenia może silnie wpływać na sprawność realizacji zadań w laboratoriach studenckich. Źródła dźwięków w laboratorium komputerowym Komputer jest tym urządzeniem, które hałasuje w stosunkowo małym stopniu, w porównaniu z wieloma maszynami przemysłowymi. Jednak będąc urządzeniem biurowym potrafi dokuczyć swym cichym szemraniem. Współczesne komputery, których jakość informatyczna bardzo wzrosła w stosunku do tych Środowisko, według normy ISO-, to otoczenie, w którym działa organizacja włączając powietrze, wodę, emisje, zasoby naturalne, florę, faunę, ludzi i ich wzajemne zależności Pawlas K.: Środowisko akustyczne dzieci i młodzieży. V Koszalińska Konferencja Naukowo Techniczna Hałas Profilaktyka Zdrowie, Kołobrzeg 3 Stachowski W.: Metoda hierarchicznej analizy w projektach zmniejszających hałas, V Koszalińska Konferencja Naukowo Techniczna Hałas Profilaktyka Zdrowie, Kołobrzeg

2 sprzed lat, pomrukują znacznie silniej niż ich poprzednicy, zwłaszcza te tańsze, stały się wręcz hałaśliwe. Już pojedynczy komputer wywołuje swym generowanym dźwiękiem nasze podrażnienie, zwłaszcza gdy praca wymaga skupienia. Jeszcze gorzej jest w laboratoriach komputerowych w których zainstalowanych jest kilkanaście komputerów, i które najczęściej, wykorzystywane są jednocześnie. Dźwięk wywołany pracą komputera ma swe źródło w następujących zespołach (rysunek ): zasilacz, w którym zamontowano wentylator dla usuwania nadmiaru ciepła, układ chłodzenia procesora, wentylator odprowadzania ciepła, dysk twardy, układ wirowania talerzy, napęd Cd, układ wirowania płyty, napęd dyskietek, układ wirowania dyskietki. W wyniku przepływu powietrza, we wnętrzu obudowy, generowane są dźwięki na wszelkich krawędziach zamontowanych elementów oraz powstają dźwięki przez mechaniczne uderzenia napędów. Rys. Miejsca generowania dźwięków w komputerze Dodatkowo metalowa obudowa dobrze przenosi wszystkie te dźwięki na zewnątrz, będąc w części wtórnym ich źródłem. Warunki badań Badaniami objęto laboratorium komputerowe, w którym zainstalowanych jest szesnaście stanowisk. Rozmieszczenie stanowisk przedstawia rysunek. Zaprezentowany stół pod komputer jest stołem docelowym. Pomiary wykonano przy zamkniętych oknach i drzwiach w godzinach popołudniowych. Poziom tła, przy wyłączonych komputerach wynosił 3dB[A]. Pomiarów dokonywano w pięciu punktach pomiarowych jak na rysunku. Serie pomiarów wykonano włączając komputery na kolejnych stanowiskach poczynając od numeru pierwszego. Pomiary przeprowadzono gdy komputer (jednostka centralna) był umieszczony na blacie obok monitora (rysunek 3a) oraz gdy komputer był umieszczony poniżej blatu we wnęce obudowanej (rysunek 3b). Komputery we wnęce były wsunięte w głąb na odległość dziesięciu centymetrów od krawędzi. Każdy pomiar powtarzano trzykrotnie i obliczano średnią.

3 a) b) Okno podwójne szyby Punkty pomiarowe Stół laboratoryjny. Materiał: płyta paździerzowa grubości cm wykończona szarą okleiną. 9,5m 3 5 Stanowiska komputerowe,8m m 5 3 7,5m Rys. Rozmieszczenie stanowisk komputerowych w laboratorium (a), wymiary stołu (b) a) b) Rys. 3 Stanowisko komputerowe przed modernizacją (a) oraz po modernizacji (b) Wyniki badań Wyniki badań potwierdzają subiektywne odczucia prowadzących zajęcia dydaktyczne o uciążliwości pracy podczas prowadzenia ćwiczeń laboratoryjnych. Na rysunku przedstawiono diagram poziomu dźwięków w zależności od liczby włączonych komputerów. Widać wyraźny wpływ umiejscowienia komputera na poziom dźwięku. Wprowadzenie komputera do wnęki, pod blat, wyraźnie zmniejszyło poziom dźwięku. Różnice poziomów dźwięku w poszczególnych punktach pomiarowych wynosiły przy włączonym jednym komputerze db[a] i malały do,5db[a] przy włączonych szesnastu komputerach bez względu na usytuowanie komputera.

4 Komputer na stole Komputer pod stołem Poziom dźwięku [db(a)] Rys. Poziom dźwięku w zależności od liczby pracujących komputerów i ich usytuowania Poziom dźwięku do tła [db(a)] 8 8 Komputery na stole Komputery pod stołem Rys. 5 Przewyższenie poziomu dźwięku przy pracujących komputerach w stosunku do tła 3dB[A] Poziom dźwięku w stosunku do normy [db(a)] Komputer na stole Komputer pod stołem Rys. Przewyższenie poziomu dźwięku w stosunku do wymogów normy (db[a] jest poziomem odniesienia )

5 Rysunek 5 przedstawia wykres przewyższenia poziomu dźwięku przy pracujących komputerach w stosunku do tła. Z wykresu wynika, że włączenie trzeciego komputera - gdy komputer umieszczony jest we wnęce pod blatem, lub drugiego - gdy komputer jest na górze, powoduje wzrost poziomu dźwięku przewyższającego poziom db[a], wymaganego dla pomieszczeń biurowych przy pracy wymagającej skupienia i koncentracji oraz możliwości komunikacji,5. Do takich pomieszczeń należy zaliczyć pomieszczenia dydaktyczne laboratoryjne podczas których wykonuje się zadania z wykorzystaniem programów komputerowych. Na rysunku przedstawiono poziom dźwięków w laboratorium komputerowym w stosunku do wymogów normy. Wnioski Badania potwierdziły możliwość wpływu na poziom hałasu w laboratorium komputerowym przez dobór mebli w budowie stanowiska.. Można zmniejszyć poziom hałasu na stanowisku komputerowym bez ingerencji w strukturę zestawu komputerowego, przez umieszczenie komputera w zamkniętej z trzech stron wnęce pod blatem stołu.. Umieszczenie komputera we wnęce zmniejsza poziom hałasu o ok. db[a]. 3. Stół z wnęką na komputer jest wystarczającym czynnikiem spełnienia normy dla jednego stanowiska i dodatkowo powiększa przestrzeń operacyjną.. W laboratorium komputerowym zmniejsza ogólny poziom hałasu. 5. Spełnienie wymagań normy na dopuszczalny poziom hałasu w laboratorium komputerowym wymaga, oprócz doboru mebli, ingerencji w elementy zestawu komputerowego. Literatura. Pawlas K.: Środowisko akustyczne dzieci i młodzieży. V Koszalińska Konferencja Naukowo Techniczna Hałas Profilaktyka Zdrowie, Kołobrzeg. Stachowski W.: Metoda hierarchicznej analizy w projektach zmniejszających hałas, V Koszalińska Konferencja Naukowo Techniczna Hałas Profilaktyka Zdrowie, Kołobrzeg Normy. PN-87/B-5/ Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach. Grajdek K., Woroniecki S.: Wymagania dotyczące dopuszczalnej emisji hałasu dla maszyn umieszczanych na rynkach Unii Europejskiej i na rynku Polski, Ministerstwo Gospodarki, Departament Polityki Przemysłowej, Warszawa sierpień PN-87/B-5/ Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w pomieszczeniach 5 Grajdek K., Woroniecki S.: Wymagania dotyczące dopuszczalnej emisji hałasu dla maszyn umieszczanych na rynkach Unii Europejskiej i na rynku Polski, Ministerstwo Gospodarki, Departament Polityki Przemysłowej, Warszawa sierpień