M I N I S T E R S T W O S P R A W I E D L I W O Ś C I WERSJA 8.0

Transkrypt

1 K S I Ę G A J A K O Ś C I WERSJA 8.0

2 Strona 2 z 32 ZMIANY W KSIĘDZE JAKOŚCI W STOSUNKU DO WERSJI 7.0 Lp Punkt KJ Zakres zmiany 1. Cały tekst Dostosowano zapisy uwzględniając zmianę polegającą na rozdzieleniu funkcji Ministra Sprawiedliwości od Prokuratora Generalnego 2. Cały tekst Uwzględniono zmiany związane z wprowadzeniem systemu kontroli zarządczej w Ministerstwie Sprawiedliwości Księga Jakości wersja 8.0 IMIĘ NAZWISKO PODPIS DATA (dd-mm-rrrr) OPRACOWAŁ: Anna Jakóbczyk-Szulc /-/ Jan Ciszewski /-/ r. Cezary Góralczyk /-/ r. Karol Dałek /-/ r. Tomasz Karczewski /-/ r. Iwona Kujawa /-/ r. SPRAWDZIŁ: Marek Łukaszewicz /-/ r. Grażyna Nowak-Szulejewska /-/ r. Jarosław Paszke /-/ r. Elżbieta Rosłoń /-/ r. Andrzej Kamiński /-/ r. Jolanta Zaborska /-/ r. ZATWIERDZIŁ: Radosław Płucisz /-/ r.

3 Strona 3 z 32 I. MINISTERSTWO KIEROWNICTWO MISJA MINISTERSTWA... 5 II. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ W MINISTERSTWIE ZAKRES SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ KIEROWNICTWO I ORGANIZACJA BIUR/ DEPARTAMENTÓW OBJĘTYCH SYSTEMEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ... 8 III. POLITYKA JAKOŚCI... 9 IV. PODEJŚCIE PROCESOWE V. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA, ROLA KOORDYNATORÓW I DOKUMENTACJA ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA KOORDYNATORZY HIERARCHIA DOKUMENTÓW SYSTEMU ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ CHARAKTERYSTYKA DOKUMENTÓW VI. ZARZĄDZANIE ZASOBAMI ZARZĄDZANIE ZASOBAMI LUDZKIMI INFRASTRUKTURA VII. REALIZACJA WYROBÓW WYROBY OBSŁUGA KLIENTA PLANOWANIE ZAKUPY PRODUKCJA I DOSTARCZANIE USŁUG IDENTYFIKACJA I IDENTYFIKOWALNOŚĆ WŁASNOŚĆ KLIENTA ZABEZPIECZENIE WYROBU NADZOROWANIE WYPOSAŻENIA DO MONITOROWANIA I POMIARÓW VIII. POMIARY, ANALIZA I DOSKONALENIE BADANIA ZADOWOLENIA KLIENTA AUDIT WEWNĘTRZNY MONITOROWANIE I POMIAR PROCESÓW MONITOROWANIE I POMIAR WYROBÓW NADZOROWANIE WYROBU NIEZGODNEGO ANALIZA DANYCH DOSKONALENIE IX. SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KORUPCYJNYM ODNIESIENIE DO WYMAGAŃ DODATKOWYCH... 28

4 Strona 4 z 32 I. MINISTERSTWO Ministerstwo Sprawiedliwości jest urzędem administracji rządowej, obsługującym Ministra Sprawiedliwości i powołanym do wykonywania jego zarządzeń, decyzji i poleceń. Zakres działania Ministra Sprawiedliwości obejmuje sprawy wskazane w ustawie z dnia 4 września 1997 r. o działach administracji rządowej. W skład Ministerstwa wchodzą: Gabinet Polityczny Ministra oraz departamenty i biura jako podstawowe komórki organizacyjne powołane do realizacji zadań merytorycznych oraz zadań związanych z obsługą Ministerstwa. Struktura organizacyjna Ministerstwa określona jest w statucie. Departamenty i biura wykonują swoje zadania w zakresie ustalonym przepisami regulaminu organizacyjnego. Zgodnie z zapisami artykułów ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w Ministerstwie Sprawiedliwości funkcjonuje kontrola zarządcza stanowiąca ogół działań podejmowanych dla zapewnienia realizacji celów i zadań w sposób zgodny z prawem, efektywny, oszczędny i terminowy. Kontrola zarządcza stanowi podstawę efektywnego zarządzania, dostarczając niezbędnych informacji do podejmowania decyzji związanych z zarządzaniem, sygnalizując przypadki naruszenia prawa, zaniedbania i nieprawidłowości, ewentualne nadużycia i inne uchybienia związane z funkcjonowaniem jednostki. Podstawowymi dokumentami opisującymi system kontroli zarządczej w Ministerstwie jest Komunikat w sprawie szczegółowych wytycznych w zakresie kontroli zarządczej dla działu administracji rządowej sprawiedliwość wydany przez Ministra Sprawiedliwości w dniu 18 października 2010 r. oraz zarządzenie Ministra Sprawiedliwości nr 223/10/BDG z dniu 3 grudnia 2010 r. w sprawie metodologii kontroli zarządczej w Ministerstwie Sprawiedliwości uwzględniającej uregulowania powstałe na potrzeby Systemu Zarządzania Jakością. 1. Kierownictwo Na czele Ministerstwa Sprawiedliwości stoi Minister Sprawiedliwości Sekretarz Stanu, Podsekretarze Stanu.

5 Strona 5 z 32 Dyrektor Generalny urzędu, w świetle przepisów ustawy z dnia 21 listopada 2008r. o służbie cywilnej zapewnia funkcjonowanie i ciągłość pracy urzędu, warunki jego działania, a także organizację jego pracy. dyrektorzy. Poszczególnymi komórkami organizacyjnymi (biurami i departamentami) kierują Mając na uwadze powyższe, Minister Sprawiedliwości zarządzeniem wprowadzającym regulamin organizacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości określił, iż Najwyższym Kierownictwem Urzędu w rozumieniu normy PN-EN ISO 9000: 2006 jest Dyrektor Generalny Ministerstwa Sprawiedliwości wraz z dyrektorami komórek organizacyjnych objętych system zarządzania jakością. 2. Misja Ministerstwa Sprawiedliwości Wypełniając swoje ustawowe zadania, Ministerstwo Sprawiedliwości kieruje się zasadą racjonalnego gospodarowania oraz interesem publicznym. Realizacja tych zasad ma na celu ciągłe doskonalenie funkcjonowania resortu, tak aby najskuteczniej zaspokajać potrzeby obywateli. Misją Ministerstwa Sprawiedliwości jest sprawna obsługa Ministra Sprawiedliwości w celu odpowiedniego wykonywania przez niego ustawowych zadań dotyczących resortu sprawiedliwości, zapewnianie resortowi sprawiedliwości warunków umożliwiających podnoszenie na wyższy poziom ochrony prawnej i bezpieczeństwa obywateli oraz dążenie do spełnienia wymagań klientów Ministerstwa Kierując się założeniami misji, Ministerstwo wyznacza sobie cele, których sukcesywna realizacja zmierzać będzie do wypełniania misji. Cele Ministerstwa, jako urzędu obsługującego Ministra Sprawiedliwości, realizującego zadania związane z koordynacją i nadzorem nad bieżącą działalnością jednostek organizacyjnych resortu sprawiedliwości oraz planowaniem strategicznym i wyznaczaniem pożądanych kierunków rozwoju polityki państwa w obszarze szeroko rozumianego wymiaru sprawiedliwości, ustalane są z uwzględnieniem i w sposób zapewniający ich zgodność z celami strategicznymi i celami głównymi dotyczącymi resortu sprawiedliwości, wynikającymi z dokumentów o charakterze strategicznym i programowym, tj. strategii rządowych, polityk rozwoju, programów reform, planów wieloletnich oraz rocznego planu

6 Strona 6 z 32 działalności Ministra Sprawiedliwości dla działu administracji rządowej sprawiedliwość wydanego na podstawie art. 70 ust. 7 ww. ustawy rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 29 września 2010 r. w sprawie planu działalności i sprawozdania z jego wykonania.

7 Strona 7 z 32 II. SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ W MINISTERSTWIE Dyrektor Generalny Ministerstwa Sprawiedliwości Zarządzeniem Nr 38 z dnia 1 lipca 2003 r. podjął decyzję o wdrożeniu i utrzymywaniu systemu zarządzania jakością według normy PN-EN ISO 9001: Przez zatwierdzenie Księgi Jakości w wersji 7.0 Dyrektor Generalny Ministerstwa Sprawiedliwości zdecydował o utrzymywaniu systemu zarządzania jakością zgodnego z normą PN-EN ISO 9001:2009. Celem wprowadzenia systemu jest podniesienie efektywności działań podejmowanych w ramach misji Ministerstwa Sprawiedliwości. System zarządzania jakością pozwala wdrażać i utrzymywać procesowe, kompleksowe podejście do zarządzania Ministerstwem, czego efektem jest skuteczna realizacja założonych celów. Obecnie system zarządzania jakością (SZJ) w Ministerstwie Sprawiedliwości obejmuje zintegrowane wymagania zawarte w normie PN-EN ISO 9001:2009 oraz wymagania dodatkowe Systemu odpowiedzialności społecznej i przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym opracowanego przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. oraz Krajową Izbę Gospodarczą. Pojęcie system zarządzania jakością (SZJ), używane w dokumentach Ministerstwa, oznacza oba wymienione systemy, chyba że w danym fragmencie dokumentacji zostały one wyraźnie rozróżnione. 3. Zakres systemu zarządzania jakością System zarządzania jakością został opracowany i wdrożony w dwunastu komórkach organizacyjnych Ministerstwa: o Biurze Ministra, o Biurze Dyrektora Generalnego, o Departamencie Współpracy Międzynarodowej i Prawa Europejskiego, o Departamencie Organizacyjnym, o Departamencie Kadr, o Departamencie Informatyzacji i Rejestrów Sądowych, o Departamencie Sądów Wojskowych,

8 Strona 8 z 32 o Departamencie Nadzoru nad Aplikacjami Prawniczymi, o Biurze Informacyjnym Krajowego Rejestru Karnego, o Biurze do Spraw Wydawania Monitora Sądowego i Gospodarczego, o Biurze Ochrony Informacji Niejawnych, Zarządzania Kryzysowego i Spraw Obronnych, o Biurze Administracyjno-Finansowym, zwanych dalej Biurami i Departamentami objętymi systemem zarządzania jakością. System obejmuje swym zakresem wszystkie zadania i cele stawiane tym komórkom. Zadania komórek opisane są w regulaminie organizacyjnym Ministerstwa Sprawiedliwości. Natomiast wewnętrzny regulamin organizacyjny departamentu /biura/ określa strukturę organizacyjną departamentu /biura/, podporządkowanie wydziałów, zespołów, stanowisk pracy i innych wewnętrznych komórek organizacyjnych, szczegółowy zakres zadań departamentu /biura/, wynikający z zadań określonych w regulaminie organizacyjnym Ministerstwa, szczegółowy podział zadań między wydziałami, zespołami, samodzielnymi stanowiskami pracy i innymi komórkami organizacyjnymi oraz zadania i zakres czynności dla poszczególnych stanowisk pracy. Ustala go dyrektor departamentu /biura/ i zatwierdza po uzyskaniu akceptacji właściwego członka kierownictwa Ministerstwa Dyrektor Generalny. Z wymagań normy postanowiono wyłączyć punkt dotyczący walidacji procesów (7.5.2) ze względu na możliwość weryfikacji wyników procesów poprzez monitorowanie lub pomiar. Wyłączenie nie obejmuje wymagania WD 18 systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym. 4. Kierownictwo i organizacja biur/ departamentów objętych systemem zarządzania jakością Kierownictwo biura/ departamentu stanowią dyrektor, zastępca dyrektora oraz naczelnicy wydziałów i kierownicy zespołów. Struktura biura/ departamentu określona jest w wewnętrznym regulaminie organizacyjnym biura/ departamentu.

9 Strona 9 z 32 III. POLITYKA JAKOŚCI Polityka Jakości stanowi załącznik nr 1 do Księgi Jakości. Przeglądu Polityki Jakości i jej ewentualnej zmiany dokonuje się podczas przeglądu zarządzania, w ramach procesu Dokonywanie przeglądu Systemu Zarządzania Jakością oraz monitorowanie realizacji celów jakości (C.4.2.).

10 Strona 10 z 32 IV. PODEJŚCIE PROCESOWE W biurach/ departamentach objętych systemem zarządzania jakością zostały wyodrębnione, zdefiniowane, nazwane i opisane procesy, które są w nich realizowane. Procesy, zgodnie z dekompozycją funkcjonalną, zostały podzielone na obszary procesów: A procesy zorientowane na klienta zewnętrznego, B procesy zorientowane na klienta wewnętrznego i administracyjne, C procesy zarządcze i systemowe. W obszarach procesów wyodrębniono procesy główne i grupy procesów wraz z tworzącymi je procesami. Hierarchiczną strukturę procesów przedstawia Załącznik nr 2a. Schemat wzajemnych powiązań na poziomie procesów głównych i grup procesów został przedstawiony w Załączniku nr 2b. Powiązania między procesami określone są również w kartach procesów i niektórych procedurach opisujących procesy. W kartach procesów i procedurach wskazani zostali właściciele poszczególnych procesów, to znaczy osoby, które odpowiadają ze efekty (realizację celu) całości procesu, a co za tym idzie - posiadają odpowiednie uprawnienia do koordynowania i monitorowania jego realizacji. Posiadają także stosowną wiedzę o całości procesu, potrafią zaprojektować jego przebieg oraz mają stosowne uprawnienia do wprowadzania w nim zmian doskonalących. Występujące w procedurach pojęcie osoby odpowiedzialnej za obszar oznacza: w przypadku całości procesu - właściciela procesu, w przypadku części procesu lub działania komórki organizacyjnej - kierującego tą komórką, w przypadku realizacji projektów lub innych przedsięwzięć - osobę odpowiedzialną za nadzór nad realizacją projektu lub przedsięwzięcia, w przypadku systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym Dyrektora Generalnego.

11 Strona 11 z 32 V. ODPOWIEDZIALNOŚĆ KIEROWNICTWA, ROLA KOORDYNATORÓW I DOKUMENTACJA 5. Odpowiedzialność kierownictwa Najwyższe Kierownictwo w rozumieniu normy PN-EN ISO 9000: 2006 stanowią Dyrektor Generalny oraz dyrektorzy komórek organizacyjnych objętych systemem zarządzania jakością. Przedstawicielem Najwyższego Kierownictwa ds. systemu zarządzania jakością jest Dyrektor Generalny Ministerstwa, zwany dalej Przedstawicielem Kierownictwa. W celu zapewnienia sprawnego i efektywnego ustanowienia, wdrożenia i utrzymania systemu zarządzania jakością Dyrektor Generalny w każdej komórce organizacyjnej, w której funkcjonuje system zarządzania jakością, wyznacza swojego Pełnomocnika ds. Jakości w osobie dyrektora lub zastępcy dyrektora komórki organizacyjnej. Wdrażając system zarządzania jakością, Najwyższe Kierownictwo realizuje następujące zadania: o przygotowuje Politykę Jakości, przedkłada do zatwierdzenia Dyrektorowi Generalnemu oraz ogłasza ją w Ministerstwie,, o określa cele dotyczące jakości, o zarządza zasobami, o określa wymagania klientów urzędu, o organizuje przeglądy systemu zarządzania jakością, o zapewnia prawidłową komunikację w ramach urzędu oraz ze środowiskiem zewnętrznym, o uświadamia pracownikom znaczenie przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym. Zakres odpowiedzialności Najwyższego Kierownictwa wynika z regulaminu organizacyjnego Ministerstwa, z regulaminów wewnętrznych poszczególnych komórek organizacyjnych oraz z właściwych dokumentów systemu zarządzania jakością. Najwyższe Kierownictwo określa zakresy uprawnień i odpowiedzialności pozostałych pracowników w opisach stanowisk, opracowanych zgodnie z procesem Prowadzenie rekrutacji (C.2.1.).

12 Strona 12 z Koordynatorzy Koordynatorzy ds. systemu zarządzania jakością ustanowieni w poszczególnych komórkach organizacyjnych wspomagają Pełnomocników ds. Jakości w realizowaniu zadań związanych z utrzymywaniem i doskonaleniem systemu zarządzania jakością. Do zadań koordynatorów należy w szczególności: o wspomaganie Pełnomocników w realizowaniu zadań wynikających z poszczególnych procedur, o współpraca z właścicielami procesów w zakresie opracowywania i modyfikacji procedur oraz innych dokumentów SZJ, o udzielanie pracownikom komórek organizacyjnych informacji dotyczących systemu zarządzania jakością, o współpraca z Audytorem Wewnętrznym w zakresie opracowywania planu auditów, o współpraca z innymi koordynatorami, w tym z Koordynatorem ds. Systemu Zarządzania Jakością w Ministerstwie Sprawiedliwości, w zakresie spraw związanych z systemem zarządzania jakością w Ministerstwie Sprawiedliwości, w tym przekraczających właściwość jednej komórki organizacyjnej. Koordynator ds. Systemu Zarządzania Jakością w Ministerstwie Sprawiedliwości wspomaga Przedstawiciela Kierownictwa w realizowaniu zadań związanych z utrzymywaniem i doskonaleniem systemu zarządzania jakością. Do zadań Koordynatora ds. Systemu Zarządzania Jakością w Ministerstwie Sprawiedliwości należy w szczególności: o wspomaganie Przedstawiciela Kierownictwa w realizowaniu zadań wynikających z poszczególnych procedur, o współpraca z Pełnomocnikami ds. Jakości, o współpraca z właścicielami procesów w zakresie opracowywania i modyfikacji procedur, o przygotowywanie szkoleń z zakresu systemu zarządzania jakością, w tym szkoleń dla auditorów wewnętrznych,

13 Strona 13 z 32 o współpraca z Przedstawicielem Kierownictwa w zakresie opracowywania tematu nadrzędnego dla auditów na dany rok, o współpraca z Audytorem Wewnętrznym w zakresie opracowywania planu auditów, o współpraca z koordynatorami ds. systemu zarządzania jakością w komórkach organizacyjnych Ministerstwa. Zadania koordynatorów ds. systemu zarządzania jakością opisane są także w niektórych procedurach. Koordynatorzy ds. SZJ w komórkach organizacyjnych Ministerstwa w zakresie spraw dotyczących systemu ponoszą odpowiedzialność bezpośrednio przed Pełnomocnikiem ds. Jakości w danej komórce, a Koordynator ds. SZJ w Ministerstwie Sprawiedliwości przed Przedstawicielem Kierownictwa. Zależności między Przedstawicielem Kierownictwa, Pełnomocnikami ds. Jakości oraz koordynatorami ds. SZJ obrazuje poniższy schemat: Przedstawiciel Kierownictwa Koordynator ds. SZJ w MS Pełnomocnik ds. Jakości Pełnomocnik ds. Jakości Pełnomocnik ds. Jakości koordynator ds. SZJ koordynator ds. SZJ koordynator ds. SZJ - podległość - współpraca

14 Strona 14 z Hierarchia dokumentów systemu zarządzania jakością Przepisy prawa Polityka Jakości Zarządzenia Dyrektora Generalnego Księga Jakości Karty procesów Decyzje / Dyrektora Departamentu/ Biura Procedury Instrukcje 8. Charakterystyka dokumentów Definicje Księgi Jakości i Polityki Jakości zawarte zostały w normie PN-EN ISO 9000: Księgę Jakości zatwierdza Dyrektor Generalny Ministerstwa Sprawiedliwości. Karta procesu jest dokumentem SZJ zawierającym podstawowe informacje na temat procesu. Procedura jest dokumentem SZJ opisującym przebieg i zasady realizacji procesu lub fragmentu procesu.

15 Strona 15 z 32 Instrukcja jest dokumentem SZJ: - adresowanym do klientów procesu, zawierającym wymagania, które muszą być spełnione w celu realizacji wyrobu lub - opisującym czynność lub zbiór czynności realizowanych na danym stanowisku lub w danym elemencie procesu. Karty procesów, procedury i instrukcje zatwierdzane są przez dyrektora komórki organizacyjnej. Jeżeli zakres procesu, procedury lub instrukcji dotyczy więcej niż jednej komórki organizacyjnej, karta procesu, procedura lub instrukcja jest zatwierdzana przez Dyrektora Generalnego lub dyrektorów wszystkich komórek, których dotyczy. Decyzję o trybie zatwierdzenia podejmuje Dyrektor Generalny. Formularze i załączniki zatwierdzane są przez właściciela procesu lub właściwego koordynatora ds. SZJ. Szczegółowe zasady opracowywania, korzystania, zatwierdzania i nadzoru nad dokumentami i zapisami systemu zarządzania jakością reguluje procedura Nadzór nad dokumentami i zapisami (C ). Zasady nadzoru nad zapisami reguluje także instrukcja kancelaryjna Ministerstwa Sprawiedliwości.

16 Strona 16 z 32 VI. ZARZĄDZANIE ZASOBAMI Kierownictwo Ministerstwa Sprawiedliwości zapewnia prawidłowe planowanie i wykorzystanie zasobów, mając na celu zwiększenie zadowolenia klienta poprzez podnoszenie poziomu spełniania jego wymagań. 9. Zarządzanie zasobami ludzkimi W ramach zarządzania zasobami ludzkimi kierownictwo zapewnia: o określenie kompetencji niezbędnych do wykonywania zadań na poszczególnych stanowiskach pracy, o ocenę realizacji zadań przez pracowników, o organizację szkoleń i ocenę ich skuteczności, o prawidłową komunikację w ramach organizacji. Szczegółowe zasady zarządzania zasobami uregulowane są w dokumentach opracowanych dla grupy procesów Zarządzanie zasobami ludzkimi w Ministerstwie Sprawiedliwości i obsługa Dyrektora Generalnego w tym zakresie (C.2.) oraz w przepisach regulujących zasady pracy w Ministerstwie Sprawiedliwości, a w szczególności przepisy ustawy o służbie cywilnej oraz przepisy ustawy kodeks pracy. 10. Infrastruktura Działania w zakresie zapewnienia zasobów technicznych, materiałowych oraz środowiska pracy zostały opisane w dokumentach procesów, w szczególności z grupy B.1. Zapewnienie warunków dla właściwego funkcjonowania Ministerstwa Sprawiedliwości. Głównym realizatorem tych działań są: Biuro Administracyjno-Finansowe i Biuro Dyrektora Generalnego. Do zadań Departamentu Informatyzacji i Rejestrów Sądowych należy zabezpieczenie całej infrastruktury informatycznej niezbędnej do funkcjonowania komórek objętych systemem zarządzania jakością. Zasady odnoszące się do zapewnienia infrastruktury są

17 Strona 17 z 32 określone w dokumentach procesu Definiowanie kierunków i obszarów informatyzacji resortu sprawiedliwości (B.5.). Zasady zarządzania infrastrukturą informatyczną są określone w dokumentach procesów: Instalacja, konfiguracja i utrzymywanie w ruchu systemu informatycznego (aspekt techniczny) (B.4.1.), Administrowanie zasobami informatycznymi (B.4.5). Administracja Zasobami Informatycznymi KRK (B.19.).

18 Strona 18 z 32 VII. REALIZACJA WYROBÓW 11. Wyroby Ministerstwo Sprawiedliwości jest urzędem administracji rządowej, którego zakres wykonywanych zadań i świadczonych usług wyznaczają: Konstytucja RP, przepisy ustaw oraz przepisy wykonawcze. Realizacja wyrobów oznacza wykonywanie przez Ministerstwo Sprawiedliwości zadań z zakresu administracji publicznej. Podział zadań między poszczególne komórki organizacyjne został określony w regulaminie organizacyjnym Ministerstwa Sprawiedliwości. 12. Obsługa klienta Realizując zadania wynikające z przepisów prawa, Ministerstwo Sprawiedliwości rozpatruje sprawy wnoszone przez klientów zewnętrznych (indywidualnych i instytucjonalnych). Klientem wewnętrznym zaś są inne komórki Ministerstwa Sprawiedliwości oraz pracownicy Ministerstwa. Dążeniem kierownictwa jest zapewnienie takich warunków organizacyjnych technicznych i kadrowych, aby zadania realizowane przez urząd spełniały wymagania formalne określone w przepisach prawa, a także oczekiwania klientów, wynikające z ich indywidualnych wniosków. Zapisy dotyczące realizowanych wyrobów spraw przechowywane są w aktach spraw, o ile nie zostało to dla konkretnych wyrobów określone inaczej. Jeżeli wymagania dotyczące określonych wyrobów zmieniają się, Ministerstwo Sprawiedliwości zapewnia wprowadzenie tych zmian w odpowiednich dokumentach, drukach, procedurach, o czym personel zostaje powiadomiony. Ministerstwo jako urząd administracji rządowej realizuje zadania, działając w oparciu o obowiązujące przepisy prawa oraz unormowania wewnętrzne.

19 Strona 19 z 32 Informacje o zakresach działalności merytorycznej poszczególnych komórek organizacyjnych oraz inne dane posiadające znaczenie dla interesantów są zamieszczane na internetowych stronach Ministerstwa Sprawiedliwości pod adresem: Postępowanie Ministerstwa w tym zakresie zmierza do coraz szerszego i pełniejszego wykorzystania tego środka komunikacji z odbiorcą usług, tak aby dostęp do informacji był pełny i ułatwiający kontakty z klientem. Odpowiedzi i informacje dotyczące realizowanych usług udzielane są telefonicznie i pocztą elektroniczną; przyjmowane są także informacje zwrotne od klientów, co do sposobu załatwienia sprawy (w tym także skargi) oraz inne uwagi. Zasady postępowania ze skargami i wnioskami określone są w Kodeksie postępowania administracyjnego, Rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków oraz w instrukcji kancelaryjnej Ministerstwa Sprawiedliwości jak również w procesie Rozpatrywanie skarg i wniosków (A.2.). W stosunku do Biur i Departamentów objętych systemem zarządzania jakością klientami wewnętrznymi są Minister i Gabinet Polityczny oraz pozostałe komórki organizacyjne. W relacjach z klientami wewnętrznymi wykorzystywany jest w szerokim zakresie intranet oraz poczta elektroniczna. 13. Planowanie Planowanie w Ministerstwie Sprawiedliwości realizowane jest poprzez opracowywanie planu działalności Ministerstwa Sprawiedliwości a także przygotowywanie projektów budżetów. Przygotowywanie projektu budżetu realizowane jest zgodnie z procedurami procesu Pełnienie funkcji dysponenta środków budżetowych III stopnia dla MS (B.1.1). Planowanie dokonywane jest także podczas opracowywania programów wieloletnich lub innych dokumentów wymaganych dla specyficznych form realizacji przedsięwzięć (np. programy finansowane lub współfinansowane przez Unię Europejską realizowane w procesie B.3.4.). W procesie B.1.4 dotyczącym zakupu towarów i usług stosowana jest procedura Planowanie zamówień publicznych B opisująca czynności podejmowane przy planowaniu zamówień publicznych. Odpowiednie etapy procesów dotyczących projektowania rozwoju resortu w zakresie informatyzacji są realizowane zgodnie z procedurami procesu Definiowanie metod informatyzacji (B.5.1), Identyfikacja obszarów (B.5.2), Tworzenie Punktów

20 Strona 20 z 32 Informacyjnych KRK (B.18.). Przy projektowaniu rozwoju informatyzacji resortu Ministerstwo Sprawiedliwości uwzględnia wymagania obowiązującego i projektowanego prawa, w tym Strategii Informatyzacji Resortu Sprawiedliwości na lata , bieżąco posiadane informacje dotyczące potrzeb resortu w zakresie informatyzacji, a także analizy z wcześniej prowadzonych działań. Plan strategiczny, opracowywany na potrzeby Strategii Informatyzacji, stanowi oddzielny dokument, który zawiera opis głównych projektów strategii, harmonogramy ich realizacji, planowane budżety roczne, planowane działania legislacyjne, planowane zasoby kadrowe, planowane zasoby materialne, planowane szkolenia i inne działania niezbędne do ich realizacji. Planowanie realizowane jest również w zakresie procesu Planowanie obronne (B.15.1). Podczas przygotowywania dokumentów związanych z planowaniem sprawdza się, czy wszystkie dane zostały uwzględnione i czy są kompletne oraz wzajemnie niesprzeczne. Przedmiotowa dokumentacja stanowi podstawę do opracowywania planów zakupów oraz innych podstawowych procesów działania Ministerstwa Sprawiedliwości, a także jest podstawą prowadzenia kontroli zgodności realizowanych działań z planowanymi. Prowadzi się również walidację procesu projektowania poprzez sporządzanie sprawozdań z realizacji planu działalności Ministerstwa Sprawiedliwości. Wszystkie zmiany w projektowaniu rozwoju są identyfikowane i zapisywane przez odpowiednie komórki organizacyjne Ministerstwa Sprawiedliwości odpowiedzialne za opracowywanie i nadzorowanie dokumentów dotyczących im właściwych procesów. 14. Zakupy Zasady nabywania wyrobów i materiałów oraz usług niezbędnych do funkcjonowania Ministerstwa Sprawiedliwości opierają się na przepisach ustawy - Prawo zamówień publicznych. Ustawa reguluje tryb postępowania dotyczący specyfikowania wymagań nabywanych towarów i usług, planowania zakupów, udzielania zamówień na dostawy, ustanawiania kryteriów wyboru i oceny dostawców. Przedmiotową kwestię uregulowano w procedurach Planowanie zamówień publicznych (B.1.4.1) oraz Udzielanie zamówień publicznych na podstawie ustawy Prawo zamówień publicznych (B.1.4.2). Odrębna procedura określa sposób zakupów wyłączonych z ustawy o zamówieniach publicznych

21 Strona 21 z 32 Zakup towarów i usług bez konieczności stosowania ustawy Prawo zamówień publicznych (B.1.4.3). Ustanowienie kryteriów wyboru i ocena dostawców dokonywane są zarówno przy zamówieniach udzielanych w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, jak i przy zakupach realizowanych bez konieczności stosowania ustawy. Ocena dostawców omawiana jest również podczas przeglądów jakości. Ustalone zostały zasady sprawdzania towarów pod kątem ich zgodności z zamówieniem, a także zasady zabezpieczania towarów i usług w Ministerstwie Sprawiedliwości. Zapisy dotyczące zakupów i wszystkich czynności związanych z zamówieniami są gromadzone i przechowywane. 15. Produkcja i dostarczanie usług Realizacja zadań Ministerstwa Sprawiedliwości przebiega według określonych procesów, które mają wpływ na wysoką jakość obsługi klientów. W wyniku realizacji procesów powstają wyroby, które zostały zidentyfikowane i przedstawione w poszczególnych procedurach. 16. Identyfikacja i identyfikowalność Ministerstwo Sprawiedliwości stosuje ustalony i precyzyjny system identyfikacji wszystkich wyrobów. Sposób identyfikacji poszczególnych wyrobów wynika z procedur związanych z ich wytworzeniem. Obieg dokumentów papierowych w Ministerstwie Sprawiedliwości jest zorganizowany zgodnie z instrukcją kancelaryjną Ministerstwa Sprawiedliwości. Obieg dokumentów elektronicznych (o ile występują) jest określony w dokumentach odpowiednich procesów. 17. Własność klienta W Ministerstwie Sprawiedliwości funkcjonuje system przyjmowania i postępowania z dokumentami dotyczącymi spraw wnoszonych przez klienta. Szczegółowy opis zasad rejestracji, znakowania, przydzielania, załatwiania i przechowywania dokumentów

22 Strona 22 z 32 otrzymanych od klientów oraz sposób postępowania z dokumentami określony jest w procedurach i instrukcjach procesu: Udzielania informacji z RZ, KRS, NKW (A.8.1.), Wykonywania szczególnych rejestracji w systemach centralnych (A.8.2.), Wydawania zaświadczeń interesantom (A.4.1.), Wydawania zaświadczeń w odpowiedzi na zapytania/ wnioski przesłane za pośrednictwem Poczty, elektronicznie i w Punktach Informacyjnych KRK (A.4.2.), Rozpatrywanie skarg i wniosków ( A.2.). W przypadku zagubienia lub zniszczenia dokumentu podejmowane są czynności zlecone przez dyrektora departamentu/biura. 18. Zabezpieczenie wyrobu Zasady gospodarowania drukami, formularzami i materiałami eksploatacyjnymi niezbędnymi do wykonywania zadań merytorycznych przez Ministerstwo Sprawiedliwości zapewniają ich dostępność oraz utrzymanie wartości użytkowej. Wyraża się to w następujących działaniach: o druki i materiały niezbędne do realizacji usług są przechowywane w miejscach do tego przeznaczonych i według określonych zasad, o dokumenty przygotowywane do wysyłki są w odpowiedni sposób identyfikowane, pakowane i dostarczane, o przesyłki do klientów są w odpowiedni sposób pakowane, zabezpieczane i dostarczane. Wszystkie czynności związane z przygotowaniem wyrobu oraz jego dystrybucją są wykonywane przez pracowników odpowiednich komórek zgodnie z określonymi procedurami. Dostęp do pomieszczeń, w których odbywa się wytworzenie wyrobu zorganizowany jest w sposób uniemożliwiający dostęp osób nieuprawnionych.

23 Strona 23 z Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów Charakter wyrobów Ministerstwa Sprawiedliwości nie wymaga stosowania specjalistycznych urządzeń pomiarowych. Tego typu urządzenia stosowane są przez Ministerstwo Sprawiedliwości wyłącznie do monitorowania warunków środowiska w pomieszczeniach służących do magazynowania i podlegają nadzorowi.

24 Strona 24 z 32 VIII. POMIARY, ANALIZA I DOSKONALENIE Ministerstwo Sprawiedliwości w ramach doskonalenia systemu zarządzania jakością zaplanowało i wdrożyło procesy monitorowania, pomiaru, analizy i doskonalenia. 20. Badania zadowolenia klienta Ministerstwo Sprawiedliwości przeprowadza badania zadowolenia klienta. Metody i formy uzyskiwania informacji o zadowoleniu klienta określa procedura Monitorowanie zadowolenia klientów (C ). 21. Audit wewnętrzny Ministerstwo Sprawiedliwości systematycznie prowadzi audity systemu zarządzania jakością w celu określenia, czy system zarządzania jakością jest skutecznie wdrożony, utrzymywany oraz zgodny z zaplanowanymi ustaleniami. Szczegółowe zasady prowadzenia auditów wewnętrznych reguluje procedura Prowadzenie auditów wewnętrznych (C.4.1.1). 22. Monitorowanie i pomiar procesów Ministerstwo Sprawiedliwości monitoruje oraz, jeżeli jest to zasadne, dokonuje pomiarów procesów. Celem monitorowania jest bieżąca obserwacja procesów, ich przebiegu jak również ocena ich skuteczności. Ogólne zasady monitorowania i ewentualnego pomiaru procesów zostały określone w procedurze Dokonywanie przeglądu Systemu Zarządzania Jakością oraz monitorowanie realizacji celów jakości (C.4.2.1). Wynikają one również z odpowiedzialności i uprawnień właściciela procesu. Ponadto w kartach procesów oraz w sformalizowanych procedurach określono szczegółowe zasady monitorowania i, jeżeli jest to zasadne, pomiaru procesów.

25 Strona 25 z Monitorowanie i pomiar wyrobów Ministerstwo Sprawiedliwości monitoruje właściwości swoich wyrobów w celu sprawdzenia, czy spełniają one określone wcześniej wymagania. Weryfikacja prowadzona jest przez kierownictwo oraz pracowników - zgodnie z posiadanymi przez nich uprawnieniami. Zasady weryfikacji wynikają z szeregu regulacji prawnych jak również zapisów dokumentów wewnętrznych. Za kluczowe z nich należy uznać regulamin organizacyjny Ministerstwa Sprawiedliwości, regulaminy wewnętrzne komórek organizacyjnych, procedury i instrukcje jakości. Z czynności związanych z weryfikacją sporządzane są właściwe dla danej sprawy zapisy, które umożliwiają właściwą identyfikację i identyfikowalność, w tym możliwość określenia osoby, która dokonała weryfikacji. 24. Nadzorowanie wyrobu niezgodnego W procedurze Postępowanie z nieprawidłowościami (C ) zostały określone generalne zasady postępowania z wyrobami niezgodnymi. Dla kluczowych potencjalnych wyrobów niezgodnych opracowano sposób postępowania opisany w załącznikach do kart procesów. Przewidziano obowiązek rejestracji stwierdzonych nieprawidłowości. Wprowadzono zasadę, iż wystąpienie nieprawidłowości, która może mieć istotny wpływ na poziom satysfakcji klienta, jakość wyrobu lub osiągnięcie przyjętych celów jakości powinno skutkować analizą przyczyn oraz, jeżeli jest to uzasadnione, podjęciem działań doskonalących. Postępowanie z wyrobami niezgodnymi określają również niektóre procedury opisujące procesy, w których wyroby te są realizowane. Ocena funkcjonowania Ministerstwa, a co za tym idzie ocena prawidłowości realizowanych zadań, wyrobów i procesów odbywa się także w procesie kontroli i audytu wewnętrznego. 25. Analiza danych W celu oceny możliwości doskonalenia systemu zarządzania jakością w Ministerstwie Sprawiedliwości prowadzona jest analiza odpowiednich danych w sposób opisany procedurami: Monitorowanie zadowolenia klientów (C ), Dokonywanie przeglądu

26 Strona 26 z 32 Systemu Zarządzania Jakością oraz monitorowanie realizacji celów jakości (C ) oraz Postępowanie z nieprawidłowościami (C.4.3.1). 26. Doskonalenie Ministerstwo Sprawiedliwości, realizując politykę jakości, doskonali skuteczność systemu zarządzania jakością poprzez ustanawianie i monitorowanie celów jakości, analizę danych (w tym wyników auditów), dokonywanie przeglądów zarządzania oraz podejmowanie działań doskonalących. Sposób ich realizacji reguluje procedura Realizacja działań doskonalących (C.4.4.1). Przez sformułowanie działania doskonalące rozumie się: - działania korygujące eliminujące przyczyny zaistniałych nieprawidłowości w celu uniknięcia ich powtórnego wystąpienia, - działania zapobiegawcze - eliminujące przyczyny potencjalnych nieprawidłowości w celu uniknięcia ich wystąpienia, - inne działania mające na celu usprawnienie funkcjonowania organizacji poprzez poprawę terminowości, obniżenie kosztów, zwiększenie efektywności i skuteczności realizowanych zadań, procesów, programów itp. Działania doskonalące (w szczególności działania korygujące i zapobiegawcze) dokumentowane są przez osobę odpowiedzialną za obszar w Karcie działań doskonalących C.4.4_F2. Działania doskonalące w odniesieniu do nadzorowanych systemów informatycznych uregulowane są w procedurze HelpDesk Przyjmowanie, dystrybucja, realizacja i nadzór nad realizacją zgłoszeń (B.4.3.1). 27. Zarządzanie ryzykiem W ramach funkcjonującej w Ministerstwie Sprawiedliwości kontroli zarządczej wprowadzono zasady dotyczące zarządzania ryzykiem obejmujące proces identyfikacji ryzyka, analizy ryzyka i reakcji na ryzyko. Zasady dotyczące zarządzania ryzykiem opisane zostały w procesie C.4.5 Zarządzanie ryzkiem.

27 Strona 27 z 32 IX. SYSTEM PRZECIWDZIAŁANIA ZAGROŻENIOM KORUPCYJNYM W celu rzetelnej realizacji zadań Ministerstwa Sprawiedliwości oraz podnoszenia poziomu zaufania społecznego do Ministerstwa ustanowiony został system przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym. System przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym w Ministerstwie Sprawiedliwości stanowi integralną część systemu zarządzania jakością. Ilekroć w dokumentacji mowa jest o systemie zarządzania jakością, należy przez to rozumieć system obejmujący zintegrowane wymagania zawarte w normie PN-EN ISO 9001:2009 oraz wymagania dodatkowe Systemu odpowiedzialności społecznej i przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym opracowane przez Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. oraz Krajową Izbę Gospodarczą, chyba że w danym fragmencie dokumentacji wyraźnie rozgraniczono oba systemy. Na potrzeby systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym w Ministerstwie Sprawiedliwości przyjmuje się następującą definicję korupcji: Korupcja działanie lub obietnica działania w celu uzyskania nienależnej korzyści. Pojęcie korupcji obejmuje korzyści: - materialne i niematerialne, - bezpośrednie i pośrednie, - przekazane, obiecane oraz domniemane. Przez działanie należy także rozumieć zaniechanie działania.

28 Strona 28 z Odniesienie do wymagań dodatkowych WD 01, WD 23 Zasady i sposób prowadzenia analizy ryzyka wystąpienia zagrożeń korupcyjnych określone zostały w procedurze Analiza ryzyka zagrożenia korupcyjnego (C ). Zasady monitowania procesów zagrożonych ryzykiem korupcyjnym określone zostały w odpowiednich kartach procesów oraz procedurach. W trakcie wdrażania systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym została wykonana i udokumentowana pierwsza analiza ryzyka dla wszystkich procesów. W jej wyniku zidentyfikowano procesy, w których ryzyko korupcji jest istotne i objęto je właściwym nadzorem, w tym monitorowaniem. Ponowne analizy ryzyka wykonywane są w miarę potrzeb, zgodnie z procedurą C WD 02, WD 03, WD 04, WD 14 Polityka antykorupcyjna jest integralną częścią Polityki Jakości Ministerstwa Sprawiedliwości, która stanowi załącznik nr 1 do Księgi Jakości. Postanowienia dotyczące systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym zamieszczono w odpowiednich dokumentach systemu zarządzania jakością. Do części już istniejącej dokumentacji wprowadzono odpowiednie poprawki i uzupełnienia związane z wdrożeniem systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym. W procesie C.5. Zarządzanie systemem przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym opracowane zostały odpowiednie procedury. Wykaz podstawowych aktów prawnych, charakterystycznych dla specyfiki działania Ministerstwa Sprawiedliwości, które z racji przedmiotu regulacji mogą powodować zagrożenia wystąpienia działań korupcyjnych (tj. tych, dla których ryzyko korupcyjne jest równe lub przekracza 64) stanowi załącznik nr 3 do Księgi Jakości. Aktualizacja wykazu odbywa się zgodnie z regulacją zawartą w procedurze nadzoru nad dokumentami i zapisami (C ).

29 Strona 29 z 32 WD 05 Zasady współpracy Ministerstwa Sprawiedliwości z otoczeniem uregulowane zostały w przepisach prawa (m.in. ustawa Prawo zamówień publicznych, ustawa o dostępie do informacji publicznej, rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków) oraz w dokumentach poszczególnych procesów (w szczególności A.1. Zarządzanie informacją publiczną i wewnętrzną, A.2. Rozpatrywanie skarg i wniosków, A.4. Udzielanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego, A.7. Wydawanie Monitora Sądowego i Gospodarczego, A.8.1. Udzielanie informacji z RZ, KRS, NKW, B.1.4. Zakup towarów i usług, C.5. Zarządzanie systemem przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym). WD 06, WD 07 Zasady dokonywania przeglądu systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym oraz ustanawianie celów w zakresie polityki antykorupcyjnej określone są w procedurze C.4.2. Dokonywanie przeglądów SZJ oraz monitorowanie realizacji celów jakości. WD 08 Integracja systemu zarządzania jakością i systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym obejmuje również ujednolicenie funkcji, zadań i odpowiedzialności Najwyższego Kierownictwa, które realizowane są zgodnie z opisem zawartym w rozdziale V. Odpowiedzialność kierownictwa, rola koordynatorów i dokumentacja niniejszej Księgi Jakości. WD 09 Przedstawiciel Kierownictwa posiada kompetencje niezbędne do kierowania, kształtowania i rozwoju systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym.

30 Strona 30 z 32 WD 10, WD 11 Wymagania dotyczące przeglądu zarządzania w zakresie przeciwdziałania korupcji uwzględnione zostały w procedurze C Dokonywanie przeglądów SZJ oraz monitorowanie realizacji celów jakości. WD 12 Ministerstwo Sprawiedliwości zapewnia odpowiednie zasoby dla systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym. Szczególną troską Ministerstwa jest zapewnienie odpowiednich zasobów związanych ze świadomością pracowników (tj. szkolenia) oraz bezpieczeństwem informacji działania związane z ochroną danych osobowych i informacji niejawnych. Ogólne zasady zarządzania zasobami określone zostały w rozdziale VI niniejszej Księgi Jakości. WD 13 Kryteria, zasady i tryb postępowania podczas kwalifikacji pracowników uczestniczących w procesach, w których zidentyfikowano podwyższone ryzyko wystąpienia zjawisk korupcyjnych, określone zostały w dokumentach procesu C.2.1. Prowadzenie rekrutacji. Zasady późniejszego nadzoru nad tymi pracownikami określone zostały w dokumentach poszczególnych procesów, a także w procesie C.2.3. Prowadzenie oceny okresowej członków korpusu służby cywilnej. WD 15 W wyniku przeprowadzonej analizy ryzyka zidentyfikowano procesy, które wymagają szczególnego nadzoru. Biorąc pod uwagę rodzaj zagrożenia, jak również możliwość i zasadność wprowadzenia działań ograniczających ryzyko wystąpienia zjawisk o charakterze korupcyjnym, zaplanowano (w przypadku nowych procesów) lub zmieniono i uzupełniono plany realizacji usług i wyrobów, co ma swoje odzwierciedlenie w stosownych kartach procesów i/lub procedurach SZJ.

31 Strona 31 z 32 WD 16, WD 21, WD 24 Zasady oraz tryb postępowania w przypadku wystąpienia działań korupcyjnych oraz odpowiedzialność i uprawnienia dotyczące dalszego postępowania określone zostały w procedurze C Zasady postępowania w przypadku wystąpienia podejrzenia działań o charakterze korupcyjnym. WD 17 Zasady realizacji zakupów opisane są w dokumentach określających zasady postępowania w procesie B.1.4. Zakup towarów i usług. WD 18 W przypadku zidentyfikowania w procesie ryzyka o wartości równej lub wyższej od 125 podejmowane są działania doskonalące w celu obniżenia ryzyka. Jeżeli zmniejszenie wartości ryzyka nie jest możliwe lub zasadne, wprowadzane są zasady walidacji zgodnie z procedurą C Analiza ryzyka zagrożenia korupcyjnego. WD 19 Charakter wyrobów stanowiących wynik procesów realizowanych w Ministerstwie Sprawiedliwości oraz specyfika działalności Ministerstwa zapewniają jednoznaczną identyfikację i identyfikowalność w ramach realizowanych procesów. WD 20 W związku z usługowym charakterem zadań realizowanych w Ministerstwie oraz przepisami ustawy o dostępie do informacji publicznej i innych ustaw Ministerstwo zobowiązane jest działać w sposób jawny. Wyłączenie jawności możliwe jest tylko w przypadkach przewidzianych ustawą m.in. w ustawie o ochronie informacji niejawnych, ustawie o ochronie danych osobowych oraz ustawie o statystyce publicznej. Zasady postępowania z informacją niejawną obejmuje grupa procesów B.14. Ochrona informacji niejawnych. WD 22

32 Strona 32 z 32 Planowanie oraz realizacja auditów wewnętrznych, w tym auditów systemu przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym uregulowane zostały w procedurze C Prowadzenie auditów wewnętrznych. WD 25 Gromadzenie danych dotyczących podejmowanych działań antykorupcyjnych w skali kraju jest obowiązkiem Koordynatora ds. SZJ w Ministerstwie Sprawiedliwości. Informacje te stanowią dane wejściowe do przeglądu systemu zarządzania jakością w Ministerstwie Sprawiedliwości. WD 26, WD 27 Realizacja działań doskonalących, w tym korygujących i zapobiegawczych w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom korupcyjnym uregulowana została w procedurze C Realizacja działań doskonalących.