ZARZĄDZANIE MIĘDZYNARODOWE. Dr Mariusz Maciejczak

Transkrypt

1 ZARZĄDZANIE MIĘDZYNARODOWE Dr Mariusz Maciejczak

2 Przedsiębiorczośd międzynarodowa

3 Przedsiębiorczośd międzynarodowa wyjściowa definicja Przedsiębiorczośd międzynarodowa to identyfikacja, rozpoznanie i wykorzystywanie szans pojawiających się w obrocie międzynarodowym, dla wprowadzenia na rynek nowych towarów bądź usług. (McDougall&Oviatt, 2003) Działanie proaktywne, innowacyjne i związane z ryzykiem orientacja przedsiębiorcza Aktywnośd międzynarodowa mniejszych firm w przeciwieostwie do planowej działalności wielkich korporacji transnarodowych, wykorzystujących osiągnięty potencjał

4 Biznes międzynarodowy struktura podmiotowa Dominująca pozycja kilkuset międzynarodowych koncernów Potencjał ekonomiczny największych koncernów przewyższa potencjał wielu krajów Koncentracja w kluczowych dziedzinach wytwórczości i usług Kilkaset tysięcy mniejszych firm aktywnych w obrocie międzynarodowym, ale ich rola postrzegana jako marginesowa

5 Rola wielkich korporacji transnarodowych 500 największych koncernów kontroluje Około połowy handlu światowego Ponad 90 % wartości zagranicznych inwestycji bezpośrednich Około 80% wydatków na B+R Przeogromny wpływ na kształtowanie nowoczesnych systemów zarządzania i organizacji działalności gospodarczej Wpływy polityczne? Zorganizowana, planowa działalnośd w oparciu o posiadany potencjał

6 Korporacje globalne czy regionalne? System gospodarki światowej - układ Triady Ameryka Europa Azja Pacyfik Bliskie i dalekie peryferie Koncentracja regionalna Top 500 Globalne regionalne - 36 Regionalne Brak danych RAZEM - 500

7 Tradycyjne podejście w analizie (badaniach) biznesu międzynarodowego Koncentracja na działalności wielkich korporacji międzynarodowych i ich roli w gospodarce światowej Firma rozwija się najpierw na rynku krajowym i już jako dojrzała podejmuje próby ekspansji międzynarodowej (eksport, produkcja, licencje, itp.)

8 Teoria biznesu międzynarodowego Specjalizacja: Biznes międzynarodowy (IB) Główny obiekt badao: wielkie korporacje transnarodowe, odgrywające dominującą rolę w gospodarce światowej Teoria zagranicznych inwestycji bezpośrednich (ZIB) Eklektyczna teoria J.H. Dunninga (paradygmat OLI) ukoronowaniem dorobku teoretycznego (O) Ownership advantages (L) Location advantages (I) Internalization advantages

9 Istota teorii eklektycznej J.H. Dunninga Kierunki i formy ekspansji międzynarodowej są wypadkową: Źródeł zmonopolizowanej przewagi konkurencyjnej firmy Atrakcyjności lokalizacyjnej poszczególnych krajów i regionów Korzyści internalizacji bądź eksternalizacji

10 Czy jest miejsce na przedsiębiorczośd w gospodarce światowej? Ambiwalentne podejście do small businessu do kooca lat 1980-tych Podejście ideologiczne - te firmy są potrzebne jako baza kapitalizmu Przekonanie, że postęp techniczno-organizacyjny rozgrywa się wśród wielkich firm Trzeba wspierad małe firmy z ze względu na racje ideologiczne, moralne, polityczne Przekonanie o marginalnej roli small businessu w handlu międzynarodowym

11 Nowe oblicze przedsiębiorczości na przełomie XX i XXI w. Podważenie dominacji wielkich koncernów w nowoczesnych sektorach gospodarki Przełomowe rozwiązania organizacyjne Wykorzystanie skutków rewolucji informacyjnej Skrócenie cyklu życia firmy Wyodrębnienie sektora przedsiębiorczości nowej generacji

12 Przedsiębiorczośd nowej generacji a small business - porównanie Small business W tradycyjnych sektorach Firmy jedno kilkuosobowe Zarządzane jednoosobowo Przeważa finansowanie ze środków własnych W przypadku sukcesu wielopokoleniowy cykl życia Niewielki wpływ na gospodarkę Firmy nowej generacji W nowoczesnych sektorach Firmy małe na początku w ciągu kilku lat mogą być bardzo duże Typowo przez zespoły przywódcze Także środki własne ale dodatkowo kredyt, venture capital, giełda Typowa strategia to sprzedaż biznesu i podjecie nowego wyzwania Źródło przełomowych zmian

13 Nowy wymiar wspierania przedsiębiorczości Od polityki wyrównywania szans po politykę prorozwojowa Wspieranie nowoczesnych dziedzin wytwórczości i świadczenia usług kształcenie przedsiębiorców nowego typu Programy New venture creation na uczelniach amerykaoskich i zachodnioeuropejskich Czy przedsiębiorczości można się nauczyd?

14 Wielkie koncerny a przedsiębiorczośd Doceniają zalety przedsiębiorczego stylu zarządzania Próba połączenia korzyści i zalet Wielkiej skali i centralizacji Orientacji przedsiębiorczej Intraprzedsiębiorczośd tworzenie enklaw w ramach wielkich organizacji, gdzie kierownicy działów, projektów mogą działad tak jakby byli indywidualnymi przedsiębiorcami Operacje międzynarodowe przykładem zastosowania intraprzedsiębiorczości

15 Nowe warunki działania na rynkach międzynarodowych dla mniejszych firm Przyspieszona wymiana informacji, dzięki nowoczesnym technologiom, pozwoliła na zmniejszenie dystansu kulturowego Skrócenie czasu i obniżka kosztów komunikacji międzynarodowej Stopniowe ograniczania ceł i innych barier w handlu światowym a także z postępującego procesu integracji gospodarczej. Nowe rozwiązania organizacyjne franczyza, globalny outsourcing Do sektora dynamicznych małych przedsiębiorstw weszli ludzie wykształceni, z dobrą znajomością języków obcych

16 Nowe zjawiska w biznesie międzynarodowym Globalny kontekst procesu przedsiębiorczości (procesu identyfikacji, weryfikacji i wykorzystywania szans) Kupcy międzynarodowi nowej generacji Eksport dzwignią rozwoju mniejszych firm Małe dynamiczne firmy bardzo szybko po starcie wychodzą na obce rynki born globals Bardzo krótko po narodzeniu wychodzące na rynki międzynarodowe mmultinationals (Micromultinationals) Angażujące się od początku w zagraniczne inwestycje bezpośrednie, umowy kooperacyjne, licencyjne, itp.

17 Co na to naukowcy? Od kooca lat 1970-tych zainteresowanie działalnością eksportową mniejszych firm Obiekt badao: small business Sektor MSP na uboczu radykalnych zmian w technologii i organizacji Nieliczna przejawy internacjonalizacji wymagają wsparcie Teoria etapowego zaangażowania międzynarodowego (Szkoła Uppsalska)

18 Model Szkoły Upsalskiej W przypadku small businessu istnieją szczególne ograniczenia w w podejmowaniu działalności zagranicznej Zaangażowanie międzynarodowe następuje stopniowo (etapowo) Od rynków najbliższych geograficznie, kulturowo do rynków bardziej odległych Od prostych form (eksport) po formy bardziej zaawansowane Koncepcje niewystarczające dla wyjaśnienia nowych zjawisk

19 Nowe zjawiska w biznesie międzynarodowym Małe dynamiczne firmy bardzo szybko po starcie wychodzą na obce rynki - born globals Kupcy międzynarodowi nowej generacji Globalni fachowcy Eksport dzwignią rozwoju mniejszych firm mmultinationals (Micromultinationals) mniejsze firmy tworzą zagraniczne oddziały i filie (wcześniej robiły to prawie wyłącznie korporacje transnarodowe) Nowe oblicze przedsiębiorczości to oblicze międzynarodowe (globalne)

20 Odpowiedź badaczy - Teoria przedsiębiorczości międzynarodowej Styk teorii biznesu międzynarodowego i teorii przedsiębiorczości Akcent na przedsiębiorczy charakter procesu internacjonalizacji Decydują cechy, predyspozycje i umiejętności przedsiębiorcy Proaktywny, innowacyjny, uwzględniający ryzyko charakter ekspansji międzynarodowej Przedsiębiorczośd międzynarodowa wyszukiwanie, weryfikacja i wykorzystywanie szans (sposobności) biznesowych w obrocie międzynarodowym

21 Zastosowanie teorii przedsiębiorczości międzynarodowej Identyfikacja podstawowych prawidłowości procesu PM Możliwośd prognozowania skutków określonych zmian i działao Wykorzystanie dla wypracowania dobrych praktyk biznesowych There is nothing as practical as good theory Karl Popper

22 Biznesu międzynarodowego - podsumowanie Segment Koncepcje teoretyczne Wielkie korporacje transnarodowe Teoria ZIB Eklektyczna teoria J.H.Dunninga Tradycyjny small business zaangażowanie eksportowe Teoria zaangażowania eksportowego model Szkoły Uppsalskiej Przedsięwzięcia nowej generacji Teoria PM połączenie współczesnych koncepcji zarządzania z teorią przedsiębiorczości i teorią biznesu międzynarodowego

23 Podsumowanie Połączenie dzwigni przedsiębiorczej, oraz międzynarodowej Tworzy nową jakośd w strukturze biznesu międzynarodowego To się dzieje aktualnie także w Europie i w Polsce! Orientacja przedsiębiorcza bardzo przydatna z perspektywy polskiej firmy planującej wychodzenie