Janusz Kuczyński Denary rzymskie uzyskane przez Muzeum w Ostrowcu Świętokrzyskim w 1968 r. Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 6,

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Janusz Kuczyński Denary rzymskie uzyskane przez Muzeum w Ostrowcu Świętokrzyskim w 1968 r. Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 6,"

Agata Markiewicz
8 lat temu
Przeglądów:

1 Janusz Kuczyński Denary rzymskie uzyskane przez Muzeum w Ostrowcu Świętokrzyskim w 1968 r. Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 6,

2 JANUSZ KUCZYŃSKI DENARY RZYMSKIE UZYSKANE PRZEZ MUZEUM W OSTROWCU ŚWIĘTOKRZYSKIM W 1968 R. W 1968 roku Muzeum w Ostrowcu Św iętokrzyskim zakupiło osiem denarów rzymskich em itow anych w I i II wieku n. e. K w estią trudną do m iarodajnego ustalenia jest jednak pochodzenie denarów. W pobliskiej okolicy Ostrowca Św iętokrzyskiego odkryto bowiem w stosunkowo niedługich odstępach czasu kilka skarbów denarów rzymskich. Najliczebniejszym i z nich są skarby: z Chmielowa Piaskowego (odkryty w 1929 r.)1, Nietuliska Małego (odkryty w 1939 r.)2 oraz skarb z Nietuliska Fabrycznego (odkryty w 1943 roku)3. W św ietle uzyskanych inform acji nie ulega w ątpliwości fakt pochodzenia denarów z większego, następnie rozproszonego zespołu numizmatycznego, odkrytego najpewniej krótko przed 1940 r. w Nietulisku Małym. Te i inne dane dotyczące znalezienia denarów pozwalają przyjąć z dużą dozą prawdopodobieństwa, że pochodzą one ze wspom nianego skarbu, odkrytego w maju 1939 r. w N ietulisku Małym. Osiem opisanych poniżej denarów mieści się w ramach chronologicznych zarówno skarbu z N ietuliska Małego, jak i dwóch pozostałych skarbów. Monety te reprezentują rów nież (prócz denara Wespazjana) em isje tych cesarzy oraz ich małżonek, których denary występują najczęściej w skarbach znajdowanych na terenie Małopolski. W rezultacie denary uzyskane przez Muzeum w Ostrowcu Św iętokrzyskim nie w pływ ają na zm ianę ustaleń przytoczonych w opracowaniach wspom nianych tu skarbów. W szystkie uw zględnione poniżej denary em itow ane były w m ennicy rzym 1 M. Haisig, H. H ołubow iczow a Skarb rzym skich denarów z Chm ielowa Piaskowego, pow. Opatów, W iadomości A rcheologiczne, t. X V III, z. 3 4, s W. M akom aski Skarb m onet rzym skich z Nietuliska Małego (pow. W ierzbnik), W iadomości N um izm atyczno-a rcheologiczne t. X X I, s R. Jam ka Uwagi o skarbach m onet rzym skich z Nietuliska Małego, pow. opatowski, Przegląd A rcheologiczny, t. X IV, s R. Jam ka, op. cit., s J. W ielow iejski Przem iany gospodarczo-społeczne u ludności południowej Polski w okresie późnolateńskim i rzym skim, Materiały Starożytne, t. VI, s. 347, nr Rooznik Muzeum Sw iętokrzyckiego

3 Janusz Kuczyński 434 skiej. Opracowanie ich oparto na pracy: H. M attingly Coins of the Roman Empire in the British Museum. Wagę podano w gramach. Przy okazji pragnę rów nież wyrazić podziękow anie m grow i W ojciechowi K otasiakow i, kierow nikow i Muzeum w Ostrowcu Św iętokrzyskim, za udo stęp n ien ie mi denarów do opracowania r. W ybity przez TYTUSA dla uczczenia W espazjana. A v. G łow a cesarza w prawo. Napis czytany od strony zew nętrznej otoku [IMP CA]ESAR [VEJSPASIANVS AVG Rv. Orzeł z rozpostartym i skrzydłam i z głow ą w lew o, stojący na postum en cie. Napis poziom y po obu stronach orła COS VII. Mat. 11/1930, poz. 183 na s. 34. waga: 3, r. HADRIAN A v. G łow a cesarza w w ieńcu w prawo. HADRIANVS AVGVSTVS. Rv. Od lew ej ku prawej stoją: kropidło, dzban, sim pulum, lituus. COS III Najbardziej zbliżony egzemplarz: Mat. III/1936, poz. 453 na s. 296 waga: 3, r. ANTONINUS PIUS I MAREK AURELIUSZ (rye. 1) Av. G łow a A ntoninusa Piusa w w ieńcu w prawo ANTONINVS AVG PI VS P P TR P COS III Rv. G łow a m łodego Marka A ureliusza w prawo [AVREjLIVS CAESAR AVG P il F COS Mat. IV/1940, poz. 155 na s. 26 waga: 3, r. ANTONINUS PIUS Av. Głowa cesarza w w ieńcu w prawo [ANTjONINVS AVG PIVS (P P) a b Rye. 1. D enar A n ton in usa P iu sa i Marka A ureliu sza z 140 r. n. e., aw ers (a) i rew ers (b)

Denary rzymskie z Muzeum w Ostrowcu Świętokrzyskim 435 Rv. Piorun unoszący się poziomo ponad udrapowanym tronem COS IIII Mat. IV/1940, poz. 536 na s. 77 oraz poz. 537 na s. 78 waga: 3,41 5. 161 r.

4 Denary rzymskie z Muzeum w Ostrowcu Świętokrzyskim 435 Rv. Piorun unoszący się poziomo ponad udrapowanym tronem COS IIII Mat. IV/1940, poz. 536 na s. 77 oraz poz. 537 na s. 78 waga: 3, r. w y b ity przez Marka A ureliusza dla uczczenia A ntoninusa Piusa. Av. Głowa A ntoninusa Piusa w prawo DIVVS ANTONINV[S] Rv. C zterokondygnacjow a w ieża schodow o się zwężająca. Dolna kondygna cja zw ieńczona girlandam i. Na drugiej i trzeciej kondygnacji nisze (drzwi?) ze stojącym i w ew nątrz posągami. Na szczycie kwadryga za przężona w cztery konie CONSECRATIO Mat. IV/1940, poz na s. 394 waga: 3,10 FAUSTYNA II (żona Marka Aureliusza) r. lub późniejszy Av. G łowa F austyny w prawo DIVA FAV STINA PIA Rv. P rostokątny ołtarz z rogam i w górnych narożach i drzwiam i od frontu CON SECRATIO Mat. IV/1940, poz. 727 na s. 491 waga: 3, r. lub późniejszy A v. Głowa F au styn y w prawo DIVA FAV STINA PIA Rv. Sierp księżyca z gw iazdą pośrodku oraz sześciu gw iazdam i w otoku [CONSEjCRATIO Mat. IV/1940, poz na s. 490 waga: 2, r. LUCILLA (żona Lucjusza Werusa) (ryc. 2) A v. Głowa L ucilli w prawo LVCILLAE AVG ANTONINI AVG F Rv. W w ieńcu napis w trzech poziom ych wierszach VOTA PVBLICA U M attin gly ego nie w ystępuje. A w ers analogiczny do Mat. IV/1940, poz. 838 na s. 516; rew ers analogiczny do Mat. IV/1940,poz.329 na s. 429 waga:3,22 a b R y c. 2. D e n a r L u c il l i z r. n. e., a w e r s (a) i r e w e r s (b)

5 436 Janusz Kuczyński РИМСКИЕ ДЕНАРЫ, ПРИОБРЕТЕННЫЕ МУЗЕЕМ В ОСТРОВЕЦЕ-СВЕНТОКШИСКОМ В 1968 ГОДУ В 1968 году Музей в Островеце-Свентокшиском приобрел восемь римских денаров: Тита, Гадриана, Антонина Пия и Марка Аврелия, Антонина Пия, Марка Аврелия, Фавстины II (2 денара) и Люциллы. По всей вероятности денары эти происходят из клада, обнаруженного в 1939 году в Нетулиско-Малэ (Опатувский район), однако не исключено, что они происходят из кладов, обнаруженных поблизости в Хмелюве-Пясковом (1929 г.) и Нетулиско-Фабрычне (1943 г.). ROMAN DENARII ACQUIRED BY THE MUSEUM IN OSTROWIEC Św i ę t o k r z y s k i i n 1968 In 1968 the Museum in Ostrowiec Świętokrzyski purchased eight Roman denarii. They are the coins of Titus, Hadrian, Antoninus Pius and Marcus Aurelius, Antoninus Pius, Marcus Aurelius, Faustina II (two denarii) and Lucilla. The denarii very likely belong to the hoard that was discovered at Nietulisko Male (the Opatów district) in 1939; however, a possibility of their provenance from the nearby hoards found at Chmielów Piaskowy (1929) and Nietulisko Fabryczne (1943) cannot be discarded.

Podobne dokumenty

Janusz Kuczyński Dalsze denary rzymskie ze skarbu ze Skrobaczowa, pow. Busko. Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 5,

Janusz Kuczyński Dalsze denary rzymskie ze skarbu ze Skrobaczowa, pow. Busko Rocznik Muzeum Świętokrzyskiego 5, 143-150 1968 JANUSZ KUCZYŃSKI DALSZE DENARY RZYMSKIE ZE SKARBU ZE SKROBACZOWA, POW. BUSKO