Forex: wzrasta liczba podmiotów oferujących usługi na rynku

Transkrypt

1 Rynki kapitałowe i Kwestie regulacyjne PIOTR P.GOŁĘBIOWSKI Forex: wzrasta liczba podmiotów oferujących usługi na rynku 24 kwietnia 2014 Od czasu debiutu pierwszych platform forexowych na polskim rynku minęło już wiele lat. Rynek od tego czasu ulega nieustannym zmianom. Inwestorzy mają do wyboru coraz bogatszą paletę produktów, bowiem z roku na rok coraz więcej podmiotów wprowadza do swojej oferty usługę maklerską związaną z rynkiem Forex. Wzrastająca ilość podmiotów na rynku Forex, wzmaga coraz większą konkurencję. Ta z kolei wymusza na zarządzających, szukanie nowych pomysłów na zapewnienie klientowi jak najwyższej innowacyjności, a zarazem jakości oferowanych produktów. Oprócz dominującego na rynku modelu Market Maker (MM) pojawiają się całkiem nowe rozwiązania jak Straight Through Processing (STP) czy Electronic Communications Network (ECN). Możliwość social tradingu oraz handel algorytmiczny stają się powoli standardowym uzupełnieniem oferty usług w zakresie rynku Forex. G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 3 / Strona 1 z 6

2 Działalność na rynku Forex jako działalność regulowana Rynek Forex (od ang. foreign exchange) ze swojej istoty skoncentrowany jest na handlu walutami oraz instrumentami finansowymi (instrumentami pochodnymi), których instrumentem bazowym są szeroko pojmowane waluty (Forex sensu stricto). Nazwa ta zaczęła być utożsamiana także z podmiotami oferującymi usługi w zakresie zawierania transakcji na instrumentach finansowych będących przedmiotem obrotu poza rynkiem zorganizowanym (over-the-counter, OTC), w których instrumentami bazowymi są nie tylko waluty ale także m. in. towary, akcje, kontrakty terminowe czy indeksy giełdowe (Forex sensu largo). Działalność dotycząca oferowania usług w zakresie instrumentów rynku finansowego Forex 1 jest działalnością regulowaną, wymagającą uzyskania zezwolenia wydawanego przez Komisję Nadzoru Finansowego ( Komisja ). Stosowną regulację w tym zakresie zawiera ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tj. Dz. U. z 2010 r., Nr 211, poz ze zm.) ( Ustawa ). Co do zasady, działalność w zakresie instrumentów finansowych rynku Forex może być prowadzona wyłącznie przez licencjonowane przez Komisję banki, prowadzące działalność maklerską oraz domy maklerskie ( Broker ). Specyfika rynku Forex doprowadziła do tego, iż najbardziej popularnym instrumentem rynku Forex, są kontrakty na różnice kursowe ( CFDs ). To w głównej mierze powoduje, iż podmioty zamierzające wprowadzić do swojej oferty usługę rynku Forex muszą pochwalić się stosowną licencją wydawaną przez Komisję. W zależności od struktury oferty produktowej, podmiot zamierzający zaoferować klientom usługę rynku Forex będzie musiał uzyskać pewien właściwy pakiet zezwoleń (tzw. zakres licencji), o którym mowa w art. 69 ust. 2 i 4 Ustawy. Tylko poprzez właściwy dobór zakresu licencji, podmiot zamierzający zaoferować usługę rynku Forex będzie w stanie, w sposób kompleksowy odpowiedzieć na wzrastające wymagania klientów. Nie bez znaczenia pozostaną też usługi dodatkowe (towarzyszące usłudze na rynku Forex), których dostępność może spowodować wyróżnienie się na rynku i w konsekwencji pozyskanie klientów zainteresowanych usługami na rynku Forex. Modele rynku: MM, STP czy ECN Ze względu na rosnącą konkurencję oraz chęć zapewnienia klientom jak najlepszych warunków do zawierania transakcji, Brokerzy na rynku Forex zaczęli różnicować swoją ofertę produktową poprzez wprowadzanie tzw. modeli rynku Forex. Obecnie na polskim rynku dostępne są następujące modele: Market Maker (MM); Electronic Communications Network (ECN); oraz Straight Through Processing (STP). 1 Usługa rynku Forex, czy usługa w zakresie instrumentów finansowych rynku Forex to pewne uproszczenie. W gruncie rzeczy chodzi o usługę maklerką polegającą na wykonywaniu zleceń nabycia lub zbycia instrumentów finansowych lub przyjmowaniu i przekazywaniu takich zleceń, o których to usługach mowa w art. 69 ust. 2 pkt. 1 i 2 Ustawy. G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 3 / Strona 2 z 6

3 Najbardziej popularnym modelem oferowanym przez większość Brokerów na rynku Forex jest model MM. Model MM polega na tym, iż to Broker jest podmiotem, który na podstawie danych dostarczanych mu przez międzynarodowe agencje informacyjne, dokonuje kwotowań cen instrumentów finansowych (CFDs lub kontraktów opcyjnych), po których klienci mogą zawierać transakcje. Drugą stroną transakcji w tym modelu jest zawsze Broker, który oferuje swojemu klientowi usługę w zakresie rynku Forex. Model ECN oraz STP z założenia mają umożliwiać klientom dostęp do pełnej głębokości rynku, tj. aktualnych ofert nabycia lub zbycia instrumentów finansowych oferowanych przez międzynarodowe instytucje finansowe, przy czym w modelu ECN klient powinien mieć możliwość zawierania transakcji ze wszystkimi uczestnikami rynku Forex, a więc nie tylko z międzynarodowymi instytucjami finansowymi ale także z animatorami rynku (MM) lub inwestorami indywidualnymi. Zarówno czysty model ECN i STP mają wykluczać sytuację, w której Broker jest drugą stroną transakcji zawieranej z klientem. Praktyka polskiego rynku Forex pokazuje jednak, iż część z modeli ECN oraz STP jest realizowana w nieco zmienionej formule. Co prawda w zależności od Brokera oferującego usługę rynku Forex klient ma możliwość podejrzenia pewnej głębokości rynku, to jednak właśnie klient pozostaje drugą stroną transakcji zawartej z Brokerem, który świadczy dla niego usługę w zakresie rynku Forex. W takim wypadku Broker zawiera transakcję z dostawcą płynności lub z innym podmiotem, na podstawie zlecenia złożonego przez klienta (tzw. back-to-back). 2 Struktura rynku Do niedawna polski rynek Forex był zdominowany wyłącznie przez krajowe wyspecjalizowane domy maklerskie. Wzrastająca popularność wśród inwestorów indywidualnych instrumentów rynku Forex oraz związany z tym wzrost rentowności biznesu dla podmiotów oferujących usługi tego typu, spowodował, iż coraz więcej instytucji finansowych zaczęło przychylnym okiem spoglądać w kierunku wprowadzenia tego typu usługi. W latach usługę rynku Forex zaczęły wprowadzać stopniowo bankowe grupy kapitałowe. Zazwyczaj decydowały się one na uruchomienie usługi za pośrednictwem należącego do banku wyspecjalizowanego domu maklerskiego. Wyjątkiem było tutaj wprowadzenie oferty Forex do działalności swojego biura maklerskiego (wydzielona organizacyjnie część banku). Obecnie największymi graczami na rynku Forex w Polsce są polskie podmioty. Prym wiodą tutaj wyspecjalizowane domy maklerskie. Prawdopodobnie jest to efekt większego zaufania klientów do firm, które posiadają siedzibę w rodzimym kraju oraz podlegają nadzorowi ze strony polskiego organu 2 Podmioty oferujące usługę na rynku Forex lub zamierzające wprowadzić do swojej oferty usługę na rynku Forex, w szczególności w modelu ECN lub STP, powinny rozważyć stanowisko Komisji z dnia 17 lipca 2013 r. dotyczące zasad świadczenia usług maklerskich w zakresie rynku Forex. G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 3 / Strona 3 z 6

4 nadzoru. Co prawda daje się zauważyć coraz większą obecność zagranicznych firm inwestycyjnych, jednak w strukturze polskiego rynku Forex nie odgrywają one znaczącej roli. Obecną strukturę podmiotów aktywnych na rynku Forex w Polsce zawiera tabela poniżej. Rosnąca konkurencja pomiędzy podmiotami oferującymi usługi na rynku Forex wymusiła i stale wymusza wzrost innowacyjności oraz jakości świadczonych usług maklerskich. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż to właśnie Brokerzy rynku Forex są dostarczycielami nowych, innowacyjnych rozwiązań w zakresie technicznych aspektów świadczenia usług maklerskich na rzecz klienta. Dostęp do platformy transakcyjnej za pośrednictwem telefonu, czy tabletu jest już standardem rynkowym. Coraz bardziej innowacyjne usługi, jak np. usługa social tradingu czy umożliwienie klientom wykorzystywania handlu algorytmicznego (algorithmic trading), stały się cechą charakterystyczną polskiego rynku Forex. Co więcej liderzy rynku Forex w Polsce pokazali, iż można zdobywać klientów detalicznych i świadczyć na ich rzecz usługi maklerskie w sposób bardziej efektywny i mniej kapitałochłonny bez obowiązku posiadania sieci rozsianych po kraju oddziałów. Wyznacznikiem usług na rynku Forex stała się bowiem zasada działania on-line. Dzięki rywalizacji podmiotów na rynku Forex wzrosła niebywale jakość świadczonych na rzecz klientów usług maklerskich. Synonimem jakości stała się niezawodność platformy transakcyjnej, rozumiana jako bezawaryjne i bezpieczne urządzenie do składania przez klientów zleceń transakcyjnych ale także wszechstronne narzędzia edukacyjno-analityczne udostępniane klientom za pośrednictwem systemów transakcyjnych. Warto zwrócić także uwagę na działalność edukacyjną brokerów na rynku Forex. Co prawda brak jest w tym zakresie danych ale faktem jest, iż poprzez konferencje, szkolenia stacjonarne czy szkolenia internetowe (tzw. webinars), Brokerzy edukują swoich potencjalnych lub obecnych klientów, co przyczynia się do większego zrozumienia przez zainteresowanych samej istoty usług maklerskiej w zakresie rynku Forex oraz wzrostu świadomości w zakresie ryzyk związanych z inwestycjami na tym rynku. O dynamicznym rozwoju polskiego rynku Forex niech świadczy też fakt, iż to właśnie polscy Brokerzy rynku Forex byli pierwszymi, którzy rozpoczęli ekspansję na rynki zagraniczne UE. Najczęściej decydowali się na lokalizowanie swojej działalności (w formie oddziału) w takich krajach jak np. Czechy, Rumunia oraz Słowacja. Obecnie polskie firmy inwestycyjne działające na rynku Forex prowadzą działalność w wielu krajach UE, zarówno w formie oddziału i bez otwierania oddziału (cross-border) oraz wykazują coraz większą aktywność na rynkach finansowych poza samą UE. G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 3 / Strona 4 z 6

5 Struktura podmiotów oferujących usługi na rynku Forex w Polsce Liczba podmiotów ogółem Banki prowadzące działalność maklerską Banki oferujące usługi na rynku Forex za pośrednictwem swoich domów maklerskich Wyspecjalizowane domy maklerskie Zagraniczne firmy inwestycyjne działające za pośrednictwem oddziału Tabela: Opracowanie własne.* * Zestawienie nie zawiera podmiotów świadczących na terytorium Polski usługę w zakresie rynku Forex w formie cross-border (działalność trans graniczna bez otwierania oddziału). Przyszłość należy do Forexu? Prawdopodobnie w przyszłości usługa rynku Forex stanie się komplementarną usługą świadczoną zarówno przez wyspecjalizowane domy maklerskie jak i banki prowadzące działalność maklerską. Instytucje finansowe, które będą chciały działać w myśl zasady one-stop-shop, aby być postrzegane przez swoich klientów jako podmioty oferujące pełny pakiet usług, będą zmuszone zaoferować klientom także usługę na rynku Forex. Firmy inwestycyjne zamienią się bowiem w butiki finansowe (financial boutique), w których klient będzie miał do wyboru szeroką gamę produktów inwestycyjnych, dostępnych w jednym czasie i w jednym miejscu. Coraz większa edukacja inwestorów spowoduje zaś, iż dotychczas postrzegane jako wysoce specjalistyczne i przeznaczone dla wybranych inwestorów produkty rynku Forex, stopniowo zaczną stawać się jednym ze standardowych produktów finansowych oferowanych przez instytucje finansowe. Dla klientów, którzy nie będą zainteresowani bezpośrednim nabywaniem i zbywaniem akcji, możliwością partycypacji w corporate actions spółek publicznych, udziałem w walnych zgromadzeniach lub prowadzeniem aktywnej polityki w stosunku do emitentów, produkty takie jak Equity CFDs Direct Market Access (DMA) 3 staną się realną alternatywą. Przewagę konkurencyjną na tym rynku będą mogły uzyskać podmioty posiadające dostęp do klienta rynku detalicznego, które w ramach dużych grup kapitałowych będą w stanie w umiejętny sposób wykorzystać synergie płynące z faktu uczestnictwa w grupie kapitałowej oraz umiejętny cross-selling usług maklerskich, w tym także usług na rynku Forex. GoldenBakes Law Firm świadczy usługi w zakresie rynku Forex, które obejmują m. in.: 3 CFDs, w których instrumentem bazowym są instrumenty finansowe będące przedmiotem obrotu na rynkach zorganizowanych (np. akcje, kontrakty terminowe). G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 3 / Strona 5 z 6

6 kompleksowe wdrożenie usługi maklerskiej zarówno dla banków, firm inwestycyjnych jak i podmiotów zamierzających ubiegać się o taki status, polegającej na wykonywaniu zleceń w zakresie instrumentów finansowych rynku Forex (business set-up); doradztwo przy wprowadzaniu produktów rynku Forex np. CFD-Equity Direct Market Access (DMA); doradztwo przy wprowadzaniu modeli rynku Forex np. Market Maker (MM), Electronic Communication Network (ECN), Straight Through Processing (STP); doradztwo przy wprowadzaniu nowego rodzaju usług np. handel społecznościowy (Social Trading/Mirror Trading) czy handel algorytmiczny (algorithmic trading); doradztwo przy wprowadzaniu programów Introducing Brokers/Market Partners oraz White Label; bieżące doradztwo prawne dla podmiotów świadczących usługi maklerskie w zakresie rynku Forex; doradztwo przy paszportowaniu usługi maklerskiej w zakresie wykonywania zleceń dotyczących instrumentów finansowych rynku Forex (działalność w formie oddziału lub bez otwierania oddziału) do innych krajów UE oraz krajów spoza UE. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub pytań prosimy o kontakt. Kontakt Piotr P. Gołębiowski Partner Zarządzający Adwokat M: E: piotr.golebiowski@goldenbakes.com GoldenBakes Law Firm GoldenBakes jest niezależną kancelarią prawną zlokalizowaną w Europie Środkowo-Wschodniej, z siedzibą w Warszawie. Nasza praktyka obejmuje m. in.: Prawo antymonopolowe/prawo ochrony konkurencji Prawo lotnicze Bankowość i finanse Rynki kapitałowe i Kwestie regulacyjne Prawo umów Prawo korporacyjne/fuzje i przejęcia Prawo pracy i Świadczenia pracownicze Prawo energetyczne Prawo ochrony środowiska Dobra szybko zbywalne (FMCG) Własność intelektualną IT/Nowe technologie Prawo upadłościowe i Restrukturyzację Finansowanie Projektów/Infrastrukturę Spory oraz Arbitraż Lobbing Media i Telekomunikację Ochronę danych osobowych Prawo publiczne Nieruchomości i Prawo budowlane Prawo sportowe Podatki. Zastrzeżenie prawne Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i wyraża osobiste poglądy autora. Żadna z informacji zawartych w niniejszym materiale nie powinna być traktowana jako świadczenie usług pomocy prawnej, opinia lub rekomendacja prawna. Przed podjęciem jakichkolwiek działań na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale, zaleca się skorzystanie z usług profesjonalnego doradcy prawnego. Wszystkie prawa zastrzeżone GoldenBakes Law Firm. Zdjęcie: GoldenBakes Law Firm G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 3 / Strona 6 z 6