Plamy krwawe ŹRÓDŁA ŚLADÓW BIOLOGICZNYCH. Krew Nasienie Ślina Mocz Włos Zęby Kości Tkanki miękkie. Naskórek

Transkrypt

1 ŹRÓDŁA ŚLADÓW BIOLOGICZNYCH Krew Nasienie Ślina Mocz Włos Zęby Kości Tkanki miękkie Naskórek Plamy krwawe Znikoma ilość krwi jest wystarczająca do otrzymania profilu DNA

2 Ujawnianie śladów biologicznych Wzrokowo (oko nieuzbrojone, lupa, mikroskop) Optyczne (światło widzialne, UV) Chemiczne (testy papierkowe, luminol) Immunochromatograficznie Logiczne myślenie na miejscu zdarzenia Ww. metody możemy podzielić na: niespecyficzne specyficzne

3 Zabezpieczanie śladów biologicznych (ujęcie techniczne) Zebranie z podłożem (w całości lub poprzez wycięcie fragmentu) Zebranie z podłoża (zeskrobanie lub zmycie na jałowy nośnik-po zmyciu wysuszyć)

4 Wytyczne dotyczące procedur antykontaminacyjnych na miejscu zdarzenia Używać fartuchów (kombinezonów), masek na twarz, nakładek na obuwie Unikać kaszlania, kichania, mówienia, palenia papierosów, spożywania posiłków w bezpośredniej odległości zabezpieczanego śladu Nie wolno dopuścić do fizycznego kontaktu pomiędzy zabezpieczanymi śladami Nigdy nie wolno pakować kilku przedmiotów/rzeczy razem

5 Przechowywanie śladów biologicznych Ślady suche można przechowywać w temperaturze pokojowej, najlepiej jednak w lodówce lub zamrażarce- (co najmniej -20ºC) Ślady zamrożone- nie dopuszczać do procesów rozmrażania i zamrażania Ślady wilgotne suszyć na zdezynfekowanych powierzchniach, pakować oddzielnie do papierowych worków, toreb, kopert lub opakowań z tektury

6 Transport śladów biologicznych do laboratorium Wszystkie materiały biologiczne należy umieszczać w drugim, odpowiednim opakowaniu przeznaczonym do przewiezienia do laboratorium (konieczne metryczki i zabezpieczenie przed dostępem osób postronnych lakowanie) Unikać rozmrażania śladów zamrożonych Materiał porównawczy do badań od osób przyjmowany jest jedynie w postaci pobranej na specjalistyczny pakiet kryminalistyczny lub krew w fiolkach typowych dla badań na zawartość alkoholu.

7 Schemat badań biologicznych Badania wstępne Ustalenie rodzaju śladu biologicznego (krew?, nasienie?, ślina? itp. Określenie przynależności gatunkowej śladu (ślad pochodzenia ludzkiego?, zwierzęcego?) Badania genetyczne Identyfikacja indywidualna (indywidualizacja) śladu (ustalenie czy ślad pochodzi od konkretnej osoby).

8 D13S317 Drabina (możliwe allele) Podejrzani Podejrzany Dowód niewykluczeni wykluczony 11,14 11,12 11,11 11,13 A A 2 A 3 W materiale dowodowym brak allela 13 8

9 Trzy możliwe opinie biegłego Zgodność allele w materiale dowodowym i porównawczym są takie same (obliczenia statystyczne) Wykluczenie allele się różnią i jedynym możliwym wytłumaczeniem jest ich pochodzenie z różnych źródeł. Niejednoznaczność (szczególnie w przypadku zdegradowanego materiału, skomplikowanych mieszanin) Nie można się wypowiedzieć czy dany ślad pochodzi od konkretnej osoby.

10 Nowe techniki w badaniach DNA/automatyzacja/analiza wyglądu osoby Automaty (wszystkie procesy w jednej maszynie począwszy od izolacji a kończąc na elektroforezie) w ciągu 90 minut (RapidHit używany przez FBI), 5 próbek i 3 kontrole podczas jednej analizy (analiza materiału porównawczego i próbek nie będących mieszaninami DNA). Stacje pipetujące (Tecam Freedom Evo izolacja, oznaczanie ilości i PCR wykonywane przez jedną maszynę) Analiza wyglądu osoby na podstawie profilu DNA pozostawionego przez nią śladu: kolor włosów, oczu, rasa. (Kolor oczu: IrisPlex 6 SNIPów, 90% prawdopodobieństwa, kolory: niebieski, brązowy, pośredni, geny HERC 2 i OCA 2, analiza: niebieski v nie niebieski, brązowy v nie brązowy, pośredni (zielony) v nie pośredni). Mężczyźni częściej mają oczy jasne (niebieskie), a kobiety ciemne (brązowe) dane dla populacji kaukaskiej) HIrisPlex- jednoczesna analiza koloru oczu i włosów (24 plex). Nierozwiązany problem ciemnienia włosów wraz z wiekiem.

11 Nowe techniki w badaniach DNA/automatyzacja/analiza wyglądu osoby Określenie wieku osoby, która pozostawiła ślad z dokładnością do 7 lat na postawie poziomu metylacji DNA. Polacy też swój język mają. Problem wiek chronologiczny a wiek biologiczny.

12 Regionalizacja badań genetycznych dla garnizonu mazowieckiego

13 Procedura postępowania w przypadku zlecenia badań z zakresu genetyki sądowej

14 MATERIAŁ PORÓWNAWCZY (art. 20 ust. 2a) Policja może pobierać, uzyskiwać, gromadzić, przetwarzać i wykorzystywać w celu realizacji zadań ustawowych informacje, w tym dane osobowe, o następujących osobach, także bez ich wiedzy i zgody: 1) osobach podejrzanych o popełnienie przestępstw ściganych z oskarżenia publicznego; 2) nieletnich dopuszczających się czynów zabronionych przez ustawę jako przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego; 3) osobach o nieustalonej tożsamości lub usiłujących ukryć swoją tożsamość; 4) osobach stwarzających zagrożenie, o których mowa w ustawie z dnia 22 listopada 2013 r. o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób; 5) osobach poszukiwanych; 6) osobach zaginionych; 7) osobach, wobec których zastosowano środki ochrony i pomocy, przewidziane w ustawie z dnia 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka (Dz. U. z 2015 r. poz. 21)

15 Schemat działania polskiej bazy DNA GENOM Baza DNA (przy CLKP) profile DNA N/N śladów powołanie biegłego profile DNA osób podejrzanych Laboratorium CLKP materiał od N/N osób, podejrzanych, zaginionych i spokrewnionych z zaginionymi Laboratorium opinia z badań Instytucja (ekspertyzy) profile N/N śladów # (postanowienia) # 9 Zarządzenia nr 1565 KGP z dnia

16 Pobieranie materiału porównawczego do badań biologicznych (genetycznych) Specjalistyczne pakiety kryminalistyczne

17 Na co zwrócić uwagę? Najczęściej popełniane błędy Pobieranie materiału na potrzeby bazy GENOM gdy ma on przydatność: wykrywczą, dowodową lub identyfikacyjną (ust. o Policji art. 20 pkt. 2a,2b i 2c) Pobiera przeszkolony policjant na pakiet kryminalistyczny oznaczony kodem kreskowym Postępować zgodnie z opisem na worku pakietu do pobierania materiału porównawczego (czas pobierania 1 minuta z każdego policzka, przykleić kody paskowe: koperty z wymazówkami, karta, koperta bezpieczna, protokół pobrania wymazu) Zarządzenie o wprowadzeniu do bazy: (ilość egzemplarzy, rejestracja w KSIP (OJO, ZIZ, ZIW), podpis organu Policji Wysłać do odpowiedniej jednostki (CLK KGP czy LK KWP?) Rejestracja materiału porównawczego w bazie GENOM a ekspertyza z badań genetycznych

18 INFORMACJE GROMADZONE I PRZETWARZANE W BAZIE GENOM Profile DNA Dane dotyczące osób zarejestrowanych (imiona i nazwiska, data i miejsce urodzenia, adres zamieszkania itp. Próbki biologiczne (wymazy ze śluzówki policzków, krew, cebulki włosowe lub wydzieliny, materiał biologiczny w postaci próbek z tkanek)

19 Baza Danych DNA Genom zbiór oznaczonych profili genetycznych osób NN zwłok podejrzanych NN śladów NN osób z miejsc zdarzeń osób zaginionych oraz ich krewnych (od ) Możliwości powiązań: ślady zabezpieczone na miejscu zdarzenia z osobą sprawcy, ślady zabezpieczone na jednych miejscach zdarzeń ze śladami zabezpieczonymi na innych miejscach zdarzeń, oznaczone w trakcie badań profile DNA osób z profilami osób zarejestrowanymi w bazie przy okazji realizacji innych spraw karnych, zwłoki o nieustalonej tożsamości, osoby zaginione z rodziną.

20 Procesy zachodzące w bazie danych GENOM Porównanie wprowadzonego do bazy profilu DNA z innymi zgromadzonymi w tej bazie profilami DNA oraz w przypadku pozytywnego wyniku porównania przekazanie informacji organom dla których może to mieć znaczenie w prowadzonym postępowaniu W bazie dane są przechowywane przez: okres 20 lat (dane wykorzystywane w celu zwalczania przestępstw oraz w celach identyfikacji osób i zwłok) okres 35 lat przestępstwa przeciwko ludzkości, Rzeczypospolitej Polskiej, obronności, życiu, zdrowiu oraz mieniu, przeciwko bezpieczeństwu powszechnemu, wolności seksualnej i obyczajności)

21 Procesy zachodzące w bazie danych GENOM Usunięcie profilu DNA z bazy W stosunku do osób które zostały uniewinnione lub wobec których umorzono postępowanie karne W stosunku do osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość a które zostały zidentyfikowane W stosunku do zwłok ludzkich, których tożsamość została ustalona

22 Sposoby przeprowadzania porównań profili DNA w bazie

23 Przeszukanie w bazie DNA

24 KATALOG MIERNIKÓW dla Komend Wojewódzkich Policji na 2016 Priorytet III Wzrost skuteczności działań Policji w zwalczaniu przestępczości najbardziej uciążliwej społecznie Miernik nr 11 wykorzystanie bazy danych DNA 70%

25 KATALOG MIERNIKÓW dla Komend Wojewódzkich Policji na 2016 Priorytet III Wzrost skuteczności działań Policji w zwalczaniu przestępczości najbardziej uciążliwej społecznie Miernik nr 11 wykorzystanie bazy danych DNA 70%

26 Wykorzystanie bazy danych DNA w I i II kwartale 2016 r. Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

27 Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

28 Liczba drzew genealogicznych, profili osób zaginionych oraz NN zwłok zarejestrowanych w Bazie DNA Stan na dzień 31 grudnia 2014 Województwo Rodziny Osoby zaginione NN zwłoki Dolnośląskie Kujawsko-pomorskie Lubelskie Lubuskie Łódzkie Małopolskie Mazowieckie Opolskie Podkarpackie Podlaskie Pomorskie Śląskie Świętokrzyskie Warmińsko-mazurskie Wielkopolskie Zachodniopomorskie KSP Razem W roku 2014 dzięki typowaniom z Bazy zidentyfikowano 31 NN zwłok! Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

29 Liczba profili zarejestrowanych w zbiorze danych DNA w bazie GENOM Stan na r. Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

30 Bazy danych DNA na świecie (profile osób) Bazy danych powyżej 1 mln 1. China - 20,000, United States - 12,700, United Kingdom - 7,000, France - 2,400, Germany - 1,200,000 Bazy danych od 100 tys. do 1 mln 1. Russia - 300, Spain - 263, Canada - 254, Israel - 230, Australia - 200, Japan 193, Singapore - 190, Netherlands - 181, Austria - 178, Switzerland - 160, New Zealand - 154, Finland - 143, Sweden - 132, Czech Republic - 121, Hungary - 108,000 Bazy danych od 50 tys. do 100 tys 1. Denmark - 97, Taiwan - 85, Lithuania - 71, Jordan - 66, Hong Kong - 65, Latvia - 57,000 Bazy danych do 50 tys. 1. Norway - 46, Estonia - 42, Slovakia - 41, South Korea - 40, Chile - 38, Belarus - 36, Poland - 37, Croatia - 32, Bulgaria - 32, United Arab Emirates -31, Belgium - 28, Slovenia - 27, Kuwait - 27, Malta - 20, Panama - 20, Romania - 19, Macedonia - 9, Portugal - 8, Iceland - 7, Greece - 6, Cyprus - 3, Luxembourg 1,900 Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

31 Wymiana danych DNA w ramach Prüm Decyzja Rady UE 2008/615/WSiSW z dn. 23 czerwca 2008 r. tzw. decyzja Prüm; Zapewnienie wzajemnego dostępu online do krajowych baz danych DNA; Obecnie uruchomiona w 21 państwach UE - BG, CY, DE, ES, EE, FR, LV, LT, LU, HU, NL, AT, PL, RO, SI, SK, FI, SE, CZ, MT, BE Polska rozpoczęła wymianę w styczniu 2013 r. obecnie 17 połączeń z: Holandią, Austrią, Niemcami, Hiszpanią, Litwą, Rumunią, Francją, Czechami, Słowacją, Słowenią, Cyprem, Finlandią, Węgrami, Łotwą, Estonią, Szwecją i Maltą. Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

32 Krajowe regulacje Prüm Ustawa z dnia 16 września 2011 r. o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej Art. 1 (2) Krajowe podmioty uprawnione do wymiany informacji: 1) Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego; 2) Centralne Biuro Antykorupcyjne; 3) Policja; 4) Służba Celna; 5) Straż Graniczna; 6) organy kontroli skarbowej; 7) Żandarmeria Wojskowa. art. 20 ustawy o Policji (2aa) Policja, w celu realizacji zadań ustawowych, może pobierać, uzyskiwać, gromadzić, przetwarzać, sprawdzać i wykorzystywać informacje, w tym dane osobowe, uzyskane lub przetwarzane przez organy innych państw oraz INTERPOL (2ab) Policja może przekazywać informacje, w tym dane osobowe ( ) organom innych państw lub INTERPOL ( )na zasadach i w trybie określonych w ustawie ( ) o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich Unii Europejskiej (2b) dane osobowe mogą obejmować: dane DNA i dane daktyloskopijne, imiona i nazwisko, datę urodzenia, adres zamieszkania, znaki szczególne, pseudonimy, zdjęcia szkice i opisy wizerunku itp.. Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

33 System międzynarodowej automatycznej wymiany danych DNA HITY ślad-osoba ślad-ślad osoba-ślad osoba-osoba Słowacja SK Holandia NL Litwa LT Austria AT Hiszpania ES Rumunia RO Niemcy DE Słowenia SI Czechy CZ Francja FR Finlandia FI Cypr CY Węgry HU Łotwa LV Estonia EE Szwecja SE Malta MT SUMA: Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

34 Architektura automatycznej wymiany danych DNA KPK Austria KPK Niemcy Baza danych DNA Baza danych DNA Zamknięta europejska sieć s -TESTA KPK Holandia KPK Hiszpania Baza danych DNA Baza danych DNA Elektroniczna transmisja zaszyfrowanych danych poprzez bezpieczną sieć s- TESTA Wynik przeszukania w ciągu max.15 min 24/7 Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

35 Krajowy Punkt Kontaktowy Techniczny Punkt Kontaktowy ds. automatycznej wymiany danych DNA i FP art. 145j ustawy o Policji Zakład Biologii CLKP ul. Iwicka 14, Warszawa tel: / fax: dna.pruem@policja.gov.pl Osoba do kontaktu: Jakub Mondzelewski Krajowy Punk Kontaktowy ds. przekazywania dalszych danych po uzyskaniu HIT art. 4 i 5 ustawy o wymianie informacji z organami ścigania państw członkowskich UE Biuro Międzynarodowej Współpracy Policji KGP Wydział Koordynacji Międzynarodowej Wymiany Informacji Sekcja Obsługi Punktów Kontaktowych ul. Puławska 148/ Warszawa tel: / fax: dyzurny.bmwp@policja.gov.pl Osoba do kontaktu: Łukasz Boczkowski Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

36 Schemat przepływu informacji HIT DNA - osoba (UE) / Ślad (PL) 1 krok 4. Wynik przeszukania HIT/ NO HIT 3. Zlecenie automatycznego przeszukania Krajowy Punkt Kontaktowy ds. automatycznej wymamiany danych DNA Zakład Biologii CLKP 2. Przeszukanie w krajowej bazie danych DNA i kwalifikacja do wymiany w ramach Prüm Konsultacje / Kopia korespondencji 5. Informacja o HIT DNA 1. Zarządzenie o wprowadzeniu profilu do krajowej bazy danych DNA 7/8Wniosek / Odpowiedź dot. dalszych informacji 6/ 9. Wniosek / Odpowiedź dot. dodatkowych informacji (oficer kontaktowy KWP) 10. Wniosek o pomoc prawną Krajowy Punkt Kontaktowy ds. wymiany dalszych informacji po uzyskaniu HIT DNA BMWP KGP Prokuratura 2 krok Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

37 Formularz sprawdzenia profilu DNA - Interpol

38 Wymiana danych DNA w ramach Interpolu Interpol DNA Profile Search Request Baza danych DNA NCB Switzerland Baza danych DNA Wydział Koordynacji Międzynarodowej Wymiany Informacji BMWP KGP (ślady) Wydział Koordynacji Poszukiwań Międzynarodowych BMWP KGP (zaginieni, zwłoki, rodziny). NCB United Kingdom NCB Norway Baza danych DNA profil na formularzu wypełnia biegły z zakresu genetyki sądowej określenie kategorii profilu określenie państw, w których ma nastąpić sprawdzenie możliwość dokonywania sprawdzeń opartych na pokrewieństwie Źródło: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji Zakład Biologii

39 Dziękuję za uwagę