Na pewno przyda się znajomość jednostek miar. Proszę

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Na pewno przyda się znajomość jednostek miar. Proszę"

Grzegorz Skowroński
7 lat temu
Przeglądów:

1 JEDNOSTKI MIAR Na pewno przyda się znajomość jednostek miar. Proszę zwrócić uwagę na obecność przyimka de de. un kilogram/chil de roşii un litru de lapte un kilogram/kil de roszi un litru de lapte jeden kilogram/kilo od pomidory jeden litr od mleko kilo pomidorów litr mleka o sută de grame o d uzină de ouă o sutə de grame o duz-inə de oŭə jedna setka od gramy jedna tuzin od jaja dziesięć deka tuzin jaj un pahar de bere / o halbă / o sticlă de vin un pahar de bere / o halbə / o stiklə de win jeden szklanka od piwo / jeden kufel / jedna butelka od wino szklanka piwa / kufel piwa / butelka wina Podobnie jak gram gram i jego pochodne grad grad, stopień, tworzy liczbę mnogą z -e: douăzeci de grade dwadzieścia stopni. Rzeczownik r. męskiego metru metru metr i jego pochodne tworzą liczbę mnogą z -i: o mie de kilometri tysiąc kilometrów. o bucată de zahăr/de pâine o bukatə de zahər / de pyjne jedna kawałek od cukier / od chleb kawałek cukru / chleba o felie de şuncă o cutie de fasole verde o felije de szunkə o kutije de fasole werde jedna plaster od szynka jedna puszka od fasola zielona plaster szynki puszka fasoli destul de mâncare/de obosit(ă) destul de mynkare / de obos-it/ə dosyć od jedzenie / od zmęczony/a dosyć jedzenia / dość zmęczony/a 50 cincizeci

UN PAHAR DE BERE (szklanka piwa...) Inne przysłówki i przymiotniki ilości nie wymagają przyimka. Voi aveţi mult timp. woj awec mult timp wy macie dużo czas Wy macie dużo czasu. Dar eu am puţină vreme.

2 UN PAHAR DE BERE (szklanka piwa...) Inne przysłówki i przymiotniki ilości nie wymagają przyimka. Voi aveţi mult timp. woj awec mult timp wy macie dużo czas Wy macie dużo czasu. Dar eu am puţină vreme. dar jeŭ am puc-inə wreme ale ja mam mało czas Ale ja mam mało czasu. mai mult / puţin maj mult / puc-in bardziej dużo / mało więcej / mniej prea mult / puţin pr a mult / puc-in zbyt dużo / malo za dużo / za mało cel mai mult / puţin czel maj mult / puc-in najbardziej dużo / mało najwięcej / najmniej tot / nici un / nici o tot / nicz un / nicz o wszystek / ani jeden / ani jedna cały / żaden / żadna cincizeci şi unu 51

3 ZAIMKI WZGLE DNE care kare który, która, które, którzy, które (mianownik) pe care... îl pe kare... yl którego / który (biernik) pe care... o pe kare... o którą (biernik) pe care... îi pe kare... yj których / które (biernik) pe care... le pe kare... le które (biernik) cărui(a) kəruj(a) któremu (celownik) cărei(a) kərej(a) której (celownik) căror(a) kəror(a) którym (celownik) unde unde gdzie când kynd kiedy cum kum jak W mianowniku zaimek względny care jest nieodmienny, tzn. polskim formom który, która, które, którzy, które (odmiennym przez rodzaje i liczby) odpowiada jedna rumuńska forma care: oamenii care lucrează prea mult ŭamen-i kare lukr azə pr a mult ludzie-ci który pracują zbyt dużo ludzie, którzy pracują za dużo... un bărbat care nu va face niciodată nimic un bərbat kare nu wa facze niczjodatə nimik jakiś mężczyzna który nie będzie robić nigdy nic mężczyna, który nigdy nic nie zrobi W bierniku zaimek względny ma formę pe care, do której dodaje się zaimki osobowe w bierniku: îl, o, îi, le, w zależności od rodzaju i liczby rzeczownika, do którego zaimek się odnosi: florile pe care le pictez florile pe kare le piktez kwiaty-te na który je maluję kwiaty, które maluję p ădurea pe care ai desenat-o pədur a pe kare aj desenato las-ta na który masz narysowany-ją las, który narysowałeś 52 cincizeci şi doi

4 Uwaga! Zaimek care występuje również w funkcji zaimka pytającego: Care munţi sunt cei mai înalţi? kare munc sunt czej maj ynalc który góry są ci bardziej wysocy Które góry są najwyższe? Nu ştiu pe care cântec îl ascultaţi. nu sztiŭ pe kare kyntek yl askultac nie wiem na jaki piosenka go słuchacie Nie wiem, jakiej piosenki słuchacie. Istniejące formy dopełniacza: cãrui(a) (m lp), cãrei(a) (ż lp), cãror(a) (m + ż lm). Gdy zaimek względny znajduje się za rzeczownikiem, występuje w formie pełnej (z -a). W pozycji przed rzeczownikiem wystarcza forma skrócona (bez -a), która jednak poprzedzona jest rodzajnikiem dzierżawczym (al, a, ai lub ale). Domnul în casa căruia locuiam... domnu(l) yn kasa kəruja lokujam pan w dom-ta którego mieszkaliśmy Pan, u którego mieszkaliśmy... Doamna ale cărei poezii sunt atât de frumoase... dŭamna ale kərej poez-i sunt atyt de frumŭase pani-ta te której poezje są tak od piękne Pani, której wiersze są tak piękne... CZASOWNIKI W języku rumuńskim bezokolicznik jest poprzedzony przyimkiem a a, równie trudnym do przetłumaczenia co jego angielski odpowiednik to. Czasowniki dzielimy na cztery grupy według formy bezokolicznika: cincizeci şi trei 53

5 I: bezokolicznik zakończony samogłoską -a a alina a alina, uspokajać II: bezokolicznik zakończony samogłoskami -ea a părea a pər a, wydawać się III: bezokolicznik zakończony samogłoską -e a începe a ynczepe, zaczynać IVa: bezokolicznik zakończony samogłoską -i a ieşi a jeszi, wychodzić IVb: bezokolicznik zakończony samogłoską -î a coborî a kobory, schodzić Dodajmy dla uspokojenia, że większość czasowników należy do grupy I i IV a. Przed czasownikiem z reguły nie występuje zaimek osobowy w funkcji podmiotu, gdyż forma czasownika i kontekst wystarczają do identyfikacji osoby. Dodanie zaimka osobowego stosuje się w celu zaakcentowania podmiotu (patrz rozdział Zaimki osobowe). Czas teraźniejszy Grupa I Grupa I obejmuje dwa typy czasowników: te, które do tematu dodają tylko końcówki osobowe oraz takie, które pomiędzy tematem a końcówką zawieraja jeszcze sufiks -ez. a alina a alina uspokajać (eu) alin alin uspokajam (tu) alini alin uspokajasz (el/ea) alină alinə uspokaja (noi) alinăm alinəm uspokajamy (voi) alinaţi alinac uspokajacie (ei/ele) alină alinə uspokajają Imiesłów bierny: alinat alinat, uspokajany / uspokojony a lucra a lukra pracować (eu) lucrez lukrez pracuję (tu) lucrezi lukrez pracujesz (el/ea) lucrează lukr azə pracuje 54 cincizeci şi patru

6 (noi) lucrăm lukrəm pracujemy (voi) lucraţi lukrac pracujecie (ei/ele) lucrează lukr azə pracują Imiesłów bierny: lucrat lukrat (nieprzetłumaczalne) Końcówki osobowe są następujące: -ø (brak), -i, -ã, -ãm, -aþi i -ã. Zwróćmy uwagę na brak końcówki osobowej w pierwszej osobie liczby pojedynczej i identyczne formy dla trzeciej osoby liczby pojedynczej i tejże osoby liczby mnogiej. a ajuta a ażuta pomagać (eu) ajut ażut pomagam (tu) ajuţi ażuc pomagasz (el/ea) ajută ażutə pomaga itd. Imiesłów bierny: ajutat ażutat wspomagany / wspomożony a acorda a akorda przyznawać (eu) acord akord przyznaję (tu) acorzi akorz przyznajesz (el/ea) acordă akordə przyznaje itd. Imiesłów bierny: acordat akordat, przyznawany / przyznany Przed końcówką drugiej osoby liczby pojedynczej -i litera -t w temacie czasownika zmienia się na -þ. Podobnie -d zmienia się w -z zawsze przed -i. Wpływ -i odnajdziemy we wszystkich typach koniugacji, w liczbie mnogiej rzeczowników, itd. Grupa II Do tej grupy, zawierającej tylko jeden typ, należy niewielka liczba czasowników. a părea a pər a wydawać się par par wydaję się pari par wydajesz się pare pare wydaje się părem pərem wydajemy się păreţi pərec wydajecie się par par wydają się Imiesłów (bierny) czasu przeszłego: pãrut pərut (nieprzetłumaczalne) cincizeci şi cinci 55

Podobne dokumenty

Nr Tytuł Przykład Str.

Spis treści Nr Tytuł Przykład Str. 1. Bezokolicznik Ӏ Pytania bezokolicznika:?? Zakończenia bezokolicznika -, -, - 10 2. Czasowniki niedokonane i dokonane Użycie postaci czasowników Nieregularne formy