Piotr Pachół Jerzy Zieliski. Analiza istniejcych standardów technicznych w aspekcie budowy Infrastruktury Danych Przestrzennych w Polsce

Transkrypt

1 Piotr Pachół Jerzy Zieliki WODGiK Katowice Analiza itniejcych tandardów technicznych w apekcie budowy Infratruktury Danych Przetrzennych w Polce piotr.pachol@wodgik.katowice.pl jerzy.zielinki@wodgik.katowice.pl

2 Niniejza analiza, powtała w zwizku z ytuacj, jaka obecnie wytworzyła i w zakreie prowadzenia baz danych przetrzennych przez patwow łub geodezyjn i kartograficzn. Bazy te prowadzone oddzielnie, bez naleytego ich pojciowego i technologicznego powizania. Ten tan rzeczy wynika z: - wieloletniego obowizywania tandardów, które nieaktualne i niepójne pod wzgldem technicznym i prawnym, - powtania na pocztku lat 90 ubiegłego wieku, komercyjnego rynku uług geodezyjno- kartograficznych oddzielnego od łuby geodezyjnej i kartograficznej.

3 Stan ten wynika te w zczególnoci z itnienia: niejanych i przecznych przepiów prawnych, niepójnych, niepowizanych ze ob tandardów technicznych (intrukcji i wytycznych), redundancji danych w bazach powiatowych, wojewódzkich i centralnej oraz marnotrawienia czau i publicznych pienidzy na ich ponowne tworzenie, u ytemowej wpółpracy i wymiany danych przetrzennych pomidzy pozczególnymi poziomami patwowego zaobu geodezyjnego i kartograficznego

4 1. Intrukcje techniczne O-1 i O-2 2. O-3 3. O-4 4. G-1 5. G-2 6. G-3 7. G-4 8. K-1 Mapa zaadnicza 9. K K K-1 Podtawowa mapa kraju 12. K-1 Mapa zaadnicza 13. G-7 Geodezyjna ewidencja ieci uzbrojenia terenu

5 ! Jak mówi utawa PGiK, dane przetrzenne w Polce zbierane na 3 poziomach: powiatowym, wojewódzkim i centralnym. Na kadym z tych poziomów wytpuj rónego rodzaju dane, bardzo czto o tych amych obiektach. Wykorzytanie danych przy tworzeniu baz danych przetrzennych na innym ni ródłowy poziom patwowego zaobu geodezyjnego i kartograficznego, napotyka wiele przezkód, wród których naley wymieni: 1. wieloletniego Planu Informatyzacji Patwa, jako intrumentu planowania i koordynowania informatyzacji działalnoci podmiotów publicznych w zakreie realizowania przez te podmioty zada publicznych, 2. utalonej trategii tworzenia Polkiej Infratruktury Informacji Przetrzennej, co powoduje, e jet informacji o planowanych trategicznych przediwziciach geodezyjno - kartograficznych do zrealizowania na obzarze całego kraju lub jego wybranych obzarów, 3. bariery prawne nowoczenych przepiów geodezyjnych i kartograficznych uwzgldniajcych moliwoci wpółczenej geomatyki, 4. zła truktura orodków i ich rónorodna organizacja oraz podział na 3 poziomy w ponad 400 jednotkach to odmienne zarzdzanie, róne wielkoci finanowania, realizacja zamówie publicznych według potrzeb kadego z orodków, co uniemoliwia przeprowadzenie pewnych wpólnych przediwzi i uzykiwania wpólnych korzyci w kali całego kraju,

6 ! 5. bariery w tandaryzacji polegajce na tym i dane tworzone według rónych nienowoczenych tandardów, a czto i bez nich, 6. bariery techniczne porednio wynikajce z u tandaryzacji, 7. ytemu zarzdzania przetrzennymi bazami danych poziomów wojewódzkiego i centralnego - powoduje m.in.: kazanie ytemów baz danych topograficznych na aktualizacj okreow, a orodków poziomów wojewódzkiego i centralnego do roli archiwum mapowego i archiwalnych danych przetrzennych, 8. poób realizacji produktów i ytemów geomatycznych, w trybie przetargowym: - w których z reguły najwaniejzym kryterium wyboru wykonawcy jet najniza cena, - które bardzo czto nie roztrzygane z rónych przyczyn, a wymagaj po tronie adminitracji pracochłonnego ich przygotowania, - które czto charakteryzuj i niejednorodnoci opracowania wykonywanych przez róne firmy, a w zczególnoci przez konorcja firm, - w których, w wielu przypadkach jet kontroli danych lub jet ona bardzo ograniczona.

7 "#$%&'( %##$) *! Lp Cechy Poziom powiatowy Poziomy zaobu Poziom wojewódzki Poziom centralny 1 Rodzaj bazy/mapy Mapa zaadnicza Ewidencja GESUT Ewidencja gruntów i budynków Baza danych topograficznych Baza danych ogólnogeograficznych 2 Charakter bazy Brak jednoznacznej odpowiedzi czy jet to rejetr publiczny Rejetr publiczny Rejetr publiczny Brak jednoznacznej odpowiedzi czy jet to rejetr publiczny Brak jednoznacznej odpowiedzi czy jet to rejetr publiczny Brak jednoznacznej odpowiedzi czy jet to rejetr publiczny 3 Podtawa prawna prowadzenia bazy/mapy Prawo Geodezyjne i Kartograficzne Art. 4, 7d Prawo Geodezyjne i Kartograficzne Art. 4, 7d Prawo Geodezyjne i Kartograficzne Art. 4, 7d Rozp. w pr. ewid. gruntów i budynków Niejana: Prawo Geodezyjne i Kartograficzne Art. 4 oraz rozp. w pr. zczegółowych zaad i trybu załoenia i prowadzenia KSIT Brak Brak

8 "#$%&'( %##$) *! *! Lp Cechy Poziom powiatowy Poziomy zaobu Poziom wojewódzki Poziom centralny 1 Rodzaj bazy/mapy Mapa zaadnicza Ewidencja GESUT Ewidencja gruntów i budynków Baza danych topograficznych Baza danych ogólnogeograficznych 4 Standard techniczny lub inne dokumenty charakteryzujce tworzenie bazy danych, gdy tandardu technicznego K-1 G-7 G-5 Wytyczne techniczne TBD Warunki techniczne aktualizacji mapy wektorowej poziomu 2. Intrukcje obiektów wraz z atrybutami Struktura atrybutów i ytem kodowania bazy danych ogólnogeograficznych 5 Podtawa prawna tandardu technicznego Rozp. w pr. tandardów technicznych dotyczcych geodezji i kartografii oraz KSIT Rozp. w pr. tandardów technicznych dotyczcych geodezji i kartografii oraz KSIT Brak jet tylko zarzdzenie GGK Brak jet tylko zarzdzenie GGK Brak Brak

9 "#$%&'( %##$) +*! Lp Cechy Poziom powiatowy Poziomy zaobu Poziom wojewódzki Poziom centralny 1 Rodzaj bazy/mapy Mapa zaadnicza Ewidencja GESUT Ewidencja gruntów i budynków Baza danych topograficznych Baza danych ogólnogeograficznych 6 Cztotliwo aktualizacji (załoona) cigła cigła cigła nieokrelona nieokrelona 1-5 lat w zalenoci od klay obiektu 7 Wykonawca map/baz danych Firmy komercyjne w ramach przetargów, rzadko orodek powiatowy Firmy komercyjne w ramach przetargów, rzadko orodek powiatowy Firmy komercyjne w ramach przetargów, rzadko orodek powiatowy Firmy komercyjne w ramach przetargów Firmy komercyjne w ramach przetargów Firmy komercyjne w ramach przetargów 8 Wykonawca aktualizacji map/baz danych Orodki powiatowe, rzadko firmy komercyjne w ramach przetargów Orodki powiatowe, rzadko firmy komercyjne w ramach przetargów Orodki powiatowe, rzadko firmy komercyjne w ramach przetargów Firmy komercyjne w ramach przetargów Firmy komercyjne w ramach przetargów Firmy komercyjne w ramach przetargów

10 "#$%&'( %##$),*! Lp Cechy Poziom powiatowy Poziomy zaobu Poziom wojewódzki Poziom centralny 1 Rodzaj bazy/mapy Mapa zaadnicza Ewidencja GESUT Ewidencja gruntów i budynków Baza danych topograficznych Baza danych ogólnogeograficznych 9 Oprogramowanie do zarzdzania map/baz wiele wiele wiele 10 Metadane dla obiektów bazy 11 Metadane dla całego zbioru danych 12 Zgodno metadanych ze tandardem ISO19115

11 "#$%&'( %##$) -*! Lp Cechy Poziom powiatowy Poziomy zaobu Poziom wojewódzki Poziom centralny 1 Rodzaj bazy/mapy Mapa zaadnicza Ewidencja GESUT Ewidencja gruntów i budynków Baza danych topograficznych Baza danych ogólnogeograficznych 13 Standard wymiany danych SWING SWING SWDE GML.mdb (Geomedia).dgn (Microtation).o (Dynamo) coverage ArcInfo 14 Zaady przekazywania danych midzy zaobami niejane niejane niejane niejane niejane niejane 15 Zaady odpłatnoci za dane

12 "#$%&'( %##$) **! Lp Cechy Poziom powiatowy Poziomy zaobu Poziom wojewódzki Poziom centralny 1 Rodzaj bazy/mapy Mapa zaadnicza Ewidencja GESUT Ewidencja gruntów i budynków Baza danych topograficznych Baza danych ogólnogeograficznych 16 Dotpno danych przez internet Brak dotpnoci danych dla całej Polki, w niektórych powiatach/ miatach jet moliwo wywietlania i drukowania wybranych wartw mapy Brak dotpnoci danych dla całej Polki, w niektórych powiatach/ miatach jet moliwo wywietlania i drukowania wybranych wartw mapy Brak dotpnoci danych dla całej Polki, w niektórych powiatach/ miatach jet moliwo wywietlania i drukowania wybranych wartw mapy Dotpne dla całej Polki pod adreem: 12/webite/BDO

13 .$%$$ +! Nazwa tandardu lub innego dokumentu Lp Cechy K-1 G-7 G-5 Wytyczne techniczne TBD Intrukcje obiektów wraz z atrybutami Struktura atrybutów i ytem kodowania BDO 1 Ilo kla obiektów poiadajcych geometri (wraz z klaami obiektów: przewód i odcinek przewodu) 13 (wraz z kla obiektu adre) 223 (z 3 poziomu klayfikacji) Ilo obiektów poiadajcych atrybuty Ilo obiektów poiadajcych definicj

14 .$%$$ +! +! Nazwa tandardu lub innego dokumentu Lp Cechy K-1 G-7 G-5 Wytyczne techniczne TBD Intrukcje obiektów wraz z atrybutami Struktura atrybutów i ytem kodowania BDO 4 Definicja atrybutów Brak, niektóre atrybuty omówione 5 Wieloraka geometria obiektów jet jet jet 6 Wieloraka reprezentacja przetrzenna obiektów jet 7 Podział na klay obiektów obligatoryjne i fakultatywne jet

15 .$%$$ ++! Nazwa tandardu lub innego dokumentu Lp Cechy K-1 G-7 G-5 Wytyczne techniczne TBD Intrukcje obiektów wraz z atrybutami Struktura atrybutów i ytem kodowania BDO 8 Podział na atrybuty obligatoryjne i fakultatywne jet 9 Relacje midzy obiektami

16 #%$# )#-! Dokonano analizy nazwy grup głównych (tematów) najwyzego poziomu klayfikacji, do których zakwalifikowane pozczególne klay obiektów. Grupami głównymi : - tematy danych przetrzennych wytpujce w 3 anekach projektu dyrektywy INSPIRE, - działy z katalogu obiektów z intrukcji technicznej K-1, - klay obiektów z 1 poziomu klayfikacyjnego z wytycznych technicznych TBD, - nazwy grup (wartw) głównych w VMap L2, - tematy w BDO, (nie wyzczególniano intrukcji technicznych G-7 i G-5 gdy zawieraj one tematy cile zawone do odpowiednio: uzbrojenia terenu oraz ewidencji gruntów i budynków).

17 #%$# )# -! -! Projekt dyrektywy INSPIRE Sytemy wpółrzdnych Nazwy geograficzne Jednotki adminitracyjne Jednotki tatytyczne Identyfikatory nieruchomoci Działki katatralne Uytkowanie ziemi K-1 Onowa Grunty Grupy główne obiektów wg ponizych tandardów Wytyczne techniczne TBD Onowa Jednotki podziału terytorialnego Intrukcje obiektów wraz z atrybutami Ogólne Granice Struktura atrybutów i ytem kodowania BDO Nazwy Podział adminitracyjny Propozycja grup tematycznych obiektów dla jednolitego modelu danych georeferencyjnych Onowa geodezyjna Nazwy geograficzne Podział adminitracyjny i terytorialny kraju Działki i grunty

18 #%$# )#+-! Projekt dyrektywy INSPIRE Budynki Sieci komunikacyjne K-1 Budynki Komunikacja Grupy główne obiektów wg ponizych tandardów Wytyczne techniczne TBD Budowle i urzdzenia Sieci dróg i kolei Intrukcje obiektów wraz z atrybutami *Obiekty tacjonarnokulturalne Informacje lotnicze Tranport Struktura atrybutów i ytem kodowania BDO Oadnictwo i obiekty antropogeniczne Tranport Propozycja grup tematycznych obiektów dla jednolitego modelu danych georeferencyjnych Budynki i zabudowa Komunikacja i tranport Hydrografia Sie cieków Hydrografia Hydrografia Hydrografia

19 #%$# )#,-! Projekt dyrektywy INSPIRE Urzdzenia produkcyjne i przemyłowe Pokrycie terenu K-1 Uzbrojenie terenu Zagopodarowanie Grupy główne obiektów wg ponizych tandardów Wytyczne techniczne TBD Sieci uzbrojenia terenu *Kompleky pokrycia i uytkowania terenu * Obiekty inne Intrukcje obiektów wraz z atrybutami Przemył Rolinno Struktura atrybutów i ytem kodowania BDO Pokrycie terenu Propozycja grup tematycznych obiektów dla jednolitego modelu danych georeferencyjnych Uzbrojenie terenu i obiekty przemyłowe Zagopodarowanie terenu

20 #%$# )#--! Projekt dyrektywy INSPIRE Obzary chronione Wyoko K-1 Grupy główne obiektów wg ponizych tandardów Wytyczne techniczne TBD Tereny chronione Intrukcje obiektów wraz z atrybutami Struktura atrybutów i ytem kodowania BDO Obzary i obiekty chronione i zamknite Propozycja grup tematycznych obiektów dla jednolitego modelu danych georeferencyjnych Tereny chronione *Rzeba terenu i ogólnogeograficzne Rzeba terenu Rzeba terenu Rzeba terenu Fizjografia

21 ($)$#%$ Przy dokonywaniu klayfikacji napotkano na zereg problemów m.in.: - Klaa obiektu o tej amej nazwie w kadym tandardzie moe znaczy co innego (inne definicje kla obiektu) np.: w intrukcji technicznej G-7 i w wytycznych technicznych TBD wytpuje klaa obiektu Przepompownia, traktowana albo jako obiekt punktowy lecy na przewodzie kanalizacyjnym, albo jako teren, na którym znajduje i zepół pomp i aparatury terowniczej wraz z niezbdnymi budowlami przeznaczonymi do przepompowywania cieczy lub gazów. - Spoób rozdziału kla obiektów w pozczególnych tandardach jet róny (według jednego ze tandardów dwie odrbne klay obiektów, w innym tandardzie wytpuje jedna klaa obiektu o dwóch atrybutach) np.: w intrukcji technicznej K-1 wytpuj 3 klay obiektów La iglaty, La liciaty i La miezany, natomiat w intrukcji obiektów VMap L2 wytpuje tylko jedna klaa obiektu La, która poiada atrybut TRE okrelajcy kategori typu drzew: liciaty, iglaty, miezany, ale take: wiatrołom, rzadki, palony, porba, nieznane.

22 /$%$ W wyniku połczenia 810 kla obiektów przetrzennych z pozczególnych tandardów technicznych w tym: kla obiektów z katalogu obiektów mapy zaadniczej (intrukcja K-1), - 53 kla obiektów z katalogu obiektów GESUT - wraz klaami obiektów przewód i odcinek przewodu nie poiadajcymi geometrii (intrukcja G-7), - 13 kla obiektów z katalogu obiektów bazy danych ewidencyjnych - wraz z kla obiektu ADRES nie poiadajcym geometrii (intrukcja G-5), kla obiektów z 3 poziomu klayfikacji obiektów (wytyczne techniczne TBD), kla obiektów z intrukcji obiektów wraz z atrybutami (VMap L2), - 22 kla obiektów wartw ze truktury atrybutów i ytemu kodowania BDO, powtała wielka tabela zawierajca 595 rekordów (nie powtarzajcych i kla obiektów) klayfikowanych w 11 grupach tematycznych. W celu uprozczenia dalzych prac nad jednolitym modelem danych georeferencyjnych pozczególne rekordy poegregowano w podgrupy robocze kla obiektów.

23 $ Obecne polkie tandardy techniczne dotyczce danych przetrzennych nie daj moliwoci ytemowego tworzenia, aktualizacji i zarzdzania danymi georeferencyjnymi w kali całego kraju czyli integracji. Zł ytuacj pogłbiaj m.in.: przetarzałe przepiy prawne, trategii rozwoju brany geodezyjnej i kartograficznej oraz zła truktura organizacyjna orodków dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej. Z analizy itniejcego tanu w zakreie obowizujcych tandardów technicznych dotyczcych danych przetrzennych wynika, e naley w trybie pilnym: - doprowadzi do powizania baz danych przetrzennych, a tym amym do likwidacji prowadzenia kadej z nich w poób oddzielny, bez uwzgldnienia faktu itnienia innych baz, - wyeliminowa redundancj danych w powiatowych, wojewódzkich i centralnej bazach KSIT, - doprowadzi do ytemowego przekazywania danych pomidzy pozczególnymi poziomami patwowego zaobu geodezyjnego i kartograficznego,

24 $ - cile wpółpracowa z jednotkami adminitracji publicznej i branami tworzcymi rejetry danych o włanych obiektach, - opracowa wpólne pod wzgldem prawnym i technologicznym 2 tandardy techniczne dotyczce tworzenia baz danych przetrzennych dla wzytkich poziomów zaobu. Standardy te powinny zatpi dotychczaowe intrukcje techniczne: K-1, K-2, K-3, G-5, G-7, wytyczne techniczne TBD, intrukcje do tworzenia obiektów wraz z atrybutami w VMap L2 oraz truktur atrybutów i ytemu kodowania Bazy Danych Ogólnogeograficznych (BDO). Wyjciem z obecnej ytuacji jet propozycja utworzenia publicznego rejetru danych przetrzennych, opartego na jednolitym modelu danych georeferencyjnych.