Zachęty inwestycyjne w wybranych państwach Europy Środkowo - Wschodniej. Raport Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.

Transkrypt

1 Zachęty inwestycyjne w wybranych państwach Europy Środkowo - Wschodniej Raport Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A.

2 SPIS TREŚCI RZECZPOSPOLITA POLSKA... 4 Agencja inwestycyjna... 4 System zachęt inwestycyjnych:... 5 REPUBLIKA CZESKA... 8 Agencja inwestycyjna... 8 System zachęt inwestycyjnych:... 9 REPUBLIKA SŁOWACKA Agencja inwestycyjna System zachęt inwestycyjnych WĘGRY Agencja inwestycyjna System zachęt inwestycyjnych RUMUNIA Agencja Inwestycyjna System zachęt inwestycyjnych BUŁGARIA Agencja inwestycyjna System zachęt inwestycyjnych REPUBLIKA SERBII Agencja inwestycyjna System zachęt inwestycyjnych PODSUMOWANIE

3 WSTĘP Niniejsze opracowanie ma na celu zaprezentowanie zachęt inwestycyjnych dostępnych dla inwestorów w następujących krajach Europy Środkowo Wschodniej: Polsce, Republice Czeskiej, Słowacji, Bułgarii, Rumunii, Węgrzech oraz Republice Serbskiej. Raport przedstawia również, w miarę dostępnych danych, osiągnięcia agencji inwestycyjnych w poszczególnych krajach: informację na temat liczby obsłużonych projektów, liczby projektów zakończonych pozytywną decyzją inwestycyjną, ich wartość oraz liczbę utworzonych dzięki nim nowych miejsc pracy. Za zachęty inwestycyjne uważa się korzyści przyznawane firmom ze środków publicznych, realizującym nowe inwestycje lub rozszerzającym dotychczasową działalność. Zazwyczaj są one dostępne zarówno dla inwestorów krajowych, jak i zagranicznych oraz stanowią pomoc publiczną 1. Opracowanie koncentruje się na tzw. twardych zachętach inwestycyjnych, do których zalicza się: granty gotówkowe (inwestycyjne, z tytułu utworzenia nowych miejsc pracy), zwolnienia podatkowe, ulgi w nabywaniu nieruchomości, rozbudowa infrastruktury, itp. (opracowanie nie uwzględnia zachęt inwestycyjnych w ramach funduszy europejskich). Raport powstał na podstawie informacji z poszczególnych agencji promocji inwestycji, aktów prawnych regulujących zachęty w każdym z krajów oraz danych przekazanych przez Wydziały Promocji Handlu i Inwestycji lub Wydziały Ekonomiczne polskich ambasad w analizowanych krajach. 1 Pomocą publiczną jest wszelka pomoc przyznawana przez Państwo Członkowskie lub przy użyciu zasobów państwowych w jakiejkolwiek formie, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji poprzez sprzyjanie niektórym przedsiębiorstwo lub produkcji niektórych towarów jeżeli wpływa na wymianę handlową między Państwami Członkowskimi (art. 87 ust. 1 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską). 3

4 RZECZPOSPOLITA POLSKA Informacje ogólne: powierzchnia km 2 ludność 38,5 mln waluta złoty (PLN) stolica Warszawa Agencja inwestycyjna W 2013 roku PAIiIZ doprowadziła do rozpoczęcia w Polsce 53 inwestycji o łącznej wartości 902,5 mln EUR, w wyniku których powstanie w przeciągu najbliższych kliku lat nowych miejsc pracy. Poniższa tabela przedstawia główne kraje pochodzenia inwestycji zagranicznych: Kraj Liczba Wartość (mln EUR) Zatrudnienie USA , Niemcy 7 165, Wlk. Brytania 5 2,8 515 Belgia 3 198, Francja Wśród zakończonych projektów najwięcej pochodziło z sektora BPO (wraz z ICT), motoryzacyjnego oraz B+R. Sektor Liczba Wartość (mln EUR) Zatrudnienie BPO +ICT 22 26, motoryzacyjny ,

5 B+R 7 89,2 875 maszynowy logistyczny spożywczy Maksymalna intensywność pomocy regionalnej Od 1 lipca 2014 r. obowiązuje nowa mapa pomocy regionalnej. W Warszawie maksymalna regionalna pomoc wynosi 15%, a od 1 stycznia 2018 r. 10%. 35% 35% 50% 35% 35% 50% 25% 35% 35% 25% 35% 35% 35% 25% 35% 50% 50% 20% 35% 35% Mapa maksymalnej intensywności pomocy regionalnej w Polsce od 1 lipca 2014 r. Źródło: PAIiIZ. System zachęt inwestycyjnych Rodzaj i wysokość zachęty Rodzaj działalności Program wsparcia Źródło finansowania 1. grant na zatrudnienie 2. grant inwestycyjny motoryzacja elektronika biotechnologia lotnictwo rolno-spożywcza B+R nowoczesne usługi inwestycje znaczące Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata Skarb Państwa 5

6 3. zwolnienie z podatku dochodowego wszystkie rodzaje działalności, oprócz wyłączonych na mocy ustawy o Specjalnych Strefach Ekonomicznych Ustawa o SSE Skarb Państwa 4. zwolnienie z podatku od nieruchomości określone w poszczególnych uchwałach Uchwały rad gmin/miast Jednostki samorządu terytorialnego 1. Grant na zatrudnienie (wsparcie z tytułu kosztów tworzenia nowych miejsc pracy) Sektor Nowe miejsca pracy oraz motoryzacyjny, elektroniczny, lotniczy, biotechnologiczny, rolno-spożywczy nowoczesne usługi 250 1,5 B+R 35 1 znacząca inwestycja w innych sektorach produkcyjnych 500 lub 750 Koszty kwalifikowane nowej inwestycji (mln PLN) 500 lub 200 Wysokość wsparcia od do PLN (~ EUR) 2. Grant inwestycyjny (wsparcie z tytułu kosztów kwalifikowanych nowej inwestycji) Sektor Nowe miejsca pracy oraz motoryzacyjny, elektroniczny, lotniczy, biotechnologiczny, rolno-spożywczy znacząca inwestycja w innych sektorach produkcyjnych lub Koszty kwalifikowane nowej inwestycji (mln PLN) 500 lub Wysokość wsparcia 2-12,5% kosztów kwalifikowanych 6

7 B+R do 10% kosztów kwalifikowanych 3. Zwolnienie z podatku dochodowego w SSE (stawka podatku: 19%) Przysługuje wyłącznie z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej na terenie jednej z 14 SSE. Czas trwania zwolnienia ograniczony jest terminem funkcjonowania SSE (do końca 2026 r.) oraz wysokością kosztów kwalifikowanych i maksymalnej intensywności pomocy regionalnej w danej lokalizacji. Minimalne nakłady inwestycyjne kwalifikujące do ubiegania się o wydanie zezwolenia strefowego, będącego podstawą do korzystania ze zwolnienia wynoszą 100 tys. EUR. 4. Zwolnienie z podatku od nieruchomości Oferowane przez gminy - konieczna jest uchwała Rady Miasta / Gminy o wprowadzeniu zwolnienia dla inwestorów, która określa szczegółowo warunki, na jakich udzielane jest zwolnienie oraz jego długość. Okres zwolnienia z reguły zależny jest od wysokości poniesionych nakładów inwestycyjnych oraz liczby utworzonych nowych miejsc pracy. Wsparcie udzielone z Programu wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata w roku 2013 W roku 2013 Minister Gospodarki podpisał 11 umów z przedsiębiorcami o udzielenie pomocy publicznej, a łączna wartość przyznanego wsparcia na tworzenie nowych miejsc pracy wyniosła 26 mln PLN. Przedsiębiorcy zadeklarowali poniesienie kosztów inwestycji w łącznej wysokości 161 mln PLN oraz utworzenie 4189 nowych miejsc pracy. 7

8 REPUBLIKA CZESKA Informacje ogólne: powierzchnia km 2 ludność 10,5 mln waluta korona czeska (CZK) stolica Praga Agencja inwestycyjna W roku 2013 Agencja CzechInvest pośredniczyła w obsłudze 110 (48 w 2012 r.) projektów inwestycyjnych o łącznej wartości 48 mld CZK (ok. 1,7 mld EUR), co stanowi dwukrotnie większą wartość niż w 2012 r. i planowanym zatrudnieniu pracowników. 78% z tych projektów to reinwestycje firm czeskich. 8

9 Maksymalna intensywność pomocy regionalnej Od 1 lipca 2014 r. maksymalna intensywność pomocy regionalnej w Czechach wynosi 25% dla dużych przedsiębiorstw (region Pragi jest wyłączony z pomocy). System zachęt inwestycyjnych Zachęta Rodzaj działalności Program wsparcia Źródło finansowania 1. grant inwestycyjny dla inwestycji strategicznych 2. grant na zatrudnienie oraz szkolenie pracowników 3. zwolnienie z podatku dochodowego na 10 lat 4. sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie (lub sprzedaż nieruchomości wraz z infrastrukturą po obniżonej cenie) działalność produkcyjna centra BSS (business support services centres) centra technologiczne Ustawa o zachętach inwestycyjnych nr 72/2000 Skarb Państwa 1. Grant inwestycyjny dla inwestycji strategicznych Inwestycją strategiczną jest: - inwestycja produkcyjna, o wartości minimum 500 mln CZK (ok. 20 mln EUR), w tym co najmniej 250 mln CZK przeznaczone na zakup maszyn i urządzeń dla celów produkcyjnych oraz tworząca co najmniej 500 nowych miejsc pracy, - centrum technologiczne, o wartości minimum 200 mln CZK (ok. 8 mln EUR), w tym co najmniej 250 mln CZK przeznaczone na zakup zakup maszyn i urządzeń oraz tworząca co najmniej 120 nowych miejsc pracy. Maksymalna wysokość grantu wynosi 5% kosztów kwalifikowanych (lub 7% jeśli projekt zakłada również utworzenie centrum technologicznego). Grant inwestycyjny wymaga indywidualnego zatwierdzenia przez rząd. 9

10 2. Grant na zatrudnienie oraz szkolenie pracowników Grant na zatrudnienie wynosi ok EUR ( CZK) na każde nowe miejsce pracy. Grant na szkolenie zakłada refundację odpowiednio 25%, 35%, 45% kosztów szkolenia dla dużych, średnich i małych przedsiębiorstw na jednego pracownika. Granty można otrzymać jedynie w 5 regionach Czech, gdzie stopa bezrobocia jest wyższa od średniej krajowej o minimum 50% (w pozostałych regionach wsparcie nie jest udzielane): Regiony, w których możliwe jest wsparcie inwestycji grantem na zatrudnienie i na szkolenia (granatowy kolor na mapie). Źródło: CzechInvest. Wsparcie jest udzielane na podstawie umowy zawieranej przez inwestora z Ministrem Pracy i Polityki Społecznej, a jego wysokość zależy od liczby nowych miejsc pracy i wydatków na szkolenia pracowników poniesionych w ciągu pierwszych trzech lat projektu. 3. Zwolnienie z podatku dochodowego (stawka podatku: 19%) Okres zwolnienia wynosi 10 lat. Zwolnienie przysługuje do kwoty maksymalnej wysokości pomocy regionalnej po pomniejszeniu jej o kwotę innych instrumentów pomocy (grantu na zatrudnienie i sprzedaży nieruchomości po obniżonej cenie). Inwestor po spełnieniu kryteriów otrzymania wsparcia w ramach rządowego programu zachęt automatycznie uzyskuje prawo do zwolnienia podatkowego. 4. Sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie Obniżka ceny wynosi ok. 30% ceny rynkowej. 10

11 Sprzedawana nieruchomość musi należeć do Skarbu Państwa lub jego jednostek organizacyjnych (najczęściej Czeski Fundusz Ziemi) albo miast. Wymagana jest zgoda władz lokalnych. Kryteria uzyskania wsparcia w ramach rządowego programu zachęt Rodzaj działalności Inwestycja/region Minimalna inwestycja CZK mln (EUR mln) W tym min. inwestycja w maszyny CZK mln (EUR mln) Minimalna liczba nowych miejsc pracy Region I 50 (1,9) 25 0 Działalność zwykła Region II 100 (3,8) 50 0 produkcyjna strategiczna 500 (19,2) Centrum zwykła 10 (0,4) 5 (0,2) 40 technologiczne strategiczna 200 (7,7) 100 (3,8) 120 Centrum BSS centrum rozwoju oprogramowania inne centra BSS Centra BSS Centra BSS wspierane są w formie zwolnienia podatkowego oraz grantu na zatrudnienie i szkolenia pracowników. Wsparcie obejmuje centra BSS świadczące usługi związane z zarządzaniem i administrowaniem księgowością, finansami, kadrami, administracją i marketingiem systemów informatycznych, jak również centra naprawcze wysokich technologii oraz centra rozwoju oprogramowania. Centra technologiczne Centra technologiczne wspierane są w formie zwolnienia podatkowego oraz grantu na zatrudnienie i szkolenia pracowników oraz poprzez możliwość sprzedaży nieruchomości po obniżonej cenie. Centrum technologiczne ma prowadzić działalność badawczo rozwojową nad zaawansowanymi technologicznie produktami, innowacyjnymi technologiami oraz procesami produkcyjnymi. 11

12 Podział Czech na regiony kwalifikujące się do wsparcia (ważny od r.; kolor czerwony regiony I, kolor biały regiony II). Źródło: CzechInvest. Projekty inwestycyjne, które otrzymały wsparcie w 2013 r. w ramach rządowego programu zachęt Łącznie udzielono wsparcia 95 projektom inwestycyjnym, przy czym każdy przedsiębiorca otrzymał zwolnienie podatkowe, pięć projektów otrzymało dodatkowo grant na zatrudnienie i szkolenie pracowników. 87 projektów pochodziło z Czech, 3 z Niemiec, po jednym z Austrii, Wielkiej Brytanii, Francji, Japonii i Indii. Projekty, które uzyskały wsparcie w ramach rządowego systemu zachęt w latach : Rok liczba projektów nakłady w mln EUR nowe miejsca pracy

13 REPUBLIKA SŁOWACKA Informacje ogólne powierzchnia km 2 ludność 5,4 mln waluta Euro (EUR) stolica Bratysława Agencja inwestycyjna W 2013 r. SARIO zakończyła 18 projektów inwestycyjnych o wartości 440 mln EUR i planowanym zatrudnieniu 3600 pracowników. 13

14 Źródło: SARIO. Maksymalna intensywność pomocy regionalnej Od 1 lipca 2014 r. intensywność pomocy regionalnej na Słowacji wynosi 25% dla zachodniej części kraju i 35% dla części wschodniej. Region Bratysławy jest wyłączony z pomocy regionalnej. Maksymalna intensywność pomocy regionalnej na Słowacji od 1 lipca 2014 r. Źródło: SARIO. 14

15 System zachęt inwestycyjnych Rodzaj i wysokość zachęty Rodzaj działalności Program wsparcia Źródło finansowania 1. grant inwestycyjny produkcja przemysłowa 2. grant na zatrudnienie 3. ulga w podatku dochodowym centra technologiczne centra usług strategicznych Ustawa 561/2007 o pomocy inwestycyjnej Skarb Państwa 4. sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie centra usług turystycznych Definicje 1. Centrum technologiczne to jednostka w przedsiębiorstwie, mająca za zadanie prowadzenie działalności badawczo-rozwojowej, prowadzącej do rozwoju lub zmiany procesów produkcji lub technologii oraz do podniesienia ich jakości, 2. centrum usług strategicznych to jednostka o wysokiej wartości dodanej wspierająca zatrudnianie ekspertów, np. centrum rozwoju oprogramowania komputerowego, centrum wsparcia klienta, centrum naprawcze wysokich technologii, siedziba międzynarodowego przedsiębiorstwa, 3. centrum usług turystycznych powinno oferować co najmniej trzy rodzaje usług: noclegi, wyżywienie, spa, narciarstwo, pływanie, itp. 1. Grant inwestycyjny Przyznawany tylko w regionach o stopie bezrobocia wyższej niż średnia stopa bezrobocia w kraju w roku poprzednim. Grant inwestycyjny polega na częściowym zwrocie kosztów zakupu środków trwałych na nową inwestycję (maksymalne intensywności wynoszą od 10 do 20%). Grant jest przyznawany na podstawie umowy z Ministrem Gospodarki. Środki trwałe, na zakup których przyznano wsparcie, muszą być utrzymane przez min. 5 lat od zakończenia projektu, niezależnie od wielkości przedsiębiorstwa. 2. Grant na zatrudnienie Grant na zatrudnienie polega na zwrocie części wydatków ponoszonych na wynagrodzenia i składki na ubezpieczenia społeczne w okresie dwóch lat na każde nowe miejsce pracy. 15

16 Wysokość dofinansowania jest ograniczona maksymalną intensywnością pomocy regionalnej w danym regionie. Każde nowe miejsce pracy musi być utrzymane przez 5 lat od dnia jego utworzenia. Grant na zatrudnienie przysługuje jedynie w tych regionach Słowacji, w których średnia stopa bezrobocia jest wyższa od średniej stopy bezrobocia w kraju za rok poprzedni. 3. Ulga w podatku dochodowym (CIT: 19%) Ulga jest dostępna na obszarze całego kraju i przysługuje maksymalnie na 10 lat. Wysokość ulgi waha się od 25 do 35%. 4. Sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie Udzielającym takiego wsparcia mogą być władze jednostek samorządu terytorialnego, instytucja zarządzająca publicznymi nieruchomościami (Slovak Land Authority) lub inne publiczne instytucje. Obniżka wynosi od 25 do 35% ceny. Kryteria udzielania wsparcia W słowackim systemie zachęt inwestycyjnych obowiązuje zasada, że zachęty są tym wyższe, im wyższe jest bezrobocie w miejscu realizacji inwestycji. W związku z tym ustanowiono podział kraju na 5 stref (A-E) w zależności od wysokości stopy bezrobocia: Strefa A powyżej 150% średniej stopy bezrobocia, Strefa B % średniej stopy bezrobocia, Strefa C % średniej stopy bezrobocia, Strefa D % średniej stopy bezrobocia, Strefa E poniżej 75% średniej stopy bezrobocia. Projekty produkcyjne w strefie E mogą korzystać z pomocy wyłącznie w formie ulgi podatkowej. Ustawa o pomocy inwestycyjnej została zmieniona z początkiem 2014 r. poprzez wprowadzenie minimalnej liczby nowych miejsc pracy, która wynosi 40. W przypadku reinwestycji minimalną liczbę nowych miejsc pracy oblicza się jako wzrost o 10% średniej liczby miejsc pracy za okres ostatnich 12 miesięcy, minimum 40. Dla małych i średnich firm kryteria w zakresie minimalnej inwestycji oraz liczby nowych miejsc pracy zostały obniżone o połowę. Kategoria projektu Min. inwestycja W tym w nowe maszyny Nowe miejsca pracy 16

17 Produkcja przemysłowa Centra technologiczne Stopa bezrobocia poniżej średniej krajowej Stopa bezrobocia powyżej średniej krajowej Stopa bezrobocia min. 50% powyżej średniej krajowej mln EUR i urządzenia 10 60% wzrost o 10%, min % % - 0,5 - Centra usług strategicznych 0,4 - Centra usług turystycznych Stopa bezrobocia poniżej średniej krajowej Stopa bezrobocia powyżej średniej krajowej Stopa bezrobocia min. 50% powyżej średniej krajowej 40 (min. 70% z wyższym wykształceniem) 40 (min. 60% z wyższym wykształceniem) 10 40% % % - Minimalne nakłady inwestycyjne kwalifikujące do uzyskania wsparcia produkcji przemysłowej w podziale na regiony. Źródło: SARIO. 17

18 Maksymalne intensywności wsparcia Maksymalne intensywności w podziale na regiony ważne w 2014 r. Źródło: SARIO. Produkcja przemysłowa Strefa A Strefa B Strefa C Max. intensywność 35% 35% 25% Grant inwestycyjny 15% 10% --- Ulga w podatku dochodowym 35% 35% 25% Grant na zatrudnienie 6 tys. EUR 4 tys. EUR --- Obniżka ceny nieruchomości 35% 35% 25% Centra usług strategicznych Strefa A Strefa B Strefa C Max. intensywność 35% 35% 25% Grant inwestycyjny Ulga w podatku dochodowym 35% 35% 25% Grant na zatrudnienie 6 tys. EUR 6 tys. EUR 6 tys. EUR Obniżka ceny nieruchomości 35% 35% 25% Centra technologiczne Strefa A Strefa B Strefa C Max. intensywność 35% 35% 25% Grant inwestycyjny 20% 20% 20% Ulga w podatku dochodowym 35% 35% 25% Grant na zatrudnienie 8 tys. EUR 8 tys. EUR 8 tys. EUR Obniżka ceny nieruchomości 35% 35% 25% 18

19 Centra usług turystycznych Strefa A Strefa B Strefa C Max. intensywność 35% 35% 25% Grant inwestycyjny 15% 15% --- Ulga w podatku dochodowym 35% 35% 25% Grant na zatrudnienie 6 tys. EUR 4 tys. EUR --- Obniżka ceny nieruchomości 35% 35% 25% Maksymalne intensywności i wysokości wsparcia. Źródło: SARIO. Projekty inwestycyjne, które otrzymały wsparcie w ramach rządowego programu zachęt Rok Liczba projektów Wysokość nakładów inwestycyjnych (mln EUR) Liczba nowych miejsc pracy Grant inwestycyjny i na zatrudnienie (mln EUR) Zwolnienie podatkowe (mln EUR) Łączna suma zachęt (mln EUR) , ,75 10,18 38, ,8 33,09 64, ,1 121, , ,33 48,08 51,41 Suma , ,88 212,56 276,45 Źródło: Ministerstwo Gospodarki Republiki Słowackiej. 19

20 WĘGRY Informacje ogólne: powierzchnia km 2 ludność 10,1 mln waluta forint (HUF) stolica Budapeszt Agencja inwestycyjna HITA jest Agencją Ministerstwa Gospodarki Narodowej, powołana z zadaniem promowania napływu bezpośrednich inwestycji zagranicznych na Węgry, ale również wspierania małych i średnich firm węgierskich w ekspansji na zagraniczne rynki oraz promowania handlu. Nie są dostępne wyniki działalności Agencji za 2013 rok. 20

21 Maksymalna intensywność pomocy regionalnej Od 1 lipca 2014 r. z pomocy wyłączony został obszar centralnych Węgier za wyjątkiem następujących miast: Érd, Gödöllő, Gyál, Maglód, Pécel, Ráckeve, Vác i Vecsés, gdzie intensywność wynosi 35% oraz Piliscsaba, Pilisjászfalu, Pilisvörösvár i Solymár, gdzie intensywność wynosi 20%. Maksymalna intensywność pomocy regionalnej na Węgrzech od 1 lipca 2014 r. Źródło: HITA. System zachęt inwestycyjnych Rodzaj i wysokość zachęty Rodzaj działalności Program wsparcia Źródło finansowania 1. Grant inwestycyjny (od 4 do 10% kosztów kwalifikowanych) 2. Grant szkoleniowy (maks. 1-2 mln EUR) Produkcja przemysłowa Logistyka 3. Grant na zatrudnienie (max 3 mln EUR na jeden projekt) 4. Grant na utworzenie centrum szkolenia zawodowego (max. 2 mln EUR) OZE Turystyka B + R Rządowy program zachęt Skarb Państwa 5. Ulga podatkowa (80% ulgi w podatku dochodowym na 10 lat) SSC 21

22 1. Grant inwestycyjny Dotyczy inwestycji o wartości powyżej 25 mln EUR, lub o wartości powyżej 10 mln EUR, jeśli projekt nie uzyskał jednocześnie wsparcia ze środków europejskich. Wsparcia udziela rząd za pośrednictwem HITA. Kryteria udzielania grantu inwestycyjnego Minimalna inwestycja Minimalna liczba miejsc pracy Kategoria projektu (mln EUR) (w zależności od regionu) Produkcja przemysłowa lub 100 Produkcja przemysłowa > lub 200 SSC lub 200 B+R Grant na zatrudnienie Wynosi maksymalnie do 3 mln EUR na jeden projekt, w zależności od lokalizacji i liczby nowych miejsc pracy i przyznawany jedynie w regionach preferowanych, na podstawie indywidualnej decyzji rządu. Warunkiem jest utworzenie min. 250 lub 150 nowych miejsc pracy w regionach najbardziej preferowanych. Wsparcia udziela Minister Gospodarki Narodowej za pośrednictwem HITA. 3. Grant szkoleniowy Jest uzupełnieniem wsparcia bezpośredniego na podstawie indywidualnej decyzji rządu, pod warunkiem utworzenia min. 50 nowych miejsc pracy. Wsparcia udziela Ministerstwo Gospodarki Narodowej za pośrednictwem HITA, w postaci bezzwrotnego grantu. Intensywność wsparcia wynosi od 25% do 60% kosztów szkoleń. Maksymalna wysokość wsparcia to 1 mln EUR w przypadku utworzenia od 50 do 500 nowych miejsc pracy lub 2 mln EUR w przypadku utworzenia powyżej 500 miejsc pracy. 4. Grant na utworzenie centrum szkolenia zawodowego Środki w wysokości max. 2 mln EUR przeznaczone są na tworzenie w firmach produkcyjnych centrów szkolenia zawodowego. Warunkiem otrzymania dofinansowania jest zatrudnienie min. 50 uczniów. 22

23 Centra te mają za zadanie uzupełniać szkolenie teoretyczne pobierane w szkołach zawodowych (wzorem jest dualistyczny system szkolenia zawodowego w Niemczech). Wsparcie przyznawane jest na podstawie umów z uczniami (w 2005 r. funkcjonowało 21 tys. takich umów, a już w 2012 r. ponad 50 tys.). 5. Ulga w podatku dochodowym Ulga podatkowa w wysokości 80% należnego podatku dochodowego przysługuje przez 10 lat od momentu zakończenia inwestycji. Pierwszym warunkiem jest poniesienie nakładów inwestycyjnych w wysokości 10 mln EUR lub 3,3 mln EUR w preferowanych regionach. Drugim warunkiem jest utworzenie co najmniej 150 nowych miejsc pracy (lub 75 w preferowanych regionach) w ciągu 4 lat od rozpoczęcia korzystania z ulgi podatkowej lub zwiększenie rocznych kosztów płac o określony poziom w porównaniu do rocznych kosztów płac z przed rozpoczęcia inwestycji. Zestawienie dotychczas udzielonego wsparcia Od 2004 r., czyli od wprowadzenia rządowego programu zachęt, 94 firmy uzyskały wsparcie w łącznej kwocie 582,9 mln EUR. Firmy te zainwestowały 8,5 mld EUR i utworzyły 39 tys. nowych miejsc pracy. Średnie wsparcie na jeden projekt wyniosło więc 6,19 mln EUR. 23

24 RUMUNIA powierzchnia km 2 ludność 21,6 mln waluta lei (RON) stolica Bukareszt Agencja Inwestycyjna W latach w Rumunii funkcjonowała agencja inwestycji zagranicznych ARIS. Następnie w latach rumuńskimi inwestycjami zagranicznymi zajmował się CRPCIS Centrul Roman Pentru Promovarea Comertului si Investitiilor Straine (Rumuńskie Centrum Promocji Handlu i Inwestycji Zagranicznych). W styczniu 2013 r. powołany został Departament Projektów Infrastrukturalnych i Inwestycji Zagranicznych, który ma za zadanie promocję i wdrożenie projektów infrastrukturalnych o znaczeniu narodowym oraz stymulowanie napływu zagranicznych inwestycji do Rumunii. Departament przejął kompetencje funkcjonującego wcześniej CRPCIS. 24

25 Maksymalna intensywność pomocy regionalnej Całe terytorium Rumunii kwalifikuje się do pomocy regionalnej, a jej maksymalna intensywność wynosi 50%, oprócz regionu Bukaresztu, gdzie jest obniżona do 40%. System zachęt inwestycyjnych Rodzaj i wysokość zachęty Program wsparcia Rodzaj działalności Źródło finansowania Grant inwestycyjny (program na lata , budżet: 1 mld EUR, rocznie: 200 mln EUR). Warunki wsparcia (min. nakłady inwestycyjne oraz min. liczba nowych miejsc pracy): 5-10 mln EUR / 50 nowych miejsc pracy mln EUR / 100 nowych miejsc pracy mln EUR / 200 nowych miejsc pracy powyżej 30 mln EUR / 300 nowych miejsc pracy Decyzja rządowa nr 1680/2008 zatwierdzająca program pomocy publicznej dla zrównoważonego rozwoju gospodarczego Wszystkie sektory gospodarki, za wyjątkiem wyłączonych z pomocy regionalnej Skarb Państwa Grant inwestycyjny dla dużych przedsiębiorstw (program na lata budżet: 575 mln EUR, rocznie: 115 mln EUR). Program został wydłużony do końca 2013 r. Warunki wsparcia: inwestycja o wartości min. 100 mln EUR (w tym min. 50 mln EUR kosztów kwalifikowanych) i tworząca min. 500 nowych miejsc pracy, Decyzja rządowa nr 753/2008 zatwierdzająca program wsparcia rozwoju regionalnego przez wspieranie inwestycji 25

26 Grant na zatrudnienie (program na lata , budżet: 100 mln EUR) dla zaawansowanych technologicznie inwestycji w sektorach: ICT, B+R, energetycznym, wytwórczym (high-tech). Warunki wsparcia: inwestycja innowacyjna (min. 20% nakładów na ICT), 200 nowych miejsc pracy Decyzja rządowa nr 797/2012 program wsparcia inwestycji promujących rozwój regionalny poprzez nowe technologie i tworzenie miejsc pracy Zwolnienie z podatku budowlanego Zwolnienie z podatku od nieruchomości Zwolnienie z podatku od zmiany przeznaczenia nieruchomości należącej do parku przemysłowego oraz zwolnienie z podatku od wyłączenia z produkcji rolnej nieruchomości należącej do parku przemysłowego Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Reformy Administracji nr 296/2007: regionalny program wsparcia inwestycji w parkach przemysłowych Budżet programu wynosi 400 mln RON (100 mln EUR), z możliwością jego zwiększenia. Pomoc dla MŚP przyznawana będzie od początku 2014 r. z budżetu Ministerstwa Finansów Publicznych, będą to środki bezzwrotne. Maksymalne kwoty dofinansowania to 200 tys. EUR (100 tys. EUR) dla przedsiębiorstw, które prowadzą działalność w sektorze drogowym przez 3 lata. Decyzja Rządu nr 274/2013 o przyznaniu środków de minimis na inwestycje dla MŚP 26

27 Zestawienie udzielonego wsparcia Program nr 1680/2008: Rok Liczba projektów Wysokość nakładów inwestycyjnych (mln EUR) Liczba nowych miejsc pracy Grant inwestycyjny (mln EUR) , , , , , ,08 Suma , ,78 W 2013 r. spośród 15 projektów najliczniejszą grupę stanowiły reinwestycje w postaci rozbudowy zakładu (6 projektów), rozbudowy wraz z wprowadzeniem nowych produktów (2 projekty). 2 projekty polegały na wprowadzeniu nowych produktów, a 5 projektów stanowiły projekty typu greenfield. Najliczniejszą grupę stanowiły projekty z branży motoryzacyjnej. Wysokość wsparcia wahała się od 22 do 50% kosztów kwalifikowanych. Program nr 797/2012: Rok Liczba projektów Wysokość nakładów inwestycyjnych (mln EUR) Liczba nowych miejsc pracy Grant na zatrudnienie (mln EUR) Wszystkie projekty, które otrzymały wsparcie z Programu nr 797/2012 dotyczą inwestycji w technologie informatyczne. Dotacje są bardzo wysokie i wynoszą od 40 do 50% kosztów kwalifikowanych. Sześć projektów to reinwestycje. Wsparcie na podstawie tego programu otrzymała m.in. firma IBM Romania SRL (900 nowych miejsc pracy, 51 mln EUR kosztów pracy, 21 mln EUR grantu) oraz Endava Romania SRL firma z branży IT, która za zatrudnienie 500 osób otrzymała 9,5 mln EUR dotacji. Jak wynika z zestawienia wsparcia w Rumunii dominują zachęty gotówkowe i to w znacznej wysokości. Dostępne są aż trzy rządowe programy oferujące dotacje na inwestycje i tworzenie nowych miejsc pracy. 27

28 BUŁGARIA Informacje ogólne: powierzchnia km 2 ludność 7,6 mln waluta lew (BGN) stolica Sofia Agencja inwestycyjna InvestBulgaria jest rządową agencją odpowiedzialną za wspieranie napływu zagranicznych inwestycji do Bułgarii. Działa w strukturach Ministerstwa Gospodarki, Energii i Turystyki. 28

29 Maksymalna intensywność pomocy regionalnej: Całe terytorium Bułgarii kwalifikuje się do pomocy regionalnej, a jej maksymalna intensywność wynosi 50%. System zachęt inwestycyjnych Rodzaj i wysokość zachęty Rodzaj działalności Program wsparcia Źródło finansowania skrócone terminy obsługi administracyjnej (o 1/3 w stosunku do ustawowych) sprzedaż nieruchomości państwowej lub miejskiej bez procedury przetargowej z możliwością obniżenia ceny ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych na nieruchomości państwowej lub miejskiej, bez procedury przetargowej z możliwością obniżenia ceny Projekty inwestycyjne Klasa A i B grant na szkolenie pracowników (do 25% kosztów szkolenia zawodowego) spersonalizowana obsługa administracyjna (Agencja prowadzi w imieniu inwestora sprawy administracyjne związane z wdrożeniem projektu) grant na budowę infrastruktury (do granic działki inwestora) niezbędnej dla realizacji nowej inwestycji zachęty dostępne dla projektów klasy A i B dodatkowo: wsparcie finansowe do 50% dla projektów B+R oraz do 10% dla projektów produkcyjnych sprzedaż nieruchomości państwowej lub miejskiej, bez procedury Dodatkowe zachęty dla projektów inwestycyjnych Klasy A Priorytetowe projekty inwestycyjne (zatwierdzone przez Radę Ministrów) Ustawa o promocji inwestycji Skarb Państwa 29

30 przetargowej, z możliwością obniżenia ceny możliwość współpracy na zasadach PPP z miastami, uniwersytetami i innymi publicznymi instytucjami dwuletnie zwolnienie z VAT od importu wyposażenia dla projektów inwestycyjnych powyżej 5 mln EUR i min. 50 nowych miejsc pracy odpisy na działalność B+R zwiększona stawka amortyzacji 50% dla komputerów, programów komputerowych i urządzeń peryferyjnych Ustawa o VAT Ustawa o podatku dochodowy m od osób prawnych Warunki udzielania wsparcia Ustawa o promocji inwestycji dzieli nowe inwestycje na klasy A i B w zależności od wartości nakładów inwestycyjnych, rodzaju działalności i miejsca inwestycji. Region/sektor Klasa A (mln EUR) Klasa B (mln EUR) Warunek ogólny 16,3 8,2 W regionach o stopie bezrobocie równej bądź wyższej niż średnia krajowa 8,2 4,1 Inwestycje high-tech w sektorze produkcyjnym, cały kraj 8,2 4,1 Inwestycje high-tech w sektorze usługowym: ICT i technologii komputerowych B+R siedziby główne korporacji edukacja opieka zdrowotna księgowość i audyt 5,6 2,8 Zachęty inwestycyjne przysługują tylko tym inwestorom, którzy uzyskali certyfikat odpowiedniej klasy inwestycji według następującej procedury: Inwestorzy składają wnioski do Dyrektora Generalnego Agencji InvestBulgaria. Dyrektor Generalny przedkłada opinię o zasadności lub niezasadności nadania certyfikatu do Ministra Gospodarki Energii i Turystyki, który nadaje certyfikaty. 30

31 W przypadku certyfikatu priorytetowego projektu inwestycyjnego, nadaje się go za zgodą Rady Ministrów. Priorytetowe projekty inwestycyjne Priorytetowymi projektami inwestycyjnymi są projekty, których wartość przekracza min. 3 razy progi określone dla projektów klasy A oraz tworzące miejsca pracy w regionach słabo rozwiniętych lub poprzez zastosowanie wysokich technologii. Zestawienie wsparcia udzielonego w 2013 r. W ramach Ustawy o promocji inwestycji 15 projektów inwestycyjnych uzyskało certyfikaty klasy A i B. Łączne nakłady inwestycyjne tych projektów wyniosły 54,7 mln EUR. Dzięki nim powstanie 889 nowych miejsc pracy. Rok Liczba projektów klasa A Wysokość nakładów inwestycyjnych (mln EUR) Liczba nowych miejsc pracy Suma

32 REPUBLIKA SERBII Informacje ogólne: powierzchnia km 2 ludność 7,12 mln waluta dinar (RSD) stolica Belgrad Agencja inwestycyjna Serbia Investment and Export Promotion Agency (SIEPA) jest rządową agencją odpowiedzialną za wspieranie eksportu oraz napływu zagranicznych inwestycji do Serbii. Agencja działa od 2001 r. 32

33 System zachęt inwestycyjnych Zachęta Rodzaj działalności Program wsparcia Źródło finansowania 1. grant inwestycyjny dla dużych inwestycji 2. grant na zatrudnienie 3. grant na zatrudnienie zarejestrowanych bezrobotnych 4. zwolnienie z podatku dochodowego na 10 lat działalność produkcyjna działalność usługowa strategiczne projekty turystyczne Ustawa o zachętach inwestycyjnych Skarb Państwa 5. zwolnienie z podatku VAT w wolnych strefach podatkowych Podstawy prawne kontroli pomocy publicznej w Republice Serbii Na podstawie Stabilisation and Association Agreement zawartej pomiędzy Republiką Serbii oraz UE (obowiązuje od 1 września 2013 r.), niedozwolona jest jakakolwiek pomoc publiczna udzielana przez władze Serbii, która zakłóca lub grozi zakłóceniem konkurencji przez sprzyjanie niektórym firmom lub produktom, jeśli wpływa na wymianę handlową pomiędzy Serbią a UE. Badaniem zgodności pomocy publicznej z prawem zajmuje się w Serbii Komisja Kontroli Pomocy Publicznej. Jej decyzje mogą być kontrolowane przez Komisję Europejską. 1. Grant inwestycyjny dla dużych inwestycji Granty inwestycyjne dostępne są dla inwestycji o kosztach powyżej 30 mln EUR i tworzących min. 150 nowych miejsc pracy. Maksymalna wysokość grantu wynosi 20% kosztów kwalifikowanych. Kryteria udzielania grantu inwestycyjnego Kategoria projektu Produkcja przemysłowa Minimalna inwestycja Minimalna liczba Maksymalna wysokość (mln EUR) miejsc pracy dofinansowania % % % % 33

34 2. Grant na zatrudnienie Grant na zatrudnienie wynosi od 4 do 10 tys. EUR na każde nowe miejsce pracy. Dostępny jest dla inwestycji w sektorze produkcyjnym, usługowym (związanym z eksportem) oraz w turystyce. Kryteria udzielania grantu na zatrudnienie: Kategoria projektu Produkcja przemysłowa (w regionach słabiej rozwiniętych) Produkcja przemysłowa (w pozostałych regionach) Minimalna inwestycja (mln EUR) Minimalna liczba miejsc pracy 0, Maksymalna wysokość dofinansowania (EUR) 4-10 tys tys. Działalność usługowa 0, tys. Turystyka tys. Czynnikami wpływającymi na wysokość grantów na inwestycję i zatrudnienie są: - zaangażowanie lokalnych poddostawców, - trwałość inwestycji, - zastosowanie nowych technologii oraz transfer wiedzy i umiejętności do lokalnych poddostawców, - wielkość zatrudnienia, - % sprzedaży na eksport, - efekty ekonomiczne projektu, - wpływ projektu na społeczność lokalną. 3. Grant na zatrudnienie zarejestrowanych bezrobotnych Grant na zatrudnienie zarejestrowanych bezrobotnych przysługuje pod warunkiem utworzenia min. 50 nowych miejsc pracy. W zależności od lokalizacji i stopy bezrobocia wysokość dofinansowania na jedno miejsce pracy wynosi od ok. 860 EUR do nawet 3450 EUR. 4. Zwolnienie z podatku dochodowego na 10 lat Zwolnienie z podatku dochodowego od osób prawnych (stawka podatku wynosi 15%) przysługuje na 10 lat od pierwszego roku, w którym firma osiągnie zysk. Warunkiem uzyskania zwolnienia jest zainwestowanie min. 9 mln EUR oraz stworzenie min. 100 nowych miejsc pracy. 5. Zwolnienie z podatku VAT w wolnych strefach podatkowych 34

35 Zwolnienie z podatku VAT przysługuje w przypadku prowadzenia działalności w jednej z 11 wolnych stref podatkowych w Republice Serbskiej. Dodatkowo, prywatni inwestorzy za zgodą rządu mają możliwość utworzenia prywatnych wolnych stref podatkowych. Zestawienie dotychczas udzielonego wsparcia Do 9 czerwca 2014 r. wsparcie zostało przyznane 238 projektom na łączną kwotę 285,6 mln EUR. Zainwestowany kapitał wyniósł 1,43 mld EUR, a planowane zatrudnienie wynosi pracowników. Wśród projektów, które uzyskały wsparcie przeważają firmy krajowe (129 firm). Średnie wsparcie na jedno miejsce pracy wyniosło 4620 EUR. 35

36 PODSUMOWANIE Ostatni rok był bardzo istotny ze względu na zmiany w ustawodawstwie unijnym dotyczącym pomocy publicznej. Przyjęte zostały Wytyczne w sprawie regionalnej pomocy inwestycyjnej na lata , a następnie Rozporządzenie Komisji (UE) nr 651/2014 z dnia 17 czerwca 2014 r. uznające niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu (zastąpiło ogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń blokowych). Akty te stworzyły ramy prawne będące podstawą udzielania zachęt inwestycyjnych od 1 lipca 2014 r. Od tej daty zmieniły się również mapy pomocy regionalnej w poszczególnych krajach, oprócz Rumunii i Bułgarii, gdzie intensywności pozostały bez zmian. Intensywność pomocy w całych Czechach została obniżona do 25% (z 30 i 40%), na Słowacji do 25 i 35% (z 40 i 50%). Z pomocy został wyłączony centralny region Węgier z Budapesztem (oprócz kilku miast w tym regionie). W Republice Serbskiej nie obowiązuje mapa pomocy regionalnej. Oprócz zmian prawa unijnego również poszczególne kraje dokonywały nowelizacji swoich systemów zachęt. W Polsce zmieniony został Program wspierania inwestycji o istotnym znaczeniu dla gospodarki polskiej na lata , poprzez wprowadzenie grantu inwestycyjnego dla projektów B+R oraz dodanie sektora rolno-spożywczego, jako sektora priorytetowego. W Czechach duże zmiany w systemie zachęt zostały dokonane w 2012 r., a w najbliższym czasie planowana jest kolejna nowelizacja systemu, poprzez utworzenie ok. 5 specjalnych stref ekonomicznych, które oprócz zwolnień podatkowych oferowałyby również wsparcie na zatrudnienie w kwocie do ok. 10 tys. EUR na jedno miejsce pracy. Obecnie grant na zatrudnienie dostępny jest wyłącznie w 5 niewielkich regionach Czech na północy kraju. Na Słowacji wykluczono możliwość przyznawania zachęt wyłącznie na utrzymanie dotychczasowych miejsc pracy. Warunkiem wsparcia jest min. 10% wzrost zatrudnienia w stosunku do średniej z poprzednich 12 miesięcy, przy czym musi to być nie mniej niż 40 nowych etatów. Dominuje wsparcie w postaci zwolnienia z podatku dochodowego. Granty gotówkowe są dostępne, lecz rzadko przyznawane. Węgry oferują oprócz grantu inwestycyjnego również grant na zatrudnienie, 80% ulgę w podatku dochodowym, jak również wsparcie szkoleniowe. Ponadto dostępne są dotacje na utworzenie w firmie centrum kształcenia zawodowego, które ma za zadanie praktyczne uzupełnienie szkolenia teoretycznego zdobywanego w szkołach. W Rumunii dominują zachęty gotówkowe i to w znacznej wysokości. W 2013 r. dostępne były aż trzy rządowe programy oferujące dotacje na inwestycje i tworzenie nowych miejsc. Wszystkie oferowały bardzo wysokie wsparcie sięgające od 20 do 50% kosztów kwalifikowanych. Jak wynika z analizy projektów, które ze wsparcia korzystają dominuje sektor motoryzacyjny oraz związany z usługami informatycznymi. W Bułgarii najważniejsze inwestycje otrzymują certyfikaty klasy inwestycji A lub B, które zapewniają skrócone terminy obsługi administracyjnej, możliwość kupna nieruchomości po obniżonej cenie. Dodatkowo, dla priorytetowych inwestycji w B+R oraz produkcyjnych dostępne jest wsparcie finansowe. Republika Serbii, oprócz bardzo niskich kosztów pracy, oferuje również wysokie i zróżnicowane wsparcie dla nowych inwestycji. Dostępne są granty inwestycyjne, na zatrudnienie (dodatkowo na zatrudnienie bezrobotnych), 10 letnie zwolnienie z podatku dochodowego czy zwolnienie z podatku VAT w wolnych 36

37 strefach podatkowych. Dostępne dane wskazują, że wsparcie na 1 miejsce pracy jest wysokie i wynosi ok EUR. Syntetyczne zestawienie dostępnych instrumentów wsparcia w poszczególnych państwach prezentuje poniższa tabela: Państwo Polska Czechy Słowacja Węgry Rumunia Bułgaria Serbia Rodzaj zachęty Grant inwestycyjny Grant na zatrudnienie Grant na szkolenie Ulga lub zwolnienie z podatku dochodowego Zwolnienie z podatku od nieruchomości Zwolnienie z innych podatków Sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie Inne specyficzne Przykładowe wsparcie w poszczególnych krajach dla projektu strategicznego Poniżej znajduje się wyliczenie możliwych do uzyskania zachęt dla strategicznego projektu z branży motoryzacyjnej o wartości 830 mln EUR i planowanym zatrudnieniu 1000 osób. Wyliczenia dla Polski i Czech odpowiadają realnie zaproponowanym pakietom zachęt. Wyliczenia dla pozostałych krajów są hipotetyczne i opierają się na dostępnych informacjach. Państwo Polska Czechy Słowacja Węgry Rumunia Bułgaria Serbia Dopuszczalna pomoc regionalna dla projektu 161,4* (int. 50%) 129,1 (int. 40%) 113,1 (int. 35%) 161,4 (int. 50%) 161,4 (int. 50%) 161,4 (int. 50%) -- Rodzaj zachęty Grant inwestycyjny 46,9 (5,6%) 40 (4,8%) ,5 (max.10-15%) 33,2-83 (max.4-10%) (10-20%) ,1 (max.10%) (max.17%) Grant na zatrudnienie 1,34 10,93 max max.4-10 Grant na szkolenie -- 3, ? Ulga lub zwolnienie z podatku dochodowego Zwolnienie z podatku od nieruchomości Zwolnienie z innych podatków Sprzedaż nieruchomości po obniżonej cenie 105,76 72,88 18,2-25,48 58, , ?? 3, ? -- 37

38 Inne specyficzne ? 115,2- Suma zachęt 161,4 138,24** 165,98** *kwoty w tabeli podane w mln EUR **przekroczona dopuszczalna pomoc regionalna dla projektu. 98,5-148, **