ZASTOSOWANIA SYSTEMÓW BLUETOOTH W TELEKOMUNIKACJI

Transkrypt

1 Tomasz Wroński Politechnika Wrocławska ZASTOSOWANIA SYSTEMÓW BLUETOOTH W TELEKOMUNIKACJI STRESZCZENIE Poniższy referat traktuje o standardzie komunikacji bezprzewodowej Bluetooth. Opisane zostały najważniejsze aspekty techniczne zgodne ze specyfikacją 1.1. Przedstawiono również główne dziedziny życia, w których urządzenia oparte na standardzie Bluetooth mogą zostać zastosowane. Podjęto również próbę oszacowania szans nowej technologii na jej upowszechnienie się w życiu codziennym. WSTĘP Łącząc szereg urządzeń elektronicznych ze sobą musimy borykać się z problemem plątaniny kabli, która jest najczęstszym efektem ubocznym takich prac. Już od pewnego czasu inżynierowie czołowych koncernów światowych zastanawiali się nad tym zagadnieniem. Wtedy to właśnie zrodziła się koncepcja bezprzewodowej transmisji danych, która mogłaby zastąpić dotychczasowe połączenia kablowe. Urzeczywistnieniem tych projektów jest standard Bluetooth, który został zaprojektowany w celu umożliwienia bezprzewodowego połączenia pomiędzy różnymi urządzeniami elektronicznymi. Bluetooth w założeniach ma być tanią, charakteryzującą się małym zapotrzebowaniem na moc oraz krótkim zasięgiem technologią komunikacji radiowej, która przede wszystkim ma za zadanie zastąpić kabel fizyczny. Zastosowanie tego standardu ma ułatwić połączenia pomiędzy telefonami komórkowymi, zestawami słuchawkowymi, komputerami klasy PC, cyfrowymi aparatami fotograficznymi oraz wielu innymi urządzeniami stosowanymi w biurze i poza nim. Kamery, telefony komórkowe, drukarki różnych producentów wymagają ponadto różnych kabli, co stanowi kolejny czynnik utrudniający komunikację z nimi. Idealnym wyjściem z takiej sytuacji jest technologia Bluetooth, która zapewni pełną kompatybilność pomiędzy urządzeniami przenośnymi i stacjonarnymi, nawet pochodzących z taśm produkcyjnych różnych firm. Bluetooth może stanowić pierwszy krok na drodze do urzeczywistnienia niegdyś futurystycznej wizji zelektronizowanego świata, w którym nie będzie już problemów z plątaniną kabli i konfiguracją sprzętu. Nigdy więcej nie trzeba będzie łączyć, instalować, uruchamiać i konfigurować aparatury elektronicznej. Urządzenia będą mogły nawiązywać połączenie samodzielnie i jedno z nich nie musi przy tym wiedzieć, gdzie znajduje się drugie. HISTORIA BLUETOOTH Już w roku 1994 koncern Ericsson rozpoczął prace nad projektem interfejsu radiowego, który miał służyć do komunikacji telefonu komórkowego z jego peryferiami. Łącze radiowe przede wszystkim nie wymagało widzenia się dwóch urządzeń, co stanowiło przewagę nad technologią IrDA pierwszym popularnym interfejsem bezprzewodowym, opartym na transmisji danych w podczerwieni. Wymaganiem stawianym dla nowo tworzonego standardu była transmisja zarówno danych jak i sygnału mowy. Takie były początki nowej specyfikacji, której nazwa pochodzi od wielkiego monarchy krainy Wikingów, który w X wieku zjednoczył ziemie Danii i Norwegii -

2 mowa o Haraldzie I Sinozębym. Jego zangielszczony przydomek, Bluetooth, w języku polskim jest często tłumaczony jako Błękitny Kieł. Pomysł na powszechny standard bezprzewodowej komunikacji urządzeń elektronicznych został oficjalnie przedstawiony w roku W tymże roku wspólne prace nad projektem rozpoczęły czołowe koncerny z branży telekomunikacyjnej i informatycznej: Ericsson, Intel, IBM, Toshiba, Nokia. Zaledwie kilka miesięcy później, w maju 1998 powołały one do życia grupę roboczą Bluetooth Special Interest Group (Bluetooth SIG), mającą na celu opracowanie jednego, wspólnego interfejsu. Każda z firma zajęła się inną częścią projektu. Ericsson i Nokia opracowały system podstawowej łączności radiowej i oprogramowanie przeznaczone dla przenośnych urządzeń komunikacyjnych. Z kolei IBM z Toshibą skupiły swoje wysiłki na rozwiązaniu pozwalającym na zintegrowanie Bluetooth z dowolnym urządzeniem przenośnym. Zadaniem Intela było dostarczenie zaawansowanych technicznie mikroprocesorów, dzięki którym można było zminimalizować konstrukcję. Do współpracy zaproszono również inne koncerny, które w zamian za zaangażowanie w projekcie mogłyby zaadoptować technologię Bluetooth do swoich produktów. W lipcu 1999 roku została opublikowana wersja 1.0 specyfikacji Bluetooth. W grudniu grupa SIG wzbogaciła się o cztery wielkie koncerny: Microsoft, Lucent, 3Com i Motorola. Obecnie stowarzyszonych w grupie SIG jest ponad 2000 firm, które wciąż rozwijają standard i implementują go w gotowych produktach rynkowych. Pierwszą polską firmą w SIG był CT Creative Team S.A., należąca do grupy Elektrim, która członkostwo otrzymała w roku W roku 2001 opublikowano dokumentację w wersji 1.1, wprowadzającą drobne zmiany w szczegółach technicznych oraz ostatecznie zatwierdzającą istniejący standard. Od tego momentu na rynku zaczęły się pojawiać pierwsze komercyjne produkty pracujące w systemie Bluetooth. Obecnie trwają prace nad wersją 2.0 specyfikacji, która obejmie rozszerzenie istniejącego standardu o dodatkowe możliwości między innymi zwiększenie prędkości transmisji do 1 Mbit/s. [3] TECHNOLOGIA BLUETOOTH Systemy Bluetooth pracują w paśmie częstotliwości 2,4 GHz, które jest przydzielone do wykorzystania przez systemu przemysłowe, naukowe i medyczne. Jest to nielicencjonowane pasmo ISM (Industrial, Scientific and Medicine). Niestety pasmo ISM nie ma jednakowej szerokości we wszystkich krajach świata. W większości państwa świata zakres pasma ISM to 2,4000-2,4835 GHz. We Francji jednakże pasmo te zostało ograniczone do 2,4465-2,4835 GHz i produkty przeznaczone na ten rynek nie będą działały z urządzeniami specyfikacji Bluetooth, działających w pełnym zakresie pasma ISM. Grupa Bluetooth SIG prowadzi zakrojone na szeroką skalę działania, aby we wszystkich krajach świata pasmo ISM zostało ujednolicone, co pozwoliłoby przezwyciężyć problemy z kompatybilnością wszystkich systemów Bluetooth. Częstotliwości nośne wykorzystywane w USA, Europie i większości innych krajów dane są zależnością: [ MHz] dla 78 f C = k k = 0,1,2,..., (1) Wykorzystywane przez Bluetooth widmo ma 2 MHz odstęp ochronny od dołu i 3,5 MHz odstęp ochronny od góry (liczony od częstotliwości nośnej). Kanał radiowy zajmuje pasmo 1 MHz (rys. 1), a dopuszczalne odchylenie od częstotliwości nośnej nie może przekraczać 75kHz. odstep ochronny od dołu odstep ochronny od góry ,5 pasmo przydzielono systemowi Bluetooth rys. 1. Rozmieszczenie kanałów w systemie Bluetooth. f [Mhz]

3 W transmisji radiowej stosowana jest modulacja binarna FM (GFSK, Gaussian Frequency Shift Keying) z parametrem BT=0,5 i indeksem modulacji 0,28 do 0,35. Odchylenie dodatnie częstotliwości oznacza bit 1, zaś ujemne 0. Prędkość symbolowa transmisji danych wynosi 1Mb/s. Minimalna dewiacja częstotliwości nie powinna być mniejsza niż 115 khz. Kanał radiowy jest strukturą szczelinową. Dane przesyłane lokowane są w szczelinach czasowych o długości 625µs, a dzięki technice dupleksowania przesyłania danych z podziałem czasu TDD (Time- Division Duplex) informacje mogą być przesyłane jednocześnie w obydwu kierunkach. Praca systemów Bluetooth w paśmie ISM wiąże się z niebezpieczeństwem zakłóceń sygnałów przez szereg innych urządzeń, wykorzystujących również to pasmo. Inżynierowie, tworzący standard Bluetooth, rozwiązali problem zagłuszania sygnałów przez zastosowanie techniki rozpraszania widma sygnału z przeskokiem częstotliwości (Spread Spectrum with Frequency Hopping). Polega to na tym, że nadajnik nie pracuje na jednej częstotliwości, lecz zmienia ją z odpowiednią częstotliwością i zgodnie z pewną sekwencją skoków, tzw. hopów. Podobnie pracuje odbiornik, który nie dostraja się do jednej częstotliwości, lecz zmienia ją zgodnie ze znaną mu sekwencją. Zastosowanie takiej metody eliminuje również niebezpieczeństwo podsłuchu przesyłanych danych. Odbiornik, który nie będzie znał sekwencji przeskoków, nie będzie mógł odebrać przesyłanych danych. Sekwencja hopów jest pseudolosowa, unikalna w obrębie jednej pikosieci (o połączeniach w systemach Bluetooth będzie mowa w dalszej części pracy) i określona przez adres BDA (Bluetooth Device Address) urządzenia, pełniącego rolę nadrzędną w pikosieci. Przeskoki odbywają się 1600 razy na sekundę, stąd wynika czas pracy w jednej szczelinie czasowej równej 625µs. Szczeliny czasowe ponumerowane są od 0 do zgodnie z zegarem urządzeniamaster w pikosieci. Podczas trwania szczeliny urządzenia typu master i slave mogą przesyłać pakiety. Jak już wspomniano, w trybie full duplex stosowany jest typ transmisji TDD (Time- Division Duplex). Technika ta zapobiega wzajemnemu zagłuszaniu się urządzeń w sytuacji, kiedy wszystkie będą nadawać jednocześnie. Zasada działania polega na tym, że urządzenia typu master nadają pakiety w parzystych szczelinach czasowych, zaś urządzeniom typu slave przydzielone zostały szczeliny czasowe o numerach nieparzystych. Sytuację, kiedy w pojedynczej szczelinie przesyłany jest jeden pakiet przedstawia rys. 2. f(k) f(k+1) f(k+2) Master Slave 625 µ s Rys. 2. Dupleks czasowy w systemie Bluetooth. Pakiety wysyłane zarówno przez urządzenia master jak i slave mogą zajmować aż do pięciu szczelin czasowych. Sytuacje taką przedstawia rys. 3.

4 625 µ s f(k) f(k+1) f(k+2) f(k+3) f(k+4) f(k+5) f(k+6) f(k) f(k+3) f(k+4) f(k+5) f(k+6) f(k) f(k+5) f(k+6) Rys. 3. Transmisja pakietów o zwiększonej długości. Przy transmisji pakietów, zajmujących więcej niż jedna szczelinę, częstotliwość pozostaje stała taka jak przy pierwszej szczelinie pakietu przez cały czas trwania pakietu. Bluetooth pozwala na zestawienie kanałów transmisyjnych synchronicznych (głos) i asynchronicznych (dane). W pierwszym przypadku mogą to być trzy równoległe kanały o maksymalnej przepustowości 64 kb/s w każdą stronę. Transmisja asynchroniczna może być niesymetryczna (721 kb/s w jedną i 57,6 kb/s w drugą stronę) lub symetryczna (432,6 kb/s w każda stronę). Możliwa jest również praca w kanale mieszanym, w którym mogą być transmitowane zarówno dane jak i głos. Struktura warstw w systemie Bluetooth W standardzie Bluetooth, oprócz komunikacji radiowej, zdefiniowany jest również protokół komunikacyjny, który składa się z odpowiednich warstw logicznych. Warstwy te mogą być odpowiednio implementowane w oprogramowaniu urządzeń komunikujących się przez moduły Bluetooth, co w zależności od potrzeb może pozwolić aplikacjom na znalezienie w okolicy innych urządzeń Bluetooth, sprawdzenie, jakie usługi mogą one zaoferować i oczywiście skorzystanie z nich. Na rys. 4 przedstawiona została struktura warstw transmisyjnych Bluetooth. Rys. 4. Struktura warstw transmisyjnych Bluetooth.

5 Przedstawiona powyżej struktura warstw transmisyjnych Bluetooth jest swoistym przewodnikiem, jak aplikacje mogą wykorzystywać moduł Bluetooth. Widać w nim wyraźny podział na warstwę logiczną (programową) oraz fizyczną (sprzętową). Za konfigurację połączenia, realizację ustawień sprzętowych oraz sprawdzenie autentyczności odpowiedzialny jest moduł Link Manager. Odnajduje on inne jednostki LM i komunikuje się z nimi za pomocą protokołu LMP. HCI (Host Controller Interface) to warstwa sterująca, obsługująca zarządzanie fizycznymi parametrami połączenia. L2CAP (Logical Link Control and Adaptation Layer Protocol) pełni rolę warstwy usługowej i multipleksującej warstwy komunikacyjne. RFCOMM to warstwa transportowa, emulująca łącze szeregowe RS232. Wyróżniony moduł AUDIO oznacza dane cyfrowe z zewnętrznego kodeka. Opcjonalnie pozwala na obsługę danych audio z poziomu aplikacji użytkownika. Protokołem wymiany plików adoptowanym z IrDA jest OBEX. Dzięki WAE/WAP (Wireless Application Enviroment/Protocol) mamy możliwość obsługi WML i HTML przez TCP/IP, co w rezultacie daje nam bezprzewodowy dostęp do Internetu. AT Commands pozwala na obsługę poleceń modemu AT. Protokół ustanawiania połączeń telefonicznych oznaczony został przez TCS BIN (Telephony Control protocol Specification Binary). Protokół SDP (Service Discovery Protocol) służy do wykrywania usług pomiędzy urządzeniami Bluetooth. [3] Klasy nadajników Specyfikacja Bluetooth wyróżnia, ze względu na moc, trzy klasy nadajników: Klasa 1 = 100 mw (20 dbm) Klasa 2 = 2,5 mw (4 dbm) Klasa 3 = 1 mw (0 dbm) Poszczególne klasy nadajników pozwalają na dołączanie urządzeń znajdujących się w różnej odległości. Obecnie najpowszechniej stosowane są nadajniki klasy 3, których zasięg wynosi 10m. Jednakże w pomieszczeniach zamkniętych, takich jak pokoje mieszkalne, czy biura, gdzie dodatkowo znajdują się meble oraz ludzie, które absorbują mikrofale, realny zasięg dochodzi do ok. 5m. Nadajniki klasy 1 mają zasięg nawet do 100m. Nominalny poziom mocy nadajnika Bluetooth ustalono na 0 dbm zgodnie z zaleceniami ISM, według których moc emitowana nie powinna przekraczać wspomnianego poziomu. Pełny zakres mocy nadajnika rozciąga się od 30 do 20 dbm. Czułość odbiornika zdefiniowana jako poziom wejściowy sygnału, dla którego współczynnik błędu pojedynczego bitu (BER) osiąga 0,1%, wynosi 70 dbm. Maksymalny poziom sygnału na wejściu odbiornika wynosi 20 dbm. Nadajniki Bluetooth nie powinny także znajdować się za blisko siebie, ponieważ powoduje to nasycenie odbiornika. Minimalna odległość pomiędzy dwoma urządzeniami Bluetooth wynosi 10cm. [2] Połączenia w systemie Bluetooth Bluetooth pozwala na szybkie skonstruowanie bezprzewodowych, radiowych sieci łączących odpowiednie urządzenia wyposażone w moduły nadawczo-odbiorcze Bluetooth. Takie połączenia realizowane są zawsze w relacjach master-slave. Jest możliwość zestawienia dwóch rodzajów łączy między urządzeniami typu master i slave (rys. 5): łącze typu point-to-point łącze typu point-to-multipoint

6 rys. 5. Rodzaje połączeń pomiędzy urządzeniami typu master i slave. Lewa strona point-to-point, prawa point-to-multipoint. Pierwsze z nich jest połączeniem dwóch urządzeń Bluetooth, z których jedno z nich pełni rolę urządzenia nadrzędnego - master, zaś drugie podrzędnego - slave. Drugi typ połączenia tworzy sieć, składająca się z maksymalnie ośmiu urządzeń, którą nazywamy pikonetem. Kilka pikonetów, dzięki jednemu z urządzeń wchodzących w skład sieci, może współpracować ze sobą, tworząc większy konglomerat tzw. scatternet. Na rys. 6 zostały zaprezentowane dwa rodzaje sieci scatternet w pierwszej z nich jedno urządzenie pełni funkcję slave w jednej pokosieci i master w drugiej (rys. 6a), w drugiej jedno urządzenie jest podrzędnym w dwóch pikosieciach (rys. 6b). Nie ma możliwości, aby jedno urządzenie pełniło funkcje master w dwóch pikosieciach, ponieważ wszystkie urządzenia-slave w obrębie pojedynczej sieci pikonet są zsynchronizowane do jednej sekwencji przeskoków częstotliwości, którą narzuca urządzenie-master. Z definicji wynika, iż wszystkie urządzenia z tym samym nadzorcą muszą należeć do tego samego pikonetu. a) b) rys. 6. Sieci scatternet. Dotychczas opisane zostały rodzaje już gotowych sieci zbudowane z urządzeń pracujących zgodnie ze standardem Bluetooth. W dalszej części pracy opisana zostanie procedura, prowadząca do skonstruowania takiej sieci oraz zasada, według której jeden nadajnik staję się nadrzędnym, a pozostałe podrzędnymi. Istnieją dwa skrajne stany, w których może znajdować się urządzenie Bluetooth: stan oczekiwania (STANDBY) i stan, kiedy połączenie zostało już zestawione (CONNECTED). Aby urządzenie, znajdujące się w stanie oczekiwania, przeszło do stanu połączenia konieczne są dwie procedury: zapytania (Inquiry) i/lub przywołania (Page). W pierwszym przypadku nadajnik nie wie, czy w jego pobliżu znajduje się inne urządzenie Bluetooth, zatem wysyła zapytanie Inquire i oczekuje na odpowiedź, która musi zawierać adres BDA (Bluetooth Device Address) oraz FHS (Frequency Hop Synchronization). Znajomość tych dwóch danych potrzebna jest nadajnikowi do odtworzenia sekwencji przeskoków częstotliwości, na której znalezione urządzenie może odbierać. Wartym podkreślenie jest również fakt, iż urządzenia nie musi odpowiadać na te przywołanie. Przecież nie każdy właściciel laptopa może chcieć przyłączyć się do pikosieci. Zatem procedura Inquire pozwala zorientować się, czy w zasięgu nadajnika nie znajduje się jakieś inne urządzenie Bluetooth. W przypadku, kiedy nadajnik uzyska odpowiedź na swoje zapytanie, kontynuowana jest procedura połączenia i wysyłany jest sygnał Page. W procesie Page nadajnik wysyła do znalezionego odbiornika własną sekwencję sterującą przeskokami częstotliwości, która to po uzyskaniu połączenie będzie obowiązującą, ponieważ to właśnie urządzenie, które wyśle pakiet FHS, przejmie rolę urządzenia nadrzędnego (master) i będzie miało prawo do przyznawania pozostałym urządzeniom adresu AMA (Active Member Address). Natomiast każde urządzenie

7 odpowiadające na sygnał Page, będzie pełniło w tworzonej sieci rolę podrzędną (slave). Podsumowując można stwierdzić, iż urządzeniem nadrzędnym jest zawsze nadajnik, który wysłał sygnał Page, podrzędnym zaś ten, który nań odpowiedział [5]. Należy zaznaczyć, iż procedura zapytania może zostać pominięta, jeśli wcześniej znany jest układ (jego adres BDA oraz FHS) znajdujący się w zasięgu nadajnika. W pojedynczym pikonecie może znajdować się więcej niż osiem urządzeń, ponieważ nie wszystkie z nich muszą być w danej chwili aktywne. Istnieją trzy podstany : Park, Sniff, Hold, w których urządzenie nie bierze aktywnego udziału w połączeniu. W pierwszym przypadku urządzenie traci swój adres AMA (3-bitowy stąd maksymalna liczba urządzeń w pikosieci równa jest 8), a otrzymuje w zamian 8-bitowy identyfikator PMA (Parked Member Address). W tym stanie możliwe jest jedynie nasłuchiwanie, czy master nie wysłał sygnału nawołującego do powrotu do sieci. Pozostałe dwa stany, czyli Sniff i Hold, oznaczają uśpienie urządzenia. W obu przypadkach zachowywany jest adres AMA, różnica polega na tym, że w stanie Sniff sprzęt może transmitować dane w określonych odstępach czasu. Opisane podstany umożliwiają podłączenie do sieci urządzeń, które przekazują niewielkie ilości danych lub są rzadko wykorzystywane. [5] Na rysunku 7 pokazano, w jaki sposób odbywa się przejście do poszczególnych stanów. rys. 7. Stany pracy nadajników w systemie Bluetooth. Profile zastosowań w systemie Bluetooth Bardzo istotnym zagadnieniem w standardzie Bluetooth są profile, które zgodnie z zamierzeniami twórców służą zapewnieniu kompatybilności między aplikacjami oraz urządzeniami Bluetooth pochodzącymi od różnych producentów. Na rys. 8 przedstawiono zależności pomiędzy różnymi profilami zastosowań systemu Bluetooth. Jeden profil zależy od drugiego, gdyż wykorzystuje częściowo jego mechanizmy. Jak widać najważniejszym jest podstawowy profil dostępu, z którego w mniejszym lub większym stopniu korzystają pozostałe profile. Podstawowy profil dostępu wprowadza definicje, zalecenia i wspólne wymagania dotyczące podstawowych trybów pracy i procedur dostępu. Określa on zachowanie urządzenia w stania oczekiwania i połączenia, które umożliwia zestawienie połączenia pomiędzy urządzeniami Bluetooth, analizę stanu otoczenia i zapewnia odpowiednią poufność. Profil SDP (Service Discovery Protocol) umożliwia identyfikację usług realizowanych w innych urządzeniach i ściągnięcie dostępnych informacji dotyczących tych usług. Zasada podziału profili sterowania telefonu została zaprezentowana na rys. 8.

8 Podstawowy profil dostępu Binarne profile sterowanie telefonu Profil identyfikacji usług Profil telefonu bezprzewodowego Profil interkomu Profile łącza szeregowego Profil komutowanego dostępu do sieci Profil dla faksu Profile wymiany danych Profil transferu danych Profil dla słuchawki Profil dla obiektu Profil dostępu do LAN Profil synchronizacji Rys. 8. Profile systemu Bluetooth. Profil telefonu bezprzewodowego, który definiuje właściwości i procedury wymagane do współpracy pomiędzy różnymi elementami telefonu 3 w 1. Telefon 3 w 1 to rozwiązanie wprowadzające dodatkowy tryb pracy telefonu komórkowego jako radiotelefonu bliskiego zasięgu do połączeń z siecią stacjonarną poprzez stacją bazową. Profil interkomu definiuje wymagania dla urządzeń Bluetooth dotyczące połączeń bezpośrednich pomiędzy telefonami typu 3 w 1, tzw. usługa interkomu. Profil portu szeregowego opisuje wymagania związane z realizacja emulowanego radiowego łącza szeregowego, np. pomiędzy dwoma komputerami. Wyróżnia się następujące typy profilu portu szeregowego: Profil słuchawki (handset) umożliwia jej bezprzewodowe podłączenie i pełnienie roli urządzenia wejściowego i wyjściowego dla sygnałów dźwiękowych (audio), Profil komutowanego dostępu do sieci stosowany jest przez komputer do uzyskania komputerowego dostępu do Internetu poprzez telefon komórkowy lub modem, Profil faksu. Profile wymiany danych OBEX wykorzystują dwa urządzenia: Serwer urządzenie realizujące wymianę danych, Klienta urządzenie umożliwiające wysyłanie do serwera (push) lub uzyskanie (pull) z serwera obiektu danych. Wyróżnia się trzy typy profili wymiany danych: Profil transferu danych transfer odbywa się pomiędzy urządzeniami Bluetooth, Profil wymiany obiektu, Profil synchronizacji umożliwiający synchroniczną pracę terminali Bluetooth.[10] ZASTOSOWANIA TECHNOLOGII BLUETOOTH Założeniem grupy firm pracujących nad systemem Bluetooth było stworzenie platformy sprzętowej, umożliwiającej bezprzewodowe przesyłanie różnorodnych danych pomiędzy urządzeniami przenośnymi i stacjonarnymi [4]. Pierwotnie myślano przede wszystkim o wyeliminowaniu kabla w owych zestawieniach sprzętowych, jednakże szybko się okazało, iż opracowana technologia może mieć znacznie szersze zastosowanie. Dzisiaj niemalże w każdej dziedzinie życia możemy mnożyć przykłady wykorzystania urządzeń opartych na standardzie Bluetooth i z pewnością nie stanowią one jedynie alternatywy dla przewodu czy transmisji danych w podczerwieni. Zastąpienie tych dwóch mediów stanowi jedynie niewielki ułamek możliwości

9 nowej technologii. Kluczem do upowszechnienia się standardu Bluetooth jest na pewno funkcja przesyłania zarówno danych jak i sygnału dźwięku pomiędzy urządzeniami, a także niezawodność takiej transmisji w różnorodnych warunkach. Ponadto fakt, iż owa technologia jest wspierana, rozwijana i upowszechniania przez czołowe koncerny branży telekomunikacyjnej, daje możliwość współpracy różnorodnego sprzętu, pochodzącego od różnych producentów. Należy zaznaczyć, iż Bluetooth oferuje również wbudowane, zaawansowane mechanizmy zabezpieczeń i szyfrowania transmisji o bardzo wysokim stopniu bezpieczeństwa, co otwiera mu drogę choćby do usług związanych z płatnością bezgotówkową oraz bankowości elektronicznej. Dodatkowymi zaletami mogącymi się przyczynić do coraz częstszej obecności produktów Bluetooth w ofertach producentów sprzętu elektronicznego są małe wymiary modułów oraz niski pobór energii, uzyskane przez zastosowanie najnowocześniejszych technologii do ich miniaturyzacji oraz oczywiście niska cena, która uwarunkowana jest masową produkcją i powszechnością zastosowań. Warunkiem większego zainteresowania się Blutooth em jest także zwiększenie prędkości transmisji danych, która w przypadku specyfikacji 1.1 jest na poziomie 720 kb/s. Transfer ten może być niewystarczający do niektórych zastosowań multimedialnych, wymagających szerszego pasma. Jest to istotny argument przy konfrontacji standardu Bluetooth z jego głównymi przeciwnikami w dziedzinie sieci bezprzewodowych WLAN (Wireless Local Area Network, standard IEEE b) oraz HomeRF, które oferują większe szybkości transmisji. W tym celu trwają właśnie prace nad wersją 2.0 specyfikacji, która ma między innymi zwiększyć transfer nawet do 10 Mb/s. Bluetooth z powodzeniem może znaleźć zastosowanie w pracy, podróży, domu, centrum handlowym, a także w wielu innych sytuacjach. W pracy W prawie wszystkich przedsiębiorstwach urządzenia są powiązane ze sobą okablowaniem miedzianym lub światłowodowym, albo też jednym i drugim. Nie byłoby w tym nic złego, gdyby nie fakt, iż czasy i realia, w których żyjemy, zmieniają się dramatycznie szybko. Komunikacja z wykorzystaniem poczty elektronicznej i szybki dostęp do najnowszych informacji stały się niezbędnym elementem wielu profesji. Ponadto dostęp do tych źródeł nie może być niczym ograniczony. Tymczasem pracownicy, od których wymaga się coraz większej mobilności, ciągle są przywiązani do swoich stanowisk pracy. Dzięki zastosowaniu technologii Bluetooth do tworzenia bezprzewodowych sieci, łączących w sobie funkcje Intranetu oraz Internetu przy wykorzystaniu łącza ISDN, obraz ten może przejść do historii. Tym samym pozwoli to na rozszerzenie sieci korporacyjnych do postaci dotąd nie oglądanej. Komputery przenośne oraz stacjonarne będą się ze sobą komunikowały wykorzystując łącze radiowe, co zapewni osobom w takiej firmie większą swobodę pracy. Taka sieć bezprzewodowa, zbudowana na bazie technologii Bluetooth, będzie się składała z punktów dostępowych (access points) oraz specjalnych, bezprzewodowych adapterów sieciowych. Przykład bezprzewodowej sieci Bluetooth z dostępem do Intranetu jak również Internetu przez łącze ISDN-owe zaprezentowany został na rys. 9.

10 Rys. 9. Przykładowa konfiguracja połączenia sieci bezprzewodowej Bluetooth ze standardową siecią kablową. Jak widać, system Bluetooth składa się z serwera dostępowego, służącego do utrzymania oraz zarządzania całą infrastrukturą sieci Bluetooth, ustalającego połączenia z i pomiędzy oddalonymi od siebie urządzeniami, takimi jak komputery stacjonarne, przenośne, terminale PDA oraz telefony komórkowe. Serwer dostępowy Bluetooth, pełniący funkcję zarządzającą wszystkimi urządzeniami Bluetooth włączając punkty dostępowe oraz końcowe pozwala na swobodne przemieszczanie się użytkownika pomiędzy punktami dostępowymi, dzięki czemu nie musimy przerywać połączenia z Internetem nawet, kiedy przemieszczamy się np.: po biurze. Dostęp do takiej sieci może być odpowiednio konfigurowany przez administratora, aby uniemożliwić wgląd np.: do baz danych firmy osobom niepowołanym. Kolejnym elementem systemu Bluetooth są punkty dostępowe, których głównym zadaniem jest zwiększenie obszaru pokrycia serwera dostępowego. Umożliwiają one użytkownikom urządzeń przenośnych na korzystanie z usług intranetowych oraz internetowych, a ich zaletą jest łatwość instalacji oraz sterowania przez serwer Bluetooth. Najczęściej stosowanymi nadajnikami zarówno w przypadku serwerów jak i punktów dostępowych są układy klasy 1, które oferują zasięg do 100m. Ostatnimi elementami sieci są urządzenia końcowe, czyli komputery stacjonarne, laptopy, PDA czy telefony komórkowe, wyposażone w odpowiednie adaptery Bluetooth, umożliwiającymi komunikację z innymi Rys. 10. Serwer dostępowy 3000AS. Rys. 11. Punkt dostępowy Red-M 1000AP. urządzeniami tego standardu. Wszystkie operacje przekazywania danych, przeprowadzane w takiej sieci, są wykonywane wyłącznie po dokonaniu autoryzacji połączenia. W standardzie Bluetooth przewidziano kilka stopni zabezpieczeń i autoryzacji. Wszelkie krytyczne operacje na transmitowanych danych są każdorazowo potwierdzane kodem PIN, znanym tylko właścicielowi. Ponadto stosuje się kilka stopni szyfrowania, które uniemożliwiają nieautoryzowany dostęp do danych. W najprostszym przypadku urządzenia mogą się rozpoznawać automatycznie, bez konieczności ingerencji użytkownika, o ile zostały wcześniej skojarzone (paired).[3]

11 Jako przykłady wymienionych urządzeń, wchodzących w skład systemu Bluetooth, mogą być produkty firmy Red-M. Są to odpowiednio serwer dostępowy 3000AS (rys. 10) oraz punkt dostępowy 1000AP (rys. 11), natomiast funkcję adaptera, przeznaczonego głównie dla palmtopów może być karta Blade tegoż samego producenta. Na tym nie kończą się korzyści, jakie może przynieść w pracy technologia Bluetooth. Posiadając laptopa oraz telefon komórkowy wyposażone w interfejs Bluetooth, możemy łączyć się z Internetem, nie musząc nawet wyciągać naszego aparatu z teczki bądź kieszeni. Po przyjściu z pracy do domu, nasz palmtop automatycznie zsynchronizuje najważniejsze dane z komputerem, głównie dotyczące naszego terminarza, prześle ważne pliki, jeśli takowe zostały zapisane oraz odbierze pocztę. Podczas konferencji nie będziemy musieli robić niepotrzebnego zamieszania plątaniną kabli, ponieważ nasz osobisty komputer, wykorzystując do tego standard Bluetooth, wyśle potrzebne dane do wyświetlacza drogą radiową. Po zakończeniu spotkania materiały z prezentacji mogą zostać automatycznie przesłane do terminali wszystkich uczestników, zanim jeszcze zdążą opuścić pomieszczenie. Technologia Bluetooth może być również pomocna w fabryce. Jako przykład może tu posłużyć jedna ze szwedzkich fabryk Volvo, której roboty zostaną wyposażone w technologię Bluetooth. Owa inwestycja ma na celu zaoszczędzenie niepotrzebnych wydatków. Linia montażowa w fabryce w Olofstrom jest obsługiwana przez 500 robotów. Do tej pory były one połączone zwykłymi kablami, które szybko się niszczyły. Z tego powodu technicy musieli je często sprawdzać i w razie potrzeby wymieniać, co oczywiście negatywnie wpływało na koszty produkcji, a dodatkowo mogło doprowadzać nawet do jej chwilowego wstrzymania. Maszyny połączone z wykorzystaniem standardu Bluetooth nie będą wymagały takiej uwagi. Możemy sobie również wyobrazić sytuację, w której inżynier nadzorujący pracę linii montażowej jest w stanie sprawdzić stan każdego z urządzeń oraz sprawdzić informację na temat ewentualnych awarii całych urządzeń lub ich pojedynczych części, a wszystko dzięki wyposażeniu maszyn w interfejsy Bluetooth. W podróży Zarówno ludzie interesu, którzy bardzo dużo swojego czasu spędzają w drodze, jak również turyści, wybierający się na urlop, będą mieli okazję odkryć niemal nieograniczone możliwości, jakie oferuje im technologia Bluetooth. Już poczynając od pierwszych etapów wyjazdu można podać przykłady zastosowań systemów Bluetooth. Wchodząc na lotnisko, zainstalowany tam system Bluetooth wykrywa naszego palmtopa, telefon komórkowy bądź inny przenośny terminal i w tej chwili nie interesują nas żadne kolejki przez kasami, nie musimy nerwowo szukać biletu, ponieważ w naszym przypadku odprawa odbywa się automatycznie. Poprzez sieć bezprzewodową Bluetooth na lotnisku zostaje sprawdzona nasza tożsamość, a następnie potwierdzona ważność naszego elektronicznego biletu, po czym na komputer kieszonkowy transmitowane są wszelkie dane, dotyczące zarezerwowanego przez nas lotu. W przypadku, gdy lot będzie opóźniony, dzięki technologii Bluetooth, nawet długie oczekiwanie nie będzie dla nas nużące. W poczekalni, dzięki zainstalowaniu tam punktów dostępowych, możemy połączyć się całkowicie za darmo z Internetem i sprawdzić pocztę elektroniczną, bądź przeglądać interesujące nas strony. Dzięki zaimplementowaniu na serwerach usługi VPN (Virtual Privat Networking) istnieje możliwość uzyskania dostępu do komputera, znajdującego się w naszym biurze, oraz pracy na znajdujących się tam dokumentach. Klikając na ekranie naszego palmtopa możemy również zamówić coś do picia i jedzenia. Oczywiście siedząc wygodnie w poczekalni nie musimy nerwowo spoglądać, czy nasz samolot właśnie nie startuje, ponieważ przez cały czas otrzymujemy najnowsze informacje, dotyczące naszego lotu. Po dotarciu do celu możemy, korzystając z komputera kieszonkowego, zarezerwować samochód. Specjalny autobus, należący do lokalnej wypożyczalni, wysadzi nas przy wybranym modelu samochodu. Pojazd, który również jest wyposażony w urządzenia do komunikacji w standardzie Bluetooth, odczyta dane z naszego palmtopa, dotyczące hotelu, w którym będziemy

12 mieszkać i dzięki zainstalowanemu na pokładzie odbiornikowi GPS kieruje nas bezpośrednio na miejsce. Po wejściu do hotelu rejestracja, po uprzednim odczytaniu naszych personaliów, odbywa się automatycznie, a na nasz terminal wysyłane są informacje dotyczące pokoju, w którym będziemy mieszkać, jak również elektroniczny klucz, który umożliwi otworzenie drzwi za pomocą naszego telefonu. Możemy również otrzymać informację o najbliższych imprezach, które mają się odbyć w danym hotelu mogą to być dane dotyczące terminu rozpoczęcia seminarium, w którym będziemy brali udział, czy też czasu otwarcia znajdującego się tam basenu, a nawet lista potraw serwowanych w tamtejszej restauracji. Wszystkie te wiadomości możemy otrzymywać według wcześniej zdefiniowanych przez nas upodobań. Naturalnie za pomocą naszego podręcznego asystenta (PDA) możemy również dokonywać zamówień wszelakich trunków, posiłków, czy innych oferowanych tam towarów. W domu Kolejną grupą urządzeń, które w przyszłości będą wykorzystywać standard Bluetooth, jest sprzęt powszechnego użytku. Wszelkie udogodnienia, które ułatwiają nam wykonywanie wielu czynności w domu, zwiększają nasze poczucie bezpieczeństwa czy nawet komfortu, są przez ludzi zawsze mile widziane i w tej dziedzinie standard Bluetooth może spełnić nasze najśmielsze oczekiwania. Wyobraźmy sobie sytuację, kiedy wracamy do domu z pracy. Jesteśmy zmęczenie i myślimy tylko o chwili relaksu i odpoczynku. System kontroli dostępu, oparty na technologii Bluetooth, rozpoznaje domownika dzięki sekwencji elektronicznego klucza, zawartej w telefonie komórkowym danej osoby, otwiera nam drzwi, włącza światło, jeśli oczywiście wskazuje na to pora dnia, oraz ustawia ogrzewanie na wcześniej zaprogramowaną temperaturę. Ekspres do kawy będzie również w stanie rozpoznać, który z domowników wrócił właśnie do domu i automatycznie włączy zaparzanie kawy, zgodnej z upodobaniami danej osoby. Systemy alarmowe wykorzystujące układy, komunikujące się ze sobą w standardzie Bluetooth, dadzą nam większe poczucie bezpieczeństwa niż kiedykolwiek. Systemy te będzie można dowolnie rozbudowywać, bez konieczności ponownej konfiguracji, ponieważ każde nowe urządzenie zostanie przez niego rozpoznane i dodane do sieci. Wyeliminowany zostanie także problem, kiedy to nawet domownicy nie mogli się swobodnie poruszać po własnych domu po aktywacji systemu alarmowego. Osobnik znajdujący się zarówno przed, jak i w domu będzie mógł być zidentyfikowany przez telefon komórkowy wyposażony w technologię Bluetooth, dzięki czemu alarm nie uruchomi się. Bluetooth spowoduje również, że nie będziemy musieli przez cały czas obawiać się, gdzie są nasze dzieci i co się z nimi dzieje. W razie jeśli nasze dziecko oddali się od domu na, wcześniej zaprogramowaną jako niebezpieczną, odległość, rodzic zostanie o tym natychmiast poinformowany poprzez wiadomość, wysłaną na jego telefon komórkowy bądź PDA. Oczywiście możliwe będzie sprawdzenie, gdzie, przykładowo z dokładnością do pokoju, w danej chwili znajduje się każdy z domowników. Do otworzenia bramy wjazdowej i garażu, uruchomienia systemu alarmowego, telewizora czy zestawu stereo nie będzie już potrzebny osobny pilot. Z pokojów znikną stosy urządzeń zdalnego sterowania, z których każdy służył do obsługi innego urządzenia. Teraz wystarczy do tego telefon z wbudowanym modułem Bluetooth. Tym samym telefonem będziemy mogli włączyć oświetlenie ogrodu, regulować ogrzewanie mieszkania albo w kuchni włączyć elektryczny czajnik. Dzięki wykorzystaniu telefonu z transmisją Bluetooth pralka będzie mogła powiadomić o zakończonym właśnie procesie prania, a system alarmowy prześle ostrzeżenie o intruzie znajdującym się w ogrodzie. Bluetooth całkowicie zastąpi obecne przewodowe systemy typu inteligentny dom, które ze względy na bardzo wysoki koszt instalacji są ciągle mało popularne.[3]

13 W centrum handlowym Technologia Bluetooth zrewolucjonizuje również sposób robienia przez nas zakupów w dużych centrach handlowych, wyposażonych w sieci bezprzewodowe oparte na standardzie Bluetooth. Większości z nas zakupy sprawiają dużą przyjemność - odwiedzanie kolorowych stoisk, przeglądanie różnych towarów, przymierzanie, przebieranie, aż w końcu triumfalne odnalezienie tego jednego produktu, odpowiadającego naszym upodobaniom. Ta specyficzna atmosfera udziela się nam wszystkim, jednak nie wszyscy mają czas, żeby sobie pozwolić na tę odrobinę przyjemności. Jest też oczywiście rzesza klientów, którym taki obraz zakupów nie odpowiada, którzy kończą zakupy już na pierwszym napotkanym sklepie, aby tylko uniknąć natłoku ludzi i męczącego procesu poszukiwań odpowiedniego towaru. Dzięki sieciom bezprzewodowym Bluetooth, instalowanym w domach towarowych zarówno jedni, jak i drudzy klienci będą zadowoleni. Przed rozpoczęciem zakupów wprowadzamy do pamięci naszego palmtopa dane, dotyczące poszukiwanego przez nas towaru, wymagań, jakie powinien on spełniać, oraz oczywiście akceptowalnej przez nas ceny. W momencie, kiedy znajdziemy się już w centrum handlowym, na nasz PDA, telefon komórkowy lub inny rodzaj komputera przenośnego zostaną przesłane dane o stoiskach, gdzie możemy znaleźć interesujące nas produkty. Dołączona zostanie również cyfrowa mapa, dzięki której szybko i pewnie dotrzemy do danego sklepu. Już w momencie otrzymania tych informacji, jeśli któryś z produktów od razu przypadnie nam do gustu, będziemy mogli dołączyć go do cyfrowej listy zakupów i po dotarciu na miejsce produkt będzie już na nas czekał. Jeśli natomiast będziemy już w jakimś sklepie i nagle zobaczymy przykładowo sweter, który bardzo nam się spodoba i który z chęcią byśmy kupili, jednak nie jesteśmy pewni, czy jest on dostępny w naszym rozmiarze. Dzięki systemowi Bluetooth nie stanowi już to żadnego problemu. Na nasz przenośny terminal możemy pobrać wszystkie interesujące nas informacje rozmiar, oferowane kolory, ilość sztuk na magazynie, cena dzięki czemu podjęcie końcowej decyzji będzie dużo łatwiejsze. [9] W obu wymienionych przypadkach, dzięki jednoznacznej identyfikacji właściciela telefonu, autoryzowanej kodem PIN, możliwe będzie przeprowadzenie transakcji bezgotówkowej, czyli natychmiastowego zakupu danego przedmiotu przy wykorzystaniu choćby telefonu komórkowego z modułem Bluetooth. Możemy sięgnąć jeszcze dalej w pokłady naszej wyobraźni i zaproponować zastosowanie urządzeń wyposażonych ponadto w czytnik kodów kreskowych. Zatem zakup może sprowadzić się jedynie do konieczności przeskanowaniu kodu kreskowego interesującego nas produktu i przejścia przez procedurę elektronicznej płatności. Wybrany towar, jeśli w danej chwili nie będzie się znajdował na półkach w sklepie lub jeśli sobie tego po prostu zażyczymy, może zostać dostarczony pod wskazany adres. W samochodzie Przykładem zastosowania technologii Bluetooth może być zaprezentowany przez Motorolę podczas Consumer Electronics Show 2002 w Las Vegas nowy zestaw samochodowy oparty właśnie o standard Bluetooth. Po uruchomieniu silnika przez użytkownika, zestawiane jest połączenie z jego telefonem komórkowym, po czym kierowca podczas jazdy ma możliwość głosowego wyboru do 100 numerów telefonicznych. Zaletą takiego urządzenia jest oczywiście wyeliminowanie połączenia kablami oraz ułatwienie kierowcy korzystania z telefonu komórkowego podczas jazdy. Jednakże w przyszłości Bluetooth może odegrać dużo większą rolę w branży samochodowej, a nawet przyczynić się do powstania nowej klasy bezprzewodowych samochodów. Jak będzie wyglądać taki samochód? Pierwsze, co przychodzi na myśl to oczywiście komunikacja i rozrywka. Pasażerowie będa mogli używać samochodowego telefonu bezprzewodowego, grać w wieloosobowe gry oraz przeglądać strony internetowe. Bluetooth unowocześni także sam samochód oraz zwiększy bezpieczeństwo jazdy, umożliwiając na przykład kontrolę stanu opon. Samochód taki automatycznie otworzy drzwi, po tym jak jednoznacznie zidentyfikuje właściciela, radio zostanie ustawione na ulubioną stację, a siedzenie dopasowane do upodobań

14 kierowcy. Wsiadając do samochodu zostaniemy poinformowani o wydarzeniach zapisanych w naszym terminarzu i o wynikach testu poszczególnych podzespołów pojazdu. Będąc w podróży, wjeżdżając przykładowo na teren parku narodowego, jego mapa oraz informacje o wszelkich atrakcjach turystycznych zostaną przesłane do pamięci naszego terminala przenośnego. Inne zastosowania Bluetooth może być również zastosowany w miejscach, gdzie telefony komórkowe powinny raczej milczeć kina, teatry, filharmonie, podczas konferencji lub spotkania zarządu czy np. na pokładzie samolotu. Rozwiązaniem tej często kłopotliwej kwestii może być zamontowanie nadajnika Bluetooth wraz z urządzeniem, które wykryje każdy telefon komórkowy znajdujący się na sali i zalogowany do sieci, a następnie wyśle do niego polecenia natychmiastowego wyłączenia się lub przejścia w tzw. tryb dyskretny, jeśli będzie on obsługiwany przez dany aparat. System taki może oczywiście unieszkodliwiać jedynie telefony z adapterami Bluetooth, jednak w przyszłości takie wyposażenie będzie najprawdopodobniej standardem. Jest to o tyle ważne, ponieważ ludzie często zapominają lub nie chcą wyłączyć swojego telefonu w miejscach, gdzie ich działanie może spowodować spore szkody, a nawet zagrozić bezpieczeństwu innych osób. Dotyczy to głównie pokładów samolotów, szpitali, gdzie telefony komórkowe mogą zakłócić pracę znajdującej się tam aparatury, co w konsekwencji może doprowadzić do niebezpiecznej sytuacji. Będąc na targach, nie musimy obchodzić wszystkich stoisk w oszukiwaniu interesujących nas produktów, ponieważ odpowiednie dane mogą zostać przesłane na nasz PDA. Będąc w kawiarence lub w innym obiekcie, gdzie zainstalowany został system Bluetooth, możemy się dowiedzieć, że do sieci zalogowany jest również nasz znajomy, którego dane znajdują się w książce adresowej naszego telefonu komórkowego. W tym przypadku Bluetooth może doprowadzić do odnowienia starej znajomości lub do spotkania towarzyskiego dwojga dobrych znajomych. Jak widać, jest wiele możliwych zastosowań urządzeń, wyposażonych w moduły Bluetooth i można by przytoczyć jeszcze wiele innych przykładów. Trudno oczywiście już dzisiaj prognozować, które z nich zostaną zrealizowane w momencie upowszechnienia się standardu. O bogactwie zastosowań technologii Bluetooth w tak wielu dziedzinach naszego życia decyduje skalowalność systemów Bluetooth. Oznacza to, że obecną specyfikację można z czasem rozszerzać, tworząc na podstawie istniejących profili sprzętowych i protokołów transmisyjnych zupełnie nowe usługi, o których obecnie nie mamy pojęcia. [3] PODSUMOWANIE W referacie przytoczono wiele przykładów z życia codziennego, gdzie w przyszłości urządzenia z modułami Bluetooth mogą odegrać znaczną rolę. Jednak trudno, żeby te opowieści dzisiaj nie brzmiały jak z książek science fiction, kiedy na rynku produkty wykorzystujące standard Bluetooth są rzadkością, a ich ceny na razie uniemożliwiają ich rozpowszechnienie. Zatem czy przedstawiona wizja przyszłości może doczekać się urzeczywistnienia? Czy za parę lat człowiekowi będzie towarzyszył sprzęt spod znaku Błękitnego Kła? Czy ten projekt nie stanie się kolejnym niespełnionym snem inżynierów o lepszej, bezprzewodowej przyszłości? Wszystko wskazuje na to, iż Bluetooth pokona owe początkowe trudności i stanie się już niedługo jednym z najważniejszych interfejsów komunikacji bezprzewodowej. Sukces rynkowy będzie możliwy dzięki ciągle spadającym cenom układów, które już teraz oscylują na poziomie 6 USD. Dotychczas stawki za układy scalone obsługujące Bluetooth były bardzo wysokie i wynosiły nawet 25 USD, co stanowiło znaczną barierę na drodze do popularyzacji standardu. Zdaniem analityków prawdziwy przełom w upowszechnieniu się Bluetooth a rozpocznie się po przekroczeniu kolejnej bariery cenowej 5 USD. Największą na razie wadą standardu Bluetooth jest jego stosunkowa niska prędkość transmisji (720 kb/s), która w porównaniu z konkurencyjną technologią WLAN, zapewniającą w specyfikacji IEEE b przepływność na poziomie 11Mb/s, może zadecydować o przegranej konfrontacji

15 Bluetooh a zwłaszcza w dziedzinie usług multimedialnych. Nadzieją na zmianę tej niekorzystnej sytuacji może być opracowywana specyfikacja Bluetooth w wersji 2.0, która to ma m.in. zwiększyć szybkość przesyłania danych do 10Mb/s. Możliwy jest również scenariusz, w którym obie technologie nie będą ze sobą konkurowały. W tym przypadku nastąpiłby pewien podział rynku, który zapewniłby standardowi Bluetooth panowanie w dziedzinie telefonów komórkowych oraz urządzeń klasy PDA. Prawdopodobnie przyjdzie nam jeszcze poczekać na urzeczywistnienie przedstawionej w pracy wizji bezprzewodowego świata, jednakże można się spodziewać, iż produkty z napisem Bluetooth coraz częściej będą się pojawiały w ofertach różnych producentów. Analitycy z firmy Forrester Research przewidują w swoim raporcie, że już za 5 lat Bluetooth wykorzystywać będzie 235 mln telefonów komórkowych, urządzeń PDA i laptopów. W roku 2003, kiedy to ceny tych układów spadną poniżej 5 USD, Bluetooth ma się już pojawić w większości popularnych komórek. Kto wie? Może na przyszłorocznej konferencji, poświęconej technologii ISDN, referenci będą używali bezprzewodowych mikrofonów komunikujących się z zestawem nagłaśniającym przy pomocy standardu Bluetooth? BIBLIOGRAFIA [1] Specyfication of the Bluetooth System, wersja 1.1, 22. luty 2002 [2] Jennifer Bray, Charles F. Sturman Bluetooth: Connect Without Cables [3] M. Filipiak, T. Kawała Bluetooth nie tylko transmisja danych Wiadomości Telekomunikacjne, rocznik LXX, nr 5-6/2001 [4] P. Zbysiński Bluetooth. lokalna łączność bezprzewodowa, Elektornika Praktyczna 4/2000 [5] A. Rudziński, A. Chabiński Tłok w eterze, CHIP 8/2000 [6] A. Janikowski Sieci domowe (cz. IV) Sieci bezprzewodowe, [7] [8] [9] [10] D. J. Bem, R. J. Zieliński Bezprzewodowa transmisja pakietowa, KRRiT 2000r