Podstawy Farmakologii Leków Stosowanych Przez Ratowników Medycznych

Transkrypt

1 Podstawy Farmakologii Leków Stosowanych Przez Ratowników Medycznych

2 Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty pobudzenia ADRENERGICZNE 1 serce przyśpieszenie AS, zwiększenie siły skurczu 2 oskrzela, naczynia krwionośne rozkurcz 1 naczynia krwionośne skurcz CHOLINERGICZNE M1 (muskarynowe) - żołądek zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego M2 (muskarynowe) serce - zwolnienie AS M3 (muskarynowe) gruczoły - zwiększanie wydzielania gruczołowego Nm (nikotynowe, typ mięśniowy) płytka nerwowo-mięśniowa skurcz mięśni szkieletowych Nn (nikotynowe, typ neuronalny) układ nerwowy różnorodne efekty INNE D1, D2 (dopaminowe) nerki, układ krążenia poprawa perfuzji nerek i diurezy, pobudzenie układu krążenia, wymioty

3 Podstawowe receptory - lokalizacja i efekty pobudzenia H1 (histaminowe) rozsiane r. alergiczne, wymioty H2 (histaminowe) żołądek zwiększanie wydzielania kwasu żołądkowego Receptory opioidowe układ nerwowy działanie przeciwbólowe Receptory benzodwuazepinowe (strukturalna część receptorów GABA) układ nerwowy działanie uspokajające, nasenne, przeciwdrgawkowe, rozluźniające mięśnie szkieletowe

4 UKŁAD KRĄŻENIA

5 Układ krążenia LEKI DZIAŁAJĄCE NA SERCE ADRENALINA (EPINEFRYNA) ATROPINA AMIODARON (CORDARONE) LIGNOKAINA (LIDOKAINA, XYLOKAINA) ADENOZYNA (ADENOCOR) DIGOKSYNA PROPRANOLOL, METOPROLOL VERAPAMIL (ISOPTIN, LEKOPTIN) SIARCZAN MAGNEZU (MgSO4) CHLOREK POTASU (KCl)

6 Układ krążenia LEKI OBNIŻAJĄCE CTK FUROSEMID CAPTOPRIL (ACEI) NITROGLICERYNA (NTG ) LEKI PODWYŻSZAJĄCE CTK DOPAMINA NOREPINEFRYNA (LEVONOR) LEKI WPŁYWAJĄCE NA KRZEPNIĘCIE KRWI PRZECIWPŁYTKOWE KWAS ACETYLOSALICYLOWY (ASPIRYNA, POLOCARD) KLOPIDOGREL PRZECIWZAKRZEPOWE HEPARYNA

7 ADRENALINA Działanie: 1 serce 2 α1 oskrzela naczynia dawka

8 ADRENALINA Działa od 3 do 5 min Wskazania: - resuscytacja krążeniowo-oddechowa - wstrząs anafilaktyczny - astma - gdy stosowanie innych leków działających inotropowo dodatnio nie przynosi oczekiwanego efektu Przeciwwskazania: przy resuscytacji brak, kardiomiopatia zaporowa, zwężenie ujścia aorty, przełom nadciśnieniowy, wstrząs hipowolemiczny, łagodny rozrost gruczołu krokowego

9 ADRENALINA - DAWKOWANIE Resuscytacja 1mg co 3-5 min i.v / i.o dzieci μg / kg m.c i.v / i.o dzieci E.T 100 μg / kg m.c droga E.T nie jest zalecana Anafilaksja osoby dorosłe 0.5 mg i.m /i.c niemowlęta < 6 m - cy 150 μg i.m / i.c dzieci 6 m cy 6 r.ż 150 μg i.m / i.c 6-12 r.ż 300 μg i.m/ i,c >12 r.ż 0.5 mg i.m / i,c Osoby dorosłe bolus 50 μg i.v (można powtarzać) następnie wlew 2 10 μg/ min i.v Dzieci 1 μg/ kg m.c i.v wlew VF / VT zacząć podawanie po trzeciej defibrylacji (wytyczne ERC 2010) VF / VT zacząć podawanie po drugiej defibrylacji (wytyczne AHA 2010) Asystolia / PEA podać tak szybko jak to będzie możliwe Bradykardia 2-10 μg / min Astma 300 μg s.c (można trzy dawki w odstępach 20 min) Skurcz oskrzeli 0.5-1mg E.T, dzieci 10 μg / kg m.c E.T

10 ATROPINA Działanie: antagonista receptorów muskarynowych M1/M3 Wydz. Żołądkowe Wydz. gruczołowe Rozkurcz oskrzeli M2 (tachykardia)

11 ATROPINA Wskazania: - bradykardia zatokowa - zatrucie związkami fosforoorganicznymi, lekami cholinomimetycznymi, zatrucie grzybami zawierającymi muskarynę - premedykacja (rzadko) - stany spastyczne mięśni gładkich (kolka wątrobowa, kolka nerkowa - rzadko) Przeciwwskazania: nadwrażliwość na leki cholinolityczne, jaskra z wąskim kątem przesączania, zaburzenia drożności przewodu pokarmowego

12 ATROPINA - DAWKOWANIE Resuscytacja: asystolia/ PEA - 3 mg iv / i.o. dawka jednorazowa (podejrzenie stymulacji nerwu błędnego) - Dzieci 0,02 mg/kg m.c i.v. / i.o. (minimalna dawka 0,1 mg) - Dzieci E.T. 0,06 mg/kg m.c. (dawka potrójna) droga E.T. nie jest zalecana (wytyczne ERC 2010) - 1 mg co 3-5 min iv/ i.o. (wytyczne AHA 2010) Bradykardia - 0,5 mg i.v. / i.o. można powtarzać (max. 3 mg)

13 AMIODARON Działanie: lek przeciwarytmiczny klasy III Kanały K + (zależne od potencjału) K Ca K Ca serce

14 AMIODARON Wskazania: - nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca - zaburzenia rytmu serca w przebiegu zespołu WPW Przeciwwskazania: bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo komorowy, zaburzenia czynności tarczycy, nadwrażliwość na jod, porfiria, hipokaliemia, ciąża, okres karmienia piersią, równoległe stosowanie leków wydłużających odstęp QT

15 AMIODARNON - DAWKOWANIE Resuscytacja mg i.v./i.o. (po trzeciej defibrylacji) mg iv./i.o. (po piątej defibrylacji) - Wlew 900 mg/24 h - Dzieci 5 mg/kg m.c. iv./i.o. (można powtarzać mac 15 mg/kg m.c./24 h) Częstoskurcze - Wlew 300 mg iv./i.o. Pacjent niestabilny wlew min Pacjent stabilny min - Wlew 900 mg/24 h DO ROZPUSZCZANIA AMIODARONU UŻYWAĆ ZAWSZE GLUKOZY 5%!!! NIE STOSOWAĆ JEŚLI JUŻ BYŁA PODANA LIDOKAINA!!! Dawka dobowa 1,2 g/24 h

16 LIDOKAINA Działanie: amidowy środek znieczulenia miejscowego oraz lek przeciwarytmiczny Kanały Na + (zależne od potencjału) Na Serce Włókna nerwowe

17 LIDOKAINA Wskazania: - komorowe zaburzenia rytmu serca: częstoskurcz komorowy, migotanie komór Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia przewodnictwa w sercu, znaczna bradykardia, zespół Morgagniego-Adamsa- Stokesa, tachyarytmie napadowe, ciężka niewydolność krążenia ZAGROŻENIE HIPERTERMIĄ ZŁOŚLIWĄ

18 LIDOKAINA - DAWKOWANIE Resuscytacja mg lub 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o. (po trzeciej defibrylacji) - Można powtórzyć bolus 50 mg i.v./i.o. - Dzieci 1-1,5 mg/kg m.c. i.v./i.o. - Dzieci 2-3 mg/kg m.c. E.T (droga E.T. nie jest zalecana) NIE STOSOWAĆ JEŚLI BYŁ JUŻ PODANY AMIODARON!!!

19 ADENOZYNA Działanie: endogenny nukleozyd purynowy o działaniu przeciwarytmicznym Receptory adenozynowe serce oskrzela

20 ADENOZYNA Wskazania: - lecznicze - szybkie przywrócenie rytmu zatokowego w napadowym częstoskurczu nadkomorowym, także w zespole WPW - diagnostyczne określenie miejsca powstawania pobudzeń dodatkowych Przeciwwskazania: blok przedsionkowo komorowy II lub III stopnia, zespół chorej zatoki, astma

21 ADENOZYNA - DAWKOWANIE Szybkie wstrzykniecie dożylne (1-2 sek) Dorośli: - 6 mg i.v mg i.v mg i.v. Dzieci: - 0,1 mg/kg m.c. iv (max 6 mg) - 0,2 mg/ kg m.c. i.v. (max 12 mg) - TRZECIEJ DAWKI NIE MA!!!

22 DIGOKSYNA Działanie: glikozyd nasercowy wymiennik K + /Na + Ca K kardiomiocyt Na Ca skurcz

23 DIGOKSYNA Wskazania: - zaawansowana niewydolność serca (NYHA III/IV) - zwłaszcza migotanie (lub trzepotanie) przedsionków z szybką akcją komór Przeciwwskazania: całkowity blok serca lub blok przedsionkowo komorowy II stopnia, niemiarowość wywołana glikozydami nasercowymi, niemiarowość nadkomorowa z dodatkowa droga przewodzenia (zespół WPW), kardiomiopatia przerostowa ze zwężeniem odpływu lewej komory, częstoskurcz komorowy, migotanie komór

24 DIGOKSYNA - DAWKOWANIE Dorośli - 0,25 0,5 mg i.v. kolejne dawki 0,2 mg co 3-5 h (max 1,5 mg) - 0,01-0,015mg/kg m.c. i.v. (przy jednoczesnym stosowaniu Amiodaronu dawkę należy zmniejszyć o 50%) WĄSKIE OKNO TERAPEUTYCZNE!!!

25 PROPRANOLOL Działanie: nieselektywny antagonista receptorów 1 serce 2 oskrzela

26 PROPRANOLOL Wskazania: - nadkomorowe i komorowe (np. po aminach katecholowych, po wysiłku lub w zespole WPW) - przełom tarczycowy - nadciśnienie tętnicze - choroba niedokrwienna serca Przeciwwskazania: astma oskrzelowa i stany skurczowe oskrzeli, bradykardia, wstrząs kardiogenny, nasilona niewydolność serca, zespół chorej zatoki, choroby naczyniowe

27 METOPROLOL Działanie: selektywny antagonista receptorów 1 1 serce

28 PROPRANOLOL, METOPROLOL DAWKOWANIE mg i.v. (max 0,1 mg/ kg m.c.) - Wlew ok. 5 min (max 1mg/min) lub trzy równe dawki w odstępach 2 min.

29 VERAPAMIL Działanie: antagonista kanałów wapniowych zlokalizowanych w sercu Kanały Ca ++ serce

30 VERAPAMIL Wskazania: - zaburzenia rytmu serca np. częstoskurcz napadowy nadkomorowy, migotanie lub trzepotanie przedsionków z szybką czynnością komór (z wyjątkiem WPW) - przełom nadciśnieniowy powodujący ostrą niewydolność serca Przeciwwskazania: wstrząs kardiogenny, powikłany zawał serca, ciężkie zaburzenia przewodzenia

31 VERAPAMIL - DAWKOWANIE I 2,5-5 mg i.v. przez 2 min. II mg i.v. (w razie potrzeby co min. Max 20 mg) Alternatywnie 5 mg i.v. co 15 min do całkowitej dawki 30 mg

32 SIARCZAN MAGNEZU Działanie: obok potasu drugi najważniejszy kation wewnątrzkomórkowy Wskazania: - nadciśnienie tętnicze indukowne ciążą - stany przedrzucawkowe i rzucawka - hipomagnezemia - napady astmy oskrzelowej - pomocniczo w zwalczaniu zaburzeń rytmu serca Przeciwwskazania: hipermagnezemia, blok przedsionkowokomorowy, hipotonia, niewydolność nerek

33 20% SIARCZAN MAGNEZU - DAWKOWANIE mg/ kg m.c. i.v./i.o. max 2 g (bolus lub wlew min) 1 amp (10 ml) zawiera 2g MgSO4

34 CHLOREK POTASU Działanie: podstawowy kation wewnątrzkomórkowy Wskazania: - profilaktyka i leczenie stanów niedoboru potasu - przedawkowanie glikozydów naparstnicy. Przeciwwskazania: hiperkaliemia, stany chorobowe zwiększające ryzyko hiperkaliemii, niewydolność nerek, niewydolność kory nadnerczy, ostrożnie w chorobach serca z zaburzeniami rytmu serca, w stanach ostrego odwodnienia

35 CHLOREK POTASU - DAWKOWANIE meq/h (do 100 meq/h przez CVP) 1 ml 15% = 2 meq K+ 1 ml 7,5% - 1 meq K+ 1 g KCl = 13,5 meq K+

36 FUROSEMID Działanie: diuretyk hamujący wchłanianie zwrotne sodu i wody w pętli Henlego kłębuszków nerkowych (pętlowy) Na mocz K X krew 2 Cl woda

37 FUROSEMID Wskazania: - stany obrzękowe (zastoinowa niewydolność serca, marskość wątroby, choroby nerek) - przełom nadciśnieniowy - obrzęk płuc - hiperkalcemia Przeciwwskazania: bezmocz, zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, stany przedśpiączkowe spowodowane marskością wątroby

38 FUROSEMID - DAWKOWANIE 0,5 mg/kg m.c. i.v. 2 mg/kg m.c. i.v. (jeśli nie ma efektu) LEK PODAWAĆ 1-2 min.

39 CAPTOPRIL Działanie: inhibitor konwertazy angiotensyny Wątroba Nerki nadnercza krew Renina Enzym konwertujący angiotenzynę (ACE) Angiotenzynogen Angiotenzyna I Angiotenzyna II Aldosteron Czynniki wzrostowe Aktywacja układu sympatycznego Skurcz naczyń Na + retencja H 2 O retencja K + wydalanie

40 CAPTOPRIL Wskazania: - nadciśnienie tętnicze - zastoinowa niewydolność krążenia Przeciwwskazania: zwężenie obu tętnic nerkowych lub stan po transplantacji nerek, ciąża, okres karmienia piersią

41 NITROGLICERYNA Działanie: lek rozszerzający naczynia, także wieńcowe poprzez uwolnienie tlenku azotu Wskazania: - leczenie napadu dławicy piersiowej - zawał serca - ostre zatrucie kokainą - obrzęk płuc - kamica żółciowa Przeciwwskazania: hipotonia w przebiegu zawału, ryzyko methemoglobinemii, nadciśnienie/krwawienie mózgowe

42 NITROGLICERYNA - DAWKOWANIE Tabletka 0,5 mg s.l. (można podać trzy razy w odstępach 5 min.) Areozol 1 lub 2 rozpylenia s.l. w odstępach 5 min. (każda dawka zawiera 0,4 mg leku). Pompa mcg/min Nie więcej niż 3 rozpylenia w ciągu 5 min!!!!

43 DOPAMINA Działanie: amina katecholowa pobudzająca, wraz ze wzrostem stężenia receptory dopaminowe a następnie i α D nerki 1 α1 serce naczynia dawka

44 DOPAMINA Wskazania: - zaburzenia hemodynamiczne występujące we wstrząsie spowodowanym zawałem mięśnia sercowego urazami, posocznicą, operacjami kardiologicznymi - zaostrzenie przewlekłej niewydolności serca Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia rytmu serca, guz chromochłonny nadnerczy

45 DOPAMINA - DAWKOWANIE 2 30 mcg/kg m.c./min i.v. (CVP)/i.o.

46 NORADRENALINA Działanie: pobudzenie receptorów α i α1 naczynia 1 serce

47 NORADRENALINA Wskazania: głęboka hipotonia - w celu utrzymania prawidłowego ciśnienia tętniczego Przeciwwskazania: hipotensja po zawale serca, wstrząs hipowolemiczny, dławica Prinzmetala, choroby zakrzepowe, równoległe stosowanie anestetyków wziewnych, znacznego stopnia hipoksja lub hiperkapnia

48 NORADRENALINA - DAWKOWANIE Dorośli - Wlew 2-20 mcg/min i.v. Dzieci - 2 mcg/min i.v.

49 KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna) Działanie: przeciwpłytkowe, przeciwbólowe, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne Kwas arachidonowy CYKLOOKSYGENAZA Prostaglandyny ZAPALENIE BÓL GORĄCZKA Tromboxany AKTYWACJA PŁYTEK KRWI

50 KWAS ACETYLOSALICYLOWY (aspiryna) Wskazania: - bóle o małym lub umiarkowanym nasileniu - gorączka w przebiegu zakażeń - zapalenie stawów, gorączka reumatyczna - zawał serca, wtórna profilaktyka zawału serca Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub inny NLPZ, zaburzenia krzepnięcia krwi, astma oskrzelowa, ciąża NIE STOSOWAĆ U DZIECI DO 12 R.Ż

51 KWAS ACETYLOSALICYLOWY DAWKOWANIE Działanie przeciwkrzepliwe Tabletka mg p.o. 100 mg p.o. przy łączeniu z Clopidogrelem (w leczeniu przewlekłym) Pozostałe działania 500 mg 2 g p.o

52 KLOPIDOGREL Działanie: inhibitor agregacji płytek krwi ADP Fibrinogen IIa/IIIb IIa/IIIb

53 KLOPIDOGREL Wskazania: - zapobieganie zakrzepom objawowej miażdżycy u chorych z zawałem serca - zapobieganie zakrzepom u chorych z OZW Przeciwwskazania: ciężkie zaburzenia czynności wątroby, czynne krwawienia, okres karmienia piersią

54 KLOPIDOGREL - DAWKOWANIE Tabletka: 300 mg p.o. Następnie 75 mg/d

55 HEPARYNA Działanie: lek przeciwzakrzepowy, aktywator antytrombiny III, inhibitor czynnika X Hamowanie czynnika Xa Heparyna AT III Trombina Aktywacja Fibryny Aktywacja czynników krzepnięcia Aktywacja płytek Inne działania

56 HEPARYNA Wskazania: - leczenie zakrzepowego zapalenia żył, zapaleń żył i zatorów - wczesne leczenie zawału serca Przeciwwskazania: wzmożona skłonność do krwawień, ciąża, poród, wrzodziejące zmiany w żołądku i jelitach, zaawansowane choroby wątroby i nerek, ostre zapalenie trzustki, małopłytkowość

57 HEPARYNA - DAWKOWANIE Bolus 80 j.m./kg i.v. Wlew 15 j.m. /kg/ h i.v. (średnio 5000 j.m. bolus następnie 1000 j.m./h)

58 UKŁAD ODDECHOWY

59 Układ oddechowy LEKI ROZSZERZAJĄCE OSKRZELA SALBUTAMOL (VENTOLIN) BERODUAL (FENOTEROL I BROMEK IPRATROPIUM) ATROVENT (BROMEK IPRATROPIUM) ADRENALINA (EPINEFRYNA) SIARCZAN MAGNEZU ( MgSO4) THEOSPIREX (AMINOFILINA) ASTMOPENT (ORCYPRENALINA) LEKI PRZECIWZAPALNE - GLIKOKORTYKOSTEROIDY HYDROKORTYZON (CORHYDRON) DEKSAMETAZON (DEXAVEN) PREDNIZOLON (FENICORT) SOLU MEDROL (METYLOPREDNIZOLON)

60 SALBUTAMOL Działanie: krótko działający agonista receptorów 2 2 oskrzela

61 SALBUTAMOL Wskazania: - zwalczanie duszności w przebiegu astmy oskrzelowej - przerwanie stanów spastycznych oskrzeli w przebiegu nieżytu oskrzeli - ciężkie stany skurczowe dróg oddechowych - POChP, rozedma płuc Przeciwwskazania: zawał serca, niestabilne nadciśnienie tętnicze/choroba niedokrwienna mięśnia sercowego, nadczynność tarczycy 1

62 SALBUTAMOL - DAWKOWANIE 2,5 5 mg E.T w nebulizacji (kolejne dawki co min) 0,25 mg i.v. (powolny wlew) lub 0,003-0,3 mg/min i.v Zwykle stosuje się mg/ kg m.c. w ciągu 10 min Następnie powolny wlew 0,1-0,2 mcg/kg m.c./ min lub 0,5 mg s.c.

63 BERODUAL Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów muskarynowych oraz fenoterol - agonista receptorów 2 M1/M3 Wydz. gruczołowe Rozkurcz oskrzeli ipratropium 2 oskrzela fenoterol

64 BERODUAL Wskazania: - POChP - zapobieganie i leczenie objawów przewlekłych obturacyjnych chorób dróg oddechowych - astma oskrzelowa Przeciwwskazania: kardiomiopatia przerostowa, tachyarytmie

65 BERODUAL - DAWKOWANIE 0,25 0,5 mg E.T (można powtórzyć min) 1 ml = 20 kropli = ok mg (1 kropla 0,0123 mg leku)

66 ATROVENT Działanie: bromek ipratropium - antagonista receptorów muskarynowych, pochodna atropiny M1/M3 Wydz. gruczołowe Rozkurcz oskrzeli

67 ATROVENT Wskazania: - POChP - Astma oskrzelowa Przeciwwskazania: nadwrażliwość na atropinę lub jej pochodne

68 ATROVENT - DAWKOWANIE 0,25 0,5 mg E.T. (można powtórzyć min)

69 THEOSPIREX Działanie: pochodna metyloksantyny hamująca receptory adenozynowe A1 oskrzela A1 serce

70 THEOSPIREX Wskazania: - stany chorobowe z ostrymi napadami duszności (astma oskrzelowa, stan astmatyczny, przewlekłe infekcje oskrzeli, rozedma płuc) Przeciwwskazania: świeży zawał serca, ostry obrzęk płuc, niewydolność wątroby, zaburzenia rytmu serca, choroba wrzodowa żołądka, nadczynność tarczycy, padaczka, ciąża

71 THEOSPIREX - DAWKOWANIE 5 mg/kg m.c. w ciągu min. Następnie wlew 0,5 0,7 mg/kg m.c./h

72 ASTMOPENT Działanie: wycofany z użycia w Polsce nieselektywny agonista receptorów

73 HYDROKORTYZON (HK) Działanie: glikokorykosteroid o kompleksowym działaniu przeciwzapalnym, wpływający na gospodarkę wodnoelektrolitową PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych HK Potęgowanie działania amin katecholowych Hamowanie aktywności układu immunologicznego Retencja sodu i wody/utrata potasu (częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)

74 HYDROKORTYZON Wskazania: - objawowe - różne postacie wstrząsu, reakcje anafilaktyczne, choroby alergiczne m.in. astma oskrzelowa - substytucyjne Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek

75 HYDROKORTYZON - DAWKOWANIE Dorośli: mg i.v. (ponad 1g w stanach krytycznych) Dzieci: 4-8 mg/kg m.c. i.v

76 DEKSAMETAZON (DX) Działanie: glikokortykosteroid o silnym działaniu przeciwzapalnym a słabym wpływie na gospodarkę wodno-elektrolitową PLA2 hamowanie produkcji czynników prozapalnych DX Potęgowanie działania amin katecholowych Hamowanie aktywności układu immunologicznego Retencja sodu i wody/utrata potasu (częściowe działanie mineralokortykosteroidowe)

77 DEKSAMETAZON Wskazania: - ostry obrzęk mózgu - Wstrząs anafilaktyczny - stan astmatyczny - ostra niewydolność nadnerczy - choroby alergiczne Przeciwwskazania: w ostrych groźnych dla życia stanach nie ma żadnych przeciwwskazań

78 DEKASAMETAZON - DAWKOWANIE 4-16 mg/ 24h i.v. (wyjątkowo 32 mg/24h i.v.) 0,6 1 mg/kg m.c. i.m.

79 PREDNIZOLON Działanie: glikokortykosteroid o pośrednich właściwościach pomiędzy hydrokortyzonem a deksametazonem Wskazania: - astma oskrzelowa - zatrucia drogą wziewną - ciężkie choroby infekcyjne z towarzyszącym uszkodzeniem narządów - reakcje alergiczne, wstrząs anafilaktyczny

80 PREDNIZOLON DAWKOWANIE Dorośli mg i.v. Dzieci 1,5 2,5 mg/ kg m.c./ 24h i.v.

81 UKŁAD POKARMOWY

82 Układ pokarmowy METOCLOPRAMID HIOSCYNA (Buscolysin) PAPAWERYNA NO SPA

83 METOCLOPRAMID Działanie: antagonista receptorów dopaminowych dolny zwieracz przełyku D odźwiernik jelita ośrodek wymiotny

84 METOCLOPRAMID Wskazania: zaburzenia perystaltyki przewodu żołądkowego, zapobieganie nudnościom i wymiotom Przeciwwskazania: krwawienia z przewodu pokarmowego, niedrożności, perforacja przewodu pokarmowego, padaczka, guz chromochłonny.

85 METOCLOPRAMID - DAWKOWANIE Dorośli 10 mg i.v./i.m. Dzieci pow r.ż. 2,5-5 mg 2-6 r.ż. 0,1 mg/ kg m.c.

86 HIOSCYNA Działanie: alkaloid pokrzyku, antagonista ośrodkowych i obwodowych receptorów muskarynowych M1 żołądek jelita M2 serce M3 gruczoły

87 HIOSCYNA Wskazania: ostre stany skurczowe przewodu pokarmowego lub dróg moczowych, kolka żółciowa Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek lub atropinę, jaskra, rozrost gruczołu krokowego, zwężenie w obrębie przewodu pokarmowego, tachykardia, dławica piersiowa, niewydolność serca

88 HIOSCYNA - DAWKOWANIE Dorośli 20 mg iv, im można powtórzyć po 20 min Max 100 mg/ 24 h Dzieci powyżej 6 r.ż mg 2-4 razy/24 h

89 PAPAWERYNA Działanie: spazmolityk bezpośrednio rozkurczający mięśnie gładkie Wskazania: stany skurczowe mięśni gładkich przewodu pokarmowego oraz dróg moczowych Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, zaburzenia przewodnictwa serca

90 PAPAWERYNA DAWKOWANIE mg s.c./i.m. do 4 razy/24 h co 3 godz. 40 mg i.v. jednorazowo - powoli

91 NO-SPA - DROTAVERYNA Działanie: spazmolityk, syntetyczna pochodna papaweryny Wskazania: - stany skurczowe mięśni gładkich dróg żółciowych, moczowych i dróg rodnych Przeciwwskazania: nadwrażliwość na lek, ciężka niewydolność nerek lub wątroby, niewydolność serca, blok przedsnionkowo-komorowy II lub III stopnia

92 NO-SPA - DAWKOWANIE mg i.v./i.m. (2-3 razy dziennie) mg/24 h

93 LEKI PRZECIWBÓLOWE

94 Leki przeciwbólowe NLPZ KETONAL (KETOPROFEN) PYRALGINA (METAMIZOL) OPIOIDY TRAMAL (TRAMADOL) DOLARGAN (PETYDYNA) MORFINA (MF) FENTANYL (FNT)

95 KETONAL Działanie: NLPZ, hamuje odwracalnie agregację Kwas arachidonowy CYKLOOKSYGENAZA Prostaglandyny ZAPALENIE BÓL GORĄCZKA Tromboxany AKTYWACJA PŁYTEK KRWI

96 KETONAL Wskazania: - jako lek przeciwbólowy i przeciwzapalny Przeciwwskazania: astma aspirynowa, czynna choroba wrzodowa, ciężka niewydolność nerek, czynne krwawienie

97 KETONAL - DAWKOWANIE mg / 24h i.m./i.v. Maksymalnie 200 mg / 24 h NIE STOSOWAĆ U OSÓB DO 15 R.Ż

98 PYRALGINA Działanie: NLPZ, pochodna pirazolonu, nie działająca przeciwzapalnie, wykazuje dodatkowo działanie spazmolityczne Wskazania: - bóle różnego pochodzenia, również w przebiegu choroby nowotworowej Przeciwwskazania: uczulenie na pyralginę!, ostra porfiria wątrobowa, zaburzenia funkcji szpiku kostnego

99 PYRALGINA - DAWKOWANIE powyżej. 15 r.ż. (pow. 50 kg m.c.) 0,5 1 g i.m/ i.v W razie konieczności można podać jednorazowo 2,5 g Dawkę można powtórzyć co 6-8 h. Max. 5 g /24 h Rozcieńczenie 1:10 (5% glukoza, 0,9% NaCl, płyn Ringera)

100 TRAMAL Działanie: działający ośrodkowo lek przeciwbólowy z grupy słabych opioidów aktywujacy receptory opioidowe, wykazuje również działanie przeciwkaszlowe Tramal Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe aktywność układów kontroli bólu

101 TRAMAL Wskazanie: - ostre i przewlekle bóle pourazowe, pooperacyjne i nowotworowe - w premedykacji Przeciwwskazanie: - zatrucie substancjami (etanolem) i lekami powodującymi depresje centralnego układu nerwowego

102 TRAMAL - DAWKOWANIE Dawka pojedyncza powyżej 12 r.ż mg/4-6 h max. 400 mg/ 24 h Dzieci powyżej 1 r.ż. 1-2 mg/kg.m.c. Max 8 mg/ kg m.c.

103 DOLARGAN (PETYDYNA) Działanie: silny lek przeciwbólowy z grupy opioidów, działa 8-10 krotnie słabiej niż morfina ale w większym stopniu uwalnia histaminę Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe Dolargan Receptory muskarynowe rozkurcz zwieraczy Histamina oskrzela metabolity uzależnienie / drgawki

104 DOLARGAN (PETYDYNA) Wskazania: - krótkotrwałe zwalczenie bólu ostrego różnego pochodzenia, np. kolka nerkowa lub żółciowa - Dreszcze pooperacyjne Przeciwwskazania: niewydolność wątroby, nerek, padaczka, napad astmy oskrzelowej, zwiększone ciśnienie śródczaszkowe

105 DOLARGAN - DAWKOWANIE Dorośli: Dawka pojedyncza mg i.v. 1,5 g/ kg m.c. / 3-4 h Max 100 mg i.v. Max 300 mg i.v./ 24 h mg s.c. i.m. co 4 h Dzieci 0,5 2 mg s.c. i.m./ kg m.c. co 4 h

106 MORFINA Działanie: silnie działający opioid, pochodna fenantrenowa występująca w opium Receptory opioidowe działanie przeciwbólowe MF Histamina rozszerzenie naczyń żylnych preload

107 MORFINA Wskazania: - leczenie bólu pourazowego, nowotworowego, pozawałowego - leczenie obrzęku płuc (uspakajająco, przeciwbólowo, zmniejsza obciążenie wstępne) Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, zatrucie środkami narkotycznymi, atropiną, podwyższone ciśnienie wewnątrzczaszkowe.

108 MORFINA - DAWKOWANIE 2-20 mg i.v. 0,1-02 mg/ kg m.c. Wlew ciągły 0,03 0,05 mg/ kg/ h Dawkowanie osobniczo-zmienne w przypadku leczenia przewlekłego (tolerancja)

109 FENTANYL Działanie: silnie działający syntetyczny lek przeciwbólowy z grupy opioidów Wskazania: - zniesienie bólu i odpowiedzi hemodynamicznej na intubacje i bodźce chirurgiczne (utrzymane efektu analgetycznego podczas znieczulenia, analgezja w czasie znieczuleń ambulatoryjnych, analgezja chorych w oddziałach IT) Przeciwwskazania: należy zmniejszyć dawkę chorych w podeszłym wieku

110 FENTANYL - DAWKOWANIE mcg i.v. 1-5 mcg/kg m.c. Wlew ciągły dożylny 1-10 mcg kg m.c./h

111 LEKI PRZECIWHISTAMINOWE

112 CLEMASTINUM PHENAZOLINUM HYDROKSYZYNA

113 CLEMASTINUM Działanie: syntetyczny nieselektywny antagonista receptorów histaminowych, wykazuje również działanie cholinolityczne i uspokajające H1 (obwodowe) Reakcje alergiczne H1 (w mózgu) Działanie uspokajające M Działanie cholinolityczne

114 CLEMASTINUM Wskazania: - w nagłych przypadkach reakcji uczuleniowych Przeciwwskazania: jaska z wąskim kątem przesączania, ciężka astma

115 CLEMASTINUM - DAWKOWANIE Dorośli: 2 mg i.v/i.m (2 mg x 2 /24 h) Dzieci powyżej 3 r.ż mcg 25 mcg/ kg m.c. Do rozpuszczenia (1:5) używać glukozy 5%!!! Podawać powoli

116 PHENOZALINUM Działanie: lek przeciwhistaminowy pierwszej generacji, blokuje receptor H1, wykazuje również działanie cholinolityczne, miejscowo znieczulające, przeciwarytmiczne oraz zmniejsza przepuszczalność naczyń krwionośnych Wskazania: - nadkomorowe zaburzenia rytmu serca w przebiegu odczynów alergicznych - leczenie ostrych odczynów alergicznych Przeciwwskazania: jaskra z wąskim kątem przesączania, padaczka

117 PHENOZALINUM - DAWKOWANIE Doraźnie mg i.m. do 300 mg /24 h Migotanie przedsionków mg i.v. powoli w ciągu 10 min. max 300 mg Dzieci: powyzej 12.ż mg i.m./24 h

118 HYDROKSYZYNA Działanie: działa uspakajająco i przeciwlękowo, zmniejsza napięcie mięśniowe wykazuje właściwości przeciwhistaminowe, przeciwbólowe, przeciwwymiotne i znieczulające miejscowo Wskazania: - lęk, uogólniony niepokój, napięcie przedmiesiączkowe - nadpobudliwość u dzieci - pomocniczo w leczeniu alergii Przeciwwskazania: rozrost gruczołu krokowego, porfiria, jaskra z wąskim kątem przesączania

119 HYDROKSYZYNA - DAWKOWANIE mg i.m. (można powtórzyć co 4-6 h) Max 400 mg/24 h Dzieci 1 mg/ kg m.c.

120 LEKI USPAKAJAJĄCE I NASENNE

121 BARBITURANY THIOPENTAL BENZODIAZEPINY DIAZEPAM KLONAZEPAM MIDAZOLAM KETAMINA

122 THIOPENTAL Działanie: barbituran bardzo szybkim i krótkim działaniu nasennym i przeciwdrgawkowym. Nie działa przeciwbólowo i zwiotczająco Aktywacja receptorów GABA-A w mózgu BARBITURANY GABA Cl - BENZODIAZEPINY ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW

123 THIOPENTAL Wskazania: - głównie do indukcji znieczulenia ogólnego i sedacji do krótkotrwałych zabiegów ambulatoryjnych - przerwanie napadu drgawek - obniżenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego pacjentów z urazem głowy (śpiączka barbituranowa) Przeciwwskazania: porfiria, astma, hipowolemia

124 THIOPENTAL krew Tkanka tłuszczowa Tkanka tłuszczowa

125 THIOPENTAL - DAWKOWANIE Wlew ciągły 4-8 mg/kg/h Indukcja znieczulenia 5 mg/kg (max. 500 mg) Przygotowanie: 20 ml Aqua pro injectione Roztwór 2,5% (1 ml = 25 mg) 5% (1 ml = 50 mg)

126 DIAZEPAM Działanie: długodziałąca benzodwuazepina wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe, uspokajajace i nasenne Modulacja działania receptorów GABA-A w mózgu GABA Cl - BENZODIAZEPINY ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW

127 DIAZEPAM Wskazania: - leczenie objawów zespołów odstawiennych - lek uspokajający - w premedykacji jako lek przeciwdrgawkowy - stan padaczkowy u dzieci - drgawki gorączkowych - rzucawka ciężarnych Przeciwwskazania: jaskra z zamykającym się katem przesączania, przewlekła niewydolność oddechowa, zespół bezdechu sennego, ostre zatrucie lekami działającymi na OUN lub alkoholem

128 DIAZEPAM - DAWKOWANIE Dorośli: 0,2-1 mg/kg m.c. Dzieci 0,2-0,3 mg/ kg m.c.

129 KLONAZEPAM Działanie: długodziałająca benzodwuazepina, wykazująca silne działanie przeciwdrgawkowe a także dzianie nasenne i uspokajające Wskazania: - lek z wyboru we wszystkich postaciach stanu padaczkowego - może być stosowany również w leczeniu zaburzeń psychicznych Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, ciężka niewydolność wątroby, należy zachować ostrożność u osób w podeszłym wieku

130 KLONAZEPAM - DAWKOWANIE Dorośli: 1 mg Dzieci 0,3-0,5 mg/ kg m.c. Max. 2-8 mg Powolny wlew 3 mg/8 h

131 MIDAZOLAM Działanie: krótkodziałająca benzodiazepina o bardzo silnym działaniu nasennym i uspokajającym, działa także przeciwdrgawkowo, charakteryzuje się szybkim początkiem działania Wskazania: - premedykacja - wprowadzenie do znieczulenia ogólnego - sedacja Przeciwwskazania: ostra niewydolność oddechowa, wstrząs, śpiączka, ostre zatrucie alkoholem

132 MIDAZOLAM - DAWKOWANIE 0,05 0,3 mg/ kg m.c. Wlew 0,05-0,3/ kg m.c./min

133 KETAMINA Działanie: szybko działający środek anestetyczny Receptory opioidowe działanie halucynogenne Ketamina Receptory NMDA działanie przeciwbólowe Układ adrenergiczny AS, CTK, ciśnienie śródczaszkowe

134 KETAMINA Wskazania: - do znieczulenia w zabiegach nie wymagających zwiotczenia mięśni (nie znosi bólu trzewnego) - w leczeniu oparzeń skóry - wprowadzenie do znieczulenia ogólnego pacjenta we wstrząsie Przeciwwskazania: nadciśnienie tętnicze, niewydolność serca, choroba niedokrwienna serca, zwężenia zastawki aortalnej lub mitralnej, niewyrównana nadczynność tarczycy

135 KETAMINA - DAWKOWANIE Dawka analgetyczna: 0,2-0,5 mg/ kg m.c.(brak działania anesteycznego) Dawka anestetyczna: 0,5 2 mg/ kg m.c. 2-6 mg/ kg m.c. / h (wywołuje stan anestezji zdysocjowanej) 5-10 mg i.m.

136 WYBRANE ODTRUTKI

137 ANEXATE (FLUMAZENIL) NALOXON GLUKAGON

138 ANEXATE ODTRUTKA PRZY PRZEDAWKOWANIU BENZODIAZEPIN (0,2-0,6 mg iv) GABA Cl - BENZODIAZEPINY ANEXATE ZAHAMOWANIE AKTYWNOŚCI NEURONÓW

139 NALOXON Swoisty antagonista receptorów opioidowych 0,4-0,8 mg I dawka: 0,4 mg i.v. 0,8 mg im 0.8 mg s.c 1 mg i.n. Można miareczkować dawkę 6-10 mg (przywrócony oddech brak świadomości) Czas działania min (podane i.v.)

140 Dziękuję za uwagę

141 GLUKAGON Zmniejsza nasilenie blokady receptorów w sercu spowodowanej przedawkowaniem betablokerów Dorośli 1 mg i.m. lub s.c. DZIECI 0,05-0,15 mg/ kg m.c. i.m. lub s.c.